GacmankarERbRbÜlEt24em¨agkñúgmYyéf¶naM[Gñkkan´GMNac pøas´bþÚrCMhrEdlFøab´RkGWtRkTmCamYyshKmn_GnþrCati sarB½ t ’ m anecjpSayerogral; é f¶
www.moneaksekar.com
ឆា ំទី ១៩ លខ ៤៦៤៩ ថ្ង ព ហសបត្តិ៍ ទី ២៧ ខ ធ្នូ ឆា ំ ២០១២
tMNagraRsþbkßRbqaMgeRtomeka¼ehAmRnþItulakarextþ sVayerognigrdæmRnþImYycMnYn[cUlbMPøWenAkñúgrdæsPa
ក សម រងសុី និងកុមបឹកសោអ្នកបជាធិបតយយសរីអាសា៊ន
ក បារា៉ក់ អូបាមា៉ បធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមរិក
ក ចន មា៉កខន និងកុមសមាជិកពឹទ្ធសភាអាមរិកមានឥទ្ធិពល
យៈ ជាតិ សង្វគ
យមានការតាំងចិតយា៉ ្ត ង
មុតមាដើ ំ មបីជំរុញឲយអន្តរជាតិដាក់
ក ស៊ូប៊រឌី
សមាធលើកុមអ្នកកាន់អំណាច
សុកខ្មរ ឲយកទមង់របៀប
ដឹកនាំ និងធានារៀបចំការ
ះ
មុខសាក់ការកណា្ដលអង្គការសហបជាជាតិ
តឲយមានភាពសរីនិងយុត្តិ
ធម៌សបតាម
លការណ៍ន
លទ្ធិបជាធិបតយយ គជឿជាក់
ថា
កបធាន សម រងសុី អាច
នឹងស្វងរកបាននូវដំ
ត
ះសយ
ទំព័រទី៤ "ក"
Kg´ KaM £ karTamTar[EkTRmg´ K¿C¿b nigTamTar[elak sUmRbCaBlrdæExμrGñkesñhaCatiRsTLaj´lT§iRbCa sm rgßúI cUlRsukvijGacTTYláneCaKC&ynaeBlqab´@ កម្មការិនីទាំងបីនាក់ទ
យៈ សុជាតិ
យំ
ក សុន ឆ័យ បធាន
កុមតំណាងរាស្តគណបកស
យទទួលរងនូវអំពើអយុត្តិធម៌
សមរងសុីកយពល
ះ
កនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន
ឱយចូលបំភ្លឺក្នុងរដ្ឋសភាពាក់ព័ន្ធ
ប
ជនសងស័យ ឈូក បណិត
ពំដនកម្ពុជា-យួន កាលពី
ថ្ងទី០៩ ខសីហា ឆាំ២០១២
ត
ទំព័រទី២ "ង"
FibetyüeRbIRás´snøwkeqñatrbs´xøÜn[cMeKaledA
ក គង់ គា,ំ កឹម សុខា និង
ក សម រងសុី បំពញការងារ
យៈកូនខ្មរ
ថាក់ដឹកនាគណបកស ំ សង្គះ
ថាក់ដឹកនាំគណបកសសមរងសុី និងគណបកសសិទ្ធិមនុសសជួបជាមួយអ្នកគាំទបកសសង្គះជាតិ
ជាតិបានខិតខំយកចិត្តទុកដាក់
ក សម រងសុី ថ្លង
កបទស
កាន់ជនរួមជាតិ
យា៉ងខាំងក្នុងការទាមទារឲយមាន
វិញរបស់
ក៏ដូចជាការវិលតឡប់មកកម្ពុជា
នាគណបកសសង្គ ំ ះជាតិ ចូលរួម
ការផាស់ប្តូរសមាសភាព គ.ជ.ប
ក សម រងសុី បធាន
គណបកសសង្គះជាតិ ដើមបីដឹក
ះ
បទសបារាំង
ត
ឆា២០១៣ ំ ខាងមុខ
នះ។ ការ
ះ
ត
ត
ឆា២ ំ ០១៣
ទំព័រទី២ "ខ"
eKalkarN_RbCaFibetyüBitRákdKWRtÚvpøas´bþÚremdwknaM[ánjwk emQμÜjrksuIeQIRKjÚgxusc,ab´ CuM vuT§I enA jab´tamkareá¼eqñatnigkMNt´GaNtþi eFVI[ h‘un Esn P&yxøacbMput EtGaceKcputBIkardak´eTasy¨agRkGWtRkTm យៈ ទព សមច
ខាំងណាស់សមប់ធ្វើការកប
មួយសន្លឹកគឺមានសារៈសំខាន់
បសើរឡើងវិញ គឺបនាប់ពបងប្អ ី ូន
សន្លឹក
តរបស់បងប្អួន
បទសជាតិឲយវិលមករកភាពល្អ
បានបើសន្លឹក
តដ៏មានតម្ល
នះខុសនាពលកន្លងមកហើយ
ត
ទំព័រទី២ "ច"
យៈ ជួប បហារ
សចក្តរា ី យការណ៍ពីសមត្ថកិច្ច
ខត្តកចះបានឱយដឹងថារថយន្ត កាមរីដឹកឈើគញូងរបស់ ជុំ វុទ្ធី
ធីកាប៉ូចំនួនបីគឿងដលនាំ
ឈើចញ
បទសយួនតវូ បាន
កមាង ំ សមត្ថកិចស ្ច ក ុ ស្នល ួ បង្កាប កាលពីវលា
៉ង៣ទៀបភ្លឺថ្ងទី
២៥ ខ ធ្នូ ឆា២០១២ ំ ។ សមត្ថកិច្ច កងរាជអាវុធហត្ថ និងសមត្ថកិច្ច សមត្ថកិច្ចចាប់តឈើ ហើយមិនបង្កបឈ្មួញទុច្ចរិត
ត
ទំព័រទី៤ "ឃ"
នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន កាន់កាប់អំណាចយូរជាង
យៈ សួន សុវិជា
បណា្ដបទសដលកាន់
លទ្ធិបជាធិបតយយជាចើនបាន
អាសុី
ចបោស់លាស់ ទើបគអាចរកបាន
កំណត់អាណត្តិមដឹកនាំយា៉ង
វាសនាបទសជាតិ
ការ
ះ
ត ហើយក៏មានការ
esg suCati nigy¨an visak sb,ayRbmUl ehg sMenog ehAyayeRBOgenAEtman{kasrk luyBIbTelμIsensaTelIépÞbwgTenøsab suIdwkCBa¢ÚneQIxusc,ab´KμannrNah‘anb¨¼Bal´ យៈ លាភ លក្ខិណា
យៈ ជា ទនសោយ
ចើនឆាំមកហើយ ដលជន
ចាប់តាំងពីរដា ភិបាល
ជាតិយួនមាក់
កម្ពុជាបានសមចរំសាយដន
សកម្មភាពនសាទ
ទន្លសាប
ះ ហង សំនៀង
យាយពឿង បានបកបអាជីព
ឡូត៍នសាទឈប់ឲយកុមឈ្មួញ
ចូលធ្វើអាជីវកម្មហើយទុកឲយ
រកសុដឹ ី កជញ្ជូនឈើខុសចបោប់ស្ទើរ
លក្ខណៈគសា ួ រគសង្កតឃើញថា
តាមផ្លូវទឹកនិងផ្លូវ
ធនធានធម្មជាតិ កើតមានរាល
ពាក់ព័ន្ធហា៊នសួរនាំឬបង្កបការ
បជាពលរដ្ឋធ្វការ ើ នសាទជា
ផាច់មុខបចាំខត្តស្ទឹងតងទាំង
ភាពអនាធិបតយយនការបំផាញ
ឃើញមន្តីជំនាញ និងសមត្ថកិច្ច
ត
ទំព័រទី៣ "ឆ"
គំនរឈើរបស់ឈ្មួញ
ក្នុងខត្តស្ទឹងតងសមត្ថកិច្ចមិនបង្កប
កុមារនិងបជារាស្តកីក
ធ្វើការផាស់ប្តូរមដឹកនាំតាមរយៈ
ត
កគមិនដល
ទំព័រទី៣ "ជ"
មដឹកនាំថ្មីៗមកកាន់កាប់ ះ
គ
កាន់
សុំទាន
បទសជិតខាង
ភាពរីកចមើនជឿនលឿន ហើយ វាជា
លការណ៍មួយជួយលុប
ត
ទំព័រទី៣ "គ"
បរិយាយថ្ងនះ
kardwknaMminRtwmRtÚvrbs´ h‘un Esn rgkarri¼Kn´eBjbnÞúkkñúgqñaM2012 យៈ ជ័យ វាសនា
មជឈដានជាតិ និងអន្តរជាតិបានរិះគន់យាង ៉ ខាង ំ កាជុវំ ញ ិ ការដឹក
នាំមិនតឹមតូវរបស់នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សនដលប អំពើរំ
ភសិទ្ធិមនុសសធ្ងន់ធ្ងរ ជ
្ដយឱយមាន
ះដីធ្លីកើតឡើងយា៉ងពញបន្ទុក
បព័ន្ធយុត្តិធម៌មិនឯករាជយ លទ្ធិបជាធិបតយយមានការធាក់ចុះយា៉ង គំហុក អំពើពុករលួយមានលក្ខណៈជាបព័ន្ធ និងការបំផាញធនធានធម្ម ជាតិយា៉ងមហន្តរាយជាដើម។ កុមអ្នកសង្កតការណ៍ឯករាជយមួយ
ចំនួនបានលើកឡើងថា ក្នុងនាមជាបធានសមាគមអាសា៊នប្តូរវន បចាំឆាំ២០១២ រដាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំ
ត
យនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន
ទំព័រទី៤ "ស"
ភិបាលថា
សារព័ត៌មាន "មនសិការខ្មរ" បចាំថ្ង ទំព័រទី ០២ Tel: 016 375 777 E-mail : sithik.dam@gmail.com
ក៏មក
តមកពីទំព័រទី១ "ខ"
បាយចបោស់លាស់ក្នុងការកសាង
សមប់បទសកម្ពុជា និងបជា
របស់បជាពលរដ្ឋ ពះគណបកស
ខាងមុខ មានសារៈសំខាន់ណាស់
ពលរដ្ឋខ្មរទាំងអស់គា ពះថា
ឆាំ២០១៣បសិនបើបងប្អូន
ជាតិ និងលើកតម្កើងជីវភាពរស់
សង្គះជាតិ បានតម្កល់ផលប
ជន៍ជាតិ និងបជាពលរដ្ឋជាធំ
តត ូវ
ហើយនាពលកន្លងមកនះតាម
ទុក្ខលំបាក និងគះកម្មកំណាច
នាំ ចលនាបជាធិបតយយសង្គះ
បជាពលរដ្ឋខ្មរ
ះ
ះពួកគាត់នឹងបានរួចចាកផុតពី
ដូចសព្វថ្ងកមការដឹកនាំរបស់
គណបកសបជាជនពមទាំងនាំមក នូវការរីកចមើនរបស់បទសជាតិ បជាពលរដ្ឋ រស់
បានសុខសាន្ត
ក៏ដូចជានាំមកនូវការ
រពសិទ្ធិ
មនុសស លទ្ធិបជាធិបតយយ ការ
រពនូវបូរណភាពទឹកដីជាដើម។
តបសិនបើបងប្អូន ខុស
ះ
បងប្អូននឹងបន្តរស់
កមការ
ចញពីដីធ្លី ផ្ទះសមបង ការបាញ់
សមាប់ ការចាប់ចងដាក់ពន្ធនាគារ លំហូរចូលនជនអ
បវសន៍
យួន ការបំផាញសមបត្តិធនធាន ធម្មជាតិរបស់ខ្មរ ពិសសជាងនះ ទៀត
ះគឺការបាត់បង់បូរណ
ភាពទឹកដី ពមទាំងអំពើពុករលួយ
បន្តរាលដាលក្នុងសង្គមកម្ពុជាកាន់ តខាំងឡើងជាមិនខាន ។ ដូច្នះ
ឆាំ២០១៣ សន្លឹក
តរបស់បងប្អូនមួយសន្លឹកគឺ
ក គង់ គាំ យល់
ថាមហាអំណាចគមិនមកប កម្ពជា ុ ទ តគមកសូតផ្លឲយ ុំ
ក
ហ៊ុន សន ដឹងខ្លួន ភាក់ខ្លួន និង ឲយយល់ដឹងចំ
ះទង្វើដលខ្លួន
បានធ្វើមកលើបទសជាតិ និង បជាពលរដ្ឋខ្លួនឯង
ះ។
បធានគណបកសសម រងសុី ក គង់ គាំ បានថ្លងទៀតថា
មិនពមទទួលយកនូវអ្វីដលជា
លបំណងគឺដើមបីសង្គះ
បទសជាតិ និងពលរដ្ឋខ្មរពីអ្នក ដឹកនាំបទសសព្វថ្ងដលផាច់ ការនិង
ភលន់អំណាច
ះ។
ក គង់ គាំ បធានគណ ក្នុងពិធីចុះជួប
ជាមួយបជាពលរដ្ឋដលជាអ្នក
ពលមានវត្តមានមកដល់របស់
បធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមរិក បា
រា៉ក់ អូបាមា៉ មកកម្ពុជា គណបកស សង្គះជាតិ បានធ្វើការទាមទា
រយា៉ងស្វិតសាញឲយរដាភិបាលធ្វើ ការផាស់ប្តូរសមាសភាព គ.ជ.ប និងឲយរដាភិបាលបើកផ្លូវឲយ
ក
សមរងសុី បធានគណបកស សង្គះ ជាតិ បានវិលមកចូលរួមក្នុងការ ះ
