JUBILEE BOOK // Job Dura Fonds in Rotterdam - 25 jaar by Studio Minke Themans

Job Dura Fonds in Rotterdam 25 jaar

Inhoudsopgave

Voorwoord

Inleiding

Over het Job Dura Fonds

Overzicht projecten en prijzen 2018 - 1996

187

Colofon 7

2019

Voorwoord

Geachte lezer, Met veel plezier bied ik u dit jubileumboek Job Dura Fonds in Rotterdam – 25 jaar aan. In dit boek kijken we met trots terug op 25 jaar Job Dura Fonds in Rotterdam. Het fonds werd in 1993 statutair opgericht, maar ging in 1994 formeel van start met een eerbetoon aan de wederopbouw van Rotterdam. De oprichting van het fonds was in feite een formalisering van een langdurige relatie die het bouwbedrijf Dura en de familie Dura al onderhield met de stad Rotterdam en haar omgeving. Rotterdam is de plek waar het bouwbedrijf kon uitgroeien tot wat het vandaag de dag is. Reeds sinds de oprichting van het bouwbedrijf in 1855, steunde mijn voorvaderen talloze kleine en grotere Rotterdamse projecten die zich veelal op het raakvlak bevonden van de bebouwde omgeving, cultuur en de maatschappij. Met name mijn grootvader Job Dura en mijn vader Daan Dura waren zeer actief op dit vlak en veel van hun projecten kan men vandaag de dag nog terugvinden in de stad. Denk bijvoorbeeld aan de kleinschalige bewonersinitiatieven van Opzoomeren dat onder meer met steun van het Dura bouwbedrijf een kans kreeg, of de totstandkoming van het kunstwerk ‘de Nieuwe Delftse Poort’ naar ontwerp van kunstenaar Cor Kraat. Andere mooie voorbeelden zijn het internationale paardensportevenement CHIO waarvan mijn grootvader een van de oprichters was en waar Dura Vermeer nu, 70 jaar later, nog altijd bij betrokken is, en de gebouwen van Stadsherstel Rotterdam die mede als gevolg van de deelneming daarin behouden en gerestaureerd konden worden. Om deze donaties op een meer structurele basis vorm

Bouwproject met twee generaties Dura: de broers DaniĂŤl en Leendert en hun zonen Lange en Korte Job

te geven en blijvend te kunnen bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van deze mooie stad, is uiteindelijk gekozen om een fonds op te richten, en aansluitend een tweejaarlijkse prijs uit te reiken aan een initiatief dat op excellente wijze een bijdrage levert aan de stad. Ik ben trots op wat we sindsdien met het fonds hebben bereikt, zowel wanneer ik kijk naar de grote hoeveelheid projecten die het fonds heeft weten te steunen, als naar de initiatieven waaraan met de tweejaarlijkse Job Dura Prijs een podium is geboden. De reeks projecten laat zien hoeveel energie er in deze stad aanwezig is. Het fonds is een vruchtbare manier gebleken om te kunnen bijdragen aan de stad waar we veel aan te danken hebben. Mijn wens is dat het Job Dura Fonds een zeer lange toekomst heeft en dat het initiatief dat door mijn vader is genomen met het oprichten van het fonds wordt opgepakt door andere bedrijven die eveneens hun roots hebben in Rotterdam. De van oudsher innige relatie tussen deze bedrijven en de stad dreigt onder invloed van toenemende globalisering steeds vaker te verwateren. Verder hoop ik nog te kunnen komen tot een intensievere samenwerking tussen het bedrijfsleven, de fondsen en het stadsbestuur om gezamenlijk het verschil te blijven maken in Rotterdam, ook voor de komende 25 jaar. Mijn dank gaat uit naar alle bestuursleden die de afgelopen 25 jaar het Job Dura Fonds hebben bijgestaan bij het uitzetten en scherphouden van de inhoudelijke koers en het beoordelen van de vele honderden projecten die voorbij zijn gekomen. Speciale dank gaat uit naar Frans Evers en zijn opvolgster Alexandra den Heijer die met energie en deskundigheid de Job Dura Prijs vormgeven. Ik nodig u uit om samen met ons terug te blikken op 25 jaar Job Dura Fonds en wens u daarbij veel leesplezier. Job Dura, bestuursvoorzitter Job Dura Fonds

Voorhaven 57 Stadsherstel Historisch Rotterdam foto: Stadsherstel Rotterdam N.V.

‘Stadsherstel Historisch Rotterdam zet zich in voor het behoud van beeldbepalend en monumentaal erfgoed, erfgoed dat in de praktijk vaak tussen ‘wal en schip’ valt. Voor het restaureren van monumenten kan onze instelling voor een groot deel aanspraak maken op rijkssubsidies, maar deze subsidies dekken vrijwel nooit alle kosten. Bijdragen van externe fondsen zoals het Job Dura Fonds zijn daarom van cruciaal belang voor het slagen van dergelijke projecten, met name voor de onderdelen waar geen huur tegenover staat. Zo hebben we recentelijk met steun van het Job Dura Fonds de schoorsteen van het Henkescomplex in Delfshaven en het Karottenfabriekje aan de Kralingse Plas kunnen herstellen, waarmee belangrijk Rotterdams erfgoed een tweede kans heeft gekregen.’

Niels van der Vlist, directeur Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V., ontvanger subsidie Job Dura Fonds in 2000, 2004, 2016 (donatie en lening) en 2019

Facts & Figures Ondersteunde projecten

373 Aanvragen

bijna 1.500 Kunst donaties

25 Genomineerden

60 Job Dura Prijswinnaars

12 Daan Dura Prijswinnaars

9 Bestuursleden 20 Juryleden

48 Geïnterviewde experts

117

Juryvoorzitters Frans Evers

1994 - 2012

Alexandra den Heijer

2014 – heden

Bestuursleden Daan Dura

1994 – 2008

Job Dura

1994 – heden

Jacques Schoufour

1994 – 2004

Kees van Lede

1994 – 2002

Roel den Dunnen

1994 - 2009

Wim van Beuningen

1994 – 2002

Frans Evers

2002 – 2015

Joost Schrijnen

2002 – heden

Mariëtta Kats-Dura

2003 - heden

Karin Laglas

2005 – 2012

Bart Dura

2008 – heden

Bert Heida

2008 – 2011

Ineke Bakker

2008 – heden

Ton Dorresteijn

2010 – 2014

Ayfer Sari

2010 – heden

Doro Siepel

2014 – 2015

Jacob van der Goot

2012 – heden

Emily Ansenk

2015 – heden

Peter van Nederpelt

2015 – heden

Marte van Oort

2015 – heden

Inleiding

Met de viering van het 25-jarig bestaan van het Job Dura Fonds, kijken we feitelijk terug op een veel langere geschiedenis die de familie Dura onderhoudt met de stad Rotterdam. De start van deze verbintenis heeft zijn oorsprong halverwege de negentiende eeuw, toen een jonge Job Dura (1828 -1908) op 25-jarige leeftijd in 1855 een eenvoudig timmerbedrijf oprichtte aan de Dordtsche Straatweg in het toen nog landelijke Katendrecht. Nadat Job Dura succes behaalde met onder meer verbouwingen van een aantal buitenplaatsen van welgestelde Rotterdammers, alsook met de bouw van een aantal stallen en schuren van lokale boeren, kon het bedrijf, inmiddels onder leiding van zijn zoons Daniel en Leendert, in de daarop volgende decennia uitgroeien met een behoorlijke opdrachtenportefeuille. Met de opschaling van het bedrijf kon de familie zich steeds meer richten op grotere werken en wisten grotere opdrachtgevers hen vaker te vinden voor hun diensten. Zo verschoven de werkzaamheden van kleinschalige particuliere opdrachten naar omvangrijkere publiek-civiele werken zoals de installatie van een drinkwaterleiding en een (eerste) bovengrondse telefoonverbinding tussen Rotterdam en Dordrecht. Ook verrichte het bouwbedrijf werkzaamheden voor de eerste scheepswerven die zich als gevolg

van de toenemende industrialisatie steeds vaker op de zuidelijke terreinen langs de rivier de Maas vestigden. Als gevolg van de succesvolle bedrijfsvoering en de opschaling in opdrachten die hiermee gepaard ging wist het bedrijf onder leiding van neven ‘lange Job’ en ‘korte Job’ uit te groeien tot de Dura Aannemingsmaatschappij N.V. die zich via vijf generaties Dura ontwikkelde tot de huidige Dura Vermeer Groep. Met name in de tweede helft van de twintigste eeuw wist het aannemingsbedrijf een aanzienlijke stempel op de ruimtelijke ontwikkeling van de stad te drukken, met de bouw van een groot aantal beeldbepalende gebouwen. Een aantal daarvan is inmiddels beschermd met een rijksmonumentale status. Denk hierbij aan het Beursgebouw (1940) van architect J.F. Staal aan de Coolsingel en wederopbouwiconen als het Groothandelsgebouw (1953), de Lijnbaan (1949 -1953) en het Hilton Hotel (1964). Meer in de luwte, maar net zo invloedrijk, waren er ook de vele woonblokken die volgens het bouwsysteem Dura-Coignet op seriematige wijze werden gebouwd in de zuidelijke delen van de stad, waarmee aan talloze gezinnen huisvesting werd geboden. Meer recentelijk in 2005, maar evenzo beeldbepalend bouwde de Dura Vermeer Groep

Rotterdam, 1940

Groothandelsgebouw, 1953

het imposante kantoorgebouw de Brug voor Unilever op het Noordereiland, waarbij een nieuw bouwvolume op een ogenschijnlijk onmogelijke manier een negentiende-eeuws margarinefabriekscomplex overdekt.

Het Job Dura Fonds De keuze om deze en vele andere projecten financieel te ondersteunen werd over het algemeen ingegeven door een persoonlijke fascinatie of kwam voort uit het persoonlijke netwerk. Tegelijkertijd bestond er bij de familie het verlangen om niet al te nadrukkelijk op te voorgrond te treden en was er een wens om een duidelijkere scheiding tussen het bouwbedrijf en de filantropische activiteiten te creĂŤren. De eerste contouren voor het opzetten van een zelfstandige filantropische entiteit tekenden zich in de eerste helft van de jaren negentig af. Met een dergelijke separate juridische structuur zou men, veel meer dan daarvoor het geval was, inhoudelijke sturing kunnen geven aan de verschillende doch incidentele donaties die het bouwbedrijf deed. Bovendien kon dit de continuĂŻteit van de donaties waarborgen. Het 140-jarig bestaan van de Dura Vermeer Groep bleek het uitgelezen moment om dit voornemen kracht bij te zetten en resulteerde in de oprichting van een officieel fonds dat specifiek was gewijd aan de stad en de regio Rotterdam: het Job Dura Fonds. Door dit fonds, met een officieel bestuur, ontstond er de mogelijkheid de donaties preciezer te structureren en de organisatie daaromheen te professionaliseren. Hierdoor werd het mogelijk een serieus en laagdrempelig loket te

Door de lange verbintenis van de familie Dura met de stad, en de ongekende mogelijkheden die Rotterdam aan het bouwbedrijf heeft geboden, ontstond er bij de familie de wens om iets terug te kunnen geven aan de stad. Via het bouwbedrijf steunde Daan Dura (1932-2011) al sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw de totstandkoming van diverse Rotterdamse projecten en initiatieven. Deze initiatieven bevonden zich grotendeels op het vlak van kunst, cultuur en de bebouwde omgeving, en varieerden van heel klein tot groot. Zo droeg de familie bij aan projecten zoals het kleinschalige doch doeltreffende participatieproject Opzoomeren, nam het bedrijf in 1980 deel aan de oprichting van de erfgoed-instelling Stadsherstel Historisch Rotterdam, droeg het bij aan Rotterdam Culturele Hoofdstad in 2001, en was Job Dura Dzn (1904 -1975) in 1948 mede oprichter van het eerste Rotterdamse concours hippique CHIO.

Hilton Hotel, 1964

Woonblok uitgevoerd in Dura-Coignet systeem

creëren voor Rotterdamse initiatieven die financiële steun nodig hadden. Met een fondsstructuur wist men bovendien een veel groter publiek te bereiken en daarmee meer invloed uit te oefenen. Door te kiezen voor een vermogensfonds, waarbij het rendement kon worden ingezet voor de financiële bijdragen aan de projecten, zou het fonds nooit uitgeput raken en kon een solide financiële basis gecreëerd worden voor de langere termijn.

teruggeschroefd. Ook zorgde de landelijke en lokale bezuinigingen op cultuur en erfgoed, voor een toename in het aantal aanvragen door grotere cultuurinstellingen om noodzakelijke investeringen in hun huisvesting of inrichting te kunnen doen. Inmiddels variëren de aanvragers hierdoor van de lokale jeu de boules club tot het Luxor Theater. In principe zijn alle partijen welkom bij het fonds, onder de belangrijke voorwaarde dat voorgedragen plannen een bijdrage leveren aan de bebouwde omgeving van Rotterdam en het toegewezen bedrag een wezenlijk verschil maakt in de totstandkoming van het project. Dus geen bijdrage aan een exploitatietekort en wel een bijdrage aan de stichtingskosten van een verenigingsgebouw of een inrichting.

Vanaf het moment van oprichting dienden de eerste projecten zich aan bij het fonds. Door de relatieve onbekendheid was de hoeveelheid projecten in de beginjaren nog klein en veelal afkomstig uit het eigen netwerk van het bedrijf of de familie, maar na enkele jaren proefdraaien wist de Rotterdammer het fonds steeds beter te vinden en liep het aantal aanvragen flink op. Met name kleine wijken buurtverenigingen verspreid door de hele Rotterdamse regio zochten steun. Daarbij was er een opvallende correlatie zichtbaar tussen het (lokale) overheidsbeleid en het type van organisaties die bij het fonds een subsidieaanvraag deden. Zo was er een aanzienlijke toename in het aantal aanvragen van buurten wijkcentra, speeltuinverenigingen en andere clubs toen subsidies vanuit de overheid werden

De Job Dura Prijs Gelijktijdig met de oprichting van het fonds werd ook de Job Dura Prijs in het leven geroepen met het doel een project dat een uitzonderlijke bijdrage had geleverd aan de ruimtelijke inrichting of ervaring van de stad Rotterdam en omstreken een erepodium te bieden. In 2008 werd daar de aanmoedigingsprijs (vanaf 2014 de Daan Dura Prijs) aan toegevoegd. Wat de tweejaarlijkse prijs bijzonder maakt, en daarmee anders dan andere

Rotterdamse Munt (foto: Rotterdamse Munt)

Theater Zuidplein (foto: Khalid Amakran)

architectuurprijzen, is dat er elke twee jaar door het bestuur een actueel thema werd vastgesteld waarbinnen de projecten moesten vallen. Het ging daarbij nadrukkelijk niet alleen om de kwaliteiten van het ontwerp van een project; het idee, initiatief of de opdrachtgever maakte evengoed kans op een prijs. De thema’s werden elk jaar vastgesteld door het bestuur en men schuwde daarbij de grote maatschappelijke kwesties niet die op dat moment actueel waren in de stad. Soms lagen de gekozen thema’s voor de hand, zoals publieke ruimte, ouderenhuisvesting, cultuur en onderwijs maar soms trad men buiten de gebaande paden en koos men ervoor om complexere, thema’s te agenderen, zoals watermanagement, veiligheid en mobiliteit. Dit waren moeilijke en veelomvattende thema’s. De projecten waren niet gemakkelijk voorhanden en de meeste voorbeeldprojecten bevonden zich nog in de kinderschoenen; succes in de vorm van een tastbaar project was daarmee nog niet bewezen. Door bij elke prijs een onderzoeker aan te stellen en een team van experts te raadplegen wist men keer op keer de essenties van een thema te raken en wist de jury desondanks een terechte prijswinnaar te selecteren. Deze consciëntieuze aanpak verraadde de serieusheid waarmee men

de prijs opvatte. Deze precieze aanpak is tot op de dag vandaag ongewijzigd gebleven. De Job Dura Prijs winnaars ontvangen een aanzienlijk geldbedrag ter ondersteuning van hun initiatief, maar de gelukkigen geven opvallend genoeg steeds weer aan evenzo blij te zijn met de oprechte erkenning van de jury voor het geleverde werk en de publiciteit die het winnen van de prijs oplevert.

Na een periode van 25 jaar Job Dura Fonds in Rotterdam dient zich de gelegenheid aan om door middel van een bijzonder overzichtsboek de balans op te maken van de behaalde resultaten tot dusver en tegelijkertijd een blik te werpen op de toekomst. Het fonds is bekender geworden bij het grote publiek, mede door de eerdergenoemde tweejaarlijkse prijzen die steeds meer een bepalende factor in de Rotterdamse stad zijn geworden. Door de goede prestaties van het vermogensfonds heeft het bestuur recentelijk zelfs de mogelijkheid gekregen om elk jaar een project te selecteren voor speciale ondersteuning en deze koers zal in de toekomst worden doorgezet en verder uitgewerkt. Het gaat hier om projecten die bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van Rotterdam en daarin excelleren. Deze specials

Prijsuitreiking 2006

Prijsuitreiking 2016

kunnen niet alleen rekenen op een grotere subsidie, maar ook op ‘zachtere’ ondersteuning op het gebied van kennis en bemiddeling tussen partijen. In de afgelopen jaren is gebleken is dat juist dergelijke vormen van steun net zo goed een verschil kunnen maken in de totstandkoming van een project, maar ook in het succesvol continueren ervan. Voorbeelden van projecten die in de afgelopen periode op aanvullende ondersteuning hebben kunnen rekenen zijn onder andere dansgezelschap Conny Janssen Danst dat binnenkort haar nieuwe onderkomen in het getransformeerde Fenix gebouw opent, de Rotterdamse Munt, dat momenteel werkt aan een uitbreiding van het terrein met vier verschillende stadstuinen en een paviljoen voor evenementen en Jeugdtheater Hofplein dat in 2016 een omvangrijke verbouwing onderging. Om het 25-jarig jubileum van het Job Dura Fonds te markeren heeft het bestuur besloten dit jaar een extra special aan te wijzen: het Theater Zuidplein. Dit theater richt zich met haar voorstellingen nadrukkelijk op actuele onderwerpen in onze samenleving en bereidt op dit moment plannen voor een nieuw onderkomen voor.

Dit feestelijke boek vormt een rijk geïllustreerde evaluatie van de resultaten van 25 jaar Job Dura Fonds. De uitgelichte projecten die in het boek voorkomen, vormen slechts een fractie van de circa 1.500 projecten die het bestuur in de afgelopen jaren heeft bestudeerd en beoordeeld. Maar als totaal illustreren de geselecteerde projecten goed hoe breed, bijzonder en uiteenlopend het aantal en type initiatieven is geweest. Ook wordt uitvoerig stilgestaan bij de 12 prijsvragen die sinds 1994 zijn georganiseerd. Zo worden de thema’s die destijds centraal stonden beschreven en uitgebreid geïllustreerd. Daarnaast is bij alle besproken projecten gekeken hoe het de prijswinnaars is vergaan sinds het ontvangen van de prijs en op welke manier de bijdrage van het fonds is ingezet. Ten slotte wordt door een aantal sleutelfiguren teruggekeken op hun ervaringen met het Job Dura Fonds. Het resultaat is een bijzonder naslagwerk dat de rijkheid van 25 jaar fonds weerspiegelt en een solide basis vormt voor de komende 25 jaar Job Dura Fonds 2.0, met nog veel meer bijzondere en kansrijke projecten die Rotterdam nog innovatiever, mooier en liefdevoller maken.

How Long Is Now, in de Tramremise Hillegersberg en Mirror Mirror in de Onderzeebootloods (fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Leo van Velzen)

Rotterdamse Dakendagen 2019, choreografie Davide Bollotta (foto: Salih Kilic)

Uitgelicht project 2019

Conny Janssen Danst Het Rotterdamse dansgezelschap Conny Janssen Danst is al ruim 25 jaar een bijzondere aanwezigheid in Rotterdam, aangevoerd door artistiek leider Conny Janssen. De voorstellingen zijn gestoeld op grootstedelijke thematiek en vinden zowel plaats in de grote theaterzalen als op bijzondere locaties in Rotterdam, zoals een fabriekshal, parkeergarage, spoorterrein of scheepsdek. Momenteel wordt er hard gewerkt aan het nieuwe Huis Conny Janssen Danst in de getransformeerde Fenix I op Katendrecht, als speciaal project in 2019 gesteund

door het Job Dura Fonds. Met twee studio’s, kleedruimte en kantoren moet de nieuwe locatie fungeren als ontwikkelplaats voor gevestigd en aanstormend danstalent. Het nieuwe ‘werkhuis’ van Conny Janssen Danst gaat over verbindingen, gulheid en delen, over kwaliteit, creativiteit en betrokkenheid – altijd met de dans als vertrekpunt. Conny Janssen: ‘Vanuit ons nieuwe huis op Katendrecht en vanuit onze plek in het veld willen we duurzamer impact kunnen maken op ons publiek, onze stad en de wereld om ons heen.’

