Skuleavis Hafstad 2015

Hafstadposten 1

Onsdag 28. oktober 2015

Førde på vei tilbake på skatekartet

HafstadPosten

– Året eg aldri gløymer

Å studere VG2 i utlandet er blitt ganske populært. Marte Irene Fauske er ein av elevane frå Hafstad vidargåande skule som reiste til York i fjor.

SIDE 6 – Det er kulturen sin tur, idretten får nok

I 2006 ble skatehallen på festplassen i Førde revet. Det gikk mange år uten at skaterene hadde noen plass å være, men i sommer åpnet den nye skateparken i idrettsparken på Hafstad.

I 20 år har ho undervist unge i dans, men i fjor var ho nær å stå utan lokale. SIDE 18-19 Ungdomsbedrift på veg ut i verda

Firda tilkaller ungdom for assistanse Det byrja med oppdrag i nærområdet. No er Raw Media UB med i eit internasjonalt SIDE 10-11 samarbeid.

Norges største solidaritetsaksjon

Kring 100 000 ungdommar landet rundt er med i Operasjon Dagsverk. På Hafstad blir Norges største solidaritetsaksjon arrangert SIDE 4-5 fredag 30 oktober.

Firda skriv for det meste artiklar som inneheld temaer som vekkjer ingen interesse hos ungdomane, og utan nokon erfaring om kva ungdomar er interessert i desse dagane kom dei til konklusjonen at dei måtte starte opp eit ungdomsredaksjon.

Sjå siste side for Moroposten

Reportasje

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

2

Elias Rognebakke er glad for at det er eit tilbod som Idrettsklassar

–Eit godt avbrekk frå alt skulemaset Mange som ynskje å drive med idrett i skuletida, må ofte reise langt for å gå på idrettslinjer, men i løpet av dei siste åra har det kome ei ordning som kan gi eit godt tilbod til dei i idrettsaktive nær Førde TEKST OG FOTO: Sivert sivert.rygg@hotmail.no 91000985

Rygg

Idrettsklassar er noko som kanskje mange lurar på kva er. Om du lure på kva skule du vil gå på til hausten eller berre vil vite meir om Idrettsklassar, fortsett å lese. I eit intervju med Jan Taule vil du få svar på mange aktuelle sprøsmål angåande dette.

Lokalt tilbod – Sidan vi ikkje har ei idrettslinje her på Hafstad VGS, er det viktig for oss at vi fortsatt har eit tilbod til alle dei unge idrettstalenta vi har i området.

Skulen vil ha eit tilbod som gjer at nærbuande ikkje må reise vekk til andre skular der dei må bu på hybel, seier Jan Taule som er fagleg ansvarleg for idrettsklassane på Hafstad vgs.

– Ein idrettsklasse har same timeplan som studie spesialisering, den einaste forskjellen er at ein får trene ein time, to dagar i veka. Så ein mister ingen timar til fordel for idretten.

Vi held til i Førdehuset og på Hafstadparken.

– Det er ikkje kven som helst som kan gå i en idrettsklasse. Det er toppgruppa som bestemmer kven

som skal gå i en idrettsklasse. Så ein kan ikkje søkje seg inn på en idrettsklasse.

Idrettslaga stiller sjølv med trenarar.

Så skulen har ingenting å VIKTIG: Jan Taule gjere med det syntes det er viktig som skjer på for Hafstad å ha trening. idrettsklassar.

– Det er også eit tilbod for dei som er med i volleyballprosjektet. Volleyballprosjektet er ei gruppe som plukkar ut spelarar på svært høgt nivå som kan drive toppidrett samtidig som dei går på skule i Sogn og fjordane.

Nokon av dei som er med, får tilbod om å reise til Polen som utvekslingsstudentar for å utvikle idretten der. I polen trenar dei og spelar mot polske lag, samtidig som dei tar utdanning.

Fabelaktig miljø – Elias, korleis er det å være elev i ei idrettsklasse?

– Kjempegøy, det er jo ikkje noko anna en vanleg studiespesialisering, men vi får trene ein time på tysdag og torsdag. Treningane er eit fint avbrekk frå alt skulestresset, seier fotballspelaren Elias.

– Korleis blir man en del av en idrettsklasse?

– Eg blei plassert her grunna mine idrettsferdigheitar. Eg må gå i en idrettsklasse for å være med i

«Vi har det svært godt i lag på trening»

toppgruppe treninga som er midt på dagen.

– Korleis er timeplanen dykkar?

– Vi har den same timeplanen som studie, vi går jo i studieklassar.

Alt er likt bortsett frå treninga som varar i litt over en time.

– Korleis er miljøet?

– Miljøet er helt fabelaktig. Vi spelar jo tross alt på same fotballag til vanleg. Så vi har det svært godt i lag på trening.

OD-dagen

Florøvering til Romania for å spele dataspel

Den 30. oktober skal alle elevane på Hafstad VGS ut i jobb i samband med OD-dagen. OD (Operasjon dagsverk) er ein veldedighets organisasjon, og i år går pengane til utdanning og sekualundervisning i Chile og Argentina. For meir info gå på www.od.no.

E-SPORT: Florøveringen Håvard «Rain» Nygaard (Biletet) har gjort det stort i dataspelet Counter Strike: Global Offensive i det siste. Under organisasjonen G2.Kinguin skal Nygaard konkure-

re mot dei 16 beste laga i verda. Rain har i det siste vert stor snakk om som eit av dei største talenta i verda.

Han og lagkammeratane, Jkaem, Maikelele, Fox og Dennis har droppa

å spele i turneringa TWC for å trene så mykje så mulig fram mot denne turneringa. 28.10 går turneringa av stabelen i Cluj, Romania. Du kan følge turneringa på twitch.tv/dreamhacktv

3

Reportasje

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten

Firda: Her sitter Marie Havnen å arbeide med ein artikkel til Firda Nettavis.

Firda tilkaller ungdom for assistanse Firda skriv for det meste artiklar som inneheld temaer som vekkjer ingen interesse hos ungdomane, og utan nokon erfaring om kva ungdomar er interessert i desse dagane kom dei til konklusjonen at dei måtte starte opp eit ungdomsredaksjon.

Tekst: Jim Steven T. Igland | +47 904 72 635 | duuudida@gmail.com

Midt i haust fekk Firda planar om å starte opp si eiga ungdomsredaksjon, kalt for Firda Ung. Firda har sjølv sagt at dei har lyst å ha meir stoff for både vaksne og ungdom, men fordi dei ansatte har ikkje mykje erfaring om kva ungdomar er interessert i desse dagane, har det målet vert svært vanskeleg å nå. Med ein ungdomsredaksjon derimot er det ungdomar som kan enkelt relatere seg sjølv til andre ungdom, og det gjer det enklare for dei å skrive artiklar som vekkjer interesse innanfor ungdom.

Firda Ung

Firda har 8 til 10 ledige plasser på Firda Ung, og dei krever ikkje noko utdanning om jour-

nalistikk eller filmskapning for å komme inn.

Leiaren for Firda Ung er Marie Havnen (28).

Ho har arbeidet på Firda sida 2010 som ei sommarvikar, og frå Juni 2014 som fulltid.

Havnen har planer om å halde eit møte kvar veke for å samle inn informasjon om kva ungdommane har lyst å skrive eller lage film om, enten det er ein reportasje, nyheitsartikkel, intervju, portrett, osv. Kvar veke har dei lyst å ha nye artiklar eller filmar frå Firda Ung. Derimot er Firda avhengig at dei fleste kan skrive, i tillegg til å lage film. Firda Ung betaler ungdomsredaksjonen for kvar einaste artikkel eller film dei leverar, men summen er forsatt ikkje bestemt.

Firda har ein anna avis i same konsern som

har hatt ein ungdomsredaksjon for over 10 år, og etter eit til to pleier det å forlate ein ungdom frå redaksjonen, og ein anna ungdom kjem og tek plassen. Dette er noko Firda Ung har tenkt å gjere, og dei håpar at redaksjonen kjem til å vare. Firda vil bare ha maksimum 10 medlemmar for å først bli vandt med konseptet og sjå om dei kan ha meir etter kvart, så for dei som søkte og ikkje kom inn kan få ein ny sjanse senere.

Opplæring

Firda har tenkt å tilby opplæring i generell journalistikk, fotografering og filmskapning.

Når ungdomsredaksjonen leverer inn ei artikkel, vil dei få konstruktiv kritikk og tips om kva dei kunne ha gjort betre. Artiklane skal være gode nokk til å bli trykt på avisa.

Dei får også val om å levere den in til Desken for å sjekk om det er noko feil i artikkelen, enten det er skrivefeil eller noko anna.

Firda vil gjerne at dei skal og produsere videoar til nettsida for å fylle den opp med meir variasjon.

Ungdomsredaksjonen får låne utstyr som kamera og datamaskiner for å arbeide på artiklane sine med, og dei får lov å komme inn til lokalet for å nytte av desse når dei vil. Ungdomane får og lov å velje om dei har lyst å enten arbeide med artikkelen sin heime, eller hos Firda. Dei vil få opplæring på to programvarer, Ecenic som er meint for nett og Saxo som er meint for papir. Derimot må ungdomsredaksjonen møte opp på lokalet for å bruke Ecenic eller Saxo på grunn av lisens.

Gleder seg mykje

Marie Havnen har sagt at ho gleder seg, og veddar på at det kjem til å bli eit spennande prosjekt. Ho er svært spent på å høyre om kva ungdomane har lyst å skrive om, lese, kor mykje dei kan og kor mykje dei må lære seg. Firda Ung har mottatt mange søknader, så det ser lovandes ut.

Reportasje

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

4

Silje Viktoria Gravdal Vallestad er ein av leiarane for Operasjon Dagsverk i Sogn og Fjordane. Ho kjem i frå Viksdalen, men er busatt i Førde. Silje har vore med i komiteen i Sogn og Fjordane i fire år, og dette er det ftredje året hennar som leiar.

-Norges største solidari Kring 100 000 ungdommar landet rundt er med i Operasjon Dagsverk. På Hafstad blir Norges største solidaritetsaksjon arrangert fredag 30 oktober.

Tekst og foto: Malin Rundereim Haukaas

Årets OD går til seksuelle og reproduktive rettar i Chile, Argentina og Peru. I samanheng med OD intervjua eg Silje Viktoria Gravdal Vallestad som sit som leiar for OD i Sogn og

Fjordane. Forventningane Silje har til oppslutninga på Hafstad er at ho håpar at alle deltar fordi ho følar alle har fått nok informasjon til å gjere si eiga meining om OD. Men selvfølgeleg fins det og folk som heller vil jobbe med studie eller vere heime.

Eg spør ho også om kvifor det er viktig at Hafstad elevane engasjerar seg og blir med på OD, og då svarar ho - Det e jo Norges største solidaritets aksjon, og eg tenke

det e veldig annleis i forhold til andre prosjekt som føregår på skulane som e litt meir retta mot for eksempel vi skal hjelpe dei fattige barna i Afrika.

Men her e det litt meir likestilt syn på det. Så eg syns det e viktig at Hafstad deltek på OD. Elevrådet har ikkje gjort så mykje for å få opp engasjementet.

Men det er såtte opp ein komité som har ansvaret for OD og internasjonal veke. Komiteen består av fem stykk som har ansvar for dei ulike klassane.

Silje håpar det blir fullt av ungdommar som jobbar i butikkane, At engasjementet rett og slett kryr!

Det er viktig at norsk ungdom har ein solidaritetsaksjon fordi alle menneske er like, vi har rett på å bli sett på som like og ikkje ulike, slik som andre prosjekt ofte gjer. Med OD så likestillar ein og ein ser på alle med eit solidarisk syn. Det er viktig at vi ser på alle som like menneske.

Hafstad har deltatt på OD dei

siste åra, bortsett frå i fjor på grunn av streiken. Men engasjementet har vore bra og dei som har deltatt på OD har forhåpentlegvis eit positivt inntrykk og at dei vil fortsette med å delta. I fylket så er det like mange som deltar i år som i fjor, men talet aukar og aukar.

Når de kjem til det økonomiske i OD så er det 4000 frivillige som arrangerar og 100 000 som deltar. Det er berre 15% som går til administrasjonen og alle skulane får utdelt ein pak-

5

Reportasje

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten

Ungt blod i bystyret I september var lista over representantar i bystyret klar, og dei 27 mandata var fordelt. Ein av nykommarane er Reidar Fugle Nordhaug, som sitter for AP. Nordhaug er 18 år og er med overlegg den yngste i bystyret.

Tekst: Martha Linnea Pukallus

– Eg har alltid vore relativt opptatt over kva som skjer i samfunnet, og har ein genuin interesse for samfunnet og korleis det blir styrt. Så det var eigentleg ganske naturleg for meg å engasjere meg i politikken då eg starta på vidaregåande.

Til vanleg går han nemleg tredje året språk, samfunnsfag og økonomi på Hafstad VGS, og Nordhaug innrømmer at det kjem til å verte ei utfordring å balanserer politikk, skule, jobb, vener og fritid.

– Til dømes så langt denna veka har eg vore 3 dagar i bystyremøter, mot ein dag på skulen. Til dagens møter har eg også måtte ha lest, forstått og satt meg inn i sakspapir på oppimot 300 sider med veldig tunge og kompliserte saker i dei møta eg har vore i i dag.

Likevel har han trua på å få det til ved hjelp av god planlegging, hardt arbeid og ein god del velvilje fra hyggelige lærarar. Han påpeiker at han er heldig som har fått moglegheiten til å representere folket i den viktigaste sosialdemokratiske institusjon vi har i ein så ung alder, og det gjer at det verkeleg er verdt det.

På spørsmål om kva saker han brenn sterkast for, trekk han fram miljø som eit svært viktig punkt. – For at seinare generasjonar skal få moglegheiten til å få leve fullverdige liv akkurat som oss, må vi ta vare på miljøet vårt. Når vi øydelegg det er det praktisk talt som å stele frå velferda og kvaliteten på liva til etterkommarane våre!

– I tillegg er eg opptatt av at vi som eit samfunn skal ta vare på alle menneske, og behandle dei med respekt og kjærleik. Vi skal ha eit rettferdig samfunn, der alle skal få moglegheitane til å få leve eit godt og verdig liv. Kvaliteten på utdanninga og kva jobb du får, skal ikkje bli basert på kor mykje foreldra dine har i bankkontoen, men heller på kva du sjølv får til, og kva du sjølv arbeider for å få til.

«The walking dead» på Hafstad Foto og tekst: Martha Linnea Pukallus

Fredag 23. oktober var gangane på Hafstad fylt med lyden av forferda skrik og høglytt latter. Og blodige innvollar, så klart.

I anledning Halloween hadde nemleg tredjeklassingene ved formgivingslinja kledd seg ut som zombiar, i opprevne kjoler, badekåpe og ein store mengeder falskt blod. I midttimen vandra dei rundt på skulen og skremde både elevar og lærarar, eit stunt dei hadde bygd opp spenninga til over fleire dager, ved hjelp av mystiske lappar dei har hengt opp rundt omkring i bygget.

Silje Viktoria har engasjert seg mykje når det gjeld OD, og sitt no 3 året som leiar for Sogn og Fjordane.

itetsaksjon ke med masse ulike ting som går til kampanjen. Innanfor dei 15% er det alt OD gjer som ikkje går til prosjektet, og det er veldig lite i forhold til andre ting som skjer på skulane.

Eg måtte og spørje ho om korleis ungdom har reagert når dei har fått vite at dei må jobbe for det og ikkje berre gje 400 kr. Det er det mykje spørsmål rundt, og då svarte ho - Ja det e det. Dei fleste er sånn at dei ikkje gidde, eg kan heller ta 400kr frå mine egne

pengar. Det blir litt misforstått.

Det er jo ikkje dei som skal betale, men dei skal jobbe for dei. Poenget er å gje ein dag av si eiga utdanning til nokon andre som treng det. Til slutt forstår dei fleste kva det går ut på. Vist ein hadde gjedd 200kr til for eksempel barna i Afrika så hadde det vore nok til å redde ein familie, men dette er litt annleis. Og eg tenkje eigentleg at det er greitt fordi det hjelp ikkje å berre gje, men å jobbe for det. Ja det e det. Dei fleste e sånn at dei ikkje gidde, eg

kan heller ta 400kr frå mine egne pengar. Det blir litt misforstått. Det er jo ikkje dei som skal betale, men dei skal jobbe for dei. Poenget er å gje ein dag av si eiga utdanning til nokon andre som treng det. Til slutt forstår dei fleste kva det går ut på. Vist ein hadde gjedd 200kr til for eksempel barna i Afrika så hadde det vore nok til å redde ein familie, men dette er litt annleis. Og eg tenkje eigentleg at det er greitt fordi det hjelp ikkje å berre gje, men å jobbe for det.

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

6

- Året eg aldri gløymer

Utvekslingstudent: Marte Irene Fauske, utvekslingsstudent i York forgje skule år. Går i 3. klasse på Hafstad vidargåande skule.