ត
ឆា២០១៣ ំ ខាងមុខ
យឥតលក្ខខណ។
ក គង់ គាំ បានមានប
បានចបោស់លាស់ ថាតើគណបកស ណាមួយដលមាន បមើប
លការណ៍
ជន៍ជាតិ និងពលរដ្ឋ
ជាធំ។ គណបកស សង្គះជាតិ គឺ
ខុសពីគណបកសកាន់អំណាចសព្វ
ថ្ងពះគណបកសសង្គះជាតិ មាន
លការណ៍ និង
លន
ក
ថាបទសមហាអំណាចបជាធិប
តយយនះគ មិនទុកឲយអ្នកស្នហា
ជាតិ និងបជាពលរដ្ឋខ្មរ ទទួលរង គះ
កមការដឹកនាំរបស់
គណបកសកាន់អំណាចបន្តទៀត ឡើយ។
ក គង់ គាំ បានថ្លង
ថាមុនដំបូងអ្នកនាំពាកយរបស់រដា
តមកពីទំព័រទី១ "ង"
លាការអយុត្តិធម៌ និងការបាត់បង់
មន្តីតុលាការខត្តសាយរៀង និង
ចើនសមបើមបណា្ដលមកពីការ
រួចមកគឺ
កតៀម
ះ
រដ្ឋមន្តីមួយចំនួនឱយចូលបំភ្លឺក្នុង
រដ្ឋសភានាពលឆាប់ៗខាងមុខ។ ការ
ះ
មន្តីតុលាការខត្ត
ចំណូលពីធនធានធម្មជាតិយា៉ង គប់គងពុករលួយរបស់មន្តីរដា ភិបាលបច្ចុបបន្ន។ ដូច្នះការ
ះ
បធានតុលាការខត្តសាយ
ក ហ៊ុន សន
តមិន ដឹង
យសារតការង
ប់ងុលនឹងអំណាចបៀបបាន ដល
ពល
ក អូបាមា៉ ថយ
មួយជំហាន គឺគនឹងបអ្ន ើ ក
វិញ
ះ
ពួសមកវិញម្តងហើយបសិន បើ អ្នក
ះពួស
តធ្វើឲយ
ក
ហ៊ុន សន មិនទាន់ដឹងខ្លួនទៀត
ះ មានតផ្លូវមយោ៉ងទ គនឹង
បញ្ជូន
កហ៊ុន សន
ធ្វើការ
វះកាត់ជាក់ជាមិនខាន។
គាំ បន្តថាតង់ចំណុចនះ
ក គង់
ក
ឈូក បណិត អតីតអភិបាលកុង បាវិត ដលជាប់សងស័យរឿងបាញ់
បានដឹងបានឮអំពីទង្វើនិងសកម្ម ភាពដលពួកគបានបពឹត្ត។
ក សុន ឆ័យ បានរិះគន់
កម្មការិនីបីនាក់ឱយរងរបួសនិងអំពី
ចំៗថា តំណាងរាស្តគណបកសប
រីឯការ
ពីមន្តតុ ី លាការ និងមន្តរដា ី ភិបាល
ភាពឯករាជយរបស់បព័ន្ធតុលាការ ះ
រដ្ឋមន្តីមួយចំនួន
ឱយចូលបំភ្លឺក្នុងរដ្ឋសភាគឺទាក់ទង ប
គប់គងធនធានរ៉ ការផ្តល់
ដីសមបទានសដ្ឋកិច្ច ការផ្តល់ លិខិតឆ្លងដននិងអត្តស
ណ
ឆាំងតងតស្នើសុំការបកសយ
ប៉ុន្តតំណាងរាស្តគណបកសបជា
ជនចាត ំ ហអើគាទ ំ មន្តរដា ី ភិបា លប៉ុ
្ណះ ហើយគមងរបស់
កក្នុងការ
ះ
មន្តីតុលា
ប័ណ្ណជូនបជាពលរដ្ឋជាដើម។
ការខត្តសាយរៀង និង រដ្ឋមន្តី
ថា
សភាអាចកើតមាន
ក សុន ឆ័យ បានប
កនឹងដាក់លិខិត
ះ
ក់
បធានតុលាការខត្តសាយរៀង ពមទាំងរដ្ឋមន្តចំ ី នួនបីនាក់ផសង ទៀតមកកាន់រដ្ឋសភាដើមបីឱយបំភ្លឺ ពីករណីមិនបកតីមួយចំនួន
ដើមឆា២០១៣ខា ំ ងមុខ។ បធាន កុមតំណាងរាស្តគណបកសសម រងសុីរូបនះបានប
ក់ថាតំណាង
រាស្តតូវតជំរុញឱយតុលាការ និង
មន្តរដា ី ភិបាលឆ្លយ ើ បំភព ឺ្ល មទាង ំ ទទួលខុសតូវរាល់កិច្ចការដល
ពួកគបំពញក្នុងនាមជាអ្នកបមើ បជាពលរដ្ឋ។
កបានលើក
ឡើងទៀតថា មានចំណច ុ អវិជ្ជមាន ជាចើនដលបជាពលរដ្ឋទូ
មិនអាចទទួលយកបានដូចជាតុ
មួយចំនួនមកឱយឆ្លើយបំភ្លឺក្នុងរដ្ឋ អំឡុងខ
មករា ឆាំ២០១៣ខាងមុខ។ តាម ការអះអាងរបស់
ក សុន ឆ័យ
បានឱយដឹងថាបធានតុលាការខត្ត សាយរៀងអាចនឹងតូវ
ះ
ឱយមកឆ្លើយបំភ្លមុ ឺ នគទាក់ទង នឹងករណីលើកលងការ
ទប
កាន់ជនសងស័យឈូក បណិតដល បឈមនឹងការរិះគន់ជុទិ ំ សពីមន្តី
សង្គមសុីវិល និងបជាពលរដ្ឋទូ
ក៏ដូចជាគណបកសបឆាំង។ ក សុន ឆ័យ បានប
កន្លង
បធានរដ្ឋសភា
ក់ថា
ក
ហង សំរិន តងតបង្កការលំបាក ចំ
អនុ
ះសមាជិកសភា
យមិន
តឱយសមាជិកសភាបាន
ះ
ក គង់ គាំ បានធ្វើ
ការបង្ហើបបប់រឿងសំខាន់មួយ
កាន់ពលរដ្ឋថា កាលពីពល នះ
ក សម រងសុី
ហា៊នតប
្ដយបបនះបន្ត
ទៀតជាតិរបស់យើងពិតជារលាយ
ជាក់ជាមិនខានពះមដឹកនាំសព្វ ថ្ង
ភលន់គិតគូរតអំណាចនិង
ទពយសមបត្តតប៉ ិ ុ
្ណះ
យមិន
បានគិតពីជាតិ និងបជាពលរដ្ឋ
បធានគណបកសសង្គះជាតិ ក៏ ថាកុំឲយរូប
ក(គង់ គាំ)ធ្វើកិច្ច
ះតូវតសមចចិត្តថា បើ
ះ
ជាធំឡើយ។
ហតុនះ យើងមិនតូវទុក
ណាចត
ទៀតបានជាដាច់ខាត ះឲយចំ
ល
មិនមានការផាស់ប្តូរសមាសភាព
២០១៣ ចៀសវាងការចាញ់
ក
ការ
សិទ្ធិឲយអ្នកបជាធិបតយយ មក
បីជាគានវត្តមាន គ.ជ.ប ក៏
ក ឬមួយក៏
យតូវតចូលរួមក្នុង
ះ
តជាដាច់ខាតហើយ
ទុកកិច្ចការទាំងអស់
ះឲយរូបគាត់
(សម រងសុី) និងអន្តរជាតិដល
ខាងកជាអ្នកចាត់ចងកិចការ ្ច ទាំង អស់នះជាបន្ត
ទៀត ពះពន្លឺ
ជាចន ើ បានផ្តល់មកដល់យើងដល ជាអ្នកបជាធិបតយយហើយទង្វើ ល្អរបស់យើងនឹងឈ្នះលើជនផាច់
ការដលកាន់អំណាចសព្វថ្ងនះ។ ក គង់ គាំ ក៏បានជមប
ថ្ងទី ២៨ ខ ែកក្កដា ឆាំ
បើការ
ះ
តមិនបពឹត្ត
យសរី តឹមតូវ និងយុត្តិធម៌
ថាក់ដឹកនាគណបកសសង្គ ំ ះជាតិ
ះ
ត
រួចជាសចគឺឲយគណបកសបជា
ជនតមួយគត់ឈ្នះជារៀងរហូត ឈ្នះតឯង និងឈ្នះជានិច្ច។
ះជាយា៉ងណាទង្វើរបស់
គណបកសកាន់អំណាចបានធ្វើ រួម
គំនិតមិនល្អជាមួយ គ.ជ.ប តូវ បានហកចញឲយពលរដ្ឋខ្មរពម ទាំងអន្តរជាតិបានដឹងអស់ហើយ
មូលហតុទាំងនះហើយទើបធ្វើ
ឲយអន្តរជាតិបតិកម្មយា៉ងខាំង យគបានស្នសុ ើ ឲយ ំ
សន
ក ហ៊ុន
ឆាំ២០១៣ខាងមុខនះ
តូវតរៀបចំការ
ះ
តបពឹត្ត
យសរីតឹមតូវនិងយុត្តិធម៌
បពឹតអំ ្ត ពដល ើ ផ្ទុយពីឆន្ទៈរបស់
លន
បាយគឺ
មានតគណបកសសង្គះជាតិមួយ ប៉ុ
្ណះដលអាចដឹកនាំបទស
ជាតិឲយមានការរីកចមើនជឿន
ះ
តសប
តាមឆន្ទៈរបស់រាស្ត ហើយ
ក ហ៊ុន សន មិន
ពមធ្វើតាមអន្តរជាតិរួច រាស្តបបនះត
តបន្ត
ទៀត រដាភិបាល
ដលកើតកយការ របៀប
ះ
ត
ះ អន្តរជាតិគមិនទទួល
សា្គល់ជាដាច់ខាត ដលជាហតុ ធ្វឲយ ើ បទសកម្ពុជាជួបប
វិបត្តិ
កម្ពុជាវិញ
យគានលក្ខខណ
ជាតិ ចូលរួម
ះ
ទទួលបាន
គជ័យ
តជាតិអាណត្តិ
ទី៥ មុខជានឹងបានជាក់ស្តងហើយ
ពលដ៏
ខ្លីខាងមុខនះមិនខានឡើយ។
ក គង់ គាំ បានមានបសា
សន៍បន្តទៀតថា រូប ដំណរើ
កបានធ្វើ
គប់កន្លង និងគប់ទស ិ
សួរផាល់មាត់តទល់ជាមួយមន្តី រដាភិបាល
រដ្ឋសភា
ះទ ។
ក សុន ឆ័យ បានលើក
ឡើងថាបធានតុលាការខត្តសាយ ក បុិច ឈឿត នឹងតូវ
ះ
ឱយមកបំភ្លឺជុំវិញករណីលើក ទបកាន់ជនសងស័យ
ឈូក បណិត អតីតអភិបាលកុង មិនគួរឱយកើតមានឡើយ ពះ ក ឈូក បណិត ជាជនសងស័យ
តមាក់គត់ កម្មការិនី
ក្នុងសំណុរឿងបា ំ ញ់
ងចក
រងរបួស។ បនាប់មក
វ៉ បីនាក់ឱយ ក ស៊ុយ
រវាយជាដាច់ខាតតូវតមានជំនឿ
និងមានក្តីសងឃឹមទាំងអស់គាឲយ បានកាន់តខាំងឡើងបន្ថមទៀត ថាការ
ះ
ត
ថ្ងទី២៨ ខ
កក្កដា ឆាំ២០១៣ខាងមុខ គណ បកសសង្គះជាតិរបស់យើងពិតជា ទទួលបានជ័យជំនះយា៉ងតចះ
តចង់ជាក់ជាមិនខានឡើយ ពះ គណបកសសង្គះជាតិបមើនិង ការពារប
ជន៍ជាតិ៕
ជាពលរដ្ឋទូ
ផងដរ ពះការ
ដលតុលាការខត្តសាយរៀងលើក លងការ
ទបកាន់ជនសងស័យ
ឈូក បណិត កំពុងទទួលរងនូវ
ការរិះគន់យា៉ងខាំងកាពីមជឈដាន
ជាតិនិងអន្តរជាតិ ហើយជាមូល ហតុធ្វើឱយវបបធម៌និរទណភាព រាលដាលកាន់តខាំង
ក្នុងសង្គម
កម្ពុជា។ ចំណកអំពើពុករលួយ
ក្នុងកសួងកសិកម្ម និងកសួង
សនាប់និងនាំឱយមានការបំផាញ
ទងនឹងការផ្តល់អាជាប័ណ្ណឱយកុម
ហ៊ុនរុករករ៉ និងការគប់គងអាជីវ កម្មរ៉មិនបកតី
ភាពអនាធិបតយយ
រពញ
យ
ទូទាំងប
ទស។ ចំណករដ្ឋមន្តីកសួង កសិកម្មរុកា្ខបមាញ់ និងនសាទ នឹងតូវ
ះ
ឱយចូលបំភ្លឺក្នុង
រដ្ឋសភាទាក់ទងការផ្តល់ដីសមបទាន សដ្ឋកិច្ចរយៈពល ៩៩ឆាំដល
មានចំនួនជាង២,៥លានហិកតា ទូទាំងបទសធ្វើឱយបាត់បង់
ចំណូលជាតិយា៉ងចើនសន្ធឹក សនាប់និងប៉ះពាល់ដល់ការរស់ របស់បជាពលរដ្ឋផងដរ។
ក សុន ឆ័យ បានឱយដឹង
ទៀតថា រដ្ឋមន្តីកសួងមហាផ្ទ នឹងតូវ ប
ស
ះ
ឱយចូលបំភ្លឺលើ
ផ្តល់លិខិតឆ្លងដននិងអត្ត ណប័ណ្ណជូនពលរដ្ឋ
សារតបជាពលរដ្ឋ
យ
តចំណាយ
អំណាចលាភសកា្ករៈ បុណយស័ក្តិ អ្វីឡើយធ្វើយា៉ងណាឲយតជាតិ បានរុងរឿង និងពលរដ្ឋរស់
បាត់បង់ចំណូលយា៉ងចើនសន្ធឹក ធនធានធម្មជាតិ និងរ៉យា៉ងមហន្ត រាយ ប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់
ក្នុង
កមិតជីវភាពមួយដ៏សមរមយ។ ក្នុង
ះផងដរ ដើមបីយើងទទួល
បាននូវអ្វីៗទាំងអស់នះ ដូចគំនិត និងចិត្តប៉ងបថា ដលយើងតូវ
តធ្វើការទាមទារឲយទាល់តបាន
មកពិភាកសោ
ក សុន ឆ័យ មានការ
គាំទពីមន្តីសង្គមសុីវិល និងប
ឱយមកឆ្លើយបំភ្លចំ ឺ
ះ
យមិនបានគិតពីរឿង
របស់
ឧសសោហកម្មកំពុងធ្វឱយ ើ រដាភិបាល
