េបើ គា្មន ការ ស្រមប ស្រមួលឲ សម រង ីុ វិ លមកចូ លរួមក្ន ុងការ េបាះេឆា្នត ហ៊ុ ន ែសន នឹ ងទទួលរងការេថា្កលេទាសពី អន្តរជាតិ sarB½ t ’ m anecjpSayerogral; é f¶
www.moneaksekar.com
ឆា្នំទី
ទី
១៩ េលខ
៤៦៥២
ៃថ្ង
ចន្ទ
៣១
ែខ
ធ្នូ
ឆា្នំ
២០១២
្របេទស កម្ព ុ ជាអាចផ្ទះុ ការតស៊ ូ េ េពលែដលភាព អយុ ត្តិ ធម៌ ក្ន ុង សង្គ ម បន្ត េកើ តេឡើងឥតឈប់ ឈរ
មដឹកនាំភូមា ថន សន និងនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន
ក សម រងសុី បធានគណបកសសង្គះជាតិដ៏មានបជាបយ ិ ភាព
េដាយៈ ជាតិ សេង្វ គ
មិនយូរទៀតទ ការសមប
សមួលយា៉ងពិសសមួយ
យ
មានសហគមន៍អន្តរជាតិ និងមាស់
ទម្លុះទមាយភាពទាល់ចក ហើយ
ចំ
ឆាំ២០១៣ ខាងមុខនះ អាចនឹង
ជំនួយជាសាកសី នឹងកើតមានក្នុង មអ្នកន
បាយខ្មរ ដើមបី
ការ
ះ
តនាថ្ងទី២៨ ខកក្កដា
បពឹត្ត
សបតាម
តេ
យសរីនិងយុត្តិធម៌ លការណ៍នលទ្ធិ
ទំ ព័រទី ៤ "ក"
េភ្ញ វេទសចរនាំលុយមកេ្រចើ នណាស់ េហតុ អ្វី អ្ន កកាន់ អំ ណាច ក្ន ង ុ ្រសុ ក ែខ្ម រ េ កម្មការិនីរងគះទាំងបីនាក់
កុងបាវិត
ឃាតកសិបបនិមិត្ត ប៊ន សំណាង និង សុខ សំអឿន
េដាយៈ សុ ជាតិ
តម្លថាកំពុងញាំញី
បបនតូវបានកុមអ្នកវិភាគវាយ
ដីធ្លី អំពរំើ
ក្នុងបទសកម្ពុជាបច្ចុ
ែត បន្ត វប ធម៌ សុំ ទាន និ ង ខ្ចីបុលពី បរេទស ?
យវិបត្តិ
សព្វបបយា៉ងដូចជាអំពើរំ
ភ
ភសិទ្ធមនុ ិ សស អំពើ
ពុករលួយការបំផាញធនធានធម្ម
ជាតិ បព័ន្ធតុលាការមិនឯករាជយ
តេ
ទំ ព័រទី ២ "ឃ"
ឈួ ន ៃហ ព្រងាយ ម្រន្តី គយ ចល័ តឲ ដាក់
ប៉ុ ស្តិ៍ជជុះចំនួន៤កែន្លងេ ្រកុងេបា៉យែប៉ ត
ភ្ញៀវទសចរទិញសំបុតចូលទសសនាតំបន់ទសចរណ៍បសាទអង្គរ
ភ្ញៀវទសចរបរទសអង្គុយចាំមើលថ្ងរៀបលិច
ក គាត ឈន់ ចុះហត្ថលខាខ្ចីលុយពីបរទសនាពលកន្លងមក
េដាយៈ សួ ន សុ វិជា្ជ រថយន្តដឹកទំនិញពីទឹកដីសៀមចូលទឹកដីខ្មរយា៉ងពញបន្ទុក
េដាយៈ លាភ លក្ខិ ណា
ក្នុងតួនាទីជាបធានការិយាល័យ
ជំនួសតំណង
អន្តរជាតិ
ចាប់តាំងពីបានឡើងមក ក ជួប អន
គយ និងរដាករបចាំចកពំដន ៉យប៉ត គសង្កត
ឈួន ហ មគយ
ឃើញ
៉យប៉ត
ក ឈួន ហ
តបន្ត
ភាពអសកម្មដាក់កុងតូលជជុះ
តេ
ទំ ព័រទី ២ "ង"
យសារមារយាទក
្ជធ្ល ើ ុះ
និងការដឹកនាំមិនតឹមតូវរបស់
អ្នកកាន់អំណាច
កុមារតូចៗកូន
បជាពលរដ្ឋកីកជាអ្នកសុំទានភ្ញៀវបរទស
សុកខ្មរ ធ្វើ
ជាងរបប ប៉ុល ពត តបន្តិចបន្តួច
កកាន់តជឡើងៗ គឺគន់បើ
ធៀបជាមួយសម័យសង្គមរាស្ត
ឲយបទសកម្ពុជាលង់ក្នុងភាពកី
ប៉ុ
បសាទបាក់ខង
្ណះ គឺមិនអាចយក
បៀប
និយម ឬបណា្ដបទសកបរខាង មានសៀម យួន ជាដើម គឺខុស
តេ
ទំ ព័រទី ២ "ខ"
គណបក សេ្រងា្គះ ជាតិ គាំ ្រទ ការទាមទារ ដេឡើង ្របាក់ ែខ របស់
ុ មួ យែខ សំ សុ ខុម េ េហា ជា េជើ ង ខា្លង ំ ក្ន ុងការ ស្រមប កម្ម ក រ - កម្ម ការិ នី ឲ បាន ចំ នួ ន ហុ ក សិ ប មុឺ នេរៀលក្នង ស្រមួលឲ ទំ និញខុសច ប់ ឆ្លងកាត់ ្រសុកេកាះធំ
េដាយៈ ជា ទន យ
ក្នុងតួនាទីជាអនុបធាន
ធាវរៈការពារពំដនលខ៦០១ ទទួលផនសដ្ឋកិច្ចគឺ
ក សំ
សុខុម
គឺជាមនុសសដល
ក្នុងចំ
មមន្តដទ ី ទៀត ដល
មានរាសី និងយីអ៊ុនខ្ពស់ជាងគ ពលខ្លះ
អ្នកតំណាងរាស្ត យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាកយគណបកសសមរងសុី
ក សំ សុខម ុ
េដាយៈកូ នែខ្ម រ
បានបើសិទ្ធិអំណាចរបស់ខ្លួន ចង់ខាំងជាង
តេ
ក យស សុខា
ទំ ព័រទី ៣ "ច"
កម្មករ-កម្មការិនចំ ី នន ួ ជាង
ទំនិញគចពន្ធដលនាំចូលតាមចកពំដនសុក
ពីររយនាក់ដលដឹកនាំ
ះធំ
យ
ក
រ៉ង ុ ឈុនបធានសហភាពសហជីព
កម្ពុជា កាលពីពឹកថ្ងទី៣០ ខធ្នូ ឆា២០១២ ំ បានធ្វបា ើ តុកម្មអហិងសោ
ចាំ េមើ លរដា្ឋភិ បាល ចាត់ វិ ធានការយា៉ងណា មន្ទីរេពទ េសៀន តាយ អាងខ្នងបែង្អ កម្រន្តីធំ បន្ត ចំ េពាះ ្រកុម ហ៊ុ ន រំេលាភយកដី ធី ្ល្របជាពលរដ្ឋ? េធ្វើអាជី វកម្ម បំពានបទប ្ជ ្រកសួ ងសុ ខាភិ បាល
កម្មករ-កម្មការិនី ធ្វើបាតុកម្មអហិងសោទាមទារដំឡើងបក់ខ
ទីលានបជាធិបតយយ ដើមបី
ទាមទារឲយរដាភិបាលធ្វការដំ ើ ឡង ើ
បក់ខជូនកម្មករ-កម្មការិនីឲយ
បានចំនួន យា៉ងតិចមួយរយហា
សិបដុលាររដលស្មនឹ ើ ងហុកសិប
តេ
ទំ ព័រទី ៣ "គ"
បរិយាយថ្ងនះ
សិ ទ្ធិ មនុស និ ង លទ្ធិ ្របជាធិ បេតយ េ កម្ព ុ ជា កំ ពុ ង ែតបន្ត ធា្លក់ ចុ ះយា៉ងគំ ហុក
េដាយៈ ជួប ្របហារ
េដាយៈ ជា ទន យ
គរ ខត្ត
គានវិជាជីវៈ និងខ្វះការទទួលខុស
បទសកម្ពុជា បានវាយតម្លថាឆា២០១២ ំ ដលជិតកន្លងផុត