Å studere VG2 i utlandet er blitt ganske populært.

Ein av dei populære stadane å studere er York i Nord England. Marte Irene Fauske er ein av elevane frå Hafstad vidargåande skule som reiste til York i fjor.

Tekst og foto:

Hilde Gunn Bråstad

Alle elevar som går på vidergåande har moglegheit til å studere i utlandet andre året. York er ein av stadane ein kan velje. Ein kan reise til York om ein går på yrkesfag eller studieAnnonse

førebuande.

– Etter å ha budd vekke i eit heilt år vert du mykje meir sjølvstendig både som person og økonomisk . I fjor var vi fem personar frå Hafstad som reiste og omtrent 80 norske, men det er varrierer frå år til år. Seier Fauske Alle som reiser til York bur hos ein vertsfamilie, enten med ein anna utvekslingstudent eller aleine hos vertsfamilien. Hafstad vidergåande skule, og ande norske skular samarbeider med Heltberg i Oslo.

– Hafstad har samarbeida med Heltberg i omtrent 10 år, seier rådgjevar ved Hafstad vidargåande skule, Magne Aardal.Dersom du ikkje er nøgd med vertsfamilien finnast det ein annsatt på skulen som hjelp med.

– Derson du hadde vert i USA eller Australia måtte du ha fiksa dette sjølv,seier Aardal.

Søknad og betaling

Dersom ein har lyst til å søke på York College skal ein fylle ut søknadskjema på nettet.

– Dersom ein søker før jul er ein nesten garrantert plass.Ein bør ha forholdsvis gjennomsnittlege karakterar i engelsk for å kunne reise seier Aardal.

Sjølve reisa kosta omtrent 200 000 kr.

4000 elevar. Ein vert undervist i dei same faga som i Noreg, men dersom ein går på medium og kommunikasjon får ein medie fag. Dersom ein er interisert i fotball kan ein spele fotball og dersom ein er interrisert i musikk kan ein få det som fag. Så det er ikkje berre desse ‹›vandlege›› faga ein kan velgje mellom.

Ein følger det same programmet som dei andre elevane på skulen så ein skal både ha eksamen og vandlege prøver slik som alle andre. – Lærarane i York har meir oppfølging på elevane enn i Noreg, seier Fauske.

– Eg trudde at det skulle vere vanskleg å snakke Engelsk eit heilt år, men

«Eg vil anbefale alle å reise. »

Skule

Skulen i York er mykje større omtrent

det går av seg sjølv. Ein er mange norske som reiser ilag så ein har alltid nokre norske ein kan prate med.

Itillegg snakkar ein Engelsk på skulen og hos vertsfamilien så det er ein gylden sjangse til å bli god i Engelsk.

Når ein reiser til York, på utveksling kjenner du nesten ingen.

– Alle er veldig i møtekommande, fordi alle er i same sitvasjon.

– Seier Fauske som har fått venner for livet.

– Eg vil ambefale alle å reise, det er minne for livet som eg aldri kjem til å gløyme. Viss ein har sjangsen til å reise, så reis, seier Fauske.

Jalla cup

Fredag 13-14.november i Askvoll hallen Frå kl 2000 - 0800 Pris: Tilskodar - 100 kr Fotballspelar 200 kr Aldersgrense: 8. klasse - Vg2 Påmelding av fotball lag innan 7. november.

Send e-post til: Jallacupen2k15@Hotmail.com

Arrangør: 10. klasse v/ Askvoll skule

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

7

Så mange reiser til York kvart år Utveksling: Kvart år reiser det 10-15 elevar frå Hafstad til York College i England. Dei søkjer på grunn av eventyrlysta, og for å lære språket. I år er det allerede fleire søkjerar.

– Det er mange grunnar til at utveksling er så populært. Ein grunn er at elevar har lyst å reise ut og bli kjent med andre kulturar og møte medelevar frå andre land og lære seg språket skikkelig. Det trur eg er det viktigaste.

Det har litt med eventyrlysta å gjere, det å prøve andre ting. Dette er jo en unik sjangse, det å få være eit år i utlandet og få godkjent dette som studieår i Noreg, og du kan begynde igjen på vg3 når du kjem tilbake. Så du mister ikkje et år skulegang heller.

– Og du lærer masse ting som at du møter andre kulturar, du lærar språket, du må leve litt sjølvstendig utan mor og far hengande på deg heile tida. Og det at du møter såpass mangen elevar frå forskjellige kulturar, trur eg elevane våre opplever som veldig positivt og litt spenande. Også det at fleire har råd til å reise i det siste er jo også viktig.

– Seier Magne Aardal i eit intervju med Hafstad Avis.

Annonse

INNTAK: Magne Aardal meiner det er stor sjanse for å kome inn i York.

Søkjerar i bølger

– Antall søkjerar har gått litt i bølger.

Nokon år har vi hatt 10 -15 som reiser i året. Nokon tider har det berre vert 2-3 som har reist. Men no er det blitt ganske mange, men det har nok mykje med York å gjere. Samarbeidet vårt med Heltberg i Oslo, som formidlar elevar til York har gjort at mange fleire har fått auga opp for

York! Så då reiser man ikkje til USA eller Australia, for man kan heller reise til York, for der får man meir en komplett pakke som utvekslingselev.

– Eg har ingen oversikt over kor mange som har søkt til no, men det har vert 10-15 stykker innom og sagt dei vil reise, men om alle skal søkje veit eg ikkje. Ut på vinteren spissar det seg til og elevane må ta eit val

Foto: Sivert Rygg

om dei skal reise eller ikkje. Det hender jo at nokon søkjer, men når det nærmar seg, så reiser dei ikkje likevel. Så rundt april veit vi det meir sikker kven det er som reiser.

– Seier Magne Aardal

Stor sjanse

–Sjansen for å komme inn er jo ganske stor, for dei som søkjer vil jo rei-

se. Dei har tenkt i gjennom det, og har rimelige bra karakterar og gode engelsk kunnskapar. Når du har søkt blir du kalla inn til eit intervju av folk i frå Heltberg skule i Oslo som kjem til Førde. Det foregår på engelsk. Så då må du ha greie engelsk ferdigheitar. Det held ikkje med en toar frå ungdomssteget for å seie det sånn.

Reportasje

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

Jubileum: Det kom omkring 100 gjestar til jubileumet til Sjøstsjerna 4h.

I år har Sjøstjerna jubileum I år har 4h klubben i Kvammen dobbla medlemstalet.

Dei feirar med 50. års jubileum.

Av: Hilde Gunn Bråstad Sjøstjerna 4h i Kvammen har 13 medlemmer frå alderen 10- 17 år. I år vert klubben 50. år og dette har dei sjølvsagt feira. Feiringa heldt til på Gjelsvik skule den 17. Oktober. Klubben hadde invitert alle tidlegare plankettvinnara og klubbrådgjevara frå klubben. Omtrent 100 personar var med å feire denne anledninga.

Medlemmane hadde laga til eit flott program med ulike sketsjar og leikar. Vi fekk også sjå på oppgåvene medlemmar hadde jobba med gjennom året.

Lagde programmet sjølve

Medlemmane i 4h klubben har jobba ivrige dei siste vekene for å bli ferdig med programmet til haustfesten. Dei hadde fått mange gode idea. Nokre var programleiarar, hadde sketsjar, leikar, song eller dans. Alle viste fram oppgåvene dei hadde jobba med i løpet av året og fekk merket sitt. Alle fekk oppgåva godkjent.

Medlemstal 4h klubben har 13 medlemmer, men det har dei ikkje hatt i fjor var dei berre 7 medlemmer.

Dette synest styre var dumt så dei eldste medlemmane gjekk rundt i klasseromma på skulen og informerte om 4h då fekk vi 6 eksta medlemmer.

– 4h har dessverre blitt utkonkurert, av fotball og kulturskule. Seier Aud Følling som håpar på at dei kan behalde klubben i mange år til.

Før ungdommane begynnte på fotball og kulturskule var det kring 30-40 medlemmer i klubben, men det blei stadig fleire og fleire som begynte på fotball og kulturskule.

Har møta ute

– Sidan 4h er ein natur organisasjon prioritetar vi å ha 4h møta ute i naturen. Seier Følling som er klubbrådgjevar Dei held på å byggje ein gapahuk og har også fått sett opp bord og benker. 4h klubben har kjøpt både båt og kano. Så på møta kan medlemmane få lov til å reise ut i båt eller kano.

Medan nokon velgjer å fiske – Alle medlemmane er kjempe ivrege når vi skal padle kano, men kanoen har berre blitt velt ein gang så då var det nokon som fekk seg eit ufrivillig bad. Fortell Følling Viss det er dårleg vær har 4h klubben møta inne og planlegg turar, haustfest og diverse andre aktivitetar. På slutten får medlemmane vere i gymsalen og spele f.eks. volleyball eller kanonball.

God oppstart

4h klubben har ikkje berre møter, dei ahar også ulike arrangement. Dei pleier å starte året med ein pangstart der dei ofte reiser til

Førde på bowling og på Peppes pizza etterpå.

Men i år har medlemstalet auka frå sju til 13 så då valte styret i klubben å ha pangstarten på skulen i Kvammen. Der inviterte dei Soltind 4h som er klubben i Solheimsdalen og dei hadde ulike aktivitetar som fotball, brettspel og kanonball. Dei fekk også servert pizza og frukt.

Ulike aktivitetar 4h klubben har og ansvar for to laurdagskafear i bygda. Ein i samband med 4h dagen der pleier dei å selgje 4h lodd og kaffi og kaker. Elles har dei også ein før jul, som vert kalla ‘’nissekafe’’ der pleier alle medlemmane å ha på deg nissehuer medan dei jobbar i kafeen. Då vert det også servert gløgg og kakao. Om kvelden når det har blitt mørkt vert det tenning av julegrana ute og nissen kjem på besøk og gjev mandarin til dei yngste.

Dei eldste medlemmane i klubben har også høve til å reise på ulike leirar, der dei møter andre 4h arar i fylket. Der er det enten styre kurst som berre er for dei i styret å der lærer dei litt om sine ulike styre verv og korleis dei kan utføre det best mogleg.

Utvikling

– 4h klubben har ikkje alltid vert slik som der er no seier Følling medan ho ler. Før var det mykje strengare å få godkjent oppgåva. I dag treng du berre å skrive nokre sider i boka så får du som oftast god kjent. Men før fekk ein første, andre og tredje premie og det kom folk frå 4h kontoret og skjekka om du hadde komt langt med oppgåva.

Kva er 4H: • 4h er ein barne og ungdomsorganisasjon •4h kom til Noreg kring 1920 •Mottoet til 4h er å lære ved å gjære •Kjerne verdiane til 4h er hovud, hjarte, hender og helse. Det er dette 4h står for.

• Målet til 4h er å utvikle • Kvart år veljger kvart av medlemmane ei oppgåve som ein skal jobbe med gjennom heil året det kan vere alt mogleg fek.s fisking, fotografering, dansing, matlaging eller noko heilt anna det er berre fantasien som setjer grenser.

•Kvart år får ein eit merke for deltakinga viss ein har fått oppgåve godkjent •Ein må minst vere med i 7 år for å få ‘’hovedpremien’’ som vert kalla planketten.

•Ein kan vere medlem frå ein er 10 år- 18 år, men ein kan verte vaksen leiar når ein vert eldre.

8

9

Onsdag 28. oktober 2015

Reportasje 1.

2.

3.

HafstadPosten Tre om 4h

Kva synst du om 4h?

Kor lenger har du vert med i 4h?

Kva 4h oppgåve har dåke?

Namn: Iben Stenseth Bruflot Alder: 9 år 1. – 4h er kjempe kjekt, fordi då kan eg padle kano 2.– Eit år 3.– Hunden min, Anton

Namn: Rebekka Valvik Alder: 13 år 1. – Kjekt, men få jenter på min alder som er med.

2. – Tre år 3. – Kortlaging

Namn: Liv Nansy Aalen Mikalsen Alder: 16 år 1. – Eg er begynt å bli lei, sidan eg har vert med lenge.

2. – Åtte år 3. – Litt om meg sjølv og andre.

Friluftsområde: 4h klubben har lagt mange timar dugnad i friluftsområdet sitt.

Arbeid: Medlemmane arbeida flittig fram mot haustfesten.

Underhaldning: Det vart ulikt program på scena, både grip mikrofonen og skjets

Utstilling: I pausa kunne gjestane på jubulemuet sjå på utstillinga til medlemma.

Reportasje

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

10

Ungdomsbedrift på ve Det byrja med oppdrag i nærområdet.

No er Raw Media UB med i eit internasjonalt samarbeid.

Tekst og foto:

Verdsomspennande samarbeid

Amalie Larsen Ovrid

– Eg syntes det er veldig spennande å få moglegheita til å jobbe i lag med elevar frå andre land. Det er utruleg interessant å være med i prosessen frå idé til ferdig produkt, seier Grete Roska. Grete er styreleiar i ungdomsbedrifta Raw Media UB, som består av elevane i andre klasse på medium og kommunikasjon. Dei tilbyr medieprodukt innanfor bl.a. foto, film og grafisk design. I det internasjonale samarbeidet er det designen dei står for.

Det starta med oppdrag i det lokale nærområdet, no er ungdomsbedrifta med i det internasjonale programmet Enterprise without borders.

Suksess frå starten av

Det første oppdraget Raw Media utførte var live streaming av det lokale arrangementet Førde Opp. Dei sette opp kamera på rådhusplassen, ved scena og på toppen av Hafstadfjellet. I tillegg fekk dei òg filma med drone saman med Findriv. Bileta vart vist på storskjerm i sentrum.

På førehand hadde klassen laga reportasjar og fått tilsendt reklamar som vart vist i mellom streaminga.

Det var utfordringar med været, men dette hindra ikkje klassen frå å sende, det som i følge arrangørane, var ei bra sending.

– Sjølv tykkjer eg oppdraget vart veldig vellykka, legg/ seier Grete (til).

I lag med ungdomsbedriftene frå Sverige og Spania er 2MKA klassen i gong med å utvikle idéar til realitet. I akkurat dette samarbeidet står klassen først og fremst for designen, men også litt av den tekniske biten er under deira kontroll.

Sal og produktutvikling går føre seg i den spanske ungdomsbedrifta, noko Medium og kommunikasjons- elevane ikkje har så mykje kunnskap om.

– Dei i Spania har lyst å lage applikasjon for mobil, informerer Grete. Det er ikkje noko vi har kompetase innanfor, men design kan vi bidra med. Sjølv om produkt utvikling ikkje er innanfor mitt felt tykkjer eg det er gøy å sjå kva dei held på med, legg ho til.

Om mobilapplikasjonane vil havne på app/play- store er ho ikkje sikker på, men kven veit? Kanskje ein dag kan vi laste ned ein applikasjon med design av elevar her frå skulen.

Trur det vil bli ein nyttig erfaring

– Kva håpar dåkke på å få ut av samarbeidet?

– Erfaring, svarar Grete. Og kanskje litt pengar òg, kniser ho. Vi samla jo inn til klassetur, så pengar er jo ein av grunnane til at vi gjer dette her, men erfaring og kunnskap er definitivt dei viktigaste faktorane, understreka ho.

Ungdomsbedrifta er nettopp ferdig med eit oppdrag for Jazz på jølst. Dei held også på med to andre oppdrag for tida, men samarbeidet med Sverige og Spania er første på internasjonalt nivå.

Om det er innanfor akkurat dette feltet dei kjem til å jobbe med i framtida er jentene usikre på, men at det vil bli ei nyttig erfaring er dei begge einige i.

Raw Media UB sin logo, kjelde Raw Media UB si facebookside.

Velyk Det heile byrja for 5 år sidan. Dei tre siste år har 3 Medium og kommunikasjonsklassar vore med i det internasjonale arbeidet med si eiga ungdomsbedrift Tekst og foto:

Amalie Larsen Ovrid

Enterprise without Borders er eit vidaregåande/høg- skule program som jobbar med å kople elevar og lærar frå ulike land. Målet er lære elvena viktigheita av internasjonal

11

Reportasje

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten

eg ut i verda

F.v: Hanna Eide rygg (økonomisk ansvarleg) og Grete Roska (styreleiar)

kka samarbeid handel og dei ferdigheitene som må til for å gjennomføre dette. Gjennom ein digital myldreplass oppstår samarbeid mellom ungdomsbedrifter på tvers av landegrenser/ene. også helde internasjonale møter og messer for elevar fleire gonger i året. I fjor var elevane i andre klasse på medium og kommunikasjon(no 3MKA) til Riga og deltok i lag med elevar frå Spania.

I løpet av dei siste åra har 3 MK-klassar vore registrert der med si eiga ungdomsbedrift. Dette er det lærar Ole Johnny Devik som har ordna med.

Eit tilfeldig møte

– Det heile byrja då eg for fem år sidan møtte ein lærar frå austlandet på NM i ungdomsbedrift på Lillestrøm. Han delte erfaringane sine om internasjonalt samarbeid og inspirerte meg til å starte eit prosjekt i lag med Uganda, og deretter med fire andre land i Europa.