ះសំណួរទាក់
រដ្ឋជាធំ
បាវិត គួរតកាយ
លិខិតផ្លូវការទាំងពីរនះ។ គមង
យសារ
ជាតិខាយខ្វល់ពីរឿងជាតិ និងពល
បក់យា៉ងចើនដើមបីទទួលបាន
សម រដ្ឋមន្តីកសួងឧសសោហកម្ម រ៉និងថាមពល នឹងតូវ
ពីជាតិនិងពលរដ្ឋ គឺ
ជាចំ
ត។ មិនមនតតំណាង
ជន៍បជាពលរដ្ឋ គឺ
ះការ
ះ
របស់
ដើមបីឱយមន្តីតុលាការខត្តសាយ រៀងនិងរដ្ឋមន្តីមួយចំនួនឆ្លើយ បំភ្លឺ
ថាតំណាងរាសមានត ្ត ួនាទីសំខាន់ ណាស់ក្នង ុ ការបមផល ើ ប
ជន៍
តពះបជាពលរដ្ឋបាន
តឱយតំណាងរាស្តធ្វើជា
តំណាងសបចបោប់របស់ពួកគាត់ ហើយ។
គួររំលឹកដរថា ទាក់ទងនឹង
នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន បាន ក
សុន ឆ័យ ជាលើកដំបូងកាលពី ថ្ងទី០៩ ខសីហា ឆាំ២០១២ ពាក់ព័នប ្ធ
ះប
កកម្ពុជា-យួន។
្គលពដន ំ
ក សុន
ឆាប់ៗខាងមុខមន្តីរដាភិបាល
ដំណាក់កាលបច្ចុបបន្ននះគឺដល់
រៀងបកដជាចូលខ្លួនឆ្លើយបំភ្លឺ
ពលដលអ្នកតំណាងរាស្តតូវ គិតគូរនិងទាមទារផលប
ះ
របស់
កនាពល
និងបធានតុលាការខត្តសាយ
ក្នុងរដ្ឋសភាដើមបីឱយបជា
ជន៍
ពលរដ្ឋបានដឹងឮជាសាធារណៈ
សុីវិលបានរិះគន់ថាការលើកលង
គបានបពឹត្ត។ បសិនបើមន្តី
សមប់បជាពលរដ្ឋ។ មន្តសង្គ ី ម បទ
ទបកាន់លើជនសងស័យ
ឈូក បណិត អតីតអភិបាលកុង
នឹងពលវលានការ
ផាស់ប្តូរសមាសភាព គ.ជ.ប ខាំង
ចំ
ទាំង
គវាសនាជាតិ និងខ្លួន
បងប្អូនផាល់ពីពះបើតាម
ល
ការណ៍នលទ្ធិបជាធិបតយយ គឺ
មានតបជាពលរដ្ឋទ ដលជា
មាស់សិទ្ធិអំណាចពិតបកដ និង
ជាអ្នកសមចជើសរីសអ្នកដឹក នាំដលខ្លួនសឡាញ់ពញចិត្ត
ដើមបីឲយមកបមើបជាពលរដ្ឋ និងបទសជាតិ ។
ក គួយ ប៊ុនរឿន បាន
មានបសាសន៍បន្តថា ដូច្នះដើមបី យើង
ះសយប
ជាតិធំៗ
បាន ដលកំពុងតស្ថិត
ការគប់គង និងដឹកនាំ
កម យ
គណបកសបជាជន គឺលុះតណា ត
ះ
ឆាំ២០១៣ ដលជាឆាំ តជើសរីសតំណាងរាស្ត
ខ្មរទាំងអស់ ប្អូន
ះ
ះ
តជូនគណ
តខុស
ះបងប្អូន
ពិតជាលំបាកវទនាជាបន្តទៀត ជាក់ជាមិនខានឡើយ។
មានន័យថាទាល់តគណ
ណាស់វាមិនមានការពិបាកដូចអ្វី
បកសសង្គះជាតិ ទទួលបាន
រដាភិបាលបានលើកឡើងឡើយ
អាច
ដលតំណាង គ.ជ.ប និងតំណាង រឿងផាស់ប្តូរសមាសភាព គ.ជ.ប
នះគឺគធ្វើតមួយប៉ពិចភ្នក ជាការសចបាត់
ហើយ។ សរុប
ជ័យ
គ
ឆាំ២០១៣ ទើបយើង
បានក្នុង
ះស យប
ជាតិធំៗ
ះរួមមានបូរណភាព
ទឹកដីការពងឹងសិទ្ធិមនុសស ការ
រពលទ្ធិបជាធិបតយយ ការរក
សចក្តីមក គ.ជ.ប ដាច់ខាតតូវ
ការងារជូនពលរដ្ឋបានធ្វើគប់ៗ
ពលរដ្ឋដលជាអ្នកស្នហាជាតិ
កសាងអភិវឌឍន៍បទសជាតិ៕
តមានការផាស់ប្តូរ ហើយបជា
របស់បទសកម្ពុជា។ ដូច្នះការ ខត្តសាយរៀង និងរដ្ឋមន្តីទាំងបី កសួង គឺជាប
សំខាន់ណាស់
ពះពាក់ព័ន្ធដល់ផលប
ជន៍
ជាតិ និងដើមបីស្វងរកយុត្តិធម៌ សមប់បជាពលរដ្ឋទូ
។
ក សុន ឆ័យ បានលើក
នាទីជាបធានរដ្ឋសភាពញលញ
ជន៍ពលរដ្ឋដរ។ មានន័យ
កុមមន្តីអង្គការករដាភិ
ក្នុង
សល់រយៈពល៧ខទៀត
ប
ការងាររបស់ខ្លួនដើមបីបមើផល
ឆ័យ មានជំនឿថា តាមរយៈការ
បាលបានលើកឡើងថា
ពះ
ឡើងទៀតថា ការងារដលសំខាន់
ក្នុងរដ្ឋសភានាពលឆាប់ៗ
ខាងមុខនះ។
សមច
បកសសង្គះជាតិ បសិនបើបង
ធ្ងរជាមិនខានឡើយ។
កម្ពុជាទាំង ៩០រូប ក៏តូវបំពញ
ឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់
តំណាងរាស្តគណបកសបឆាំង
ជួយបងប្អូនបជាពលរដ្ឋ ក្នុងការ
គា
ក្នុងសុក រួមជាមួយការ
ះដើមបីឱយ
រដ្ឋសភា និងរដាភិបាលឆ្លើយតប យា៉ងណាចំ
តរបស់
បងប្អូន គឺជាមូលដានមួយសមប់
ផ្តើមសួរនាំមន្តីទាំង
ការឆ្លើយបំភ្លឺក្នុងរដ្ឋសភានះគឺ
ក ហង សំរិន បធាន
ឆាំ២០១៣ខាងមុខនះថា
ការបើបស់សន្លឹក
ឆ្លើយបំភ្លឺរបស់បធានតុលាការ
របស់បជាពលរដ្ឋ។ ដូច្នះគរង់ចាំ មើលថា
ចំ
ះការបើ
តរបស់បងប្អូនឲយ
ក្នុងរដ្ឋសភាដើមបី
តំណាងរាស្តគណបកសបជាជន
រួច
បស់សន្លឹក
កបានមាន
រពរដ្ឋធម្ម
តូវមានតួនាទីបមើនិងការពារ
ះ
ពលខាងមុខ
បសាសន៍ឲយដឹងចំ
ជំរុញឱយរដាភិបាល
រាស្តគណបកសបឆាំងទ ដល
មាស់
ជា
លើរដ្ឋធម្មនុញដល ្ញ ជាចបោប់កំពូល
ស្វងរកយុត្តិធម៌ជូនបជាពលរដ្ឋ
ផលប
បកសសម រងសុី ដលនឹងកាយ
ទ
សមប់តំណាងរាស្តលើកយក
មាស់
ក
ដូច្នះចាំបាច់ណាស់ គ.ជ.ប
សមល្មម
យសង្កត់ធ្ងន់
អ្វីដលគណបកសសង្គះ
ះផងដរ
និងនាយករដ្ឋមន្តីបងប្អូនពលរដ្ឋ
ថាក់ដក ឹ នារបស់ ំ គណបកស សង្គះ
បកសសង្គះជាតិ
លឿនបានឆាប់រហ័ស។
ជាមួយគា
បទសជាតិនិងវិបត្តសដ្ឋ ិ កិចធ្ង ្ច ន់
ថាសូមបងប្អូនកុំសាក់ស្ទើរ និងរវី
ក សម រងសុី បធានគណបកស
អ្នកគាំទគណបកស សម រងសុី គណ
សង្គះជាតិ ដលមានរូបស
ដលជាកូនអុករបស់គ ចាំរៀបចំ
កមាធិការជាតិរៀបចំការ
សារតីសឡាញ់ជាតិ និងពលរដ្ឋ
ជាតាមរយៈ
ត
ះឲយគណបកស
គួយ ប៊ុនរឿន តំណាងរាស្តគណ
បសិនបើ
តាមរយៈសកម្មភាពរាល់ថ្ងក៏ដូច
កអ្នក
យសារ តគមានគណៈ
ដឹកនាំបទសជាតិរបស់យើងវិញ
ដលបានបងាញឲយយើងឃើញ
របស់
ឡើយ
លើគណបកសកាន់អំណាចសព្វថ្ង
ដើមបីឲយលទ្ធផលន
ះគណបកសដលមាន
តយយតូវត បើសន្លឹក
ពះអាទិតយរះ។
ជនផាច់ការបន្តទៀត ហើយផ្តល់
ម្តង។ ក្នុង
សឡាញ់នូវរបបលទ្ធិបជាធិប
ទគឺយើងមិនងាយនឹងយកឈ្នះ
តូវតមានការផាស់ប្តរួ ជាដាច់ខាត
ហើយអ្វីដលយើងទាមទារឲយ
កាន់បជាពលរដ្ឋដលជា
សន្លឹករបស់បងប្អូន
តឹមតូវ និងយុត្តិធម៌ពះបសិន
ជាតិ មានឧត្តមគតិក្នុងការគិតគូរ
បាវិត ពះជាអំពអយុ ើ ត្តិធម៌បំផុត
ក
មួយគា
ទាល់តបាន ពះបសិនបើយើង
យសរី
បកសសិទ្ធិមនុសសជាពិសសគឺគណ
ណាស់ដើមបីឱយបជាពលរដ្ឋទូ
ទបកាន់
បទសកម្ពុជាវិញក៏ឈ្នះដរ។ ជា
របស់ អ្នកកាន់អំណាចផាច់ការឲយ
ត
ទារឲយមានការផាស់ប្តូរ គ.ជ.ប
ះគឺការទាម
រៀងប
ក់ឱយចបោស់លាស់ពីករណី
កបធាន សម រងសុី
បទសជាតិចញពីការគប់គង
ះ
ជូន
បាននិងកំពុងតធ្វើ
លងការ
លើកលងបទ
ះបីជា
មិនទាន់វិលតឡប់ចូលមកក្នុង
យើងទាំងអស់គាតូវតសង្គះ
ះគឺការ
ចង់ជមបជូនថា អ្វីដល យើង
រៀងនិងរដ្ឋមន្តីមួយចំនួនឱយមក បំភ្លឺក្នុងរដ្ឋសភាគឺជារឿងចាំបាច់
សងឃឹមថាឈ្នះផងដរ ហើយបើ
ឆា២០១៣ ំ គឺជាឆាដល ំ
តមួយ
សាយរៀងឱយចូលបំភ្លឺក្នុងរដ្ឋសភា គឺដើមបីឱយមន្តតុ ី លាការខត្តសាយ
មានការផាស់ ប្តូរ គ.ជ.ប ក៏ពួកគាត់
ខាត។
សូមបងប្អូនបើសន្លឹក
ក អូបាមា៉ សូតផ្លុំ ហើយ
ដើមបីធ្វកា ើ រដឹកនាគណបកសសង្គ ំ ះ
យប៉ុន្ត
ះបីជាមាន
ការផាស់ប្តូរ គ.ជ.ប ឬមួយក៏មិន
មានតម្លនះខុសបន្តទៀតជាដាច់
កមកឲយ
ទបើ
សុឲយ ំ បងប្អន ូ មានជំនឿ និងជឿជាក់
ណាមួយបងប្អូនតូវតពិនិតយឲយ
បជាយា៉ងណាក៏
ះបើ
តជាក់ជា
ការងារអ្វីចាំតរូប
អូបាមា៉ ថមទៀតផង។ តមិនអី
សង្គះជាតិ វិលតឡប់មកបទស
តដល់គណបកស
មិនខាន ក្នុង
ះ
បន្តអំ
ក
លទ្ធផលជាក់ស្តង និងបកដ
ះ
ជ័យជំនះលើការ
តដ៏
មដឹកនាំរបៀបនះឲយ
្ចើ
ទុក្ខផងដរ ដូច្នះមុននឹងសមច ចិតក្ន ្ត ង ុ ការ
ះបីជាឥឡូវ
មិនទាន់បានទទួល
បកសសង្គះជាតិ ពិតជាទទួលបាន
ឆា២០១៣ ំ ខាងមុខនះបងប្អូន
មិនតូវបើបស់សន្លឹក
កផងដរ
្ចើច ប
សាសន៍ទៀតថាបើ នះយើង
ឆា២០១៣ ំ គណ
បានខសឹបបប់រូប
ថមទាំងឆ្លើយប
គឺអាចធ្វឲយ ើ ជាតិរីកចមន ើ ហើយក៏
អាចធ្វើឲយជាតិ និងបងប្អូនបន្តរង
ជាតិហើយថា
របៀបបជាធិបតយយវិញឡើយ
នឹងមនុសសដលឈឺធ្ងន់
មុន
សងឃឹមមកលើគណបកសសង្គះ
តមកពីទំព័រទី១ "ច"
ថ្មីៗកន្លង
របស់ខ្លួនមកដឹកនាំបទសតាម
មានបសាសន៍ឲយដឹងថា
កបាន
ទីពលរដ្ឋចើនណាស់ពួកគាត់មាន
ការពិត ហើយកបទង្វើអាកក់
ខ្លួនរបៀបនះ
ជាតិនាពលកន្លងមក
ស ុក
ខ្មរសព្វថ្ងនះ គឺរឹងរូសខាង ំ ណាស់
សិទ្ធិមនុសស និងគណបកសសង្គះ
មានតម្លខាំងណាស់ ពះសន្លឹក តរបស់បងប្អូនមួយសន្លឹកនះ
កម្ពុជាដរ ។
ឡើយ
ទាំងអស់មិនថាបូជាកាយ និងជីវិត
គាំទគណបកសសម រងសុី គណបកស
ជិះជាន់ វាយធ្វើបាប ការបណ្ដញ
ក អូបាមា៉ មក
មនុសសដូចជាមដឹកនាំ
ទៀត
ះ
ហើយ
នះក៏មិនមនជាអ្នកដលមកប
យា៉ងពមទាំងហា៊នលះបង់អ្វីៗ
បកស សម រងសុី
សនារបស់គណបកស
កាន់អំណាចជាបន្ត
ជាតិ គឺពួកគាត់ហា៊នធ្វអ្វ ើ គ ី ប់បប