គះធ្ងន់ធ្ងរ ហើយក៏ធាប់មាន
ជាមានការធាក់ចុះយា៉ងគំហុក អំពើរំ
ប
ជ
ះដីធ្លីក្នុងសុកក
ធិ៍សាត់
ស្មុគសា ញ
តជាប
យសារត
ខូយ សុខា អភិបាលខត្ត
ក
ដីនគរូបនីយកម្ម
ធិ៍
ឈ្មួញ
តេ
ចាត់វិធានការចំ
យគា នសចក្តីអៀន
ទំ ព័រទី ៤ "ឆ"
ខូយ សុខា អភិបាលខត្ត
ធិ៍សាត់
តេ
ស្តងសំណុំរឿងជ
ះមន្ទីរពទយ
សៀន តាយ ដលស្ថិត
ទំ ព័រទី ៣ "ជ"
តាម
រពសិទ្ធិមនុសស
នះ
ក្នុងបទសកម្ពុ
ភដីធ្លីបជាពលរដ្ឋកីក
បានធ្វើឱយបជាពលរដ្ឋរងគះមានចំនួនកាន់តចើនឡើងៗ។ ជាក់
ពាក់ព័ន្ធឲយជួយរកយុត្តិធម៌និង
ជន៍
បាយ និងសិទ្ធិមនុសសក្នុង
បានកើតឡើងយា៉ងពញបន្ទុក ហើយបព័ន្ធតុលាការមិនឯករាជយ
ពាកយបណ្ដឹងដាក់ជូនសមត្ថកិច្ច
ក្នុងខត្តនះ
បមើនិងការពារផលប
លទ្ធិបជាធិបតយយ និងការ
តូវធ្វើឲយអ្នកជំងឺមួយចំនួនរង
សាត់ និងបធានមន្ទីររៀបចំដន
េដាយៈ ជយ វាសនា
កុមអ្នកតាមដានសានភាពន
យសារតការពយោបាល
ះដីធ្លី
តំបន់បឹងកក់ និងសហគមន៍បុរីកីឡា
ក្នុងរាជធានីភ្នំពញ គឺជាភស្តុតាងនអំពើរំ មន្ទីរពហុពយោបាល សៀន តាយ ដលមានរឿងអាសូវឥតឈប់ឈរ
តេ
ទំ ព័រទី ៤ "ស"
ភដីធ្លី និងរំ
ភសិទ្ធិ
កុមអ្នកវិភាគសានការសង្គម
សារព័ត៌មាន "មនសិការខ្មរ" បចាំថ្ង ទំព័រទី ០២ Tel: 016 375 777 E-mail : sithik.dam@gmail.com
តមកពីទំព័រទី១ "ឃ"
និងបំណុលបរទសចះតបន្ត
ទុកចៀសមិនផុតឡើយ។
កុមអ្នកតាមដានសានការណ៍
កើនឡើងឥតឈប់ឈរ។ ជាក់
បានកត់សមា្គល់ថាករណីតុលាការ
កន្លងផុត
បកាន់លើជនសងស័យ ឈូក បណត ិ
ស្តង
ក្នុងឆាំ២០១២ ដលជិត នះសមកយំ
ក
របស់បជាពលរដ្ឋដលរងគះ យសារអំពើរំ
រងគះ
ភដីធ្លី និង
យសារអំពអយុ ើ ត្តិធម៌
ផសងៗកើតឡើងស្ទើរតជារៀង រាល់ថ្ង។ រដាភិបាលដឹកនាំ
យ
នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន មិន បានចាត់វិធានការ បកប
ះស យ
យបសិទភាព ្ធ ទ ពះ
អ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពរំើ សិទមនុ ិ្ធ សស អំពរំើ
ភ
ភ ដីធ្លីនិង
បពឹត្តអំពើពុករលួយលួច ជាតិ
បំផាញជាតិតូវបានគដឹងថា សុទ្ធ
តជាមន្តីជាន់ខ្ពស់គណបកសកាន់ អំណាច។ ដើមបីបញ្ចប់ប
នះ
មានតមធយោបាយមយោ៉ងគត់គឺ
បជាពលរដ្ឋខ្មរទូទាំងបទស ត ូវ
ះ
ខាងតបាន
តផាស់ប្តូរមដឹកនាំឱយ ថ្ងទី២៨ ខកក្កដា
ឆាំ២០១៣ ខាងមុខ។ អ្នកតាមដានប
សង្គមក្នុង
បទសកម្ពុជាបានលើកឡើងថា វិបត្តដី ិ ធ្លី អំពពុ ើ ករលួយ អំពរំើ
ភ
កុម្ភៈ ឆាំ២០១២ កំពុងបឈម នឹងការរិះគន់ជុទិ ំ សពីបជាពលរដ្ឋ
ខត្តសាយរៀង និងបជាពលរដ្ឋ ទូទាំងបទស។
យហតុ
ថាការលើកលងបទ
ទបកាន់
ក
មនុសសងើបឡើងបះ
រផ្តួលអំ
តភាពអយុត្តិធម៌ ប
គានការ
ណាចរបស់មដឹកនាំ
បានធ្វើឱយបជាពលរដ្ឋរងគះ
មានចំនួនកាន់តចើនឡើងៗ ថ្ងណាមួយបជាពលរដ្ឋ
រងគះអាចបមូលផ្តុំគាកក ឡើងតស៊ូដើមបីទាមទារយុត្តិធម៌
ឱយខាងតបាន។ មានករណីជា ចើនដលតុលាការទាំងបីថាក់
សមចក្តីឱយអ្នកមានអំណាច អ្នក មានលុយ មន្តីជាន់ខ្ពស់ ឬកុម
ហ៊ុនជាអ្នកឈ្នះលើបជាពលរដ្ឋ
ះបីពួកគជាអ្នកបអំ ើ ណាច
ភយកដីធ្លីបជាពលរដ្ឋយា៉ង យ។ បការនះកំពុងធ្វើ
ឱយបជាពលរដ្ឋអស់ជំនឿលើការ
ដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន ក៏ដូចជាអស់ជំនឿលើបព័ន្ធ
ទីបំផុតការតស៊ូ
របស់បជាពលរដ្ឋអាចកើតឡើង ដូចដលកម ុ អ្នកវិភាគពយោករណ៍
យសារ
ងារធ្វើនិងការគាបសង្កត់សិទ្ធិសរី ភាពនការប
្ចញមតិជាដើម។
កុមអ្នកវិភាគបៀបធៀបសំណុំ រឿង
ក ម៉ម សូណង់ដូ នាយក
វិទយុសំបុកឃ្មុំ និងជាបធានសមា
គមអ្នកបជាធិបតយយ សំណរឿង ុំ ក ប៊ន សំណាង និង សុខ
សំអឿន ពមទាំងករណីអ្នកសី ៉ម បុបា
នឹងប
បទសកម្ពុជាគឺបជាពលរដ្ឋមិន
កម្ពុជាកំពុងរីកដុះដាលគួរឱយញាក់
ទីសាធារណៈ ឬការបះ
សាច់បំផុត។
ពលដលបជា
ពលរដ្ឋខ្មរទូ
មើលឃើញអំពើ
អយុត្តិធម៌ហួសហតុបបនះកំ
ពុងតធ្វឱយ ើ ពួកគាត់អស់ជំនឿទាំង សុងលើរដាភិបាលដឹកនាំ
យ
នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន ហើយ ការតស៊ូមួយអាចកើតឡើង ក្នុងពល
ះ
តជាតិអាណត្តិ
ទី៥ ថ្ងទី២៨ ខកក្កដា ឆា២ ំ ០១៣ កុមអ្នកចបោប់ពីអង្គការក
សមចរបស់តុលាការខត្តសាយ
ភាពលំអៀងសមប់បជាពលរដ្ឋ
ទន់ខសោយ និងអ្នកមានអំណាច មានឥទ្ធពល ិ មានលុយឬមន្តីជាន់
ក្នុងតំបន់មជឈិមបូពា៌
បាច់បមូលផ្តុគា ំ ធ្វើការតវា៉
រ
តាម យ
អំពើហិងសោដើមបីទមាក់មដឹកនាំ ចញពីអំណាច
ះទ គឺគន់ត
បើបស់សន្លឹក
តផាស់ប្តូរម
ដឹកនាំជាការសច។ មានន័យថា សន្លឹក
តរបស់បជាពលរដ្ឋមាន
ឥទ្ធិពលខាំងណាស់សមប់ផាស់
