moneaksekar 4646

sm rgßIú CYbCamYyédKUGnþrCatienARkugá¨rIsedIm,ICMruj[man kareá¼eqñatedayesrInigyutþiFm’tameKalkarN_RbCaFibetyü sarB½ t ’ m anecjpSayerogral; é f¶

www.moneaksekar.com

ឆា ំទី ១៩ លខ ៤៦៤៦ ថ្ង ច័ន្ទ ទី ២៤ ខ ធ្នូ ឆា ំ ២០១២

KNbkßRbCaCnkan´GMNackMBugEtP&yxøaccMeBa¼ kmøaMgRbCaBlrdæExμrGñkesñhaCatienARKb´TisTI សកម្មជននិងអ្នកគាំទគណបកសសង្គះជាតិ យា៉ងចើនកុះករ

យៈទព សមច

កមាំងបជាពលរដ្ឋខ្មរអ្នក

ស្នហាជាតិ

គប់ទីកន្លង

ពលនះបានធ្វើការបមូលផ្តុំគា

ជាសំឡងតមួយជាមួយគណ បកសសង្គះជាតិ ដលជាគណ

ជនរួមជាតិខ្មរតវា៉ឲយ ហ៊ុន សន

យៈ ជាតិ សង្វគ

មិនតឹមតជួបជាមួយជន

រួមឈាមខ្មរ

តាមបណា្ដរដ្ឋ

ក សម រងសុី និងអតីតមន្តីរដ្ឋមន្តីការបរទសអូសលី

រពកិច្ចពមពៀង ទីកុងបា៉រីស

សំខាន់ៗ ទគឺ

បទសបារាង ំ ប៉ុ

ះ្ណ

មួយដគូអន្តរជាតិសំខាន់ៗ ដើមបី

ចូលរួមបជុំជា

មហាអំណាចនិងមាស់ជំនួយឲយ

កបធាន សម រងសុី បាន

ឆ្លៀតឱកាស

ស្វងរកការគាំទពីបណា្ដបទស

ដាក់សមាធលើកម ុ អ្នកកាន់អំណាច

សុកខ្មរឲយបន្ទន់ឥរិយាបថ

ត

ទំព័រទី៤ "ក"

bBaHaRBMEdnsmuRTEdlkm<úCaRbCaFibetyürlayTMnak´TMngCamYy yYnkñúgqñaM1976 RtUvsaFarNrdæRbCamanitkm<úCaeFVI[sμúKsμaj

ក គង់ គាំ បធានបកសសមរងសុី

បកសតំណាងឲយអ្នកបជាធិបតយយ

ស្នហាជាតិ ក្នុងការចូលរួមបកួត

ត

ទំព័រទី២ "ង"

elak eRbd Gadam CMru j[RbeTsm©as´ CMnYydak´karKabsg;t´elIrdæaPiálkm<úCa

ក ហ៊ុន សន ពលជួបជាមួយអតីតមដឹកនាំយួន ឡ ឌឹកអាញ់

នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន និងនាយករដ្ឋមន្តីយួន ង្វៀន តិនយុង

យៈ ហា៊ន បយុទ្ធ

ថ្មីៗនះមន្តីអង្គការឃាំ

មើល សិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិបាន ជំរុញឱយបទសមាស់ជំនួយដាក់ ការគាបសង្កត់

លើរដាភិបាល

កម្ពជា ុ បនាប់ពីតុលាការខត្តសាយ រៀងសមចលើកលងការ បកាន់ ចំ

ទ

ះជនសងស័យ ឈូក

បណិត អតីតអភិបាលកុងបាវិត

ទាហានប៉ុលពត ពលតស៊ូបឆាំងយួនឈានពានទឹកដីខ្មរ ឆាំ១៩៧៨

យៈ សួន សុវិជា

ដលបានបើកាំភ្លើងបាញ់ឱយកម្ម រូបភាពជនសងស័យ ឈូក បណិត កាន់កាំភ្លើងបាញ់លើកម្មករ

ត

ទំព័រទី២ "ឃ"

ពីប

ពលចាប់ផ្តើមនិយាយ

ពំដនសមុទដ៏ចមូង

ទាហានយួនចូលលុកលុយឈានពានទឹកដីខ្មរដើមឆាំ ១៩៧៩

ចមស រវាងបទសកម្ពុជានិង

កំណត់ពំដនទឹក បនាប់ពីការ

សុកខ្មរកំពុងរៀបចំដំណើរការ

នឹងចប់សព្វគប់គតងតមើល

យួនដលអ្នកកាន់អំណាច

ះប

្គលពំដន

កហៀប

ឃើញពីការខាតបង់ប ជាតិ

ត

យសារត

ជន៍

ក ហ៊ុន

ទំព័រទី៣ "ខ"

esA b‘unriT§ GagGMNac«bnayk Gñkkan´GMNacenAkm<úCakMBugmankarRBYyármÖedaysar rdæmRnþIbg;Büú¼ePøogtamTMenIgcitþ elak suriya s‘UEb‘rDI ebþCJabMeBjtYnaTIrhUtcb´GaNtþi

បុរស

ប៊ុនរិទ្ធ

យៈ ចាន់ ចំណាន

កនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន

សន ពលខ្លះមិនសបបោយចិត្តចំ

ពលករខ្មររង់ចាំឆ្លងដនចូល

ះមន្តនិ ី ងសមត្ថកិចថា ្ច ក់កម

ដលធ្វើការងារតាមរបៀបជិះសះ

លងដ មិនយកចិត្តទុកដាក់ចំ

រកការងារធ្វើលើទឹកដីសៀម

ះបទប

របស់រដាភិបាល ជា

ពិសសការទប់សា្កត់ពលករដល

ត

ទំព័រទី៣ "ច"

សមត្ថកិច្ចបើអំពើហិងសោលើបជាពលរដ្ឋដលតវា៉រឿងដីធ្លី

យៈ សុជាតិ ថ្មីៗកន្លង

នះនាយក

រដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន និងមន្តីជាន់

ក ស៊ូប៊រឌី អ្នករាយការណ៍ពិសសអង្គការសហបជាជាតិ

ខ្ពស់ ក្នុងជួររដាភិបាលមួយចំនួន

សុរិយា ស៊ូប៊រឌី តំណាងពិសស

វាយបហារខាំងៗ

សិទ្ធមនុ ិ សសបចាប ំ ទសកម្ពុជា។

បានប

្ចញបតិកម្ម និងបើកការ លើ

ក

អង្គការសហបជាជាតិទទួលបន្ទុក

ក៏ប៉ន ុ សហគមន៍ ្ត អន្តរជាតិក៏ដូចជា មន្តីអង្គការសិទ្ធិមនុសសក្នុងសុក

ត

ទំព័រទី២ "គ"

nKrálesdækic©extþesomrabRbmUlluyBIkar muwg yUeTLg sb,ayekIbluyBIkardwkCBa¢Ún Gñkkan´GMNackñúgRbeTskm<úCaKYrBicarNa dwkCBa¢ÚneQIxusc,ab´ep:InbTbBa¢anaykrdæmRnþI elIsTm¶n´edayminxVl´BIkarxUcpøÚvnigs<an eTAelIGnusasn_rbs´shKmn_GnþrCati បរិយាយថ្ងនះ

យៈ លាភ លក្ខិណា

យៈ ជា ទនសោយ

ចន ើ ឆាមកហ ំ យ ើ ដល សឿន

ចន ើ ខមកហើយដល

សនមានតួនាទីជាបធានការិយា

មុឹង យូឡង តូវបានតងតាំងជា

ស្នងការដាននគរបាលខត្តសៀម

ជញ្ជូនខត្តកណា្ដល ជំនួស

ល័យបឆាំងបទល្មើសសដ្ឋកិច្ចន

ឃើញ

បកាប់បភពនបទ

មិនបានតឹមតូវតាមសន្ធិស

ត

ទំព័រទី៤ "ជ"

ដឹកនាំបទស

សន្តិភាពទីកុងបា៉រីស និងផ្ទុយពី

ជាតិបានរិះគន់ចំៗថាការដឹកនាំមិនតឹមតូវរបស់នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន បានធ្វើឱយរដាភិបាលកម្ពុជាបឈមនឹងវិបត្តិជាចើនដូចជា

នកុមមន្តីដលដាក់ជញ្ជីងថ្លឹង បុរស សឿន សន

យនាយក

លការណ៍លទ្ធិបជាធិបតយយ។ អ្នកសង្កតការណ៍ជាតិ និងអន្តរ

ក មុឹង យូឡង យក

ចិត្តទុកដាក់ ពីភាពអនាធិបតយយ

ល្មើសសដ្ឋកិច្ច និងបមូលកុម

ទំព័រទី៣ "ឆ"

សហបជាជាតិ ក៏ដូចជាសហគមន៍អន្តរជាតិពីប

ក

មាស សឿន ប៉ុន្តគមិនដល

ជាមប៉ូលិសសដ្ឋកិច្ចខត្តដុះស្ល

ត

មួយរយៈពលចុងកយនះ រដាភិបាលគប់គង

រដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន កំពុងបឈមនឹងការរិះគន់ពីមន្តីជាន់ខ្ពស់អង្គការ

បធានមន្ទីរសាធារណការ និងដឹក

រាប ដលគអាចនិយាយបានថា គឺគាត់អាច

យៈ ជ័យ វាសនា

ក

អំពើរំ រថយន្តដឹកទំនិញកកស្ទះ

យសារសានបាក់

ផ្លូវជាតិលខ២១

ភសិទ្ធិមនុសស អំពើពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរ ជ

ត

ទំព័រទី៤ "ស"

ះដីធ្លីកើតឡើង

សារព័ត៌មាន "មនសិការខ្មរ" បចាំថ្ង ទំព័រទី ០២ Tel: 016 375 777 E-mail : sithik.dam@gmail.com

តមកពីទំព័រទី១ "គ"

និងអង្គការសិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិ

បានទទួលសា្គល់ថារបាយការណ៍ របស់

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី ប

សិតពិសសអង្គការសហបជា ជាតិបានឆ្លុះប

ំងអំពីការពិត

ដលកើតឡើង

ក្នុងបទស

ការងាររបស់

ះ

ក ដលតូវមក

បំពញបសកកម្មក្នុងបទសកម្ពុ ជា ចំនួនពីរលើកក្នុងមួយឆាំដើមបី

វាយតម្លពីសានភាពសិទ្ធិមនុសស ក្នុងបទសនះ។

ក ស៊ូ

កម្ពុជា។ ហតុនះហើយទើប

ប៊រឌី បានប

តួនាទីជាអ្នករាយការណ៍ពិសស

នកិច្ច

សិទ្ធមនុ ិ សស បចាកម្ព ំ ុជា រហូតដល់

ខមិថុនា ឆាំ២០១៣ ខាងមុខ

កសុរយា ិ ស៊ប ូ ៊រឌី ប្តជាបំពញ

អង្គការសហបជាជាតិទទួលបន្ទុក ចប់អាណត្តិ

ះបីបមុខរដាភិ

បាលកម្ពុជាមិនពញចិត្តចំ

ះ

បសកកម្ម និងរបាយការណ៍របស់ កយា៉ងណាក៏

យ។

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី បាន

ប

ក់កាលពីសបាហ៍មុនថា រូប

កពុំមានបំណងលាលងពី

តំណង

មុនពលបញ្ចប់អាណត្តិ

ឡើយ បើ

ះបី

កតូវទទួល

រងការរិះគន់ពីរដាភិបាលកម្ពុជា

ហើយមន្តីរដាភិបាលកម្ពុជាមិន អើពើចំ

ះសំណើសុំជួបរបស់

កក្នុងអំឡុងបំពញបសក

កម្មក្នុងបទសកម្ពុជាយា៉ងណា ក៏

យ។

បានថ្លងថា

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី

កទទួលបាននូវ

ការគាំទយា៉ងខាំងពីសហគមន៍

តមកពីទំព័រទី១ "ង"