យសារត
ឆាំ២០១៣
ការចាញ់
ត
រយៈសកម្មភាពផាល់របស់ថាក់ដឹក
ក អូបាមា៉ មកកម្ពុជា
ះភាពមិនបកតីដលពួក ះមិនចូលឆ្លើយបំភ្លឺក្នុងរដ្ឋ
សភាទមានន័យថា ពួកគរំ
ភ
គឺបធានរដ្ឋសភាតូវតបំពញតួ ដើមបីបមើផលប
ជន៍បជា
ពលរដ្ឋ មិនមនបំពញតួនាទីក្នុង
នាមជាបធានសភារបស់គណបកស ះទ។ មានន័យថារដ្ឋសភាតូវ
នុញ្ញឱយបានតឹមតូវ ហើយចាប់ ពួកគចះទទួលខុសតូវចំ
ះតួ
នាទីរបស់ខ្លួន បសិនបើមន្តីទាំង
ះមិនមកបំភ្លឺទគឺជាកំហុស
របស់ពួកគ ហើយជាអំពើរំ
ភ
រដ្ឋធម្មនុញធ្ង ្ញ ន់ធ្ងរបំផុត។ កុមអ្នក
សង្កតការណ៍មួយចំនន ួ បានទទួល សា្គល់ថា រដ្ឋសភាកម្ពុជាគួរតមាន អំណាចឯករាជយមិនស្ថិត
កម
ឥទ្ធពល ិ របស់រដាភិបាល ឬនាយក រដ្ឋមន្តីត
ទៀតឡើយ ហើយ
សមាជិកសភាគណបកសកាន់អំ
ណាចគួរតពិនិតយឡើងវិញអំពី ភាពអសកម្មរបស់ខ្លួន៕
តមកពីទំព័រទី១ "ជ"
ដឹកជញ្ជូនឈើខុសចបោប់របស់
យាយពឿង ម្តងណាឡើយ ពះ
យាយពឿងធាប់មានទំនាក់ទំនង ល្អជាមួយកុមមន្តី ហើយខ្នង បង្អករបស់គាត់ក៏រឹងមាំ សូមបីត
គាត់មិនចះនិយាយភាសាខ្មរបាន
ជាយាយពឿងមានកញ្ចប់ថវិកា
រួចរាល់អស់ហើយ។
ឲយ
លាស់ក្នុងការរកសុីដឹកជញ្ជូនឈើ
ពិសសណាមួយសមប់បងចក អាជាធរខត្តស្ទឹងតងដើមបី
ជាការ
គយល់មិនបង្កបការ
ដឹកជញ្ជូនឈើខុសចបោប់របស់គាត់ ឬយា៉ងណា
ះទ។
យាយពឿងមានឃាំងស្តុក
ចបោស់លាស់ក៏គាត់មានដជើង
ឈើដ៏ធំមួយកន្លងស្ថិត
ជំនួញរកសុីឈើខុសចបោប់របស់
គឺគាត់បានបមូលទិញឈើមកពី
ជួយរត់ការ សមបសមួលមិនឲយ គាត់ជួបឧបសគ្គ
ះទ។
ប៉ុនានថ្ងកន្លងមកនះ គ
សង្កតឃើញថាមន្តីជំនាញនិង សមត្ថកិច្ចថាក់ជាតិ បានចុះ បង្កបបទល្មើសពឈើ
ក្នុង
ខត្តកចះ និងខត្តស្ទឹងត ង ប៉ុន្តជំនួញឈើខុសចបោប់របស់ យាយពឿង
តដំណើរការ
យរលូនល្អគាននរណាហា៊ន
ប៉ះពាល់ទ ហើយគដឹងថាយាយ ពឿងចះបងចកផលប
ជន៍
ដលបានមកពីការដឹកជញ្ជូនឈើ
ខុសចបោប់ មិនឲយមន្តីជំនាញនិង សមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធទើសចិត្ត ឡើយ។
ះ
ក ឡូយ សុផាតជា
ភូមិ
បចុង ឃុំពះបាទ កុងស្ទឹងតង
គប់ទិសទីភាគខាងជើង ខត្តស្ទឹង តង ហើយធ្វើការដឹកជញ្ជូនតាម ផ្លូវទឹក
យបើបស់ទូកធំៗ
ក្នុងមួយជើងៗមិនតិចជាង ៥០ ម៉តគូប
ះឡើយ ហើយក៏មាន
ការដឹកជញ្ជន ូ ឈើតាមរថយន្តកាមរី ទួរីសមកពីតំបន់នានាយក ទុក
ស្តុក
ក្នុងឃាំងរបស់គាត់ ដល
ស្ថិត
កបរផ្ទះទាំងយប់ទាំងថ្ង
គាននរណាហា៊នហើបមាត់
ះទ។
យីឌុប ដើមបីដឹកឈើបណីតយក លក់
សុកយួន តាមរយៈ
ដឹកឈើជាចំហមិនខាចញញើត
ដុះស្ល
ហើយ
កមដំឡូងមី
ហើយពលខ្លះយាយពឿង ហា៊ន អ្វី
ះទ ពះគាត់បានចំណាយ
បក់ឲយសមត្ថកិចនិ ្ច ងមន្តជំ ី នាញ រពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
រព
ល
បំបាត់អំពើផាច់ការបក្ខពួកនិយម
ការណ៍បជាធិបតយយឲយបានតឹម
កុម្មុយនិស្តសសសល់មួយចំនួនក៏
សភាតូវមានភាពចបោស់លាស់មិន
ផងដរ។ សូមបីតបណា្ដបទស បានបកាន់យកការផាស់ប្តូរមដឹក នាំតាមរយៈមហាសន្និបាតរបស់
បកស និងការកំណត់អាណត្តិយា៉ង ចបោស់លាស់ ហើយក្នុងនាមអ្នកប ជាធិបតយយ
កបធាន សម
តូវហើយតួនាទីរបស់សមាជិក តូវបកាន់និនាការន ដូចបណា្ដរដ្ឋសភា ក គគិតគូរ
បាយ
លើពិភព
ះសយប
ជាតិមិនយកគាឯងធ្វើជាសតូវ។ ក សុន ឆ័យ បានប
ក់ទៀត
រងសុី ធាប់បានទាមទារឲយមានការ
ថាតួនាទីរបស់រដ្ឋសភាគឺជំរុញឲយ
ក្នុងបទសកម្ពុជាឲយបានចបោស់
តួនាទីរបស់ខ្លួនជាមន្តីបមើជាតិ
កំណត់អាណត្តនា ិ យករដ្ឋមន្តី
លាស់ដូចបណា្ដបទសដទ ប៉ុន្ត សំណើនះតូវបាន សនចន
ក ហ៊ុន
លទាំងទទឹងទិស។
បធានកុមអ្នកតំណាងរាស្ត
គណបកស សម រងសុី គឺ
ក សុន
ឆ័យ បានសម្តងការខកចិត្តយា៉ង ខាំងចំ
ះរបៀបដឹកនាំមិនតឹម
តូវរបស់កុមអ្នកកាន់អំណាច
បច្ចុបបន្ននះ ដលពួកគមិនបាន យកចិត្តទុកដាក់ជួយ
ះសយ
ទុកលំ ្ខ បាករបស់បជារាស្តជាមាស់ គវាសនានបទសជាតិ
ះ
ទ។ដូចជាករណីជាចើនពល បជាពលរដ្ឋជួបប
គាត់បាន
រកអាជាធរមូលដានឲយជួយ
ះ
សយប៉ន ុ គា ្ត ននរណាអើពហ ើ យ ើ
ពលដលពួកគាត់នាំគាមក
តវា៉ដល់មុខផ្ទះនាយករដ្ឋមន្តី ឬ
ដល់រដ្ឋសភាជាតិ ក៏គាននរណា ជួយ
ះសយទុក្ខលំបាករបស់
ពួកគាត់។ បជាពលរដ្ឋភាគចើន ដលឡើងមកស្វងរកអន្តរាគមន៍ ពីសាប័នជាតិនង ិ នាយករដ្ឋមន្តី
រាជធានីភ្នំពញមិនតឹមតមិនអាច រកដំ
ះសយ
ះទ គឺកុម
អ្នកកាន់អំណាចបានបើបស់ ដំបង និងខលវាយបង្កប ហិងសោ
លើពលរដ្ឋកីក
យ
យ
គានក្តអា ី ណិតអាសូរ ហើយរូបភាព បបនះចះតបន្តកើត មានស្ទើរ កាយជាវបបធម៌របស់កុមអ្នកកាន់ អំណាចសព្វថ្ង
ហើយ។
ក សុន ឆ័យ បានប
ក់
ទៀតថាបើនិយាយពីសាប័នរដ្ឋ សភាវិញ គឺបធានសភាតូវត
បំពញតួនាទីជាបធានសភា ជា តំណាងឲយឆន្ទៈរបស់បជារាស្ត ខ្មរ គប់និនាការន
បាយធ្វើ
ការងារបមើពលរដ្ឋ មិនមនជា បធានរបស់បកស
ក សុន ឆ័យ បានប
ះឡើយ។ ក់ទៀត
ថាតួនាទីសំខាន់របស់បធានរដ្ឋ
សភាជាតិ តូវជំរុញឲយរដាភិបាល
ដលនាយករដ្ឋមន្តចញ ី បទប ឲយបង្កបបទល្មើសពឈើ ទូទាំងបទសក៏ ពឿង
យ ក៏យាយ
តសកម្មដឹកជញ្ជូនឈើ
ខុសចបោប់
យមានការរាយការណ៍
ជាមុនបប់
មន្តជំ ី នាញនិងសមត្ថ
កិចពា ្ច ក់ព័ន្ធ។ពលខ្លះយាយពឿង ហា៊នចំណាយបក់ឲយកុមមន្តី
មុនពលដលគាត់ដឹកជញ្ជូនឈើ ផងដរ ដូចជាករណីកុមចមុះ ដល
បំពញបសកកម្មតាម
បទប
របស់ថាក់លើ
ភូមភា ិ គ
ឦសាន យាយពឿង តងតសា្កត់
រកជួបដើមបីសុសា្គ ំ ល់គា ឲយមានការ គយល់ចំ
ះការរកសុីឈើ
ស្ងៀមសាត់ ធ្វមិ ើ នដឹងមិនឮចំ
ះការរកសុដឹ ី កជញ្ជូនឈើ
តមកពីទំព័រទី១ "គ"
ះបីជាស្ថិតក្នុងភាពតឹងតង
ហើយគាត់បានបើបស់រថយន្ត
មកពីគប់ទិសទី ពលគប់ចំនួន
មាត់ចំ
ះទ មិនដឹង
បើ
ះទ
ខុសចបោប់របស់គាត់។ ដូច្នះហើយ
ការដាក់ឈើ
ខុសចបោប់របស់យាយពឿង ដល
មិនដលមានការបង្កប
យាយពឿង អាចបមូលទិញឈើ
អភិបាលខត្តស្ទឹងតងហាក់ដូច ជាធូររលុងមិនដលហា៊នហើប
យាយពឿងមានជំនាញចបោស់
រដាភិបាលទទួលខុសតូវចំ
ះ
បមើសង្គម ប៉ុន្តការអនុវត្តជាក់
ស្តងគសង្កតឃើញ សមាជិក រដាភិបាលបានរំ
ភបំពាន
បានជាមន្តីជាចើនតូវរកសោភាព ះ
ការរកសុឈើ ី ខុសចបោប់ទង់ទយ
ធំរបស់យាយពឿង ហើយបង្កប
តឈ្មួញតូចតាចយកសាដបង្អួត ថាក់លើ។ នាយខណរដ្ឋបាលព
ឈើខត្តស្ទឹងតង គឺជាអ្នកទទួល បានផលប
ជន៍ខាំងជាងគ
ក្នង ុ ជំនញ ួ ឈើខុសចបោប់របស់យាយ មិនដលឃើញ មានការស្តីប ឬ
ះ
ស
មន្តីដលបពឹត្តខុស
មកសួរនាំ
ះទ។ ដូចពលកន្លង
មកគសង្កតឃើញសមាជិកសភា របស់គណបកសបជាជនមួយចំនួន
បានធ្វើការវាយបហារមកលើអ្នក តំណាងរាស្តគណបកសបឆាំង ដលកំពុងធ្វើការងារបមើជាតិ បមើពលរដ្ឋ ហើយការពាររដាភិ
បាលទាំងទទឹងទិស ធ្វើឲយសាប័ន រដ្ឋសភាចុះទន់ខសោយហើយកន្លង
ក៏មានការរិះគន់ថា សាប័នរដ្ឋ
សភាមិនមនជាកន្លងជជកពិភា កសោដើមបី
ះសយប
ជាតិឬ
ះសយទុក្ខលំបាករបស់បជា
លើរដ្ឋធម្មនុញដលជា ្ញ ចបោប់កំពូល
រាស្ត
បំផុត។
ក សុន ឆ័យ បានបន្ត
ដលកំពុងភាក់រលឹកនាំគារីបមះ
ឲយតុលាការ និងមន្តីរដាភិបាល
បានសម្តងការអាក់អន់ចិត្តយា៉ង
អាចចាត់ទុកជាកំហុសឆ្គងធ្ងន់ធ្ងរ ទៀតថា តំណាងរាស្តតូវតជំរុញ
ទទួលខុសតូវរាល់ការងារដល ពួកគបានធ្វើ ក្នុងនាមជាអ្នកបមើ
បជាពលរដ្ឋ ហើយសមប់អ្នក តំណាងរាស្តគណបកសបឆាំងបាន អនុវត្តន៍តួនាទីរបស់ខ្លួនយា៉ងតឹម តូវក្នុងការជួយ
ះសយទុក្ខលំ
បាករបស់រាស្ត ដូចជាការ
ឲយរដាភិបាលមកឆ្លើយ បំភ្លឺ
ះ
មុខ
រដ្ឋសភាជាតិ ឬការឆ្លើយបំភ្លឺតាម
រយៈលិខិតរាល់ករណីមិនបកតី មួយចំនួន។ សាប់ឮ
ក សុន ឆ័យ បាន
យផាល់តចៀក ពីការ
ទាមទាររបស់បជាពលរដ្ឋដល
ះទ។
ពឿង ហើយ
ពលដលមន្តី
ដាលខាំងជាងមុន ហើយមន្តី
ជញ្ជន ូ ឈើរបស់យាយពឿង ដំណរើ
យកបទប
ជាជួយសមបសមួលឲយការដឹក ការ
យរលូនល្អរួចហើយ
ះ
សមត្ថកិច្ចដទទៀតគន់តជា ជើងកយ នាំគា
បើករបបពី
យាយពឿងជាបចាំខ និងបចាំ ជើង គឺជារឿង
គជ័យបំផុត
សមប់ជំនួញឈើខុសចបោប់របស់