ប្តរូ មដឹកនាបច្ច ំ ប ុ បន្នចញពីអំណាច ឆាំ២០១៣ខាងមុខ។
កម ុ អ្នកតាមដានសានការណ៍ បាយនិងវិបត្តិសង្គមក្នុងប
ទសកម្ពុជាបានវាយតម្លថាការ សអ្នកភូមបឹ ិ ងកក់
គឺកើតចញពីគំនុំរវាងឈ្នួញនិង កុមមន្តអា ី ជាធរចំ
ះបជាពល
រដ្ឋកីកដលពយោយាមការពារដី ធ្លីទីជមករបស់ខ្លួន។ រីឯការផ្តនា
ស ប៊ន សំណាង និងសុខ សំ
ពលដល
អឿន ដលគជឿថាជាឃាតក
ពលរបស់អ្នកមានអំណាចគឺបជា
ស្វងរកឃាតកពិតដលជាអ្នក
ខ្ពស់។ មានន័យថា
តុលាការពុករលួយស្ថិតកមឥទ្ធិ ពលរដ្ឋសាមញ្ញងាយជាប់
សរី
ឯអ្នកមានអំណាច អ្នកមានខ្នង បង្អក ឬអ្នកមានលុយអាចគច ផុតពីការដាស់
ស។ ចំណុចនះ
ហើយដលកុមអ្នកវិភាគប
សង្គម វាយតម្លទុកជាមុនថាការ
ឈឺចាប់របស់បជាពលរដ្ឋ និងភាព
អយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គមអាចធ្វើឱយ មានការកកឡើងតស៊ូរបស់ប
ជាពលរដ្ឋរងគះ។ ជាការពិត បវត្តិសាស្តបានបងាញថាវិនាស កម្ម និង សង្គមអូសបនាយរយៈ
ពលយូរក្នុងបទសកម្ពុជាកន្លង មកកើតឡើង
យសារតការ
ឈឺចាប់ និងភាពអយុត្តិធម៌ក្នុង សង្គម ហើយនាំឱយមានការបក បាក់ក្នុងសង្គមជាតិផងដរ។
តបន្ត
ះ។
ក យឹម
សុវណ្ណ មានបសាសន៍ថា "សង្គម
មួយដលអ្នកមានអំណាច អ្នក មានលុយធ្វើអ្វីៗបានតាមតអំពើ
ចិត្តទុកឱយអ្នកកទទួលរងគះ យា៉ងអយុត្តិធម៌ គឺសង្គម ជួបឧបសគ្គ និងវិបត្តិ
ះអាច
ពលខាង
មុខបសិនបើរដាភិបាល បន្តឱយមានវបបធម៌គាន
ត
សពរ៍
ក្នុងសង្គមកម្ពុជា"។ កុមអ្នក
បះបច្ចុបបន្ននះអំពើអយុត្តិធម៌
រងគះ ហើយជាភស្តុតាងបងាញ
ថាវបបធម៌និរទណភាពក្នុងបទស
អូសបនាយ
ឆាំ២០១២។ ក៏ប៉ុន្តសមប់
កើតឡើង
លើជន
សិនបើភាពអយុត្តិធម៌
សង្កតការណ៍យល់សបតាមការ
ជនសងស័យ ឈូក បណិត គឺជា អំពើដ៏អយុត្តិធម៌បំផុត
សមរងសុី បានចាត់ទុកថាជាប
ដល
រៀង បងាញពីជញ្ជីងយុត្តិធម៌មាន
អំពើពុករលួយក្នុងបព័ន្ធតុលាការ
តុលាការហើយ
របួសបីនាក់កាលពីថ្ងទី២០ ខ
រួចហើយថា ការដឹកនារបស់ ំ
យបសិទ្ធ
ះការកទមង់បព័ន្ធ
មុន គឺជារឿងសំខាន់បំផុតពះ
ណាក៏
វ៉ កុងបាវិតឱយរង
គះថាក់ដ៏ធំដល់សង្គមជាតិប
បទស
ចាប់និងកាត់
តុលាការឱយមានភាពបសើរជាង
រំ
ងចក
អហសុីប ទុយនសុី ដលមានហ្វូង
តំបន់មជឈិមបូពា៌ដូចជា
រដាភិបាលបានរិះគន់ថាសចក្តី
ជាជំងឺ
សង្គមខ្មរ ហើយគួរតមានការ
បើ
រិនី
ក
ក្នុង
មហារីក និងរបួសធ្ងន់ធ្ងរ
ហើយ
ក្នុងសំណុំរឿងបាញ់បហារកម្មកា
គាឆាយណាស់។ ដូចដល
ន
ឯករាជយកំពុងតកាយ
ភាព។ ក្នុង
ទ
សបបនិមិត្ត
ះជាការបិទបាំងការ
បាញ់សមាប់
ក ជា វិជា អតីត
បធានសហជីពសរីកម្មករនពះ រាជាណាចកកម្ពុជា។ មានន័យ ថា
ក្នុងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុបបន្នពុំ
មានយុត្តិធម៌ពិតបកដទ
យ
សារតការអនុវត្តចបោប់មានដុំមាន កន្លងគដាក់
សតពលរដ្ឋកី
កទន់ខសោយរីឯអ្នកមានលុយនិង អ្នកមានអំណាចតងតគចផុត ពីការដាក់
សយា៉ងកអឺតកទម។
បការនះតូវបានបជាពលរដ្ឋ ខ្មរទូទាំងបទសដឹងឮជាសាធា
វិបត្តិដ៏ធំមួយដលរដាភិបាលមិន យកចិត្តទុកដាក់
ះសយ។ ជា
ការពិត
ក្នុងសំណុំរឿងជ
ះ
ដលរំ
ភយកដីធ្លីបជាពលរដ្ឋ
ដីធ្លីកុមឈ្មួញ ឬអ្នកមានអំណាច អាចគចផុតពីការដាក់
សយា៉ង
តជាតិឆាំ
វាយតម្លថាបទសកម្ពុជាកម
ការដឹកនារបស់ ំ នាយករដ្ឋមន្តីហ៊ុន សន កំពុងញាំញី
យវិបត្តសង្គ ិ ម
យា៉ងខាំងកាធ្វឱយ ើ បជាពលរដ្ឋកី
ករងទុក្ខវទនាគានទីបញ្ចប់ រីឯ អ្នកមានលុយមានអំណាចអាចធ្វើ
អ្វីសព្វបបយា៉ងសូមបីតបើកាំ ភ្លើងបាញ់សមាប់បជាពលរដ្ឋក៏ គាន
សដរ។ បការនះបជា
ពលរដ្ឋខ្មរទូទាំងបទសតូវត
ពិនិតយឱយបានចបោស់លាស់និង សមចចិត្តឱយបានតឹមតូវ ក្នុងការ
ះ
តជាតិថ្ងទី២៨
ខកក្កដា ឆាំ២០១៣ ខាងមុខ ពះមានតការ
ះ
តផាស់
ប្តូរមដឹកនាំទ ទើបអាចធ្វើឱយប
ភាព ក្នុងការប
្ចញមតិសព្វបប
យា៉ងគឺគន់តបើបស់សន្លឹក តដើមបីផាស់ប្តូរមដឹកនាំជា
ជាតិមានការរីកចមើនឆាប់រហ័ស ភាពរបស់ពលរដ្ឋធូរធារជាងមុន ជាក់ជាមិនខាន៕
បាត
គយល់
តាក់សុក៏ ី តវូ គកាក់ឲយចូលបង់លយ ុ
ទំនិញតាមរទះក៏ដូចជាតាម
វាងការកកស្ទះទំនិញ ហើយតូវ
មួយនះពលខ្លះកម្មករអូសរទះ
ក ឈួន ហ កំពុងសុខ
រថយន្តបង្ខំឲយបង់ប ក់យា៉ង អនាធិបតយយបំផុត គានការក ទមង់
ះទ ហើយកាលពីពល
ថ្មីៗនះក៏ធាប់មានតំណាងកុម ហ៊ុនធំៗចំនួន១២កុមហ៊ុន ក៏
បានដាក់ពាកយប្តឹងអនុបធានគយ ចក
៉យប៉ត
កាន់អគ្គនាយក
ដានគយ និងរដាករ និង
កាន់
អង្គភាពបឆាំងអំពពុ ើ ករលួួយពាក់
ព័ននឹ ្ធ ងការគាបជំរត ិ ឲយពលរដ្ឋដល អូសរទះដឹកទំនិញក៏ដូចជាកុម ហ៊ុនឯកជនបង់បក់