បជងការ

ះ

តជាមួយគណ

បកសបជាជន កាន់អំណាចសព្វ ថ្ង។ គណបកសសង្គះជាតិ គឺជា

ចលករមួយដ៏សំខាន់ក្នង ុ ការសច

សង់បទសកម្ពុជាដលបាន និងកំពុងតលិចលង់កមការដឹក នាំរបស់គណបកសបជាជនដល មាន

ក ហ៊ុនសន ជានាយក

រដ្ឋមន្តកា ី ន់កាប់ អំណាចអស់រយៈ

ពលជិត៣០ឆាំកន្លងមកនះ ។

តអាចចាត់ទុកបានថា ជាភ័ព្វ សំណាងបទសកម្ពុជាមួយដល ក្នុងរយៈពលចុងកយនះ

បជាពលរដ្ឋខ្មរភាគចន ើ ពួកគាត់

មានការភាក់រលឹក និងយល់ដឹង ចំ

ះទង្វើពមទាំងអំពើអាកក់

របស់បកសកាន់អណា ំ ចដលបានធ្វើ មកលើជាតិនិងបជាពលរដ្ឋ។

ហតុនះហើយបានធ្វើឲយ

ពួកគាត់ងាកមកចូលរួមជាមួយ

គណបកស សង្គះជាតិ វិញ ម្តង

ពះគណបកសសង្គះជាតិ មាន

ក់យា៉ងចបោស់ថា

កមានបំណងមកបំពញទសស ក្នុងបទសកម្ពុជា ម្តង

ទៀតនាពលណាមួយក្នុងអំឡុង

យសម រមយ និងថ្លថ្នូរ

ភសិទ្ធិ និងទពយ

សមបត្តិរបស់ពួកគាត់ អនុវត្តន៍និង

បចាកម្ព ំ ុជារួបនះបានលើកឡើង ទៀតថា

កបានស្នើសុំជួបជា

ការបរទស រដ្ឋមន្តីកសួងមហា

ផ្ទ អំឡុងពលមកបំពញទសស នកិចក្ន ្ច ុងបទសកម្ពុជាពីថ្ងទី១០ ដល់ថ្ងទី១៥ ខធ្នូ ឆាំ២០១២

ប៉ុន្តពុំបានជួបមន្តីណាមាក់តាម ការគងទុក

ះទ។

ក មា៉

ដលធ្វើឲយបជាបិយភាពគណ

ជាមួយគា

ះផងដរ

ក

គង់ គាំ បធានគណបកស សម រងសុី

ក្នុងពិធីចុះជួបចំណះសំ

ណាលជាមួយបជាពលរដ្ឋ និង

សកម្មជន-សកម្មនារី របស់គណ បកស សម រងសុី និងគណបកសសិទ្ធិ មនុសស ក៏ដូចជាអ្នកដលគាំទ

ជាតិរូបនះបានសម្តងនូវការ កសាយ

យសារតមិនបាន

មន្តីជាន់ខ្ពស់នរដាភិបាលកម្ពុជា តធ្វរបា ើ យការណ៍

លាតតដាងអំពីការពិតទាក់ទង ក្នុងបទសកម្ពុជាបច្ចុបបន្ន។ សូមប

ក់ដរថា

ក

ការរិះគន់យា៉ងខាំងពីមន្តីជាន់ សារត

យ

កបានផ្ញើរបាយការណ៍

ចំនួនពីរ

កាន់កុមបឹកសោសិទ្ធិ

មនុសសអង្គការសហបជាជាតិក្នុង ទីកង ុ ហសឺណវ បទសស្វស ី ដល ត

លើផលប៉ះពាល់ពីដីសមប

និង

ក យា៉សហ៍ ហា្គយ ដលជា

ក ភីតធឺ ឡឺបិច

អ្នកកាន់តំណងមុន

ក សុរិយា

ស៊ូប៊រឌី សុទ្ធតបានលាលង ពី តំណងរបស់ខ្លួនបនាប់ពីនាយក

រដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន រិះគន់យា៉ង ខាំងកា ត

លើពួកគ ហើយមាន

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី ទដល

ប្តជា បំពញតួនាទីរបស់

រងសុី និងគណបកស សិទ្ធិមនុសស ធ្វើការរួបរួមគា ដលឥឡូវនះគឺ

តអង្គការសហបជាជាតិអ្នករាយ ដលបានឲយដឹងពីការមិន លទ្ធិបជាធិបតយយ

រព

កម្ពុជា និង

យគសាប់តំណាងរាស្ត ពម

យើងបានធ្វើការរួបរួមគា ហើយ

ទាំងសមាជិកពឹទ្ធសភាសហរដ្

បធានគណបកស សម រងសុី

ដលមានចំនន ូ ២៧បទស ក៏ដូច

ដូចអ្វីដលបងប្អូនចង់បាន ។

ក គង់ គាំ បានថ្លងទៀតថា

កយការ

ះ

តជើសរីស

កុមបឹកសោឃុ-ំ សងា្កត់ កាលពីពល កន្លង

គឺមានបជាពលរដ្ឋជាង

ពីរលាននាក់ដលគាំទ គណបកស សម រងសុី និងគណបកស សិទ្ធម ិ នុសស ហើយក្នុង

ឋអាមរិកសាប់សមាជិកសភាអឺរ៉ុប

ជាសាប់សមាជិកពឹទ្ធសភាហ្វីលី ពីន សមាជិកពឹទ្ធសភាអូស លី គឺបានបងាញថាកម្ពុជារំ

ភសិទ្ធិ

មនុសសក្នុងកមិតមួយដ៏គួរឱយ ពួយបារម្ភ ។

ជាការឆ្លើយតប

ក ហ៊ុន

ះខាងគណបកសបជា

សន ទទួលសា្គល់ថាកាលពីប៉ុនាន

គទិញផង គលួចផង គឺបានតឹម

កើតឡើងមន ក៏ប៉ុន្តប៉ុនានខ

ជនគសម្លុតផង គសមាប់ផង តបីលាននាក់ទ។ ដូច្នះរវាងពីរ លាននាក់ដ៏ប្តូរផាច់ ពីរលានដ៏ជាក់

ស្តងនិងបីលានដលមានសំឡង ចដលមានសំឡង បំ

៉ង

មានសំឡងយួនផងដរ

ះឥឡូវ

គប់ទីកន្លងគឺមិនមន

យើងដលជាអ្នកបជាធិបតយយ

អ្នកស្នហាជាតិអ្នកសឡាញ់បជា

ពលរដ្ឋ តវូ ខាចគណបកសបជាជន ះទ គឺគណបកសបជាជនវិញ

ពលរដ្ឋខ្មរយើង

គប់ទិសទី ។

តតបាញ់

ះមករកគណបកស

គណបកសសង្គះជាតិ ដើមបីជ័យ ជំនះ

ឆាំ២០១៣ខាងមុខ។

ជាមួយគា

ះផងដរ

ក

មឃុំ និងអាជាធរធ្វើការ រារាំង រលឹកឡើងដើមបី

រពនូវសិទ្ធិសរី

ភាពរបស់បជាពលរដ្ឋ ដលពួក

គាត់មានសិទ្ធយា៉ ិ ងពញលញក្នុង ការជស ើ រីសគណបកសន

បាយ

ឆាំមុនគឺមានប មុននះ

ទាំងអស់

ះ

កបានខិតខំធ្វើការ

កលំអឡើងវិញ ឲយមានភាពល្អ

បសើរហើយ ដលការលើកឡើង របស់

ក ហ៊ុន សន ថាកម្ពុជា

មានការកលំអបព័ន្ធគប់គង និងមានការ

រពសិទ្ធិមនុសស

លទ្ធិបជាធិបតយយ ពមទាំង សនយោថាការ

ះ

ត

ឆាំ

២០១៣ខាងមុខខ្លួននឹងរៀបចំឲយ បានល្អបសើរ សរី តឹមតូវ និង យុត្តិធម៌ គឺគាននរណាមាក់គជឿ ឡើយ ពះ

ក ហ៊ុនសន ជា

មដឹកនាំមួយរូបដល

រពញ

យលបិចរាប់រយជំពូក ។

ជាមួយគា

ះផងដរ

គង់ គាំ ក៏បានជមបជូន

ក

កាន់

បជាពលរដ្ឋដលពួកគាត់ ភាគ

ចើនខ្វះបភពនការទទួលបាន ព័ត៌មានឯករាជយ

យ

លើកឡើងថាវត្តមានរបស់ អូបាមា៉

កបាន

កម្ពុជាបានធ្វឲយ ើ

ក

ក

ហ៊ុន សន រីកមុខរីកមាត់ណាស់ ពះកាល របស់

ះ

មុនវត្តមាន

ក អូបាមា៉ មកដល់កម្ពុជា

អ្នកធ្វអតា ើ ធិបបោយតាមរយៈបព័ន្ធ

ផសព្វផសោយដលចាំតលើកជើង ក ហ៊ុន សន គថាចាប់តាំងពី

ណាមួយដលពួកគាត់សឡាញ់

ណាពីណីមកមិនដលមានបធានា

មរបស់អស់

អំណាចមកកម្ពុជា

ពញចិត្ត និងចូលរួមកុំធ្វើដូចជា ះ។

កគឺត

សន

៨ ក្នុងបទសកម្ពុជាបានតាំងចិត្ត

ក គង់ គាំបានថ្លង

ទ ពះអី

កជឿជាក់ថា

ក

កំពុងតធ្វើការងារដ៏ល្អមួយហើយ ក៏រីករាយចំ

ះការគាទ ំ យា៉ងខាង ំ

ពីសាប័នផសងៗទៀត

ក្នុងប

ទសកម្ពុជា និងពីសហគមន៍អន្តរ

ត

សំណះសំណាលទាំងអស់គាថា សន

អូបាមា៉ អ

ពលដល

ក

្ជើញមកកម្ពុជា គឺតូវ

បានគលើកឡើងឲយដឹងថា វត្តមាន

ជាតិ។

កបានថ្លងថាហតុផល

មួយ

ក្នង ុ ចំ

មហតុផល

តមកពីទំព័រទី១ "ឃ"

របាយការណ៍ចញផសោយជា

ម្តចត

យគតិបណិតរបស់ស ះបីបជាពលរដ្ឋ

ករហមរហាមក៏

យ៕

ះទ ។

ខ

គួររំលឹកដលរថា កាលពីចុង

ខសីហា ឆា២០១២ ំ

កសុរិយា

ស៊ូប៊រឌី បានចញរបាយការណ៍ លាតតដាងអំពីប ប

សិទ្ធិមនុសស

លទ្ធិបជាធិបតយយ និងដំ

ណើរការ

ះ

តមិនតឹមតូវ

កម្ពុជា ហើយជំរុញឱយមានការ

សហបជាជាតិរូបនះបានផ្តល់ បាលកម្ពុជាកទមង់បព័ន្ធ

ះ

ត និងផាស់ប្តូរសមាសភាព

រៀបចំការ

ះ

ត

កម្ពុជា ះ

ត

ជាតិឆាំ២០១៣ ខាងមុខបពឹត្ត

យសរីតឹមតូវ និងយុត្តិ

ធម៌

កម្ពុជា។ ប៉ុន្តអនុសាសន៍

របស់

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី មិន

តូវបានរដាភិបាលរបស់នាយក រដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន ទទួលយក

អនុវត្តន៍ឡើយ ហើយបរជាបើក ការវាយបហារលើមន្តីអង្គការ ត្ថកិចនគរ ្ច បាល និងការសុប ើ អង្កត

អស់រយៈពលជាង ១០ខកន្លង ។

ក បដ អាដាម បន្តថា

ថ្ងអនាគតការសមច

ទ

បដ អាដាម បាន

រដាភិបាលកម្ពជា ុ យក

បប ើ ស់

ជងអំណាចផាច់ការ

កម្ពុជា។

ការសិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិ

ក

សចក្តី

សមចរបស់ពះរាជអាជាតុលាការ ខត្តសាយរៀងថាជាការលើកស្ទួយ និរទណភាពឬភាពរួច

សពរ៍

កម្ពុជា។ ជាមួយគានះកុមមន្តី អង្គការសិទ្ធិមនុសសក្នុងបទស

កម្ពុជាបានរិះគន់ថាសចក្តសម ី ច

របស់តុលាការខត្តសាយរៀងក្នុង ការលើកលងបទ ចំ

ទបកាន់

ះជនសងស័យ ឈូក បណិត

ទប

កាន់នអំណាចសាលកមនឹងតូវ

ជាឧបករណ៍ការពារ និងជម ដូច្នះល្មមដល់ពលហើយដល

កម្ពុជាតូវបញ្ចប់របាំងយុត្តិធម៌និង វបបធម៌គាន ឡើងរបស់

សពរ៍។ ការលើក កបដ អាដាម

អន្តរជាតិ កាលពីថ្ងទី២២ ខធ្នូ

បានចញរបាយការណ៍ជំរុញឱយ មាស់ជំនួយនានាដាក់គំនាប

បានគបើបស់ដើមបីបមើនិង ជន៍អ្នកកាន់

អំណាច និងមន្តីជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួរ រដាភិបាល ហើយបជាពលរដ្ឋកី

កតងតទទួលរងនូវអំពើអយុត្តិ ធម៌គានទីបញ្ចប់។ ទាក់ទង

នឹងសចក្តសម ី ច

លើរដាភិបាលកម្ពុជាដើមបីស្វង

មិនបកតីរបស់តុលាការខត្ត

ទាំង៣រូប

ការរិះគន់យា៉ងខាំងពីកុមសង្គម

រកយុត្តិធម៌ជូនកម្មការិនីរងគះ

ខត្តសាយរៀង។

ការទាមទារឱយដាក់សមាធបប នះបនាប់ពីសាប័នអយយការន

សាលាដំបូងខត្តសាយរៀងលើក លងការ

ទបកាន់ជនសងស័យ

ឈូក បណិត ដលជាអំពើអយុត្តិ

ធម៌បំផុតសមប់ជនរងគះ។ សចក្តីថ្លងការណ៍របស់អង្គការ

ឃាមើ ំ លសិទ្ធមនុ ិ សសអន្តរជាតិបាន កត់សមា្គល់លើចំណុចសំខាន់ៗ មួយចំនួនទាក់ទងនឹងអង្គហតុ ស្តីពីការបាញ់បហារ

ការិនីដលមជឈដានទូ

លើកម្ម និងក

សួងមហាផ្ទផងឱយដឹងថាជាទង្វើ របស់

ក ឈូក បណិត ជាជន

សងស័យតមាក់គត់ ហើយភាប់ ការទទួលខុសតូវករណីនះ បាយជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា។

នាយកបតិបត្តិអង្គការឃាំ

បដ អាដាម បានលើកឡើង ថាមានតឥទ្ធពល ិ ន គត់

បាយមួយ

ពីកយខ្នងការសមច

ក្តីឱយជនសងស័យឈូក បណិត រួច ខ្លួនហើយទាត់

លនូវភស្តុតាង

ទាំងឡាយដលបងាញ

សាយរៀង

ះកំពុងទទួលរងនូវ

យសម

បឹកសោសិទ្ធិមនុសសអង្គការសហប ជាជាតិ

ទីសាក់ការកុមបឹកសោ

សិទ្ធមនុ ិ សសអង្គការសហបជាជាតិ កាលពីថ្ងទី២៥-២៦ ខក

ឆាំ

២០១២

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី

ទងនឹងប

រំ

បានលាតតដាងយា៉ងចបោស់ទាក់

ភសិទ្ធិមនុសស

ក្នុងបទសកម្ពុជា។ ការលាតត ដាងការពិតរបស់ ស៊ូប៊រឌី

ក សុរិយា

ះហើយដលធ្វើឱយ

នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន និង មន្តីជាន់ខ្ពស់នរដាភិបាលកម្ពុជា