យាយពឿង ដលគាននរណា ហា៊នប៉ះពាល់។ គកំពុងតាមដាន យា៉ងយកចិតទុ ្ត កដាក់ថាតើ សមត្ថ កិច្ច
ផ្នកណាមួយកាហាន ហា៊ន
ចញបតិបត្តិការបង្ក បជំនួញ ឈើខុសចបោប់ដុះស្លរបស់យាយ ពឿង ដើមបីយកសាដ ពះប
ជាពលរដ្ឋក៏ដូចជាឈ្មួញតូចតាច ជាចើនបានចំអកថា មន្តីជំនាញ
និងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធមិនហា៊ន បង្កបការរកសុីខុសចបោប់របស់ យាយពឿង
ះទក៏ពះតគ
មិនហា៊នវាយបំបកឆាំងបាយ
របស់ខ្លូន។ អំពើពុករលួយរបស់ មន្តីអាជាធរ និងសមត្ថកិច្ចពាក់ ព័ន្ធគឺជាមូលហតុដ៏ធំបំផុតដល ធ្វើឱយឈ្មួញយួន
ះ យាយ
ពឿង អាចរកសុីឈើខុសចបោប់ រហូតមកដល់ពលនះលបីលបោញ កាន់តខាំងថមទៀត៕ យា៉ងណាក៏
យកុមអ្នកកាន់អំ
ង អន់ថយ និងមានវិបត្តិ
គប់ទិសទី
យសារតការពងឹង
អំណាចផាល់ខន ្លួ បសចាកពី ការណ៍បជាធិបតយយ។
ល
ទឹស្តីដ៏សំខាន់មួយធាប់បាន
ប
ក់យា៉ងចបោស់ថាសមប់ន
បាយដឹកនាប ំ ទសជាតិ
ះ
កាន់ភាពសមបូរសបបោយ ចៀស
ផុតពីអំពើផាច់ការបក្ខពួកនិយម
តូវតមានការផាស់ប្តូរមដឹកនាំ ឲយបានញឹកញាប់តាមរយៈការ
ះ
ត ជាពិសសមានការកំណត់
រលួយរបស់កុមមន្តី។
ផ្ទុយពីនះសឡះ តំណាង
ខាំង ចំ
ះកុមអ្នកកាន់អំណាច
ដលមិនបានយកចិត្តទុកដាក់គិត គូរតួសត យផ្លូវ ដ៏ល្អបសើរ សមប់កូន
ជំនាន់កយហើយ
យុវជនខ្លះបានរំលឹកដល់សុភាសិត ខ្មរដល
លថាទំពាំងស្នងប្ញសសី
គន់តលសដាក់បន្ទុកឲយពួកគ
ជាមនុសសជំនាន់កយ ទទួលរង ថ្មបាក់
យសារវិបត្តិសង្គមដល
រីករាលដាលធំឡើង។ ជា
ល
ការណ៍មនុសសជំនាន់មុន គួរត
តួសតយផ្លូវឲយបានល្អទុកឲយកូន ខ្មរជំនាន់កយដើរតាម ប៉ុន្ត
គា កំពុងមើលឃើញជាក់ចបោស់
កាន់អំណាចបច្ចុបបន្ននះមិនបាន កយ
ជំនាន់
ះទ ហើយសូមបីតជំងឺ
សង្គមដ៏រីករាលដាលក៏ពួកគគាន លទ្ធភាព
ះសយ
ះដរ។
យុវវ័យមួយចំនួនបានលើក
ន
ក
ធាប់បានបង្កផលលំបាកដល់សមា ជិកសភាចំ ផាល់មាត់
ះការដាក់សំណួរ
កាន់តំណាងរដាភិ
បាល។ មិនខុសពីការសង្កតជា រួមរបស់កុមអង្គការសង្គមសុីវិល
ះទ ដលបានរក ឃើញថាសមា
ជិកសភារបស់គណបកសបជាជន ជាធម្មតាបានការពារយា៉ងប្តូរផាច់ ចំ
ះសកម្មភាពរបស់រដាភិបាល
ក
ហ៊ុន សន តូវបរាជ័យយា៉ងអា
ងអំណាចដឹកនាំបទស
លបីៗក្នុងពិភព
ក បានឯកភាព
អនុវត្តន៍តាមទឹស្តីដ៏សំខាន់មួយ នះហើយបណា្ដបទសបជាធិប
តយយ គបានរៀបចំឲយមានការ ផាស់ប្តូរមដឹកនាជា ំ បចាំតាមរយៈ ការ
ះ
ត និងការកំណត់អា
ណត្តិគឺរាប់តាំងពីបធានាធិបតី នាយករដ្ឋមន្តី បធានអង្គ
កម
បធានរដ្ឋសភា និងចុះរហូតមក ដល់រដ្ឋបាល ខត្ត-រាជធានី ហើយ
បណា្ដបទសកុម្មុយនិស្តក៏មាន ការផាស់ប្តូរមដឹកនាំជាញឹកញាប់
តាមរយៈមហាសន្និបាតរបស់បកស និងការកំណត់អាណត្តិ។
អាណានិគមបានបញ្ចប់ សម្តចពះ ត្តម សីហនុ បានលើកកម្ពុជា
កិតយោនុភាពបទសកម្ពុជា ឲយរីក
ប៉ុន្តសមប់
ក ហ៊ុន សន
វិញកាន់អំណាចដឹកនាំបទស
ឲយកូន
ខ្មរជំនាន់កយពិបាក
កម្ពុជាសព្វថ្ងនះ អាចមានការ ប ប ួល
យរបៀបណា ពះ
សាធារណមតិជាតិនិងអន្តរជាតិ
បានមើលឃើញយា៉ងចបោស់ថា ការដឹកនាំរបស់
ក ហ៊ុន សន
នាពលបច្ចុបបន្ននះ មានបជាធិប តយយតសមបកកប៉ុ
្ណះ។
ហើយបើនិយាយថាការដឹក
ចមើនជឿនលឿន ពលរដ្ឋសមបូរ
នាំរបស់
សម័យ លន់ នល់ ប៉ុល ពត និង
ពះថាបទសកុម្មុយនិស្តដូចជា
សបបោយ ហើយឈានមកដល់
សម័យយួនឈានពានគចាត់ទុក
ថាបទសកម្ពុជាជួបហាយនភាព ខាង ំ បំផត ុ ទមមា ំ នកិចព ្ច មពៀង សន្តភា ិ ពកង ុ បា៉រស ី បទសកម្ពុជា
លិចលង់យា៉ងជក្នង ុ សង្គមសុី វិលហកហួរដណ្ដើមអំណាចគា។
ក ហ៊ុន សន ធ្វើតាម
របៀបកុម្មុយនិស្តក៏មិនតឹមដរ
យួន-ចិន ជាដើមគធ្វើការផាស់ ប្តរូ មដឹកនាច ំ ន ើ អាណត្តមកហើ ិ យ ក្នុងរយៈពល៣០ឆាំចុងកយ នះអភ័ព្វតរាស្ត្រខ្មរដលជួបត
មដឹកនាមា ំ នមុខដដលៗ គានអ្វី រីកចមើន
មុខទាល់ត
ះ៕
សារព័ត៌មាន "មនសិការខ្មរ" បចាំថ្ង ទំព័រទី ០៣ Tel: 016 375 777 E-mail : sithik.dam@gmail.com បរិវណឡូត៍នសាទលខ២ និង លខ៣
យបឧបករណ៍ ើ ល្មើស
ចបោប់ដលក្នុងមួយថ្ងៗ យា៉ន វិសាកនិង
ក
ក សង សុជាតិ
អាចបមូលលុយពីបទល្មស ើ នសាទ
កំពង ុ បប ើ ស់មងដលមានកឡា ពាសពញផ្ទបឹងទន្លសាបជា
តួនាទីជាបធានសាក់ការប៉អឹម
ពិសសក្នុងតំបន់ឃុផា ំ ត់សណា្ដយ
បើសបកជាកងរាជអាវុធហត្ថ
មិនទាន់ឃើញមានសមត្ថកិច្ចណា
បចាំ
ឃុំផាត់សណា្ដយកំពុង
បមូលលុយពីបទល្មើសនសាទ គប់ទីកន្លង ដូចជាក្នុងតំបន់
ផាត់សណា្ដយចុងពក
កជ ្ក លង
លប កឡុកបាយក្អក តំបន់ឡូត៍
លខ៣ និងឡូត៍៤ ដលឡូត៍ទាំង
២នះទើបតូវបានរដាភិបាលដក ហូតពីកុមឈ្មួញ យកមកធ្វជា ើ ឡូតអ ៍ ភិរកស។
ក សង សុជាតិ
ជាចើនឲយចូល
ធ្វើការនសាទ
បានឃុបឃិតជាមួយកុមឈ្មួញ
យបើឧបករណ៍ល្មើសចបោប់
ក្នុងអតីតដនឡូតលខ២ ៍ និង
សាបជាប់ខត្តកំពង់ធំយា៉ងអនា យកចិតទុ ្ត កដាក់អនុវត្តន៍បទប
របស់ថាក់លើ ក្នុងការបងា្ករបង្កប បទល្មើសនសាទ
ះទ។
សចក្តីរាយការណ៍ពីបជា
ពលរដ្ឋបានឲយដឹងទៀតថា
ក
សង សុជាតិ កំពុងបា៉វផាច់ក្នុង
ការសមបសមួលឲយមានភាព អនាធិបតយយនបទល្មស ើ នសាទ ក្នុងតំបន់ដលគាត់កាន់កាប់ គឺ
ល
ក្នុងខត្តកំពង់ធំ ទាំងមូល
តំបន់ដល
ជាប់បឹងទន្លសាប
ក សង សុជាតិ បានចញ
នសាទ
យចញមុខចញមាត់
វិសាក
សជានាយកផ្នករដ្ឋ
ះ
ក យា៉ន
បាលជលផលបចាំឃុផា ំ ត់សណា្ដយ ក៏ជាមន្តីពុករលួយបមូលលុយ
ពីបទល្មស ើ នសាទក៏ដូចជាការឃុប
ឃិតឲយកុមឈ្មួញធ្វអា ើ ជីវកម្មក្នុង
កាលពីប៉ុនា នសបា ហ៍មុន
សំខាន់មួយ សុំឲយមន្តីនិងសមត្ថ
បជាពលរដ្ឋបានឲយដឹងទៀត
ញឹក៨លី ដើមបីចាប់តបណ្ដ ី ល ូ អំ
កសង សុជាតិ ដលមាន
ហា៊នហើបមាត់ទ។
ចើនសន្ធឹកសនាប់។
សមប់អភិវឌឍន៍មុខតំណងបាន
បឹងទន្លសាបបានឲយដឹងថាបច្ចប ុ បន្ន នះ
យា៉ងអនាធិបតយយគាននរណា
នះ
មា៉ស់មុខបំផុត។
សចក្តីរាយការណ៍ពីតំបន់
បិទមាត់មន្តជំ ី នាញគឺអាចបើ
បស់ឧបករណ៍នសាទខុសចបោប់
យកធ្វើមានធ្វើបានផាល់ខ្លួននិង
ថាបច្ចុបបន្ននះកុមឈ្មួញជាចើន
ខាំងជាងគ។ ក្នុង
ប៉ុ
្ណះហើយពលខ្លះទៀត
សះចញផុតពីកល របស់
ជាតិអស់មួយជីវិត។ អ្នកបជ្ញដ៏
ឡើងទៀតថា កយពលសម័យ
ហង សំរន ិ ដលជាបធានរដ្ឋសភា
ឬការបិទក លសះមុនពល
ឲយរូួចផុតពីការដឹកនាំមិនតឹមតូវ
រាស្តរបស់គណបកសបជាជនចាំ តហអើតាមមន្តីរដា ភិបាលត
ពន្លត់ភ្លើងឈប់អង្គុយបក់ផសង
មុខបមូលលុយ ឬកាងបទល្មើស
យាម
ធ្វើការវាយតម្លថាតើបទស
បាត់បង់ចំណូលជាតិនិងអំពើពុក
ជាតិយល់ឃើញថា យុទ្ធសាស្ត
អាណត្តិដើមបីកុំឲយមដឹកខ្លះពយោ
កសាងគំរល្អ ូ សមប់កូន
តុលាការអយុត្តិធម៌ការ
ធ្វើឲយសាធារណមតិជាតិ និងអន្តរ
ខ្មរជំនាន់កយ
កូន
កម្ពុជាជិត ៣០ឆាំ តមាក់ឯងធ្វើ
ដូចជាប
៉ផាល់ខ្លួន។ រូបភាពបបនះ
ធិបតយយបំផុត គឺមិនដលបាន
ឃ្លង
នឹងភ្នកគសង្កតឃើញកុមអ្នក
ពួកគាត់មិនអាចទទួលយកបាន
ជន៍ចក
កុងបា៉រីសធ្វើឲយកម្ពុជាជួបភាព
ត្តន៍ឲយតឹមតូវតាមកិច្ចពមពៀង
រិះគន់
របស់កុមអ្នកកាន់អំណាចដល
របស់ថាក់លើ
ស្វងរកផលប
លខ៣ និងតំបន់ជាយបឹងទន្ល
សានភាពជាក់ស្តងដលគប់ៗ
លើភាពអវិជ្ជមានជាចើន
ជំនាញនិងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធបាន
ណាចបច្ចុបបន្ននះ មិនបានអនុវ
ពួកគាត់ស៊ូទរស់ ំ កមការដឹកនាំ
មិនតឹមតូវ ហើយពលរដ្ឋបាន
តមកពីទំព័រទី១ "ឆ"
ជំនាញរកសោភាពស្ងៀមសាត់ក៏ដូច
នសុកកំពង់សាយ ខត្តកំពង់ធំ មួយចុះ
ធ្វើការទប់សា្កត់
ឡើយ។ មានការប
ះ
ក់ផងដរ
ថា មងដលកុមឈ្មួញដាក់យក តីបណ្ដូលអំ
បានចាប់ផ្តើមធ្វើ
តាំងពីរដូវបិទនសាទ រហូតដល់
រដូវបើកនសាទកំពុងដំណើរការ
ក ឈុន ឈន់ ជាអភិបាល
ខត្តកំពង់ធំ បានបើកកិច្ចបជុំដ៏ កិច្ចពាក់ព័ន្ធយកចិត្តទុកដាក់បងា្ក
របង្កបបទល្មស ើ នសាទជាពិសស ទប់សា្កត់ការបំផាញពឈើ
តំបន់ពឡង់ពះនាយករដ្ឋមន្តី ធាប់បានធ្វើការស្តីប ធារណៈ
សជាសា
លើអាជាធរខត្តកំពង់
ធំដលមិនយកចិត្តទុកដាក់ សយលើប ប
ះ
ដីធ្លី និងបណ្ដត
្ដយឲយមានបទល្មស ើ នសាទ