Over het Job Dura Fonds Doel van het fonds De stichting ‘Job Dura Fonds’ is opgericht in december 1993 ter gelegenheid van het 140-jarig bestaan van de Dura Bouw-groep, thans de Dura Vermeer Groep. De stichting, die in 1994 officieel van start ging, ondersteunt en stimuleert initiatieven die de bebouwde omgeving van groot Rotterdam duurzaam innoveren en helpen opbloeien. Door het toekennen van subsidies aan projecten die binnen de voorwaarden vallen en het eenmaal per twee jaar uitreiken van de Job Dura Prijs, verwezenlijkt de stichting haar doelstellingen. Het huidige stichtingsbestuur bestaat uit de heer Job Dura (voorzitter), de heer Bart Dura, mevrouw Mariëtta Kats-Dura, mevrouw Emily Ansenk, mevrouw Ineke Bakker, de heer Jacob van der Goot, mevrouw Marte van Oort, de heer Peter van Nederpelt, mevrouw Ayfer Sari en de heer Joost Schrijnen. De Job Dura Prijs Het thema van de Job Dura Prijs, een prijs voor architectuur, stedenbouw en maatschappelijke ontwikkeling, wordt elke twee jaar vastgesteld door het bestuur van de stichting. Om de prijs ook echt van betekenis te laten zijn, wordt voor het thema gezocht binnen de actualiteit van de gebouwde omgeving in de regio Rotterdam. De serie Job Dura Prijzen is inmiddels representatief voor de meest markante vraagstukken of aandachtspunten met betrekking tot de gebouwde omgeving van de Rotterdamse regio in de afgelopen 25 jaar. Nadat het meest relevante thema voor de prijs door het stichtingsbestuur is vastgesteld, wordt over de periode van een jaar uitgebreid onderzoek gedaan om de breedte van de thematiek en haar betekenis voor de stad Rotterdam inzichtelijk te maken. Door middel van

Le Miroir Vivant René Magritte, 1928

Museum Boijmans Van Beuningen heeft sinds de jaren zeventig een bijzondere collectie van surrealistische kunstwerken samengesteld, bestaande uit werken van grote namen als Salvador Dalí, Yves Tanguy en Marcel Broodthaers. Met steun van het Dura Kunstfonds verwierf Museum Boijmans in 2015 het werk Le Miroir Vivant van René Magritte waarmee de bestaande verzameling een extra impuls kreeg.

beeld: René Magritte c/o Pictoright Amsterdam 2019

Magritte vervaardigde het werk in 1928 en het werk maakt deel uit van een grotere serie van meer dan veertig woord/beeld schilderijen die Magritte in het begin van zijn carriere maakte. In Le Miroir Vivant zijn vier onderling verbonden wolken zichtbaar tegen een donkere achtergrond, die elk zijn voorzien van een cryptische korte tekst: ‘personnage éclatant de rire’, ‘armoire’, ‘horizon’ en ‘cris d’oiseaux’.

gesprekken met experts wordt de thematiek aangescherpt en worden beoordelingscriteria geformuleerd. Uit dit onderzoek volgt vervolgens een lijst van projecten en initiatieven die mogelijk in aanmerking komen voor de prijs. Tegelijkertijd wordt een jury samengesteld bestaande uit een vaste juryvoorzitter, een aantal experts op de geselecteerde thematiek en de winnaar van de voorgaande Job Dura Prijs. De juryleden scherpen vervolgens de longlist verder aan en selecteren hieruit en uit de lijst projecten die naar aanleiding van een inschrijvingsoproep zijn ontvangen een shortlist van meest interessante en representatieve projecten. Deze projecten worden bezocht door de voltallige jury, waarna de winnaar of winnaars worden benoemd en tijdens een feestelijk event in de spotlight worden gezet. De prijs bestaat uit een kunstobject dat speciaal voor de stichting is ontworpen door Bruno Ninaber van Eyben en een geldbedrag. Aan het winnende project wordt de Job Dura Prijs gegund van € 25.000. Met ingang van 2008 is tevens een Aanmoedigingsprijs in het leven geroepen ter waarde van € 7.500. Deze prijs is met ingang van 2014 als eerbetoon aan de initiatiefnemer tot de oprichting van het fonds omgedoopt tot de ‘Daan Dura Prijs’. In beide gevallen is het geldbedrag bedoeld ter investering in het winnende project. Het Dura Kunstfonds Als onderdeel van het Job Dura Fonds is in 2002 het Dura Kunstfonds ingesteld. Doelstelling van dit fonds is het steunen van aankopen ten behoeve van Nederlandse musea van kunstwerken die bij voorkeur verbonden zijn aan de stad Rotterdam en haar omgeving. Dit kan een relatie zijn tussen het onderwerp van het kunstwerk en de stad, omdat de maker van het betreffende kunstwerk verbonden is aan Rotterdam en haar omgeving, of de ondersteuning van een aankoop ten behoeve van een Rotterdams musea. Voor de selectie van te steunen kunstwerken heeft het Job Dura Fonds gekozen voor een fonds op naam bij Vereniging Rembrandt in verband met de evidente expertise van deze vereniging op het gebied van kunst. Sinds de oprichting van dit fonds is aan verscheidene aanwinsten bijgedragen, uiteenlopend van oude tekeningen tot twintigste-eeuwse schilderkunst en van zilver tot moderne beeldhouwkunst. Een selectie van deze bijzondere kunstwerken is terug te vinden in dit boek.

â&#x20AC;&#x2DC;Het bijzondere aan het Job Dura Fonds is dat het echt over de gewone dingen gaat, de projecten komen voort uit de stad zelf. Het fonds richt zich op restauraties van gebouwen, op de buitenruimte, scholen en club- of buurthuisachtige projecten. Bij de aanvragen wordt gekeken of de bijdrage van het fonds ook echt een verschil kan maken. Het gaat hoofdzakelijk om bescheiden projecten met evenzo bescheiden bedragen, maar in zijn veelheid heeft het echt een grote impact.â&#x20AC;&#x2122; Joost Schrijnen, bestuurslid van het Job Dura Fonds sinds 2002

Overzicht projecten en prijzen 2018 â&#x20AC;&#x201C; 1996

2018 2017

Job Dura Prijs | Daan Dura Prijs 2018

Mobiliteit De steeds drukker wordende stad en de groeiende aandacht voor luchtkwaliteit, leefbaarheid en milieuproblematiek vormden aanleiding om de Job Dura Prijs 2018 in het teken te stellen van het thema ‘Mobiliteit’.

Voor beleidsmakers, wetenschappers en planners is de manier waarop inwoners zich binnen de stedelijke ruimte verplaatsen en welke verkeersstromen voorrang krijgen altijd een belangrijk en betwistbaar onderwerp gebleken. Waar Rotterdams beleid decennialang op de auto was gericht, zien we de laatste jaren dat deze vanzelfsprekende verbintenis aan het verdwijnen is en worden alternatieven van vervoer noodzakelijker geacht. Het bestuur van het Job Dura Fonds vroeg aandacht voor niet alleen de ‘harde’ aspecten die met het thema te maken hebben, zoals ontwerpen voor de buitenruimte, maar zocht ook naar projecten die zich inzetten voor het mobieler maken van

stedelingen en daarmee de kansengelijkheid vergroten. Gesprekken met toonaangevende experts op dit vlak brachten verdere inhoudelijke verdieping van het thema. De jury gaf op haar beurt aan dat er voorbij de grote infrastructurele plannen van gemeente en ontwikkelaars gekeken moest worden en dat zij de voorkeur gaf aan projecten die de sociale kant van het mobiliteitsvraagstuk besloegen. Als voorbeeld werd de ontsluiting van moeilijk bereikbare wijken in Rotterdam Zuid genoemd. Het liefst zag de jury de prijzen als ondersteuning voor kleine bottom-up projecten, waarmee een maatschappelijk doel gediend werd of een startend initiatief een schaalsprong kon maken.

Winnaar Job Dura Prijs 2018

Stadslab Luchtkwaliteit Stadslab Luchtkwaliteit werd unaniem door de jury gekozen, doordat het project binnen de categorie, Leefmilieu en Transitie, op alle vlakken zeer hoog scoorde. Reden voor de hoge score was de bijzondere en constructieve manier waarop het initiatief inspeelt op de transitie naar milieu- en mensvriendelijkere alternatieven voor gemotoriseerd verkeer. Stadslab Luchtkwaliteit is een initiatief van een aantal bezorgde

Rotterdammers en professionals die wilden bijdragen aan de kennisdeling en kennisvergroting op het gebied van luchtkwaliteit. Hun aanpak was volgens de jury constructief, licht activistisch en kritisch, terwijl tegelijkertijd de dialoog met betrokken partijen niet geschuwd werd. Zo doet het Stadslab niet alleen luchtmetingen, maar denkt het ook mee in transitieplannen en vergroent het de buitenruimte van Rotterdam.

Het oogsten van fijnstof voor SerVies (foto: Karola van Rooyen)

SerVies (foto: Karola van Rooyen)

Hoe gaat het nu met Stadslab Luchtkwaliteit? In de korte periode sinds de uitreiking van de prijs en het uitbrengen van deze jubileumuitgave heeft Stadslab Luchtkwaliteit het werk doorgezet en verder uitgebreid. Zo praat het bijvoorbeeld met de nieuw opgerichte tafel â&#x20AC;&#x2DC;Mobiliteitâ&#x20AC;&#x2122;, onderdeel van het Rotterdams Klimaatakkoord, over de mogelijkheden voor de transitie naar een gezondere en schonere stad.

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Pluspunt

Winnaar Daan Dura Prijs 2018

Fietsenbank Feijenoord De oproep van de expertgroep en het bestuur om de focus te richten op sociale projecten werd beantwoord met de uitreiking van de Daan Dura Prijs aan de Fietsenbank Feijenoord. Dit initiatief biedt kwetsbare Rotterdammers, waaronder dak- en thuislozen, een plek waar zij oude fietsen opknappen om vervolgens zelf te gebruiken of beschikbaar te stellen aan andere buurtbewoners. Het effect hiervan is tweeledig; enerzijds brengt het de deelnemers aantrekkelijke dagbesteding

en contact met andere stedelingen, daarnaast vergroot het gebruik van de opgeknapte fietsen de mobiliteit van Rotterdammers. Het laagdrempelig uitlenen van de fietsen geeft de gebruikers mogelijkheden om naar een sollicitatiegesprek te gaan of vrienden en familie te bezoeken. De jury waardeerde de liefdevolle inzet van de medewerkers en vrijwilligers en hoopte met de aanmoedigingsprijs een bijdrage te kunnen leveren aan de uitbreiding van het project.

Hoe gaat het nu met Fietsenbank Feijenoord? Net zoals Stadslab Luchtkwaliteit heeft Fietsenbank Feijenoord de werkzaamheden doorgezet. De Fietsenbank is recentelijk uitgebreid met een derde locatie in de Afrikaanderwijk, waarmee de hoop die de jury in 2018 uitsprak een realiteit is geworden.

Genomineerden Job Dura Prijs 2018

foto: Ossip van Duivenbode

â&#x20AC;&#x2DC;Rotterdamse aanpak: Parkletsâ&#x20AC;&#x2122; van Gemeente Rotterdam (Ingenieursbureau en Bureau Binnenstad) De jury nomineerde de gemeente en haar diensten voor zowel de grote infrastructurele plannen op de lange termijn als kleinere directere projecten zoals de Parklets. Daarmee werd zowel de lange en belangrijke geschiedenis van grote gemeentelijke werken erkend als hoop voor de toekomst uitgesproken. Een initiatief zoals de Parklets weerspiegelde bovendien perfect de veranderende opstelling tegenover mobiliteit in Rotterdam, waarbij de auto ruimte moet bieden voor fietsverkeer en verblijfsruimte.

foto: VeerpontZuid

VeerpontZuid Dit zelfstandige veertje, gerund door vrijwilligers, verbindt Charlois met Katendrecht, waardoor de fietstocht tussen de twee stadsdelen aanzienlijk wordt verkort. De jury sprak vooral haar lof uit over de signaalfunctie waarmee de veerdienst de slechte verbinding naar Charlois aankaartte.

foto: Niki Sie, Juuve Carsharing

Elektrisch deelsysteem in het Timmerhuis In het nieuwbouwproject Timmerhuis is een slim autodeelsysteem opgenomen waarvan bewoners en werkenden gebruik kunnen maken. De elektrische auto’s worden opgeladen door de zonnepanelen op het dak. De jury was te spreken over hoe deze technologische ontwikkeling het aantal auto’s in de stad kan terugdringen en sprak de wens uit dat het deelsysteem in woongebouwen vaker wordt toegepast.

‘… JE KUNT DE AUTO NIET WEGVLAKKEN. MAAR WAT JE WEL MOET DOEN IS DE AUTO EEN PLEK GEVEN DIE ZICH BETER TOT DE STAD EN ANDERE VERVOERSVORMEN VERHOUDT. NU IS ER SPRAKE VAN EEN DISBALANS, HET AUTOVERKEER DICTEERT DE STAD OP TE VEEL PLEKKEN.’ fragment uit een interview met Mattijs van Ruijven, hoofd dienst Stedenbouw Stadsontwikkeling Rotterdam

JURY

• Alexandra den Heijer, vaste voorzitter, hoogleraar Publiek Vastgoed aan de TU Delft • Paul Gerretsen, agent bij de Vereniging Deltametropool • Alexandra van Huffelen, algemeen directeur van GVB Amsterdam • Gijs van Lookeren Campagne, medeoprichter van Greenwheels en directeur van Ease2Pay • Piet Vollaard, oprichter van Stichting Stad in de Maak en winnaar van de Job Dura Prijs 2016 GEÏNTERVIEWDE EXPERTS

• Derk Loorbach, Professor SociaalEconomische Transities EUR en directeur van DRIFT • Michelle Provoost, auteur Asfalt. Automobiliteit in de Rotterdamse stedenbouw - infrarchitecurbanism • Mattijs van Ruijven, hoofd dienst Stedenbouw Stadsontwikkeling Rotterdam • Vincent Taapken, ontwikkelingsbedrijf New Industry • Daan Zandbelt, Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving • Cees Vingerling, zelfstandig adviseur op het gebied van mobiliteit

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2018 De Kroepoekfabriek GBS De Triangel Gemeente Rotterdam Independent School for the City Kunsthal, Rotterdam Maritiem Museum RLTV Deuce Again Stichting Brugwachtershuisjes Stichting Cultuurwerkplaats IJsselmonde Stichting De Hazelaar Stichting De Kleine Wereld Stichting De Nieuwe Tuin Stichting De Zoek naar Schittering Stichting Grote of Sint Laurenskerk Stichting Heilige Boontjes Stichting Humanitas en Stichting Fröbel Stichting Loyalty Stichting Mesh Stichting Mixus Foundation Stichting Profila Zorg Stichting Radar WMO Diensten Stichting Roodkapje Stichting Rotterdamse Munt Stichting tot Steun Ikazia Ziekenhuis Rotterdam Thuis op Straat, Rotterdam Tinus en Bep de Does (foto expositie over de Dordtsestraatweg) Trompenburg Tuinen en Arboretum Vereniging Vrienden van Roeivalidatie Verhalenhuis Belvédère Vrienden Kunstbezit Paradijskerk Woonstad Rotterdam

Een impressie van het toekomstige terras van de Heilige Boontjes (beeld: Daf)

Uitgelicht project 2018

Stichting Heilige Boontjes In het voormalige politiebureau aan het Eendrachtsplein werkt de stichting Heilige Boontjes aan de re-integratie van jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt door ze te voorzien van een leer- en werkplek in het gelijknamige café. Hier verdienen de deelnemers niet alleen een eigen inkomen, ze worden ook begeleid in hun gedrag en houding. Tegelijkertijd komen de Heilige Boontjes door hun werk in het koffiehuis in aanraking met verschillende stadsbewoners op een dynamische plek in

Rotterdam. Naast het café zijn verschillende ruimtes in het pand verhuurd aan maatschappelijke organisaties die zich ook verbinden aan de stichting, bijvoorbeeld door het aanbieden van stageplekken en geven van cursussen. De bijdrage van het Job Dura Fonds wordt gebruikt om de buitenruimte van het pand aan te pakken. Bij de verbouwing worden de ooit aanwezige voortuinen deels in ere hersteld, waardoor de entree gastvrijer wordt en de cafébezoekers hun koffie kunnen drinken op een groen en bloemrijk terras.

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2017 Afrikaander Coรถperatie W.N. Rose stichting Frรถbel B.V. Werkplaats Walhalla Fynder Foundation HC Feijenoord Joodse Gemeente Rotterdam Krajicek Foundation (tbv playground in Schiedam) Openbare Basisschool De Singel (Schiedam) Rotterdamse Volksuniversiteit Stichting Aanbouw Dorpskerk Hoogvliet Stichting CBK Stichting Dance for Health Stichting De Zoek Naar Schittering (Geen Poeha) Stichting En Actie Stichting Erasmus MC Vriendenfonds Stichting Het Huys Ten Donck (Ridderkerk) Stichting HipHopHuis Holland Stichting Masters that Matter Stichting Mesh Stichting Molukse Kerken (Krimpen aan den IJssel) Stichting Open Monumentendag Rotterdam Stichting Platform Wederopbouw Rotterdam Stichting Pluspunt Stichting Scouting Vlaardingen Stichting Speeltuin Pascal Stichting Verborgen Tuinen Stichting Vincentius Rotterdam Stichting Vrienden van het Langdurig Zieke Kind op Openluchtschool De Recon Stichting Vrienden van Hospice (Capelle aan den IJssel) Streekmuseum Krimpenerwaard (Krimpen aan den IJssel) Van Velthuizen Stichting Vereniging Verenigd Schouwburgplein

foto: Paul van der Blom

Uitgelicht project 2017

Stichting De Zoek Naar Schittering (Geen Poeha) Stichting De Zoek naar Schittering stimuleert initiatieven die de aanwezigheid van poëzie en proza in de buitenruimte en (semi)publieke ruimte bevorderen. In het initiatief ‘open/dicht_ bruggedichten’, waarvoor de stichting in 2017 werd opgericht, was het de ambitie om over de Delfshavense Schie een lint van bruggedichten te realiseren. Voorgesteld werd om onder, op, of nabij tien bruggen gedichten van Rotterdamse dichters aan te brengen die tijdens het wachten en voorbijgaan leesbaar zouden zijn voor wandelaars,

fietsers en automobilisten. Het eerste deelproject was de Mathenesserbrug met een bruggedicht van Daniël Dee in een ontwerp van Bart Oppenheimer, dat werd geïnstalleerd in april 2019. Twee nachten lang werden de gedichten met telescoophoogwerkers op de open brug aangebracht. Onder andere het Job Dura Fonds droeg bij aan de totstandkoming van dit kunstwerk waarmee het wachten voor een open brug een stuk leuker is geworden.

foto: Verhalenhuis Belvédère

Verhalenhuis Belvédère Het Verhalenhuis Belvédère is een verzamelplek voor bijzondere (levens) verhalen en een ontmoetingsplaats voor alle mensen uit de samenleving. De initiatiefnemers hebben als doel de grote diversiteit aan werelden die in Rotterdam leven, dichter bij elkaar te brengen. De verhalen worden aan het grote publiek gepresenteerd door middel van prikkelende tentoonstellingen, voorstellingen, stadsontdekkingstochten, publicaties, evenementen en eet- en ontmoetprogramma’s als de Volkskeuken. Het Verhalenhuis is gevestigd op Katendrecht, in een monumentaal negentiende-eeuws hoekpand ‘Belvédère’. Het beeldbepalende pand stond eind jaren zeventig tijdens de

stadsvernieuwingsperiode op de lijst om gesloopt te worden en stond als gevolg van die nominatie jarenlang leeg. Door middel van het opzetten van een slimme cooperatie structuur wisten de initiatiefnemers achter het Verhalenhuis het pand aan te kopen, waarmee het gebouw een nieuw leven kon krijgen. Het Verhalenhuis ontving in 2018, 2014, en 2013 subsidie van het Job Dura Fonds waarmee de organisatie het gebouw wist op te knappen en in te richten om de uiteenlopende reeks activiteiten te ontplooien, waaronder de inrichting van de laagdrempelige Volkskeuken, waarin tweewekelijks een Rotterdammer kookt voor zijn gasten en ondertussen zijn levensverhaal vertelt.

2016 2015

Job Dura Prijs | Daan Dura Prijs 2016

Tijdelijkheid Naar aanleiding van de financiële crisis en de daarmee gepaarde toename van tijdelijk gebruik van leegstaande woningen, winkels en kantoren werd de Job Dura Prijs 2016 uitgereikt rond het thema ‘Tijdelijkheid’.

De jury stelde dat uit de gedwongen leegstand van panden interessante en innovatieve initiatieven konden ontstaan. Dit leidde tot plekken waar nieuwe concepten getest konden worden of waar publieke organisaties snel onderdak vonden voor bijvoorbeeld opvang van asielzoekers of huisvesting van scholen. Tijdelijkheid werd daardoor steeds meer een realiteit in Rotterdam. Tegelijkertijd benadrukte de jury ook de schaduwkant van tijdelijkheid, onder meer vanwege de vaak kwetsbare en onzekere positie van de huurders en het fenomeen waarbij tijdelijke verhuur regelmatig als dekmantel voor leegstandbeheer werd ingezet. Desalniettemin waren er legio voorbeelden te vinden waarbij tijdelijk gebruik van de gebouwde omgeving mooie en relevante projecten opleverde, die daarmee in aanmerking kwamen voor de Job Dura Prijs 2016.

Ook de geraadpleegde groep experts, bestaande uit beleidsmakers, producenten, ontwerpers, projectontwikkelaars en opdrachtgevers, gaven eensgezind de complexiteit van tijdelijk gebruik aan. Ondanks de vele bijzondere projecten blijven initiatiefnemers vaak sterk afhankelijk van de grillen van de verhuurder. De deskundigen vroegen de jury dan ook met de prijsuitreiking een radicaal statement te maken en daarmee de soms schrijnende gevallen aan te kaarten. Initiatieven die bijvoorbeeld voorzagen in de opvang van statushouders, leegstand in achterstandswijken aanpakten of bescherming boden voor cultureel erfgoed moesten met de Job Dura Prijs onder de aandacht gebracht worden.

Winnaar Job Dura Prijs 2016

Stad in de Maak Winnaar van de Job Dura Prijs in 2016 werd Stad in de Maak, een initiatief dat sinds 2013 zoekt naar oplossingen voor leegstand van corporatiepanden in Rotterdam. In de nasleep van de crisis bleef veel corporatiebezit door de slechte staat onbewoond, in afwachting van herontwikkeling of sloop. Stad in de Maak wist woningcorporatie Havensteder over te halen panden aan hen over te doen voor een periode van tien jaar, tezamen met het bedrag dat leegstandbeheer in die periode zou kosten. Met deze beperkte middelen wist Stad in de

Maak verschillende panden op te knappen en bovendien de begane grond open te stellen voor buurtgerelateerde activiteiten. Zo werden zowel nieuwe woningruimtes als gemeenschappelijke ruimtes (‘commons’) voor de wijk gerealiseerd. De jury was unaniem in hun keuze voor dit project, met name door de slimme en innoverende manier waarop het bestaande systeem vastgoedsysteem werd opengebroken en door middel van een ‘tijdelijke’ ingreep idealiter een permanente verandering tot stand werd gebracht.

foto’s: Stad in de Maak

Woningen aan de Almondestraat in beheer bij Stad in de Maak

Hoe is het nu met Stad in de Maak?