For å kome i kontakt med lærarar i Europa snakka eg med leiinga i Ungt Entreprenørskap i Europa (JA Europe) som kopla meg i lag med tre andre eldsjeler. Dei viste meg EwB-plattformen og deretter var eg eindel av EwB-nettverket, fortel Ole

Johnny.

Dei tre siste åra har elvane hans vore registrert der med si ungdomsbedrift.

Eit vellykka samarbeid

Dei første åra var det mykje papirarbeid, fortel læraren. Det måtte skaffast midlar frå EU og det skulle opprettast eit samarbeid som ville bli oppretthaldt. Men Devik og ikkje minst alle elvane hans ser ut til å ha fått igjen for alt arbeidet læraren la i grunn.

– Det har vore tre år med mykje samarbeid også utanfor arbeidstida

med fleire turar med lærar og elevar til fleire land. Det første året vart det som tok mest tid, deretter har det vorte meir arbeid på elevane og litt mindre på meg og dei andre lærarane. I og utanfor samarbeidet har ungdomsbedriftene tent pengar på ulike oppdrag. Pengane har gått til studieturar, noko elevane ser ut til å syntes er ein grei belønning for alt arbeidet.

I eit tidlegare intervju med Grete Roska fortel ho om formålet med turen.

– Vi skal få ein kjekk tur i lag med klassen i tillegg som vi skal lære

noko. Læraren skal lage oppgåve til oss trur eg, som vi då skal vi gjere på studieturen og bearbeide når vi kjem heim. Det kan vere ting som å lage film, ta bilde eller skrive noko, fortel Grete.

Eg må leggje til at EwB er ein spennande moglegheit for elevane til å lære om internasjonalt samarbeid.

Noko som vert meir og meir viktig i dagens internasjonale kvardag.

Spesielt for oss på ein liten del av Vestlandet er samarbeid med produsentar og andre i utlandet viktig, seier Olje Johnny til slutt.

HafstadPosten

Reportasje

Onsdag 28. oktober 2015

12

Er det for mykje lekser i skulen?

Ben Shanks (15 år) kom frå –Lekser eller fritid; kva er viktigast?

Canada til Noreg for 3 år sidan, i Ben tykkjer lekser er viktige, men meiner 2012. Han får like høge leksekrav det å vere sosial og drive med interesser, er Argument mot lekser Mange meiner lekser har ein del negative som alle i klassen, noko som kan viktigare.

–Eg synest fritid er viktigare, fordi du må sider; lite fritid, stress, mindre tid til å vere vere vanskeleg, sidan han ikkje ha venner, og du må snakke med folk, og ikkje sosial, mindre tid til hobbyar og mindre heilt forstår norsk. Har leksene bruke all tid på lekser, men du må også ha søvn for somme. Eg spurde Benjaminsen om i dag for høge krav? Er dei for lekser så du lærer faget, påpeikar han. hennar tankar om kva som kan vere negativt med lekser: krevjande for elevar, og då Argument for lekser –Det blir veldig press på elevane, det blir spesielt for elevar som ikkje er Elevar som gjer lekser, scorar betre på prøver, mindre tid på fritida til å gjere andre ting, for etnisk norske? og gjer det ofte betre på skulen. Dei får eksempel å vere sosial, drive med aktivitetar Stig Oskar L. Naustdalslid

Har elevane no til dags for mykje lekser?

Mange elevar slit med lekser, synest det er kjedeleg, eller ser rett og slett ikkje poenget.

Mange føler dei heller kunne ha gjort andre produktive ting, kvilt seg, eller blitt betre i ein hobby, i staden for å gjere mengder av lekser, som dei ikkje synest hjelper dei vidare.

–Eg trur dei fleste elevar ville gjort kva som helst for å unngå lekser, sjølv om lekser ville hjelpt, forklarer Ben, som har budd i Noreg sidan 2012.

repetert innhald, og lærer dermed meir. Dei får då fleire val, og kan få betre jobb.

Gørild Benjaminsen er lærar i norskfaget, og gir lekser til elevane sine, spesielt om ho ikkje rekk å lære frå seg alt i timane ho har.

Ho verkar veldig fornuftig, og er skeptisk til lekser. Ho har gode argument både for og imot leksegjeving.

–Den største fordelen eg ser med lekser, er at elevane må lære seg å setje av tid, disponere tida si, og verte sjølvdisiplinerte.

–For dei som går studiespesialiserande, vil dette verte kjempenyttig når dei skal ut å studere.

«Lekser bryter med menneskerettighetene. De ødelegger barnas fritid; de hindrer deres hvile, og de ødelegger skillet mellom skole og fritid.»

og sånt, det krev veldig mykje sjølvdisiplin og planlegging av fritida, forklarer Benjaminsen –Det sosiale livet kan gå på bekostning av skulearbeid, spesielt for perfeksjonistar, eller veldig ambisiøse elevar, som kanskje ser på karakteren 4 som eit nederlag. Det kan vere vanskeleg å snu ambisjonane og presset elevar legg på seg sjølv, utdjupar Benjaminsen.

Undersøkje?

Benjaminsen føler mange av leksetypane kan hjelpe, blant anna repetisjon, gloser og automatisering i matematikk. Men ho trur også det er ein del lekser som kunne ha blitt undersøkt litt nøyare, om dei gir godt utbyte til elevene.

–Elevane lærer ved å pugge fram til prøva, men eg er veldig usikker på kor mykje som sit når prøva er ferdig, seier Benjaminsen.

Kjelde: Dr. med. og assistentlege ved divisjon for psykisk helsevern ved Sykehuset Innlandet, Ståle Fredriksen, Dagbladet, 28.10.2010

–Har utanlandske elevar det vanskelegare enn andre?

Når mange norske elevar slit med leksemengd, korleis er det då for dei som ikkje heilt kan språket?

–For meg er lekser spesielt vanskelege, fordi eg ikkje heilt forstår norsk. Eg er frå Canada, og har budd her i 3 år, seier Ben. Men han synast lærarane er veldig hjelpsame.

Benjaminsen er ein lærar som virka veldig engasjert i det ho snakka om, hadde mange meiningar og utruleg mange gode poeng. Eg spurde Benjaminsen om ho synest elevar som ikkje er etnisk norske, og ikkje kan språket, har det vanskelegare med lekser.

–Å kjære vene! Det er klart dei slit, og spesielt med omgrep!

–Og då sitje heime og for eksempel lese ein vanskeleg tekst i norsk, som er skriven i barokken, då synest eg synd i dei altså, for det er nesten uforståeleg for etnisk norske med norsk som morsmål. Og då for personar

«Hjemme er målet ofte å bli fortest mulig ferdig for å gjøre andre og morsommere ting istedenfor.»

-Håvard Tjora Canada: Ben Shanks er frå Canada, og må gjere ekstra innsats på skulen, spesielt i norsk. Men han får god hjelp, og han synest lærarane er hjelpsame.

13

Reportasje

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten

For lite: Norsklærar Gørild Benjaminsen føler elevar med anna morsmål får for lite norskopplæring og støtte.

som ikkje har norsk som morsmål, må det vere utruleg slitsamt!

– Eg har hatt ei temaopplæring med elevar som ikkje er norske, og ting vi tek for gitt, forstår dei ikkje. Du får ikkje meistringskjensle, når du skal gjere ting som du ikkje forstår.

Benjaminsen har sterk tru på ein-tilein undervisning, og synest det er synd at kommunen ikkje har råd til å halde mykje slik undervisning. Så gav ho meg eit veldig godt, og nesten festleg eksempel.

–Eg kan gi eit eksempel på ein elev eg hadde, som las ein tekst der ordet «under» stod, og vedkommande tenkte det var «under bordet», men «under» i den teksten, betydde meir «eit mirakel», og då blir forståinga av teksten heilt feil!, påpeikar ho – Då har ein ei innbilling av at det er noko som er under noko, mens her er det snakk om noko mirakuløst som har skjedd. Det klarer du å avdekkje når du sit ein til ein, men i ein stor klasse på 30, har du ikkje sjanse til å hjelpe eleven på same måte.

Lite ressursar for dei i naud.

Benjaminsen fortel meg om utfordringane for Førde Barneskule, når det gjeld asylmottaket ute på Bergum. Det er lite ressursar som kjem med desse elevane, og så skal dei lære seg norsk.

Det strøymer inn fleire utanlandske elevar for kvart år som går. Utfordringar kjem i kø.

–Lærarane vil gjerne hjelpe, men det er ikkje ressursar til å hjelpe, det er det som er utfordrande, fortel Benjaminsen meg.

–Elevane i seg sjølve, er ingen problem.

Problemet er at kommunen har lite pengar til å gi innvandrarane nok hjelp og støtte, noko Benjaminsen synest er svært synd.

Ho føler det ikkje treng å bli vanskeleg, om dei får nok ressursar til å satse på slik undervisning. Ho veit at det er elevar på skulen her, som får tilbod om for eksempel 2 ekstra timar i veka med norskundervisning, i tillegg til det som klassen har. Ben er ein av dei elevane. Men Benjaminsen føler, at dei 2 ekstra timane, blir litt lite.

Språkopplæring

Lærarane bruker ofte holromma i skuledagen til språklæring, men det krev ressursar, for det kostar mykje å setje ein lærar til ei lita gruppe i norskopplæring, og så skal det jo også vere nok lærarar i forhold til talet på elevar, for at

det skal vere noko poeng i undervisninga.

Balanse

Det er viktig å finne ein balanse mellom lekser og fritid.

Ingen bør ha dårlege minne om stress, sinne eller fortviling, grunna leksene på ungdomsskulen eller vidaregåande. Men likevel er det viktig, å bruke den ekstra tida å lære seg det ein skal kunne, og gjere det bra på prøver. Skulen bør gi så mykje støtte til elevane, som det trengst. Og eg er einig med Benjaminsen, som tenkjer at ein må gjere fleire forsøk på kva lekser som fungerer, og ikkje fungerer. Kanskje til og med sjå om ein leksefri skule kunne vore framtida?

Kvifor skal vi gi elevane så mykje lekser som vi gjer, om vi ikkje er sikre på kor mykje det hjelper?

«Som lærer kan man ikke bare kjøre på med oppgaver, barna trenger å vite hvordan og hvorfor de skal lære det. De må føle mestring, og når du først får selvtillit i faget, føler mange elever også at de kan stille flere spørsmål. De har rett og slett selvtillit til det, og tør å stille spørsmål andre kanskje ville tenkt var dumme.

Når man skjønner mye, så tør man også å prøve ut forskjellige metoder og veier til svarene.»

-Håvard Tjora

Hjelper lekser?

• Elever som ikke får, eller ikke gjør lekser i det hele tatt, presterer dårligere enn de andre elevene (unntatt fysikk).

• Mange elever gjør mye lekser uten å få noen stor læringseffekt ut av det • Hvis man vil forbedre elevenes læringsutbytte, hjelper det ikke bare å øke mengden lekser • Svake elever synes i liten grad å løftes gjennom å øke leksemengden • Flinke elever får ikke utfordringer gjennom leksearbeid som kunne løfte dem ytterligere • Skal lekser gi læringseffekt, er type lekse og hvordan leksene følges opp av større betydning enn mengden lekse

Kjelde: uib.no

Nyheit

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

Grunnstipedet:

14

Sogn og fjo

Søndag den 18

pengane til reg

Meir til færre

millionar krone

kr per innbyggj

Mindre sjølvstende utan stipend

Grunnstipendet frå Statens lånekasse er endra. 40 000 færre elevar får grunnstipend dette skuleåret, mot i fjor. Robert Indrebø (17) frå Kvammen er ein av dei.

Tekst og foto: Amalie Larsen Ovrid

ammy.ovr@hotmail.no tlf 48614061

Skuleåret 2014-2015 fekk kring 70 000 elevar grunnstipend, hausten 2015 får om lag 20 000 elevar denne støtta.

Grunnen til denne reduksjonen, er at Statens lånekasse no legg til grunn begge foreldra sine inntekter. Tidlegare var det inntekta til den av foreldra eleven budde saman med, som var avgjerande.

Reagerer

Robert Indrebø reagerer på omlegginga. Førre skuleår fekk media- og kommunikasjonseleven om lag 1 200 kr per månad, no får han ingenting. Dette kan gjere 17-åringen meir avhengig av andre.

– Foreldra mine hjelp jo sjølvsagt til om dei må, men ettersom eg blir eldre blir det forventa at eg skal klare meg meir på eiga hand. Då hadde stipendet vore ei god støtte. Det er mange ting eg er blitt nøydd å avstå, fordi eg er må spare, eller fordi eg rett og slett ikkje har råd, legg han til.

i reknestykket, informera Robert. Den blir tatt med sjølv om du aldri har sett han og sjølv om han ikkje bistår med noko. Før var det slik at om ein hadde foreldre som var skilde, så var det inntekta til den du budde hjå som vart teken i betraktning, legg han til.

Robert, som går på Hafstad vgs og pendlar dagleg frå Kvammen, bur saman med mor si og ein yngre bror.

Mindre sjølvstende utan stipend

– Korleis har tapet av stipend påverka kvardagen din?

– Det har forandra ganske mykje.

Eg har jo mine utgifter, men no har eg mindre å rutte med, fortel guten. Foreldre bidrar jo sjølv sagt litt, men ein blir jo eldre etter kvart og meir overlatt til seg sjølv og då hadde jo stipendet vore ei god støtte, seier 17 åringen, som no vurderer å finne seg jobb ved sidan av skulen.

– Ja, det blir jo sjølvsagt mykje meir sparing og ein blir jo nøydd å prøve å finne seg jobb.

Det kan det fort gå utover skulegangen, i alle fall for dei som blir nøydd å jobb mykje.

«Fleire nøydd å finne seg jobb og det kan fort gå utover skulegongen»

Påverkar kvardagen

– Har du to foreldre, men har ikkje kontakt med faren, blir inntekta hans likevel tatt med

Redd det går utov skulearbeidet Ei veldig imøtekommande dame møter meg når eg trer inn på kontoret. – Hei! helsar ho meg smilande, medan eg sett frå med sakene mine.

Basert på den utåtvente personlegheita får eg inntrykket av at dette er ei som ikkje er redd for å snakke.

Ane Birkeland er miljøkordinator ved Hafstad vgs og eg hadde lyst å høyre kva ho hadde å seie om stipend-saka. Med to som snart skal ut i vidaregåande sjølv er Ane litt bekymra for utviklinga som er: Høge bustadprisar, færre med rett på stipend. Ho er ikkje i tvil om at det for enkelte elevar vil bli meir jobbing utanfor skulen.

Blir ikkje rett

Vi byrjar med å prate om dei nye reglane. Det at dei legg begge dei føresette sine inntekter i grunn, tykkjer Ane blir heilt feil.

– Mange elevar bur jo gjerne berre hjå ein av foreldra sine og ein veit at dei fleste åleineforsørgjarar har begrensa med pengar, poengtera Ane. Ho meiner at inntekta til den forelder eleven bur hjå, burde vere den einaste inntekta som vert lagt til grunn.

– Som Robert seie, det at intekta til ein som ikkje bidreg skal bli slått saman i reknestykke, det blir ikkje riktig.

Meir jobbi for skulen

– Høge bustadp re med rett på g denne kombina eg definitiv vil ut i jobb. Bur du kjem du kanskj sjon allereie so ande elev der d lån. Det er eige tideleg, tykkjer e Å måtte jobb letida vil utan tv skulearbeidet, d Vi som jobba på de skule såg jo dommen ikkje ved sidan av s ser jo at det for

15

Nyheit

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten Nytt yogsstudio på sørsida.

ordane beste fylke i TV-aksjonen.

8. Oktober var det TV-aksjon, denne gongen gjekk

Anette Eide Røasandhaug opna nytt yogastudio på sørsi-

gnskogfondet. Til saman vart det samla inn omlag 183

da forigje måndag(12.Oktober), og etter oppmøte på op-

e og best ut av fylka var Sogn og fjordane med ca. 30

ninga å døme ser framtida positiv ut for Yoga Førde.

jar.

ver

ing utan-

prisar og færgrunnstipend, asjonen trur presse fleire u på hybel så je i ein situaom vidaregådu må ta opp entleg alt for eg, seier Ane. be meir i skuvill gå ut over det vil eg tru. å vidaregåanhelst at unghadde jobb skule, men vi r fleire er ein

Foto - Blimed.no

Ein extra spesiell butikk kjem til Naustdal I Naustdal skal det snart opnast ein ny butikk som erstattar dei gamle. Den skal heite Extra Naustdal, og er del av lågpriskjedane til coop.

Tekst:

Stig Oskar Naustalsli

Den nye butikken opnar 19. november 2015, og folk i Naustdal ventar i spenning, for å sjå korleis den blir.

Det er store forventningar.

nødvendigheit for å klare seg økonomisk. Det er synd at det er slik, til og med i verdas rikaste land, legg ho til.

