สวดมนต์นกั เรียน บรรณาธิการสาระ : ไพยนต์ กาสี เรียบเรียง : ไพยนต์ กาสี ภาพประกอบ : อนันต์ กิตติกนกกุล ออกแบบปก/รูปเล่ม : เสาวณีย์ เที่ยงตรง พิสูจน์อักษร : ประดิษฐ์ เจาจารึก ISBN : 978-616-268-299-5 พิมพ์ครั้งแรก : พฤษภาคม ๒๕๖๒
บริษัท สำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จำ�กัด 105/95-96 ถนนประชาอุทิศ ซอย 45 แขวงบางมด เขตทุ่งครุ กรุงเทพฯ 10140 โทร./แฟ็กซ์ 02-872-7667 ขออนุโมทนาบุญในการเคารพกฎหมายลิขสิทธิ์ หนังสือเล่มนี้ ผูส้ ร้างสรรค์ได้ทมุ่ เทความพากเพียรวิรยิ ะอุตสาหะคิดสร้างสรรค์น�ำ เสนอ ด้วยความตัง้ ใจ พิถพี ถิ นั ทัง้ ในส่วนการรวบรวม เรียบเรียงเนือ้ หา ศิลปกรรมการวาดภาพประกอบ จัดอาร์ต จึง สงวนลิขสิทธิต์ ามกฎหมาย ท่านทีต่ อ้ งการจัดพิมพ์เผยแผ่เป็นธรรมทาน กรุณาติดต่อ บริษทั สำ�นัก พิมพ์เลีย่ งเชียง เพียรเพือ่ พุทธศาสน์ จำ�กัด โดยตรง เนือ้ หาส่วนทีเ่ ป็นธรรมบรรยาย ลิขสิทธิเ์ ป็นของ องค์บรรยายหรือหน่วยงานทีด่ แู ล บริษทั ฯ ได้รบั อนุญาตให้เผยแผ่โดยถูกต้อง ยกเว้นท่านทีย่ กผล งานให้เป็นสาธารณะสามารถเผยแผ่ได้โดยไม่ตอ้ งขออนุญาต ส่วนบทสวดมนต์ทเ่ี ป็นคำ�บาลีเป็นของ กลางไม่สงวนลิขสิทธิ์
เชิญร่วมเผยแผ่เป็นธรรมทาน
สาขาทุ่งครุ : โทร. 02-872-9191, 02-872-8181, 02-872-7227, 02-872-9898
LC2YOU@GMAIL.COM, LC2YOU@HOTMAIL.COM WWW.LC2U.COM, WWW.พุทธะ.NET สาขาสำ�ราญราษฎร์ : โทร. 02-221-1050, 02-221-4446
WWW.RAKBOON.COM
ส่งเสริมเด็กยุคใหม่ ให้ใฝ่ในคุณธรรม กระแสการสือ่ สารทางออนไลน์ ทีร่ ะบาดไปทัว่ ทุกหย่อมหญ้า ในขณะนี้ จนถึงมีคำ�เรียกกันว่า “สังคมก้มหน้า” เพราะมองไป ทางไหน ไม่ว่าจะเด็กหรือผู้ใหญ่นั้น จะก้มหน้าก้มตากันอยู่กับจอ โทรศัพท์จนไม่เป็นทำ�อะไรอย่างอื่น เสียทั้งสุขภาพ เสียทั้งเงิน เสียทัง้ เวลา แม้วา่ บางอย่างมันจำ�เป็นจะต้องใช้ แต่หากว่าเกินเลยไป ก็คงจะได้ผลเสียมากกว่าที่จะเป็นผลดี ทำ�อย่างไรที่จะช่วยให้สังคมโดยเฉพาะสังคมในครอบครัว กลับมากลมเกลียวกันเหมือนแต่กอ่ นเก่าโบราณมา ผูร้ วบรวมคิดว่า การหากิจกรรมมาทำ�ร่วมกันทุกวันนีแ่ หละ จะช่วยให้ครอบครัวท่าน มีเวลาอยูร่ ว่ มกันได้มากขึน้ “การสวดมนต์กอ่ นนอนร่วมกันทุกวัน” เป็นกิจกรรมหนึง่ ทีจ่ ะช่วยดึงจิตใจทุกฝ่ายให้สงบเย็น สร้างความรัก ผูกพัน และเป็นภูมิคุ้มกันให้จิตใจฝักใฝ่ในการคิดดี ทำ�ดี พูดดี เมือ่ เราเริม่ ต้นสิง่ ดีๆ ในบ้านได้แล้ว ก็เท่ากับว่าเราได้สร้างภูมคิ มุ้ กัน ให้บุตรหลาน ในการออกไปเผชิญกับสังคมภายนอกที่ใหญ่ขึ้นได้ หนังสือ “สวดมนต์นักเรียน” เล่มนี้ มีเจตนารมณ์ที่จะร่วม ส่งเสริมกิจกรรมการสวดมนต์ทั้งที่บ้าน และโรงเรียนทุกวัน จึงนำ� บทสวดมนต์ต่างๆ ที่สวดได้ง่ายๆ มารวมไว้เพื่อเป็นแนวทางใน การสวดต่อไป ด้วยศรัทธาและปรารถนาดี น.