Stad in de Maak kijkt met een dubbel gevoel terug op het winnen van de Job Dura Prijs. Aanvankelijk overheerste de blijheid, maar met het verstrijken van wat tijd gaf de prijs ook een ietwat ongemakkelijk gevoel. Dit had alles te maken met de thematiek. Stad in de Maak ziet in tijdelijke leegstand wel een mogelijkheid voor snel resultaat en ruimte om te experimenteren, maar het uiteindelijke doel is om hun projecten een permanent karakter te geven. Zodoende is met het prijzengeld getracht een pand te kopen om de invulling definitief te maken. Tot op heden is het aankopen van vastgoed helaas nog niet gelukt, voornamelijk door de stijgende huizenprijzen. Tegelijkertijd wordt nog steeds ingezet op nieuwe projecten, zoals recentelijk het tijdelijke beheer van de gehele Almondestraat, bestaande uit 52 woningen. Doel van dit project is het begeleiden van de vertrekkende bewoners en het bieden van tijdelijke huisvesting in de vrijgekomen ruimte aan stadsnomaden, verweesde buurtinitiatieven en commons. Omdat het beheer dit keer slechts anderhalf jaar duurt wil Stad in de Maak snel een gemeenschap op poten zetten die met het aflopen van de termijn naar een nieuwe tijdelijke locatie verhuisd kan worden. Op deze manier wordt het project in eigen woorden â&#x20AC;&#x2DC;permanent nomadischâ&#x20AC;&#x2122;.

Winnaars Daan Dura Prijs 2016 In 2016 werd er gekozen om niet één project aan te moedigen met de Daan Dura Prijs, maar een selectie van persoonlijkheden die al jarenlang een bijdrage leverden aan de ontwikkeling van de leefomgeving in Rotterdam. Deze ‘Drijvende Krachten’ initieerden elk op een eigen manier bijzondere initiatieven door steeds slim gebruik te maken van de tijdelijkheid.

Groen Rini Biemans In de categorie ‘Groen’ koos de jury voor Rini Biemans als drijvende kracht, die al sinds 2001 braakliggende stukken stad weet om te vormen tot groenprojecten, waarbij bewoners worden aangemoedigd mee te helpen.

Rini Biemans (foto’s: Paulien van de Loo Photography)

ZUS (foto: Inga Powilleit)

Het Schieblock (foto: Ossip van Duivenbode)

Architectuur & Stad Elma van Boxel en Kristian Koreman Elma van Boxel en Kristian Koreman (ZUS), werden geëerd als de Drijvende Kracht in de categorie ‘Architectuur & Stad’. Met een lange termijnvisie voor de stad zetten ze tijdelijkheid in als instrument om desolate stadsdelen nieuw leven in te blazen.

Cultuur Conny Janssen Op het gebied van ‘Cultuur’ wees de jury Conny Janssen aan, de artistiek leider achter Dansgezelschap Conny Janssen Danst. De stad Rotterdam en haar rafelranden zijn niet alleen onderwerp in haar voorstellingen, maar vaak ook het decor, waarbij onder andere een tramremise, een verlaten gashouder en een onderzeebootloods dienstdeden.

Conny Janssen (foto: Rob Hogeslag)

foto: Leo van Velzen

Ondernemerschap Femke Snijders De laatste Drijvende Kracht was Femke Snijders, beloond voor het onderdeel ‘Ondernemerschap’. Zij initieerde verschillende (horeca)concepten waarbij verlaten plekken een nieuwe functie kregen, zoals bar-restaurant Aloha in het voormalig zwembad Tropicana.

Femke Snijders en Aloha (foto’s: Sophia van den Hoek)

Genomineerden Job Dura Prijs 2016 Leeszaal Rotterdam West

‘LEESZAAL WEST IS EEN BIJZONDER INTELLIGENT, AANTREKKELIJK EN HUMAAN ANTWOORD OP HET WEGVALLEN VAN WIJKBIBLIOTHEKEN IN DE STAD, JUIST OP DE PLEKKEN WAAR LEZEN ZOVEEL MEER KAN BRENGEN.’

Voortgekomen uit een eenmalig literair festival in 2013 werd een langdurig leegstaand pand gevuld met een alternatieve bibliotheek waar naast de gebruikelijke voorzieningen ook filmvertoningen en poëzievoordrachten worden gegeven. Hiermee wordt naast een belangrijke buurtfunctie aandacht gevraagd voor het verdwijnen van bibliotheken.

Wijkpaleis Dit bottom-up buurthuis aan de Middellandstraat, geïnitieerd door vrijwilligers, was destijds gehuisvest in een voormalige pettenfabriek en fungeerde als werkplaats en samenkomstplaats voor buurtbewoners. Het buurtcentrum werd uitgelicht als een reactie op het verdwijnen van dergelijke sociale functies in de stad.

fragment uit het juryrapport

Leeszaal Rotterdam West (foto: Johnson Macamba)

Wijkpaleis (foto: Joke van Bilsen)

BlueCity 010 (foto: BlueCity 010)

De Voedseltuin (foto: Menno Leutscher)

‘DE VOEDSELTUIN RAAKT EEN VAN DE MEEST ZORGELIJKE TENDENSEN IN DE SAMENLEVING: ARMOEDE.’

JURY

• Alexandra den Heijer, vaste voorzitter, hoogleraar Publiek Vastgoed aan de TU Delft • Herman Kossmann, partner bij Kossmann De Jong Exhibition Architects • Hilde Remøy, universitair hoofddocent Management in the Built Environment, TU Delft • Saskia van Stein, directeur Bureau Europa, platform voor architectuur en design • Gerrit Roukens, specialist educatie en ecologisch hovenier bij De Enk en winnaar Job Dura Prijs 2014

fragment uit het juryrapport

De Voedseltuin Op dit ongebruikte terrein in het Vierhavengebied worden groenten en fruit verbouwd voor de Voedselbank. Bezoekers kunnen in de tuin samenkomen en leren over de productie van voedsel. Daarnaast vormt de Voedseltuin een bijzonder werkgelegenheidsproject voor mensen met een lange afstand tot de arbeidsmarkt.

GEÏNTERVIEWDE EXPERTS

BlueCity 010 In het oude zwemparadijs Tropicana hebben verschillende ondernemingen zich verzameld onder de naam BlueCity 010. Door te profiteren van elkaars afvalproducten dragen ze bij aan de circulaire economie, terwijl ze tegelijkertijd een stukje Rotterdams erfgoed van leegstand behoeden.

• Frank Bijdendijk, consultant en initiatiefnemer Solids • Elma van Boxel, ZUS • Gabor Everraert, projectmanager Stadsontwikkeling Rotterdam • Wijnand Galema, architectuurhistoricus en lid Welstandscommissie Rotterdam • Petra Rutten, voorheen Heijmans • Mark van de Velde, voorheen projectmanager bij Havensteder • Linda van der Vleuten, Opperclaes

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2016 BlueCity 010 BOEI (Poortgebouw, voormalig Zuiderziekenhuis) Buurtvereniging Heijplaat Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Korfbal- en jeu de boules vereniging Nikantes, Handbalvereniging ETC en volleybalvereniging YUM Maritiem Museum Medisch Kindzorg Instelling Citykids Museum Rotterdam Senioren Vereniging Zalmplaat Speeltuinvereniging De Wip-Wap (Papendrecht) Stadsherstel Rotterdam NV Stichting Blancoo Creative Interventions Stichting Centrum voor Dienstverlening Stichting Charlois aan het Water Stichting De Kracht van Rotterdam Stichting Grondvesten Stichting Hofplein Rotterdam Stichting Inloophuis De Paraplu Stichting Maakotheek Stichting Ons Huis Rotterdam Stichting Promotie Schiedam Stichting Rotterdam Sportsupport Stichting Rotterdamse Dakendagen Stichting Schiezicht Stichting Strips Stichting Vreewijk 100 jaar Stichting Vrienden van de Kinderboerderij ‘De Blijde Wei’ Stichting Vrienden van het Varkenoordsepark Stichting Werelderfgoed Kinderdijk Vereniging Vrienden van de Grote of Sint-Laurenskerk

foto: BlueCity 010

Uitgelicht project 2016

BlueCity 010 Veel Rotterdammers zullen zich het vroegere zwemparadijs Tropicana nog herinneren. In 2015 namen dertig ondernemers zich voor om dit al jaren leegstaande complex te ontwikkelen tot een circulaire voorbeeldstad. Hun plannen voorzagen in een werkplaats en laboratorium waar startende ondernemers circulaire prototypes konden maken: BlueCity Lab. De ondernemers binnen BlueCity werken nauw samen om hun afvalstromen nieuw leven te geven en kennis met elkaar te delen. Zo wordt de koffieprut van bar-restaurant Aloha door RotterZwam overgenomen om paddenstoelen op te kweken en wordt de daarbij vrijgekomen CO2 gebruikt in de productie van spirulina.

In 2016 deed het Job Dura Fonds een bijdrage aan de totstandkoming van de werkplaats in het voormalig zwembad. Deze maakplek voor circulaire initiatieven floreert inmiddels met 14 huurders. Daarnaast werden de handen ineengeslagen met Hogeschool Rotterdam om hier in de komende jaren studenten op te leiden voor de circulaire arbeidsmarkt. Ook ontwikkelde de organisatie plannen om de werkplaats uit te breiden met een â&#x20AC;&#x2DC;wetlabâ&#x20AC;&#x2122;, een plek waar met micro-organismen gewerkt kan worden. Met deze vooruitstrevende initiatieven werkt BlueCity aan de uitbreiding van de circulaire economie en de kennis daarover binnen Rotterdam.

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2015

Bewonersvereniging Pijnackerplein Bibliotheek Schiedam Bouwspeeltuin â&#x20AC;&#x2DC;Maeterlinkâ&#x20AC;&#x2122; Diergaarde Blijdorp Dr. I.W.M. Jager Montessorischool Schiedam Nederlands Fotomuseum Samen 010 Stichting Abela Stichting Bont Stichting De Loodsen Stichting Fabrieksschoorstenen (Den Haag) Stichting Jeugdgebouw DE RANK Stichting LPII Stichting Open Monumentendag Rotterdam Stichting Pluspunt Stichting Rotterdamse Dakendagen Stichting Stadsherstel Schiedam Stichting Voedseltuin Stichting Vrienden van de Academie van Bouwkunst Rotterdam Stichting Youth for Christ

foto: Rob Doolaard

Uitgelicht project 2015

Diergaarde Blijdorp Diergaarde Blijdorp is het grootste rijksmonument van Rotterdam en als samenhangend geheel ontworpen door de architect Sybold van Ravesteyn. Volwaardig onderdeel van dit Gesamtkunstwerk is het beeld ‘Liesje’, dat in 1940 werd gemaakt door de Rotterdamse beeldhouwer Cornelis van Kralingen. ‘Liesje’ verbeeldt een ganzenhoedster met twee ganzen in haar armen. De ganzen spuiten water in een bassin aan de voet van het beeld. Het kunstwerk was een aantal jaar geleden

in verwaarloosde staat en had een opknapbeurt nodig. Mede met de hulp van het Job Dura Fonds zijn het beeld en de fontein weer in ere hersteld. De restauratieklus was overigens niet de eerste of laatste keer dat de beroemde Rotterdamse dierentuin met steun van het Job Dura Fonds uitbreidingen of aanpassingen kon doen; in 2010 werd al eens een donatie gedaan voor de kinderboerderij en in 2019 is bijgedragen aan de verbouwing van de Haaienzaal in het Oceanium.

Mae West Lips Sofa Salvador Dali, 1938

Met een bijdrage van het Dura Kunstfonds werd in 2003 het bekende kunstwerk Mae West Lips Sofa van Salvador Dali aangekocht door Museum Boijmans Van Beuningen. Dit werk maakt sindsdien deel uit van een imposante reeks surrealistische kunstwerken

die het museum rijk is. Dali ontwierp de opvallende bank in 1938 als onderdeel van een reeks van drie voor zijn mecenas Edward James. De bank is gemodelleerd naar de sensuele lippen van de Amerikaanse filmster en sekssymbool Mae West.

foto: Salvador Dalí, Fundación Gala-Salvador Dalí, c/o Pictoright Amsterdam 2019

2014 2013

Job Dura Prijs | Daan Dura Prijs 2014

Groen in de stad Om projecten te belonen die zich inzetten voor een betere groenvoorziening in Rotterdam werd het onderwerp van de Job Dura Prijs in 2014 bepaald op â&#x20AC;&#x2DC;Groen in de stadâ&#x20AC;&#x2122;.

Het bestuur signaleerde dat het in het uitreikingsjaar gonsde van de groene projecten in de stad, aangejaagd door zowel de gemeente als burgerinitiatieven. Veel initiatieven zoals buurttuinen, wijkparken en stadslandbouwprojecten verbonden hun vanzelfsprekende ecologische en recreatieve functies met een breder educatief of sociaal doel, bijvoorbeeld door het aanzetten tot gezonder eten of de bevordering van de sociale cohesie. Deze dubbele werking werd gewaardeerd, maar het bestuur zag ook mogelijkheid voor verbetering door een nieuwe lichting initiatiefnemers die een belangrijke schakel zou kunnen vormen tussen burgers, overheid en het bedrijfsleven.

Interviews met deskundigen in de voorbereidingsfase gaven een verdieping van het onderwerp en legden de meest urgente problematiek rond groene initiatieven in Rotterdam bloot. De experts waren verdeeld over welke projecten voorzagen in de grootste verbetering van groenvoorziening in Rotterdam. Zo werden groendakbedekkingen ecologisch gezien het effectiefst geacht, terwijl vanuit een sociaal oogpunt stadslandbouwprojecten zwaarder wogen. Uiteindelijk bleek het belang van de educatieve functie het breedst gedragen door de jury. Projecten die bijdroegen aan de bewustwording van nieuwe generaties stadsbewoners maakten in 2014 kans op de Job Dura Prijs.

Winnaar Job Dura Prijs 2014

Educatieve tuin De Enk Hoewel het bestuur vernieuwende initiatieven aanmoedigde, koos de jury voor de Job Dura Prijs een project dat al sinds 1950 Vreewijk sierde. Educatieve tuin De Enk is één van de ooit vele buurttuinen die generaties Rotterdamse kinderen kennis heeft doen maken met de natuur en haar jaarlijkse cyclus. Onder andere voor het verbouwen van groenten, ronddwalen in het voedselbos of leren over bijen en permacultuur kon en kan men nog altijd naar de educatieve tuin komen. Ondanks de leeftijd van de tuin bleken instellingen zoals De Enk nog steeds ongeëvenaard effectief in

de voorlichting over gezond voedsel en het duurzaam omgaan met de natuur. De jury waardeerde bovendien de bevlogen leiding van tuinman Gerrit Roukens, die De Enk ontwikkelde tot een toekomstbestendige organisatie. Zo was bijvoorbeeld sprake van externe zichtbaarheid van de tuin via een goed onderhouden Facebookpagina, waar het laatste nieuws en foto’s werden geplaatst. Volgens de jury bezat de Enk in 2014 een enorme toekomstwaarde voor de ontwikkeling van kinderen en de sociale cohesie die daaruit voortkwam.

foto: Marian Groeneweg

foto: Henk Roubos

Hoe is het nu met De Enk?

Educatieve tuin De Enk, winnaar van de Job Dura Prijs 2014, weet de lange en imposante staat van dienst ook vandaag de dag met verve voort te zetten. Hoewel de door de jury gewaardeerde tuinman Gerrit Roukens inmiddels met pensioen is, wordt zijn goede werk doorgezet door zijn vervanger Henk Roubos. Zo zijn er opnieuw bijenkasten geplaatst en wordt er gewerkt aan een groot insectenhotel om de populatie kleine beestjes in de stad te vergroten. Daarnaast wil De Enk zijn functie als oase in de stad uitbouwen met een theetuin en een stiltegebied, waar bezoekers en buurtbewoners zowel kunnen samenkomen als tijdelijk ontsnappen aan een jachtig leven. Natuurlijk blijft het hoofddoel de natuureducatie. Er wordt nog steeds door kinderen van negen scholen in Rotterdam op De Enk getuinierd. Ook is er plaats voor een oudere generatie met 25 seniorentuinen. In september van 2019 bestaan de educatieve tuinen van Rotterdam honderd jaar en zal ook op De Enk dit indrukwekkende jubileum gevierd worden.

foto: Iris van den Broek

Winnaar Daan Dura Prijs 2014

Dakpark De aanmoedigingsprijs, dit uitreikingsjaar voor het eerst vernoemd naar oprichter Daan Dura, ging wel naar een nieuw project. Het Dakpark aan het railemplacement van het Marconiplein moest de nieuwe winkelboulevard complementeren met een groen recreatiepark. Dit gebeurde door ter hoogte van het maaiveld ruimte te bieden aan winkels en op het dak een park aan te leggen, waarmee beide functies binnen de beperkte ruimte gerealiseerd konden worden. De jury was vooral te spreken over

de manier waarop na de aanleg met actief beheer en in samenwerking met betrokken omwonenden een eigen invulling aan het park werd gegeven, bijvoorbeeld door zelf de begroeiing te verzorgen en gezamenlijk schapen te houden. Ook de kwalitatief goede inrichting en de verbindingsfuncties in de bredere vernieuwingsoperatie van de omliggende gebieden zoals de Bospolder en de MerweVierhavens werden op waarde geschat.

foto: Stijn Brakkee

Hoe is het nu met het Dakpark De winnaar van de Daan Dura Prijs kent anders dan De Enk pas een kortere geschiedenis. De afgelopen jaren is het Dakpark krachtig van start gegaan als recreatiepark voor de in ontwikkeling zijnde omliggende buurten. Na de aanleg van het park in 2013 is gewerkt aan het in eigen woorden ‘natuur- en buurtinclusief bouwen’, waar nadrukkelijk de samenwerking met buurtbewoners wordt gezocht. Het succes van het Dakpark is deels te verklaren door de intensieve coördinatie van Manon Nagelkerken, die als spil werkte tussen vrijwilligers en gebruikers van het park en de gemeentelijke diensten. Het is dan ook jammer dat recentelijk de financiering voor het Dakpark is komen te vervallen, waarmee ook de functie van parkcoördinator verdwijnt. De toekomst moet uitwijzen of ook zonder deze begeleiding dit experimentele buurtparticipatieproject stand weet te houden en voor het volop ontwikkelende Delfshaven en Merwe-Vierhavengebied een waardevolle toevoeging kan blijven.

Genomineerden Job Dura Prijs 2014

‘WERELDWIJD WORDT 30 – 50% VAN HET VOEDSEL VERSPILD WAARVAN EEN DEEL UIT AFGEKEURDE GROENTE BESTAAT.’ fragment uit het juryrapport

Uit Je Eigen Stad

Kromkommer en Rotterzwam

In de buurt van het Marconiplein, in de Merwehaven lag Uit Je Eigen Stad, een project dat de productie van voedsel zichtbaarder wilde maken aan het grote publiek. In de niet-gesubsidieerde moestuin, visserij, champignon-kwekerij en kippenboerderij waren producten te koop en werden workshops en oogstfeesten gegeven.

Deze twee projecten hebben zowel een gezondere als duurzamere omgang met voedsel voor ogen, beide op hun eigen manier. Kromkommer wil de voedselverspilling tegengaan door afgekeurde groenten te verzamelen en daar vervolgens soep van te maken. Rotterzwam kweekt paddenstoelen die groeien uit verzameld koffiedik van horecazaken in Rotterdam.

Rotterzwam (foto: Rudger Geerling)

foto: Marco Zwinkels

JURY

foto: gewoonbob.com

Hotspot Hutspot Om jongeren in minder bedeelde wijken in Rotterdam kennis te laten nemen van de productie en bereiding van voedsel kookt initiatiefnemer Bob Richters na schooltijd samen met scholieren een gezond driegangenmenu. De producten komen uit eigen tuinen die op braakliggende stukken grond zijn aangelegd en de restaurants bevinden zich in leegstaande panden. Hiermee weet Hotspot Hutspot naast de vanzelfsprekende educatieve functie mensen samen te brengen.

Natuurmanagement Haven De uitdijende Rotterdamse haven kan de in en om de stad liggende natuur bedreigen. Om dit te voorkomen schakelde het Havenbedrijf Bureau Stadsnatuur in. Deze instelling stelde een plan op waardoor de planten en dieren ondanks de stedelijke uitbreidingen beschermd worden. Dit kreeg onder meer vorm door leefgebied te creëren, waarin verschillende planten- en diersoorten kunnen floreren.