ការបំផាញពលិចទឹក មានទង់ ទយធំជាងគ។ សចក្តីណនាំ របស់
កអភិបាលខត្តកំពង់ធំ
មិនតូវបាន
ក យា៉ន វិសាក
ស និង
ក សង សុជាតិ
យា៉ងអនាធិបតយយដដល ហើយ
យកចិត្តទុកដាក់អនុវត្តន៍តាម
ស្កះពញផ្ទបឹង។ បជាពលរដ្ឋ
កុមឈ្មួញបើបស់ឧបករណ៍
ធ្វកា ើ រនសាទ ជាលក្ខណៈគួសារ
អភិរកសក៏ដូចជាការបង្កភាពស្មុគ
កាន់តរីករាលដាលចើនស្កក កីកមួយចំនួន មិនអាចចូល ក្នុងតំបន់ទាំង
ះ ដូចដល
ហ៊ុន សន បានលើកឡើង
ក
ះទ
បសិនបើគានបក់បង់ឲយមន្តី
ះទ តាមរយៈការឃុបឃិតឲយ
នសាទល្មើសចបោប់ ក្នុងតំបន់ឡូត៍
សាញដល់បជាពលរដ្ឋមិនឲយធ្វើ ការនសាទជាលក្ខណៈគួសារ។
គកំពុងតតាមដានយា៉ង
ជំនាញ និងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ។
យកចិតទុ ្ត កដាក់ ថាតើយុទ្ធសាស្ត
ដលបានបើបស់ឧបករណ៍ន
ផុតពីកល ក៏ដូចការពន្លត់ភ្លើង
បជាពលរដ្ឋកក ី មួយចំនួន
សាទជាលក្ខណៈគួសារតូវកុម មន្តីជលផលរបស់ វិសាក
ក យា៉ន
ស ចុះ
គាបជំរិតឲយ
មុឺន-៤០មុឺនរៀល
តាមទំហំន
បង់លុយក្នុងមួយគួសារចាប់ពី១០
ការបកបរបរនសាទ ហើយជា ធម្មតាសមប់ទូកនសាទមួយ គឿងក៏តូវបង់លុយឲយ
ក
សង សុជាតិ ចាប់ពី ៤០-៨០មុឺន រៀល គឺអាស័យ
តាមទូកតូច
ឬធំ។ បើគានលុយបង់ឲយជំនាញ ជលផលរបស់ និង
ក យា៉ន វិសាក
ក សង សុជាតិ តាមការ
ទាមទារទ
ះ ពលរដ្ឋកីកគាន
ឱកាសធ្វើការនសាទ ដើមបីបាន បក់ចំណូលយកមកទទង់ជីវ
ភាពគួសារបានទហើយសមប់ កម ុ ឈ្មញ ួ វិញពួកគមានបក់យក
បិទកលសះមុនពលសះចញ ឈប់អង្គុយបក់ផសងរបស់
ក
បទល្មើសនសាទទទួលបាន
គ
ហ៊ុន សន ក្នុងយុទ្ធនាការបង្កប
ជ័យក្នុងកមិតណាពះមន្តខិ ី ល ខូចដលយកបទប ភិបាល ចក
របស់រដា
ស្វងរកផលប
៉ផាល់ខ្លួន ដូចជា
យា៉ន វិសាក
ស និង
ជន៍
ក
ក
សង សុជាតិ មិនតូវបានថាក់លើ ះ
សួរនាំឬដាក់ពិន័យ
ឡើយ។ បជាពលរដ្ឋមានការ
ខកចិត្តយា៉ងសមបើមចំ
ះមន្តី
ជំនាញនិងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័នដល ្ធ
សកឃានតអំពពុ ើ ករលួយ មើល មិនឃើញពីភាពអនាធិបតយយ
នការបើបស់ឧបករណ៍នសា ទល្មើសចបោប់របស់កុមឈ្មួញ បឹងទន្លសាប៕
សារព័ត៌មាន "មនសិការខ្មរ" បចាំថ្ង ទំព័រទី ០៤ Tel: 016 375 777 E-mail : sithik.dam@gmail.com
ន
តមកពីទំព័រទី១ "ក"
ដើមបីរំ
បាយថា ក់អន្តរជាតិមួយ
ះបទសកម្ពុជាឲយរួច
ផុតពីគះថាក់។ ពលរដ្ឋខ្មរ អាច
ពល
ះ
បប ើ ស់សិទ្ធិ
អំណាចរបស់ខ្លួនក្នុងការ
ះ
ត
ជើសរីសមដឹកនាំថ្មីដលពួកគ
នឹងមានការបបួលត២៤
៉ង
កឡាប់ចាក់ធ្វើឲយកុមអ្នកកាន់ អំណាចបន្ទន់ឥរិយាបទ ឬពម
ះ
សមាធរបស់អន្តរជាតិ។
កបធាន សម រងសុី បាន
សឡាញ់ពញចិត្ត ពះអំឡុង
ប
ជាតិអាណត្តិទី៥ឈានមកដល់គឺ
ឡប់មកកាន់បទសកម្ពុជាវិញ
ពល៧ខមុនពលការ
ះ
ត
អាចមានការបបួលគប់ពល វលាសូមបីត
ថ្ងចុងកយ
រយៈពល ២៤
៉ងក៏អាចប
បួលផងដរ។
កបធាន សម រងសុី
ត
មានជំនឿយា៉ងមុតមាំថា ដំ ស យន
ះ
បាយថាក់អន្តរជាតិ
ដ៏សំខាន់មយ ួ នឹងកើតមានតាមរយៈ ការអង្គយ ុ ចរចាគាជជក អំពីប
ះសយ
ជាតិ ដើមបីទម្លុះទមាយ
ភាពទ័លចកផ្នកន
បាយប៉ុន្ត
ចាបា ំ ច់ណាស់ដលសហគមន៍អន្តរ ជាតិ តូវតជួយជមជងជំរុញ ឲយខ្មរអាចនិយាយទល់មុខគាដើមបី ះស យប
ជាតិ។
ធាន សម រងសុី បានប
កប
ក់ទៀត
ថាអាចមានពឹត្តិការណ៍គប់ពល
វលា ក្នុងរយៈពល៧ខ គឺមុន ថ្ងទី២៨ ខកក្កដា ឆាំ២០១៣
យើងមិនអាចទសសន៍ទាយដឹងថា នឹងមានរឿងអ្វីកើតឡើងខ្លះទ
ប៉ុន្តចបោស់ណាស់ដលថា វាអាច
តមកពីទំព័រទី១ "ឃ"
នគរបាលបឆាំងបទល្មើសសដ្ឋ កិច្ចកសួងមហាផ្ទជាអ្នកចាត់
វិធានការបង្កបរថយន្តដឹកឈើ បណីតរបស់មឈ្មួញជុំ វុទ្ធី ដល
លបីលបោញខាងនាំឈើបណីត ចញ
សុកយួន។ ចំណកមន្តី
រដ្ឋបាលព ឈើខត្តកចះនិង មន្តីរដ្ឋបាលពឈើបចាំសុក ស្នួលមិនបានលចមុខចូលរួម
បង្ក បរថយន្តដឹកឈើគញូង របស់មឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី ដលគ សា្គល់ថាជាមន្តី
ធាមានទំនាក់
ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយមប
ាការ
ធាតំបន់បតិបត្តិការសឹករង
ខត្តកចះ
ះទ។
បភពព័ត៌មានបានឱយដឹង
ទៀតថាឈើគញូងរាប់សិបកំ
ណាត់ដលផ្ទុកក្នុងរថយន្តទាំងបី គឿង
ះតូវបានគដឹងថាដឹក
ចញពីខត្តស្ទឹងតង
ះ
ប
ទសយួនហើយជាឈើរបស់ឈ្មួញ ះ ជុំ វុទ្ធី
ធីកាប៉ូ ដលជា
ឈ្មួញរកសុីឈើលបី
ះបំផុត
ក្នុងខត្តកចះ។ រថយន្តកាមរី ដឹក ឈើគញូងទាំងបីគឿង
ក់ថាមានមធយោបាយចើន
ពមទាំងកមាំងកងរាជអាវុធហត្ថ សុកស្នួលតាមបមាញ់
វលា
សហគមន៍អន្តរជាតិ និង បណា្ដ
បទសមហាអំណាចកំពុងជួយ
ជមជងលើកទឹកចិត្ត ដល់កុម
អ្នកបជាធិបតយយ និង កុមអ្នក ស្នហាជាតិ ដលកំពុងតធ្វើពលិ
កម្ម និងតស៊ដើ ូ មបីបុពហតុ ្វ នលទ្ធិ បជាធិបតយយនិងការ មនុសសដលជាប
រពសិទ្ធិ
រួមរបស់សកល
កទាង ំ មូល ពះពលបច្ចប ុ បន្ន
នះគយកចិត្តទុកដាក់ខាំងបំផុត ចំ
ះការ
ការ
ធម៌។ ប
ះ
ត
រពសិទ្ធិមនុសស និង យសរីនិងយុត្តិ
កបធាន សម រងសុី បាន
ក់ទៀតថា សហគមន៍អន្តរ
ពលនះ ពះមដឹកនាពិ ំ ភព
ក និងមាស់ជំនួយសំខាន់ៗ
បានទាមទាររួចហើយ ឲយមានការ សមបសមួលបើកចកឲយ ស្នួល
ក
វលារំលងអធត។
ក្នុងបតិបត្តិការ
ះមន្តីរដ្ឋបាល
ពឈើមិនបានសហការឡើយ ដលប
នះតូវមជឈដាននានា
រិះគន់ថាមន្តីរដ្ឋបាលពឈើជា
ះគឺសមត្ថកិច្ចចមុះមិនបាន
ឃាត់ខ្លួនជនសងស័យណាមាក់និង មិនបានប
ក់អំពីអត្តស
ណ
របស់មឈ្មួញរកសុីឈើដឹកតាម រថយន្តកាមរីបគ ី ឿង យួន
ះទ។
ះ
ស ុក
បភពពីសមត្ថកិច្ចដលចូល
រួមក្នុងបតិបត្តកា ិ រ
ះបានឱយដឹង
ថាដើមបីបង្កបរថយន្តដឹកឈើ គញូងរបស់មឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី គឺ
កមាំងសមត្ថកិច្ចចមុះបានដាក់
ពងយដើមបីតាមសាក់បមាញ់ កយពលដឹងថាមានរថយន្ត
ដឹកឈើគញូងតូវឆ្លងកាត់សុក
ពីន អូស លី ពឹទ្ធសភាអឺរ៉ុបនិង
សមាជិកពឹទ្ធសភា-សភាអាម
រិក ដលគាំទឲយមានវត្តមានរបស់ ក ក្នុងដំណើរការ
ះ
ត
១៣ ខាងមុខនះ ហើយ
យ
សហគមន៍អន្តរជាតិ អាចជាចក ដ៏ល្អមួយ ដលនាំឲយមានដំ
ះ
សយដលអាចបើកចកឲយ
ក
សម រងសុី វិលតឡប់មកកាន់បទស កម្ពជា ុ វិញ។ បានប
កបធាន សម រងសុី
ក់យា៉ងចបោស់ទៀតថា
''ខ្ញគិ ុំ តថាអ្វដល ី សំខាន់ គឺការគាប
មិនតឹមតូវដលធ្វើឲយពួកគាត់ បាប ការឆក់ប្លន់ដីធ្លី ការបណ្ដញ ចញ
យបង្ខំ និងការចាប់ឃុំខ្លួន
យា៉ងអយុត្តធម៌ ិ ។ បជាពលរដ្ឋខ្មរ
ដលភាក់រលឹក បាននាំគាមករួប
វិជមា ្ជ នណាមួយដលគអាច
ពលរដ្ឋជើសរីសមដឹកនាថ្ម ំ ី សប
ក្នុងបទសកម្ពុជានាឆាំ
កបធាន សម រងសុី តូវ
មើលឃើញថា ដំណើរការ ត
បានអ
ការណ៍បជាធិបតយយ
របស់កុមអ្នកបជាធិបតយយ
តឹមតូវនិងយុត្តិធម៌ តាម
ះ
តគានការផាស់ប្តូរសមាស
ភាព គ.ជ.ប ឬគានការធ្វើខ្លួនឲយ ឯករាជយគិតគូរពីការរៀបចំ
នាធិបតីអាមរិក
ះ
ត
ះ
តឲយមានភាពតឹមតូវសប
បប់បជាពលរដ្ឋដទទៀត ដឹងពីសារៈសំខាន់នការ
ះទ
បសិនបើគានការកទមង់បព័ន្ធ
តាមស្តង់ដារអន្តរជាតិ។
តាមមូលដានរបស់គាត់ឲយបានយល់
ល
ជាមួយគានះផងដរ បធា
ក បារា៉ក់ អូ
បាមា៉ ក៏ធាប់បានសរសរលិខិត កាន់សភាអាមរិក និងរដ្ឋមន្តី
បើយើងជើសរីសមដឹកនាំបាន
ការបរទស
ធូរធារហើយអនាគតកូន
ជួយអន្តរាគមន៍ឲយកុមអ្នកកាន់
ល្អតឹមតូវអាចជួយឲយមានជីវភាព ខ្មរ
នឹងសមបូរសបបោយ រីកចមើន។ មានការប
ក់ផងដរថា
យបងាញពីការ
ប្តជាចិត្តក្នុងការដាក់សមាធ និង អំណាច
ក្នង ុ បទសកម្ពុជាធានា
ឲយមានការ
រពសិទមនុ ្ធិ សសពងង ឹ
សង្កត់មកលើជនផាច់ការបទស
ពលរដ្ឋខ្មររាប់លាននាក់ដលបាន
ការអនុវត្តលទ្ធប ិ ជាធិបតយយនិង
ជាក់ដូចពីមុនៗ យើងបានឃើញ
មកហើយ គឺដើមបីផាស់ប្តូរមដឹក
យុត្តិធម៌ មានការចូលរួមបកួត
កម្ពុជាសព្វថ្ង ដូច្នះខ្ញុំ
តជឿ
ហើយមានសមាធអន្តរជាតិខាំងគឺ គបញ្ចប់ ន
បាយ
យមានដំ
ះសយ
បទសកម្ពុជា''។
ការលើកឡើងរបស់
ក
ជនរួមឈាមខ្មរគប់ទិសទីមាន គា បានគ ង
ះ
តឲយ
គណបកសសង្គះជាតិ កមការ ដឹកនាំរបស់
កបធាន សម
យក