មិនសបបោយចិត្ត ហើយបើកការ វាយបហារលើ ប៊រឌី យា៉ងកំ

ល

ក សុរិយា ស៊ូ យមិនខ្វល់

ក្នុងសង្គមកម្ពុជា។ មន្តីអង្គការ សិទ្ធិមនុសសក្នុងបទស កម្ពុជា បានសម្តងការគាំទចំ

ះរបាយ

ការណ៍របស់អង្គការឃាំមើលសិទ្ធិ

មនុសសអន្តរជាតិហើយជំរុញឱយ

រដា ភិបាលកម្ពុជាបង្កើតគណៈ កម្មការឯករាជយមួយ ដើមបីតួត

ពិនិតយនិងស្វងរកយុត្តិធម៌ជូនជន រងគះ។ កុមមន្តីអង្គការសិទ្ធិ

មនុសសបានរិះគន់ថា ការដលពះ

រាជអាជាតុលាការខត្តសាយរៀង ទាត់

លភស្តុតាងសមត្ថកិចនគរ ្ច

បណិត មានមន្តីជាន់ខ្ពស់ជា ខ្នង បង្អក ហើយវបបធម៌និរទណភាព កំពុងតរាលដាលខាំងឡើងៗ

ក្នុងបទសកម្ពុជា។ ជាក់ស្តងពី

ដំបូងមន្តីនគរបាលយុត្តិធម៌បាន ចង្អុលបងាញ

លើជនសងស័យ

ឈូក បណិត ប៉ុន្ត អ្នកន

យសារមាន

បាយជាន់ខ្ពស់

ពី

កយខ្នងទើបជនសងស័យតូវ បានលើកលងការ

ទបកាន់

កបានធ្វើគឺជារឿងតឹម

តូវ ហើយការងាររបស់

កគឺ

ដើមបីលើកកម្ពស់ការ

ពសិទ្ធិ

មនុសស និងលទ្ធិបជាធិបតយយ ក្នុងបទសកម្ពុជា។

កុមមន្តអង្គ ី ការសិទ្ធមនុ ិ សស

ក្នុងបទសកម្ពុជាបានបងាញនូវ ភាពកក់

បនាប់ពី

ស៊ូប៊រឌី បានប្តជាថា

កសុរិយា

កនឹង

បំពញការងាររហូតចប់អាណត្តិ ពះ

កមានការគាំទពីអង្គ

ការសហបជាជាតិ និងពីសហ

គមន៍អន្តរជាតិ ដលជាការលើក ទឹកចិត្តយា៉ងសំខាន់។ ជាពិសស ការដល

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី

តាមដានដំណើរការ

ះ

តជាតិ

អាណត្តិទី៥ ក្នុងបទសកម្ពុជាគឺ ជារឿងសំខាន់ណាស់ដើមបីជួយ បជាពលរដ្ឋខ្មរ មានសិទ្ធិ

ះ

តជើសរីសមដឹកនាំដល

ខ្លួនពញចិត។ ្ត ដូច្នះការងាររបស់ ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី ក្នុងនាម

ខាំងសមប់បជាពលរដ្ឋកម្ពុជា

រដាភិបាលកម្ពុជា ស៊ូប៊រឌី បានប

ក សុរិយា

ក់ថា

ក

បំពញតួនាទីយា៉ងតឹមតូវក្នុង នាមជាមន្តអង្គ ី ការសហបជាជាតិ ដើមបីបមើផលប

ជន៍សិទ្ធិ

មនុសស និងសិទ្ធិបជាពលរដ្ឋ យា៉ងកអឺតកទម។ សូមប

ក់ដរថា

ជាជាតិមានផលប

ជន៍យា៉ង

ប៉ុន្តអាចធ្វើប៉ះពាល់ដល់មហិច្ឆ តាកញអំណាចរបស់មដឹកនាំ ដលកំពុងកាន់អំណាចបច្ចុបបន្ន

ហតុនះហើយទើបគបើកការ វាយបហារលើមន្តីអង្គការសហ

បជាជាតិរូបនះឥតឈប់ឈរ៕ ទបកាន់ជនសងស័យ ឈូក

ក្នុង

បណិត ពះជាអំពើដ៏អយុត្តិធម៌

សិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិក៏បានលើក

រូបភាពដលជនសងស័យ ឈូក

របាយការណ៍របស់អង្គការឃាម ំ ល ើ ឡើងអំពករណី ី បាញ់សមាប់

ក

ឈុត វុទ្ធី បធានអង្គការការពារ

បំផុតសមប់កម្មការិនីរងគះ។ បណិត កាន់កាំភ្លើងបាញ់ស

លើកម្មការិនីតូវគថតបាន

ធនធានធម្មជាតិ និង ការបាញ់

ហើយយក

សហជីពសរីកម្មករ ដលតូវគ

ដំបូងខត្តសាយរៀងកំពុងធ្វើឱយ

សមាប់

ក ជា វិជា អតីតបធាន

សងស័យថា ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងមន្តី

រដាភិបាលមួយចំនួន។ ការបាញ់ បហារ

លើកម្មការិនី

ងចក

វ៉ កុងបាវិត៣នាក់ឱយរងរបួស

តូវបានសាកសីបងាញថា

ក

បាវិត គឺជាជនសងស័យតមាក់គត់ ដលបានលើកកាំភ្លើងបាញ់

លើជនរងគះ។ ដូច្នះសចក្តី សមចរបស់តុលាការខត្តសាយ

រៀងគឺជាភស្តុតាងបងាញថាបព័ន្ធ តុលាការបទសកម្ពុជាបមើត ផលប

ជន៍អ្នកមានអំណាច

និងអ្នកមានលុយ រីឯបជាពលរដ្ឋ កីកមិនដលសា្គល់អ្វីដល ថាយុត្តិធម៌

ះឡើយ។

កុមមន្តអង្គ ី ការសិទ្ធមនុ ិ សស

ធម៌គួរតពិនិតយមើលឡើងវិញអំ

យពួកគចាត់ទុក

ថាជាទង្វអយុ ើ ត្តធ ិ ម៌ដ៏ អាកក់បផ ំ ត ុ

ដល

ហ៊ុន សន និងមន្តីជាន់ខ្ពស់ន

នឹងការរិះគន់របស់នាយករដ្ឋមន្តី

មួយចំនួន

បាយ និងបជាពលរដ្ឋទូ

កសុរិយា

ស៊ូប៊រឌី បានអះអាងទៀតថាអ្វី

ជាមន្តីជាន់ខ្ពស់អង្គការសហប

ក្នុងបទសកម្ពុជាបានរិះគន់ថា

ន

ក្នុងបទសកម្ពុជា។

ពីការរិះគន់អ្វីទាំងអស់។ តប

សុីវិល តំណាងសហជីព គណបកស

បាលមានន័យថាជនសងស័យឈូក

នឹងឥទ្ធិពលអំណាចមន្តីន

ក្នុងកិច្ចបជុំរបស់កុម

ឈូក បណិត អតីតអភិបាលកុង

ការពារផលប

អង្គការឃាំមើលសិទ្ធិមនុសស

សភាសហភាពអឺរ៉ុបជាដើម។

តាមសានភាពជាក់ស្តង

ការណ៍ឯករាជយទទួលសា្គល់ថាសប

កំពុងទទួលរងនូវភាពអយុត្តិធម៌

និងមានការភ័យខាចយា៉ងខាំង។

ហ្វីលីពីន ពឹទ្ធសភាអូស លី និង

កាលពីថ្ងទី២០ ខកុម្ភៈ ឆា២ ំ ០១២

កម្ពុជាពះបព័ន្ធតុលាការតូវ

បានឡើយហើយថាជនរងគះ

សហបជាជាតិ សហគមន៍អន្តរ

បបនះតូវបានកុមអ្នកសង្កត

ជារឿងដលមិនអាចទទួលយក

ក

នាប ំ កប

តដលនឹងបពឹត្ត

ះ

បកាន់ ឬលើកលងការ

ក្នុងសចក្តថ្ល ី ងការណ៍របស់

ណាស់សមប់កម្ពុជាកមការដឹក

ក្នុងការ

ឆាំ២០១២ នាយកបតិបត្តិអង្គ

សម័យត

្ជើញមកជាមហាកិត្តិយសខាំង

លប

ដើមបីធ្វយា៉ ើ ងណាឱយការ

ពលនះ

ក

អ

ះបង់

លាលងពីតំណង

កគានបំណង

មើលសិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិ

សនទ គបាន

កមិនអាច

ថាក់ដឹកនាំគណៈកមាធិការជាតិ

ក់ថា

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី បានទទួល

ជាតិ សហរដ្ឋអាមរិក ពឹទ្ធសភា

កមានការគាំទយា៉ងខាំង

បំពញការងារក្នុងបទសនះ យប

ះជាយា៉ងណា

ពីសហគមន៍អន្តរជាតិហតុដូច្នះ

រូប

អនុសាសន៍ ១៧ចំណុចឱយរដាភិ

ទើបតបញ្ចប់បសកកម្មលើកទី

បន្ទុក។ ប៉ុន្ត

នូវការគាំទយា៉ងខាំងកាពីអង្គការ

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី ដល

រហូតចប់អាណត្តិ។

សហបជាជាតិរូបនះយា៉ងពញ

ះ

កទមង់ជាបនាន់។ មន្តីអង្គការ

ធិបតីសហរដ្ឋអាមរិកដលកាន់ ះទ ទើបត

និងអង្គការសហបជាជាតិ។ ចំ

ក

សាធារណៈកាលពីថ្ងទី២២ ខធ្នូ

ដលទទូចសុំឲយគណបកស សម

ះគឺ

យសារតខ្វះ

កក្កដា ឆាំ២០១៣

នឹងសានភាពសិទ្ធិមនុសស

សិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋ និងការធាក់ចុះ

មានបជាពលរដ្ឋជាងពីរលាននាក់

ពល

ក្នុង

ះ គឺ

បចាកម្ព ំ ុជា។

ទង

ការិនី ៣នាក់រងរបួស។ តាមរយៈ

សិទ្ធិមនុសស

កបានលាលងមុនចប់

ជាពលរដ្ឋកម្ពុជា

ក ស៊ូប៊រឌី

ពមទាំងប

ត

អាណត្តិ

ការណ៍លាតតដាងការពិតទាក់

ការណ៍ពិសស

ះ

បជាពលរដ្ឋយើងយា៉ងតិចជាង យើង ហើយក៏មានបជាពលរដ្ឋ

មន្តីជាន់ខ្ពស់អង្គការសហបជា

យសារ

ះសរសររបាយ

បកស សិទ្ធិមនុសស ហើយក្នុង

គាំទគណបកស សម រងសុី និងគណ

កាន់អ្នកដលបានចួលរួមក្នង ុ វទិកា

ពីរលាននាក់ចង់សង្គះជាតិរបស់

ះទ ។

តអ្នកទាំង

ផសងទៀតដលអ្នកកាន់តំណង

គណបកសសង្គះជាតិ ផងដរ កបានមានបសាសន៍ ថា មាន

សំខាន់ៗ

ជាចើនលើកមកហើយ

យសារ

និងសូមកុំឃាត់ឃាំងគឺតូវភាក់

ខ្មរស្លូតតង់ ។

ភាកសោប

កមិនបានជួបដើមបីពិ

កម្ពុជាបានកើតឡើង

របស់គ

ធ្វើមកលើជាតិ និងបជាពលរដ្ឋ

នឹងទង្វរបស់ ើ ពួកគដល

ប៉ុន្ត

មនុសស

ជាងពីរលាននាក់យា៉ងតិចដល

រីដូមីនិក ផារិន មន្តីការិយាល័យ

គង់គាំ ក៏បានស្នើសុំកុំឲយមភូមិ-

សប

មន្តជា ី ន់ខ្ពស់រដាភិបាលកម្ពុជា ក៏

សហបជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិ

ះ

ៗ

បកសមួយនះកាន់តធាក់ចុះ

ឱកាសបានជួបពិភាកសោជាមួយ

គារវាងនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន

ទានសដ្ឋកិច្ច និងបព័ន្ធ

សមរងសុីគណបកសសិទ្ធិមនុសស និង

កបក់ចំ

កបើមាន

ខ្ពស់នរដាភិបាលកម្ពុជា

តខាង ំ ឡើងៗ

នឹងពយុះវាយ

ះរូប

រដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន រដ្ឋមន្តក ី សួង

នះទឹកចិតរបស់ ្ត បជាពលរដ្ឋកំពុង

គណបកសបជាជនកាន់អំណាច

ខាំងណាស់ចំ

សុរិយា ស៊ូប៊រឌី បានទទួលរងនូវ

កម្ពុជាមួយចំនួន រួមមាននាយក

បកសសង្គះជាតិ ទទួលបានការ

បាន

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី បាន

ថ្លងថាជាការពិតវាមានសារៈសំខាន់

មួយមន្តីជាន់ខ្ពស់នរដាភិបាល

ក គង់គាំ បានបន្ថមថា ឥឡូវ

គប់តំបន់បៀប

ទ។

ះ

ភសិទ្ធិមនុសសធ្ងន់ធ្ងរ

បជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុសស

ជាធំ ។ បការនះបានធ្វើឲយគណ គាំទពីសំណាក់បជាពលរដ្ឋកាន់

ក សុរយា ិ ស៊ប ូ រ៊ ឌី

អំពើរំ

បសិតពិសសអង្គការសហ

ទដលបាននិងកំពុងតខាចបជា

យយកជាតិនិងពលរដ្ឋ

ជាមួយ

ក

ពលជិតមកដល់។

ដឹកនាំបទសតាមបបបជាធិប តយយ

ការគាំទពីសហគមន៍អន្តរជាតិ

ហើយ

ក

នះ

គានការរំ

ជាមួយបសិតពិសសអង្គការ

ក់ដលថាពុំមានមន្តី

ជាន់ខ្ពស់ណាមាក់បានជួបពិភាកសោ

នឹងបប់

យល់ពមពីរដាភិបាលហើយ

ធ្វើគប់បបយា៉ងដើមបីឲយជាតិ រស់

ក៏បានប

ជួបពិភាកសោជាមួយមដឹកនាំនិង

ដលមានសំឡងលួចពមទាំង

មានការរីកចមើន បជាពលរដ្ឋ

មុន

ប៉ុន្តកាលបរិច្ឆទតូវតទទួលការ

សារតីខ្ពស់ក្នុងការការពារជាតិ និង

បជាពលរដ្ឋពម ទាំងជំរុញនិង

បទសកម្ពជា ុ ។ ភាពមិនចុះសមង ុ

បន្ទក ុ សិទមនុ ្ធិ សសក្នង ុ បទសកម្ពជា ុ

អន្តរជាតិ រួមមានពឹទ្ធសភាអូស លី និងសភាសហភាពអឺរ៉ុបចំ

ឧត្តមស្នងការសហបជាជាតិទទួល

កសួងមហាផ្ទ និងកសួងយុត្តិ ពីចំណាត់ការរបស់តុលាការខត្ត

សា យរៀងដលលើកលងការ

ផសព្វផសោយជាសា

ធារណៈ ហតុនះទង្វរបស់ ើ សាលា មជឈដានជាតិ និងអន្តរជាតិអស់ ជំនឿលើបព័ន្ធតុលាការក្នុងបទ

សកម្ពុជាតម្តង។ ដូច្នះការដល

គណបកសសង្គះជាតិ ជាគណ បកសបឆាំងជំរុញឱយមានការផាស់ ប្តូរបព័ន្ធតុលាការក្នុងបទស កម្ពុជា គឺជារឿងសំខាន់ណាស់ ដើមបីឱយបជាពលរដ្ឋទូ