យគាន
វិក្កយបតនិងធ្វតា ើ មតអំពចិ ើ ត្ត។ ក ឈួន ហ សបបោយ
បមូលលុយពីការគាបជំរិតឲយ កុមអ្នករកសុីអូសរទះដឹកទំនិញ ក៏ដូចជាកុមហ៊ុនឯកជនដល
មានអាជីពនាំចញនាំចូលទំនិញ តាមចក
៉យប៉ត ដលក្នុង
មានការចំណាយខ្ពស់បំផុត
ះ
លើការបំពញបបបទនាច ំ ល ូ ទំនញ ិ ក៏ដូចជាការនាំចញទំនិញដល រងនូវការ
សរូសបង្ខឲយ ំ បង់បក់
ពីជំនាញគយ
យគានករណី
គយល់អ្វីឡើយ។អគ្គនាយក
គយនិងរដាករ ធាប់បានទទូចសុំ
ឲយបធានការិយាល័យគយ និង បធានសាក់ការទូទាំងបទស
ឯកសារឲយបានឆាប់រហ័សចៀស អនុវត្តន៍តាម
លការណ៍សំខាន់ៗ
មាន១២ចំណុច ដល
ក ប៉ន
សុីម៉ន បានលើកឡើងជាញឹកញាប់
រៀងរាល់កិច្ចបជុំដើមខម្តងៗ ដើមបីបូកសរុបបភពចំណូល ពន្ធគយប៉ុន្ត
ក ឈួន ហ មិន
ដលឈឺកបោលវិលមុខអនុវត្តតាម បទប
របស់ថាក់លើ
ះទ។
សចក្តីរាយការណ៍ពីកុង
៉យប៉តបានឲយដឹងថា មិនតឹម
តមានជំនាញជួយសមបសមួល ឲយកុមឈ្មួញនាំចូលទំនិញ
យ
បង់ពន្ធមិនគប់ ឬឃុបឃិតឲយ មានការហូរចូលទំនិញខុសចបោប់ ផ្ទុយពីបទប ប៉ុ
្ណះទ គឺ
របស់រដាភិបាល ក ឈួន ហ
បានចាត់តាំងមន្តគយ ី កមឱវាទ របស់គាត់ ឲយដាក់កុងតូលជជុះ យា៉ងអនាធិបតយយដូចជា
ចំណុចកមបសាទកំពូល៣
មានគយមួយកុមបមាណ១០
នាក់ អង្គុយចាកា ំ ក់រទះរបស់កុម
កម្មករដលអូសទំនិញមកពីផសោរ ឡុងក្លឿ បទសសៀមចូលមក
បទសកម្ពុជាចូលមកចកអន្តរ ជាតិ
៉យប៉ត ហើយក្នុងមួយ
រទះមន្តីគយបានគាបជំរិតឲយ បង់បក់បមាណ ២០០-៥០០
អ្វឡើ ី យ។ តង់ចំណុចតួតពិនិតយ បាន
យា៉ងអនាធិបតយយផងដរ។
ះបកកជាមួយមន្តគយ ី
សួលក្នុងការរាប់លុយដលមន្តី
អូសរទះដឹកទំនិញចិញ្ចឹមកូន បាន
តូលជជុះនិងការគាបជំរិតកុម
ហើយធាប់មានស្តីម៉មា៉យដល
ះសបកជើងវាយកបោលមន្តី
គយកណា្ដលចំ អំឡុងពល
មមនុសស
ក ជួប អន ធ្វើជា
បធានការិយាល័យគយបចាំចក ៉យប៉តផងដរ។
មកដល់ចំណុចមុខការិយា
ល័យគយ ជិតរង្វង់មូល
៉យប៉ត
មានគយមួយកុមផសងទៀត បាន អង្គុយចាកា ំ ក់រទះដឹកតទឹ ី កសាប
ដលនាំពីខត្តសៀមរាប បាត់ ដំបង
ធិ៍សាត់ កំពង់ឆាំង
សុកសៀមតាមចក
៉យប៉ត
ហើយកុមឈ្មួញដលរកសុីដឹក
ជញ្ជូនតមា ី នមុខដដលៗមិនអាច ជៀសផុតពីកសភ្នករបស់ជនា ំ ញ គយបានទ។ មកដល់ចំណុចភូមិ
ផសោរកណា្ដលវិញ ក៏មានកុមមន្តី គយមួយទៀត ដលមាន មុយ ប
ះ
រិទ្ធ ជាបធានកុមក៏
អង្គុយចាំដឹកតី សាច់ បន្ល ផ្ល
ឈើយកលុយតាមតអំពើចិត្តផង ដរ។
ចំណុចមួយទៀតគឺកបរ
សាលាកហមក៏មានជំនាញគយ
ចល័តចាសា ំ ក់ចាប់រថយន្តដឹកទំនញ ិ
ទាំងតូចទាំងធំ សូមបីតរថយន្ត
ឆាំ២០១៣ ខាងមុខនះ។
សារព័ត៌មានអន្តរជាតិធំៗ
លើពិភព
កបានធ្វើសចក្តី
ចរណ៍ដ៏មានសកានុពល
ក្នុង
ចំណូលចើនសន្ធឹកសនាប់មកទ
ទង់សដ្ឋកិច្ចជាតិ និងជួយឲយប
ជារាស្ត មានបក់ចំណូលគប់ គន់សមប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពបចាំ ថ្ង ប៉ុន្តក្នុងសចក្តីអតាធិបបោយ
ះក៏បានលើកឡើងពីកមិត
ពលរដ្ឋ ដលរស់ក្នុងខត្តសៀម យ
វបបធម៌និងធម្មជាតិ។ សារព័ត៌មាន លើពិភព
កបានសង់សំដរបស់ ី
របស់គាត់បមូលពីការដាក់កុង អ្នករកសុីដឹកជញ្ជូនទំនិញទាំងតូច
ទាំងធំ រាប់ទាំងកុមអ្នកអូសរទះ ផងដរពះ
ក ឈួន ហ ធាប់
ធ្វើជាអនុបធានការិយាល័យគយ បចាំចក
៉យប៉ត ហើយគាត់
លុយយក
ជូន
ក ជួប អន
ដូច្នះហើយបានជា ហ អាច
ក ឈួន
បកាប់បភពចំណូល
ពីគប់ចកល្ហក ហើយគាត់កាន់ត
សកម្មខាំងឡើងក្នុងការបមូល លុយយក
ធ្វើមាន ធ្វបា ើ នផាល់
ខ្លួន គឺមិនខុសពីចំណាត់ការដ៏សន ពុករលួយដល
ធាប់បានបពឹត្ត
ក ជួប អន ះទ។
គចង់ឃើញអគ្គនាយកគយ
និងរដាករ ធ្វកា ើ រសវជវពីភាព មិនបកតីដលជំនាញគយ ចក
៉យប៉ត កំពុងធ្វពយុ ើ ះភ្លៀង
យា៉ងអនាធិបតយយពះធាប់មាន ពាកយបណ្ដឹងរួចហើយ មិនគួរយក ពាកយបណ្ដឹងទាំង
ះ
ផ្អឹបទុក
លហើយទុកឱកាសឲយមន្តគ ី យ
ពុករលួយដលរួមគំនិតគាកិបកង
ះផងដរ
ប៉ុន្តសមប់បទសកម្ពុជាវិញ មានការរិះគន់ជាយូរមកហើយថា បក់ចំណល ូ ដលបានមកពីវិសយ ័
ទសចរណ៍ មិនទាន់តូវបានគប់ គងឲយមានតមាភាព
ះទហើយ
កុមហ៊ុន សុខាអូតល របស់ម
ផា ច់មុខក្នុងការលក់សំបុតឲយ ការផ្តល់សិទ្ធិឲយមឈ្មួញ សុខ គង់
លក់សំបុតឲយភ្ញៀវចូលទសសនា បសាទអង្គរវត្ត គឺគានការដញថ្ល ជាសាធារណៈ
ះទ ដូចដល
កុមអ្នកតំណាងរាស្តគណបកស សម រងសុី បានរិះគន់ថា កុមអ្នក កាន់អំណាចហាក់ដូចជាឃុបឃិត ឲយមឈ្មួញ សុខ គង់ បមូលលុយ ពីវិសយ ័ ទសចរណ៍យក
ធ្វមា ើ ន
ធ្វើបានផាល់ខ្លួនហើយបសិនបើ
មានការដាក់ដញថ្លជាសាធារណៈ វិញ
្ណះ គឺកម្ពុជា
ទទួលបានភ្ញៀវទសចរដល់ ២,៧លាននាក់ ហើយ
សល់