សតាមចបោប់ជា
រងសុី ឡើងកាន់កាប់ ផ្តនា
ធរមានដរ។
គវាសនា
នាគា ំ
ះ
ត ប៉ុនានអាណត្តិ
នាំថ្មី ដើមបីឲយសបតាមឆន្ទៈរបស់ គ ប៉ន ុ ្ត
យសារគណៈកមាធិការ
ជាតិរៀបចំការ
ះ
ត មិនមាន
ឯករាជយមិនមានអពយោកឹត សាប័នរៀបចំការ
ះ
យ
តមួយ
នះ គិតតរៀបចំឲយកុមអ្នកកាន់
រៀបចំ
ះ
បជង
ត
យសរី និង
យផាល់ និងទូលាយ
ពីមដឹកនាំគណបកសបឆាំង។ បធានសហគមន៍អឺរ៉ុបកាលពី ពលថ្មីៗនះ ក៏បានជំរុញឲយ
ក
ហ៊ុន សន យកអនុសាសន៍របស់ ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី
ពិចារ
អំណាចឈ្នះរហូត ឈ្នះតឯងឈ្នះ
ណាហើយរៀបចំកទមង់ការ
លាននាក់អស់ជំនឿ។ សូមបីត
គឺជាផ្លូវតមួយគត់អាចធានាឲយ
ថ្លងការណ៍ជាសាធារណៈថាគាន
យុត្តធម៌ ិ ដើមបីផ្តល់ឱកាសឲយបជា
ជានិច្ច ធ្វើឲយបជាពលរដ្ឋជាចើន មន្តីសតវិមានក៏ធាប់ចញសចក្តី
តឲយសបតាមអនុសាសន៍
មានការ
ះ
ត
ះ
ះ
យសរី និង
តមកពីទំព័រទី១ "ស"
សន មិនបានធ្វើជាគំរូដល់បទសជាសមាជិកអាសា៊នដទទៀត ក្នុង
បភពពីបជាពលរដ្ឋនិងមន្តី ការ រពសិទ្ធិមនុសស និងពងឹងលទ្ធិបជាធិបតយយឱយបានរឹងមាំឡើ ខត្តកចះបានរិះគន់ យហើយបរជាប ្ដយឱយវិបត្តិសង្គមកើតឡើងគួរឱយពួយបារម្ភ។
រាជការ
តអំពចិ ើ ត។ ្ត កន្លងមកកបួនរថយន្ត
គន់តជាការបង្កបឱយល្អមើល
ប
្ដយឱយឈ្មួញធ្វើអ្វីៗសច
ដឹកឈើរបស់មឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី មិន ដលតូវសមត្ថកិច្ចណាបង្ក ប បាន
យងាយទៗ ហើយតង
តបង្កគះថាក់ចរាចរណ៍ដល់ បជាពលរដ្ឋទៀតផង។ សូមបីត
ក ច័ន្ទ សារុន រដ្ឋមន្តីកសួង
កសិកម្ម និង
ក ឆង គឹមស៊ុន
មរដ្ឋបាលព ឈើក៏មិនដល ឃើញចញបទប
ទប់សា្កត់
សកម្មភាពរកសុីឈើខុសចបោប់ របស់មឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី ដរ
យ
ទុកឱយមឈ្មួញរូបនះធ្វើពយុះធ្វើ ភ្លៀងសចតអំពើចិត្ត
យពុំ
មានញញើតនឹងចបោប់ទមាប់បន្តិច ណា
ះឡើយ។
តាមការអះអាងពី
កវរស
យាល័យបឆាំងបទល្មស ើ សដ្ឋកិច្ច ចះបានឱយដឹងថា រថយន្តកាមរី
ដឹកឈើគញូងទាំងបីគឿងដល បង្កាបបានកាលពីរំលងអធត
ឆ្លងចូលថ្ងទី២៥ ខធ្នូ ឆា២០១២ ំ ះតូវបាននាំ
កាន់អធិការ
ការវាស់វង និងកសាងសំណុរឿង ំ ឱយជំនាញរដ្ឋបាលព
ឈើស្នួល ដើមបីចាត់វិធានការបន្ត តាមចបោប់។ ក៏ប៉ុន្តគពុមា ំ នជំនឿ
លើមន្តីរដ្ឋបាលពឈើក្នុងការ បង្កបបទល្មើសរកសុីខុសចបោប់ របស់ឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី
ះទ ព ះ
កន្លងមកមន្តីរដ្ឋបាលពឈើក្នុង ខត្តកចះគប់លំដាប់ថាក់តូវ
បានគដឹងថាជាអ្នកទទួលបាន ផលប
ជន៍បចាំខយា៉ងត
ជាក់ចិត្ត។ បការនះហើយទើប ឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី
តអាចបន្តសកម្ម
ភាពដឹកឈើគញូងយក
លក់
សុកយួនយា៉ងកអឺតកទម
ពះសូមបីតសមត្ថកិច្ចចមុះ បង្កបរថយន្តដឹកឈើគញូងក៏
មិនបានឃាត់ខ្លួនកុមជនល្មើស
ចូលថ្ងទី ២៥ ខ ធ្នូ ឆាំ ២០១២ ប៉ុ
្ណះ
កយពលដលមជឈ
ដាននានា រិះគន់យា៉ងខាំង
លើ
អាជាធរខត្តកចះ និងសមត្ថកិច្ច ពាក់ព័ន្ធ
ក្នុងខត្តនះ។ ជាក់
ស្តងរហូតមកដល់ពលនះម ឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី
ធីកាប៉ូ
អាចគចផុតពីការដាក់ ចបោប់បើ
ត
សតាម
ះបីជាសមត្ថកិច្ចចមុះ
រកឃើញថាឈើគញូងទាំង
តូវមឈ្មួញរូបនះដឹកយក
ះ
បជាពលរដ្ឋចញពីដីធ្លីលំ ងសរីភាពនការប
ដាន ការធាក់ចុះលទ្ធិបជាធិបតយយនិ
្ចញមតិ ក៏ដូចជាការ
ះ
តមិនតឹមតូវ
កម្ពុជា។ ហតុនះហើយទើបអង្គការសហបជាជាតិនិងសហគមន៍អ
ន្តរជាតិជំរុញឱយរដាភិបាលកម្ពុជាកទមង់របៀបរបបដឹកនាំរបស់ខ្លួន ជាបនាន់ ជាពិសសតូវរៀបចំការ ១៣ខាងមុខឱយបពឹត្ត
ះ
តជាតិអាណត្តិទី៥ ឆាំ២០
យសរី តឹមតូវនិងយុត្តិធម៌។
មន្តីអង្គការសិទ្ធិមនុសសក្នុងសុក និងមន្តីអង្គការសិទ្ធិមនុសស
អន្តរជាតិ បានរិះគន់ចំៗ
លើការដឹកនាំមិនតឹមតូវរបស់រដាភិបាល
ក ហ៊ុន សន ដលជឿតតាមរបាយការណ៍របស់មន្តីកមឱវាទ
ហើយប
្ដយឱយអំពើរំ
សភាពកាន់តធ្ងន់ធ្ងរកាយ
ភសិទ្ធិមនុសស និងអំពើពុករលួយមាន
ជាវិបត្តិដ៏ធំក្នុងបទសកម្ពុជា។ ក្នុង
ះ
សុកយួនយា៉ងណាក៏ រដាភិបាលកម្ពុជាបានបើបស់បព័ន្ធតុលាការ ដលជាឧបករណ៍របស់ យ។ បើនិយាយពី ក សរ ខ្លួនដើមបីបំបិទសំឡងរិះគន់របស់គណបកសបឆាំង និងគាបសង្កត់
លក់
ចំរ៉ុង អភិបាលខត្តកចះវិញពុំ លើកុមសង្គមសុីវិលដលហា៊នរិះគន់កំហុសឆ្គងរបស់រដាភិបាល។ មានឆន្ទៈបង្កបបទល្មើសបំផាញ លើសនះ ទៀតវបបធម៌និរទណភាពបានកាយ ជាវិបត្តិសង្គមដ៏
ពឈើនិងសកម្មភាពដឹកជញ្ជូន ធំមួយធ្វើឱយបជាពលរដ្ឋភ័យខាចយា៉ងខាំងនិងអស់ជំនឿលើបព័ន្ធ យុត្តិធម៌ទាំងសុងតម្តង។ ជាក់ស្តងជនសងស័យ ឈូក បណិត អតីត ឈើខុសចបោប់ តាមបទប
របស់នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន អភិបាលកុងបាវិត តូវបានតុលាការខត្តសាយរៀងលើកលងការ ឡើយ ហើយ
តប
្ដយឱយ
ទបកាន់ក្នុងសំណុំរឿងបាញ់កម្មការិនីបីនាក់ឱយរងរបួស កាលពីថ្ងទី
ឈ្មួញខិលខូចនិងសមត្ថកិច្ចពុក ២០ ខកុម្ភៈ ឆាំ២០១២ បើ
រលួយឃុបឃិតគាធ្វើអ្វីៗសច ឈូក បណិត ដកកាំភ្លើងបាញ់ តអំពើចិត្តដើមបីប
ជន៍។
ះបីមានសាកសីបានឃើញជនសងស័យ
លើកម្មការិនីរងគះយា៉ងណាក៏
យ។ រហូតមកដល់ពលនះមិនដលឮនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន ក្នុងខត្ត មានបតិកម្មសូមបីតមួយមា៉ត់ចំ ះករណីជនសងស័យ ឈូក បណិត កចះបានរិះគន់ថា បសិនបើ ដលជាហតុធ្វើឱយជនរងគះជាកម្មការិនីទាំងបីរូប ទទួលរងនូវអំពើ បជាពលរដ្ឋរស់
អាជាធរខត្តកចះមានឆន្ទៈក្នុង អយុត្តិធម៌យា៉ងឈឺចាប់បំផុត។ ការបង្កបបទល្មើសបំផាញព អ្នកតាមដានសានការណ៍ន
បាយ និងប
សង្គមក្នុងបទស
ឈើ និងទប់សា្កត់សកម្មភាពដឹក កម្ពុជាបានកត់សមា្គល់ថា ក្នុងឆាំ២០១២ ដលកម្ពុជាធ្វើជាបធា ជញ្ជូនឈើគញូងខុសចបោប់គឺម នសមាគមអាសា៊ន គឺន បាយការបរទសរបស់កម្ពុជាមានភាពទន់ ឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី បហលជាមិនអាច ខសោយយា៉ងខាំងហើយទទួលរងនូវការរិះគន់ពីអង្គការសហបជាជាតិ គចផុតពីការដាក់ សឡើយ។ សហគមន៍អន្តរជាតិ អង្គការអន្តរជាតិ សហរដ្ឋអាមរិក និងពីបណា្ដ ប៉ុន្ត យសារអាជាធរខត្តកចះ បទសមួយចំនួនជាសមាជិកអាសា៊នផងដរ។ ជាក់ស្តងក្នុងឱកាស គា នឆន្ទៈចបោស់លាស់ក្នុងការ ដលមដឹកនាំកំពូលៗលើសកល កមួយចំនួនមកចូលរួមក្នុងកិច្ច បង្ក បបទល្មើស ហើយមន្តី បជុំកំពូលអាសា៊នលើកទី២១ កម្ពុជា និងកិច្ចបជុំអាសុីបូពា៌គឺនាយក សមត្ថកិចពា ្ច ក់ព័នប ្ធ ពឹតអំ ្ត ពពុ ើ ក រដ្ឋមន្តីហ៊ុន សន មិនបានបងាញអំពីទំនាក់ទំនងល្អជាមួយមដឹកនាំ រលួយគិតគូរតរឿងផលប ជន៍ កំពល ូ ៗទាង ំ ះទ។ ជាការពិតក្នង ុ ជំនប ួ ទ្វភាគីជាមួយបធានាធិបតី ផាល់ខ្លួនទើបមឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី និង អាមរិក ក បារា៉ក់ អូបាមា៉ កាលពីពលប់ថ្ងទី១៩ ខវិច្ឆិកា ឆាំ ឈ្មួញមួយចំនួនទៀតអាចដឹក ២០១២ ក ហ៊ុន សន មិនបានទទួលយកអនុសាសន៍របស់បធា ជញ្ជូនឈើខុសចបោប់យក លក់ នាធិបតីអាមរិកឡើយ។ ចំណុចនះហើយដលនាំឱយមជឈដានជាតិ សក ុ យួនយា៉ងអនាធិបតយយ។ និងអន្តរជាតិរិះគន់ថាន បាយការបរទសរបស់រដាភិបាលកម្ពុជា គរង់ចាំមើលថាមឈ្មួញ ជុំ វុទ្ធី ក្ន ុ ង ឆា ំ ២ ០១២ មា នលក្ខ ណៈទន់ ខសោយយា៉ងខាំង និងបាត់បង់ប ធីកាប៉ូ អាចបន្តសកម្មភាព ដឹកជញ្ជូនឈើគញូងយក
លក់
សុកយួនទាំងបំពានចបោប់
បានដល់ពលណាទៀត៕
ជន៍យា៉ងចើនសមប់បទសជាតិ និងបជាពលរដ្ឋ។ កុមអ្នកសង្កតការណ៍ឯករាជយបានលើកឡើងថា ន
បរទសរបស់រដាភិបាលកម្ពុជា
បាយការ
ឆាំ២០១២នះ មិនបានបងាញរូប
ពលរដ្ឋខ្មរនឹងមានឱកាស
តាមឆន្ទៈរបស់ពួកគ។
២០១៣ខាងមុខនះមានភាពសរី
រួមជាមួយគណបកសសង្គះជាតិ ហើយកំពុងបន្តយុទនា ្ធ ការពនយល់
ះ
កម ុ ឈ្មញ ួ រកសុឈើ ី ខុសចបោប់ទប ើ
ជន៍ពី
បញ្ជូន