– Korleis trur du tapet av stipend påverka kvardagen til dei som tidlegare fekk det?

– Det vil nok bli ein utfordring økonomisk sett for nokre av elevane, dei får jo mindre å rutte med i kvardagen i forhold til det dei har hatt før. Nokon av dei må nok ta opp lån og det er ikkje bra so tidleg på vidaregåande.

Spekulert i stipend?

Trass i dette trur Ane at ein god del eigentleg ikkje har hatt rett på stipendet dei har fått.

– Det kan ha vert ein god del ja, som har spekulert i stipendet. Du har utstyrsstipendet, det har jo alle rett på. Også har du bortebuar og grunnstipendet. Dei som bur vekke har jo rett på bortebu-

arstipendet sitt og tidlegare hadde dei som budde hjå ein føresett med låg inntekt rett på grunnstipendet sitt. Men er det mange som har brukt ei anna adresse enn det dei eigentlig har budd i, kan det vere folk som har spekulert i det? Det kan jo godt hende.

Utdropping

1/3 droppa ut av vidaregåande, korleis trur du dei nye reglane vil påverke denne utviklinga?

– Det er vanskjeleg å seie.

Altso om stipendet har meir å seie for om dei fullføre eller ikkje, det veit eg ikkje. Då er eg meir bekymra for denne ti prosent-regelen som kjem til neste år, den trur eg kan føre til at fleire tippa ut enn akkurat økonomisk sett. Men klart, det er ei utfordring for dei som ikkje har så veldig mykje å rutte med, det er jo det, fortel Ane.

Extra skal ha lågare prisar, eit endå større utval enn tidlegare, og til og med faghandel. Til alle dei nye spennande varene, (5500 forskjellige varer) må det mykje plass til, og denne nye butikken blir mykje større enn dei vi hadde før. Extra Naustdal kjem til å ha same pris på varene som Extrabutikkane i Førde.

Ikkje berre skal varene verte billigare og meir varierte, men bygget skal bli riktig flott! Det skal vere sitjeplassar, kafékrok, og ikkje nok med det, taket blir ein kommunal park! Folk kan gå opp bakken, og opp på taket. Dette opnar spennan-

de moglegheiter, inkludert aking om vinteren, ulike arrangement i parken, og til og med konsertar. Enkelt fortalt, det blir unikt!

Personellet gledar seg, og det trur dei kundane også gjer. Kundeservice er kanskje det dei set størst fokus på, dei vil sjå kundane i godt humør. Målet er rett og slett å vere ein triveleg, billig og unik plass å gjere kvardagshandel og helgehandel!

Kundane er hjarteleg velkomne til å komme og sjå den nye butikken.

Grunnstipend per månad Antall sysken du har

3 020 kr

2 012 kr

1 006 kr

0

0-352 650 kr

352 651-402 650 kr

402 651-452 650 kr

1

0-407 750 kr

407 751-457 750 kr

457 751-507 750 kr

2

0-462 850 kr

462 851-512 850 kr

512 851-562 850 kr

0-517 950 kr

517 951-567 950 kr

567 951-617950 kr

3 eller fleire

Gjeld for forsørgerane ikkje bur saman / er skilt.

Lånekasse.no

Kultur

H16afstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

16

­ Fellesskapet førar til – læring, vennskap og trivsel D

et nye skuleåret har hatt ein kanonstart.

Ungdom over heile landet har tatt eit nytt steg i livet og starta på vidaregåande.

No er vi snart 2 månedar inn, og korleixs trivast eigentleg elevane?

Sara Jagedal er miljøkoordinator ved Flora videregåande skule. Nyleg hadde skulen ein undersøkelse for trivsel.

FOTO OG TEKST: Trygve Nilsen trygve_99@hotmail.com 94190188

– Det gjekk som vi håpa på, det blei nesten berre positive svar. Det virka som om elevane trivast, og vi fekk eigentleg ikkje nokre negativt ut frå undersøkinga.

Det eg trur påverkar elevane sin trivsel, har mykje med skulemiljøet.

Og sjølv meiner eg at ein veldig viktig faktor er fellesskapet. Fellesskapet er viktig, fordi det fremmar læring, og fordi det skapar vennskap, som førar til trivsel.

Positivt

Sara Jagedal er fornøyd med årets elevar.

hybelbuarane. Der har vi hybelmiddag, og fadder-ordningar. I desse fadder ordningane tar 2/3 elevane dei med på for eksempel kino, eller bowling, sånn at hybelbuarar har eit antal aktivitetar dei må gjennomføre før dei går ut av første klasse. Og når

3 Studie elevar 1. Korleis har videregåande vore så langt?

2. Er det noko du ville hatt annleis?

3. Har det vore vanskelig å fått nye venner?

4. Korleis er lærarane?

– Når eg går i gangane ser det ut som om elevane strålar. Eg syns dei verkar veldig modne, for å begynne på vidaregåande. Eg jobba på ungdomsskulen før, så eg har sett overgangen deira, og dezn e stor! Og det verkar som om dei både er nysgjerrige og veldig interesserte. Eg får og inntrykk av at 2 og 3 elevane er flinke til å inkludere dei nye elevane.

Når det gjeld ordningar for trivsel, så kan eg først og fremst starte med

Elevar diskuterar maten i kantina. det gjeld andre elevar har vi andre aktivitetar, som volleyball-turnering, og vi kjem også med fleire sånne igjennom året. Vi har og ein «bli-kjentfest» under planlegging, som forgår i november. I byrjinga av året hadde vi og ein ’’Bli-kjent tur’’, der elevane sjølv kunne velje, kva slags tur dei ville på. Målet med denne turen var at elevane kunne bli kjent på tvers over klassane, og ikkje bare i ein klasse.»

Bing Zeng

Kristoffer Æsøy

Andrine Stusdal Melvær

1. Heilt fint, ingen problem.

1. Flotte greier, kjekk klasse.

2. Kunne hatt lenger friminutt.

2. Eg saknar frukt, og vi skulle hatt meir boss-spann i kantina.

1. Heilt fantastisk, mange nye og artige elever å bli kjent med.

3. Kjenner dei fleste frå før.

4. Greie hittil.

3. Ja, eg har blitt kjent med mange nye, veldig fort.

4. Eg liker dei ikkje så godt.

Nokre er ganske rare, men eg overlever...

2. Eigentlig berre friminutta.

3. Veldig lett å få nye venner.

4. Lærarane e heilt supre.mykje betre enn dei på ungdomsskulen.

17

Kultur

Onsdag 28. oktober 2015

Ein elev si meining om skuleåret Lene Louise Madsen(15) er elev på Flora videregåande skule. Ho går almen og blei kåra til årets smartaste på ungdomsskulen. Her er meiningane hennes om vidaregåande så langt.

FOTO OG TEKST: Trygve Nilsen trygve_99@hotmail.com 94190188

1. Korleis har vidaregåande vore så langt?

– Det har vore veldig greitt, mykje betre overgang enn barneskulen til ungdomsskulen.

2. Kva er forskjellig frå ungdomsskulen?

– Eg følar at vi får mykje meir ansvar, og det er mykje meir friare, noko

HafstadPosten

Vil samle kysten

som er veldig deilig. Og du får og gjort mykje meir lekse på skulen i forhold til ungdomsskulen.

3. Korleis synest du at trivselstiltaka til skulen har vore?

– Det har vore veldig bra, dei har jo prøvd å samle oss ganske bra. No skal dei for eksempel arrangere ein ’’Halloween fest’’ i november, noko som eg ser fram til.

4. Ville du forandra på oppleggene?

– Eigentleg ikkje, men vi kunne kanskje hatt ein klassetur.

5. Følar du at 2/3 elevane er til stade og hjelper til?

–Nei, legger eigentleg ikkje merke til dei.

6. Er det noko du ikkje likar med skulen?

–Bare printeren og friminutta.

Njål har klare tantar om politikken i Florø.

Lene har positive tankar for skuleåret.

Njål Hopen Eliasson (16) vil inn i politikken i Florø gjennom Samlingslista.

Målet er eit sterkt samarbeid mellom kystkommunane.

dat Hilmar Eliasson som også er far til Njål. Partiet har òg støtte frå forskjellige andre folk som blant anna andre kandidat Åse-Iren Korneliussen. Det sto over 20 persona på lista til partiet og dei hadde eit overraskande bra val med fem representantar inn i kommunestyret.

FOTO OG TESKST: Sunniva Hestenes grimstad.sunniva@gmail.com 97739911

Elevråd og politikk Han er elevrådsleiar ved Flora Vidaregåande skule og er aktiv i ungdomspolitikken i Florø med forskjellige klare meiningar.

Eliasson er oppvaksen i ein politisk familie og det er der han trur han har arva sine polistiske gen frå. Elevrådet har han vore ein del av sia barneskulen, men då var det heller for å unngå dei forskjellige klassetimane, fortel Eliasson. Njål er i dag elevrådsleiar ved Flora Vidaregåande skule, der han har som oppgåve å kalle inn til forskjellige møter og ta opp saker.

Han seier sjølv at han eigentlig ikkje gjer så mykje som elevrådsleiar, men noko det gjer han. Det som er aktuelt i elevrådet no er juleballet som Njål

– Dersom eg hadde vore gammal nok, hadde eg stilt som kandidat ved kommunevalet i år for Samlingslista, fortel Njål Hopen Eliasson.

Det er fordi dei sikter mot ein kystkommune som kan gå saman med blant anna Bremanger og andre kyst tettstadar og bygder i Fylket. Å gå i saman med kommunar inn i landet ,som til dømes Førde, meiner Njål at Florø ikkje burde gjere. Eliasson håper derfor at kommunereforma i Florø ikkje går igjennom. Han fortel vidare at Samlingslista er eit parti stifta av hovudsakleg Jacob Nødset som førstekandidat og tredjekandi-

har fått ansvar for å finne komité til.

Ballet var eigentlig russen si oppgåve der dei skulle tene inn pengar, men på grunn av lite engasjement rundt temaet vart oppgåva vidareført til elevrådet. Eliasson fortel at det ikkje er heilt sikkert enno om russen har delegert frå seg ansvaret, men på møte kom det fram at det ikkje var eit kjempestort engasjement rundt det å arrangere juleball.

Andre aktuelle saker er diskusjonar rundt open skule ved Flora VGS, men ingenting er bestemt enno.

Er det den politiske vegen du tenker å i framtida?

– Nei eigentlig ikkje. Eg tenker meir på det som ein hobby. Eg kan bli ein hobby–politikar, smiler Njål Hopen Eliasson.

Frå skulekorps til vaksenkorps Florø Hornmusikk sin gjennomsnitts alder var på rundt 50 år i 2012. No er runda ned til rundt 30 år. Dette er på grunn av alle dei nye medlemmene som er kommen frå skulekorpsa.

FOTO OG TEKST: Trygve Nilsen trygve_99@hotmail.com 94190188

Floraskulen brassband er korpset som har sendt inn flest medlemmer.

Korpset er bare 5 år gamalt, men har likevel medlemmer i godt nok

nivå for Florø Hornmusikk. Torgeir Halvorsen er dirigent i begge korpsa og meiner at det bare er sunt å sende inn unge medlemmer inn i dei eldre korpsa. Det fremmer både kunnskap og ferdigheter, som gjer at dei blir betre og økar nivået til skulekorpset.

Spent

Frøya Hopen Eliasson(16) starta i Florø Hornmusikk like etter haustferien, men følar seg allereie godt i gang.

– Eg syns det er utrolig kjekt å få starte i Florø Hornmusikk. Ettersom eg spelar tredje kornett er ikkje notane så veldig vanskelige, men det er likevel ein utfordring å

henge med. Notane er nemleg meir kompliserte enn dei i skulekorpset, spesielt tempo messig. Eg følar meg også mykje meir utslitt etter øvingane i Florø Hornmusikk. Øvingane varar i heile 3 timar og pausen er ganske kort. I skulekorpset varte den bare i 2 timar, med ein veldig lang pause. Eg følar også eit stort press med tanke på at dei vaksne kallar oss for ‹‹Florø Hornmusikk si framtid››, men eg trur det skal gå bra.

Lærerikt

– Det som fekk meg til å starte var nok først og fremst at vennane mine frå skulekorpset starta i Florø Hornmusikk, Eg såg utviklinga deira, og

Meldemmene blåser på fullt

eg syns egentlig den var ganske stor.

Og sidan 4 av oss som har begynt i hoenmusikken er solokornettar i

skulekorpset, følte eg at det var litt nødvendig for å på ein måte holde meg oppe til deira nivå.

HafstadPosten

Kultur

Onsdag 28. oktober 2015

18

- Det er kulturen sin

I 20 år har ho undervist unge i dans, men i fjor var ho nær å stå utan lokale.

N

år dørene opnar blir dansesalen på Sunnfjord Folkehøgskule i Førde rask fylt av energiske småjenter i kvite og rosa ballett-drakter. I løpet av den neste timen dansar dei seg gjennom snurr og sprett og anna som høyrer dansen til.

Fremst i rommet står ein engasjert og energisk Jorunn Reina og instruerer.

Barn til ung vaksen

Ho har undervist barn og unge i dans sidan 1995. I løpet av dei åra har ho gått frå ein ballettklasse med 35 elevar, til over 300 elevar innan tre forskjellige dansestilar. Dei yngste danserane er berre 4 år, og mange av dei

fortsett med dansen til langt ut i tenåra. I løpet av dei 20 år har ho kunne følge uttallege unge dansarar gå frå småjenter i luftige rosa skjørt, til sjølvstendige unge vaksne. Sjølv om dans berre er ein hobby for dei fleste, er det også nokre av hennar elevar som har forsøkt seg som profesjonelle dansarar. Tre av dei fire danse-instruktørane er elevar på vidaregåande og har gått på dans sidan dei var små.

Likevel har det ikkje alltid vore ein dans på roser.

– Eg har vore ein pioner, og å begynne danseundervisning kun finansiert av kursavgift og utan støtte frå kommunen er tøft. Så det er veldig mange si-

der ved det å drive ein ballettskule.

Nær å bli kasta ut

I fleire år har det vore usikkerheiter om danse-lokale. Danseverkstaden har i mellomtida helde til i klasserom på Hafstad, der ein har måtta skyve bort 30-60 pultar og stolar kvar dag før timen kan ta til. Kommunen snakka lenge om eit eige dansestudio i BUP-bygget ved sida av det gamle kunstmuseet, men det vart det ingenting av.

– Det var berre på trappene at vi ville bli kasta ut av Hafstad, og samtidig fekk vi høve til å komme opp på Sunnfjord folkehøgskule på Solvang. Hadde

19

Kultur

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten

tur, idretten får nok! vi ikkje det veit eg ikkje om vi kunne ha fortsatt. Så no er vi her, og vi er veldig glade for å ha speil på veggen.

Derimot er her ingen plass å gjere av kostymer. Eg har lageret mitt på loftet hos mor mi, så der er det brukt fleire rom. Det er kostymer frå alle år, heilt frå oppstarten, legg ho til.

Kostyma kjem frå danseforestillingane som blir satt opp kvart år som ein avslutning og oppsummering av året. Her får alle elevane sjansen til å vise fram dansar dei har lært i løpet av året, på scena i Førdehuset. Leni Fattnes Ringstad (15) Marita Huus (15) er begge einige i at det er utrulig gøy.

– Sist forestilling var første gang eg var med. Det var jo litt skummelt,

men også utrulig kjekt, og eg saknar det skikkelig, seier Leni.

Dei går begge på dans to gongar i veka, og fortel at dei likar å kunne danse og vere aktive saman med vennar.

På spørsmål om kva dei synest om dei nye lokala er dei derimot ikkje heilt einige.

– Eg syntest det var koseleg på Hafstad, men eg liker det på folkehøgskulen og, seier Marita, mens Leni trekker fram at det er ein stor fordel å ha speil – For meg er det mykje betre med speil, fordi da kan eg sjå korleis eg danser og kva eg gjer feil. Eg føler at eg har forbetra meg mykje sidan vi fekk nytt lokale!

Nøgd med nytt lokale

Også Jorun seier ho er nøgd med lokalet så langt.

– Det er småting som at det har vore veldig varmt og dårleg lufting, for her er ikkje ventilasjonssystem.

Men detta er jo sånn det pleier å vere. Danserar er vanlegvis i gamle bygg som er ganske falleferdige.

Spesielt det private - om du ikkje har noko støtte kan du ikkje halde til i store, flotte lokaler. Så lenge du har det høgt under taket og godt golv golvet er nummer ein, deretter størrelsen. Men vi skulle hatt eit studio til, skikkeleg lufting, og sjølvsagt ein lagringsplass.

– Førde kommune har eigentleg ikkje noko ansvar for å prioritere meg når eg har valt å drive detta

sjølv privat, men generelt sett synest eg at det kunne ha vore litt meir velvilje til å prioritere kulturen.