ទទួល

បានយុត្តិធម៌ពិតបកដ។ មាន វិធត ី មយោ៉ងគត់ដើមបីផាស់ប្តូរបព័ន្ធ តុលាការបច្ចុបបន្នបកប

យ

បសិទ្ធភាពគឺបជាពលរដ្ឋខ្មរ ទូ

តូវឈប់

ះ

តគាំទ

គណបកសបជាជន ហើយងាក ះ

សង្គះជាតិ

តគាំទគណបកស ថ្ងទី២៨ ខកក្កដា

ឆាំ២០១៣ ខាងមុខ។ មានត ការ

ះ

តគាំទគណបកស

សង្គះជាតិប៉ុ

្ណះទើបអាចធ្វើ

ឱយបទសកម្ពុជា មានការរីក ចមើនយា៉ងពិតបកដ ហើយជីវ ភាពរស់

របស់បជាពលរដ្ឋបាន

បសើរជាងមុន៕

តមកពីទំព័រទី១ "ខ"

សន មិនមានមធយោបាយដើមបី តតាំងឬទាមទារពំដនសមុទ ដលយួនកំពុងលបតបាក់

ះ

ទ។អ្វៗផ្ត ី ម ើ ចញពីតម្លនអំណាច

នរបបសាធារណរដ្ឋបជាមានិត កម្ពជា ុ ដលកាល គាថា ស្ថិត

ះគដឹងឮគប់ៗ

កមឥទ្ធពល ិ របស់

យួនដលបានបងា្គប់ប

ឲយរដា

ភិបាលខ្មរជាចំណុះចុះកិច្ចពម

ពៀងជាចើនដលគសងស័យថា

យួនបានកងចំណញលើពំដន

ជាមួយភាគីកម្ពុជា ដើមបីបងាញ

ដលជាខសបនាត់មួយបានគូស

បទសយួនអាចបើបស់ដន

ទាំងសងខាងតាំងពីឆាំ១៩៥៤មក

មើលឃើញថាកុងហាណូយ និង

អាណានិគមបារាំងដើមបីសមួល

តប៉ុ

ធ្វើដូចលើកមុនៗគឺនិយាយត

មានទំនាក់ទំនងទ្វភាគីជាធម្មតា

ប៉ុន្តមិនមនជាពំសីមា បងចក

ឲយមតិសាធារណជាតិនិងអន្តរជាតិ សាធារណរដ្ឋបជាមានិតកម្ពុជា

គឺយួនតូវការអ្នកដឹកនាំខ្មរ ដល

អាចទទួលយកនិងការពារកិចព ្ច ម

ន

ធ្វើទុក្ខបុកម្នញ។

ជាការពិតយួនមានបំណង

បានលើកឡើងថាក្នុងសម័យសាធា

និយម ដលចុងកយធាក់ដល់

ព ំដ ន

រណរដ្ឋបជាមានិតកម្ពុជាភារកិច្ច ដ៏លំបាកមួយរបស់

ក ហ៊ុន

សន គឺការដឹកនាំកសួងការបរ ទសរបស់គាត់ក្នុងការចរចា ស យប

ះ

ពំដនភាគខាងកើត

ជាមួ​ួយបទសយួនហើយមនុសស ជាចើនដលមានមន្ទិលសងស័យ

ថាយួនបានឆ្លៀតយកចំណញ យចបិចយកដីខ្មរ ខណៈដល

កងទ័ពរបស់យួនកំពុងឈានពាន កាន់កាប់បទសកម្ពុជា បានមក ពពាក់ពពូនគា

តាមជំរជ ំ នភៀស

ខ្លួន ជាប់ពំដនសៀម។ មានការ ប

ក់ផងដរថា ជនភៀសខ្លួន

ជាពិសសបជាពលរដ្ឋដលមក

ពីបណា្ដខត្តភាគខាងកើតបាន បងាញភស្ភុតាងថា ប

្គលពំដន

ភាគខាងកើតតូវបានយួនលួច បង្ខិតចូលក្នុងទឹកដីខ្មរ ហើយ ដើមបីបិទបាំងនិងឆ្លើយតប

នឹង

ការ

ទបកាន់នះ យួនបានរៀប

ស

និងកិច្ចពមពៀងផសងៗ

ចំឲយមានការចរចាដើមបីចុះសន្ធិ

តមកពីទំព័រទី១ "ឆ"

ឈ្មួញដលរកសុខុ ី សចបោប់ឲយចូល បង់លុយ ដើមបីចៀសផុតពីការ បង្កប។ ប៉ុន្តគមិនដលឃើញ ស្នងការនគរបាលខត្តរាប

ក

មុនៗរហូតដល់សម័យសង្គមរាស្ត

របបខ្មរកហមគឺយួនបានពយោយាម គប់បបយា៉ងដើមបី ប

ះស យ

សសសល់មួយចំនន ួ តាមរយៈ

ពិនិតយមើលប បនាន់។

នះឡើងវិញជា

ក សឿន សន កំពុង

ចាត់តាំងកមាំងឲយចុះបមូលលុយ ពីកុមអ្នករកសុីទាំងសបចបោប់ និងខុសចបោប់សូមបីតហាងលក់

ទំនិញឃាំងស្តុកទំនិញ ឬការដឹក

ជញ្ជូនទំនិញមកពីសុកសៀម ឆ្លង

តមកពីទំព័រទី១ "ច"

ធ្វើចំណាកសុក

យខុសចបោប់

ក៏ដូចជាការហូរចូលទំនិញគច ពន្ធ។ ប៉ុន្តមន្តីខិលខូចអស់ទាំង

ះសំអាងលើខ្លួនមានអំណាច

និងខ្នងបង្អករឹងមាំពួកគមិនដល

ខ្វល់ខាយយកចិតទុ ្ត កដាក់អនុវត្តន៍ តាមបទប

របស់រដាភិបាលឲយ

មានបសិទភាព ្ធ

ះទហើយក៏មន ិ

ដលមានការដាក់ពិន័យពួកគឲយ សបតាមការពមានរបស់

ក

ហ៊ុន សន ម្តងណាឡើយ។ ក

ប៊ុនរិទ្ធ ក្នុងតួនាទី

ជាបធាននគរបាលអ

បវសន៍

បចាំចកអន្តរជាតិ

៉យប៉ត

អាចស្វងរកបក់ចំណូលពីអំពើ ល្មើសចបោប់យក

ធ្វមា ើ នធ្វើបាន

ន

បាយជាពិសសមួយគឺប

ពដន ំ សមុទបានកាយជាបធាន បទដលធ្វឲយ ើ រលាយទាំងសុងនូវ

ទំនាក់ទំនងរវាងកុងហាណូយនិង របបកម្ពុជាបជាធិបតយយ អំឡុង ឆាំ១៩៧៦ ហើយប

នះតូវ

បានកុងហាណូយលើកយកមក ះសយមុនគជាមួយសាធា

រណរដ្ឋបជាមានិតកម្ពុជា។ កិច្ច ពមពៀង

យួន

ះ ង្វៀង កូថាច់ បាន

បញ្ចូលឲយមានការទទួលសា្គល់នូវ អ្វីដលគ

ថា ជាខស បវីយ

កាត់ខត្តសៀមរាប ដូចជាបង

ទ។ ជាធម្មតា

ក

ះ

ប៊ុនរិទ្ធ

បានចាត់តាំងមន្តីជំនិតៗរបស់

គាត់ឲយចុះបចាំការតាមចករបៀង ដលមានការលួចឆ្លងដនខុស ចបោប់

យបថុយបថាន

លក់កមាំងពលកម្ម ហើយ

សុកសៀម

ប៊ុនរិទ្ធ បានមាក់ងាយ

ជាតិសាសន៍ឯង ដលតូវសៀម ចាប់បញ្ជូនមកវិញ

យសារត

ធនធានធម្មជាតិភាគីទាំង២ តូវ តធ្វើសហបតិបត្តកា ិ រហើយរាល់ សចក្តីសមចណាមួយតូវធ្វើ

ះ

យបញ្ចូល

ះតល់ ដល

ទិសខាង

ឲយយួន នូវ

ជិតបង្កើយ

ប វីយ មិនមនជាពំដនទ

គឺជាទឹកដីខ្មរ តាំងពីសម័យបារាំង កន្តើយ និងមិនមានឆន្ទៈទាមទារ

ឡើងរួមគា។ចើនឆាំកយមក ពលដលមានការ

ះ

ត

ការសហបជាជាតិ បទសកម្ពុជា លើការរុករករ៉បងកាត

តំបន់

បាតសមុទ ហើយក្នុងកិច្ចពម ពៀងឆាំ១៩៨២ ក៏បានប

ក់

លើចំណុចសំខាន់មួយទៀត គឺ អនុ

តឲយអ្នករស់

ក្នុងតំបន់

បន្តអាជីវកម្មនសាទមិនតឹមត

ក្នុងដនទឹកបវត្តសា ិ ស្តប៉ុន្តបាន ចូលមកក្នុងដនសមុទខ្មរ។

គង

ះតល់ជាកម្មសិទ្ធិរបស់

ពានដូចជាសកម្មភាពនសាទខុស

ជាពាកយ

កមួយថា ភាពពងើយ

កន្តើយ និងការមិនទាមទារ

ះ

តល់ធ្វើឲយយួនពញចិត្តជាខាំង។ ក្នង ុ កិចព ្ច មពៀងឆា១៩៨២ ំ

ដលស្ថិត

កាន់តខិតជិតមក

ឡាយដលបានចញ

យសា

ធារណរដ្ឋបជាមានិតកម្ពុជាក្នុង ពលចុះហត្ថលខាបានប

ក់ថា

បជាពលរដ្ឋក៏ធាប់បានរាយ

ភបំពានដនទឹក

ចបោប់របស់កងបដាប់អាវុធយួន ធាប់ធ្វើឲយមន្តី

កសួងការបរ

ទសតវា៉ជាចើនដង

កាន់

ក

ហ៊ុន សន ប៉ុន្តអ្វីដលបានកត់ ត

ក្នុងកំណត់ហតុអង្គបជុំ

ទាង ំ

ះបានប

ក់ថា

ក ហ៊ន ុ

សន បានតឹមតសាប់ហើយ ស្ងៀម។អំឡុងឆាំ១៩៨៣

ក

ហ៊ុន សន បានបន្តចុះហត្ថលខា មួយស្តពី ី ពដន ំ

លជាមួយយួន

យយកផនទីដលទទួលសា្គល់

បង់បចាខ ំ ឲយ

ក សឿន សន

ះ គាត់នឹងចាត់កមាំងឲយចុះ

សុើបអង្កត ហើយសុំដីកាពី

តុលាការចុះឆកឆរនិងជួលឲយ អ្នកកាសតជួយចុះផសោយយក

ផាល់

ក សឿន

យា៉ងអនាធិបតយយតាមផ្លូវជាតិ

សំខាន់ៗក្នុងការគាបជំរិតឲយកុម ឈ្មួញដឹកជញ្ចូនទំនិញទាំងសប ចបោប់និងខុសចបោប់យចូលបង់លុយ។ សមប់កុមឈ្មួញដលមិនរាយ