Compensatiepoelen (foto: Jasja Vliegt)

• Alexandra den Heijer, vaste voorzitter, hoogleraar Publiek Vastgoed aan de TU Delft • Daan van der Have, oprichter Villa Augustus en Hotel New York • Joost Schrijnen, voormalig programmamaker van Zuidelijke Delta en voormalig praktijkhoogleraar Ruimtelijke Planning en Strategie, TU Delft • Mascha Onderwater, landschapsarchitect en directielid van Bureau B+B Stedebouw en Landschapsarchitectuur • Rachèl van Olm, programmamaker en directeur van Theater Walhalla en winnaar van de Job Dura Prijs 2012 GEÏNTERVIEWDE EXPERTS

• Anton Roeloffzen, DCMR Milieudienst Rijnmond en guerilla gardener • Jan-Willem van der Schans, onderzoeker aan de Universiteit van Wageningen • Emile van Rinsum en Wouter Bauman, Rotterdams Milieucentrum • Sander Klaassen, landschapsarchitect bij de dienst Stadsontwikkeling Rotterdam • Nienke Bouwhuis, architect bij Bureau Bouwhuis • Niels de Zwarte en André de Baerdemaeker, Bureau Stadsnatuur • Paul Achterberg, landschapsarchitect bij Quadrat • Ria Aarnink, landschapsarchitect bij de gemeente Den Haag • Meysur Bijl-Yilmaz, opbouwwerkster, Stichting Mooi

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2014 Bewoners Wallisweg Spangen Delfshaven Evangelische Gemeente De Brandaris Humanitas Rotterdam Luxor Theater Museum Oud-Overschie Museum Rotterdam 40-45 NU Projectorganisatie Coolhavenkade Scouting Hoogvliet Stichting Abela Stichting Archikidz Stichting De Tijdtrap Stichting Kinderkunsthal Villa Zebra Stichting Rotterdam Woont Stichting Rotterdamse Munt Stichting Theater op Katendrecht Stichting Thuis op Straat Delfshaven Stichting Verhalenhuis Belvédère Stichting Voedseltuin Rotterdam Stichting Vrienden van basisschool ‘t Landje Stichting Vrienden van de Petrus’ Bandenkerk Tuinbouwschool Wellantcollege Vereniging Hendrick de Keyser (t.b.v. Gemeenlandshuis Maassluis) Vereniging Neptunus Baseball & Softball Rotterdam Vereniging Verenigd Schouwburgplein Zeeverkennersgroep Brandaen (Barendrecht)

foto: Menno Leutscher

Uitgelicht project 2014

Stichting Voedseltuin Rotterdam De Voedseltuin in Rotterdam begon acht jaar geleden met als doel groenten en fruit te produceren voor de Voedselbank. Naast een plek voor stadslandbouw is het een ontmoetingsplek en samenkomstplek voor vrijwilligers en buurtbewoners. Tevens vormt het een werkgelegenheidsproject voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Inmiddels is de stichting flink uitgebreid en wordt er samen met naburige organisaties actief ingezet op gebiedsontwikkeling van Merwe-Vierhaven bij het Marconiplein. Als praktijkgerichte broedplaats voor innovatie en een duurzame omgang met de natuur is de

Voedseltuin een belangrijke speler geworden in de transitie van een industrieel havengebied naar een nieuw stuk stad. Op deze manier positioneert de Voedseltuin zich stevig in de strijd voor een beter klimaat, kijken ze om naar armoede en sociale uitsluiting ĂŠn wordt er nagedacht over een verduurzaming van de toekomstige stad. Het Job Dura Fonds is verbonden gebleven met dit stadslandbouwproject, onder andere met een donatie voor verdere uitbreiding in 2019. Ook in 2014, 2015 en 2016 werden projectsubsidies verstrekt.

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2013

AIR (project ‘PLUG’) Architectuurzaken (boek ‘60 jaar Lijnbaan’) Buurt- en speeltuinvereniging Kralingseveer Buurtvereniging D.E.S. ’76 Coöperatie STEK de Stadstuinwinkel Coöperatieve Vereniging Made in Feijenoord Dwaalplein Eigenarenvereniging Lijnbaan Fransje Hooimeijer Rotterdamse Munt Stichting Diaconaal Centrum Pauluskerk Stichting I Tech You Stichting Kunstroute Kralingen-Crooswijk Stichting Verhalenhuis Belvédère Stichting Ontdekhoek Rotterdam-Rijnmond Stichting Van Oldenbarnevelthoeve (Berkel en Rodenrijs) Stichting Voedselbank Nederland regio Rotterdam Stichting Vrienden van Circus Rotjeknor Stichting Vrienden van de Nieuwe Parkrozenburgschool Stichting Witte de With Center for Contemporary Art Trompenburg Tuinen & Arboretum

foto: Nienke Coumou

Uitgelicht project 2013

Rotterdamse Munt Zoals zoveel projecten die worden gesteund door het Job Dura Fonds is de Rotterdamse Munt ontstaan vanuit een bewonersinitiatief. Op een braakliggend stukje grond in de ontwikkelbuurt Parkstad plantten de omwonenden in 2014 een buurttuin aan mede met hulp van het Job Dura Fonds. In deze ‘oase in de stad’ werden eetbare bloemen en kruiden geteeld uit alle delen van de wereld. Bezoekers, van jong tot oud konden de tuin in om te ontdekken, plukken en proeven. Recentelijk is van de eerste experimentele locatie afscheid genomen en is een permanente stadstuin aangelegd

aan de Rosestraat, wederom met hulp van het Job Dura Fonds. Op de locatie Rosestraat kan nu worden gebouwd aan een langetermijnplanning voor uiteindelijk vier verschillende stadstuinen, ieder met een eigen thema, en een paviljoen voor evenementen. De locatiekeuze in Rotterdam-Zuid kon eigenlijk niet beter, aangezien dit stuk stad zowel de grootste ‘dichtheid’ kinderen als mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt bezit. Juist hier zijn de sociale, recreatieve en educatieve functies van de Rotterdamse Munt erg belangrijk en relevant.

â&#x20AC;&#x2DC;De grote kracht van het Job Dura Fonds is dat het doen van een aanvraag relatief eenvoudig is. De drempel is laag, men hoeft geen ingewikkelde formulieren in te vullen of aan allerlei gecompliceerde voorwaarden te voldoen. Hierdoor is het fonds bewust ook zeer toegankelijk voor minder professionele partijen zoals verenigingen of culturele initiatieven.â&#x20AC;&#x2122;

Marte van Oort, bestuurslid van het Job Dura Fonds sinds 2015

2012 2011

Job Dura Prijs | Aanmoedigingsprijs 2012

Cultuur In reactie op de bezuinigingen in de kunst- en cultuursector in 2011, werd als thema van de Job Dura Prijs 2012 â&#x20AC;&#x2DC;Cultuurâ&#x20AC;&#x2122; gekozen.

Hiermee wilde het bestuur instellingen en initiatieven onder de aandacht brengen die te maken kregen met de korting op cultuursubsidies door het Rijk en de gemeente Rotterdam. Tegelijkertijd werd ingespeeld op de langere termijn ontwikkeling van cultuurgebouwen in de stad. Het bestuur gaf aan dat voor de huisvesting van culturele organisaties in de traditionele zin nog maar weinig ruimte was en zodoende steeds vaker moest worden uitgeweken naar nieuwe huis-vestingsvormen. De Job Dura Prijs richtte zich daarmee dit jaar op projecten die op een creatieve wijze inspeelden op een veranderend krachtveld van financiering en het vinden van onderkomen. Het geraadpleegde panel van experts, bestaande uit historici, cultureel ondernemers, architecten, beleidsmakers en stadsontwikkelaars, gaf eveneens aan dat de nadruk moest liggen op een nieuwe,

open en transparante houding in het cultureel ondernemen. Voor de naar binnen gerichte, elitaire blik van de klassieke cultuurtempels was in hun ogen geen plaats meer. De moderne eisen vroegen cultuurinstellingen om een flexibele, naar buitengerichte visie, waarbij ook de relatie met de omliggende wijk van belang werd. Bovendien moesten culturele organisaties, als gevolg van forse bezuinigingen op subsidies, nieuwe bedrijfsmodellen creĂŤren om verloren inkomsten te genereren. Bovenal waren de deskundigen het erover eens dat een culturele instelling te allen tijde een maatschappelijke blik moest behouden en zich niet moest richten op zelfverrijking. Bijkomende beoordelingscriteria die de specialisten voorstelden, waren de relatie tussen het programma en het gebouwontwerp en een duurzame ontwikkeling van talent.

Winnaar Job Dura Prijs 2012

Theater Walhalla Het in 2007 opgeleverde Theater Walhalla voldeed volgens de jury het beste aan de beoordelingscriteria en won de Job Dura Prijs in 2012. Dit theater was een burgerinitiatief van cabaretier Harry-Jan Bus en programmamaakster Rachel van Olm. Hun gepassioneerde onderneming heeft een plek opgeleverd die een mooie schakel vormt tussen de grote en kleine theaters in Rotterdam. Met een brede en kwalitatief hoogwaardige programmering biedt het theatervoorstellingen aan alle doelgroepen, terwijl de lage toegangsprijzen een bezoek

laagdrempelig houden. Ook buiten de deuren van het gebouw manifesteert Walhalla zich met festivals waar zowel de doorgewinterde theaterbezoeker als buurtbewoner op af komt. Daardoor is Walhalla naast een waardevolle cultuurplaats ook een verbindende factor in de wijk Katendrecht en draagt het bij aan de succesvolle herontwikkeling van de buurt. De jury was van mening dat het theater haar succes te danken heeft aan slim, enthousiast ondernemerschap en prijsde de relatief geringe afhankelijkheid van overheidssubsidies.

Walhalla, Deliplein (foto: Stijn Brakkee)

Kantine Walhalla (foto: Theater Walhalla)

Hoe is het nu met Theater Walhalla? Theater Walhalla heeft de laatste jaren haar belangrijke rol in de ontwikkeling van Katendrecht verder weten uit te breiden, te zien aan de nieuwe locaties die de organisatie heeft opgezet. In 2014 opende de initiatiefnemers Kantine Walhalla in de voormalige Steinwegkantine, met twee keer zo veel ruimte als in het oorspronkelijke theater. Op de begane grond is daarbij nog FC Walhalla gevestigd, een foyer-cafĂŠ met 80 zitplaatsen en een buitenterras voor 200 gasten. Met Werkplaats Walhalla kwam in 2018 een nieuwe uitbreiding

in de oude gymzaal van het monumentale schoolgebouw in de Tolhuisstraat. Dit productiehuis biedt een plek aan aanstormend toneeltalent om te experimenteren. Met vier locaties verdeeld over drie historische panden heeft Walhalla zich stevig weten te vestigen in Katendrecht om daadkrachtig bij te dragen aan de culturele ontwikkeling van de buurt en stad. Bewonderenswaardig is dat Walhalla grotendeels onafhankelijk is gebleven van overheidssubsidies, onder meer mogelijk gemaakt door de steun van hoofdsponsor Dura Vermeer.

Biergarten (foto: Iris van den Broek)

Winnaar Aanmoedigingsprijs 2012

Schieblock Het Schieblock is een verzamelgebouw voor onder meer de culturele sector, geĂŻnitieerd door het veelzijdige ontwerpbureau Zones Urbaines Sensibles (ZUS). Het modernistische bedrijfsgebouw uit de wederopbouwjaren kwam in de planvorming rond het gebied op de lijst om gesloopt te worden en plaats te maken voor nieuwbouw. In de tussentijd vestigde ZUS zich in het pand en trok andere projecten en organisaties aan die de ruimtes in en rond het pand hebben gevuld. Dat gebeurde mede in de vorm van een door buurtbewoners onderhouden daktuin, een restaurant en biertuin op de binnenplaats en culturele instellingen in de plint van het gebouw. Met het initiatief blies ZUS nieuw leven in een in onbruik geraakt stuk stad, zonder dat daar een grootschalige herontwikkeling voor moest plaatsvinden. Daarnaast werd met een markante houten loopbrug, de Luchtsingel, letterlijk de verbinding aangegaan met de omliggende buurt. De jury waardeerde de zelforganisatie van het project, de veelomvattende aanpak en de menselijke maat en levendigheid die het aan het gebied teruggaf.

Hoe is het nu met het Schieblock? Het Schieblock, winnaar van de Aanmoedigingsprijs, heeft ook de tand des tijds goed doorstaan. Hoewel de constante dreiging van sloop boven het project blijft hangen, zijn de laatste berichten hoopgevend. De oorspronkelijke vorm van het concept is nog steeds intact en recentelijk heeft ZUS een boek gepubliceerd waarin zij haar jarenlange betrokkenheid bij het Schieblock beschrijft. In het boek wordt er ook naar de toekomst gekeken, met op de laatste paginaâ&#x20AC;&#x2122;s een plan voor verdichting en uitbreiding van het complex zonder daarbij rigoureus te slopen.

Met hun publicatie nemen de initiatiefnemers een stevig standpunt in binnen de bredere discussie over hoe Rotterdam en andere steden er in de komende jaren uit moeten komen te zien. Daarbij gaat ZUS uit van een geleidelijke en integrale aanpak met behoud en hergebruik van bestaande bebouwing waar mogelijk, contra de grootschaligheid en drang naar direct resultaat die spreken uit veel nieuwbouwprojecten. Het is interessant om te zien welke kant het de komende jaren op zal gaan met het Schieblock en welk pad de ontwikkeling van de stad daarmee zal volgen.

foto: Ossip van Duivenbode

Genomineerden Job Dura Prijs 2012

Kroepoekfabriek Dit podium voor live dans, muziek, hiphop en theater vestigde zich in een fraai verbouwde voormalige kroepoekfabriek in Vlaardingen. In het pand worden optredens, workshops en exposities gehouden en is er ruimte voor een muziek- en mediastudio. Met het programma is vooral ingezet op talentontwikkeling voor jongeren en door slim ondernemerschap worden zonder veel subsidies inkomsten gegenereerd.

foto: Jan de Vries

foto: Ton Delvos

WMDC Het World Music and Dance Centre is opgericht voor de ontwikkeling van wereldmuziek en dans. Daarmee wil het verschillende culturen verbinden en de ontwikkeling van nieuwe dans- en muziekvormen aansporen. WMDC is gevestigd in een historisch gebouw in de Coolhaven en het nieuwe interieur daagt uit tot ontmoetingen en samenwerkingen.

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: WMDC

foto’s: Maarten Laupman

Hofbogen MiniMall De MiniMall maakt onderdeel uit van de transformatie van de Hofpleinlijn in RotterdamNoord, waarbij de 189 bogen van de voormalige spoorlijn een nieuwe functie kregen. Waar vroeger het spoor liep, kwam een tijdelijk stadspark en onder de bogen werden nieuwe functies gecreëerd. In de bogen onder het Station Hofplein werd vooruitlopend op grotere transformatie van het rijksmonument de MiniMall ontwikkeld, met enkele winkels, bijzondere horecagelegenheden, een jazzclub en een gemeenschappelijk binnenterrein bestemd voor culturele en creatieve activiteiten.

‘IN DEZE TIJD VAN BOTSENDE CULTUREN BIEDT WMDC EEN WELDADIG BAKEN VAN MULTICULTURALITEIT IN ROTTERDAM. INTEGRATIE VINDT HIER PLAATS DOOR MIDDEL VAN MUZIEK, EEN UNIVERSELE TAAL DIE CULTURELE VERSCHILLEN ONTSTIJGT.’

JURY

• Frans Evers, vaste voorzitter, voormalig Directeur-Generaal van de Rijksgebouwendienst • Doro Siepel, directrice Zuidpleintheater en adviseur voor Rotterdam Festivals • Wim van Krimpen, voormalig directeur van de Kunsthal in Rotterdam • Cees van ’t Veen, directeur Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed • Jasper Tuytel, voormalig voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool Rotterdam en winnaar van de Job Dura Prijs in 2010 GEÏNTERVIEWDE EXPERTS

• Herman van Wamelen, Stichting Zuidzijde • Ocker van Munster, SKVR • Marijke van Velzen, Marvelz • Patrick van der Klooster, Air Foundation • Kees Vrijdag en Bengu Manjeet, Kamer van Koophandel • Peter Inklaar, Charistar • Simone Rots, Crimson Architectural Historians • Elma van Boxel en Kristian Koreman, ZUS

fragment uit het juryrapport

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2012 Buro Zoooi Guusje Nederhorst Foundation Museum Rotterdam Paul Kroese Rotterdamse Korfbalclub W.I.O.N. Rotterdamse Studenten Vereniging Sanctus Laurentius Russian School of Arts Speeltuinvereniging Hillesluis Stichting â&#x20AC;&#x2DC;100 jaar stadhuis Rotterdamâ&#x20AC;&#x2122; Stichting AIR Stichting Beeldengroep Scheepvaartkwartier Stichting Bewonersorganisatie Spangen Stichting Daadkracht Stichting Dynamisch Delfshaven Stichting Exodus Stichting Joods Kindermonument Stichting Kerkgebouw Museumpark Stichting LP2 Stichting Open Monumentendag Rotterdam Stichting Regionale Omroep Rotterdam-Rijnmond eo Stichting Rotterdam Festivals Stichting With Stichting Woonstad Rotterdam Theaterschool Hofplein Rotterdam Valentijnschool

Opening van het verbouwde Hofpleintheater in 2016

Uitgelicht project 2012

Theaterschool Hofplein Rotterdam Jeugdtheater Hofplein werd in 1985 opgericht en nu, bijna 35 jaar later, doet alweer een tweede generatie Hofpleiners mee aan het uitgebreide aanbod van lessen en workshops. Sinds de oprichting is het theater flink uitgebreid, met het eigen Hofpleintheater op het Benthemplein, de Theaterschool in Delfshaven en verschillende plekken in en rond Rotterdam, waar elke week op locatie toneellessen en workshops worden aangeboden aan kinderen vanaf twee jaar. In 2012 deed het Job Dura Fonds een eerste donatie om de locatie in Hoogvliet draaiende te houden en in 2016 werd bijgedragen aan de verbouwing van het Hofpleintheater in het Technikon-complex. Over die verbouwing schreef algemeen directeur Caroline Pietermaat:

‘In 2016 onderging het Hofpleintheater een omvangrijke verbouwing mede dankzij een genereuze bijdrage van het Job Dura Fonds. De foyer werd getransformeerd van een donkere, achterin het pand liggende ruimte tot een open en lichte ontvangst aan het Waterplein, direct na de ingang van het theater. Door de verplaatsing van de foyer konden 5 nieuwe studio’s ontstaan, die voor verschillende doeleinden kunnen worden gebruikt: repetities, workshops, zelfs kleinschalige voorstellingen. Dankzij de verbouwing heeft Jeugdtheater Hofplein haar activiteiten kunnen uitbreiden waardoor een (nog) breder publiek bereikt wordt. Anno 2019 bruist het Hofpleintheater als nooit tevoren waarbij de kinderen en jongeren van onze stad altijd in de hoofdrol staan!’

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2011 AIR Foundation Architecture Film Festival Bas van der Ree Fondsenwerving ASVZ (Udenhout) Humanitas Charlois Kroepoekfabriek (Vlaardingen) NAi OorlogsVerzetsMuseum Rotterdam Stichting Cultuurwerkplaats IJsselmonde Stichting De Loodsen Stichting De Stenen Tafel Stichting Gehandicapten Manege De Hazelaar Stichting Hospice Rotterdam ‘De Vier Vogels’ Stichting Inloophuis Rotterdam ‘De Boei’ Stichting Jeugdgebouw DE RANK Stichting Kaapschip Stichting Maritiem Museum Stichting Open Monumentendag Rotterdam Stichting Oude Hollandse Kerken Stichting Rotterdam Bouwt op School Stichting Turning Point Stichting Urban Arts & Culture Stichting Veerhaven Stichting WORM Tussen Ruimte Uitgeverij Thoth (Bussum) V2_Instituut voor Instabiele Media

Uitgelicht project 2011

Rijvereniging de Hazelaar Deze non-profitorganisatie verzorgt paardrijlessen voor zowel mensen met als zonder een fysieke, mentale of meervoudige beperking, variĂŤrend in leeftijd van jong tot oud (6 - 82). Daarvoor rekenen ze op de medewerking van meer dan 150 vrijwilligers die zich inzetten voor de begeleiding van de ruiters en de verzorging van de paarden. Enige jaren terug was het dak van de manege in deplorabele staat; het regende binnen bijna net zo hard als buiten,

waardoor de lessen nagenoeg onmogelijk werden. Na een lange periode van fondsenwerving kon begonnen worden met de vernieuwing van het dak. Zodoende konden de lessen op tijd voor het nieuwe schoolseizoen droog van start gaan. Het nieuwe dak gaf de mogelijkheid om de op maat gesneden paardrijlessen aan de diverse ruiters voort te zetten en daarmee te werken aan integratie van mensen met een beperking.

Kroepoekfabriek Dit poppodium en theater opende in 2011 zijn deuren in een voormalige kroepoekfabriek. Sindsdien zet het zich in voor talentontwikkeling van jonge muzikanten en andere podiumkunstenaars in Schiedam en Vlaardingen. Voor hun bijdrage aan de culturele ontwikkeling van deze twee gemeenten werd de Kroepoekfabriek in 2012 al eens genomineerd voor de Job Dura Prijs. Zowel in 2011 als in 2018 ontving de Kroepoekfabriek een donatie van het Job Dura Fonds. In 2011 was deze ten behoeve van de inrichting en in 2018 werd een bijdrage gedaan aan de verbouwing van het podium. Rory Dickhoff, algemeen manager bij de Kroepoekfabriek, vertelde daar het volgende over:

foto: Ron van Rutten

‘Dankzij de bijdrage van Job Dura Fonds was de Kroepoekfabriek in staat te investeren in nieuwe lichten geluidapparatuur. Daardoor kunnen we als klein poppodium in Vlaardingen voorop blijven lopen met onze faciliteiten. Jonge muzikanten en onze vrijwillige technici kunnen daardoor werken met de nieuwste, professionele apparatuur. Zo stomen we lokale talenten klaar voor een carrière in de podiumkunsten.’

2010 2009

Job Dura Prijs | Aanmoedigingsprijs 2010

Morgen Wijzer Met de themabepaling van de Job Dura Prijs in 2010 werd de aandacht gevestigd op de duurzame ontwikkeling van onderwijs en educatie.

Daarbij lag de nadruk vanzelfsprekend op de gebouwde omgeving, in de vorm van nieuwe huisvestingsvormen met een educatief karakter. Het kader werd bewust breed gehouden waardoor geselecteerd kon worden uit gebouwen voor basis en voorgezet onderwijs, hoger- en beroepsonderwijs en universiteiten, en zelfs bebouwing voor kennisinstituten, bibliotheken en musea in aanmerking kwam. Projecten werden beloond met één van de twee prijzen als zij op een inspirerende manier een vernieuwende onderwijsopvatting ruimtelijk hadden weten te vertalen. In 2010 werden zoals gebruikelijk bij de voorbereiding van de Job Dura Prijs inhoudelijke specialisten gevraagd een bijdrage te leveren voor het vormen van beoordelingscriteria en een actualisatie van het thema. Deze deskundigen uit de onderwijswereld, beleidsmakers, bestuurders, architectuurhistorici en architecten konden

eveneens projecten aandragen voor de longlist. De experts gaven aan dat onderwijsinstellingen recentelijk te maken hadden gekregen met almaar veranderende organisatiestructuren en snel op elkaar volgende onderwijsvernieuwingen, waardoor steeds nieuwe eisen werden gesteld aan de bebouwing. Zo werd er volop geëxperimenteerd met onderwijshuisvesting en kwamen hier steeds vaker bevredigende resultaten uit. In de ogen van de deskundigen begon een succesvolle formule voor onderwijsgebouwen bij een doortastende en bevlogen opdrachtgever, die zich weet te handhaven in het complexe veld van betrokken partijen. Hij of zij moest een heldere en overkoepelende onderwijsvisie vormen die in de praktijk realiseerbaar was. De laatste stap was de vertaling van een dergelijke visie in een slim, efficiënt en duurzaam ontwerp. Initiatieven die deze integrale aanpak bezaten, belandden op de shortlist voor de Job Dura Prijs.