Tilbake på dansegolvet er dei aspirerande dansarane i ferd med å avslutte timen. Etter litt knising og uro stiller dei seg opp i ein sirkel, eller i det minste eit forsøk på ein, og neier pent før dei slår hjul og «skipsar» ut til ventande foreldre.

– Eg veit at det er mange grupperingar i Førde som ventar på å få ein plass, men det er idretten som får på alle baugar og kantar. Det var liksom Førdehuset som skulle være kultrhuset, ikkje idrettshuset. Så dersom dei no skal begynne å bygge det ut med ein stor idrettshall, da skjønner eg ingen ting. Det er kulturen sin tur. Det er lovbestemt at

Danseverkstaden Ved Jorunn Reina • Oppretta i 1995 • Starta med 35 elevar i Førde.

• Har no 300 elevar.

• Held til på Sunnfjord Folkehøgskule.

• Får ikkje støtte frå kommunen.

• Har tilbud innan klassisk, jazz og hiphop.

• Frå 4 år og oppover.

kulturskulen skal prioriterast, så det håper eg dei får til, avsluttar danselæraren før ho tar fatt på å rydde saman cd-er og tåspiss-sko for dagen. tekst og foto: Martha Linnea Pukallus martha.pukallus@gmail.com 48609912

Sportsreportasje

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

20

–Hvis drill var enkelt ha Jentene er samla i Florøhallen der drillinstruktør Anja retter opp og perfeksjonerer kvar minste detalj. Det ligg mykje arbeid og pågangsmot bak det å vere norgesmesterar i drill, men er det nok til å ta medalje i EM 2. til 4. oktober? tekst og foto: Sunniva Hestenes grimstad.sunniva@gmail.com 97739911

Rette i ryggen, svirrande stavar og marsjering, er mykje av kvardagen til dei flotte drilljentene i Florø.

Eventyret starta for fem år sidan då, drillinstruktør Anja Knudsen las i lokalavisa at det skulle starte eit nytt korps i byen. Knudsen tok kontak med korpsavdelinga og spurte om dei var interesserte i å ha med ein drilltropp. Ikkje lenge etter dukka det opp 60 spente jenter på første trening og Anja vart overraska over det gode oppmøtet.

–Eg begynte å drille fordi det høyrtes kjekt ut også hadde pappa drilla litt i militæret og han hadde ein falsk drillstav som eg drilla litt med, fortel Vilde med eit stort smil om munnen medan drillstaven går i hendene.

–Eg begynte med drill fordi eg ville gjøre noko annleis av aktivitetar som allereie var her i Florø frå før av, slik som handball og fotball. Drilltropp var det få på min alder som visste kva var for noko, fortel Karoline og fortset –Eg hadde lyst til å prøve noko nytt.

–To venninner av meg begynte å drille for tre år tilbake. Eg syns det såg kjekt ut og då ville eg også prøve. Eg har aldri angra på at eg meldte meg på, seier Guro stolt med dei to drillvenninnene attmed seg.

Til og med drillinstruktør Anja byrja ein stad.

–Eg begynte faktisk i korps og spelte klarinett i første klasse, medan besteveninna mi drilla. Då ville sjølvsagt eg også prøve og fant ut at det var drilling eg eigentleg ville drive med. Så det var ei tid der eg både drilla og spilte klarinett, mimrar Anja. Knudsen fortel også at ho heile tida drilla medan ho budde i Oslo og slutta då ho flytta til Florø, men å legge i frå seg drillstaven var lettare sagt ein gjort.

For når sjansen kom så klødde ho i fingrane etter å komme i gong.

Har du lyst har du lov

Florø drill består av fem grupper.

Nybegynnarane er i frå 3. klasse og oppover, dei er medlem i Baton Fujimi der dei får grunnleggande opplæ-

ring i drill. Baton Floerish, Baton Illusion og Flagg Illusion er grupper som ein kan prøve seg på seinare. ”Har du lyst, så har du lov”. Det er slagordet til Anja, der ho meiner at har ein verkeleg lyst så er tilbodet der, men då må ein jobbe hardt for det. Den siste og femte gruppa er Majorettes, som består av totalt 33 jenter i alderen 9–16 år. Dei er den gruppa med mest erfaring og drillkompetanse, som også vant NM i drill.

Profesjonering på trening

Den klassiske korpsmusikken er skarp og sterk over høgtalarane, medan jentene i Majorettes marsjerer elegant over golvet med peikande tær og svirrande drillstavar som dansar i lag med musikken.

Dei gjennomfører programmet til EM medan Anja kommenterer høglydt frå sidelinja og dirigerer jentene med glans. Musikken stansar og jentene står oppstilt med drillstaven hengande ned langs sida. Anja tar ein lang og detaljert gjennomgang av programmet, der ho stopper jentene med det minste hårstrå i feil retning. Knudsen kjenner namna på jentene baklengs medan ho pirkar på kvar enkelt, for alt skal vere på plass og perfekt til EM. Det er ikkje enkelt å gjennomføre programmet feilfritt på kvar trening. Derfor er det godt å ha gode lagvenninner som tar ein med ut på sidelinja og hjelper til med repetisjonen.

–Eg er veldig streng. Eg tillater ikkje ”bitching” på trening. Dei eldre jentene får klar beskjed at viss dei yngre jentene spør om hjelp så har dei bare til å hjelpe.

Fortel Anja tydelig og fortset

«Eg hater overlegenheit. Det er det verste eg veit og det vil eg ikkje ha i troppen»

Jentene får klar beskjed om det er noko Anja ikkje liker. På drilltrening er det ingen kjære mor, men ho meiner at det har jentene godt av.

–Men om dei får kritikk, så føler eg også det at dei får like mykje, om ikkje meir, ros når dei gjer ting riktig, seier Anja stolt.

Karoline (16) er ei av dei eldste jentene i drilltroppen.

Mykje tid

Anja bruker sju timar i veka på å trene dei flotte drilljentene og i tillegg lager ho koreografi og må ha ofra ein del på grunn av drilltroppen. Fem år har tatt mykje tid, for Anja er gift og har barn. Ho beskriv mannen sin som ein drill–ektemann. Han køyrer, støttar og filmar drilljentene under konkurransar osv. Jens synes det er kjekt, men hadde han ikkje gjort det, så trur Anja at ho måtte slutte med drill.

–Hadde eg visst kor mykje tid eg kom til å bruke på drilltroppen så hadde eg kanskje revurdert avgjersla, fortel Anja medan ho fortset –Men når eg ser at jentene sliter med noko og arbeider intenst for å få det til, den kjensla eg får

når dei klarer det er heilt ubeskrivelig. Det gjer det vert det.

Vann NM

Øving gjer norgesmeister og det er Florø Drill eit praktisk eksemplar på.

For den berre fem år gamle drilltroppen stilte for andre gong i norgesmeisterskap i Drill. Jentene hadde god kjensle etter framføringa, men nervane steig då troppane vart samla til premieutdeling. Det vart til slutt siger på Florø Drill som deltok med 24 jenter i den yngste klassa under NM i Larvik i midten av juni 2015.

–Sigeren kom veldig overraskande. Det var andre gongen vi stilte i NM og målet var å gjere det betre enn året før, for då vart vi slakta av dommarane. Når alle troppane var ferdig skjønte eg at vi var blant

topp to. Det sto mellom oss og ein annan tropp og når eg høyrte at dei fekk sølvplassen forsto eg at vi hadde vunne, ler Anja og fortset –Det har ikkje gått opp får meg enno og at vi fikk EM invitasjon i tillegg er bare heilt surrealistisk.

Jentene slo tropp nummer to med 1,4 poeng og dei var nær heile tre poeng framfor Skedsmo, troppen som har vunne dei siste fem åra. Året før slo nemlig Skedsmo dei med heile ti poeng.

–Det var kjempe kjekt å vinne NM og eg klare faktisk ikkje å sette ord på det, fortel Vilde. Ho er ei av drilljentene som har vore med heilt i frå starten av.

–Eg skjønte ikkje heilt at vi hadde vunne. Anja sa at vi enten kom på siste eller første plass, for det

21

Sportsreportasje

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten

adde vi kalt det fotball

Elegante som ballerinaer masjerer dei feiande flott over golvet.

kom an på kva dommarane la vekt på. Eg vart sjølvsagt veldig glad, og alle saman begynte å grine når vi vann, mimrar Guro med eit flir.

–Eg hugsar morgonen etter NM då vi skulle ete frukost og eg spurte kva vi fekk å ete. Svaret var då brød med pålegg og det meinte eg ikkje var godt nok for nokre norgesmeistrar, fortelje Karoline medan ho ler ein smittsam latter.

eg at vi har ein muligheit til å ta ein bronse plass. Basert på dei andre deltakerane som har vore med i EM, men igjen, det er bare spekulasjonar.

Anja minner jentene også på at det er viktig å ha beina planta godt på jorda. For det å bli kvalifisert til EM, er stort nok.

Gler seg til EM

FAKTA

Om ikkje lenge sit 60 spente Florøfolk på flyet ned til Italia der dei skal enten heie, drille eller konkurrere med andre land frå Europa. Det var ikkje heilt sikkert at jentene skulle få sjansen til å konkurrere i EM på grunn av økonomi, men etter mykje vaffelsal, flaskeinnsamling og gode sponsorar, er no jentene klare.

–Eg gler meg veldig til EM! Seier Guro entusiastisk.

–Eg håper også at vi kanskje hamner på ein palleplass, fortset Guro plutselig veldig sjenert.

I eit halvt år har Anja og jentene perfeksjonert drillprogrammet sitt til EM. Dei meiner at dei har potensialet til å stå på pallen, men det krev mykje arbeid.

–Det blir veldig spekulasjon, fordi det er så innmari gode tropper vi kjem til å møte. Dei er så drivne i drill og sjølv om vi er i den yngste gruppa så er det nesten minigarden som kjem og då spesielt Tsjekkia, fortel Anja og fortset –Har drill jentene ein veldig god dag på jobben og gjør alt vi har øvd på med ein smule flaks, så meiner

Konkurranseresultat - Nordvesten Sogn og fjordane 2015 1.plass - Drilldans solo junior 2.plass - Drilldans solo junior 1.plass - Drilldans duett junior 5.plass - Drilldans tropp junior 1.plass - Traditional Majorettes Corps Juvenile

Det er viktig med pausar og nyttige preiker under trening før EM.

- NM 2015 Larvik 1.plass - Traditional majorettes corps juvenile NORGESMESTERE med EM uttak - NM 2014 Tronheim 2.plass og 3.plass - Traditional Majorettes Corps Juvenile - Nordvesten Sogn og fjordane 2014 1.plass og 2.plass Traditional Majorettes Corps Juvenile Nordvesten Sogn og Fjordane 2013 1.plass - Traditional Majorettes Corps Juvenile Anja Knudsen (til høgrei svart) perfeksjonerer kvar minste detalj.

Kultur

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

Liten kommune,

mykje kultur Der er fleire band, songartistar og korps, festivalar og kulturskule. Bremanger er liten i folketal, men stor på miljø. tekst og foto: Hans Kristian Holthe hanhol11@skule.sfj.no 48203776

Musikkmiljøet var veldig bra før kulturskulen, det var mange store korps og nokon band.

Første bandet var Silver Stars, frå 70 talet. Når kulturskulen kom inn i bildet blei det eit breiare tilbod.

I Bremanger har det alltid vore eit sterkt musikkmiljø, og har alltid vert kjent for å ha eit bra band miljø. Vi har fleire eksempel på det, to band har til og med kom seg til landsmønstringa.

Musikkmiljøet er veldig inkluderande, seier Grete. Både store og små er med å spele, og dersom ungdommane manglar ein person i bandet sitt, stiller lærarane frå kultuskulen gjerne opp.

Dette gjer at musikkmiljøet er veldig generasjons-laust.

Det har blitt mange arenaer for ungdom der dei kan opptre. Eksemplar på slike arenaer er musikk-kafeen, Jam, rock klubb, til og med på

festivalar som Kystfestivalen i Kalvåg og Rockweekend i Bremanger. Dette betyr at banda blir utfordra, og utviklar seg enormt på kort tid. Bare det å stå på ein scene første gong er ein utfording i seg sjølv. Det at kulturskulen har musikkundervisninga på skulane hjelper også musikkmiljøet enormt. Dette er fordi elevane får smake litt på det å spele i band, og får lære fleire musikk instrument.

Eg møtte Grete Bertzen heime hos henne på Stranda i Kalvåg. Heimen bær preg av ein musikk interessert familie. Instrumenta; piano, gitar og blåseinstrument, er klare til bruk forheile familien.

Grete Bertzen fødd og oppvoksen på Hedmark, i Stange. Med bakgrunn frå ein musikk familie, var det normalt at ho blei interessert i musikk.

Song var hennar sterke side, og på vidaregåande starta ho på musikklinja i Hedmark.

Ho studerte vidare i Oslo og i Bergen der ho studerte etno-musikkologi på Fjell kulturskule.

Grete song mest jazz og klassisk, ho dirigerte også kor.

Ho flytta til Bremanger i 2006, og nesten med ein gong fekk ho seg jobb i Svelgen som dirigent. Og seinare songlærar.

Deretter gjekk det berre oppover til rektor i kulturskulen. Som rektor driv ho med masse forskjellige oppgåver. Det er å administrere opptak til elever, dagleg drift, ha dialog med eigarane av dei forskjellige lokalane dei leiger, og andre spennande ting.

Kva er det som held musikkmiljøet gåande?

Før var det eldsjelene, no har eldsjelene fått jobb.

Menneska er dei som held alt i gong.

Kulturskulen er berre motoren.

Grete vil trekke fram politikarane som redda musikkmiljøet under den økonomiske krisa i Bremanger. Kommunen valde å frede kulturskulen utan å kutte ned i tilboda. Det at elevane ofte kjem tilbake, hjelper også på. Det er mange eksempel på at dei som utdannar seg, kjem gjerne tilbake. Det er fordi det er så mange arrangement som elevane blir invitert til, det gjer at elevane vil komme tilbake.

Annonse

Grete Berntzen, engasjert kulturskule rektor i Bremanger. Foto: Privat

22

23

Kultur

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten Kulturtilboda i Bremanger kommune Tilboda til Barn og Ungdom • Musikk/danseleik 4 og 5 åringar • Kulturkarusell 1. og 2. årsteg • Aspirant 2-3.årsteg • Barnekor 1.-4. årssteg • Ungdomskor 5-10. årsteg • Dans Frå 3.årssteg • Visuellkunst frå 3.årssteg • Instrument frå 3.årssteg – Tverrfløyte -saxofon -piano/ keyboard -gitar -bass -trommer -trekkspel -song

• Band • Anna samspel • Musikk produksjon 8.årssteg Jimmie stevie band rocker scena på Kystfestivalen. Foto: Privat

, ein stad å utrykke seg selv UKM er ein musikk “konkurranse” for ungdom. Det eg meinar med “konkurranse” er at du konkurrerer om å få spele på landmønstringa, saman med andre band. Det er ingen klare vinnare, eller tapere.

UKM er bygd opp på den måten at ein går vidare i tre faser. Først opptrer du på lokalmønstringa i kommunane, deretter går enkelte vidare til Fylkesmønstringa, og deretter går dei beste vidare til landsmønstringa.

Da er prisen framfor deg, ein stor sal som du får spele for. Dette er eit fantastisk opplegg for dei som har lyst til å vise fram evnene sine. Det er ikkje bare musikk innslag, det kan vere alt. Einaste kriteriet er at du er mellom 13 til 20år.

UKM er ein fantastisk arena for deg som vil prøve deg på ein scene, og måle deg sjølv. Ut ifrå eigne opplevelsar, er det store framgangar når grupper begynn å opptre på ein scene framfor mange menneske. Det å bli scenevandt er noko som har mye å sei for utførselen av det dei gjer. Ein gitarist vil ha mye meir å gå på, vis han har trua på seg sjølv på scena.

Han vil leve seg in i musikken, og spele masse betre. Dette gjelder også for resten av gruppa. Dei blir meir

samankøyrte.

UKM er for ungdom, og det er også ungdom som driv det. Den delen av UKM heitte URG (Ung ressursgruppe) Det er ein gruppe innanfor UKM, som består av ein representant frå kvart fylke. Oppgåva til URG er å forbetre UKM for deltagarane, dei jobba veldig aktivt for å få fleire sjangrar inn i UKM. URG oppfordrar alle til å sei kva dei meinar, så vis du er ein UKMER og har noko på hjertet kontakt URG i ditt fylke. UKM har Ca 25.000 deltagare kvart år, men bare 550 kjem heilt til landsmønstringa.

Det er ikkje rart at det blir eit høgt nivå.

Opp gjennom åra har mange som starta på UKM endt som profesjonelle artistar. Eksemplar på disse er: The blacksheeps, Karpe Diem, Odd Norstoga, Tone Damli Aaberget, lista går vidare og vidare. Det seier litt om korleis UKM kan vere starten på bra ting. Media og kommunikasjon er ein stor del av UKM, det å spreie informasjon, dele videoar på nettsidene, live strømme, ta foto av opptredelsene og kommunisere bra er veldig viktig.