ការណ៍ជាមុនពីការដឹកជញ្ជន ូ ទំនញ ិ ក សឿន សន ទ

សន ចបោស់ណាស់មិនហា៊នធ្វើអ្វី ខុសពីទមាប់

ះទ។

ជញ្ចូនមាន់ ទា គន់តលើសចំនួន

មានបភពចំណូលសំខាន់ៗ

ចំនួន៣ ដល

ក

រាប់កបោលឡានដឹកទំនិញទាំងតូច

ធ្វមា ើ នធ្វបា ើ នផាល់ខ្លួន គឺទី១-ការ

ប៉ត បង្ខឲយ ំ បង់បក់ចាប់ពី ៥០០-

កំពុងសុខសួលក្នុងការយក

បមូលលុយពីអ្នកដំណើរដល

ឆ្លងដនសបចបោប់តាមចកពំ ដន

៉យប៉ត ដលក្នុង

ះ

ទាំងធំ ដលឆ្លងកាត់ចក

៉យ

១៥០០បាត ទើបអាចយកទំនិញ ឆ្លងពំដនមកផ្ទរ

តាមឃាំង

គីឡូលខ៤។ សូមបីតកម្មករ

សមប់បជាពលរដ្ឋដលមាន

អូសរទះដឹកជញ្ជូនទំនិញដល

មន្តីតួតពិនិតយរបស់

ដលកីក

លិខិតឆ្លងដន អឡិចតូនិចតូវ ក

ប៊ុនរិទ្ធ ជំរិតឲយបង់បក់ចំនួន១មុឺន

ភាគចើនជាជនពិការ ស្តមមា៉ ី យ ក

កយា៉កគឺមន្តីរបស់

ប៊ុនរិទ្ធ មិនដល

រៀល ហើយសមប់ពលករដល

យល់

គគាបជំរិតឲយបង់ប ក់ចាប់ពី

តូវមន្តីរបស់

មានលិខិតឆ្លងដនសបចបោប់តូវ ៦០០-១០០០បាត។

មានកំហុសខុសឆ្គងមួយទៀត

បវសន៍ចក

យប៉ត បានលួចធ្វើលិខិតឆ្លង

ល

ការណ៍របស់ថាក់លើ ដូចជាករណី លួចធ្វើប័ណ្ណឆ្លងដនថាក់តំបន់ ឲយបជាពលរដ្ឋដលគានទីលំ

ពិតបកដក្នុងខត្តបនាយមាន ជ័យ

យយកប ក់ក្នុងមា ក់

៦០០-៨០០បាត ហើយក្នុងអនុ

កឹតយបានកំណត់ឲយយកប ក់ តឹមត២មុឺនរៀលប៉ុ ប

ក់បានថា

ក

្ណះ អាច

ប៊ុនរិទ្ធ

កំពុងយកសចក្តីណនាំរបស់រដា ភិបាល ចក

ស្វងរកផលប ៉ផាល់ខ្លួន។

ជន៍

ថា

តាមផ្លូវ៦០ និងផ្លូវជាតិលខ

៦៨ គសង្កតឃើញកមាំងរបស់

ក សឿន សន បានចល័តចុះ

ឈើ ទាំងតូចទាំងធំឲយចូលបង់ មានភាពជិតដិតឬជាបក្ខពួករបស់

ក សឿន សន រាល់ការដឹក

ប៊ុនរិទ្ធ លួចបង្កើតឲយមានចក

ប៊ុនរិទ្ធ

គ

ះទ។ បជាពលរដ្ឋដល

រកសុីដឹកជញ្ជូនទំនិញបន្តិចបន្តួច ក

ប៊ុនរិទ្ធ

តួតពិនិតយនិងបង្ខំឲយបង់

បក់ដើមបីចៀសផុតពីប ប៉ុន្ត

រលុងចំ

ក

ផសងៗ

ប៊ុនរិទ្ធ បរជាធូរ

ះការដឹកជញ្ជូនទំនិញ

ខុសចបោប់ឬទំនិញគចពន្ធរបស់ កុមឈ្មួញធំៗ ដលជាប

ជន៍

ឆាំងបាយមិនចះរីងស្ងួតរបស់

របៀងខុសចបោប់។ បើពិនិតយមើល អតីតកាលរបស់

ក

ប៊ុនរិទ្ធ

គន់តមានការងារ

សានីយ៍

ទូរទសសន៍ឯកជនមួយប៉ន ុ គា ្ត ត់មាន សាច់ឈាមជាមួយឧបនាយករដ្ឋ មន្តមា ី ក់កបា ៏ នជួយអូសស

្ដង

ឲយមានមុខតំណងជាបធាននគរ បាលអ

បវសន៍ បចាំចក

៉យប៉ត រហូតដល់ពលបច្ចប ុ បន្ន

នះ ហើយមួយមាត់ណាក៏ ក

យ

ប៊ុនរិទ្ធ តងតយក

ះថាក់ដឹកនាំមកបើបស់

ដើមបីទប់តំណងកុំឲយរ

រហូតដល់ហា៊នយកបទប នាយករដ្ឋមន្តី ប

ជន៍ចក

្គះរង្គើ

របស់

ស្វងរកផល ៉ផាល់ខ្លួន

យា៉ងកអឺតកទមបំផុតពះ ទីណាក៏

យ

ក

ប៊ុនរិទ្ធ

តងមានវត្តមានហហមថាក់លើ មួយចំនួន

វាយកូន

្គល ឬ

កន្លងសបបោយ ហើយគិតថា

គាត់។ បក់ចំណូលផ្នកទី៣-គឺ

គាននរណាហា៊នធ្វើអ្វីគាត់ទ។

ក្នុងការឃុបឃិតជាមួយមខយល់

ប៊ុនរិទ្ធ និងបក្ខពួកកំពុងនាំគាជិះ

ក

ប៊ុនរិទ្ធ កំពុងសុខសួល

ឲយនាំពលករលួចឆ្លងដនខុស ចបោប់

លក់កមាំងពលកម្ម

សុកសៀម

យបថុយបថាន

ហើយការលួចឆ្លងដនខុសចបោប់

ផ្ទុយពីអនុសាសន៍របស់នាយករដ្ឋ មន្តី តងតកើតមាន យប៉ត

យសារ

ក

ចក

ក ហ៊ុន សន

និងទីបឹកសោយួន

កសួងការបរ

ទសបានណនាំពីទិស

នកិច្ច

ចរចាយា៉ងយកចិត្តទុកដាក់ ដល កាល

ះមាន

ក ឌិត មុន្ទីរ

ដលជាបធានគណៈកម្មការចរចា តូវបានបញ្ជូន ហាណូយ

រៀន

ក ុង

យមិនមានការកំណត់

មុខការនិងពលវលា ហើយតូវ បានជំនស ួ ជាប

្ដះអាសន្ន

យ

បការនះហើយដល

ក

សះលងដយា៉ងរំភើយ ពះ

សូមបីតអង្គភាពបឆាំងអំពើពុក រលួយដលមាន

ក ឱម យិុន

ទៀង ជាបធានក៏មិនទាន់ចាត់ វិធានការសុើបអង្កត ចំ

ះទង្វើ

មិនបកតីរបស់សមត្ថកិច្ចពុក រលួយ

ចក

៉យប៉តដរ៕

បើបៀបធៀប

ខាងភាគីយួន

៤ខ ដូច្នះកម្ពុជាតូវបំពួញឬកាត់ បន្ថយពលវលាបជុំ ហើយ២ខ កយមក

ក្នុងអង្គបជុំមួយ

ទីបឹកសោយួន

កហ៊ុន សន បាន

យមានការរៀបចំជាសចពី

ការតួតពិនិតយលើប

យបានធ្វើការ

យួនបានសើរី

មិនបារម្ភថាតូវ

នះហើយជាតម្លនអំណាច

សមាជិក នគណៈកម្មការខាង

ការបរទស

របស់គណៈកម្មការ បើ

ះបីជា

កម្ពុជាបានលើកឡើងពីកង្វះខាត ខាងថវិកាដើមបីចុះ

តាមទីកន្លង

ធ្វើការវាស់វងក៏

យ។

និងការខ្វះខាតសមារៈទំនើបដើមបី

ឆាំ១៩៨៥ កយពល

កម្ពុជា ហើយក្នុងនាមជារដ្ឋមន្តី

បទសយួនទាំងការប កម្មទប់ទល់ចំ

បឆាំងពីមន្តីក្នុងរបបសាធារណ

ជាតិពីប

តូវធ្វើ

យប

ះ

ក់ថាក្នុងការចរ

ចាកម្ពុជាតូវបកាន់

លជំហរ

គឹះគឺមិត្តភាព សាមគ្គីភាព និង សហបតិបត្តិការ

យ

ហ៊ុន សន បានពងឹងការតួតត រដ្ឋមន្តលើ ី ប

ពំដន រហូតដល់

ក ហ៊ុន សន

បានសមចជាផាច់ព័តលើសន្ធិ ស

ពដន ំ

ក ដលគាត់បាន

ពនយល់ដល់អ្នកដលមានចិត្តរារក ទាំងអ្នក

ក្នុងជួររដាភិបាល និង

សភាជាតិ។ គចាំបានថា

ះ ទុន

ក្នុងកិច្ចបជុំមួយនកុមបឹកសោរដ្ឋ

ការសមាត់គឺកិច្ចការរបស់យើង ពី

ពិតជាមានការសមុះសមួលខ្លះ

បកធាយឲយ

ទាង ំ ការបប ើ ស់ផនទីឆា១ ំ ៩២៤

ថមទាំងបានសង្កត់ធ្ងន់ថាតូវរកសោ ពលនះ

អនាគតកុំឲយមានការ ះ។ ថ្វីដបិតត

មានការទាមទារពីភាគីកម្ពុជា ទាក់ ទង

នឹងការខ្វះខាតថវិកា និង

សមារៈចាំបាច់ផសងៗ

ះ ទុន

បានបង្ខំឲយរៀបចំកិច្ចការយា៉ង ឈើដលតូវដឹកជញ្ជូនឲយ ទូទាត់បក់គា

ក

តាមហាង

បដញ

ះទ។

ក សឿន

របស់គាត់ ឲយកាន់កាប់ផ្លូវជាតិ

សំខាន់ៗ ហើយមន្តីខ្លះមាន ភារកិច្ចដើរបមូលលុយបចាំខ

ពីកុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូនទំនិញឬទី

តាំងបើកសិបបកម្មកច្នឈើ ពះ កសឿន សន អាច

បកាប់

សភាពការណ៍បទល្មើសសដ្ឋកិច្ច

និងសា្គល់យា៉ងចបោស់រាល់សមាស

កហ៊ុន សន បានសារភាពថា

ដលធ្វើឡើង

យភាគីខ្មរ រួម

ដលមានហុចអំ

យផល

ខាងភាគីយួន ដលហតុការណ៍ ះធ្វើឲយមានការឆ្លើយតបពី ក ហង សំរិន ថា ក្នុងសម័យ

ភាពកុមឈ្មួញដលរកសុីក្នុងភូមិ សាស្តខត្តសៀមរាប។ អាណាចកដល

សន

ក សឿន

បកាប់ធ្វើឲយកុមឈ្មួញ

ជាចើនបាក់សបោតហើយពលខ្លះ នគរបាលសដ្ឋកិច្ចខត្តសៀមរាប

ចញបតិបត្តិការបង្កបករណី

តូចតាច ឬករណីបទល្មើសដល

មិនបានបង់លុយយកសាដបង្អួត ថាក់លើ ប៉ុន្ត

ក សឿន សន

បរជាសុខសល ួ ជាមួយកម ុ ឈ្មញ ួ ដលរកសុដឹ ី កជញ្ជូនឈើខុសចបោប់ ដើមបីបមូលលុយយក មុខតំណង។ បើ

អភិវឌឍន៍

ះបីជាស្នង

ការនគរបាលខត្តសៀមរាប តូវ

្ចញបតិ

ះសាធារណមតិ

ជាតិ និងអន្តរជាតិរួមទាំងការ

ចុងឆាំ១៩៨៥

ក

ក ហ៊ុន សន

បានខិតខំការពារពំដនជាមួយ

ដល

យួនមាក់ដលគសា្គល់ថា

យ

ះឲយចំកន្លង

ក្នង ុ សម័យសាធារណរដ្ឋបជាមានិត

របស់គាត់ថមទៀត លើជួរគណៈ

មានការរំលឹកផងដរថា

្គល

អួតអាងពីការរីកចមើនពីកិច្ចការ

គឺ

ក គង់ គាំ។

ះប

ះជាថ្មី

តឹមតូវឬក៏អត់។

បានឡើងធ្វើជារដ្ឋមន្តីទី១

ដលជាអនុរដ្ឋមន្តីការបរទស

ពំដនរួម

តាមចំណុចតឹមតូវប៉ុន្តខាងភាគី

អតីតរដ្ឋទូតបចាំបទសយួន

សន បានរកសោទុកមន្តីជំនិតៗ

ជញ្ជូនឈើម្តងៗគគន់តរាយ

ប៊ុនរិទ្ធ អាចទទួលបានពីការ

បទសយួន គឺ

បជាពលរដ្ឋបានឲយដឹងទៀត

សឿន សន ខាំងសមបើមណាស់។

បភពចំណូលទី២-

ក

ចមុះដើមបីកំណត់ពំដនជាមួយ

ខារា៉អូខ មិនដលមានការតាម

តិចតួចក៏ធាប់តូវបានមន្តីរបស់

ការឆ្លងដនខុសចបោប់។

ដលតូវចូលរួមក្នុងគណៈកម្មការ

ក

លុយប៉ុន្តសមប់កុមឈ្មួញដល

យល់អ្វីឡើយ ជាពិសសការដឹក

ក សឿន

យគានការ

តូវគឺសិទ្ធិអំណាចរបស់

គ

សា្គល់ចិត្តសា្គល់ថ្លើម

ផាកពិន័យ

សាធារណរដ្ឋបជាមានិតកម្ពុជា

សឿន សន បានដឹងជាមុន ហើយ

ឡើងនិងតាមបដញរថយន្តដឹក

នឹងតូវគបដញចាប់យក

យកុមអ្នករកសុីទាំងតូចទាំងធំ

គា

កមិតខ្ពស់រហូតងាប់មាន់ ទា ខាត

ះ

សា ដ បង្អួតថា ក់លើម៉្លាះហើ

គឺកិច្ចការបស់កម្ពុជាយឺតជាងយួន

កសួងការបរទស

ការណ៍ពីចំនួនរថយន្តនិងចំនួន

ឡុងចុងគាននរណាទទួលខុស

ះទ។ ជាក់ស្តង

តាមឱសថសា នហាងលក់

កិចក ្ច មប

រីសរួចមន្តី

ក សឿន សន ចាប់យក

សន បានចញដាក់កុងតូលជជុះ

ក

អាណានិគមយួន និងខ្មរបានធ្វើ

្គល។ បនាប់ពីបានជើស

ទុន បានពនយល់មន្តខ្ម ី រនូវអ្វីដល

ហពីការរំ

ពួកគដូចដលយួនបានតាក់តង

បញាប់ដើមបីចរចានាពលខាងមុខ

ះប

របស់កម្ពុជា ពីសំណាក់យួនឈាន

ះតល់មកវិញ ពីសំណាក់

សារព័ត៌មាន "មនសិការខ្មរ" បចាំថ្ង ទំព័រទី ០៣ Tel: 016 375 777 E-mail : sithik.dam@gmail.com