Winnaar Job Dura Prijs 2010

RDM Campus Grote winnaar van de achtste editie van de Job Dura Prijs was de RDM Campus, het onderkomen voor hoger- en beroepsonderwijs, bedrijven en evenementen op de voormalige werf van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij op Heijplaat. De jury sprak zich zeer lovend uit over het innovatieve idee om scholen, onderzoeksinstellingen en het bedrijfsleven te bundelen op ĂŠĂŠn plek en daardoor van elkaar te laten profiteren. Daarnaast werd ook de locatiekeuze

gewaardeerd, die door zijn lange en betekenisvolle geschiedenis een inspirerende omgeving vormt voor de studenten. De gedurfde en grote operatie heeft volgens de jury alleen kunnen slagen door de goede samenwerking, overtuigingskracht en vasthoudendheid van de initiatiefnemers en betrokkenen. In het juryoordeel werd bovendien meegenomen dat de ontwikkeling van het voormalig haven- en industriegebied tot onderwijscampus perfect paste bij de havenstad Rotterdam.

RDM Campus (foto: Hans Elbers)

Hoe is het nu met de RDM Campus?

Winnaar van de Job Dura Prijs in 2010, de RDM Campus is nog steeds een belangrijke verzamelen ontmoetingsplek voor educatie en het bedrijfsleven. De praktische beroepen die hier worden geleerd blijven een belangrijk speerpunt, waarbij ook verbinding met de bedrijfspraktijk wordt gezocht. Samen wordt gewerkt aan innovatieve trends op het gebied van duurzaamheid en technologie. De RDM Campus is recentelijk uitgebreid met de IT Campus. Dit initiatief is, geheel in lijn met de gedachte achter de RDM Campus, een samenkomst van onderwijs, bedrijfsleven en overheden, waarbij wordt ingezet op de opleiding van IT-talent. Hiermee wordt een belangrijke leemte in het praktijkonderwijs in Rotterdam gevuld en is de verwachting dat de stad de achterstand in ICT-kennis en scholing op Amsterdam en Eindhoven weet in te halen. De RDM Campus blijft tien jaar na oprichting een belangrijke en vernieuwende educatieve spil in Rotterdam en daarbuiten.

RDM Makersplace (foto: Claire Droppert)

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Roos Aldershof

Winnaar Aanmoedigingsprijs 2010

De Wereld op Zuid Met de Aanmoedigingsprijs werd dit jaar de brede basisschool De Wereld op Zuid beloond voor de vernieuwende visie en de ruimtelijke uitwerking daarvan. De school staat midden in Rotterdam-Zuid, een wijk die destijds bezig was een forse inhaalslag te leveren op het gebied van huisvesting, cultuur, recreatie en voorzieningen. Daarbij paste de brede school, bestaande uit meerdere instellingen, waarbinnen

werd aangemoedigd tot onderling contact door zorgvuldig ontworpen ontmoetingsruimtes. De prijs werd ook uitgereikt voor het gehele ontstaansproces, waarbij politiek, de ambtelijke diensten en de corporaties zich hebben ingezet voor een school die aanzet tot verbetering van de gehele wijk. De jury noemde daarbij dat de nieuwe scholengemeenschap een teken van vertrouwen was voor de toekomst van Zuidwijk.

Hoe is het nu met De Wereld op Zuid? De brede school De Wereld op Zuid, is vandaag de dag nog altijd een belangrijke plek voor de scholieren en de buurtbewoners uit Zuidwijk. De onderwijsvisie om verschillende scholen en voorzieningen in een enkel gebouw onder te brengen wordt nog steeds succesvol gehandhaafd, met twee basisscholen, een peuterschool, een kinderdagverblijf en een centrum voor kinderen met een ernstige beperking of gedragsproblematiek. Daarnaast huist er al een aantal jaar een logopediepraktijk en een instelling voor dyslexiezorg in het complex.

Genomineerden Job Dura Prijs 2010

Jan Prins en Willibrordschool Deze twee scholen vonden nieuw onderdak in een bestaand gebouw van de Rotterdamse architectenbroers Kraaijvanger. De vernieuwde binnenruimtes, naar ontwerp van Arconiko, zijn met kleuren te herkennen voor de verschillende gebruikers. Het gebrek aan buitenruimte is opgelost door een speeltuin op het dak.

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Jan Paul Mioulet

‘DE GLOBETROTTER HEEFT RUIMTELIJK EN MAATSCHAPPELIJK EEN POSITIEVE UITWERKING OP DE BUURT.’ fragment uit het juryrapport

JURY

• Frans Evers, vaste voorzitter, voormalig Directeur-Generaal van de Rijksgebouwendienst • Leonard Geluk, voormalig wethouder Jeugd, Gezin en Onderwijs gemeente Rotterdam • Loek Hermans, voormalig Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen • Marlies Rohmer, architect • Annebel Poot, commercieel manager bij OVG Projectontwikkeling en winnaar van de Job Dura Prijs 2008

foto: Arnold Verheij

GEÏNTERVIEWDE EXPERTS

• Sabine Kuiper en Runis IJssel, Dienst Jeugd, Onderwijs & Samenleving, Gemeente Rotterdam • Job van Velsen, Landelijk Steunpunt Brede Scholen • Margriet Noordhuizen, Vereniging voor Christelijk voortgezet onderwijs Rotterdam • Frank Studulski, Sardes Adviesorgaan onderwijsachterstand en beleid • Robert van Herk, Maritiem Museum Rotterdam • Peter Lamers, wethouder Jeugd, Gezin en Onderwijs gemeente Rotterdam • Piet Boekhoud, Rotterdams Offensief, voorheen bestuurder Albeda College • Gerard van Drielen, bestuur Hogeschool van Rotterdam • Wilma Kempinga, Stichting mevrouw Meijer • Dorine van Hoogstraten, architectuurhistoricus • Gianni Cito, DOK Architecten • Jan Jongert, 2012 Architecten

foto: Marc Blommaert

De Globetrotter De Globetrotter is een brede school waarbinnen zowel onderwijs als een kinderdagverblijf en peuterspeelplaats zijn gevestigd. Voorzieningen worden gedeeld, zowel door eigen gebruikers als met buurtbewoners. Naast het vooruitstrevende programma is het gebouw duurzaam ontworpen en is er rekening gehouden met mogelijke nieuwe functies in de toekomst.

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2010

Rotterdamse Schouwburg Rotterdamse Voetbalvereniging Blijdorp Stichting Air / Dag van de Architectuur Rotterdam 2010 Stichting BONAS / NAi Rotterdam Stichting Pluspunt Rotterdam Stichting Zilvergrijs Tafel Tennis Club Feijenoord van Teylingen Museum Oud Overschie

foto: Vanessa de Bie

Uitgelicht project 2010

Rotterdamse Voetbalvereniging Blijdorp RVV Blijdorp investeerde jaren geleden in de oprichting van een nieuwe jeugdafdeling en heeft met 800 leden een belangrijke bijdrage in het aanzetten tot meer bewegen van de Rotterdamse jeugd. In 2010 voorzag het Job Dura Fonds in een bijdrage aan de nodige opknapbeurt van het clubhuis van de voetbalvereniging Blijdorp. Inmiddels heeft de historische club afscheid genomen van hun vertrouwde stek en verhuisde

in de zomer van 2019 naar een nieuwe locatie aan de Noorderbocht. Voor het nieuwe clubhuis is wederom bijgedragen door het fonds. De donatie is geĂŻnvesteerd in de inrichting van de nieuwe kantine die in het voorjaar van 2020 wordt geopend. Als alle werkzaamheden klaar zijn, is RVV Blijdorp bestendig voor de toekomst en kan voetbalminnend Rotterdam er weer jaren terecht.

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2009

Bosch Film Amsterdam B.V. Concert- en congresgebouw De Doelen Stichting Eye4Kids Stichting Kijk op Zuid + AIR Stichting Streekmuseum Crimpenerhof voor de Krimpenerwaard Stichting Vrienden van Ackerdijk Stichting Vrienden van de Fridtjof Nansen School Streekarchief Eiland IJsselmonde TussenRuimte Volkstuinvereniging Hordijkerveld

foto: Paul Kamphuis

Uitgelicht project 2009

Stichting Vrienden van Ackerdijk Vrienden van Ackerdijk vroeg in 2009 een bijdrage voor de restauratie van de melkkelder van een typische Zuid-Hollandse boerderij uit 1666, gelegen in het natuurreservaat De Ackerdijkse Plassen. Dergelijke kelders liggen dicht tegen het grondwater aan, waardoor de ruimte koel blijft en de melk in platte reservoirs langer bewaard kon blijven. De historische melkkelder van Ackerdijk was tien jaar geleden in deplorabele staat en had

een rigoureuze opknapbeurt nodig. Dit is in 2009 gebeurd door de muren opnieuw te pleisteren en de verzakte vloer en melkbakken te egaliseren. Daarnaast zijn de houten plafondbalken en de kozijnen vernieuwd. Bij de verbouwing is recht gedaan aan de situatie zoals die ooit was, waarmee bezoekers van de boerderij nu een kijkje kunnen nemen in de geschiedenis van een Zuid-Hollands boerenbedrijf.

‘Met het vormgeven van de Job Dura Prijs in de beginjaren was het van groot belang dat we niet de zoveelste architectuurprijs organiseerden; daar waren er al genoeg van. De Job Dura Prijs moest zich juist onderscheiden doordat niet alleen het gebouw centraal stond, maar daarnaast ook het maatschappelijke effect ervan geëerd werd. Het vaststellen van de verschillende thema’s speelde daarbij keer op keer een essentiële rol. Bijvoorbeeld toen we in 2010 het thema Morgen Wijzer bepaalden, hebben we het ene na het andere verbluffende onderwijsgebouw voorbij zien komen. Hoe aantrekkelijk deze gebouwen ook waren, we werden als jury juist aangetrokken door de onderwijskundige vernieuwingen die in deze gebouwen plaatsvonden. Ook vonden we de effecten die een onderwijsinstelling op zijn omgeving had veel relevanter dan de architectuur. Zo staat me ook het thema Ouderenzorg uit 1998 zeer helder bij. De uiteindelijke prijswinnaar Humanitas sprong er onmiddellijk uit. Het gebouw was niet uitzonderlijk van architectonische kwaliteit maar de liefde waarmee de directeur zijn werk voor ouderen deed en de vernieuwing die plaatsvond in het bejaardentehuis was ongekend.’ Frans Evers, vaste juryvoorzitter (1994-2012) en bestuurslid (2002-2015)

2008 2007

Job Dura Prijs | Aanmoedigingsprijs 2008

Nieuw Leven,

Hergebruik van gebouwen Met de themakeuze van de Job Dura Prijs in 2008 volgde het bestuur de toenemende interesse in erfgoed die haar oorsprong had in de jaren zeventig. Met steeds meer waardering werd er gekeken naar gebouwen met een geschiedenis, gebouwen die een stad identiteit verschaffen.

Hergebruik van historische bouwwerken was in 2008 in Rotterdam een bijzonder actueel thema, te zien aan de invulling van de Kop van Zuid met behoud van de oude pakhuizen en de hernieuwde waardering voor gebouwen uit de wederopbouwjaren. Met tevredenheid keek het bestuur naar het groeiende historische besef en de zorgvuldigere omgang met de bestaande bebouwing van Rotterdam. Met het uitreiken van de prijs in 2008 wilde het Job Dura Fonds projecten belonen die nieuw leven gaven aan historische gebouwen en daarbij rekening hielden met de directe omgeving en de oorspronkelijke vorm en functie. In dit jaar werd besloten om naast de grote Job Dura Prijs voortaan ook een Aanmoedigingsprijs uit te reiken. Ter verdieping van het thema en aanscherping van de beoordelingscriteria werd de expertise ingeroepen van historici, bouwtechnici, politici, ontwerpers, projectontwikkelaars en gebruikers. Binnen dit brede expertpanel bleek opvallende overeenstemming te bestaan over wat als innovatief

hergebruik werd gezien. Een bij het gebouw passend programma, zorgvuldig ontwerp en afwerking, en de mate waarin de oorspronkelijke vorm en de functie is gerespecteerd dienden nauwkeurig op elkaar afgestemd te zijn om tot een gewenst resultaat te komen. Deze integrale werkwijze moest tot stand zijn gekomen door een gedegen ontwikkelingsproces waarin de opdrachtgever of initiatiefnemer samenwerkte met andere betrokkenen. Ten slotte werden projecten beoordeeld op de mate waarin zij functioneerden als sleutelstuk binnen een grotere stedelijke context. Opvallend, maar zeker niet verwonderlijk, was dat veel van de gebouwen op de longlist gebouwd zijn in de wederopbouwjaren. Zoals de jury stelde, spreekt uit deze monumenten de vernieuwingsdrang en het vooruitgangsdenken die typisch zijn voor Rotterdam. De connectie van de stad met het water, de industrie en de handel werd bovendien benadrukt door de havengebouwen en vemen die werden aangedragen door de deskundigen.

103

Winnaar Job Dura Prijs 2008

Las Palmas De winnaar van de Job Dura Prijs in 2008 was het nieuwe cultureel en zakelijk centrum Las Palmas. Dit voormalige werkplaatsengebouw van de Holland Amerika Lijn naar ontwerp van architecten Van den Broek & Bakema stamt uit 1953. Na verschillende functies te hebben gehad, werd het enorme pand vanaf 2006 in opdracht van OVG grootscheeps gerenoveerd en kreeg het een markante nieuwe dakopbouw, ontworpen door Benthem Crouwel Architecten. Het vernieuwde complex bood ruimte aan culturele instellingen zoals het Nederlands

Fotomuseum, LPII en de SKVR Beeldfabriek, maar ook commerciĂŤle bedrijven en een restaurant. De jury achtte de renovatie zeer succesvol door het zorgvuldige behoud en het benutten van de oorspronkelijke kwaliteiten van het gebouw, zoals de open indeling en schokbetonnen gevelpanelen. Ook de moderne toevoeging op het dak verhield zich goed tot het originele ontwerp en maakte Las Palmas tot een zeer dynamisch verzamelgebouw en iconische toevoeging aan de skyline van Rotterdam.

foto: Jannes Linders

104

foto: Hans Wilschut

Hoe is het nu met Las Palmas? Met de uitreiking van de Job Dura Prijs aan het cultureel en zakelijk centrum Las Palmas was het Job Dura Fonds niet de enige die waardering uitsprak voor de herontwikkeling van het complex. In 2009 werd ook de Nationale Renovatieprijs in de categorie ‘commerciële en industriële gebouwen’ toegekend aan het vernieuwde gebouw. Tegenwoordig wordt het gebouw geflankeerd door de moderne nieuwbouwkolossen zoals De Rotterdam en New Orleans, maar ook verbouwde historische pakhuizen en de oude Cruise Terminal

van de HAL. Hiermee maakt het deel uit van een interessante mix tussen nieuwe en hergebruikte bebouwing die de wijk Kop van Zuid siert. De groeiende interesse in erfgoed die tien jaar geleden werd opgemerkt door het bestuur van het Job Dura Fonds werd in 2016 bevestigd door de benoeming van het Las Palmas-complex tot gemeentelijk monument. De door de jury op waarde geschatte samenstelling van culturele instellingen en commerciële bedrijven wordt overigens nog steeds gehandhaafd.

105

Winnaar Aanmoedigingsprijs 2008

Poortgebouw Thomsen’s Havenbedrijf De Aanmoedigingsprijs ging in 2008 naar de herontwikkeling en renovatie van het Poortgebouw van Thomsen’s Havenbedrijf aan de Keilestraat. Het voor zijn tijd hypermoderne pand werd ontworpen door architecten Brinkman & Van den Broek en was tijdens de oplevering in 1948 het eerste naoorlogse bedrijfsgebouw van Rotterdam. Doordat het gebouw in onbruik raakte, was het rond de eeuwwisseling in erg slechte staat.

Met durf en enthousiasme werd de renovatie geïnitieerd door ondernemer Rob Kooij. De jury prees zijn inzicht en inzet voor de zorgvuldige renovatie van het Poortgebouw, dat door zijn ligging niet vanzelfsprekend in aanmerking kwam voor herontwikkeling. Het optimisme en geloof in vooruitgang waarmee het gebouw ooit tot stand kwam, is volgens de juryleden door de renovatie nieuw leven ingeblazen.

Opening van het Poortgebouw, 1947 (foto: Archief Thomsen’s Havenbedrijf)

106

foto: Thomsen’s Havenbedrijf

Hoe is het nu met Poortgebouw Thomsen’s Havenbedrijf? Ook de winnaar van de Aanmoedigingsprijs heeft de afgelopen jaren een belangrijke rol gespeeld als lokale pionier in de herontwikkeling en renovatie van Rotterdams industrieel erfgoed in de afgelegen havens. Het Vierhavengebied, waarbinnen het Poortgebouw van Thomsen’s Havenbedrijf ligt, is de laatste tijd volop in ontwikkeling. Historische vemen, silo’s en bedrijfsgebouwen zijn gerenoveerd of staan op het punt van herontwikkeling en brengen daarmee het voorheen afgesloten haventerrein dichter bij de stad. De gedurfde renovatie van het Poortgebouw door Rob Kooij is tien jaar later aanjager gebleken in de bredere vernieuwing van het gebied.

107

Genomineerden Job Dura Prijs 2008 Sint Jobsveem Dit kolossale pakhuis aan de Lloydstraat was aan het begin van de twintigste eeuw revolutionair door het vroege gebruik van een betonconstructie. Met de herontwikkeling tot woonruimte is daglichttoetreding gecreĂŤerd door de innovatieve toepassing van atria die horizontaal door het pand zijn gesitueerd. Tegelijkertijd is met respect omgesprongen met originele details zoals deuren, luiken en tralies.

foto: Jeroen Musch

Schiecentrale Bij de ontmanteling en herontwikkeling van deze voormalige elektriciteitsfabriek zijn de meest kenmerkende elementen zorgvuldig bewaard gebleven, waarna de verschillende gebouwen zijn omgevormd tot het eerste multimediacomplex van Nederland. Naast de renovatie zijn met respect voor de originele vorm toevoegingen aangebouwd. Het complex heeft een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van het gehele Lloydkwartier tot levendige nieuwe wijk.

foto: Luuk Kramer

108

Van Nelle Ontwerpfabriek Het monumentale fabriekscomplex van Van Nelle was in 1999 in handen van Ontwerpfabriek Monument BV die ten doel had het gebouw te renoveren en ontwikkelen tot verzamelgebouw voor bedrijven in de ontwerpsector. De jury waardeerde de langdurige betrokkenheid van de opdrachtgever, de private financiering en de zorgvuldige renovatie. Deze mening werd gedeeld door Unesco, die het complex in 2014 toevoegde aan de werelderfgoedlijst.

JURY

• Frans Evers, vaste voorzitter, voormalig Directeur-Generaal van de Rijksgebouwen dienst • Fons Asselbergs, bijzonder hoogleraar Cultuur en Ruimte, Radboud Universiteit Nijmegen • Maarten Fritz, restauratiearchitect • Ton Meijer, oprichter bouwen ontwikkelingsbedrijf MAB Groep BV • Ineke Hulshof, architect en winnaar Job Dura Prijs 2006 GEÏNTERVIEWDE EXPERTS

• Wijnand Galema, architectuurhistoricus • Matthieu Knibbeler, Bureau Monumenten Rotterdam • Marieke Kuipers, Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten • Hielkje Zijlstra, faculteit Bouwkunde TU Delft • Meindert Booij, partner Broekbakema • Wessel de Jonge, renovatiearchitect, wederopbouwexpert • Paul Meurs, hoogleraar Restauratie TU Delft • Evert Jan Nusselder, Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten • Ton Schaap, stedenbouwkundige dRO Amsterdam • André van Stigt, renovatie- en restauratiearchitect • Hamit Karakus, wethouder RO, Rotterdam • Jean Baptiste Benraad, directeur Stadswonen • Martin Bulthuis, Stadsherstel Historisch Rotterdam • Peter van der Gugten, directeur Proper Stok • Coen van Oostrom directeur OVG Projectontwikkeling • Johan Valster, directeur Strukton Bouw & Vastgoed • Daan van der Have, oprichter Villa Augustus en Hotel New York

foto: Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten

foto: Guido Pijper

109

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2008

Bewonersvereniging Essenburgsingel Dubbelde Palmboom Rotterdam Museum Rotterdam (Stichting Historisch Museum) Scoutinggroep Hendrik van Halewijn Stichting Beeldend Economische Projecten Stichting Jeugdgebouw De Rank Stichting Kijk op Zuid Stichting Kinderparadijs Meidoorn Rotterdam Stichting Manege Hillegersberg Stichting Theater op Katendrecht Van Veldhuizen Stichting Rotterdam Wijk- en speeltuinvereniging Tarwewijk

110

De huidige locatie van Museum Rotterdam in Het Timmerhuis (foto: Museum Rotterdam)

Uitgelicht project 2008

Museum Rotterdam (Stichting Historisch Museum) Museum Rotterdam presenteerde in 2008, onder andere met hulp van het Job Dura Fonds, de expositie â&#x20AC;&#x2DC;Nooit gebouwd Rotterdamâ&#x20AC;&#x2122;, over de plannen die sinds de Tweede Wereldoorlog zijn gemaakt voor de wederopbouw van de stad. De vraag die uit deze plannen naar voren kwam, was welk ideaal nagestreefd moest worden; de grootstedelijke hoogbouw of een stad met een intiemere opzet. De expositie vond plaats in de toenmalige vestiging in Schielandshuis. Rond dit zeventiende-eeuwse pand is goed te zien hoe de

moderne hoogbouw in Rotterdam zijn kans heeft gekregen en op welke plannen de nadruk kwam te liggen. Inmiddels is het Museum Rotterdam verhuisd naar Het Timmerhuis, een gebouw waar monumentale wederopbouwarchitectuur samenkomt met de nieuwbouw van OMA. Vanuit hier, tezamen met hun externe locatie aan de Coolhaven, vertelt het museum het verhaal en de geschiedenis van Rotterdam en de Rotterdammers. Daarnaast streeft het museum naar de ontginning van nieuw Rotterdams erfgoed.