Derfor har UKM og MK linja på Hafstad samarbeid om dette.

– Go for it. Ikke tenk på hva som kan gå galt, tenk på hva man kan få ut av det. Gjør det for erfaringene og det sosiale. Anbefaler det til alle artiser. Eller, jeg trekker det tilbake. Anbefaler UKM til alle. Det er lett å bare bli i soverommet med musikken sin. Ta det steget videre til UKM. På UKM hyller man artistene; man hyller talentene. Hvis andre sier du er kvalitet, go for it. Ta kritikk og motgang som konstruktiv kritikk.

–David Brüggemann

Iver, halvor, håvard og oliver på UKM fylkesmønstringa.

HafstadPosten

Portrett

Onsdag 28. oktober 2015

24

Tre år i høg fart Eigentleg så hadde ho aldri tenkt å byrje med alpint, men ein dag endra det seg. I tre år har Oda Helene Sunde dreve med alpint, den tida har ho brukt til å klatre til toppen. tekst og foto: Malin R. Haukaas malin.rh99@live.no 91339067

Her er Oda med trenar, Even Hole.

Even har hjulpe Oda ein god del med å nå så langt som ho har. Even er fortsatt trenar den dag i dag.

Oda Helene Sunde er ei 15 år gammal jente frå Jølster. Oda har drive med alpint sidan ho var 12 år gammal Før ho byrja å konkurrere var ho svært aktiv på frikjøring. Måten Oda byrja med alpint på er nok ein måte ikkje så mange får oppleve.

Ho køyrte mykje frikøyring, og ho var dyktig. Ho var ofte i ski bakken mens skilaget trente.

Ein dag så hadde trenaren fulgt med på ho ,og sett at ho var svært dyktig. Plutseleg fekk ho ein telefon frå skulen, og dei lurte på om ho hadde lyst til å trene med skilaget og sjå om ho likte å konkurrere.

Hadde ikkje lyst

Før ho fekk telefonen så hadde ho aldri tenkt å byrje med alpin trening fordi ho ikkje hadde lyst men, når

den telefonen kom blei meininga hennar endra.

I familien hennar er ikkje ho den einaste som har kjørt renn på alpint. Onkelen hennar, Jan-Erik Sunde brukte og å konkurere, han var også svært dyktig.

Strenge reglar

Oda har køyrd mange renn og ho har vunne mykje. Kvitfjellrennet er eit av renna ho har slått bra til i. I det rennet stakk ho av med seieren.

Kvitfjellren- net er eit renn for alle i heile landet. Det vann ho i 2014.

Ellers så har ho vunne renn i fylket hennar, og til topps gjekk ho ganske ofte.

– Skiklubben min, Jølster IL, har ganske strenge reglar, fortel ho. I allefall når det kjem til snus, røyk og

25

Portrett

Onsdag 28. oktober 2015

t

HafstadPosten

Sjølv om alpinjenta Oda frå Jølster er ung, har ho talent, og det talentet har ho nådd langt med.

alkohol. Vis du driv på med noko av det så kan du bli kasta ut av skiklubben. Når eg spurte ho kvifor så sa ho at det mest truleg var på grunn av at ein skal halde seg mest mogleg i bra form, og at det å vere avhengig av nikotin ikkje skal gå utover treningane.

Eg spør også om det var nokre reglar for kva ein skal ete, då ler ho berre og seier nei.

– Einaste er når vi er på skisamlingar. Då er det ikkje lov og ete godteri, noko som er ganske hardt, seier alpinjenta.

Blei lei

Men etter kvart som åra gjekk så byrja Oda å bli lei. Ho har holdt på i berre 3 år, og i løpet av dessa tre åra har det vore utruleg mange treningar o.l. og ho viste aldri at

det kom til å bli så mykje som det blei. Så det som fekk ho til å slutte var nok det at det blei litt for mykje trening og konkurransar på kort tid.

Så måtte eg selvfølgelig spørje om ho hadde opplevd ei lita ”skrekk” historie når det kom til alpint, og det hadde ho.

Når det kjem til konkurransar den dag i dag så savnar ho det ein del..

Det å konkurrere er noko ho stortrivast med. Klubben hennar var støttande for kvarandre og dei var alle hjelpsame.

–Vi køyrar noko som heiter utfor, det går rett ned. Og då går det opp til 80 km/t. Og vis ein då mistar kontrollen over skia er det lett for at dei kan krysse seg, og då dett ein, fortel skijenta. Ho seier sjølv at det er ganske skummelt å ramle når ein er opp i så stor fart.

Liten klubb, store talent

I klubben er dei rundt 20-30 aktive frå Jølster, men i helgene når det er samlingar er dei med heile Sogn og Fjordane og då er dei rundt 70-80 alpinistar.

-Når det kjem til renn så får alle som vil vere med, men i slik som landsrenn så må ein ha ganske gode resultat for å få vere med, seier Oda.

Stor interesse for trening

Men Oda brukar fortsatt mykje av fritida si på trening. Så og sei kvar dag er ho på treningssenteret og løftar vekter. Ho spring mykje intervallar og syklar. Ein gong sykla ho faktisk heilt i frå Vassenden til Førde også tilbake. Med andre ord så er ho veldig opptatt av å halde seg i

god form.

-Om eg skal nokon plass så blir eg så og sei aldri kjørt med mindre det er lange avstandar, seier Oda og smiler.

Ho har aldri fått nokre skikkelege alvorlege skadar, men ho har havna på sjukehuset nokre gongar. Og hjernerystelste og forstuelsar her og der har ho hatt nok av. Så med andre ord så er ikkje alpint berre berre.

HafstadPosten

Sportseportasje

Onsdag 28. oktober 2015

26

Vil byggje opp baske Lyden av ein basketball som sprett i bakken. Spelarar som spring fram og tilbake. Ein spelar stoppar for å skyte. – Stopp, ropar trenaren. Spelet blir stoppa, her skjedde det noko gale. Trenaren går ut på bana og viser spelaren kva han heller kunne ha gjort. Spelet fortsetter. tekst og foto: Linda Skilbrei linda.skilbrei@hotmail.com 46662708

Slik var det for det meste på treninga til Eikefjord basketball. Med ein gong trenar Dag Nybø såg noko som ikkje var rett, stoppar han spelet og viser kva som var feil, og viser kva ein heller kunne ha gjort.

Byrja med basketball i 1981, spelte seinare mot Magic Johnson og Kurt Rambis i Spectrum. No er han leiar og trenar for Eikefjord

Basketball, der han er trenar for fem lag som er under Eikefjord IL, og han spela sjølv på seniorlaget. Dag Nybø er ein mann på to meter-og noko, tidlegare norgesmeister på landslaget og har spelt mot dei store. No vil han gjere Eikefjord til sentrum for basketball.

Dag Nybø er leiar og trenar for fem lag i

Eikefjord Basketball og spelar sjølv på seniorlaget. Han byrja med basketball i 1981. Han har spelt mot store stjerner i idretten, med namn som Magic Johnson og Kurt Rambis, då han var på landslaget.

- Eg starta eit gutelag i 2007. Same året reiste vi til Bergen på Hansa cup og tapte alle kampane. Vi har frå start heitt Eikefjord Basketball, men vi skulle nesten heitt noko som Eikefjord Raptors eller Clippers, seier han eg peikar til to NBA lag med namn Toronto Raptors og LA Clippers.

Når og kvifor byrja du med basketball?

Han undra seg litt - Eg byrja med basketball i 1981. Grunnen var vel fordi eg var så høg også foreslo far min at eg burde prøve basketball.

Er det noko spesielt du og laget gleder dykk til denne sesongen?

- Søndag som var spelte seniorlaget mot elitelaget til Frøya som har 18-19 spelare, vi tapte den kampen. Ein av spelarane til frøya er tidlegare Eikefjord spelar. Vi gleder oss også til Hansa cup i Bergen. I tillegg får vi ein ny hall til neste år, og den gleder både eg og laga til å ta i bruk. Vi har også tenkt å få til ein cup i år, men vi har dwessverre ikkje noko jentelag til serien.

Ville du ha sagt at det er etterspørsel etter spelare?

- Det er definitivt etterspørsel etter fleire spelare. Vi har jo lyst å få til fleire lag, eventuelt fått til ein serie i Sogn og Fjordane, slik at vi slepper alle desse turane til Bergen.

Det reiser folk frå Førde, Bygstad og Florø til Eikefjord for å spele basketball, så interessen er der.

Han tilføyer: Det er to klubbar i Sogn og Fjordane, oss og svelgen. Vi har ein avtale med

27

Sportseportasje

Onsdag 28. oktober 2015

et i fylket Kvifor speler eg basketbal?

dei slik at vi lånar spelare av dei, og dei låner spelare av oss.

Hanne (13):

Nathaniel (16):

Eg har spelt i 4 år og eg byrja fordi pappa spelte. Det eg gleder meg mest til i år er Hansa cup.

Eg byrja på eigenhand for eit år sida. Eg såg på dei store og vart inspirert av dei, seier han og nemner store namn som Magic Johnson, LeBron James og Michael Jordan. Eg gleder meg til Hansa cup.

Preben (19): Eg byrja å spele for 5 veke sida, eg såg ein teikneserie der dei spelte basketball, også syntest eg det såg kjekt ut. Eg gleder meg mest til seriestart.

HafstadPosten

HafstadPosten

Reportasje

Onsdag 28. oktober 2015

28

«Fakie smith stall» på «copingen» av rampen

Førde på vei tilbake på

En lang dag I skateparken kan fort ende med et knekt brett

I 2006 ble skatehallen på festplassen i Førde revet.

Skatemiljøet i Førde ble mange ganger mindre, folk sluttet å skate, tok en lang pause, eller flyttet til plasser med bedre muligheter for skateboard.

Det gikk mange år uten at skaterene hadde noen plass å være, men i sommer åpnet den nye skateparken i idrettsparken på Hafstad.

Tekst og foto:

Haukås

Sebastian

Kastet på gaten Når skatehallen ble revet i 2006, ble skaterene som holdt på der, kastet på gaten. Det var ingen plass for skaterene å være.

Det ble færre og færre folk som drev på med skateboard i Førde, men omtrent 4 år etter hallen ble revet, begynte skatemiljøet sakte å bygge seg opp igjen. Folk dro ut for å skate utenfor kjøpesenter, på skoler, parkeringsplasser, og små kriker og kroker der de så muligheter for å skate. Om de så en trapp, prøvde de å se om de klarte å hoppe ned og gjøre triks ned trappen.

Så de en kant prøvde de å

«grinde» bortover kanten.

De brukte gatene som en skatepark. De så konstant etter ting som de kunne skate på. Mange bygde små ramper og lignende til å ha i oppkjørselen til husene sine. Var det noe som kunne skates, skatet de det.

Jeg snakket med Marius Ripe Lemoen og Christer Ankjell om den gamle skatehallen, skatemiljøet og om den nye skateparken på Hafstad.

Først av alt, hvor gamle er dere og hvor lenge har dere holdt på med skateboard?

Christer: Jeg er 24 år. Begynte å skate da jeg var 12, men hadde en pause i skatinga mellom alderen

15 til 20-ish, grunnet at vår lokale skatehall ble revet da jeg var 15.

Marius: 27 og et halvt. Har skatet siden jeg var 11, så da blir det 16 pr på brett.

Eller var jeg 10? Det var vel da jeg fikk mitt første brett.

Hva slags forhold hadde dere til den gamle skatehallen, som stod på festplassen?

Christer: Begynte å reise dit etter at jeg begynte på ungdomsskolen. Jeg og flere venner tok bussen nedover til Førde så å si hver eneste mulighet og anledning fra 8. klasse, til og med 9. klasse. Vi var ikke mye interessert i for eksempel fotball eller andre skoletidsaktiviteter, i hvert fall ikke meg. Så den

29

Reportasje

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten

Marius Ripe Lemoen setter en «backside boneless» på rampen i skateparken på Hafstad.

Christer Ankjell med en «Pop-Shuvit»

å skatekartet hallen var gull verdt for oss på den tiden.

Marius: Elska den hallen. Var der så ofte som mulig. Så var det gøy når folk fra rundt omkring i fylket kom, ja til og med utenfor fylket, deriblant profesjonelle fra Oslo. Mangen bra sessions opp gjennom årene der.

Savner nesten dyrepisslukta som hang i veggene der. Hehe.

Hvordan opplevde dere skatemiljøet når hallen var oppe?

Christer: Hang for det meste bare med mine 3 venner fra Gaular når vi skatet. Kjente ikke Førdegjengen som skatet der så mye, grunnet at de var en del eldre enn oss. Var en og annen fra Førde på vår alder der av og til da, men følte miljøet var mer todelt. Eldre gjengen og yngre gjengen. Det var aldri noe negativt mellom noen slik jeg husker det, så kan vel si at miljøet var bra.

Marius: Skatemiljøet var helt konge! Mange dyktige skatere, som

blant annet Asgeir Ljøen, Kent Fonn Skåre og Tommy Hårklau. Vi var en god gjeng på kveldene i hallen året rundt. Hallen er med i flere norske skatefilmer. Geir Allan Hove fra Førde, som var en av de som skatet i hallen fra starten av, har laget flere skatefilmer, blant annet «Neighbours».

En periode var det ingen plass for skaterene å være. Skatet du når det ikke var hall? Hva skjedde med skatemiljøet i denne perioden?

Marius: Det ble litt dødt en periode. Ble ikke like mye på vinteren.

Jeg brukte ukepengene på å reise til Bergen eller Oslo en til to ganger i måneden. Året etter flytta jeg dit.

Når jeg kom hjem igjen var det mange kids som skatet. Da skatet vi omkring i sentrum. På Førde barneskole var vi kanskje mest.

Hva synes dere om den nye skateparken på Hafstad? Hvordan er miljøet nå?

Christer: Har vel ventet i omtrent 9 år på at det skulle komme noe nytt skateanlegg i Førde, så kunne ikke vert mer fornøyd. Reiser dit så ofte som jeg kan og har hatt en veldig bra oppdrift med mine ferdigheter som skater denne sesongen. Jeg har lagt merke til at skatemiljøet i Førde har vokst betraktelig bare etter disse månedene parken har vert oppe.

Har også observert at eldre skatere fra «skatehalltidene» har vert og skatet på det nye anlegget. Synes miljøet mellom oss eldre og yngre skatere er veldig bra og. Før i tiden var vi mer beskjedene ovenfor eldre skatere, men slik som det er nå, er det stort sett bare god stemning mellom samtlige skatere der nede.

Er mye barn og yngre skatere som er vanskelig å holde telling på, men av oss som er mellom 15-30 åra kan jeg nok tenke meg at vi er en 30-40 stykker, men da tenker jeg sammenlagt.

Marius: Skateparken er fin, selv om

det er et par småting jeg ville gjort annerledes. Og jeg savner «bowl» eller noen skikkelige buer. Begynner å bli litt smått også, men jeg kommer alltid til å savne skatehallen. Den var perfekt. Miljøet nå er kjempebra.

Tror vi kan få Førde tilbake på skatekartet igjen, og leve opp til legenden skatehallen er.

Marius avslutter så med å si - Kom deg ut, se verden og lær av alle du møter. Og «Stay skate» som Duane Peters sa til meg.

HafstadPosten

Melding

Onsdag 28. oktober 2015

30

Star Wars 1313 Cancelert!

Star Wars Battlefront Fleire helter kjem!

Anmeldelse av Sly Cooper 4 I Sly 3 får vi bare en liten historie om forfedrene, men nå greier du deg. På mystisk vis har Cooper-slektas handbok begynt og miste skrifta. Sly tar med seg skilpadden Bentley og flodhesten Murray og bruker Bentleys tidsmaskin til å reise tilbake i tid for å sjå kva som foregår. Det viser seg at en annen mestertyv ved namn Le Paradox ønsker seg tittelen som den beste tyven som noen sinne har levd, og vil bli det ved å stele frå de beste gjennom tidene, nemlig Sly Coopers forfedre.

Tidstyveri Sly og gjengen følger etter Le Paradox til blant anna Ville Vesten, istida og oldtidens England. kvar gang gjengen dukkar opp i en ny tidsalder begynner de å nøste opp trådane for å finne ut kva som har skjedd med tipp-tipp-tipp-tipp-også-vidare-faren til Sly frå den tidsalderen. Tidlig blir det klart at Slys slektning er tatt til fange av noen som ikkje hører til i tidsperioden og de må reddas av vår blå kledde helt som til slutt bekjemper skurkane frå framtida.

Sjølve spillmekanikkene er velkjente for fans av serien, og meir eller mindre identisk med forgjengaren. Historia er delt opp i kapitler kor vert kapittel dekker en tidsalder. Man tar alltid utgangspunkt i skjulestedet til gjengen. Her kan man sjå på kostymer man har låst opp underveis i spillet, sjå på spesielle gjenstandar som man har funnet ute i den store verden eller spille gjennom gamle oppdrag. Her velger man også kven av heltene man vil spille som i den opne verdene som venter utanfor. Du kan alltid spille som kven du vil, men det er meir eller mindre hensiktsløst å ikke velge figuren som kan aktivere neste oppdrag. Alle oppdragene starter på forskjellige steder i den åpne verdenen og man står fritt til å utforske den mens man er på vei til punktet hvor neste oppdrag begynner.