៣ខចុងកយទៀត អាចឡើង ដល់៣លាននាក់ ដូច្នះគបា៉ន់
សំបុតដលកុមហ៊ុន សុខា
លក់
ឲយភ្ញៀវទសចរសមប់
ដុលារ,សមប់៣ថ្ងតម្ល៤០ដុលារ ហើយសមប់មួយសបាហ៍តម្ល
៦០ដុលារ។ ជាធម្មតាសមប់ភ្ញៀវ
ក្នុងតំបន់អាសា៊នគឺ ទិញសំបត ុ
ជប៉ុន និង បណា្ដបទស
នាំគាកកកុញលើខ្នងភ្នំបាក់ខង
ដើមបីមើលថ្ងលិច និងលទ្ធភាព មើលថ្ងរះ
បសាទអង្គរវត្ត
ចំនួនចើនសន្ធឹកសនាប់សឹងមិន
ទសចរណ៍ក្នង ុ បទសកម្ពជា ុ អាច រកចំណូលបានបមាណ ៣ពាន់
លានដុលារអារមរិក ក្នុងមួយឆាំៗ ប៉ុន្តបក់ចំណូលអស់ទាំងនះ
ធាក់ដល់ដបជារាសខ្ម ្ត រ តិចតួច ប៉ុ
្ណះ ហើយបក់ចំណូលពី
វិស័យនះក៏ហូរចូលក្នង ុ ថវិកាជាតិ ក្នង ុ កមត ិ ស្តួចស្តើងបំផុត។ ក ពី
ះ បក់ចំណូលមួយផ្នកធំ
រយៈពលមួយថ្ងប៉ុ
្ណះប៉ន ុ ្តភ្ញៀវ
ក
ខាង លិច ភាគចើនទិញសំបុត ចូលទសសនារយៈពល៣ថ្ង
មួយសបាហ៍ ដូច្នះគរកឃើញថា
ការដឹកជញ្ជូនដូច្នះផលប តិចតួចប៉ុ
ជន៍
្ណះ ដលបជាពលរដ្ឋ
ខ្មរ អាចទទួលយកបានពីវិស័យ
ទសចរណ៍ តាមរយៈការលក់ដូរ
ម្ហូបអាហារ ឬវត្ថអនុ ុ សសោវរីយ៍ដល រកបក់ចំណូលសឹងមិនបាន ១ ដុលារផងទ ក្នុងមួយថ្ង។ ជា
លការណ៍ដលបណា្ដ
ថវិកាជាតិ រស់
យសុខសួល
ក្នុងការបមូលលុយចក ផាល់ខ្លួនទៀតទ។ ហ កំពង ុ មាន
៉
ក ឈួន
ទនភាពខាង ំ បំផត ុ
ពលដលគាត់អាចអនុវត្តន៍
តាមបទពិ
ធន៍ក្នុងការបពឹត្ត
អំពើពុករលួយតាមអតីតមកើយ
របស់គាត់ ហើយគាននរណាហា៊ន
ប៉ះពាល់ ពះបក់ដលបានមក ពីអំពើពុករលួយទាំង ថា
ះ គដឹង
កឈួន ហ បានយក
បើ
បស់ក្នុងការអភិវឌឍន៍មុខតំណង យា៉ងរលូនល្អ។ មានតអង្គភាព បឆាំងអំពើពុករលួយរបស់
ក
សា្កត់ អំពើពុករលួយរបស់
ក
ឱម យុិនទៀងទដលអាចទប់
ឈួន ហ មសាក់ការគយចក ពដនអន្ត ំ រជាតិ
៉យប៉តបកប
យបសិទ្ធភាព៕
ះទ។ ពលខ្លះមន្តីរដា
ភិបាលបានទទួលសា្គល់ថាបក់
ចំណល ូ ពីវិសយ ័ ទសចរណ៍ បមាណ ៣-៤ពាន់លានដុលារអាមរិក តូវ បាត់បង់
វិញគន់តក្នុងវិស័យ
នាំចូលផលិតផលបន្ល ផ្លឈើ តី សាច់ ពីកបទសដើមបីផ្គត់ផ្គង់
តមូវការវិស័យទសចរណ៍អស់
បហល៥០០លានដុលារអាមរិក ហើយ។
មានការប
ក់ផងដរថាបក់
ចំណូលជាចើនទៀតតូវបានបង ចក
កុមហ៊ុនសណា្ឋគារកុម
ហ៊ុនដឹកជញ្ជូន
ជនីយដាននិង
បើតាមការវាយតម្លរបស់កុមអ្នក ដលរស់
ជុវិំ ញតំបន់ទសចរណ៍
ពីវិស័យទសចរណ៍
ជន៍
ះទ។ ដូច
ដលយើងឃើញជាក់នឹងភ្នករួច ហើយថា កូនអ្នកសុកមួយចំនួន បានឈរលក់វត្ថអនុ ុ សសោវរីយ៍
តាម
បសាទបុរាណ តូវមន្តីអាជាធរ អបសរាឬមន្តក ី ុមហ៊ុនសុខាអូតល របស់មឈ្មួញ សុខ គង់ បណ្ដញ មិនឲយលក់ដូរហើយបជាពលរដ្ឋ
មួយចំនួនបានបើកតូបលក់អាហារ
គឺសមប់តអ្នករត់ម៉ូតឌុ ូ បនិងអ្នក បើករថយន្តជូនភ្ញៀវប៉ុ
្ណះ ពះ
ភ្ញៀវទសចរទាំងអស់ តូវបានគ បមូលឲយ តាម
ទទួលទានអាហារ
ជនីយដានធំៗរបស់
ការខកចិតយា៉ ្ត ងខាំង ចំ
ខ្លួន ហើយពលខ្លះបក់ចំណូល
ហ៊ុនសន ដលធ្វឲយ ើ បក់ចំណូល
មូលយក
ធ្វើមានធ្វើបានផាល់
ដលបានមកពីការលក់សំបុតក៏ មឈ្មួញ សុខ គង់ យក
បើ
បស់សមប់អភិវឌឍន៍ការជួស ជុលផ្លូវថ្នល់
ក្នុងតំបន់ទស
ចរណ៍ដូចមានចងក្នុងកិច្ចសនយោ ជាមួយរដាភិបាល
ះទ ហើយ
ក៏គាននរណាមាក់ហា៊នហើបមាត់ ចំ
ះប
នះដរ។
ក្នុងរង្វង់ភ្ញៀវទសចរដល
ពល៩ខនឆាំ២០១២នះ គ
ជនីយដាន កន្លងកមសោន្ត និង
កម្ពុជា
របស់មឈ្មួញ សុខ គង់ អាចប
អ្នកកាន់អំណាចមួយចំនួន ដល
បើកកុមហ៊ុនអាជីវកម្មសណា្ឋគារ
កំណើនចើនឡើងៗក្នុងបទស
អ្នកមានលុយមានអំណាច។
សនាប់ដលកុមហ៊ុន សុខាអូតល
មកទសសនាក្នុងបទសកម្ពុជា
ឈ្មញ ួ សុខ គង់ និងសមាជិកគសា ួ រ
សានភាពជាក់ស្តង ដលភ្ញៀវមាន
មានប ក់ចំណូលចើនសន្ធឹក
របស់ម
តូវធាក់ចូលក្នុង
្ណះ មិនឃើញមាន
ការកបកិច្ចសនយោឲយសបតាម
សឹងតមិនបានទទួលផលប
បមឲយ ើ ការ
មានចើនសន្ធឹកសនាប់។
ភាពដលភ្ញៀវទសចរអន្តរជាតិ
លាននាក់ប៉ុ
អភិវឌឍន៍យា៉ងងាយសួលបំផុត។
ជាតិសមប់យក
ចូលទសសនាបសាទបុរាណខ្មរ
បទអតាធិបបោយបានភាប់រូប
មានភ្ញៀវមកទសសនាបមាណ១
តាមដានមួយចំនួនគឺបជាពលរដ្ឋ
បមាណដឹងថាបភពចំណូល ដលបានមកពីវិស័យទសចរណ៍
គឺតាំងពីពលដលបទសកម្ពុជា
ធ្វឲយ ើ មានកំណើននចំណល ូ ថវិកា
ជាតិជាចើនមកចូលរួមដញថ្ល
មួយថ្ងភ្ញៀវមាក់តូវបង់បក់២០
ក្នុងឆាំ២០១២នះ
ខត្ត
សៀមរាប ធ្វើចើនឆាំមកហើយ
កន្លងកមសោន្តផសងៗទៀតហើយ
រយៈពល៩ខប៉ុ
ក់ថា
កុមហ៊ុន សុខាអូតល លក់សំបុត
ះអាចនឹងមានកុមហ៊ុនអន្តរ
អូតលរបស់មឈ្មួញ សុខ គង់
ប
ជាបុគល ្គ សំខាន់បំផត ុ ក្នង ុ ការបមូល មុនពលតវូ បានដាក់ឲយចូលនិវត្ត។
តាម
រដ្ឋមន្តីកសួងទសចរណ៍មក
គួរឲយជឿ។ សតា្កនុពលនវិស័យ