ភាពលម្អិតនិងចំណុចដលតូវ

ពលបជុំលើកទី១ ទីបឹកសោរបស់

យក

កម ុ អ្នកកាន់អំណាចគឺយន ួ បានគប់

ធ្វើជាមូលដាន ហើយលើកនះក៏

ពឹត្តិការណ៍កើតមានជាហូរ

សឿន សន

គចវះ ពីការបង់លុយជូន

ដនឲយបជាពលរដ្ឋផ្ទុយពី

ដកហូតមុខតំណងណាមួយ

ះ

ពិន័យទាមទារឲយបង់ប ក់ក្នុង

ប៊ុន

ខ្វល់ខាយពីការដាក់ពិន័យឬការ

ក់ថា ចំ

ការណ៍ផងដរថានគរបាលសដ្ឋ

រ

រិទ្ធ មានខ្នងបង្អករឹងមាំមិនដល

យបានប

សាំងគចពន្ធជាដើម មិនអាច

គឺនគរបាលអ

ក

លិច

ខាងឆ្នររបស់ខ្មរ ហើយកឹតយទាំង

ជូន

្គះរង្គើ ពះ

គូសចញពីឆ្នរ

ហ៊ុន សន និងរដ្ឋមន្តកា ី របរទស

ក

លាស់

និងយួនមិនចុះសមុះសមុងគា

ក៏បានគបលើដនទឹកបវត្តិសាស្ត

យ

ះហាក់ដូចជាមិនមានភាពចបោស់

ះបាន

យួន ពះខស បវីយ

ខកក្កដា ឆា១ ំ ៩៨២

ដលបានសមច

រាបបាតសមុទ។ កិច្ចពមពៀង

កមការរៀបចំរបស់អាជាធរអង្គ

យផលដល់បទស

យភាពពងើយ

តងតនឹកឃើញដល់សានភាព

ខ្ពង់

យ

ហុចអំ

កាន់កាប់ ប៉ុន្ត

ជាតិរបស់មដឹកនាំខ្មរកហម គ

្ណះ ប៉ុន្តបទសខ្មររកសោ

សិទ្ធិលើធនធានធម្មជាតិ

ខសបនាត់ បវីយ ធ្វឡើ ើ ង

អារម្មណ៍ខ្មរភាគចើនថា ការគូស

ះតល់ទាំងមូល

ផាល់ខ្លួន និងសាយយក

ថា ក់លើដើមបីទប់តំណងកុំឲយ

ះ

ះ តក្នុងករណីការពារ

ក្នុង

ហើយតំបន់

ទ

ះទ គឺទាម

ត្តមសីហនុ និងរណសិរសរំ

ទឹកទាំង

ជាតិ វៀតកុង បានបងាញ

ែនទ្វភាគី។ រំលក ឹ ដល់ទឹកចិតស្ន ្ត ហា

បង្កើតឲយមានកិច្ចពមពៀងពំដ

សន បានបពឹត្ត

ទារឲយអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ

ក់ទៀតថា មូលដាន

នកិច្ចពមពៀងរវាងសម្តចពះ

ជាប់ទឹកដីខ្មរ។ តាមពិតខសបនាត់

ទំនិញផសងៗបសិនបើគានលុយ

ក សឿន

ះទ។

ការបលបិ ើ ច តាមគប់មធយោបាយ

ស៊តណាឌី ដាក់ពិន័យឬលុបបំបាត់ ភាពអសកម្ម ដល

ះ

កុមអ្នកសវជវផ្នកពំ

ហា៊នបឆាំងជាមួយយួន តូវគ

លបបទសកម្ពុជាតាំងពីជំនាន់

កុមអ្នកសិកសោពីប

អធិបតយយភាព ដនបានប

ជន៍យួន ហើយឥសសរជនខ្លះដល

យអាជា ធរ

ដល់កិច្ចការរដ្ឋបាលនាពល

ពៀង ដើមបីចំណញផលប

ក។

កម្ពុជាទាំងដនទឹកនិងដី

ឆាំ១៩៣៩

រដ្ឋបជាមានិតកម្ពុជា។

អស់រយៈពលជាង៥

ពល

៉ង

ក ហ៊ុន សន ចំណាយ

ពនយល់បំភ្លឺក្នុងរដ្ឋសភា ពំដនគឺ

ក ហ៊ុន

សន បានអះអាងថាទឹកដីរបស់ កម្ពុជាតូវបានបាត់បង់តាំងពី

សម័យមុនៗហើយពយោយាម ការពារនូវអ្វីដលគាត់បានធ្វើ ថា

មិនមនជាកំហុសឬមិនមនជា អ្នកធ្វើឲយបាត់បង់ទឹកដី។ យា៉ង ណាក៏

យការលើកឡើងរបស់

កុមអ្នកសវជវពីប

ព ំដ ន

ដលយួន និងរបបសាធារណរដ្ឋ

បជាមានិតកម្ពុជាបានធ្វើគឺធ្វើឲយ យួនចំណញផលប

ជន៍ពី

កម្ពុជាយា៉ងចើនសមបើម ឯខ្មរ បាត់បង់បូរណភាពទឹកដីតាមពំ ដនឥតឈប់ឈរ៕

បានផាស់ប្តូរជាបន្តបនាប់ចើន អាណត្តិមកហើយ ប៉ុន្ត សឿន សន

ក

តមានឱកាសរកសោ

តួនាទីរបស់គាត់ ជាបធានការិយា

ល័យនគរបាលបឆាំងបទល្មើស សដ្ឋកិចយា៉ ្ច ងរឹងមាំដដល សារត

យ

ក សឿន សន អាច

បមូលលុយពីអំពើល្មើសចបោប់ យក

អភិវឌឍន៍មុខតំណង ឬ

ទប់មុខតំណងកុំឲយរ

្គះរង្គើ

ហើយក្នុងតំណងជាបធាននគរ បាលសដ្ឋកិច្ចខត្តសៀមរាប

ក សឿន សន អាចបមូល

លុយយក

ធ្វើមានធ្វើបានផាល់

ខ្លួនយា៉ងងាយសួល៕

សារព័ត៌មាន "មនសិការខ្មរ" បចាំថ្ង ទំព័រទី ០៤ Tel: 016 375 777 E-mail : sithik.dam@gmail.com

តមកពីទំព័រទី១ "ក"

ទទួលយកអនុសាសន៍របស់

ក

សុរិយា ស៊ូប៊រឌី មកអនុវត្តន៍តាម យគានលក្​្ខខណ ពះវាជា

មធយោបាយតមួយគត់ដលធានា ឲយមានការ

ះ

ត

យសរី

លទ្ធប ិ ជាធិបតយយ។

យហតុ

និងយុត្តិធម៌តាម ថាការ

ះ

លការណ៍ន

ត

កម្ពុជាប៉ុនាន

ក្នុងការរួមចំណកជួយឲយដំណើរ ះ

ត

ក្នុងបទស

កម្ពុជា នាពលខាងមុខនះមាន ភាពសរី តឹមតូវតាមស្តង់ដារ អន្តរជាតិ អាចចាត់ទុកជា

ជ័យសមប់បជារាស្តខ្មរទូ ផងដរ។

គ

កបធាន សម រងសុី បាន

លើកចុងកយនះ មិនអាចឆ្លុះ

ជួបជាមួយ

ក ខវីន រ៉ូត ជា

ជារាសខ្ម ្ត រ ដលកំពុងសកឃាន

និងជាអ្នកន

បាយដ៏មានឥទ្ធិ

ប

ំងពីឆន្ទៈពិតបកដរបស់ប

នូវសិទ្ធសរី ិ ភាព និងលទ្ធប ិ ជាធិប តយយ

ះទ

យសារតមាន

ការលួចបន្លំនិងគានតមាភាព។

កបធាន សម រងសុីបាន

ចូលរួមក្នុងកិច្ចបជុំជាសាធារណៈ មួយជាមួយដគូអន្តរជាតិសំខាន់ៗ ទីកុងបា៉រីស កាលពីថ្ងទី១៩

ខធ្នូ ឆាំ២០១២ហើយអ្នកបជា ធិបតយយ និងអ្នកសឡាញ់យុត្តិ ធម៌

ទូទាំងពិភព

បានចូលរួមក្នុងកិច្ចបជុំ

កដល ះបាន

លើកទឹកចិត្ត និងចូលរួមផ្តល់

បល់ជាចើន ដើមបីឲយគណបកស សង្គះជាតិអាចធ្វដំ ើ ណ ើរ យរលូនល្អ

អំណាចរបស់

ះ

ជាសាពរក្នុងការ

មុខ

កាន់ការផ្តល ួ

ក ហ៊ុន សន ះ

តជាតិ

អតីតរដ្ឋមន្តីការបរទសអូសលី ពល ដើមបីជជកពិភាកសោគាពីការ ជំរុញឲយអន្តរជាតិយកចិតទុ ្ត កដាក់

កាន់តខាំងឡើងពីដំណើរការ បជាធិបតយយ

ក្នុងបទស

កម្ពុជា ដលកំពុងបឈមនឹង គះថាក់

យសារការដឹកនាំ

មិនតឹមតូវផ្ទុយពីកិច្ចពមពៀង

កុងតូលជជុះចាំបមូលលុយពី

ការដឹកជញ្ជូនលើសទម្ងន់ យក ធ្វើមានធ្វើបានផាល់ខ្លួន

ះ

ទធ្វើឲយផ្លូវសានដលចាស់ទុឌ ទម

ក្នុងខត្តកណា្ដលតូវ

បាក់សុតនិងខូចខាតរំខានការធ្វើ ដំណើរបស់បជាពលរដ្ឋ។ ជា

លការណ៍សាលាខត្ត

ឲយមានការរឹតតបិតលើសិទ្ធិសរី

ភាព និងការបប ើ ស់បព័នតុ ្ធ លា ការជាឧបករណ៍ន

បាយដើមបី

បំបទ ិ សំឡងរិះគន់។

កបធាន

សម រងសុី យកចិត្តទុកដាក់ខាំង បំផត ុ ចំ

ះយន្តការបជាធិបតយយ

ក្នង ុ បទសកម្ពជា ុ ដលតវូ ជាប់

បាន

បកាប់យា៉ងផាច់មុខលើ

អ្នកវិភាគអន្តរជាតិឯករាជយ បាន ចាស់ទុឌទមជាចើនកន្លង

តាមផ្លូវជាតិលខ២១ អាចទទម្ងន់ តឹមត១៥

ន ប៉ុន្តការដឹក

ជញ្ជូនជាក់ស្តង មានទម្ងន់មិន តិចជាងពី ៥០-៨០

ន

ះទ

គឺកុមមន្តីសបបោយរាប់កបោល ឡានយកលុយ មិនខ្វល់ខា យ អ្វីទាំងអស់។

និយាយពីជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្ត

តាមផ្លូវជាតិលខ២ និងលខ៣

កណា្ដលបានឯកភាពឲយមន្ទីរសា

ដលគប់គង

តួតពិនិតយការដឹកជញ្ជូនលើស

មិនដលហាមឃាត់រថយន្តដឹក

ធារណការបង្កើតកុមចមុះ ដើមបី ទម្ងន់

តាមផ្លូវសំខាន់ៗ តាម

ស្តង

ក មុឹង យូឡង បាន

របៀបចល័ត ប៉ុន្តការអនុវត្តជាក់

បន្តឲយកុមជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្តទាំង ះ ដាក់ប៉ុស្តិ៍ជាអចិន្តយ៍យូរ

ឆាមកហើ ំ យ

លគឺទីតាំងជញ្ជីង

ថ្លឹងរថយន្ត

ទូទាំងខត្តកណា្ដល

កំពុងធ្វើសកម្មភាពដូចកុមកុង តូលជជុះគឺសកម្មបំផុតក្នុងការ

រាប់កបោលឡានយកលុយ មិនដល ខ្វល់ពីការដឹកជញ្ជូនលើសទម្ងន់ បំផាញផ្លូវសាន

ះទ។

ក

មុឹង យូឡង មិនដឹងជាទទួលបាន ផលប

ជន៍ពីកុមជញ្ជីងថ្លឹង

រថយន្តប៉ុនាន

ះទទើបគាត់មិន

យកចិត្តទុកដាក់លុបបំបាត់ភាព អសកម្ម ដលបង្កឡើង

យកុម

ជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្តពះអ្វីដល មន្តអស់ ី

ះកំពុងធ្វើផ្ទុយពី

ល

ការណ៍របស់កសួងសាធារណការ និងផ្គើនចំ

ះសចក្តណ ី នារបស់ ំ

អភិបាលខត្តកណា្ដល។

ជាក់ស្តងសានលខ៤៩ ស្ថិត

ស ុក

ះធំ តាមដងផ្លូវជាតិ

លខ២១ បានបាក់សុតធ្វើឲយកក ស្ទះរថយន្តនិងអ្នកដំណើរហើយ

កម្ពុជាឲយរលូនល្អ ហើយបណា្ដ

និងបជាជនកីក។

កបធាន សម រងសុី បាន

លើកឡើងអំពប ី

សំខាន់ៗដល

សហគមន៍អន្តរជាតិតូវរួមគាជួយ

ះសយឲយបានទាន់ពលវលា

ជាពិសសបណា្ដបទសជាហត្ថ

លខី នកិច្ចពមពៀងសន្តិភាព កុងបា៉រីស មានកាតព្វកិច្ចជាអន្តរ ជាតិដើមបីធានាឲយមានការ សិទ្ធិមនុសស ការ

ះ

ត

រព យ

សរី និងយុត្តិធម៌ការកទមង់

បព័នតុ ្ធ លាការឲយមានភាពឯករាជយ ធានាឲយមានយុត្តិធម៌សង្គមជា

ពិសស ការធានាឲយដំណើរការ បជាធិបតយយ

ក្នុងបទស

កម្ពុជាមានភាពរលូនល្អតាមរយៈ ការបងចកអំណាចឲយសបតាម

លការណ៍ នលទ្ធិបជាធិប

មិនអាចធ្វើឲយខ្លួនស្ថិត

កហ៊ុន សន កំពុងបង្កើត

សាប័នជាតិសំខាន់ៗដូចដលកុម

តមកពីទំព័រទី១ "ជ"