ธ.เอก, ป.ธ. ๖, พธ.บ., น.บ. บรรณาธิการ รวบรวม/เรียบเรียง
วิธีอ่านภาษาบาลีเบื้องต้น
กขคฆงจฉชฌ (กะ ขะ คะ ฆะ งะ) (จะ ฉะ ชะ ฌะ) ภาษาบาลี เป็นภาษาทีใ่ ช้จารึกคำ�สอนในพระพุทธศาสนา และคำ�ในภาษาไทยจำ�นวนไม่น้อยที่ยืมคำ�ภาษาบาลีมาใช้ ทั้งยัง มีในข้อสอบของนักเรียนบางวิชาอีกด้วย จึงนำ�มาลงไว้เพื่อให้น้องๆ ได้ศึกษาพอสังเขป ดังต่อไปนี้ ๑. พยัญชนะทุกตัวที่ไม่มีเครื่องหมายใดๆ อยู่บนหรืออยู่ ล่าง และไม่มีสระกำ�กับ ให้อ่านออกเสียง อะ เช่น ก ข ค ฆ ง อ่านว่า กะ ขะ คะ ฆะ งะ เช่น ภควา อ่านว่า ภะ-คะ-วา, อกรณํ อ่านว่า อะ-กะ-ระ-นัง ๒. พยัญชนะใดมีเครือ่ งหมายพินทุ . อยูใ่ ต้ พยัญชนะนัน้ จะเป็นตัวสะกดของพยัญชนะตัวหน้า อ่านออกเสียงเป็นตัวสะกด พยัญชนะตัวหน้า และถ้าพยัญชนะตัวหน้าไม่มีสระ อิ อุ อา เอ โอ ให้ออกเสียงไม้หันอากาศ เช่น สมฺมาสมฺพุทฺโธ อ่านว่า สัม-มา-สัม-พุด-โท ๓. พยัญชนะตัวใดมีเครื่องหมายนิคหิต อยู่บน ให้อ่าน เหมือนมีไม้หันอากาศแล้วสะกดด้วย ง เช่น อรหํ อ่านว่า อะ-ระ-หัง
4
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
๔. พยัญชนะตัวใดมีทั้งเครื่องหมายนิคหิต และมีสระอิ อุ ด้วย ให้ออกเสียงตามสระโดยมี ง เป็นตัวสะกด เช่น ธมฺมจารึ อ่านว่า ทำ�-มะ-จา-ริง, พาหุ อ่านว่า พา-หุง ๕. พยัญชนะตัวหน้ามีเครื่องหมายพินทุ . อยู่ด้วยให้อ่าน ออกเสียง อะ เพียงครึ่งเสียงควบไปกับพยัญชนะตัวหลัง เช่น สฺวากขาโต อ่านว่า สะหวาก-ขา-โต ๖. เครื่องหมายพินทุ . ที่อยู่ใต้พยัญชนะ บางตัวนอกจาก เป็นตัวสะกดยังทำ�ให้พยัญชนะตัวนั้นออกเสียง อะ ครึ่งเสียงควบ กับพยัญชนะตัวหลัง เช่น กตฺวา อ่านว่า กัด-ตะ-วา, อพฺยาปชฺโฌ อ่านว่า อับพะ-ยา-ปัด-โช ๗. คำ�ที่ประกอบด้วย เอยฺย เช่น อาหุเนยฺโย ออกเสียง เอ + ย โดยเน้นหนักที่เสียง เอ เช่น ปาหุเนยฺโย อ่านว่า ปาหุ-เนย-โย แต่ในการสวดประกวดสวดมนต์หมู่ทำ�นองสรภัญญะ นิยมออกเสียงเป็น ไอ+ยะ เช่น อาหุเนยฺโย อ่านว่า อา-หุ-ไนย-โย
เทคนิคจดจำ�อักษร ๓ หมู่ อักษรสูง ๑๑ ตัว อักษรกลาง ๙ ตัว อักษรต่ำ� (เดี่ยว) ๑๐ ตัว อักษรต่ำ� (คู่) ๑๔ ตัว