111

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2007

3e Internationale Architectuur BiĂŤnnale Rotterdam Japans Cultureel Centrum Shofukan Manege De Hazelaar Nederlands Fotomuseum Satelliet Tuin Speeltuinvereniging Charlois Stichting 3oâ&#x20AC;&#x2122;R Stichting Architectuur Film Festival Rotterdam Stichting Arosa Stichting Erasmushuis Stichting Fiction Film Stichting Het Witte Kerkje (Maassluis) Stichting Ronde van het Groene Hart

112

Koningin Maxima tijdens haar werkbezoek aan het Nederlands Fotomuseum, 2019 (foto: Fred Ernst)

Uitgelicht project 2007

Het Nederlands Fotomuseum Het Nederlands Fotomuseum nam in 2007 zijn intrek in Las Palmas, het voormalige werkplaatsengebouw van de Holland-Amerikalijn op de Wilhelminapier op de Rotterdamse Kop van Zuid. Met ondersteuning van het Job Dura Fonds kon het museum de educatieruimtes en de bibliotheek naar een veel hoger en professioneel niveau brengen, zoals dit ook gebeurde met de tentoonstellingsruimte, werkplaatsen en kantoren. De bezoekersaantallen zijn vervolgens in twaalf jaar tijd gegroeid, van 35.000 bezoekers in 2007

naar 89.000 in 2018. Ook heeft het museum zich internationaal op de kaart gezet doordat het op de nieuwe locatie mogelijk werd om samen te werken met gerenommeerde buitenlandse partners. Het museum kreeg onlangs zelfs koninklijk bezoek. Mede hierdoor voelt het museum zich extra gesterkt om zijn ambities te realiseren betreffende het verzamelen en tonen van fotografie die reflecteert op de wereld en het verrijken van het leven van een steeds grotere groep mensen met visuele verhalen die ertoe doen

113

Tabaksdoos Jacob van Belle Louis de Haan & Jan Bagnol, 1757

Met steun van het Dura Kunstfonds heeft het Museum Rotterdam in 2017 een indrukwekkende zilveren tabaksdoos aangekocht. Het object was al geruime tijd in bruikleen door het museum en in verschillende tentoonstellingen te bewonderen. Als gevolg van de financiĂŤle bijdrage van het Dura Kunstfonds heeft het museum het kunstwerk officieel kunnen toevoegen aan de collectie. De doos werd

in 1757 in opdracht van het vroedschap Rotterdam vervaardigd en geschonken aan de stadssecretaris Jacob van Belle als dank voor zijn trouwe dienstjaren. Op het gouden deksel van de tabaksdoos is het wapen van Rotterdam afgebeeld met daarbij een Latijnse inscriptie. Jan Bagnol maakte het stadswapen op het deksel, het zilverwerk werd vervaardigd door edelsmid Louis de Haan.

foto: Museum Rotterdam

2006 2005

Job Dura Prijs 2006

Veilige Ruimte De Job Dura Prijs 2006 stond in het teken van veiligheid in de gebouwde omgeving. Met het uitreiken van de prijs wilde het bestuur innovatieve projecten belonen die met een integrale aanpak en fraaie architectuur het gevoel van veiligheid bevorderden en zodoende de goede staat van een buurt of straat uitstraalden naar bewoners en gebruikers.

Het bestuur benadrukte dat een stad of buurt een collectief is waarin bewegingsvrijheid niet beperkt moet worden door een onveilig gevoel op straat. Gebrek aan overzicht en verwaarlozing kan een onveilig gevoel geven en daarmee het goed functioneren van stedelijke ruimte belemmeren. Uit de gesprekken met deskundigen op het gebied van ruimtelijke ordening en veiligheid bleek dat het thema werd gezien als iets veelomvattends en subjectiefs. Immers beleven verschillende gebruikers van de openbare ruimte die elk op een eigen manier en kunnen veel factoren bijdragen aan de bevordering van een veilig gevoel. Daarom zijn belangrijke voorwaarden voor een veilige buurt de inspraak van bewoners, goed beheer en beveiliging. Tegelijkertijd speelde ook een aantrekkelijke en mooie invulling een belangrijke rol in de ervaring van een veiligere

openbare ruimte. De gecombineerde benadering van een goed ontwerp met een sociale aanpak die om de betrokkenheid van gebruikers vroeg, had volgens de experts de grootste kans van slagen. Bovendien zagen zij graag aandacht uitgaan naar de herstructurering van naoorlogse wijken die al lange tijd op de ruimtelijke agenda stonden vanwege hun slechte imago, eentonigheid en gebrek aan identiteit. Ook plekken zoals tunnels, stations en de omgeving rond verkeersknooppunten bleken vaak vandalisme en ongure situaties uit te lokken en vroegen daarmee om een gedegen aanpak. Volgens het deskundige panel en de jury was een brede benadering van de veiligheidsproblematiek de beste oplossing, waarbij op ruimtelijk, economisch en sociaal niveau geopereerd werd. Initiatieven die hier op een innovatieve manier op inspeelden vormden de shortlist van genomineerden.

117

foto’s: Hester Blankestijn

Winnaar Job Dura Prijs 2006

Het Wallisblok, Spangen De winnaar van de Job Dura Prijs in 2006 was het collectieve renovatieproject van het Wallisblok, genaamd ‘De Dichterlijke Vrijheid’. Gelegen in de vervallen wijk Spangen werd de omgeving van dit woonblok al lange tijd geteisterd door criminaliteit en een onveilig gevoel bij buurtbewoners. In plaats van de initiële structurele saneringsplannen voor de buurt ontwikkelden Hulshof Architecten en Steunpunt Wonen een kleinschaliger en directer alternatief van kluswoningen. De woningen van het Wallisblok werden daarbij weggegeven aan nieuwe

bewoners onder de voorwaarde dat zij collectief gingen renoveren. De gedachte daarachter was om creatieve, hoogopgeleide kopers aan te trekken die betrokken zouden zijn bij de buurt. Op deze manier werd de woningvoorraad opgeknapt terwijl nieuwe, initiatiefrijke bewoners een positief effect zouden hebben op onder meer de veiligheid in de buurt. De jury prees deze brede en slimme aanpak en zag het als een duurzame verbetering van Spangen als geheel.

118

Hoe is het nu met het Wallisblok? Ten tijde van de prijsuitreiking bevond het project â&#x20AC;&#x2DC;De Dichterlijk Vrijheidâ&#x20AC;&#x2122; zich nog in de opstartende fase. Na de planvorming van de kopersvereniging, in nauwe samenwerking met Hulshof Architecten, ging een aannemer aan de slag om de woningen gereed te maken voor verbouwing. Toekomstige bewoners konden naar eigen smaak en behoefte kiezen voor de uitvoering en invulling van hun woning, wat ervoor zorgde dat geen enkele woning hetzelfde is geworden. De verenigde eigenaars besloten een deel van het binnenterrein te reserveren voor een gedeelde buitenruimte. Het begeleidende Steunpunt Wonen, tegenwoordig Urbannerdam, geeft aan nog steeds contact te hebben met de bewoners van het Wallisblok. Hoewel het inmiddels dertien jaar geleden is dat de eersten hun kluswoning betrokken,

bestaat de bewonersgroep nog goeddeels uit de originele initiatiefnemers en is het concept nog intact. Naast tevreden bewoners is ook de gehele buurt opgeschoten met het project. Zo is het wijkveiligheidsindexcijfer van Spangen in het opleveringsjaar explosief gestegen van 4,6 naar 7 en is het aangezicht van het woonblok naar de straat aanzienlijk verbeterd. Binnen het blok is door de bewoners een mooie gemeenschappelijke tuin gerealiseerd, opgedeeld in een open grasveld, een vlindertuin en bostuin. Het geldbedrag van het Job Dura Fonds is helaas nooit uitgekeerd. De door het bewonerscollectief opgestelde en door het Job Dura Fonds ondersteunde plan voor een steiger in de Schie kon niet op toestemming rekening van de gemeente, de benodigde vergunning bleef daarmee uit.

119

Genomineerden Job Dura Prijs 2006

foto: Maarten Laupman

WiMBY! Heerlijkheid & Cohousing Project Deze twee projecten geven de experimentele en kwalitatief hoogstaande bijdrage van de stichting WiMBY! weer in de bredere herstructurering van stadsdeel Hoogvliet. De Heerlijkheid is een ontwerp voor een recreatiepark op de plaats van een voorheen vervallen groene ruimte, terwijl het project Cohousing voorziet in een gemeenschappelijke woonvorm met gedeelde voorzieningen en buitenruimte.

foto: Maarten Laupman

Beheersplan Peperklip Dit betreft een project van Bureau Werken aan de Stad voor de stedelijke vernieuwing van het wooncomplex Peperklip, waarbij door selectieve toewijzing van woonruimte en investeringen in de gebouwde omgeving de sociale cohesie is versterkt.

120

foto: Laura Zwaneveld

Herstructurering Tarwewijk en Dordtselaan Deze langlopende en integrale aanpak van twee probleembuurten door gemeente en projectontwikkelaars heeft een positieve invloed gehad op de wijkveiligheid op economisch, sociaal en ruimtelijk niveau. Ook op omliggende buurten heeft het project succesvolle effecten gehad.

JURY

• Frans Evers, vaste voorzitter, voormalig Directeur-Generaal van de Rijksgebouwendienst • Karin Laglas, bestuurslid Job Dura Fonds en directeur Rodamco Europe in Nederland • Herman van den Muijsenberg, voormalig wethouder in Rotterdam • Pieter Hooimeijer, hoogleraar Demografie aan de Universiteit Utrecht • Frans Erkens, oud-directeur van het Woning Bedrijf Rotterdam • Annemieke Fontein, buitenruimteontwerpster bij dS+V en winnaar Job Dura Prijs 2004 GEÏNTERVIEWDE EXPERTS

• Jon van Eenennaam, Woonbron Hoogvliet • Annuska Pronkhorst en Wouter Vanstiphout, WiMBY! • Johan van Wilsem, criminoloog • Wim Bernasco, socioloog NSCR • Erik Hoeflaak, projectleider Hotspots, Gemeente Rotterdam • Ditty Blom, projectleider Woningblok Spangen • Jan de Kloet, Stadmarinier Oude Westen en Cool • Rein Jansma, Zwarts & Jansma Architecten • Richard Koek, CH & Partners Subash Taneja, Taneja Hartsuyker Architecten

foto: Daarzijn

Voetgangerstunnel Wilhelminaplein Dit ontwerp voor een voetgangerstunnel heeft het aloude veiligheidsprobleem van dergelijke ruimtes opgelost door een ontwerp van een rollend tapijt, waardoor rondhangen niet meer mogelijk is. Ook spiegels zorgen voor een veilig gevoel, terwijl visueel belemmerende objecten als camera’s, noodverlichting en luidsprekers zijn weggewerkt achter een dubbele wandbekleding.

121

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2006

De Nieuwe Unie Dienst Welzijn Gemeente Vlaardingen Het Havenmuseum Manuscript W.G. Witteveen Maquette huis Boevé Rotterdam Bouwt Speeltuinvereniging Crooswijk Stichting Erfgoed Rotterdam Stichting Grotekerkplein Stichting WiMBY! Hoogvliet Theatergebouw ‘De Banier’

122

foto: Maarten Laupman

Uitgelicht project 2006

WiMBY! en de Hobbyhut in de Heerlijkheid Hoogvliet Met een financiĂŤle bijdrage van het Job Dura Fonds kon in 2006 -2007 een belangrijk onderdeel van het cultuur- en recreatiepark de Heerlijkheid Hoogvliet worden uitgevoerd, de Hobbyhut. Initiatiefnemer van dit park was WiMBY!, een denken doetank die in 2001 werd opgericht om de grootschalige herstructureringsoperatie van de Rotterdamse satellietstad tot een hoger niveau te brengen. Een van meest spraakmakende projecten die WiMBY! in de periode 2001-2007 voortbracht was de ontwikkeling van de Heerlijkheid Hoogvliet in de noordwestrand van Hoogvliet. Belangrijke partners in het project waren de deelgemeente,

woningcorporatie Vestia en lokale partners als de Natuurspeeltuin, Arboretum Hoogvliet en Stichting de Villa. Het Londense ontwerpbureau FAT (in samenwerking met Rien Korteknie) was verantwoordelijk voor het ontwerp van het park, de gebouwen en het opvallende parkmeubilair. De Hobbyhut werd eveneens ontworpen door FAT maar belangrijke ruimtelijke input werd geleverd door de lokale modelbotenvereniging Hoogvliet als beoogd gebruiker van het huisje. Met de oplevering van de Hobbyhut in 2006 nam de vereniging intrek in het gele huisje en is daar vandaag de dag nog altijd actief.

123

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2005

2e Internationale Architectuur BiĂŤnnale Rotterdam Alterra Historische tuin Schoonoord NAi Speeltuinvereniging Afrikaanderplein Stichting Arboretum en Tuinen Trompenburg Stichting Hudson Stichting Willie Theeschenkerij Vroesenpark

124

Plantentuin Trompenburg

Uitgelicht project 2005

Arboretum en Tuinen Trompenburg Trompenburg is een plantentuin met een enorme verzameling bomen, struiken, vaste planten, bollen en knollen, waarvan de eerste aanleg uit 1820 dateert. Het is niet alleen een plek voor de bedreven plantenkenners, maar rekent ook wandelaars op zoek naar rust tot zijn bezoekers. Trompenburg verheugt zich op almaar groeiende bezoekersaantallen, mede door de duidelijk toenemende belangstelling van een jongere groep. De in Kralingen gesitueerde botanische tuin werkt

met een klein team van vrijwilligers en voor de verbetering van de voorzieningen is Trompenburg voornamelijk aangewezen op de donaties van particulieren, bedrijven, stichtingen en fondsen. Mede dankzij giften van het Job Dura Fonds werd bijvoorbeeld in 2005 de voliĂ¨re vernieuwd. Ook met recentere bijdragen van het fonds werd het terrein verder aangepast en verbeterd waardoor de sfeer en kwaliteit van dit stuk groen in Rotterdam overeind kan blijven.

125

BlueCity 010 foto: BlueCity 010

‘Met het fonds willen we een bijdrage leveren aan Rotterdamse projecten en proberen daarin met een donatie een doorslaggevende rol te hebben. De projecten die we steunen variëren van echt heel klein tot groot, zowel in omvang als in ambitie. Zo steunden we eens een tegeltjesmuseum. Met een bescheiden donatie van 1000 euro kon de initiatiefnemer de lekkage in de kelder dichten en daarmee werd een bijzondere collectie historische keramieken tegels gered. Het gaat hier om een klein bedrag maar het maakte een enorm verschil. Persoonlijke favoriet is BlueCity, een veel groter en ambitieuzer project waarbij een voormalig tropisch zwembad wordt getransformeerd tot een lab voor circulaire bedrijven. De bijdrage van het fonds is in verhouding veel minder hoog en minder doorslaggevend dan bij het tegeltjesmuseum maar heeft desondanks een groot effect. Doordat we het vernieuwende project al in een heel vroeg stadium op verschillende vlakken ondersteunden, hielpen we de organisatie het initiatief mede op de kaart te zetten.’

Bart Dura, bestuurslid Job Dura Fonds sinds 2008 en organisator Job Dura Prijs

2004 2003

Job Dura Prijs 2004

Water als geld Het Job Dura Fonds vroeg met de themabepaling in 2004 aandacht voor een probleem dat voor Nederlandse steden bijzonder actueel is gebleven: duurzame en positieve omgang met de waterhuishouding.

Zoals het bestuur destijds aangaf, was er al lange tijd voldoende aandacht voor het bevechten van wateroverlast en de bestrijding van droogte, maar ontbrak het aan inzicht dat water ook een waardevolle bijdrage kon leveren. Met een positieve blik kijken naar water, de kwaliteit en mogelijkheden ervan inzien en het beschouwen als iets kostbaars en dierbaars waren volgens het bestuur van het Job Dura Fonds in 2004 van belang en gaven aanleiding voor het thema â&#x20AC;&#x2DC;Water als geldâ&#x20AC;&#x2122;. Zoals gebruikelijk bij de inhoudelijke voorbereiding van de prijsuitreiking werd de deskundige hulp ingeroepen van een aantal informanten die dit jaar tevens de jury vormden. Deze specialisten bestonden uit bestuurders, onderzoekers en personen uit het bedrijfsleven. Ook zij gaven aan dat water nog te vaak werd gezien als bedreiging

en overlast. De voorzichtige bewustwording van de positieve rol die water kan spelen liep volgens de jury parallel aan de aandacht voor het algemene milieubeleid. Door de vakwereld werd wel enthousiast gereageerd op de thematiek van de Job Dura Prijs 2004, maar voor veel initiatieven kwam de uitreiking te vroeg, daar zij nog op de tekentafel lagen. Uit het geringe aantal gerealiseerde projecten bleek de noodzaak duurzame waterhuishouding op de kaart te zetten van beleidsmakers en ontwerpers. Dit werd andermaal duidelijk doordat geen enkel initiatief op de shortlist aan alle gewenste kwaliteiten van de jury voldeed: goed en innovatief ontwerp, uitvoering en onderhoud, goed gebruik en beheer. De genomineerden waren wel een toonbeeld voor de voorzichtig opkomende belangstelling in het thema en goede hoop voor de toekomst.

129

foto’s: Claire Droppert

Winnaar Job Dura Prijs 2004

Projectteam Zuiderpark! Gemeente Rotterdam De winnaar van de Job Dura Prijs 2004, project Zuiderpark!, werd unaniem door de jury aangewezen. Dit kwam door de speciale plaats die de waterhuishouding kreeg in de vernieuwingsplannen voor het park. Bij de omvorming tot ‘Wereldpark op Zuid’ moest het grootste stadspark van Rotterdam toekomstbestendiger en drukker worden, terwijl ook het complete watersysteem werd vernieuwd. Een aanzienlijke uitbreiding van het wateroppervlak bood daarbij meer ruimte voor recreatie, de natuur

en de waterberging van de stad. De jury stelde het ook op prijs dat het Zuiderpark grenst aan relatief armere stadsdelen en dat met de herstructurering de bewoners van deze buurten een nieuwe prettige buitenruimte verkregen. Bovendien werd de keuze van de gemeente geprezen om de vernieuwing niet te financieren door aantrekkelijke nieuwe woningen aan het water te realiseren, maar het park en zijn waterwegen toegankelijk te houden en daarmee de sociale waarde van het water te erkennen.

130

Hoe is het nu met Zuiderpark!? In het juryrapport werd de nadrukkelijke wens uitgesproken dat het plan voor project Zuiderpark! in zijn volledigheid voltooid zou worden. Op het moment van uitreiking was de ontwikkeling van het gebied nog in volle gang. De tekeningen en maquettes gaven aan dat nog grote delen land veroverd moesten worden om tot het gewenste wateroppervlak te komen. Het zal de jury tevredenstellen de resultaten van de vijftien jaar geleden gemaakte plannen vandaag de dag te zien. Het voorheen wat saaie en weinig gebruikte park biedt nu volop mogelijkheden om te zwemmen, kanoĂŤn en ontdekken. Een aangelegd Avontureneiland met glijbanen, klimconstructies en piratennest nodigt uit tot gebruik, terwijl er voor jongere kinderen een poedelstrandje is.

Ook de natuur floreert met zwemmende reeĂŤn, een broedende buizerd en nestelende watervogels in het riet. Dit is onder andere mogelijk gemaakt door de aanzienlijke verbetering van de waterkwaliteit als gevolg van de verbinding met de Zuidpolder in Barendrecht. Nieuwe plannen moeten de verbinding nog verder uitbreiden met het toekomstige landschapspark Buijtenland van Rhoon, waardoor het water schoon blijft, de waterberging groter wordt en dieren en planten nog meer uitbreidingsmogelijkheden krijgen. Het Zuiderpark geeft een sterk voorbeeld hoe water gebruikt kan worden om in dit geval de sociale en ecologische waarde te verhogen. Het nieuwe water van het Zuiderpark is daarmee geen geld gebleken, maar wel een waardevolle toevoeging aan Rotterdam.

131

Genomineerden Job Dura Prijs 2004 Herstructurering Hoogvliet

‘DOOR HET STELLEN VAN VIJF REGELS TER BESCHERMING VAN DE WATERKWALITEIT DRAGEN DE BEWONERS VAN NESSELANDE HUN EIGEN STEENTJE BIJ AAN EEN GOED WATER BEHEER.’

Bij de transformatie van de naoorlogse satellietstad Hoogvliet is tegelijkertijd de waterkwaliteit en -berging verbeterd. Door schoner water en vergroting van het oppervlak ontstonden er nieuwe recreatiemogelijkheden en werd de woonkwaliteit aanzienlijk verhoogd.

fragment uit het juryrapport

foto’s: Pedro Maia Goncalves

Nesselande In de VINEX-wijk Nesselande is water opgenomen als belangrijk onderdeel van het totaalontwerp. Het gaf een goed voorbeeld van nieuwbouw met respect voor kwetsbare watersystemen. In de plannen was aandacht voor natuurontwikkeling, waterzuivering en recreatie.