របស់ខ្លួន

ដលនាំឲយមានគះថាក់ដល់ជាតិ

របស់

រយៈការពងឹងអំណាចផាល់ខ្លួន

ចំណញរបស់គណបកសសង្គះ

រថយន្តផ្ទុកលើសទម្ងន់ នាំគាដាក់

របស់មនុសសតមាក់ គឺជាបភព

តយយ។ បទសកម្ពុជា គឺជាសមា

គាំងបនាប់ពីគណបកសបជាជន

ជាតិ ដលអាចទទួលបានការគាំ

ការ

សន្តិភាពកុងបា៉រីស ហើយតាម

អាណត្តទី ិ ៥ នាថ្ងទី២៨ ខកក្កដា

ឆាំ២០១៣ ខាងមុខនះ។ ផល

ជំរុញឲយកុមអ្នកកាន់អំណាច

បបន្ននះ ស្ថិតកមការគប់គង

ទពីបណា្ដបទសមហាអំណាច ការ

លើកឡើងថា បទសកម្ពុជាបច្ចុ

យមន្តីកងរាជ

អាវុធហត្ថ ដ៏មានឥទ្ធិពលមាក់ គឺ ជញ្ជូនលើសទម្ងន់ឲយផ្ទរទំនិញឬ

ធ្វើការផាកពិន័យដើមបីបមូល ថវិកាជូនរដ្ឋ

ះទ។ ដូចជាករណី

ជិករបស់អង្គការសហបជាជាតិ ធ្វមិ ើ នដឹងមិនឮចំ បារម្ភពីអំពើរំ

ឯ

ឬ

ះសចក្តព ី ួយ

ភសិទ្ធិមនុសស

ការធ្វើទុក្ខបុកម្នញលើបជារាស្ត កីក ការចាប់ខ្លួន ឬការផ្តនា

ស

អ្នកស្នហាជាតិ ដលសហគមន៍ អន្តរជាតិកំពុងទាមទារ

ះទ

ហើយគង់តថ្ងណាមួយការរួម

សំឡងគាតមួយរវាងខ្មរស្នហា ជាតិ និងបណា្ដបទសបជាធិប តយយ

ទូទាំងសកល

ចទទួលបាន

ក អា

គជ័យលើការ

ទំនងល្អជាមួយកុមជញ្ជីងថ្លឹង រថយន្តទាំង

សុកខ្មរ កទមង់របៀបដឹកនាំ ះ

កាន់ផ្លូវតូវឡើង

វិញ។ សហបធាននកិច្ចពម

ពៀងសន្តិភាពកុងបា៉រីស គឺ បទសបារាំង និងឥណូនសុី ហើយ

ក សម រងសុី ធាប់ជួប

ពិភាកសោអំពកា ី តព្វកិច្ចជាអន្តរជាតិ ដលបទសទាំង២នះតូវរួម ចំណកឲយបានខាំងកា ក្នុងការ ធានាឲយមានការ សរី

ះ

យនិងយុត្តិធម៌

ត

យ

ក្នុង

បទសកម្ពុជា នាឆាំ២០១៣ខាង មុខ។ បទសឥណន ូ សុន ី ង ិ បារាង ំ បានទទួលយកសំណរបស់ ើ

ក

បធានសម រងសុី រួចហើយក្នុងការ ជួយជំរុញឲយអ្នកកាន់អំណាច

សុកខ្មរ អនុវត្តន៍ឲយបានតឹមតូវ និងពញលញតាមខ្លឹមសារដល

មានចងក្នុងកិច្ចពមពៀងសន្តិ ភាពកុងបា៉រីស ដលរួមមាន ២ ចំណកធំៗគឺ ទី១-ប តូវ ធានាឲយមានការ មនុសស ការ

ះ

ត

ផ្ទក្នុង

រពសិទ្ធិ

យសរី

រពសិទ្ធិមនុសស និងការ

ពងឹងលទ្ធិបជាធិបតយយ បទសទាំងអស់តូវ

រពអធិប

តយយភាព ឯករាជយភាព បូរណ ភាពទឹកដី និងភាពមិនអាចរំ

ភ

បំពានបានរបស់កម្ពុជា។ មួយ

រយៈកន្លងមកនះកុមអ្នកកាន់ អំណាច

សុកខ្មរ មិនយក

ចិត្តទុកដាក់អនុវត្តន៍ឲយបានតឹម តូវនិងពញលញតាមកិច្ចពម ពៀងសន្តិភាពកុងបា៉រីសនះទ ជាពិសសគឺបទសយួន

ត

ក្នុងរបស់កម្ពុជា រួមទាំងការរំ

ភ

បន្តលូកដជៀតជកកិច្ចការផ្ទ លើបូរណភាពទឹកដីខ្មរ តាមត អំពើចិត្តទើប

កបធាន សម

រងសុី កំពុងពយោយាមជំរុញឲយមាន ដំ

ះស យន

បាយថាក់

អន្តរជាតិថ្មមួ ី យទៀតដើមបីសង្គះ

បទសកម្ពុជាឲយរួចផុតពីគះ ថា ក់ និងជួយឲយរាស្តខ្មរបាន ចាកផុតពីភាពកក ី រហមរហាម។ កិច្ចបឹងបងរបស់

ក

ពីប

តង់ចំណុចទី២-ដលចង អន្តរជាតិ គឺមានភាប់នូវ

កាតព្វកិច្ចរបស់សហគមន៍អន្តរ ជាតិ ពិសសមាស់ហត្ថលខីន

កិចព ្ច មពៀងសន្តិភាពកុងបា៉រីស ដលអាចរួមគាបង្កើតឲយមានយន្ត

ការអន្តរជាតិ ដើមបីធានាឲយមាន

តស៊ូនិងទាមទារសិទ្ធិសរីភាពក្នុង

យរលូនល្អ

ពលដលកុម

ជាបចាំខ ឲយ

ះបង់បក់

មន្តីកងរាជ

អាវុធហត្ថដលកំពុង

៉ផាច់លើ

ការបមូលលុយពីជញ្ជីងថ្លឹងរថ យន្តទាំង២កន្លងនះ។

ក

សាយ សុខា គាត់មានតួនាទីជាមន្តី កងរាជអាវុធហត្ថ ហើយ

ពល

ដញថ្លបានសមប់ការបមូល លុយពីជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្តតាមផ្លូវ

ជាតិលខ២ និងលខ៣ គាត់អាច បមូលលុយ យក

ធ្វើមានធ្វើ

បានផាល់ខ្លួនយា៉ងសុខសួល

ះ

ជាផ្លូវសានរងការខូចខាតសុត បះសំ បបណាក៏

យ ក៏

ក មុឹង យូឡង មិនយកចិត្ត

ទុកដាក់

ះដរ។

កំពុងធ្វអា ើ ច

មុខសនសឹមៗ គង់

តថ្ងណាមួយគឺអាចដើរដល់ផ្លូវ

តមកពីទំព័រទី១ "ស"

ះ តូវបង់បក់ យា៉ងពញបន្ទុក បព័ន្ធយុត្តិធម៌មិនឯករាជយការ ះ តមិនតឹមតូវ ចាប់ពី ១០-៤០មុឺនរៀល តាម និងមិនយុត្តិធម៌ជាដើម។ លើសនះ ទៀតអ្នកសង្កតការណ៍ឯករាជយ

បភទរថយន្តឬទំនិញ គឺគា ន មួយចំនួនបានរិះគន់រដាភិបាលដឹកនាំ យនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន ករណី គយល់ទ ហើយពល ថាកំពុងបមើផលប ជន៍បរទសជាជាងបមើផលប ជន៍ជាតិ

ខ្លះសមប់រថយន្តដលមិនសូវ និងផលប ជន៍ពលរដ្ឋខ្មរ។ ជាក់ស្តងការបើបស់បព័ន្ធតុលាការ មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយកុម ឱយដាក់ ស ក សម រងសុី ក្នុងសំណុំរឿងដកតមុយប ្គលពំដន ជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្តតូវគ សរូស លខ១៨៥ ភូមិ ះកបោនកណា្ដល ឃុំសំ ង សុកចន ខត្ត

២ សាយរៀង តូវបឈមនឹងការរិះគន់ថា ជាការបមមហិ ើ ច្ឆតាឈានពាន លានរៀល ហើយពលខ្លះបង្ខំឲយ របស់យួន យខ្វះការពិចារណាពះអ្វីដល កសម រងសុី បានធ្វើ

សា យរបស់សាធារណការខត្ត សហគមន៍អន្តរជាតិចំ ះការដឹកនាំមិនតឹមតូវរបស់នាយករដ្ឋមន្តី កណា្ដល ក៏កំពុងសុខសួលក្នុងការ ហ៊ុន សន និងអនុសាសន៍របស់ ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី បានជំរុញឱយ

ធំផងដរ គឺឲយតបង់លុយឲយកុម ការពិតបទសកម្ពុជាបច្ចុបបន្ន កំពុងបឈមនឹងប ដូចអ្វីដល ជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្តគអាចដឹកជញ្ជូន សុរិយា ស៊ូប៊រឌី លាតតដាងក្នុងរបាយការណ៍ជាបន្តបនាប់របស់ ទំនិញតាមតអំពចិ ើ ត្តហើយសូមបី នាពលកន្លងមក។ ក្នុង តពលខ្លះរថយន្តដលមិនផ្ទុក បជាពលរដ្ឋចញពីដីធ្លី លើសទម្ងន់ក៏តូវគ

ះប

រំ

ក

ភសិទ្ធិមនុសស និងការបណ្ដញ

យពុំមានសំណងសមរមយ គឺជាវិបត្តិដ៏ធ្ងន់

សរូសឲយ ធ្ងរ ក្នុងបទសកម្ពុជា ហើយបព័ន្ធតុលាការមិនឯករាជយកំពុងត ២មុន ឺ ធ្វើឱយវបបធម៌និរទណភាពកើតឡើងយា៉ងពញបន្ទុកបណា្ដលឱយបជា

បង់បក់ថ្លបាយចាប់ពី១

ធ្វើឲយខូចខាតផ្លូវសាន ចះតកើត មានជាហូរហគានការលុបបំបាត់

ះទ ក៏ពះតកុមជញ្ជីងថ្លឹង

រថយន្តដលបចាំការ

ទី

ះ

សុខសួលក្នុងការបមូលលុយពី

ការដឹកជញ្ជូនលើសទម្ងន់។ សាន

ដូចជាការដឹកជញ្ជូនកសិផល ពី

តាមផ្លូវជាតិលខ៥ ឆ្លងកាត់ខត្ត

កណា្ដលចូលរាជធានីភ្នំុពញ និង បន្ត

សក ុ យួនសុទត ្ធ ជាប់កាតព្វ

ះ

មូលដានក្នុងការដាក់សមាធឲយការ

គណបកសសង្គះជាតិ ដើមបីរំ

ពមពៀងសន្តិភាពកុងបា៉រីសជា

សុកយើងឲយរួចផុតពីការដឹកនាំ

ទមង់នង ិ ការយកអនុសាសន៍របស់

មិនតឹមតូវ និងជួយឲយបជារាស្ត

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី ដើមបីទាម

ខ្មរ មានជីវភាពធូរធាររួចផុតពីភាព

ទារឲយមានការ

កីករហមរហាម ហើយការរួបរួម

ះ

ត

យ

សរី និងយុត្តិធម៌។ សមាជិកសភា

ជាមួយគណបកសសង្គះជាតិ

ទូទាំងពិភព

កបានចូល

ពលនះ គឺបងប្អន ូ បជាពលរដ្ឋមិន

រួមចុះហត្ថលខាគាំទបសកកម្ម

កម្ម

ជាតិ ដើមបីការ

ចាំបាច់នាំគាកាន់អាវុធ ឬធ្វើបាតុ

របស់គណៈកមាធិការសភាអន្តរ

ះទ គឺយើងតូវនាំគា

ះ

តឲយគណបកសសង្គះ

បជាធិបតយយ ខ្មរ

តឲយ

កបធាន សម

រងសុី ឡើងកាន់កាប់

ចំណករបស់បជារាស្តខ្មរ ដល

គវាសនា

បទសជាតិក្នុងឆាំ២០១៣នះ បកប

សហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងការទាម

យ

គជ័យ ពះមិន

អាចទុកឱយគណបកសបជាជនដឹក

ត

នាំបទសជាតិ

យសរីនិងយុត្តិធម៌សបតាម

ប

យ

គប់ទិសទីមានក្តីសងឃឹម

ះ

ក ហ៊ុន សន។ ការរួម

ះ

ត

យា៉ងមុតមាំថា ពួកគអាច

ក និងការដឹកនាំមិនតឹមតូវ

ទារឲយមានដំណើរការ

ះ

កម្ពុជា កាន់ត

ចើនឡើងៗធ្វើឲយបជារាស្ត

ធិបតយយអ្នកស្នហាជាតិ ឡើង

រកគះថាក់

បន្តទៀតបានឡើយ៕

ះទ ពះអាច ធ្វើឱយប៉ះពាល់ដល់ផលប

ជន៍ជាតិ និងផល

ជន៍របស់បជាពលរដ្ឋ។ មានន័យថានាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន

តូវបើកផ្លូវឱយ

ក សម រងសុី វិលតឡប់ចូលបទសកម្ពុជាវិញ

ឥតលក្ខខណដើមបីចូលរួមបកួតបជងក្នុងការ តមាភាព ពះ

ឧបករណ៍របស់គណបកសកាន់អណា ំ ច បសិនបើ ះ

ះ

យ

តបកប

យ

ក សម រងសុី ពុំមានកំហុសអ្វីដូចដលតុលាការជា ទបកាន់ទាង ំ បំពាន

ះឡើយ។

ក សម រងសុី មិនអាចចូលរួមពញលញក្នុងដំណើរការ

តជាតិឆាំ២០១៣ ខាងមុខទ

ដលផ្ទុយពី

ះ

ះគឺសហគមន៍អន្តរជាតិក៏មិន

ត

ះដរ ពះជាការ

តួនាទី

បកាប់ជញ្ជង ី ថ្លង ឹ រថយន្តមិន

បានអនុវត្តន៍តាម

មន្តីសង្គមសុីវិលដលឃាំមើលដំណើរការ

ះ

ត

ក្នុង

លការណ៍របស់ បទសកម្ពុជា បានទទួលសា្គល់ថាការដល ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី ះទ។ អ្នករាយការណ៍ពិសសអង្គការសហបជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុសស

ថាក់លឲយ ើ បានតម ឹ តវូ

កមុឹង យូឡង ចាប់តាំង បចាំកម្ពុជា ផ្តល់អនុសាសន៍ឱយរដាភិបាល ក ហ៊ុន សន កទមង់ ពីបានឡើងតំណងជាបធានមន្ទីរ បព័ន្ធ ះ ត និងផាស់ប្តូរសមាសភាពថាក់ដឹកនាំគណៈកមាធិការ សាធារណការខត្តកណា្ដល គាត់ ជាតិរៀបចំការ ះ ត គឺជារឿងសមសប។ យហតុថាការ បានឃុបឃិតជាមួយមន្តថា ី ក់កម