ผี ผ ไก่ ก งู ง เพื่อน พ, ภ
ฝาก ฝ จิก จ ใหญ่ ญ ซี้ ซ
ถุง ถ. ฐ เด็ก ด, ฎ นอน น ใคร ค. ฅ ฆ
ข้าว สาร ข. ฃ ศ, ษ, ส ตาย บน ต. ฏ บ อยู่ ณ ย ณ ชอบ ทำ� ช, ฌ ท, ธ ฑ, ฒ
ให้ ห ปาก ป ริม ร ฟัน ฟ
ฉัน ฉ โอ่ง อ วัด โม ว ม ฮะ ฮ
ฬี โลก ฬ ล
บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
5
๑. บทสวดมนต์ไหว้พระประจำ�วัน บทนมัสการพระรัตนตรัย (น�ำ) อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา, (รับ) พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ. (กราบ)๑
ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, ธัมมัง นะมัสสามิ. (กราบ) สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ, สังฆัง นะมามิ. (กราบ)
๑ ถ้ายืน เช่น เวลาไหว้พระหน้าเสาธง ให้ยกหัวนิ้วโป้งทั้งสองข้างวางไว้ตรง ระหว่างคิ้ว น้อมศีรษะลงนมัสการจนสัมผัสปลายนิ้วชี้ ถ้านั่งกับพื้นให้ กราบแบบเบญจางคประดิษฐ์
6
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
๒. บทสวดมนต์ไหว้พระ วันสุดท้ายของสัปดาห์ บทสวดพระรัตนตรัยนมัสการ๑ ทำ�นองสวดนำ�
(หัวหน้าว่าน�ำ ทุกคนว่าตาม)
อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา,
พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ. (กราบ) ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, ธัมมัง นะมัสสามิ. (กราบ) สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ, สังฆัง นะมามิ. (กราบ)
๑ นมั ส การ แปลว่า การทำ�ความนอบน้ อม, การทำ�ความเคารพด้ วย การไหว้ เป็นคำ�สำ�หรับชาวบ้านใช้กับพระสงฆ์ ในเวลาเขียนจดหมาย, กล่าวคำ�ถวายรายงาน หรือกล่าวทักทายท่านเวลาเจอกัน เหมือนดังเช่น เด็กๆ เวลาเจอผู้ใหญ่กว่าก็ยกมือไหว้พร้อมกล่าวคำ�สวัสดี บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
7
บทสวดนมัสการพระพุทธเจ้า๑ ทำ�นองสังโยค
(น�ำ) นะโม (รับ) ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต
สัมมาสัมพุทธัสสะ. นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ. นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ.
บทสวดพระพุทธคุณ (ภาษาบาลี) ทำ�นองสังโยค
(น�ำ) อิติปิ โส (รับ) ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะ-
สัมปันโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุตตะโร ปุรสิ ะทัมมะสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ.