របស់បទសនិងមានសិទ្ធិសរី
ឲយភ្ញៀវទសចរផាច់មុខ
បានចើន
ភ្ញៀវទសចរជាយូរឆាមក ំ ហើយ។
ក
ខ្មរដើមបីមានសិទ្ធិរស់
មរដ្ឋធម្មនុញ្ញដលជាចបោប់កំពូល
កើនឡើងរដ្ឋអាចរកបក់ចំណូល
ពលភ្ញៀវទសចរ
ហ៊ុន សន នាថ្ងទី២៨ ខកក្កដា
ដើមបីបញ្ចប់អំណាចរបស់
និងបសាទដទទៀត ដលមាន
សបតា
ដលរដាភិបាលបានផ្តល់សិទ្ធិឲយ
អនុវត្តន៍ គឺ
ឈ្មួញ សុខ គង់ ទទួលបានសិទ្ធិ
ះ
ទសកម្ពុជារួចផុតពីវិបត្តិសង្គមដូច បច្ចុបបន្ន។ ការតស៊ូរបស់ពលរដ្ឋ
បទសរីកចមន ើ មួយចំនួនកំពុង
ត
នាកំពង ុ សុះសល ួ គា
រាបដលជាតំបន់សមបូរ
សយា៉ងអយុត្តិធម៌បំផុត។
កុមអ្នកវិភាគឯករាជយបាន
យកចិត្តទុកដាក់សមួលបបបទ
យគានករណី
ដលកំពុងបវបវារស់ក្នុង
ភាពកក ី រហមរហាមនិងទុកវទ ្ខ
កាត់
ឱយទឹកដីស្ថិតស្ថិរគង់វងស ហើយជីវ
ះ
ទូ
ះទដូច្នះបជាពលរដ្ឋខ្មរ
ជីវភាពករហមរហាមរបស់បជា
ខសោយបរជាបឈមមុខនឹងការ
ះ
ក្នុងការ
សះ
កអឺតកទម រីឯបជាពលរដ្ឋទន់
រយៈការ
២០១៣ខាងមុខ។
វិញ គឺមិនខុសពីការបូមទឹកពងីង
បទសកម្ពុជា ដលអាចរកបក់
ការសច ហើយអាចធ្វឱយ ើ បទស
នាំ
មុខអត់រួចទ ហើយ
បើនិយាយពីយុទ្ធសាស្តសដ្ឋកិច្ច
ក្នុងសង្គមកម្ពុជា កំពុងកាយជា
ហើយដូច្នះពួកគាត់
តផាស់ប្តូរមដឹក
ហ៊ុន សន
អតា អធិបបោយអំពីវិស័យទស
រណៈរួច
អាចសមចចិត្តធ្វើការតស៊ូតាម
បធាន សម រងសុី បានវាយតម្ល
ក យឹម សុវណ្ណ
លើកឡើងរបស់
តមកពីទំព័រទី១ "ង"
គាបជំរិតកុមអ្នករកសុីដឹកជញ្ជូន
តមកពីទំព័រទី១ "ខ"
រាស្តនិងជាអ្នកនាំពាកយគណបកស
ខាងមុខជាមិនខាន។
សិទមនុ ្ធិ សស និងបព័នតុ ្ធ លាការមិន
ពយោបាលមួយបកប
ខត្តសាយរៀងលើកលងការ
ក យឹម សុវណ្ណ តំណាង
បានលើកឡើងពីឧទាហរណ៍
បមាណ ២,៧លាននាក់ ក្នុងរយៈ គន់តយក
គុណជាមួយ២០
ដុលារអាមរិក ដលជាតម្លលក់
សំបត ុ ឲយភ្ញៀវទសចរចូលទសសនា បសាទអង្គរវត្តសមប់មួយថ្ង
ឃើញថាបក់ចំណូលដលបាន
មកពីការលក់សំបុតទទួលបាន រាប់សិបលានដុលារអាមរិក ។ ប៉ុន្តមឈ្មួញ សុខ គង់ បង់ចូល
ថវិកាជាតិមិនដល់ ១០លានដុលារ
អាមរិកផងទ ពះកិច្ចសនយោ
មជឈដានមួយចំនន ួ បានសម្តង
ន
ះ
បាយមិនតម ឹ តវូ របស់
ល ក
ពីវិស័យទសចរណ៍តូវហូរចូល ក្នុង
របស់មឈ្មួញ សុខ
គង់ ចើនសន្ធឹកសនាប់តាមរយៈ
កិចសនយោ ្ច មួយបគល់សិទ្ធផា ិ ច់មុខ ឲយមឈ្មួញ សុខ គង់លក់សំបុត
ចូលទសសនាបសាទអង្គរវត្ត ដល កាល
ះភ្ញៀវមកទសសនាបទស
កម្ពុជាមានបមាណ១លាននាក់ តមវូ ឲយមឈ្មញ ួ សុខ គង់ បង់បក់ ចូលរដ្ឋបមាណ៧លានដុលារអាម
េរិកហើយពលនះភ្ញៀវទសចរ ឡើងដល់ជិត៣លាននាក់ ក៏បក់
ដលមឈ្មួញបង់ចូលរដ្ឋគានអ្វី កប។
យសារបក់ចំណូល
ពីវិស័យទសចរណ៍បាត់បង់ចើន សន្ធឹកសនាប់បបនះហើយ ទើប កុមអ្នកកាន់អំណាច
សុកខ្មរ
បន្តវបបធម៌សុំទាននិងខ្ចីបុលពីបរ ទស
យគានសចក្តអៀន ី ខាស
ហើយគានថ្ងកបមារយាទក
្ជើ
ធ្លុះរបស់ខ្លួន ដើមបីកុំឱយបឈម នឹងការរិះគន់
ះទ៕
តមកពីទំព័រទី១ "គ"
មុន ឺ រៀល ដើមបីឲយសប ទំនិញ
នឹងតម្ល
លើទីផសោរដលមានតម្ល
ថ្លខ្ពស់កប់ពពក និងដើមបីឲយសមា
មាតជាមួយនឹងបទសជិតខាង ដលក្នុង
ះបទសសៀមកម្មករ
របស់គក្នុងមាក់ទទួលបានបក់
គឺយើងជាកម្មករជាអ្នកចំណាយ
ទូទាំងពះរាជាណាចកកម្ពុជា។
បសាសន៍បន្តទៀតថា កម្មករ-កម្ម
យកតម្លថ្លចំ
បានលើកឡើងថា
រកបក់ចំណញជូន
ទាំងអស់ណាមួយ
មន្ទីរពទយក៏
ះការពយោបាលធ្វើ
ឲយពួកគាត់ជួបផលលំបាកយា៉ង ខាំងពលខ្លះតូវ
កធ្វើបាប
គានតបណី។
សបពលជាមួយគា
ខ ចាប់ពីពីររយដុលាររជាងរហូត
មានសំណួរមូយសួរ
កម្ពុជាទទួលបានបក់ខចំនន ួ ត
ដរចំ
ដល់ បីរយដុលាររ ចំណកកម្មករ ហុកសិបមួយដុលាររក្នុងមួយខ។ កម្មករមាក់ក្នង ុ ចំ
មកម្មករ
ជាង ២០០នាក់ដលបានមកចូល
រួមធ្វបា ើ តុកម្មទាមទារការដំឡង ើ បក់ ខឲយបានចំនួនហុកសិបមុឺន
រៀលបានរៀបរាប់ពីផលលំបាក របស់ពួកគាត់ថា សព្វថ្ងនះបក់ ខ
លដលពួកគាត់ទទួលបាន
ចំនួនហុកសិបមួយដុលាររ គឺមិន អាចឲយពួកគាត់ រស់
ះសយជីវភាព
ទិញចំណអា ី ហារហូប ចុកបចាំថ។ ្ង ក្នង ុ
ះពួកគាត់តវូ សនសំសំចយា៉ង
ខាំងជួលបន្ទប់សាក់ ពីបីនាក់
រួមគាចាប់
ដល់បនា ំ ក់ដើមបីកាត់
បន្ថយការ ចំណាយលើថ្លផ្ទះ និង ការហូបចុក គឺពួកគាត់មិនអាចហូប ឲយបានគប់ គន់
ះឡើយ
យ
ក្នង ុ មួយពលពួកគាត់តវូ ទិញបាយ
ហូបតបរយ ំ រៀលនិងម្ហូបតមួយ ពាន់រៀលប៉ុ
្ណះ បសិនបើពួក
គាត់ហា៊នតចំណាយឲយលើសពី នះគឺពួកគាត់មិនមានបក់គប់
គន់សមប់ការចាយវាយដល់ចង ុ
កាន់ពួក
គាត់ថា តើពួកគាត់យល់យា៉ងណា ះគណបកសសង្គះជាតិ
ដលមាន
លន
បាយក្នង ុ ការ
ដំឡើងបក់ខជូនដល់កម្មករ-
ះ?