ះ តដលរៀបចំ យកម្ពុជាខ្លួនឯងចាប់តាំងពីឆាំ១៩៩៨ រហូត បង្កើតឲយមានភាពអសកម្មគាន មកមិនដលបពឹត្ត យសរី តឹមតូវ និងយុត្តិធម៌សបតាម ការកទមង់ទាល់ត ះហើយ ឆន្ទៈរបស់បជាពលរដ្ឋទ ពះគណៈកមាធិការជាតិរៀបចំការ ះ ត

ក មុឹង យូឡង អាចបមូល ទព នីថា ជាអគ្គលខាធិការតូវបានគរិះគន់ថា ជាឧបករណ៍របស់ អភិវឌឍន៍មុខតំណង គណបកសបជាជន ហើយធ្វើអ្វីៗដើមបីបមើផលប ជន៍គណបកស

ឬសង់ដើមបានយា៉ងងាយសួល បជាជន យគានសចក្តីអៀនខាស។ ដូច្នះការកទមង់បព័ន្ធ បំផុត។ គន់តបក់ចំណូលបាន ះ តនិងផាស់ប្តូរសមាសភាពគណៈកមាធិការជាតិរៀបចំការ ះ មកពីកុមជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្តដល

តតាមអនុសាសន៍របស់អង្គការសហបជាជាតិ និងសហគមន៍អន្តរ

ឃុបឃិតឲយមានការដឹកជញ្ជូន ជាតិ គឺជារឿងចាំបាច់ណាស់ដើមបីឱយការ លើសទម្ងន់បំផាញផ្លូវសាន ទូ ថ្ងទី២៨ ខកក្កដា ឆាំ២០១៣ បពឹត្ត

ះ

តជាតិអាណត្តិទី៥

យសរី តឹមតូវ និង

រថយន្តដឹកទំនិញដលមានទំនាក់

ជូនថាក់លើដើមបីទប់តំណង៕

យូឡង អាចរៀបចំជាកញ្ចប់ទុក

យនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន មិនគួរបងាញជំហររឹងទទឹងមិនទទួល

យកអនុសាសន៍របស់អង្គការសហបជាជាតិ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ

ះ

ត

លការណ៍លទ្ធិបជាធិបតយយ សរីពហុបកស។ ហតុនះ

សាសន៍របស់អង្គការសហបជាជាតិ និងសហគមន៍អន្តរជាតិដើមបី ផលប

ជន៍ជាតិខ្មរ និងដើមបីផលប

ជន៍បជាពលរដ្ឋទូទាំង

បទស ចៀសវាងធ្វើអ្វីៗដើមបីតអំណាចផាល់ខ្លួន ហើយភ្លចគិតពី ទុក្ខលំបាករបស់បជាពលរដ្ឋ។

តាមរយៈរបាយការណ៍របស់

ក សុរិយា ស៊ប៊ ូ រឌី អ្នករាយការណ៍

ពិសសអង្គការសហបជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុសសបចាំកម្ពុជាតាម

រយៈរបាយការណ៍របស់អង្គការសិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិ និងរបាយការណ៍

របស់អង្គការសិទ្ធិមនុសសក្នុងបទសកម្ពុជា បានធ្វើឱយសហគមន៍អន្តរ ជាតិដឹងយា៉ងចបោស់ពាក់ព័ន្ធនឹងសានការណ៍ទូ កម្ពុជា។ ហតុនះ

ក្នុងបទស

ះបីនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន និងមន្តីជាន់ខ្ពស់

នរដាភិបាលកម្ពុជាខំបមធយោ ើ បាយបិទបាំងដល់កមិតណាក៏មិនអាច រួចដរ ពះសហគមន៍អន្តរជាតិ សហភាពអឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមរិក

សហគមន៍អន្តរជាតិជំរុញឱយរដាភិបាល

ភូមិឡពាង ឃុំតាជស សុកកំពង់តឡាច ខត្តកំពង់ឆាំង គឺជា

កិច្ចចូលបង់លុយឲយកុមជញ្ជីង ចណាស់

សភាអន្តរជាតិនះ បានយកកិច្ច

ពងង ឹ ការទប់សា្កត់រថយន្តដលផ្ទក ុ ឧទាហរណ៍នអំពើរំ ភសិទ្ធិមនុសសដលរដាភិបាល ក ហ៊ុន លើសទម្ងន់បង្កឲយខូចខាតផ្លូវសាន សន និងគណៈកមាធិការសិទ្ធិមនុសសកម្ពុជា របស់ ក ឱម យុិន ប៉ុន្តមន្តីសាធារណការដលមាន ទៀង មិនអាចបិទបាំងការពិតបានឡើយ។

តឹងតងឲយកុមមន្តសា ី ធារណការ

ទាង ំ ខត្តកណា្ដលក៏ជាបភពចំណល ូ យុត្តិធម៌សបតាមឆន្ទៈរបស់បជាពលរដ្ឋ។ មិនចះរីងស្ងួត ដល ក មុឹង កុមអ្នកវិភាគឯករាជយបានអះអាងថា រដាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំ

ថ្លឹងរថយន្ត។ យា៉ង

យបជាធិបតយយ

គប់

ទិសទីតូវតមកចូលរួមជាមួយ

និងបទសមាស់ជំនួយនានា បានដឹងការពិតរួច

យន្តដឹកទំនិញមកពីសុកសៀមក៏

ប៉ុន្តការដឹកជញ្ជូនលើសទម្ងន់

ត

រៀលផងដរ។ នាយករដ្ឋមន្តីហ៊ុន ពលរដ្ឋកីករងគះមានចំនួនកាន់តចើនឡើងៗ ពីមួយឆាំ មួយ សន ធាប់បានដាក់បទប យា៉ង ឆាំ។ ប ជ ះដីធ្លី តំបន់បឹងកក់ និងសហគមន៍បុរីកីឡា ក៏ដូចជា

បចាំការលើផ្លូវជាតិនះផងដរ

ះទ ពះគប់រថ

ក់ថាបជាពលរដ្ឋខ្មរ

ះ

កម្ពជា ុ ពះថា គណៈកមាធិការ

នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន គួរតបន្ទន់ជំហរ ហើយអនុវត្តន៍តាមអនុ

គន់តដើមបីការពារដីសបជាកសិករខ្មរ និងបូរណភាពទឹកដីជា ចំណុច អាយុជីវិតជាតិយា៉ងពិតបកដ។ ផ្លូវជាតិលខ១ ក្នុងសុកកៀន មន្តីសង្គមសុីវិលមួយចំនួនបានលើកឡើងថា ការរិះគន់របស់ ជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្ត

បក់យក

មិនធម្មតា

ការ

កបធាន សម រងសុី បាន

ផ្ទរទំនិញផងដរ។

លុយពីការដឹកជញ្ជូនលើសទម្ងន់

កុមជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្តដាក់ប៉ុស្តិ៍

កមាធិការសភាអន្តរជាតិ ដើមបី

ដលយើងកំពុងធ្វើ។

ទទួលសា្គល់លទ្ធផលនការ

ផ្ទុកលើសទម្ងន់។ គសង្កតឃើញ

ជិតផសោរឧដុង្គ ក៏អាចបមូល

អំណាចរបស់ខ្លួនតាមរយៈគណៈ

ជាតិជួយគាំទបុពហតុ ្វ ដត ៏ ឹមតូវ

បង្ខំឲយបង់បក់បមាណ ១

ជាតិលខ៥ ដលមានទីតាំងស្ថត ិ

យសារការ

យកចិត្តទុកដាក់ និងបើបស់

សំឡងតមួយឲយសហគមន៍អន្តរ

កំពុងបើសំឡងតមួយជាមួយ

ក់រួចហើយថា ផ្លូវដលយើង

កំពុងដើរ ហើយការងារដលយើង

តាមផ្លូវលខ

២១នះ មានប

តាមផ្លូវ

បងជំរុញឲយសហគមន៍អន្តរជាតិ

ប

ក ខវីន រ៉ូត មាន

តម្លខាំងណាស់សមប់កិច្ចបឹង

ជូនជាតិមាតុភូមិ តាមរយៈការបើ

ប

ក្នង ុ តួនាទីជាបធានមន្ទរី សាធារណ (គ.ជ.ប) តូវបានគដឹងថាជាឧបករណ៍របស់គណបកសកាន់អំណាច។ ការខត្តកណា្ដលនះ គយល់ថា ជាពិសស គ.ជ.ប ដលមាន ក អុឹម សួស្តី ជាបធាន និង ក

ជាញឹកញាប់សាន

ជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្ត

កម្មដ៏មានតម្លនិងជាបវត្តិសាស្ត

សង្គះជាតិ ដើមបីបំពញបសក

របស់

កបធាន សម រងសុី បាន

កបធាន សម

រងសុី ជាមួយ

បុព្វហតុលទ្ធិបជាធិបតយយដូច ដល

ជំនួបរវាង

ភាពតូវរួបរួមគាជាមួយគណបកស

ដឹកនាំបទសដើមបីបញ្ចប់នូវទុក្ខ

ះការ

កទមបានយូរទៀតទ។

តយយ និង អ្នកតស៊ដើ ូ មបីសិទ្ធសរី ិ

ដលកំពុងលើកទឹកចិត្តចំ

ដដលៗ។

និងបណា្ដបទសបជាធិបតយយ

កាដលកុមអ្នកកាន់អំណាច

ជាតិ អ្នកសឡាញ់លទ្ធិបជាធិប

ជាតិ ដើមបីផ្តល់ឱកាសឲយអ្នកបជា

បាយខុសឆ្គង

ក

ហ៊ុនដឹកជញ្ជូនទាំង

សុកខ្មរមិនអាចបន្តភាពកអឺត

កបធានសម រងសុី

ជមជងពីសហគមន៍អន្តរជាតិ

ការអនុវត្តន

សា្គល់និងទទួលបាននូវការជួយ

បរឆ្លងកាត់ផ្លូវជាតិលខ២ លខ៣

២កន្លង អាចបើកបរឆ្លងកាត់

បានអំពាវនាវឲយកមាំងខ្មរស្នហា

ញាចិត្ត។

តុលាការឲយឯករាជយ និងបញឈប់

ធិបតយយ ការកទមង់បព័ន្ធ

លការណ៍ នលទ្ធិបជាធិប

តយយ កំពុងកាយជាសមាធដ៏ខាំង

បធាន សម រងសុី មានការទទួល

រថយន្តដឹកកួស ថ្ម ខសោច់ ដល

ដលមានជញ្ជីងថ្លឹងរថយន្តដល់

ជាមិនខាន ឲយ

តយើងមានការតស៊ូ មានការប្តជ្

និងយុត្តិធម៌ ការពងឹងលទ្ធិបជា

បមូលលុយពីរថយន្តដឹកជញ្ជូន រដាភិបាលកម្ពុជាកទមង់លើវិស័យជាចើន គឺជារឿងសំខាន់ណាស់ ទំនិញលើសទម្ងន់ ទាំងតូចទាំង ដលបានបងាញយា៉ងចបោស់អំពីសានភាព ក្នុងបទសកម្ពុជា។ ជា

ផ្ទុកលើសទម្ងន់រាប់រយគឿង បើក

ដលយើងតូវ

អំពើរំ

មិនតឹមតូវ ទមង់

ហើយ។ ជាពិសស

ភសិទ្ធិមនុសស បព័ន្ធតុលាការមិនឯករាជយ និងការ កម្ពុជា គឺជាប

ះ

ត

ដលអង្គការសហបជាជាតិ និង ក ហ៊ុន សន ធ្វើការក

រកផ្លូវតូវឡើងវិញជាបនាន់ ដើមបីបុព្វហតុលទ្ធិបជាធិប

តយយ និងផលប

ជន៍សមប់បទសជាតិ។ រដាភិបាល

ហ៊ុន សន មិនគួរខំបឹងបងបិទបាំងការពិតត របាយការណ៍របស់

ក

ទៀតទ ពះ

ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី ពមទាំងរបាយការណ៍

របស់អង្គការសិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិ និងអង្គការសិទ្ធិមនុសសក្នុងសុក បានលាតតដាងការពិតយា៉ងចបោស់កឡតរួច

ហើយ។

អ្នកសង្កតការណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ បានលើកឡើងថា

ដំណាក់កាលនះរដាភិបាលរបស់

ក្នុង

កនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន

តូវតអនុវត្តន៍តាមអនុសាសន៍របស់អង្គការសហបជាជាតិ និងសហ រដ្ឋអាមរិកដលចង់ឃើញការ ជាធិបតយយ និងការ

ះ

រពសិទ្ធិមនុសស ការពងឹងលទ្ធិប

តតម ឹ តវូ

ក្នង ុ បទសកម្ពុជា។ រដាភិបាល

ក ហ៊ុន សន មិនគួរបងាញនូវចរិតកអឺតកទមផ្គើន

នឹងអនុ

សាសន៍របស់សហគមន៍អន្តរជាតិទ ពះកម្ពុជា គឺជាសមាជិកនអង្គ ការសហបជាជាតិ ហើយកន្លងមករដាភិបាលកម្ពុជា ទទួលបានជំនួយ

យា៉ងចើនពីសហគមន៍អន្តរជាតិសមប់អភិវឌឍន៍បទសរបស់ខ្លួន។ ដូច្នះរដាភិបាលកម្ពុជាតូវពងឹងឡើងវិញ នូវការ

រពសិទ្ធិមនុសស

ពងឹងឡើងវិញនូវលទ្ធិបជាធិបតយយ និងតូវរៀបចំការ បពឹត្ត

ះ

តឱយ

យសរី តឹមតូវ និងយុត្តិធម៌ សបតាមឆន្ទៈរបស់បជា

ពលរដ្ឋ។ បសិនបើរដាភិបាលកម្ពុជាមិនទទួលយកអនុសាសន៍របស់ អង្គការសហបជាជាតិ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយ

តប

លទ្ធិបជាធិបតយយធាក់ចុះយា៉ងគំហុកត

ះ គឺរដាភិបាល

អំពើរំ

ភសិទ្ធិមនុសសរាលដាលយា៉ងពញបន្ទុក និង ប ទៀត

្ដយឱយ

្ដយឱយ

កម្ពុជានឹងបាត់បង់ការគាំទពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយរដាភិបាល នះនឹងតូវដាក់ឱយ

ឯ

ពីសហគមន៍អន្តរជាតិជាមិនខាន៕