๑ พระพุทธเจ้าทรงมีพระคุณใหญ่ ๓ ประการ คือ ความกรุณา, ความ
บริสทุ ธิ,์ ความมีปญ ั ญา ถ้าเด็กๆ ทำ�ตนให้เป็นคนไม่โหดร้าย, ไม่ดอ้ื ด้าน, ขยันศึกษา ย่อมจะมีพระพุทธคุณรักษาตัวให้เป็นคนเก่งดีเป็นที่ชื่นใจ ของพ่อแม่ครูอาจารย์
8
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
บทสวดพระพุทธคุณ ทำ�นองสรภัญญะ๑
(น�ำ) องค์ใดพระสัมพุทธ
ตัดมูลเกลศมาร๒ หนึ่งในพระทัยท่าน ราคี บ่ พันพัว องค์ใดประกอบด้วย โปรดหมู่ประชากร ชี้ทางบรรเทาทุกข์ ชี้ทางพระนฤพาน พร้อมเบญจพิธจัก- เห็นเหตุที่ใกล้ไกล ก�ำจัดน�้ำใจหยาบ สัตว์โลกได้พึ่งพิง ข้าฯ ขอประณตน้อม สัมพุทธการุญ-
(รับ) สุวิสุทธสันดาน
บ่ มิหม่นมิหมองมัว ก็เบิกบานคือดอกบัว สุวคนธก�ำจร พระกรุณาดังสาคร มละโอฆะกันดาร และชี้สุขเกษมสานต์ อันพ้นโศกวิโยคภัย ษุ จรัสวิมลใส ก็เจนจบประจักษ์จริง สันดานบาปแห่งชายหญิง มละบาปบ�ำเพ็ญบุญ ศิระเกล้าบังคมคุณ ญภาพนัน้ นิรนั ดร. (กราบ)
๑ บทสวดพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ ทำ�นองสรภัญญะ
แต่งโดย พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ๒ อ่านว่า กะ-เหลด-มาน แปลว่า มารคือกิเลส บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
9
บทสวดพระธรรมคุณ (ภาษาบาลี) ทำ�นองสังโยค
(น�ำ) ส๎วากขาโต (รับ) ภะคะวะตา ธัมโม สันทิฏฐิโก อะกาลิโก เอหิปสั สิโก
โอปะนะยิโก ปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูหีต.ิ
บทสวดพระธรรมคุณ ทำ�นองสรภัญญะ
(น�ำ) ธัมมะคือคุณากร
(รับ) ส่วนชอบสาธร
ดุจดวงประทีปชัชวาล แห่งองค์พระศาสดาจารย์ สว่างกระจ่างใจมนท์ ธรรมใดนับโดยมรรคผล และเก้ากับทั้งนฤพาน สมญาโลกอุดรพิสดาร พิสุทธิ์พิเศษสุกใส อีกธรรมต้นทางครรไล ปฏิบัติปริยัติเป็นสอง คือทางด�ำเนินดุจคลอง ยังโลกอุดรโดยตรง ข้าฯ ขอโอนอ่อนอุตมงค์ ด้วยจิตและกายวาจา. (กราบ)
10
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
ส่องสัตว์สันดาน เป็นแปดพึงยล อันลึกโอฬาร นามขนานขานไข ให้ล่วงลุปอง นบธรรมจ�ำนง
บทสวดพระสังฆคุณ (ภาษาบาลี) ทำ�นองสังโยค
(น�ำ) สุปะฏิปันโน (รับ) ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
อุชุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ญายะปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สามีจิปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ยะทิทงั จัตตาริ ปุรสิ ะยุคานิ อัฏฐะ ปุรสิ ะปุคคะลา เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ อาหุเนยโย* ปาหุเนยโย* ทักขิเณยโย* อัญชะลีกะระณีโย อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ. เตรียมใส่บาตรกัน ได้แล้วนะคะ
ได้ค่ะ
* สวดออกเสียงเป็น ไน-โย ทุกแห่ง บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
11
บทสวดพระสังฆคุณ ทำ�นองสรภัญญะ***
(น�ำ) สงฆ์ใดสาวกศาสดา
(รับ) รับปฏิบัติมา