Brettene bærer preg av å være designet for at det skal være mest moro å spille som Sly. Vaskebjørnen har en smidighet og bevegelighet som går de to kompanjongene en høy gang. Mens hovedpersonen selv kan klatre opp på hustak, må de to følgesvennene bruke trampoliner i forskjellige fasonger for å komme til de samme punktene. Sly er nesten på høgde med Ezio eller Connor frå Assassin’s Creed når det kommer til bevegelighet og klatreevne.

Dessverre er ikke alle områdene i Thieves of Time designet like godt som verdenene fra Ubisofts snikmorderserie, og det er vanskelig å oppnå den samme flyten som vi er skjemt bort med derifra.

Både under og utenfor oppdrag kan man knuse gjenstander eller knerte fiender for å tjene mynter. I tillegg kan Sly og Bentley fiske mynter og andre gjenstander av større verdi ut av lommene til skurkene. Murray bruker en noe mer direkte metode ved å løfte fiendene opp og riste verdisakene løs. Pengene kan brukes på nye angrep og utstyr til alle de tre spillbare figurene. Bruker man litt tid på å robbe fiendene med lommer fulle av glinsende gjenstandene, får man enkelt penger til å kjøpe alle oppgraderingene uten å tenke på prioriteringer.

Alle Slys forfedre har sp esielle egenskaper som de bruker til å hjelpe sin etterkommer med å stoppe skurken som har invadert tidsepoken sin. For eksempel har slektningen fra japansk føydaltid evnen til å hoppe mellom punkter som er langt unna hverandre, han fra istiden kan klatre på isvegger, mens min personlige favoritt kommer fra ville vesten og har gjemt en revolver i stokken sin. I tillegg har Sly og forfedrene hver sine snikangrep som effektivt tar livet av fiender om man kommer nærme nok usett.

Skulle man derimot bli oppdaget lønner det seg å ta beina fatt og rømme. De største fiendene er mer eller mindre umulig å bekjempe uten at man selv mister liv. Med mindre du er mange titalls meter unna, finnes det ingen avstand du kan holde deg på uten å være innenfor rekkevidden deres. De slås ikke tilbake av slag,

Tyven: Sly Cooper er hovudkarakteren i spelet, med den heilage cooper-staven skal Sly og gjengen redde Cooper-klanen

og siden de tåler mye får de god nok tid til å få inn et slengslag som det er umulig å dukke unna. Prøver du å komme deg utenfor rekkevidden til slagene er de alltid utstyrt med en eller annen form for skytevåpen, som de med dødelig presisjon drar fram om du går så mye som en meter vekk.

Ikkje alt var bedre før

Slys forfedre styres helt likt som den blåkledde vaskebjørnen, men innehar ingen av oppgraderingene man tilegner seg gjennom spillet. Det er logisk, men oppgraderingene gir en bedre spillopplevelse og det er derfor mindre gøy å spille som slektningene. Det føles bokstavelig talt som å reise tilbake i tid.

I hvert kapittel må Sly tilegne seg et kostyme som må brukes for å infiltrere fiendenes baser. I det føydale Japan plukker han opp en samuraidrakt som gjør at han bare kan spasere forbi vakter, i ville vesten lar han seg arrestere og får en fengselsdrakt. Favorittkostymet mitt dukker opp i renessanseverdenen og gjør Sly om til vaskebjørnversjonen av Robin Hood. Med dette kostymet

følger selvsagt en bue, men man kan dessverre bare skyte piler p enkelte steder i verdenen.

Kostymene spiller også ofte en sentral rolle i sjefskampene som avslutter hvert kapittel. Disse er stort sett morsomme og varierte men jeg må avsløre at jeg synes kampen mot den siste sjefen var ganske skuffende.

Noe jeg ikke vil se mer av er dansesekvenser som spilles på samm måte som Stepmania. Knappene som må trykkes kommer glidend over skjermen, og må trykkes på riktig tidspunkt. Sekvensene er alt for lette til at det blir noen utfordring, og jeg blir bare sittende vente på at det skal være over. Heldigvis dukker ikke disse dansespillene opp mange ganger.

Sly Cooper: Thieves of Time er generelt et veldig barnevennlig spill med uskyldig humor som de fleste kan sette pris på. Noen av vitsene blir i tørreste laget, men det finnes også vitser på andre siden av skalaen som sitter som et skudd. Barnevennligheten får imidlertid en ripe i lakken fordi vanskelighetsgraden ikke alltid

31

Onsdag 28. oktober 2015

Melding

Friday the 13 The Game er annonsert og kjem i år!

HafstadPosten

Minecraft story mode får dårlige tilbakemeldinger

Thieves in time

på

e, r

me de

eå

v

stemmer helt overens med resten av spillet.

Konklusjon Vist du likte Sly 3: Honor Among Thieves kjem du til og like dette spillet ganske godt. Det virker ikkje som at Sanzaru Games har turt å gjøre noen forandringar i deira Sly Cooper-premiere, i frykt for å få fans på nakken. Tidvis er spillet ganske underhaldande, og spesielt oppdragene som inneberer stor grad av sniking.

Kostymane og alle de spillbare figurane varierer spillopplevelsen.

Sjølv om det føles som et steg tilbake i spillmekanikkene å spille som forfedrene til Sly, bringer figurane nye gåter og måter å løyse oppdrag på. Minispillene kunne med fordel vært færre og morosamare. Sjølv om de er med på å bryte opp og variere spillet, kommer de litt for ofte og blir irriterande på sikt.

Grafikken er veldig fargerikt og ansiktsanimasjonen er ikkje så bra som resten, for eksempel passer ikkje stemmene med munnbev TEKST: Andreas F. Olsen

Comic Con 2015 var den største til nå!

egelsen. Historia er original og oppfinnsam. Den er lett å følge og har en progresjon som holdar den interessant og gjør at man vil fortsette å spille for å sjå kva som har skjedd i den neste tidsalderen man besøker.

Cosplay: Cosplay er veldig populært på Comic Con. Her ser vi en som har kledd seg ut som Cyclops frå X-men

HafstadPosten

VICTORIAII

Melding

Onsdag 28. oktober 2015

32

Hearts of Darkness

TEKST: Matias M Skjølberg matiasmelver@gmail.com 46886900

Kva er Victoria

Victoria 2 er eit spel som kom ut 13.august.2010. Spelet var produsert av Paradox Development Studio og pub-lisert av Paradox Interactive. Spelet var ein stor suksess blant fans av det første spillet og mange ande som var fans av Paradox. For folk som ikkje har vore ein Paradox fan finner det ofte vanskeleg å sette seg inn i spela, men når dei først får det til er det ikkje noe problem.

Spelet har fått to DLCar sidan det kom ut. Den første var A House Divided, denne DLCen fokuserte mye på åra rundt den Amerikanske Borgar Krigen og poletikk inne i landet ditt. Den andre DLCen var Hearts of Darkness, har vart det fokusert mye på kolonisering og global poletikk.

Kva spelet handlar om

Spelet går utpå å lede ein nasjon gjennom hundre mørke år med krigar, politiske kriser og imperialisme. Du leder landet dit frå 1836 til 1936, i byrjinga av spelet bruker land Napoleons idear i krigføring og imperialismen er høg. Spelet tek plass rundt styret til dronning Victoria, så england er eit stort fokus i spelet. Kolonisering er viktig sidan det bringer ny ting til verda, ting som dei mineral rike områda i Afrika eller tropiske tre frå Asia og Afrika. Spelet endar ofte etter ein eller fleire verdens krigar har tatt plass og fasismen begynner å få kontroll i enkelte land.

I Spelet prøver dei å vise at verden blir meir teknologisk, dette får dei fram i form a effektivitet på fabrikkar og i form av at krigar blir meir og meir katastrofale.

Du vill også merka at ny ideologiar dukkar opp og du vill sjå at befolkninga vert større desto meir teknologisk du blir.

Bilde av start skjermen til Victoria 2.

Foro: Matias Skjølberg

Produksjon

I Spelet er produksjon ein veldig viktig funksjon. Med produksjon produserer du varer som blir brukt til forskjellege ting f.eks. mat, byggemateriale, møbler osv.

Måten produkt blir laga er med arbeidarar, for å lage mat treng du bønder, mineraler treng du gruvearbeidarar og det som blir produsert i fabrikkar treng du fabrikk arbeidarar. Victoria bruker eit provins system der ein provins har ei viss mengd med menneske og ein resurs som er fast til den provinsen for eksempel kol eller frukt. For å få i ressursen må du ha bønder eller gruvearbeidarar anset i RGO, (Resource gathering operation) fleire arbeidarar betyr meir vert produsert kvar dag. Desse ressursane vert sendt

Fabrikk skjermen lar deg halde oversikt over alle fabrikkane dine.

Foto: Matias Skjølberg

til fabrikane dine som treng dei enkelte resursane og resten vert selt til andre land som treng det.

Dette er noe eg liker ganske godt, i stede for at alle land må forsørgje seg sjølv er alle land nøtt å samarbeide for å overleve. Ressursar som vert sendt til fabrikker blir om til ting som blir brukt i bygging og viktige varer for befolkninga di.

Budsjett I Victoria 2 har du full kontroll over budsjettet til landet. Det er liker er det at du bestemmer kor mye du vill bruke på dei forskjellege utgiftene og inntektene.

Du har full kontroll over kor mye skatt dei forskjellige klassane (overklassen, middelklassen og underklassen) må betale. Du velje også kor mye du vill bruke på ting som utdanning, lønn til militær

personell, pensjonistar osv.

Eit problem spelet har er vist du er i ferd med å gå tom for pengar, kan du ikkje ta lån fordi det kan føre til at verden vert tom for pengar. Dette problem har Paradox ikkje greidd å fikse og det kjem ikkje til å bli fikse. Eg synest at budsjett er ein viktig eigenskap til spelet fordi det hjelper spelet å føle meir dynamisk.

Afrika og Asia som er usiviliserte (land som ikkje har fått den industrielle revolusjonen) desse landa er nøydt å industrialisere seg før dei kan finne opp teknologiar og bygge fabrikkar og avanserete militær tropper. Industrialiseringa er ein treig prosess som går automatisk. u-land er ein nødvendig funksjon for å balansere spillet.

Teknologi

Intern poletikk er stort i spelet, det lar deg sjå over som skjer i landet ditt. Landet ditt har eit politisk parti som styrer, du kan sjå kor stor støtte dei andre partia har og når et er val kan du gjer slik at nokre parti får meir støtte an andre. Det kan vere nyttig sidan dei forskjellige partia har sine eigne bonusar og nedsider f.eks. kommunist partiet lar deg få full kontroll over økonomien i landet, mens eit kapitalistisk styrt parti legger økonomien i hendene til kapitalistane. Noen parti kan ikkje få makta i eit lang gjennom val desse partia er fasistane og kommunistane, desse partia kan kunn få makta gjennom ein revolusjon eller tvinga på av eit land som er styrt av eit slikt land. Det er litt dumt sidan desse partia burde få makta gjennom noe anna en ein blodig revolusjon.

Du har også over sikt av alle opprør gruppene i landet ditt, du kan sjå kor mange som støtter gruppa og kor mange som kan bli med i eit aktivt opprør. Dette er ikkje noe du kan gjere noe med mindre du bruker makt for å bli kvitt dei. I noen situasjonar kan du akseptere det dei ber om. Eg synest at opprørar systemet i spillet er ganske irriterande fordi dei ikkje gjer noe bortsett for å plage deg med å sende menn mot deg

Teknologiske frem skritt er viktig i eit spill som tek plass under ei tid med masse ny oppfinningar.

Får å halde deg oppdatert treng du at befolkninga di kan lese og skrive. For å auke mengda med folk som kan lese og skrive må du endre på polesiane til landet dit, du vert nøydt til å endre skule reglane. I byrjinga er det kunn folk i overklassen som har rett til utdanning, men dette kan du endre til søndags skuler der middelklassen kan også bruke skule, og til slutt kan du gå over til universal skule gang. Mengda med ‟Clergys″ i landet ditt endrar også kor fort du kan finneopp nye ting.

Oppfinningar er ganske spanande sidan det er ein viss sjans kvar dag om du oppdagar den. Det første landet som finner opp noe får ein Prestisje bonus. Når eit land finner opp tingen får alle andre land ein større sjans å finne det opp.

I Victoria er det til saman 150 unike teknologiar du kan forske fram, og 200 til 300 unike oppfinningar som bringe nye ting til verda, ting som elektrisitet, fly, bilar, ideologiar osv. Spelet hindrar land i å vere mye meir teknologisk avansert en dei burde med å gjere slik at det er nøyt å vere eit viss år før du kan finne det opp.

I Victoria er det enkelte land i

Poletikk

33

Melding

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten

som kjem til å bli slakta.

Du kan skrive om enkelete lover for landet ditt. Dette er noe du er nøyt til vist du skal kunne klare deg i den moderne tida. Du er nøyt å endre skule lover, jobb lover osv. Når du endre lovene får du enkelte bonusar som høgre sjans for immigrantar, men det er også noen nedsider som lågare fødsels rate.

Ein har også enkelt avgjørsler som ein kan ta f.eks. som Prøysen kan danne Tyskland og som Østerrike kan du danne Austerrike-Ungarn osv. Det er noen som lar deg bygge ting som Kiel kanalen, Panaman kanalen og Suez kanalen.

Avgjørsler som desse trenger at du har fylt noen mål for eksempel ha so mye pengar eller ha den teknologien osv. Desse avgjørslene er med å legge til litt historisk informasjon.

Befolkning

Befolkning systemet i Victoria 2 er der for å simulere verdens gang, eit land treng befolkning for å jobbe i fabrikkar, militær personell, politikarar osv. Befolkninga i Victoria 2 er ca. korrekt størrelse, i vertfall i forhold til andre land.

Igjen er usiviliserte land med på å balansere spelet, fordi det er dei asiatiske landa som har størst befolkning. Hadde dei asiatiske landa vore siviliserte hadde dei vore ustoppelige super makter.

Det er masse som speler inn i befolknings systemet, kvar person har ein religion, nasjonalitet og jobb dette blir kalkulert kvar einaste dag når ein nye personar blir vaksne. Dette vill føre til at spelet blir treigt (sjølv om du har bra pc) sidan spelet må kalkulere så mye kvar dag. Dette er ein ting som dårleg med befolkning systemet. Ein anna ting er vist du har ein veldig høg befolkning kjem det til å bli irriterande når det dukkar opp millionar av menn som kjempar for det dei trur på.

Handel og Globale market

Dette bilde viser kartet til Victoria 2 Foto: Matias Skjølberg

Dette bilde viser litt korleis det globle makedet ser ut. Foto: Matias Skjølberg

Victoria 2 har eit ganske detaljert globalt market. Måten det fungerer er at alle resursane som du ikkje brukar vert lagt ut på det globale markete der land som treng det kan kjøpe det. Prisen på varen variere på kor mange som vill ha resursen eller produktet. Av og til kollapsar prisen på enkelte varer, det skjer når det vert produsert mye og det er får som treng produktet. Men når du speler tenker du ikkje så mye over at markete er der pga. alt går automatisk. Det er ein artig funksjon men den er ikkje så viktig og den vert ikkje lagt noe særlig merke til.

Diplomati

land for å bli med i krigar utan å erklære krigen, og det kan hindre at fiendtlige land utvidar styret sitt til nabo land.

«Great Powers» og sekundær maktene (dei åtte neste land men høgst Industri osv.) kan drive med utbygging av veier og jernbaner og fabrikker i andre land. Dette er nyttig vist du har lyst på tilgang til økonomien til andre land eller hjelpe dei vidare. Det kan også vere nyttig å bygge veier vist du har tenkt å invadere landet og du har massive armear og du treng gode veier som kan frakte forsyningar til troppane dine.

Militær og Krig.

Ukraina reknar som sitt land. Og deretter må du behalde stillinga du har heilt til Russland har innsett at seier er umogelig. I Victoria 2 må du rekruttere regiment som består av 3000 men. Maks 3,51% av befolkninga di kan vere soldatar, så for å ha ein stor hær må du ha ein stor befolkning.

Når du kjem til året 1890 vil krigar som inkludere minst to «Great Powers» på kvar side bli kallet for «Great War» eller verdens krig. Desse krigane er veldig katastrofale for alle som er med i krigen. Desse krigane er så massive at det trengs full mobilisering frå alle land. Når eit land mobiliserer vill mange av Bønder og arbeidarar gjort om til soldatar som er dårlig trent. Dette vil føre til store tap av befolkning, no som betyr at landet ditt vill trenge mange år å bygge seg opp igjen i vertfall om du er eit av tapar landa.