ដលគួរឱយកត់សមា្គល់
ករហមរហាមរងនូវការវាយធ្វើ
កបាន
ស
ថាការដលសមត្ថកិចចម ្ច ុះបង្កប តាមរយៈរបាយការណ៍របស់ ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី អ្នករាយការណ៍ រថយន្តដឹកឈើគញូងរបស់ឈ្មួញ ពិសសអង្គការសហបជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុសសបចាំកម្ពុជា ជុំ វុទ្ធី កាលពីរំលងអធតឆ្លង បានបងាញយា៉ងចបោស់ទាក់ទងអំពើរំ ភសិទ្ធិមនុសស ការបណ្ដញ
អ្នកទទួលបានផលប
លខ ៧ តង់ចំណុច ភូមិថ្ពង ប
បជាពលរដ្ឋកាន់តចើន
ទទួលការគាំទពីពឹទ្ធសភាហ្វីលី
បានអះអាងទៀតថា
ដើមបីទម្លុះទមាយភាពទាល់ចក
ះសយ
វិបត្តិសង្គម និងជួយឲយបជារាស្ត
ឡើងបានភាក់រលឹកអំពីការដឹកនាំ
ការសបបោយយា៉ងខាំងពះគប់ៗ
មិនផុតពីការស្វងរកដំ
ះសយ
កបធាន សម រងសុី ក៏
បធាន សម រងសុី បបនះធ្វើឲយ
ដាននគរបាលសុកស្នួលដើមបីធ្វើ
ឃុំឃសឹម សុកស្នួល ខត្តកចះ។
ឆាំ២០១៣ ខាងមុខ។
បាយខ្មរចៀស
ជាតិនិងអ្នកន
រំលងអធតឆ្លងចូលថ្ងទី២៥ ខ ធ្នូ ឆាំ ២០១២ លើផ្លូវជាតិ
ត នា
សារមានសមាធនិងអន្តរាគមន៍ពី
នស្នងការដាននគរបាលខត្តក
កងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទបទស
ះ
យសុវត្ថភា ិ ពពះបច្ចុបបន្ននះ
ដាននគរបាលសុកស្នួលសហការ
សដ្ឋកិចក ្ច សួងមហាផ្ទ និងកមាង ំ
ខ្មរបានចាកផុតពីភាពកីក។
ក្នុងការ
កវិលត
ណាស់ដលអាចឲយ
នីយ៍តី កវ សុកៀន នាយរងការិ
ជាមួយនគរបាលបឆាំងបទល្មើស
ចូលរួម
អាណត្តថ្ង ិ ទី២៨ ខកក្កដា ឆាំ២០
ះ
តូវបានកមាំងនគរបាលនអធិការ
បទសជាតិ ដើមបី
មកកាន់បទសកម្ពុជាវិញ ដើមបី
ក្នុង១ថ្ង ហើយក៏អាចមានការ
ចុះចាញ់តាមលក្ខខណ ចំ
បធាន សម រងសុី អាចវិលតឡប់
តបញ្ចប់អំណាច
ក ហ៊ុន
សន ជាមិនខាន។
្ជើញឲយចូលរួមក្នុងវទិកា
ះ
កបធាន សម រងសុី ធាប់
អន្តរជាតិ និងកិច្ចបជុំសំខាន់ៗ
បាន
លើពិភព
ចិត្តជាកីឡាករ មិនហា៊នបើកឲយ
ក គឺគ
សា្គល់
សុកខ្មរ ថាជាជនកំសាកមិនមាន
តទទួល
កបធាន សម រងសុី ថា
មានការបកួតបជង
ជាអ្នកតំណាងរាស្តសបចបោប់ ដដលថមទាំងមានការ
យស្មើ
ភាពតមាភាពហើយការ
្កល
ះ
ត
ណាមួយដលគានការចូលរួមពី
សលើកុមអ្នកកាន់អំណាច
រូប
សុកខ្មរ ដលរករឿងរារាំង ក សម រងសុី មិនឲយវិលតឡប់
មកចូលរួមក្នុងការ
កុមអ្នកកាន់អំណាច
កឬគានការកទមង់បព័ន្ធ
ះ
តឲយសបតាមអនុសាសន៍
ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី គឺសហ
ះ
ត នា
គមន៍អន្តរជាតិ គមិនបញ្ជូនអ្នក
ប៉ុនប៉ងតាមហតុផលន
បាយ
សា្គល់លទ្ធផល
ពលខាងមុខនះ មហិច្ឆតា ឬការ
សង្កតការណ៍ហើយក៏មិនទទួល
របស់កុមអ្នកកាន់អំណាចក្នុងការ ផាត់
ក សម រងសុី ចញពីការ
ះ
ត មិនអាចសមច
ជ័យបានទ ពិភព
ថា
គ
ពលដលមដឹកនាំ
បកាន់ លើ
លនូវបទ
ទ
គក៏មិនអាចទសសន៍ទាយដឹងថា នឹងមានរឿងអ្វីកឡាប់ចាក់ ដរ។ ដូចជាពត ឹ ការណ៍ ិ្ត ន
កសម រងសុី ផ្តើមចញពី បាយ
ពល
ះបជាបិយភាព និងសន្ទុះ
គាំទ
ក់ផងដរថា
កទមង់បព័ន្ធ ការបើកចកឲយ
ះ
ដលធាប់កើតមាន
ក្នុងបទស
តមួយវិនាទីប៉ុ
្ណះ
ពល
ដលសហគមន៍អន្តរជាតិបានបើ
ក សម រងសុី ដលចះ
បស់អំណាចរបស់ខ្លួន ក្នងការ
តកើនឡើងជាលំដាប់។ មានការ ប
ះ
បាយ
ភូមា គឺការបបួលបានកើតឡើង
ដលកុមអ្នកអំណាចភ័យខាច ចំ
៉ង គមិនអាចដឹងថា
មានរឿងអ្វកើ ី តឡើងខ្លះទ ហើយ
ក សម រងសុី ពះ
ហតុផលន
ះដរ។
ក់ទៀត
ទឹកចុងកយក៏អាចមាន
ត២៤
គយល់ឃើញថាការរករឿងនិង រារាំង
ត
ការបបួលផងដរ គឺរយៈពល
កសំខាន់ៗបានទាមទារ
ឲយមានការទមាក់
ះ
ក សម រងសុី បានប
សុប ើ អង្កតអំពរំើ
ពលមានការ
ភសិទម ្ធិ នុសស
យា៉ងអាកក់រយៈពល ២០ ឆាំ
តនិងមាន
របស់អតីតមដឹកនាំ
កបធាន សម
ធាផាច់
ការភូមា ដើមបីនាំ
រងសុី វិលមកចូលរួមបកួតបជង
ផ្តនា
ស
តុលាការអន្តរជាតិ ដើមបីជា
យផាល់គជឿជាក់ថា បជា
ការពមានតាមចបោប់៕
ភាពល្អជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិឡើយ ពះរដាភិបាលដឹកនាំ
យ
មិនសបបោយចិត្ត លើជំហររបស់រដាភិបាលកម្ពុជាដលលំអៀង
រក
នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ន ុ សន ធ្វឱ ើ យបទសជាសមាជិកអាសា៊នមួយចំនន ួ បទសចិនក្នុងប ជ
ជ
ះ
ដនសមុទចិនខាងតបូង។ ទាក់ទងប
ះដនសមុទចិនខាងតបូង
ះ បទសហ្វីលីពីន បានសមចឱយ
មានការដកឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាបចាំកុងមា៉នីល ដលបាន បកាន់ហ្វីលីពីនថា
ពីកយន
សមុទ
ក្នុងឆាំ២០១២ នះជាពិសស
ក្នុងកិច្ច
ចិនខាងតបូង។ បើពិនិតយឱយដិតដល់ ចិនពញចិត្តយា៉ងខាំង
រដាភិបាលកម្ពុជាធ្វើឱយបទស
បជុំថាក់រដ្ឋមន្តីការបរទសអាសា៊ន លើកទី៤៥ បជុំកំពូលអាសា៊នលើកទី២១
មន្តី ហ៊ន ុ សន ដូចជាប
ខកក្កដា និងកិច្ច
ខវិច្ឆិកា។ ប៉ុន្តទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា
និងសហរដ្ឋអាមរិកពុំមានភាពល្អបសើរទ អូបាមា៉ បានលើកប
ទ
បាយអាកក់រឿងប
យសារត
ក បារា៉ក់
មួយចំនួនក្នុងជំនួបទ្វភាគីជាមួួយនាយករដ្ឋ សិទ្ធម ិ នុសស និងដំណរើ ការ
អ្នកវិភាគឯករាជយមួយចំនួនបានរិះគន់ថា
ះ
តជាដើម។
ក្នុងកិច្ចបជុំកំពូល
អាសា៊នលើកទី២១ បធានាធិបតីអាមរិក បារា៉ក់ អូបាមា៉ បានលើក ប រំ
រសើបមួយចំនួន
ះ
ភសិទ្ធម ិ នុសស ប
កាន់នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន ដូចជាប
វិបត្តដ ិ ធ ី ្លី ប
លទ្ធប ិ ជាធិបតយយ និងដំណរើ ការ
តជាដើម។ ការលើកឡើងចំៗរបស់
ក បារា៉ក់ អូបាមា៉ គឺ
ជារឿងដលធ្វើឱយនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន មិនសបបោយចិត្ត ហើយ បានធ្វើឱយទំនាក់ទំនងការបរទសរវាងបទសទាំងពីរស្ថិតក្នុងសានភា ពគួរឱយពួយបារម្ភុ។ អាចនិយាយបានថា
ឆាំ២០១២នះ កម្ពុជា
មានទំនាក់ទំនងល្អគួរឱយកត់សមា្គល់តជាមួយរដាភិបាលកុងប៉កាំង ប៉ុ
្ណះ ពះបទសចិនបានផ្តល់ជំនួយ និងបក់កម្ចីយា៉ងចើន
តាមសចក្តីតូវការរបស់រដាភិបាលកម្ពុជា។ ចំណកបទសសមាជិក អាសា៊នមួយចំនួនដលមានប
ជ
ះដនសមុទជាមួយចិនពុំមាន
ទំនាក់ទំនងល្អជាមួយរដាភិបាលកម្ពុជាទ
ថារដាភិបាលកម្ពុជាលំអៀងបមើផលប
យសារតគមើលឃើញ
ជន៍បទសចិនយា៉ង
ខាំងកាបំផុត និងមិនរវល់ពីការរិះគន់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ សានការណ៍ន
បានកុមអ្នកវិភាគប ឡើយ
បាយក្នុងបទសកម្ពុជា
យសារតរដាភិបាល
តឹមតូវតាម
ក ហ៊ុន សន មិនអនុវត្តន៍ឱយបាន
លការណ៍ បជាធិបតយយសរីពហុបកស។ ជាក់ស្តង
រហូតមកដល់ពលនះរដាភិបាល ឱយ
ឆាំ២០១២នះតូវ
សង្គមវាយតម្លថាពុំមានលក្ខណៈល្អបសើរ
ក ហ៊ុន សន មិនទាន់បើកចក
កសម រងសុី មដឹកនាគ ំ ណបកសសង្គះជាតិវល ិ តឡប់មកកាន់
បទសកម្ពុជាវិញ ដើមបីចូលរួមពញលញ
ក្នុងការ
ះ
តជាតិ
អាណត្តិទី៥ ថ្ងទី២៨ ខកក្កដា ឆាំ២០១៣ ខាងមុខឡើយ។ បការនះ
ធ្វើឱយជន រួមជាតិខ្មរទាំងក្នុងនិងកបទសរិះគន់ថា អ្នកកាន់អំណាច និងគណបកសកាន់អំណាចក្នុងបទសកម្ពុជាពុំមាន
លជំហរចបោស់
លាស់ក្នុងបងួបបងួមជាតិ ផសះផសោជាតិដើមបីឱយខ្មរមានកមាំងរឹងមាំ ជាធ្លង ុ មួយដើមបីកសាងជាតិ និងការពារបូរណភាពទឹកដី
ះទ។ សរុប
សចក្តីមក
ក្នុងឆាំ២០១២នះ រដាភិបាលកម្ពុជាកំពុងបឈមនឹង
ធិមនុសស ជ
ះដីធ្លី និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នញ
ការរិះគន់ជុំទិសអំពីការដឹកនាំមិនតឹមតូវបង្កឱយមានអំពើរំ ដលជាគូបជងក្នុងការ
ះ
ភសិទ្
លើគណបកសបឆាំង
តជាតិឆាំ២០១៣ខាងមុខ។ ដូច្នះ
នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន គួរហា៊នទទួលសា្គល់ចំ
ះការដឹកនាំមិន
តឹមតូវរបស់ខ្លួន ហើយតូវធ្វើការកទមង់តាមអនុសាសន៍របស់ស ហគមន៍អន្តរជាតិ និងអង្គការសហបជាជាតិ ជាពិសសតូវរៀបចំការ ះ
តជាតិឆាំ២០១៣ខាងមុខ ឱយបពឹត្ត
និងយុត្តិធម៌ សបតាមឆន្ទៈរបស់បជាពលរដ្ឋមាស់
យសរីតឹមតូវ
តពិតបកដ៕