แต่องค์สมเด็จภควันต์ เห็นแจ้งจตุสัจเสร็จบรร- ระงับและดับทุกข์ภัย โดยเสด็จพระผู้ตรัสไตร สะอาดและปราศมัวหมอง เหินห่างทางข้าศึกปอง ด้วยกายและวาจาใจ เป็นเนื้อนาบุญ อันไพ- และเกิดพิบูลย์พูนผล สมญาเอารสทศพล อเนกจะนับเหลือตรา ข้าฯ ขอนบหมู่พระศรา- นุคุณประดุจร�ำพัน ด้วยเดชบุญข้าอภิวันท์ อุดมดิเรกนิรัติศัย จงช่วยขจัดโพยภัย จงดับและกลับเสื่อมสูญ. (กราบ)
12
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
ลุทางที่อัน ปัญญาผ่องใส บ่ มิล�ำพอง ศาลแด่โลกัย มีคุณอนนต์ พกทรงคุณาพระไตรรัตน์อัน อันตรายใดใด
บทสวดชัยสิทธิคาถา (ภาษาบาลี) ทำ�นองสังโยค
(น�ำ) พาหุง
(รับ) สะหัสสะมะภินมิ มิตะสาวุธนั ตัง
ค๎รีเมขะลัง อุทิตะโฆระสะเสนะมารัง, ทานาทิธัมมะวิธินา ชิตะวา มุนินโท, ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะสิทธิ นิจจัง.๑
๑ โดยทั่วไปสวดว่า ชะยะมังคะลานิ แต่บทสวดในที่นี้ พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ ทรงพระราชนิพนธ์ขึ้นใหม่ได้ทรงดัดแปลง ตอนท้ า ย โดยอาศั ย เหตุ ก ารณ์ ที่ พ ระองค์ ท รงประกาศเข้ า ร่ ว มรบกั บ ฝ่ายสัมพันธมิตรสมัยสงครามโลกครั้งที่ ๑ ก่อนที่จะส่งทหารเข้าร่วมรบ พระองค์ได้ทรงนำ�สวดมนต์บทนี้เพื่อเป็นขวัญกำ�ลังใจให้เหล่าทหาร บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
13
บทสวดชัยสิทธิคาถา ทำ�นองสรภัญญะ
(น�ำ) ปางเมื่อพระองค์ปะระมะพุท- (รับ) ธะวิสุทธะศาสดา
ตรัสรู้อะนุตตะระสะมา- ขุนมารสะหัสสะพะหุพา- ขี่คีริเมขะละประทัง แสร้งเสกสราวุธะประดิษฐ์ รุมพลพะหลพะยุหะปาน หวังเพื่อผจญวะระมุนิน- พระปราบพะหลพะยุหะมา- ด้วยเดชะองค์พระทศพล ทานาทิธัมมะวิธิกูล ด้วยเดชะสัจจะวะจะนา ขอจงนิกรพะละสยาม ถึงแม้จะมีอริวิเศษ ขอไทยผจญพิชิตะผลาญ
14
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
ธิ ณ โพธิบัลลังก์ หุวิชาวิชิตขลัง คะชะเหีย้ มกระเหิมหาญ กะละคิดจะรอนราญ พระสมุทรทะนองมา ทะสุชินนะราชา ระมะเลืองมลายสูญ สุวิมละไพบูลย์ ชะนะน้อมมะโนตาม และนะมามิองค์สาม ชะยะสิทธิทุกวาร พะละเดชะเทียมมาร อริแม้นมุนินทร. (กราบ)
บทสวดมาตาปิตุคุณ (ภาษาบาลี) ทำ�นองสังโยค (น�ำ) อะนันตะคุณะสัมปันนา (รับ) ชะเนตติชะนะกา อุโภ
มัยหัง มาตาปิตูนังวะ ปาเท วันทามิ สาทะรัง.
ค�ำแปล
มารดาบิดาทั้งสองเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยคุณธรรมอั น หา ที่เปรียบมิได้ ข้าพเจ้าขอกราบไหว้เท้าทั้งสองของมารดาบิดา ของข้าพเจ้าด้วยความเคารพอย่างสูง.
บทสวดมาตาปิตุคุณ ทำ�นองสรภัญญะ* (น�ำ) ข้าขอนบชนกคุณ (รับ) ชนนีเป็นเค้ามูล
ผู้กอบนุกูลพูน ผดุงจวบเจริญวัย ฟูมฟักทะนุถนอม บ่ บ�ำราศนิราไกล * แต่งโดย พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
15
แสนยากเท่าไรไร ตรากทนระคนทุกข์ ปกป้องซึ่งอันตราย เปรียบหนักชนกคุณ ใหญ่พื้นพสุนธรา เหลือที่จะแทนทด แท้ปูชนียอัน
บ่ คิดยากล�ำบากกาย ถนอมเลี้ยง ฤ รู้วาย จนได้รอดเป็นกายา ชนนีคือภูผา ก็ บ่ เทียบ บ่ เทียมทัน จะสนองคุณานันต์ อุดมเลิศประเสริฐคุณ.
(กราบ)
บทสวดอาจริยคุณ (ภาษาบาลี) ทำ�นองสังโยค (น�ำ) ปาเจราจะริยา โหนติ (รับ) คุณุตตะรานุสาสะกา
ปัญญาวุฑฒิกะเร เต เต ทินโนวาเท นะมามิหัง.