132

Singelplan

Bergse Plassen

In het Singelplan werden de oude singelgrachten, aangelegd tijdens het grootschalige Waterproject uit 1854, hersteld en aangepast aan moderne eisen. De jury hechtte waarde aan de gecombineerde verfraaiing van de kades en de verbetering van de waterkwaliteit.

Dit initiatief vormde de meest letterlijke vertaling van het thema ‘Water als geld’ in de gebouwde omgeving; door verbetering van de waterkwaliteit en recreatiemogelijkheden nam de woonkwaliteit van deze ‘gouden rand’ van Rotterdam nog verder toe.

‘DE KWALITEIT VAN HET WONEN EN RECREËREN AAN DE BERGSE PLASSEN IS MET DE INGRIJPENDE VERBETERING VAN DE WATERKWALITEIT GELIJK OP GEGAAN.’

JURY

• Frans Evers, vaste voorzitter, voormalig Directeur-Generaal Rijksgebouwendienst • Chris Zevenberg, Dura Vermeer Business Development • Frans Tielrooij, adviseur ruimtelijke ordening en waterzaken • Jan Willem Vader, adviseur stedelijke ontwikkeling • Han Meyer, hoogleraar stedenbouwkundig ontwerpen TU Delft • Marijke Augusteijn-Esser, voormalig lid Tweede Kamer • Jet Manrho, oprichter kindermuseum Villa Zebra en winnaar Job Dura Prijs 2002

fragment uit het juryrapport

133

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2004

Arboretum Trompenburg Chabot Museum Rotterdams centrum voor theater Stadsherstel Historisch Rotterdam Vereniging Kralings Zwembad

134

foto: Bob Goedewaagen

Uitgelicht project 2004

Chabot Museum Het Chabotmuseum voor internationaal expressionisme is gehuisvest in een icoon van het Nieuwe Bouwen, gelegen aan het Rotterdamse Museumpark. In de monumentale villa wordt het werk van Henk Chabot (1894 -1949), zijn tijdsgenoten en hedendaagse geestverwanten tentoongesteld in kleinschalige tentoonstellingen. Het museum heeft zichzelf ten doel gesteld om bezoekers zich thuis te laten voelen in de inspirerende omgeving van het pand en de collectie, waar

in alle rust een intieme kunstbeleving kan worden genoten. In 2004 werd door het Job Dura Fonds bijgedragen aan onder meer de automatisering van het museum. Sindsdien heeft het Chabotmuseum vastgehouden aan diens concept, waarbij het oeuvre van Chabot als vertrekpunt fungeert voor het ontdekken van nieuwe invalshoeken en het tentoonstellen van werk van verschillende verzamelaars.

135

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2003

BSW Rotterdam Het Keramiek Museum Rheumaverpleeghuis SeriousFilms Stichting ‘Dichter bij de buurt’ Stichting BONAS Stichting Molen Kortenoord Stichting Victoria Tennishal Stichting VPCS Stichting Vrienden van Het Park

136

foto: Jaap Reedijk

Uitgelicht project 2003

Stichting Vrienden van Het Park De Vrienden van Het Park zetten zich in voor bescherming, beheer en onbekommerd gebruik van zowel het Museumpark als Het Park bij de Euromast, voor een ieder die beide parken een warm hart toedraagt. Dit gebeurt onder meer door het initiĂŤren en organiseren van culturele activiteiten in beide parken. Van 2000 tot 2016 was het befaamdste wapenfeit de ZomerZondagen, een programma vol met muziek, theater en workshops waarmee de stichting aanzette tot ontmoetingen tussen verschillende Rotterdammers om daarmee de sociale cohesie en leefbaarheid in de stad te bevorderen. Hiervoor was men goeddeels afhankelijk van fondsenwerving, hetgeen onder

meer leidde tot een bijdrage van het Job Dura Fonds in 2003. Helaas voelden ook De Vrienden van het Park vanaf 2011 de bezuinigingen op cultuur, waardoor het ieder jaar lastiger werd het meerdaagse festival te blijven organiseren. Ook de concurrentie van andere festivals in de stad droeg eraan bij dat 2016 het laatste jaar was dat de ZomerZondagen georganiseerd konden worden. Desalniettemin blijft de stichting belangrijk voor de twee Rotterdamse parken en wordt de hoop uitgesproken in de komende jaren het festival voor alle Rotterdammers weer terug te brengen op de culturele agenda.

137

Sinds de oprichting van dit fonds is aan verscheidene aanwinsten bijgedragen, uiteenlopend van oude tekeningen tot twintigste-eeuwse schilderkunst en van zilver tot moderne beeldhouwkunst. Een selectie van deze bijzondere kunstwerken is terug te vinden in dit boek.

foto: Museum Boijmans van Beuningen

Wandtapijt Achilles vertoornd op Agamemnon Peter Paul Rubens, ca. 1630-1635

In de zeventiende eeuw werden dikwijls imposante wandtapijten vervaardigd met het doel om de wanden van representatieve ruimtes in grote (publieke) gebouwen te bekleden. Dit specifieke werk, dat in 2004 met steun van het Dura Kunstfonds werd aangekocht door Museum Boijmans van Beuningen, maakt deel uit van een serie wandtapijten die Antwerpse kunstenaar Peter Paul Rubens vervaardigde waarin de mythologische figuur Achilles de hoofdrol

speelt. Op het aangekochte tapijt richt Achilles zijn woede tot koning Agamemnon die hem zijn geliefde heeft afgenomen, maar wordt daarin tegengehouden door godin Minerva. Het tapijt is geweven met materialen als wol, zijde, gouden zilverdraad. Het is een uitwerking van een olieverfschets met hetzelfde onderwerp, die eveneens tot de collectie van het Boijmans behoort.

2002 2001

Job Dura Prijs 2002

Bouwen voor de Jeugd In 2002 werd de Job Dura Prijs uitgereikt rond het thema â&#x20AC;&#x2DC;Bouwen voor de Jeugdâ&#x20AC;&#x2122;. Projecten die zich inzetten voor de jeugd in de leeftijd van nul tot achttien jaar kwamen in aanmerking voor de prijs.

Door het brede thema bestond de longlist uit een even zo breed scala aan projecten. De longlist werd derhalve opgedeeld in de subgroepen: scholen, kinderdagverblijven, buitenruimte, bijzondere voorzieningen, jeugdinitiatieven zonder permanent onderkomen en personen/instellingen. Elk van de subgroepen maakte kans op de prijs, waarbij vooral werd gekeken naar projecten met een innovatief karakter en een voorbeeldfunctie op het gebied van jongerenzorg. De jury van de Job Dura Prijs vroeg in 2002 speciale aandacht voor de onoverkoombare bureaucratische problemen en kleine budgetten waarmee jeugdinitiatieven vaak te maken krijgen.

Zodoende werd de prijs een stimuleringsprijs voor opdrachtgevers of initiatiefnemers met een knipoog naar de gemeente dat bureaucratie aan dit soort architectuur weinig ruimte bood. Om tot een verheldering van het thema te komen, daarbij passende beoordelingscriteria te destilleren en een long- en shortlist op te stellen werden zoals gewoonlijk gesprekken gevoerd met specialisten. De informanten, dit keer opgedeeld in de groepen: beleid, sociologie van de stad, ontwerpers, architectuurhistorici en jeugdcultuur en onderwijs, gaven vanuit hun eigen expertise prioriteiten aan waarop de definitieve beoordelingscriteria werden gebaseerd.

141

Villa Zebra, Museumpark (foto: XX architecten)

Winnaar Job Dura Prijs 2002

KinderKunsthal Villa Zebra Het project dat het beste voldeed aan de beoordelingscriteria was de KinderKunsthal Villa Zebra, destijds gevestigd in het Museumpark. Villa Zebra bood volgens de jury een veelzijdige en brede programmering in de vorm van tentoonstellingen, theater- en dansvoorstellingen, kooklessen en workshops op het gebied van kunst en cultuur. Het gebouw sloot daarnaast goed aan

op het programma, met een interieur dat uitnodigde tot gebruik door kinderen. Ook de relatie met omliggende musea en de directie verbinding met het Sophia Kinderziekenhuis werden op waarde geschat. Met het uitreiken van de prijs werd de nadrukkelijke wens uitgesproken dat het gepaarde geldbedrag werd besteed aan het aanscherpen van het programma.

142

Hoe is het nu met Villa Zebra? Villa Zebra verhuisde in 2005 naar de Stieltjesstraat aan de Kop van Zuid, omdat de locatie aan het Museumpark een nieuwe invulling kreeg. Daarmee verloor het de relatie met andere musea en het Sophia Kinderziekenhuis. De nieuwe plek biedt echter ook nieuwe mogelijkheden. Zowel scholen als bezoekers weten Villa Zebra steeds vaker te vinden. Ook is in het ontwerp van het nieuwe gebouw wederom aandacht geweest voor een uitnodigend karakter en uitstraling naar de directe omgeving. Een voorbeeld hiervan is de moestuin die recent is aangelegd rond het museum. Villa Zebra geeft aan dat met het ontvangen geldbedrag dat gepaard ging met het winnen van de Job Dura Prijs 2002 het toenmalige kunsteducatieve programma is aangescherpt en dat daarmee een blijvende bijdrage is geleverd aan de instelling die het vandaag de dag is op de Kop van Zuid. In 2014 ontving het museum een aanvullende subsidie van het Job Dura Fonds voor het realiseren van twee nieuwe ateliers.

Villa Zebra, Stieltjesstraat (foto: Hester Blankestijn)

143

Genomineerden Job Dura Prijs 2002 Buitenschoolse opvang Jip en Janneke Dit kinderdagverblijf, gelegen aan het Delta Psychiatrisch Ziekenhuis, maakte gebruik van de voorzieningen van het ziekenhuis, waardoor het de integratie van ‘gewone’ kinderen met hulpbehoevenden en andersom bevorderde. Daarnaast waardeerde de jury het gedegen en zorgvuldige ontwerp.

foto’s: Tim Eshuis

Duimdrop Duimdrop is een initiatief van Anton Huiskens waarbij op vijfentwintig pleinen in stadsvernieuwingswijken speelgoed wordt uitgeleend aan kinderen en toezicht wordt gehouden op speelplaatsen. Dit gebeurt vanuit eenvoudige containers met geperforeerde wanden en buitenverlichting, waardoor naast het vervullen van een belangrijke sociale functie ook de veiligheid op straat is verbeterd.

Westblaak Skatepark Het populaire Westblaak Skatepark werd gerealiseerd op initiatief van jongeren en geplaatst in een voorheen ondergewaardeerd en ongebruikt stukje stedelijke ruimte. Meerdere leeftijdsgroepen vinden hier een plek om te bewegen of rond te hangen en het project was lang in de race om de Job Dura Prijs 2002 te winnen.

144

‘MET EENVOUDIGE MIDDELEN IS EEN ‘FEESTELIJK’, AVONTUURLIJK BOUWWERK ONTSTAAN, WAAR KINDEREN ONGEREMD OP ONDERZOEK UIT KUNNEN GAAN’ fragment uit het juryrapport

JURY

• Frans Evers, vaste voorzitter, voormalig Directeur-Generaal Rijksgebouwendienst • Cees Dam, architect • Tineke Blok, planoloog • Bert Molsbergen, directeur Museon Den Haag • Ria Aarnink, ontwerper dS+V en winnaar 2000

Voorzieningencluster Barendrecht

GEÏNTERVIEWDE EXPERTS

Dit combinatieproject beslaat een woongebouw, basisschool, kinderdagverblijf, sporthal, jongerencentrum, wijkcentrum en politiepost, gecentreerd rond een eivormig plein. Het werd genomineerd door de zorgvuldige vormgeving en de wijkfunctie die het vervult.

• Joosje van Geest, architectuurhistoricus • Wilma Kempinga, architectuurhistoricus • Ton Huiskens, socioloog en initiatiefnemer Duimdrop • Felix Rottenberg, politicus en programmamaker • Rene Diekstra, psycholoog • Pietro Hammel, architect • Barend Koolhaas, architect • Berend Vis, directeur Kids Concern • Annette ter Haar, NAi educatie • Carolien Dieleman, Rotterdam 2005 • Harrie Hamelink, directeur Nighttown

145

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2002

1e Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Bewonersvereniging Provenierswijk Maasgroep 18 Rotterdam Architectuur Zomer Rotterdams Wijktheater Sociëteit De Jockey Club Speeltuinvereniging ‘Het Noorden’ Speeltuinvereniging ‘Katendrecht’ Stichting Historisch Charlois Stichting Open Monumentendag Rotterdam Stichting Signalen onderzoek & ontwerp Stichting Speelboerderij Odilia Stichting Taxat Theater Zuidplein

146

foto: Hans Hordijk

Uitgelicht project 2002

Rotterdams Wijktheater Het Rotterdams Wijktheater maakt al ruim 25 jaar samen met Rotterdammers theatervoorstellingen over hun leven, ervaringen en achtergronden. Dit gebeurt met stadsbewoners uit verschillende culturen en sociale lagen, zowel jong als oud. Met een uitgesproken participatief karakter krijgen de producties vorm, waardoor de spelers een uitingsmogelijkheid krijgen en tegelijkertijd werken aan het verruimen van hun maatschappelijke positie. In 2002 ontving het Wijktheater een donatie van het Job Dura Fonds voor de verbouwing en uitbreiding van een studioruimte waar gerepeteerd

kon worden en workshops werden aangeboden. Met de uitbreiding werd ruimte verkregen om de producties te professionaliseren en ook buiten de locaties als buurthuizen te opereren. De laatste jaren is de ontwikkeling van het Wijktheater doorgezet met het aanscherpen van de werkwijze, waarbij in verschillende fasen de ongehoorde verhalen van buurtbewoners worden ontgonnen en omgezet in aansprekende toneelvoorstellingen die door de gehele stad worden aangeboden in zowel intieme buurthuizen als grotere theaters.

147

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2001

Maasgroep 18+ RE in ’t helf Rotterdams Centrum voor Theater Scoutinggroep Stichting Waterproject 1854 - 2001 Tentoonstelling ‘Interbellum’ 1918 - 1940 Theatergroep Bonheur

148

foto: Daniel Nicholas

Uitgelicht project 2001

Stichting Waterproject 1854 - 2001 In 1954 ontwierp stadsingenieur W.N. Rose het Waterproject voor de historische stadsdriehoek van Rotterdam, waarmee de waterhuishouding in de stad sterk verbeterde. Het project voorzag tegelijkertijd ook in de aanleg van een groene gordel met lommerrijke singels rondom de stad naar een ontwerp van landschapsarchitect J.D. Zocher, waaronder de Spoorsingel, de Westersingel en de Noordsingel. Deze negentiende-eeuwse singelstructuur maakt ook vandaag de dag nog in ongewijzigde staat deel uit van de Rotterdamse binnenstad. Met een bijdrage van het Job Dura Fonds deed de Stichting Waterproject

1854 - 2001 diepgaand onderzoek naar dit waterhuishoudingsproject en werd het belang van dit civieltechnische werk ten tijde van de culturele manifestatie Rotterdam Culturele Hoofdstad 2001 aan het grote publiek gepresenteerd. Dit vond onder meer plaats door een aantal bijzonder ontworpen tentoonstellingsgebouwtjes die her en der langs de singels waren te bewonderen. Daarnaast initieerde de stichting de publicatie ‘Het Waterproject, een negentiende-eeuwse wandeling door Rotterdam’, een toegankelijk publieksboek waarin een aantal rijk geïllustreerde wandelroutes langs de singelstructuren werd gepresenteerd.

149

Rotterdamse Munt foto: Rotterdamse Munt

â&#x20AC;&#x2DC;Het Job Dura Fonds is heel toegankelijk voor kleine initiatieven, zoals het maken van kunstwerken in de openbare ruimte en de onderkomens van buurtcentra. Waar ik als bestuurslid (ik ben jarenlang actief geweest in het fysieke en sociale domein binnen de gemeente Rotterdam) wel streng op heb gestuurd is dat deze initiatieven over enige mate van zelfredzaamheid beschikken; dat er sprake is van een solide beheer- en onderhoudsplan. Een mooie muurschildering kan zonder behoorlijk onderhoud op de langere termijn ook juist een verarming tot stand brengen. Stedelijke ontwikkeling moet je echt kunnen volhouden. De Rotterdamse Munt is voor mij binnen die context een voorbeeldproject, dit is een partij met een prachtige doelstelling en de organisatie heeft tegelijkertijd zijn zaakjes goed op orde.â&#x20AC;&#x2122;

Ineke Bakker, bestuurslid Job Dura Fonds sinds 2008

2000 1999

Job Dura Prijs 2000

Buitenkamer in de stad De Job Dura Prijs 2000 stond in het teken van het thema ‘Buitenkamer in de stad’, een actueel en belangrijk thema voor de gebouwde omgeving van Rotterdam in het bijzonder en de Nederlandse binnenstad in bredere zin.

Dat dit onderwerp rond de millenniumwisseling door het bestuur van het Job Dura Fonds werd gekozen mag geen verbazing wekken. Het inrichten van de openbare buitenruimte met aandacht voor kwaliteit en duurzaamheid en de bereidheid daar flink in te investeren, kende in 2000 namelijk pas een korte geschiedenis. De geraadpleegde deskundigen hadden over het algemeen geen beste indruk van de openbare buitenruimte in Rotterdam, hoewel in verschillende projecten wel een voorzichtige kentering was te herkennen. Wederom stond een aantal deskundigen het bestuur van het Job Dura Fonds en de jury bij in het opstellen van een longlist en de beoordelingscriteria. Zij vormden gespreksgroepen die op basis van hun deskundigheid eigen prioriteiten aanleverden. De bestuurders-groep was van mening dat vooral voor de meest behoeftige doelgroep ontworpen moest worden, terwijl er ook aandacht

moest zijn voor het proces van totstandkoming. De groep ‘sociologie van de stad’ hechtte belang aan de openbare ruimte als een plek van de toevallige ontmoeting, van multifunctionaliteit en als plaats waar het beoogde gebruik direct duidelijk wordt. De architectuur-historici en ontwerpers waardeerden vooral een op de omgeving aansluitend ontwerp dat met liefde is vormgegeven en waarin gebruik wordt gemaakt van duurzame materialen. De jury voegde aan deze criteria nog toe dat goede publieke buitenruimte gekenmerkt wordt door dat het er schoon en veilig is, er duidelijke regels gelden en dat het gebruik is afgestemd op de behoefte van de buurt. Bovenal gaven de jury en de experts aan dat genomineerde projecten een nieuw gezichtspunt of kanteling in het denken over de openbare buitenruimte moesten bieden.

153

foto: Daniel Nicolas

Winnaar Job Dura Prijs 2000

Branco van Dantzigpark Het winnende project van de Job Dura Prijs 2000 was het nieuw aangelegde Branco van Dantzigpark. Dit plein kwam tot stand door de inrichting van een afgebroken bouwblok, waarmee het lucht en ruimte bood aan de dichtbebouwde wijk Het Nieuwe Westen in de deelgemeente Delfshaven. De jury hechtte waarde aan de bredere vernieuwing van de openbare buitenruimten in de deelgemeente, waarvan het Branco van Dantzigpark een sprekend voorbeeld is gebleken. Bij deze vernieuwingen is per plek bekeken wat de specifieke behoeftes waren en is rekening gehouden met de tegenstrijdige verlangens van bewoners. In het geval van het Branco van Dantzigpark is hierop ingespeeld met een gedegen en subtiele architectonische invulling waarbij de sfeer bepaald blijft worden door de passanten en gebruikers.

154

foto: Robert Jager

Hoe is het nu met het Branco van Dantzigpark? Na twintig jaar is het Branco van Dantzigpark toe aan vernieuwing. Dit gebeurt geheel in de lijn met de totstandkoming van het park in 1999; door intensieve samenspraak met omwonenden en gebruikers. Zodoende zijn de functies van het vernieuwde park bijgesteld aan de tegenwoordige behoeftes. Door overleg en inspraak werd duidelijk dat gebruikers vooral een veilig en leuk park willen voor kinderen, terwijl de buitenruimte ook moet dienen als prettige, groene plek waar buurtbewoners kunnen samenkomen. In 2018 is

allereerst de groenvoorziening uitgebreid en zijn er nieuwe zitmogelijkheden aangebracht, zoals picknicktafels. Momenteel wordt er gewerkt aan een kleuter- en peuterzone met een nieuw speeltoestel. Naast de inspraak worden er geregeld activiteiten in het park georganiseerd door en voor buurtbewoners. Duidelijk mag zijn dat de achterliggende filosofie van het originele project, in 2000 door het Job Dura Fonds op prijs gesteld, nog steeds doorleeft en zelfs wordt uitgebreid in de huidige situatie.

155

Genomineerden Job Dura Prijs 2002

Beurstraverse

Schouwburgplein De vernieuwende invulling van het Schouwburgplein gaf volgens de jury een duidelijke verbetering, mede door het aanmoedigen van de toevallige ontmoeting tussen verschillende passanten, het gebruik van opvallende materialen en het aanbrengen van aangename zitplekken.

Het project Beurstraverse verbindt verschillende delen van het Rotterdamse centrum en heeft daarmee zowel de publieke ruimte als de winkelfunctie van dit stadsdeel aanzienlijk verbeterd. Ook de stedenbouwkundige en architectonisch hoogstaande kwaliteit en het vernieuwende karakter van het ontwerp werden door de jury gewaardeerd.

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Daniel Nicolas

Entrepotgebied, Kop van Zuid De openbare buitenruimte in dit door de stad gewonnen havengebied is volgens de jury zorgvuldig ingericht, met nieuw aangelegde wandelkades, binnentuinen en groenvoorziening ĂŠn het behoud van elementen die herinneren aan de voormalige havenfunctie, zoals kranen en sporen.

156

Westblaak Skatepark Het populaire Westblaak Skatepark werd gerealiseerd op initiatief van jongeren en geplaatst in een voorheen ondergewaardeerd en ongebruikt stukje stedelijke ruimte in het centrum van Rotterdam. Meerdere sociale- en leeftijdsgroepen vinden hier een plaats om te bewegen of rond te hangen, variërend van professionele skaters tot jonge kinderen op skeelers en stepjes. Het drukbezochte skatepark was daarmee van grote waarde voor de stad Rotterdam, waar de hoeveelheid aantrekkelijke publiek toegankelijke pleinen en plekken nog altijd beperkt is.