Diplomati er veldig viktig om du skal behalde landet ditt. Du er nøyt til å skaffe deg allierte som kan hjelpe deg i ein krig med mektige land.

Ein funksjon som er med i spillet er «Great Powers» som er dei åtte mektigase landa i verda basert på Industri, Militærmakt og Prestisje. Great Powers kan garantere sjølvstendig heita til

I Victoria 2 er krig ein god måte å få kontroll over område fort og forhåpentlig vis enkelt.

Måten krig fungere i Victoria er at først må du ha ein grunn til å erklære krig. Og deretter må du vinne krigen med å fullføre målet med krigen. For eksempel du skulle få Ukraina sjølvstendig frå Russland, då er du nøyt til å okkupere minst 75% av alle provinsane som

Eit spel om utspreiing og utforsking.

Foto: Paradox Interactive

Kongar og ridderar, kva kan du ynskje? Bygg ein by i ditt syn i Cities Skylines Foto: Parad Foto: Paradox Interactive

Her ser du all informasjon om ein provians

Foto: Matias SKjølberg

Eg trur at dette spelet kjem til å passe for folk som liker strategi spel, og vist du er villlig til å bruke litt tid på å lære spillet. Det er ikkje så viktig om du liker historie eller ikkje, det viktigaste er om ein er interesert i strategi.

Til Slutt

eg vill seie at Victoria 2 er eit vanvittig bra spel, men det er fordi at eg elsker Strategi spel og historie.

Andre Paradox Titlar

Hearts of iron 3 eit massivt ww2 spel Foto: Paradox Interactive

Hearts of iron 3 er eit strategi spel som tek plass under andre verdens krig. Spelet setter deg i kontroll over eit land der du må styre alt frå økonomi til poletikk.

Du har også kontroll over hæren. I Heart of iron kjemper du ikkje med armear men med ein massiv moderne hær heilt ned til divisjon størrelsar. Ein har også kontroll over fly styrkene og marinen.

Europa Universalis 4 handlar om å lede landet ditt ut av det mørke år hundre og inn i ein verden med funn av nye kontinent, Conquistadors og utforsking, romantikk og starten av den imperialistiske utspreiinga til europearane.

Dette spelet er det som starta Paradox og dermed er det det spelet dei bruker mest tid på, og dermed er det det beste spelet du kjem til å få frå Paradox.

I Crusader Kings leder du ikkje eit land gjennom middel alderen men i stede ein familie. du skaper familien din si framtid, om du blir konge eller dronning er opp til deg.

Er du klar for å skape ein framtid utan å bli freista av dei 7 syndene. Eller vil du falle for dei 7 syndene som pengar, makt og kjærleik. Alt er opp til deg.

Cities Skylines er eit city bulider spel frå Paradox. Du designar byen akkurat slik du ønsker, du veljar om byen skal fokuserer på industri, turisme osv.

Du veljar også korleis du skal forsyne byen din med elektrisitet og kor du skal gjere av søppel, vil du dumpe søppel i elvene og fokusere naturen eller vil du lage ein grøn by.

Magicka, ei ei full av trol og magi Foto: Paradox Interactive

Vist du er ute etter eit casual spel som ikkje er så vanskeleg og stressandes, så er Magicka spelet får deg. Hundre vis av unike tryllefromeler som du kan bruke som du vil.

Magicka er eit artig spel der du beseirer fiendane dine med å kaste mektige trylleformeler på dei.

Eller gje dei et slag med staven din. Vaglet er ditt.

Melding

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

34

Scen

Bølgen - Ein nydeleg utført kata Katastrofefilmar har eit dårleg rykte på seg, for å vere uoriginale, og ha dårlege forteljingar eller utdjuping av kvifor katastrofar skjer.

Dette gjelder for dei fleste. Bølgen derimot er ikkje ein av dei.

Tekst: Jim Steven T. Igland | +47 904 72 635 | duuudida@gmail.com

Først

vand med å sjå katastrofefilmar.

Filmen er unik, den er annleis og den er svært god. Folk vil være einige om det faktum at filmen er som ein nål i ei høystakk og at det er ein film som er verd å sjå. Filmen har mykje å tilby med det den viser, og man vil føle seg svært fornøgd.

Store budsjett og gode regissørar, men skuffande utføring. Den store norske filmen kom som ein overrasking på dei Så Dette er svært normalt for mange katastrofefilmar. Det kan

fleste i Norge, inkludert meg. Den aller første Hollywood pro-

ein gong i blant det produserast gode katastrofefilmar utanfor

dusert katastrofefilmen, frå Norge! Eg hadde mange forskjel-

Hollywood, og folk blir overraska over den gode kvaliteten på

lige forventningar til denne filmen. Kom den til å vere bra,

desse filmane. Norge er no ein av dei, takka vere den nye stor-

skuffande, dårleg? Kom den til å vere lik alle andre Hollywood

filmen Bølgen.

katastrofefilmar? Veldig mykje for gjennom hovudet mitt med-

Ein alarmen går av i Geiranger. Det geologane har frykta lenge, er i ferd med å skje. Ei stor mengde fjellmasse rasar ned i fjorden, etterfulgt ei giganstisk flodbølge.

Geiranger er tapt. Kristoffer Eikjord (Kristoffer Joner) har 10 minutt på å redde seg sjølv og familien, men kjem han til å rekke det?

an eg for på nettet for å forhandsbestille ein billett for premi-

kan sjå filmen frå synsvinkelen til ein som ikkje er så

kan sjå filmen frå synsvinkelen til ein som er vandt med

katastrofefilmar, Hollywood filmar og filmar generelt.

Når eg såg filmen, studerte eg alle detaljane om å sjå at den skil seg ut, frå skodespelarane til effekt. Først av alt var filmen perfekt utført. Eg er svært stolt av Roar Utgard for å ha greidd å produsere ein profesjonell Hollywood film med ein smule av budsjettet som storfilmar i Amerika har.

eren.

Eg har sjeldan sett noko bra filmar bli produsert med svært Det var eit par punkt eg håpte på skulle bli oppfylt når det gjaldt

høgt budsjett, og det meste av grunnen er fordi dei sløsar pen-

filmen: at den hadde ein god grunn for korfor katastrofen skjer,

gane vekk på unødvendige ting. Uthaug derimot brukte kvar

at forteljinga til hovudpersonen er annleis, at delen då bølgen

einaste krone han hadde på ting som var nødvendig og brukte

kjem til bygda skulle faktisk vare minst 10 min som dei viste i re-

ikkje noko meir ein det han trengte. (Det er mykje som kan og

klamen, at budsjettet og potensialet blir god utnytta og at den

må bli fortald. For å gjere det enkelt tar eg det positive og det

kan skilje seg ut frå andre katastrofe filmar. Etter filmen kom eg

negative kvar for seg)

til to konklusjonar frå to perspektiv.

35

Melding

Onsdag 28. oktober 2015

HafstadPosten

Scene: Etter bølgen traff Geiranger, kjem den overlevendes faren (spelt av Kristoffer Joner) opp fjellet for å klemme sin dotter (spelt av Edith Haagenrud).

Scene: Her står moren, sonen hennar og ein turist (Ane Dahl Torp, Jonas Hoff Oftebro og Thomas Bo Larsen) utenfor hotellet å ser bølgen på vei mot dem.

ne: Her spring Kristian Eikfjord (Kistoffer Joner) frå bølgen imens han hjelper ei skadet kvinne.

Scene: Geologane (spelt av Kristoffer Joner, Fridtjov Såheim, Laila Goody, Arthus Berning og Herman Bernhoft) diskurterer og undersøker om fjellet sine drastiske bevegelsar kan skape eit ras.

astrofefilm Det positive delane er svært openbart. Først av alt var Dei negative sidene av filmen er der eg såg nøye etter.

frå andre filmar. Den er forsatt godt produsert, kjekt, og mykje

effektane utruleg bra. Det var enkle men gode, frå bilen bli fylt

Sjølv om at filmen har ein unik katastrofe, gode effektar og my-

meir. For folk som er vandt med katastrofefilmar vil den gje dei

opp med ein foss av vatn, til då fjellveggen blei trekt saman.

kje meir, var det derimot ein god del ting for meg som trekte

ein fersk ny tanke om katastrofefilmar i generelt, og dette vil bli

Roar Utgard brukte ingen unødvendig 3D animasjonar, og det

filmen ned, frå å bli den mest perfekte katastrofefilmen nokon

det nye standpunktet for katastrofefilmar i generelt. Og for nye

fekk filmen til å verke mykje meir ekte. Ein anna ting han gjor-

gong. Det aller største problemet eg har som er svært openbart

folk som har lyst å sjå kva Norge har å tilby innan filmindustri-

de, i staden for å øydelewwge heile Geiranger for nokon sce-

for dei som er vandt med å sjå filmar som 2012, Into The Storm

en, sjå den. Sjølv om “Bølgen” har sine feil, er den likevel, etter

og mange andre katastrofefilmar er hovudfortellinga. Den som

mi meining, den beste katastrofefilmen nokon gong lagd.

ner, tok han å bygde ein katastrofescene i eit stort studio. Det er derfor det meste av øydelegginga hadde mykje røyk, for å skjule studioet dei var i. Det likte eg svært godt, at han utnytter gjenstandane han har rundt seg. Å fortelje grunnen for kvifor katastrofen skjer, var på ein måte lagd som ei gåve for han å bruke, og han utnytta det. Skodespelarane utførte ein god jobb, og dei fekk heile katastrofen til å kjennes meir ekte ut. Det følast fersk, nytt og originalt, mest av alt verkeleg. Faktumet at filmen er støtta av ekte fakta, gir ein stor bonus til filmen med at det er spennande fordi dette er noko som kan skje når som helst. Det gir filmen ein tilleggsverdi, som ingen andre katastrofefilmar har hatt på lenge. Eit endå større bonus er at dette er ein norsk film, så “Bølgen” er

skuffar meg mest var at hovudfortellinga med at faren skulle redde familien sin.

Dette er ein av dei mest brukte tema, og derfor er filmen alt for forutsigbar. Filmen har for mange klisjear, og alle som er vandt med desse tema veit derfor kva som kjem til å skje i løpet av filmen. Nokon av klisjeane er at faren har ein son som er litt sur på han eller skuffa, og for ein eller anna grunn har desse type guter ALLTID på seg headset. Korfor?! Filmen var spolert for meg allereie etter katastrofen skjedde, og resten av filmen kom ikkje som noko overraska til meg.

eit svært stort steg for den norske filmindustrien. Det er mykje

Alt i alt, er denne filmen forsatt verdt det? Ja, selvfølgelig er

positivt med filmen, og dei positive sidene aleine er grunnen

den det! Sjølv om at den har mange klisjear som den deler med

for kvifor du burde sjå filmen.

andre katastrofefilmar, har den så mykje anna som skil den ut

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

36

‹‹Rom›› som ven

Førde er blitt ett område for ‹‹rom›› til aktivitet for ungdom og barn. Ved førdehuset byr det på mange forskjellige aktivitetsmu-

ligheter for ungdom. Alt fra idrett til fritidsaktiviter som kino, biblotek og svømmebasseng.

37

Onsdag 28. oktober 2015

nta på deg!

HafstadPosten

Inngangen til den store kinosalen ved Førdehuset.

Bassenget ved Førdehuset.

Oppslagstavle ved Førdehuset. Viser til aktivitetstilbud som kino, konserter etc.

Færre går på kino

blir vist, men så snart ein storfilm visast er ofte heile kinosalen full,

Å opprettholde kino som en fritidsaktivitet for ungdom kan være

og filmen blir vist over en lengre periode. Den norske storfilmen

vanskeleg ettersom færre og færre folk samlast til enkelt filmar som

«Bølgen» for eksempel blei vist fleire gonger ut over hausten.

HafstadPosten

Parken ved elva er blitt ett fint uteområde som ungdom benyter seg ved når været er bra.

Klatrestativ like ved elven.

Onsdag 28. oktober 2015

38

39

Onsdag 28. oktober 2015

Mai 2015, åpna det ein ny idrettspark i nærheita av Hafstad. Her finn ein blant anna skatepark, basketballbane og diverse treningsapparat. Også ei av Noregs finaste sandvolleyballbaner ligg her. Parken har ikkje mindre enn to kunstgrasbaner. Som om ikkje det er nok

HafstadPosten

har Hafstadparken ei rekke andre aktivitetar og tilbod som er åpne for alle døgnet rundt.

Idrettsparken ligg gåavstad frå skulen og heller ikkje langt frå Førdehuset.

HafstadPosten

Onsdag 28. oktober 2015

40

FINN FEM FEIL

Posten sine tragiske vitsar – Eg har verken Twitter eller Instagram konto. Derfor går eg rundt på gata og ropar til heilt ukjende menneskje kva eg eter, drikker og korleis det ser ut heime hos meg. Det er tross alt viktig å byggje nettverk. Hittil har eg fått tre følgjarar. Den eine er visstnok lege og dei to andre politi.

Det var ein gong to bananer, ein var grøn og den andre var gul. Ein dag gøymde den grøne seg og skremte den gule. Då sa den gule: – Du er so umoden!

Ein mann frå NRK ringer på døra til Siri.

Mannen: Har du TV? Siri: Ja...?

Mannen: Då må du betale NRK-lisens.

Siri: Men eg ser aldri på NRK. Mannen: Det er muleg, men du har utstyret til det.

Plutseleg byrjar Siri å skrike høglydt: – HJELP! POLITI! EG HAR EIN VOLDTEKSMANN PÅ DØRA! Mannen: Kva faen!? Eg voldtar deg ikkje!

Siri: Det er mulig, men du har utstyret til det!

Ein mann var bedt på middag hos kjærasten sine foreldre for første gong. Mannen var desverre så nervøs at han hadde problem med magen. Halvveis inn i desserten klarar han ikkje å holde på fisen lenger, og ein liten smygar slipp ut. Kjærastens syster ropar på familiens hund.

– Fido!

Takknemleg for at hunden fekk skylden for fjerten, bestemmar han seg for å lette litt meir på trykke og slippe ut ein stlrre fis.

–Fido, ropar systra på nytt.

Han bestemmar seg for å slippe

KRYSSORD

heilt opp og slippar laus den største prompen nokonsinne.

–Fido, kom hit før han siktar på deg!

Kva er den varmaste bokstaven i alfabetet?

Svaret: V Det var ein gong ein som heitte Dum og ein som heitte Ingen. Ein dag falt Ingen ned frå balkongen.

Dum ringte til politiet: –Ingen har falt ned frå ballkongen.

Politiet: – Så fint då.

–INGEN HAR FALT NED FRÅ BALLKONGEN! Politiet:– Er du dum?

–JA!

Nedover: 2.fantasidyr 4.Felles namn for t.d tv, avis,osv.

6.Ein legemsdel bak i halsen 8. Motsatte av å hate 10. Arbeid med studier 12. Andre person eigedomspronomen, nynorsk 13. Noko ein får, men som oftast ikkje fortjener.

17. Fleirtal, ingrediens i t.d. pannekake.

18. Noko ein gjer i ein båt, verb.

15. Skogens konge 20. Sko merke 22. Ein konjukson 24. 2 25. I utgangspunktet laga av melk.

27. Synonym ord for avgjort.

28. er ei gamal nemning på ulike typar av heilagdomar som vart nytta i førkristen tid i Norden.

29. Ei stor stjerne.

31. Ei retning.

32. Nynorsk for ”nå” 34. Eit møbel ein kan urinera eller ha avføring i.

35. Ein type regn.

36. Synonym for å vere tverr.

38. Ein type kløver.

41. Synonymord for stemme.

44. Synonymord for vern 45.Etternamnet på ein dansk forfattar 47. synonym for ei ferd.

48.ein form for snøhus 49. Arbeiderpartiets ungdomsorganisasjon

Kvifor er det ikkje min, når appel-sin?

To mjølk gjekk over vegen, når den eine plutseleg vart påkøyrd.

Då spurde den andre: –Er du heil-mjølk?

–Ja, eg blei bare litt skumma.

51. Bokmål for ”ein” 53. Synonymord for larve.

54. Med eigenskap av å være fristande Bortover 1.29. Oktober 3.Rom i huset 5.Rennande vatn 7. Skogsredskap 9. Afrikans dyr 11.Isbjørnmat 14. Noko ein går på 16. Reglar ein må følge 19. Tresort 21. Synonymord for rotete.

23.Uønska forureining frå eldstader 24. Ein veke dag 26. Eit gards dyr.

30. Overførar lyd med hjelp av elektriske signal.

33. Er genitiv av norrønt góðr.

36. Å seie, i preteritum 37. er eit glam metal-band fra San Diego, USA. 39. Motatte av aktiv 40. Utropsord.

42. Synonym ord for mjød 43. 70 45. Imperativ av verbet som beskrive det å putte noko i munnen.

46.råvdyr i Norge 48. Forkortelse for Den irske republikanske armé.

50. noko ulven gjer.

52. Synonym ord for ferskt