ค�ำแปล
ครูอาจารย์เป็นผู้ทรงคุณอันยิ่ง เป็นผู้คอยพร่ำ�สอน ศิลปวิทยา ข้าพเจ้าขอนอบน้อมครูบาอาจารย์ ผู้ให้โอวาท เหล่านั้น ผู้นำ�ปัญญาของข้าพเจ้าให้เจริญ.
16
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
บทสวดอาจริยคุณ ทำ�นองสรภัญญะ* (น�ำ) อนึ่งข้าค�ำนับน้อม
(รับ) ต่อพระครูผู้การุญ
โอบเอื้อและเจือจุน ยัง บ่ ทราบ ก็ได้ทราบ ชี้แจงและแบ่งปัน จิตมากด้วยเมตตา เหมือนท่านมาแกล้ง๑เกณฑ์ ขจัดเขลาบรรเทาโม- กังขา ณ อารมณ์ คุณส่วนนี้ควรนับ ควรนึกและตรึกใน
(กราบ)
อนุศาสน์ทุกสิ่งสรรพ์ ทั้งบุญบาปทุกสิ่งอัน ขยายอรรถให้ชัดเจน และกรุณา บ่ เอียงเอน ให้ฉลาดและแหลมคม หะจิตมืดที่งุนงม ก็สว่างกระจ่างใจ ถือว่าเลิศ ณ แดนไตร จิตน้อมนิยมชม.
* แต่งโดย พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ๑ แกล้ง ในที่นี้หมายถึง ตั้งใจ บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
17
๓. บทสวดมนต์หมู่ สำ�หรับนักเรียนก่อนนอน
บทนมัสการพระรัตนตรัย (หัวหน้าสวดน�ำ ผู้อื่นสวดตาม)
อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา,
พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ. (กราบ) ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, ธัมมัง นะมัสสามิ. (กราบ) สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ, สังฆัง นะมามิ. (กราบ)
18
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
บทสวดนมัสการพระพุทธเจ้า (น�ำ) นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต (รับ) อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ.
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ. นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ.
บทสวดพระพุทธคุณ (น�ำ) อิติปิ โส (รับ) ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะ-
สัมปันโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุตตะโร ปุรสิ ะทัมมะสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ.
บทสวดพระธรรมคุณ (น�ำ) ส๎วากขาโต (รับ) ภะคะวะตา ธัมโม สันทิฏฐิโก อะกาลิโก เอหิปสั สิโก
โอปะนะยิโก ปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูหีติ.
บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
19
บทสวดพระสังฆคุณ (น�ำ) สุปะฏิปนั โน
(รับ) ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
อุชุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ญายะปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สามีจิปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ยะทิทัง จัตตาริ ปุริสะยุคานิ อัฏฐะ ปุริสะปุคคะลา เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ อาหุเนยโย ปาหุเนยโย ทักขิเณยโย อัญชะลีกะระณีโย อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ.
บทสวดชัยสิทธิคาถา (น�ำ) พาหุง (รับ) สะหัสสะมะภินิมมิตะสาวุธันตัง
20
ค๎รีเมขะลัง อุทิตะโฆระสะเสนะมารัง ทานาทิธัมมะวิธินา ชิตะวา มุนินโท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะสิทธิ นิจจัง. (เสร็จแล้วกราบ ๓ ครั้ง)
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
๔. บทสวดมนต์ไหว้พระ สำ�หรับนักเรียนอนุบาล บทสวดมนต์ไหว้พระประจำ�วัน
(ว่าพร้อมกัน) พุทธัง วันทามิ. ข้าพเจ้าไหว้พระพุทธเจ้า. (กราบ) ธัมมัง วันทามิ. ข้าพเจ้าไหว้พระธรรม. (กราบ) สังฆัง วันทามิ. ข้าพเจ้าไหว้พระสงฆ์. (กราบ)
บทสวดมนต์วันสุดท้ายของสัปดาห์
(ว่าพร้อมกัน) พุทธัง วันทามิ. ข้าพเจ้าไหว้พระพุทธเจ้า. (กราบ) ธัมมัง วันทามิ. ข้าพเจ้าไหว้พระธรรม. (กราบ) สังฆัง วันทามิ. ข้าพเจ้าไหว้พระสงฆ์. (กราบ)
(น�ำ) นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต (รับ) อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ.