កម្មករ-កម្មការិនីបានឆ្លើយឡើង ពមគា
យពួកគាត់គាំទនូវ
លន
បាយរបស់គណបកស
សង្គះជាតិកមការដឹកនារបស់ ំ
ក សម រងសុី ជាបធាន និង
ក កឹម សុខា ជាអនុបធាន។ ជាមួយគា
សម្តង
ះពួកគាត់ក៏បាន
យក្តីរំភើបចំ
ះការគាំ
ទមកលើគណបកសសង្គះជាតិ ថា
ពល
គាត់នឹង
ះ
ះ
តខាងមុខពួក
តគាំទគណបកស
សង្គះជាតិឲយបានដឹកនាប ំ ទស
សម ប់អាណត្តិថ្មីនះដើមបីឲយ គណបកសសង្គះជាតិ ជួយដល់ ពួកគាត់ចំ
ះអ្វដលជា ី តមូវការ
ជាក់ជាមិនខានហើយបសិនបើ មិនសន្លប់ទ
ខ្លួនឈឺតម្តង។
ះពួកគាត់ក៏ធាក់
កម្មការិនីមាក់ទៀតដលសុំ
មិនបប់ ថាចំ
ះក៏បានបប់ឲយដឹង
ះការឈឺថា្កត់វិញខាងកុម
ហ៊ុនក៏គមិនជួយចញថ្លពយោបាល
តមកពីទំព័រទី១ "ច"
ជាមវរៈ ប
ទៀត។ សមប់ផល
ជន៍សដ្ឋកិច្ចដល
សំ សុខុម
ក
បមូលបាន
ពីការសមបសមួលឲយកុមឈ្មួញ នាំចញឈើ សត្វពខុសចបោប់ ចុះ
សុកយួន ក៏ដូចជាការសុី
ឈ្នួលដឹកជញ្ជូនទំនិញខុសចបោប់ ពីសុកយួន ចូលតាមសុក គឺ
យក
ក សំ សុខុម
ះធំ
អាច
អភិវឌឍន៍មុខតំណងយា៉ង
ងាយសួលបំផុត។
ចើនឆាមកហ ំ ើយដល
សំ សុខុម
មាន
ក
ះលបី
ជាងគក្នង ុ ការកាងទំនញ ិ ខុសចបោប់
ទាំងបទស ។ រីឯ
ក រ៉ុង ឈុន បធាន
អ្នកដឹកនាំបាតុកម្មអហិងសោដើមបី
ខជូនកម្មករ-កម្មការិនឲ ី យបានចំនន ួ ហុកសិបមុន ឺ រៀលក្នង ុ មួយខ
ក
បានមានបសាសន៍ថា ការទាមទារ របស់កម្មករ-កម្មការិនី
ពលនះ
មិនមនសមប់កម្មករ-កម្មការិនី ដលមានចំនួនតជាងពីររយនាក់
ះទគឺជាការទាមទារសមប់
កម្មករ-កម្មការិនទា ី ង ំ អស់ដលមាន ចំនន ួ ជាង ៥០មុន ឺ នាក់ដល គាត់ឧសសោហ៍យក ពហ្ម ឌិន
ះ
បើបស់ ប៉ុន្ត
ក
ពលដលអង្គភាពនះ តូវបាន
ផ្ទរឲយតំបន់សឹករងខត្តកណា្ដល កាន់កាប់វិញ គមិនចបោស់ទថា យក
ក សំ សុខុម
បាន
ះ ឈា សុីដារា៉
ជាម
ធាខត្តកណា្ដល
បស់ឬក៏យា៉ងណា
គដឹងតមយោ៉ងគត់គឺ សុខុម
មា៉ញ់ បើ
ះទ។ប៉ុន្ត
ក សំ
តសកម្មក្នុង
ការសមបសមួលឲយកុមឈ្មួញ រកសុីដឹកជញ្ជូនឈើ និងសត្វព ខុសចបោប់
សុកយួន តាមចក
ះធំ ដំណើរការយា៉ងល្អដដល
សុកយួន ចូលតាមសុក
តរកសោទំនាក់ទន ំ ងល្អជាមួយ សំ សុខុម
ក
ដើមបីជួយការ
ពារកុំឲយទំនិញខុសចបោប់របស់ពួក គតូវបានសមត្ថកិច្ចដទបង្កប ហើយ សំ សុខុម
ចូល
ចិត្តយកឥទ្ធិពល ឬ ថាក់លើ
ះរបស់
បើបស់ដើមបីបនាច
ខុសចបោប់ ឬទំនិញគចពន្ធមកពី ះធំ
ក៏កុមឈ្មួញមិនដលភ្លចពឹង អាស័យឲយ
ក សំ សុខុម
ជួយដឹកជញ្ជូន ឬសមប
សមួលជាមួយសមត្ថកិច្ចដទ ទៀត
ះទ។
អំណាច និងឥទ្ធពលរបស់
ក សំ សុខុម
ពិតជា
កុមឈ្មួញ និងសមត្ថកិច្ចដទ
មិនធម្មតាទ ពះគាត់អាចយក
ខ្លួន។ មន្តីជាចើនមិនសបបោយ
បស់ជាប
ទៀតកុំឲយរំខានការងាររកសុីរបស់ ចិត្តចំ
ះសកម្មភាពរបស់
សំ សុខុម
ក
ដលកំពុង
បពឹត្តអំពើអនាធិបតយយផ្ទុយពី
អនុសាសន៍របស់នាយករដ្ឋមន្តី ធ្វើឲយខូច
ះដល់អង្គភាពវរៈ
ការពារពំដនលខ៦០១ បចាំ ស ុក
ះធំទាំងមូល។ ក សំ សុខុម
អំឡុងពលដលអង្គភាព
ធា
វរៈការពារពដន ំ លខ ៦០១ ស្ថិត កមការគប់គងរបស់
ធ
ភូមិភាគពិសសគសង្កតឃើញ
ដូចជាពលរដ្ឋទូ
ដលចង់មក
ចូលរួមសម្តងមតិ និងធ្វើការទាម
ទារជាមួយកម្មករ-កម្មការិនីដល មានវត្តមាន
ជាមួយគា
ពលនះ ។
ះផងដរការធ្វើ
ដឹកនាំ
យសហភាពសហជីព ្ជើញចូលរួម
ពីសំណាក់អ្នកតំណាងរាស្ត និងពទ ឹ ្ធ សភារបស់គណបកសសមរងសុដល ី ដឹកនាំ
យ
ក យឹម សុវណ្ណ
អ្នកនាពា ំ កយគណបកសសមរងសុី និង
ទពយសមបត្តរបស់ ិ អង្គភាព
បើ
ជន៍ផាល់ខ្លួនដូច
កាលពីឆាមុ ំ ន មានការបកធាយនូវ រឿងអាសូវដ៏ធំមួយគឺ សុខុម
ក សំ
បានយកទូករបស់
អង្គភាព
ដឹកជញ្ជូនឈើឲយកុម
ឈ្មួញចញ
សុកយួន ហើយ
ទូករបស់អង្គភាពដដលនះ ក៏ ធា ប់តូវបាន
ក យឹម យ
គាំទយា៉ងពញទំហឹងចំ
ះការ
ធ្វបា ើ តុកម្មទាមទារដំឡង ើ បក់
ខរបស់កម្មករ-កម្មការិនីឲយបាន ហុកសិបមុឺនរៀលក្នុងមួយខដល នះគឺសប
នឹង
លន
បាយ
របស់គណបកសសង្គះជាតិដល បានដាក់ចញ។
ក យឹម សុវណ្ណ ប
ក់
ជញ្ជូនតី
ះទដលក្នុង
សដ្ឋកិច្ច
ះសានភាព
ក្នុងបទសកម្ពុជា
តាមការសិកសោ យា៉ងល្អិតល្អន់ ក្នុងចំ
មអ្នកតំណាងរាស្ត និង
ពឹទ្ធសភានគណបកសសមរងសុីនិង គណបកស សិទ្ធិមនុសសគឺយើងមាន ដំ
ះ សយមួយដ៏សមសបថា
យើងអាចធ្វើការដំឡើងបក់ខ
លឲយកម្មករ-កម្មការិនបា ី នយា៉ង
តិចចំនួនហុកសិបមុឺនរៀល ដល ក្នុង
ះក៏មិនមានការប៉ះពាល់ដល់
មា៉កូសដ្ឋកិច្ច និងជីវភាពរបស់ បងប្អូនបជាពលរដ្ឋឡើយ។
ក យឹម សុវណ្ណ បានមាន មួយទៀត
ះគឺជាការ
ឃុបឃិតឲយមានទំនិញខុសចបោប់
និងទំនិញគចពន្ធចញចូលតាម ចករបៀងបមាណ១០កន្លង ទូទាង ំ សក ុ
ះធំ បងាញឲយឃើញ
ពីភាពធូររលុងក្នុងការគប់គង
ចកពំដ នងាយបង្កឲយមាន បទល្មើស ហើយភាគីយួនមិន សបបោយចិត្ត
ះទ។
មន្តតូ ី ចតាចមួយចំនួនដល
មិនសូវពញចិត្តចំ សុខុម ជា
ះ
ក សំ
ដលយកសបក
ធា
ស្វងរកផលប
ជន៍ផាល់ខ្លួន បានបង្ហើបឲយ
ដឹងថា ពលនិយាយដល់ សំ សុខុម