Slaghekbuurt De jury waardeerde het project van de Slaghekbuurt door de integrale aanpak van woningrenovaties en verbetering van de openbare buitenruimte. Met simpele ingrepen zijn nieuwe prettige verblijfsruimten gecreëerd in een buurt die benoemd werd als ‘zwakkere’ wijk.

JURY

• Frans Evers, vaste voorzitter, voormalig Directeur-Generaal Rijksgebouwendienst • Hans Becker, directeur van de Stichting Humanitas Rotterdam • Marbeth Bierman-Beukema toe Water, lid van de Eerste Kamer voor de VVD • Eric Luiten, landschapsarchitect • Hans Reijnen, managing partner van Twynstra Gudde GEÏNTERVIEWDE EXPERTS

• Jan Willem Duyvendak, hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam • Maarten Hajer, politicoloog en planoloog • Anton Huiskens, oprichter Thuis op Straat • W. de Jong • G.C. Smulders • Riek Bakker, stedenbouwkundige BVR • Bernard Colenbrander, hoogleraar architectuurgeschiedenis en -theorie Technische Universiteit Eindhoven • Frank de Josselin de Jong, stedenbouwkundige • Michelle Provoost, architectuurhistoricus Crimson Architectural Historians • Kees Rijnboutt, Rijnboutt Architecten

157

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 2000

Nederlands Architectuurinstituut Onderzoek Stedelijke Revitalisering projecten Roeivereniging Nautilus Rotterdam Zoo Sanctus Laurentius / Huescan Sportvereniging â&#x20AC;&#x2DC;t Zwarte Plasje Stadsherstel Rotterdam N.V. Stichting Architectuur Film Festival Rotterdam STYLOS Wijkwinkel Lombardijen

158

Karottenfabriekje aan de Kralingse Plas (foto: rockinpictures.com)

Uitgelicht project 2000

Stadsherstel Historisch Rotterdam Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. zet zich in voor het behoud van beeldbepalend en monumentaal erfgoed, erfgoed dat in de praktijk vaak tussen â&#x20AC;&#x2DC;wal en schipâ&#x20AC;&#x2122; valt. Voor het restaureren van monumenten kan de instelling voor een groot deel aanspraak maken op rijkssubsidies, maar deze subsidies dekken vrijwel nooit alle kosten. Bijdragen van externe fondsen zoals het Job Dura Fonds zijn daarom van cruciaal belang voor het slagen van dergelijke projecten, met name voor de onderdelen waar geen huur tegenover staat.

Zo heeft Stadsherstel in het verleden de onrendabele doch beeldbepalende delen van restauratieprojecten kunnen dekken met subsidie van het Job Dura Fonds, onder andere in 2000, 2004 en 2016. Recentelijk heeft Stadsherstel met steun van het Job Dura Fonds de schoorsteen van het Henkescomplex in Delfshaven en het Karottenfabriekje aan de Kralingse Plas kunnen herstellen, waarmee belangrijk Rotterdams erfgoed een tweede kans heeft gekregen.

159

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 1999

800 jaar Katendrecht Kunstfeest in het Oude Noorden Sportvereniging â&#x20AC;&#x2122;t Zwarte Plasje Stichting Asbestkanker Stichting Het Rotterdamse Zeilschip Stichting Open Monumentendag Rotterdam Vereniging Kralings Zwembad

160

Groothandelsgebouw, Hugh Maaskant, 1953 (foto: Ossip van Duivenbode)

Uitgelicht project 1999

Stichting Open Monumentendag Rotterdam Al sinds 1987 vinden in het tweede weekend van september jaarlijks in heel Nederland de Open Monumentendagen plaats. Gedurende die dagen openen duizenden monumenten in Nederland hun deuren voor het publiek, dat de unieke kans krijgt kennis te maken met de bijzondere monumenten die hun stad of dorp rijk is. Ook in Rotterdam vindt dit evenement jaarlijks plaats en deze dagen worden elk jaar weer drukker bezocht. Naast het bezoek aan tientallen monumenten vinden er tijdens de Open Monumentendagen ook talloze andere activiteiten plaats, zoals workshops en

lezingen, die alle tot doel hebben het bewustzijn over het Rotterdamse monumentale erfgoed te vergroten. De Open Monumentendagen worden overal lokaal georganiseerd en gefinancierd. Om het programma tijdens het evenement te kunnen realiseren wordt door de organisatie elk jaar weer aanvullende subsidies bij externe fondsen gezocht. Omdat het Job Dura Fonds de doelstellingen van de Open Monumentendag in Rotterdam van harte ondersteunt, heeft het fonds in de periode tussen 1996 en 2017 maar liefst acht donaties gedaan.

161

‘Het bijzondere aan het Job Dura Fonds inclusief Job Dura Prijs - is dat het de mooie energie die er in de stad Rotterdam bestaat niet alleen financieel ondersteunt, maar ook extra aandacht geeft. Als vaste juryvoorzitter van de tweejaarlijkse prijs word ik met elke prijs trotser op de stad! Het thema van de prijs wordt beïnvloed door wat er leeft in stad en maatschappij. De grondige zoektocht naar projecten leidt iedere keer weer tot een indrukwekkende lijst van grote en kleine initiatieven. Vooral die laatste blijven doorgaans ‘onder de radar’ van journalisten en de gemiddelde Rotterdammer. Ook de juryleden - die per prijs toch worden geselecteerd op hun

affiniteit met een thema - zijn vaak blij verrast door de hoeveelheid projecten en de collectieve (sociale) innovatiekracht. Via kleurrijke publicaties, videoâ&#x20AC;&#x2122;s op YouTube en de feestelijke prijsuitreiking kunnen we de projecten en hun drijvende krachten een extra podium bieden, wat alle betrokkenen zeer waardevol vinden. Daarnaast is het ontzettend mooi dat een bouwbedrijf zich ook op deze manier al 25 jaar lang inzet voor de ontwikkeling van de stad, met structurele bijdragen. De familie Dura toont daarmee een groot verantwoordelijkheidsgevoel naar Rotterdam, waarvoor veel respect.â&#x20AC;&#x2122;

Alexandra den Heijer, vaste juryvoorzitter Job Dura Prijs sinds 2014

1998 1997

Job Dura Prijs 1998

Bouwen voor Ouderen Het jaar 1998 was het ‘Internationale jaar van de ouderen’, bedoeld voor een inclusieve samenleving voor alle leeftijden. Ter gelegenheid van dit themajaar werd het onderwerp van de tweede Job Dura Prijs in dezelfde lijn gekozen: ‘Bouwen voor Ouderen’.

De prijs beloonde daarmee projecten, instellingen en personen die zich op een bijzondere manier inzetten voor de zorg en huisvesting van ouderen. De projecten op de longlist werden beoordeeld op hun maatschappelijke relevantie, innovatieve en esthetische waarde en hun verbondenheid met Rotterdam. Genomineerde projecten kwamen in die zin overeen dat zij streefden naar de zelfstandigheid van ouderen en daarmee voorlopers waren van de hedendaagse organisatie en vorm van zorg en verpleging.

‘DE SENIOREN IN HET WOONCOMPLEX WORDEN IN STAAT GESTELD HUN ZELFSTANDIGHEID TE BEWAREN.’ fragment uit het juryrapport

165

Winnaar Job Dura Prijs 1998

Stichting Humanitas Rotterdam: Eerste Seniorenhuis van de Toekomst De prijs werd na een unaniem oordeel van de jury toegekend aan Stichting Humanitas voor het Eerste Seniorenhuis van de Toekomst aan de Bergweg in Rotterdam. De jury roemde het project door de vernieuwende combinatie van zorg en verpleging die aangeboden werd aan zowel bewoners van het complex als de omliggende buurt. Bovendien stelden de eigen â&#x20AC;&#x2DC;levensloopbestendigeâ&#x20AC;&#x2122; woningeenheden de huurders in staat om langer hun zelfstandigheid te behouden. Naast de pioniersrol die het project vervulde in de ouderenzorg werd ook de vormgeving van het complex geprezen. Het boven de buurt uittorende hoofdgebouw bood de bewoners fraai uitzicht over de stad, terwijl het atrium verbinding bracht tussen de verschillende bouwdelen. Het Seniorenhuis van de Toekomst verenigde daarmee maatschappelijke relevantie en zorginnovatie met een bijzonder ontwerp.

166

foto’s: Stichting Humanitas

Hoe is het nu met het Eerste Seniorenhuis van de Toekomst? Het Eerste Seniorenhuis van de Toekomst heeft, gekeken naar de zorginvulling en het ontwerp, zijn naam waargemaakt. Ondersteunen zonder dat daarbij te veel zelfstandigheid verloren gaat, is daadwerkelijk een goed werkende vorm gebleken voor de zorg en verpleging van ouderen. Daarmee is de wens van veel ouderen om niet in een verzorgingstehuis terecht te komen een mogelijkheid geworden, terwijl toch zorg op maat kan worden geleverd. Ook het ontwerp van het gebouw, met een ruim atrium waar mensen kunnen samenkomen, wordt tegenwoordig geregeld toegepast bij het bouwen van vergelijkbare zorginstellingen. Deze locatie van Humanitas, nu simpelweg als Bergweg aangeduid, heeft bovendien de drang om te vernieuwen niet verloren.

Dit zorgcentrum is namelijk één van de eerste en enige plekken in Nederland waar ruimte wordt geboden aan zorg voor homoseksuele, of ‘roze’ ouderen. Dat gebeurt net als meer dan twintig jaar geleden met het betrekken van ouderen uit de gehele omliggende buurt. Zo worden er passende activiteiten georganiseerd, is er een inloopmiddag met groepsgesprekken en wappert een regenboogvlag op het dak van het pand. Ook wordt diversiteit expliciet opgenomen in de beleidsvorm en krijgen medewerkers bewustwordingstrainingen. Op deze manier biedt het voormalig Eerste Seniorenhuis van de Toekomst ook een veilige en fijne plaats voor roze ouderen en is het daarmee nog steeds toekomstbestendig en innovatief.

167

Robocat-comfortwoning (foto: Arjen Jan Stada)

Het Ronde Sant (foto: Aafje)

168

Genomineerden Job Dura Prijs 1998 ‘OUDEREN HUISVESTING IS NIET GEDIEND BIJ AANPASBAAR BOUWEN ALLEEN. ESSENTIEEL IS DAT DE ZELFSTANDIG WONENDE OUDERE HUURDER VAN EEN WONING IN ZIJN EIGEN HUIS KAN BLIJVEN WONEN, ZELFS ALS HIJ VERPLEEGBEHOEVEND IS.’ fragment uit het juryrapport

Stichting Ouderhuisvesting Rotterdam De SOR is opdrachtgever van verschillende seniorenprojecten in Rotterdam en betrokken bij de bouw en verbouw van zorginstellingen waarbij wederom bijzondere aandacht was voor de zelfstandigheid van ouderen.

Stichting Katholieke Verplegings- en Verzorgingsinstellingen Deze stichting ontwikkelde in intensieve samenspraak met ouderen zorg en verpleging op maat, waarbij ernaar werd gestreefd om zo lang mogelijk zelfstandig te wonen. Dit paste de KVV toe binnen de eigen instellingen en in ondersteuning van zorggarantiewoningen.

Stichting De Stromen: Het Ronde Sant Het Ronde Sant is een uniek initiatief, gesitueerd in Ridderkerk, van verschillende beschermde woningen en aanleunwoningen waar maatschappelijk kwetsbare ouderen met bijvoorbeeld een psychische stoornis of een lichamelijke handicap met hulp toch gedeeltelijk zelfstandig kunnen wonen.

JURY

• Frans Evers, vaste voorzitter, voormalig Directeur-Generaal Rijksgebouwendienst • Roel den Dunnen, SecretarisGeneraal van ministerie van VROM • Til Gardeniers-Berendsen, oudminister van Volksgezondheid

169

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 1998

Jos Klijnen (Vitrivianum project) Stichting Abel Tasman Scouting Stichting Erasmus Heelkundig Kankeronderzoek Stichting Historisch Charlois

170

foto: Stichting Historisch Charlois

Uitgelicht project 1998

Stichting Historisch Charlois Gestoeld op de missie â&#x20AC;&#x2DC;Wie het verleden vergeet, verliest de toekomstâ&#x20AC;&#x2122; verzamelt en beheert de Stichting Historisch Charlois een zeer uitgebreide collectie historisch fotomateriaal. In het museum organiseert de stichting tentoonstellingen waar selecties uit het archief te zien zijn. In 1998 en 2002 deed het Job Dura Fonds een bijdrage aan de inrichting van de eerste vestiging. Inmiddels is het museum alweer enkele keren verhuisd en

is het recentelijk neergestreken in het oude postkantoortje op de Kaatsbaan in Oud-Charlois. Toekomstgericht wordt er hier gewerkt aan digitale vertoningen en worden er rondleidingen gegeven op locatie. Toevalligerwijs viert ook de Stichting Historisch Charlois haar 25-jarige bestaan in 2019 en feliciteert men het Job Dura Fonds van harte met deze zelfde mijlpaal.

171

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 1997

Faculteit Bouwkunde TU Delft Museum Boijmans van Beuningen N.I.R.O.V. SociĂŤteit De Jockey Club Stichting Open Monumentendag Rotterdam Stichting Pony- en Paardrijden Gehandicapten Rotterdam

172

foto: Ron Koebrugge

Uitgelicht project 1997

Sociëteit De Jockey Club Eén van de instellingen met de langste geschiedenis in dit boek, is Sociëteit De Jockey Club, verbonden aan de Rotterdamsche Manege aan het Kralingse Bos. Bij gebrek aan een goede plaats voor de ruitersport werd deze sociëteit in 1837 opgericht ten behoeve van de financiering van een nieuwe manege. Het oorspronkelijke pand bevond zich aan de Oude Binnenweg, maar door toenemende drukte werd in de jaren dertig van de twintigste eeuw uitgeweken naar de huidige

locatie. In dit monumentale complex naar ontwerp van architect Willem van Tijen is een binnenmanege met tribune gevestigd, waarover de hoger gelegen sociëteitszaal uitkijkt. In de laatste jaren is deze zaal flink opgeknapt en heeft het een zonneterras gekregen. De leden kunnen hier vandaag de dag terecht voor clubactiviteiten of zomaar voor een kop koffie of een maaltijd. Daarnaast rekent de sociëteit het in standhouden van de oude tradities die de Jockey Club rijk is tot een belangrijke bezigheid.

173

De Grote of Sint-Laurenskerk Drieluik Gunhild Kristensen in de Sint-Laurenskerk

In de jaren vijftig van de vorige eeuw werd tijdens de wederopbouw van de Laurenskerk Rotterdam in opdracht van de Hervormde Gemeente door Gunhild Kristensen een drieluik voor gebrandschilderd glas ontworpen. Om onduidelijke reden is indertijd alleen het middendeel gerealiseerd. Na haar

overlijden in 2002 werden de schetsen van de twee overige panelen in haar nalatenschap gevonden en op basis daarvan zijn de ontbrekende delen van het drieluik onder meer met een bijdrage uit het Job Dura Fonds alsnog in 2017 vervaardigd en aangebracht in de Laurenskerk.

1996

Job Dura Prijs 1996

Wederopbouw Rotterdam In 1996 werd de eerste Job Dura Prijs ooit uitgereikt. Deze prijs onderscheidde zich van de latere prijzen die werden toegekend in themakeuze en opzet. Voor deze editie werd als thema ‘de Wederopbouw van Rotterdam’ gekozen.

Het thema Wederopbouw van Rotterdam is weliswaar veelomvattend, maar sprak in haar eenvoud vele Rotterdammers aan. Rotterdammers, en zij niet alleen, zijn immers trots op hun stad die na het bombardement op 14 mei 1940 een lange weg heeft afgelegd om weer een wereldhavenstad te worden. Omdat het Job Dura Fonds de Wederopbouw van Rotterdam als geheel wilde onderscheiden en er daardoor geen sprake was van afzonderlijk te beoordelen projecten, kwam er bij deze eerste editie van de Job Dura Prijs geen jury bijeen. Aangezien het in de praktijk niet mogelijk was om een prijs toe te kennen aan het verzamelproject besloot het toenmalige bestuur dat eenmalig optrad als jury om de prijs te gunnen aan het college van B&W van de gemeente Rotterdam. Het college werd in het juryrapport geprezen om haar inzet en volharding in de wederopbouw van de stad. Volgens het bestuur was deze energie representatief voor Rotterdam als (wereld)havenstad en de mentaliteit van haar inwoners. Deze vooruitstrevendheid resulteerde

BESTUUR

• Daan Dura • Job Dura • Jacques Schoufour • Roel den Dunnen • Kees van Lede • Wim van Beuningen

bovendien in een dynamisch imago van Rotterdam, vooral in de succesvolle combinatie van stedelijke cultuur met actuele ontwikkelingsstrategieën. Met het uitreiken van de prijs werd ook rekening gehouden met het feit dat de ontwikkelingen in de stad niet stil stonden. Rotterdam is nooit af. Vandaar dat het Job Dura Fonds de prijs opvatte als een aanmoedigingsprijs. Omdat het college van B&W het geldbedrag dat aan de Job Dura Prijs is verbonden niet zelf kon besteden, werd het college vrijgelaten het geldbedrag door te geven aan een vernieuwend project of een initiatief dat zich nadrukkelijk richtte op sociaalmaatschappelijke situaties in Rotterdam. Aanvullend schonk het Job Dura Fonds samen met de Dura Bouwgroep bij deze gelegenheid het passende beeld ‘Triomf’ van Kees Verkade aan de gemeente. ‘Triomf’ werd een jaar eerder in 1995 vervaardigd door de beroemde kunstenaar om het 140-jarig bestaan van het bouwbedrijf te vieren. Het beeld werd geplaatst aan de Blaak.

177

Rotterdam 1946 foto: Aviodrome Luchtfotografie Lelystad

Rotterdam 1996 foto: Aviodrome Luchtfotografie Lelystad

Job Dura Fonds

Ondersteunde projecten 1996

Koninklijke Roei- en Zeilvereeniging â&#x20AC;&#x2DC;De Maasâ&#x20AC;&#x2122; Stichting Botenhuis Veerhaven Rotterdam Stichting Integraal Kanker Centrum Rotterdam Stichting Open Monumentendag Rotterdam Stichting Speeltuin Oudedijk

182

foto: Stichting Speeltuin Oudedijk

Uitgelicht project 1996

Stichting Speeltuin Oudedijk De Speeltuin Oudedijk in Kralingen is mogelijk een van de oudste actieve speeltuinen in Rotterdam. De geschiedenis van de speeltuin is nog goed afleesbaar bij de entree. Boven de smeedijzeren hekwerk uit 1908 prijkt het woord ‘kinderspeeltuin’ in sierlijke letters. Vandaag de dag vormt de speeltuin nog steeds een trekpleister voor jong en oud in wijk, mede dankzij de vele drukbezochte activiteiten die door vrijwilligers worden georganiseerd. Tot in de verre toekomst zal de speeltuin gebruikt kunnen blijven worden door kinderen uit de wijk. Op het perceel van speelplek rust immers een ‘legaat’, waarin vastgelegd ligt dat de grond alleen voor doeleinden ten bate van kinderen gebruikt mag worden en dat deze gratis toegankelijk moet blijven voor alle kinderen. In 1996 droeg het Job Dura Fonds met een bijdrage van 5.000 gulden bij aan de bouw van een nieuw speeltuingebouwtje in de speeltuin. Vanaf dat moment beschikten de kinderen en de talloze vrijwilligers over een ruim en droog onderkomen.

183

Branco van Dantzigpark foto: Robert Jager

‘Terugblikkend op de projecten die de afgelopen 25 jaar de revue hebben gepasseerd is het haast onmogelijk om een enkel favoriet project uit te lichten; daarvoor hadden de individuele projecten te veel kwaliteiten. Persoonlijke hoogtepunten zijn de projecten die te maken hadden met de openbare ruimte, zoals bijvoorbeeld het Branco van Dantzigpark in de Middellandbuurt. De rol van goed ingerichte en verwelkomende openbare ruimte is van onschatbare waarde voor een stad; het is een plek waar alle Rotterdammers elkaar ontmoeten en samen recreëren. Een bijdrage aan de inrichting van deze parken en pleintjes maakt een wezenlijk verschil.’

Job Dura, bestuursvoorzitter Job Dura Fonds

Theater Zuidplein foto: Khalid Amakran

Om het 25-jarig jubileum van het Job Dura Fonds te markeren heeft het bestuur besloten om buiten de reguliere aanvragen een extra project aan te wijzen die de aankomende periode op bijzondere ondersteuning mag rekenen van het Job Dura Fonds: het

Theater Zuidplein. Het theater is gevestigd aan het Zuidplein en richt zich met haar voorstellingen nadrukkelijk op actuele onderwerpen die spelen in onze samenleving. Het theater bouwt op dit moment aan een nieuw onderkomen aan het Plein op Zuid.

Colofon Tekst, research en samenstelling Crimson Historians & Urbanists (Mike Emmerik, Annuska Pronkhorst, Daan Veelers)

Eindredactie Marielle Reimers

Algemene ondersteuning Vanessa de Bie

Ontwerp Studio Minke Themans

Omslagfoto ‘Triomf’ (1995) van Kees Verkade (foto: Ossip van Duivenbode)

Lithografie Marc Gijzen

Drukwerk G .B. ‘t Hooft

Met speciale dank aan Ineke Bakker, Frans Evers, Alexandra den Heijer, Fransje Hooimeijer, Marte van Oort, Joost Schrijnen, Niels van der Vlist, alle bestuursleden, juryleden, researchers en geïnterviewde experts.

Uitgave van het Job Dura Fonds, Rotterdam november 2019 Het Job Dura Fonds heeft met veel zorg getracht alle rechthebbenden van de gebruikte foto’s te achterhalen; eventuele belanghebbenden kunnen contact opnemen met het Job Dura Fonds.

189

191

Job Dura Fonds in Rotterdam 25 jaar

192