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ. นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ.
ข้าพเจ้าขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น ผู้เป็นพระอรหันต์ ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง. บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
21
(น�ำ) พุทธัง (รับ) สะระณัง คัจฉามิ. ข้าพเจ้าขอนับถือพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่ง.
ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ.
ข้าพเจ้าขอนับถือพระธรรมเป็นที่พึ่ง.
สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ.
ข้าพเจ้าขอนับถือพระสงฆ์เป็นที่พึ่ง.
ทุติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ.
ครั้งที่ ๒ ข้าพเจ้าขอนับถือพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่ง.
ทุติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ.
ครั้งที่ ๒ ข้าพเจ้าขอนับถือพระธรรมเป็นที่พึ่ง.
ทุติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ.
ครั้งที่ ๒ ข้าพเจ้าขอนับถือพระสงฆ์เป็นที่พึ่ง.
ตะติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ.
ครั้งที่ ๓ ข้าพเจ้าขอนับถือพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่ง.
ตะติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ.
ครั้งที่ ๓ ข้าพเจ้าขอนับถือพระธรรมเป็นที่พึ่ง.
ตะติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ.
ครั้งที่ ๓ ข้าพเจ้าขอนับถือพระสงฆ์เป็นที่พึ่ง. (เสร็จแล้วกราบ ๓ ครั้ง)
22
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
๕. บทสวดมนต์ ประจำ�ตัวนักเรียนก่อนนอนที่บ้าน
บทนมัสการพระรัตนตรัย อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา,
พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ. (กราบ) ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, ธัมมัง นะมัสสามิ. (กราบ) สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ, สังฆัง นะมามิ. (กราบ) บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
23
บทนมัสการพระพุทธเจ้า นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา-
สัมพุทธัสสะ. นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ. นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ.
บทไตรสรณคมน์ ทุติยัมปิ ทุติยัมปิ ทุติยัมปิ ตะติยัมปิ ตะติยัมปิ ตะติยัมปิ
24
พุทธัง ธัมมัง สังฆัง พุทธัง ธัมมัง สังฆัง พุทธัง ธัมมัง สังฆัง
สะระณัง สะระณัง สะระณัง สะระณัง สะระณัง สะระณัง สะระณัง สะระณัง สะระณัง
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
คัจฉามิ. คัจฉามิ. คัจฉามิ. คัจฉามิ. คัจฉามิ. คัจฉามิ. คัจฉามิ. คัจฉามิ. คัจฉามิ.
บทสวดพระพุทธคุณ
อิตปิ ิ โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะสัมปันโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุตตะโร ปุริสะทัมมะสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ.
บทสวดพระธรรมคุณ
ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม สันทิฏฐิโก อะกาลิโก เอหิปสั สิโก โอปะนะยิโก ปัจจัตตัง เวทิตพั โพ วิญญูหตี .ิ
บทสวดพระสังฆคุณ
สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ อุชุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ญายะปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สามีจิปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ยะทิทงั จัตตาริ ปุรสิ ะยุคานิ อัฏฐะ ปุรสิ ะปุคคะลา เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ อาหุเนยโย ปาหุเนยโย ทักขิเณยโย อัญชะลีกะระณีโย อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ. บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
25
บทสวดที่พึ่งอันสูงสุด
นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง พุทโธ เม สะระณัง วะรัง เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ โหตุ เม ชะยะมังคะลัง นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง ธัมโม เม สะระณัง วะรัง เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ โหตุ เม ชะยะมังคะลัง นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง สังโฆ เม สะระณัง วะรัง เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ โหตุ เม ชะยะมังคะลัง. (เสร็จแล้วกราบ ๓ ครั้ง)
มาเขียนคำ� คะ ค่ะ ให้ถูกหลักภาษา
คะ
ค่ะ
ใช้ในประโยค ใช้ในประโยค ค�ำถาม เช่น “หรือคะ” บอกเล่า โดยเฉพาะ “ได้ไหมคะ” ใช้ใน การให้ข้อมูล เช่น การเรียกแบบสุภาพ “สวัสดีค่ะ” เช่น “พ่อคะ” “แม่คะ” “ฉันชื่อ...ค่ะ” ใช้ต่อหลังค�ำว่า “นะ” ใช้ในการตอบรับ เช่น รวมเป็น “นะคะ” “ค่ะ” “ดีค่ะ” “ได้ค่ะ” “ทราบแล้วค่ะ”
26
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
๖. บทสวดมนต์ไหว้ครู บทสวดมนต์ไหว้พระก่อนไหว้ครู (อาจารย์ว่าน�ำ นักเรียนว่าตาม)
อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา,
พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ. (กราบ) ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, ธัมมัง นะมัสสามิ. (กราบ) สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ, สังฆัง นะมามิ. (กราบ) บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
27
คำ�ไหว้ครูทำ�นองสรภัญญะ (น�ำ) ปาเจราจะริยา โหนติ คุณุตตะรานุสาสะกา (รับ) ข้าขอประณตน้อมสักการ บุรพคณาจารย์
ผู้กอปรเกิดประโยชน์ศึกษา ทั้งท่านผู้ประสาทวิชา อบรมจริยา แก่ข้าในกาลปัจจุบัน ข้าขอเคารพอภิวันท์ ระลึกคุณอนันต์ ด้วยใจนิยมบูชา ขอเดชกตเวทิตา อีกวิริยะพา ปัญญาให้เกิดแตกฉาน ศึกษาส�ำเร็จทุกประการ อายุยืนนาน อยู่ในศีลธรรมอันดี ให้ได้เป็นเกียรติเป็นศรี ประโยชน์ทวี แก่ข้าและประเทศไทยเทอญ. ปาเจราจะริยา โหนติ (น�ำสรุป) ปัญญาวุฑฒิกะเร เต เต ทินโนวาเท นะมามิหัง.
28
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น
๗. ศาสนพิธีที่นักเรียนควรทราบ ศาสนพิธี หมายถึง พิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา เมื่อนักเรียนปฏิญาณตนว่าเป็นชาวพุทธก็ควรท่องจำ�ไว้จะได้ ปฏิบตั อิ ย่างถูกต้องไม่เคอะเขินเมือ่ ถึงเวลาต้องเข้าร่วมกิจกรรม ทางศาสนากับผู้อื่น
คำ�บูชาพระรัตนตรัย
อิมินา สักกาเรนะ พุทธัง ปูเชมิ. อิมินา สักกาเรนะ ธัมมัง ปูเชมิ. อิมินา สักกาเรนะ สังฆัง ปูเชมิ.
ข้าพเจ้าขอบูชาซึ่งพระพุทธเจ้าด้วยเครื่องสักการะนี้. ข้าพเจ้าขอบูชาซึ่งพระธรรมด้วยเครื่องสักการะนี้. ข้าพเจ้าขอบูชาซึ่งพระสงฆ์ด้วยเครื่องสักการะนี้.
คำ�อาราธนาศีล
มะยัง ภันเต วิสงุ วิสงุ รักขะณัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ. ทุติยัมปิ มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะณัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ. ตะติยัมปิ มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะณัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ. บริษัท สํำ�นักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศาสน์ จํำ�กัด
29
คำ�สมาทานศีล
๑. ปาณาติปาตา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ.
ข้าพเจ้าขอสมาทานสิกขาบท คือ เว้นจากการฆ่าสัตว์ด้วย ตนเองและไม่ใช้ให้ผู้อื่นฆ่า.
๒. อะทินนาทานา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ.
ข้าพเจ้าขอสมาทานสิกขาบท คือ เว้นจากการลักทรัพย์ ด้วยตนเองและไม่ใช้ให้ผู้อื่นลักทรัพย์.
๓. กาเมสุ มิจฉาจารา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ.
ข้าพเจ้าขอสมาทานสิกขาบท คือ เว้นจากการประพฤติผิด ในกาม.
๔. มุสาวาทา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ.
ข้ า พเจ้ า ขอสมาทานสิกขาบท คือ เว้น จากการพูดปด พูดส่อเสียด พูดค�ำหยาบ และพูดเพ้อเจ้อ.
๕. สุราเมระยะมัชชะปะมาทัฏฐานา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ.
ข้าพเจ้าขอสมาทานสิกขาบท คือ เว้นจากการดื่มกินสุรา และเมรัย อันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท.
30
สวดมนต์นักเรียน สํำ�หรับนักเรียนทุกระดับชั้น