ក
គតងតនឹក
កំហុសឆ្គងរបស់
ជាដើម។
ក សំ សុខុម
ក្នុងការផាកអាជីវកម្មមន្ទីរពទយ
ប៉ុន្តរហូតមកដល់ពលនះមន្ទីរ
ប
យា៉ងជផងដរ។
ដុលារក្នុងមួយខដលនះគឺជា
ការសិកសោរបស់មូលនិធិអាឡឺម៉ង់ ហើយក្នុង
ះផងដរបសិនបើ
យើងពិនិតយមើលសានភាពនការ រស់
របស់កម្មករ-កម្មការិនី
ជុំវិញពិភព
ក្នុងតំបន់ដលក្នុង
ះ
បទស
សិង្ហបុរប ី ក់ចំណូលគិតជាមធយម របស់បជាពលរដ្ឋសិង្ហបុរីមាក់ក្នុង
ឃើញ
ក សំ សុខុម
ឈើចញ
សុកយួន គសង្កត
ចញមុខជួយសមបសមួល និង ជួយដឹកជញ្ជូនយា៉ងរលូនល្អ។ គ
មិនដលឃើញសមត្ថកិច្ចឬមន្តី ជំនាញបង្កបការដឹកជញ្ជូនឈើ ខុសចបោប់របស់ ចញ
ះ ហង ដល
សុកយួនតាមចកជ
ធំ ម្តងណាឡើយក៏ពះត សំ សុខុម
ក
ជាអ្នកជួយ
រត់ការបើកផ្លូវ។
សូមបីតមន្តជំ ី នាញជលផល
ដលបចាកា ំ រ
ស ុក
ះធំ មិន
ដឹកជញ្ជូនទំនិញរបស់កុមឈ្មួញ មួយចំនួន ដលបានពឹងអាស័យ ឲយ
ក សំ សុខុម
ជួយ
អាជីវកម្មពយោបាលអ្នកជំងរៀង ឺ រាល់
ភិបាលដលបានបកាសបិទមន្ទីរ ពទយនះជាផ្លូវការរួចហើយ។
បជាពលរដ្ឋបានលើកឡើង
រយដុលារក្នុងមួយខ។ ជាមួយគា
បជាពលរដ្ឋ
បក់ខកម្មករ-កម្មការិនី ចំនួនបី ះផងដរ រដាភិបាលរបស់គបាន កមិនបើក
បក់ខឲយកម្មករ-កម្មការិនឲយបា ី ន ថ្ង ឬមួយខបីរយដុលារទអ្នក ះឬ
កតូវមាន
មានដលមានចង
សជាធរ
ក្នុងចបោប់។
ក យឹម សុវណ្ណ បានបន្ត
ទៀតថា ក្នុង
ះតម្លទំនិញ
បទសសៀមក៏មានតម្ល
កជាង
បទសកម្ពជា ុ របស់យើងថមទៀត ផង មយោ៉ងទៀតបជាជនរបស់គ
ចំណាយបក់ ស្មើនឹងបីរយរៀល របស់យើងគឺគអាចធ្វដំ ើ ណើរតាម
គង
យជនជាតិចិនខ្វះការទទួល
ទទួលរងគះថាក់ ដូចជាករណី ពយោបាលជំងហ ឺ យ ើ
ងាប់ពងសាស ឬមានប
កាន់ត
ធ្ងន់ធ្ងរឡើងទើបមន្ទីរពទយ សៀន
តាយ បប់ថាអស់លទ្ធភាពនិង បញ្ជូន
កាន់មន្ទីរពទយរដ្ឋ។ ការ
វះកាត់មួយចំនួនទៀត ធ្វើឡើង យខ្វះការទទួលខុសតូវ គឺមន្ទីរ
ពទយ សៀនតាយ នះធ្វើ វិនិច្ឆ័យលើអ្នកជំងឺ
គ
យខុសឆ្គង
គានវិជាជីវៈដលពលខ្លះមានការ
បំភិតបំភ័យអ្នកជំងឺ ហើយបង្ខំឲយ មានការវះកាត់ឬពយោបាលសរីរាង្គ
ផសងៗខណៈដលអ្នកជំងឺគាន អ្វីធ្ងន់ធ្ងរ
ះ ក៏បកាយ
មានប
ជំងក៏ ឺ រដាភិបាលរបស់គមិនតមូវ
ពីបជាពលរដ្ឋគសង្កតឃើញ
គីឡូវា៉ត់
សមត្ថកិច្ចចមុះមួយកុម បាន
ថ្ង ។ ក្នង ុ
ះសូមបី តការពយោបាល
ឲយបង់បក់រីឯអគ្គសនី ិ របស់គមួយ ៉ងតម្លតឹមតមួយរយ
ហាសិបរៀលលុយខ្មរ
ពីររយ
ហាសិបរៀលលុយខ្មរ ហើយក្នុង
ះសុខមា ុ លភាពសង្គមពលចូល
និវត្តន៍គឺរដ្ឋរបស់គយកចិត្តទុក ដាក់ចំ
ះបជាពលរដ្ឋរបស់គ
យា៉ងខាំងខុសគាដាច់សឡះពីរដា
ភិបាលកម្ពជា ុ សព្វថ្ង ដលមិនយក ចិត្តទុកដាក់ចំ
ះជីវភាពរស់
របស់កម្មករ ហើយទុកឱយ កងបវ័ញ្ចតាមចិត្ត៕ ការពារ
ះទសូមបីត
សុខុម
ក
ក សំ
ឲយលុយថ្លបាយ
បន្តិចបន្តួចក៏គាននរណាហា៊នក្អក ដរ ពះតសិទ្ធិអំណាចរបស់ គាត់ធំណាស់។ ម
ធាវរៈការ
ពារពដន ំ លខ ៦០១ ដលបចាំ ស ុក
ះធំ គឺ
ក យស
សុខា រៀងរាល់លើកខ្វះការទទួល ខុសតូវចំ
បណ្ដតប
ះការងាររបស់ខ្លួន គឺ ្ដយឲយ
សុខុម
ក សំ
ធ្វើអ្វីៗតាមត
ទំនើងចិត្ត ហើយគមិនចបោស់ទ
ថា តើបក់ចំណូលដលបានមក ពីការសមបសមួលដឹកទំនិញឲយ កុមឈ្មួញរបស់
ក សំ សុខុម
តូវបានបងចកឲយប
ពលអង្គភាព
ធាវរៈ
មកឲយតំបន់សឹករងខត្តកណា្ដល មួយចំនួនក្នុងអង្គភាពនះមិនសូវ ចុះសមុងជាមួយ
ដារា៉
ក ឈា សុី
មា៉ញ់
ះទ ពះត
មន្តីមួយចំនួនដលអសកម្មមាន ឱកាសយកតួនាទីរបស់ខ្លួន មូលលាភសកា្ករៈយក
ប
ធ្វើមាន
ធ្វបា ើ នផាល់ខ្លួន ហើយមានដំណឹង ល្ហិចល្ហៀងថា
ក ឈា សុីដារា៉
មា៉ញ់ គងធ្វើកំណទមង់
ផាស់ប្តូរតំណងមន្តខិ ី លខូចមួយ ចំនួន។
កសំ សុខុម
ទំនងដឹងខ្លន ួ ជាមុន ហើយពយោយាម ស្វងរកអន្តរាគមន៍ពីមន្តធំ ី ៗមួយ
ចំនួន ដើមបីរកសោតំណងរបស់ខ្លួន
ពះវាងាយសួលក្នុងការបមូល លុយយក
ធ្វើមានធ្វើបានផាល់
ខ្លួន ហើយបើមានប
ចំ
ះមុខ
តំណងមិនខុសពីការផា្កប់ឆាំង បាយ
ះទ៕
ខាំងលើសដើម។
ជា
រថយន្តកុងរបស់រដ្ឋបានពញមួយ
គប់គងគសង្កតឃើញថា មន្តី
ះ ហង តូួវដឹកជញ្ជូន
តបន្តធ្វើ
ខុសតូវ ធាប់ធ្វឲយ ើ អ្នកជំងជា ឺ ច ើន
ជិតខាង
ហើយជានិច្ចកាល
ឲយត
ពទយ សៀន តាយ
ទៀត។
យើងជាពិសស គឺបទសសៀម
ដុលារក្នង ុ មួយឆាហ ំ យ ើ
ការពារពំដនលខ៦០១ តូវផ្ទរ
ក សំ
ពយោបាលមិនតឹមតូវត
ថាមន្ទរពទយ ី សៀនតាយដលគប់
ះ ហង ដល
សុខុម
ទួលសង្ក ខណប្ញសសីកវ ដើមបីកុំ
បួនមុឺន
មួយឆាំគឺចាប់ពីបីមុឺន
តាមចកជធំ
ជាដគូជិតដិតរបស់
្ដយផ្លូវលខ ៧០ ក្នុងសងា្កត់
ថ្ង ផ្ទុយពីលិខិតរបស់កសួងសុខា
កជាពិសសគឺ
ធានអង្គភាព ឬយា៉ងណា។
ឈើគញូងខុសចបោប់ដ៏ធំជាងគ
សូវហា៊នហើបមាត់ឬបតិកម្មការ
ះ
កម្មរបស់មន្ទីរពទយ សៀន តាយ
ង
ឃើញដល់មឈ្មួញដលរកសុី
ខុសចបោប់តាមចក
ជធំ ឲយឈ្មួញមួយចំនួនដូចជា ះផល
ចំនួនហុកសិបមុឺនរៀលរបស់កម្ម
និងរដ្ឋបាលព ឈើមួយចំនួន
សុីឈ្នួលដឹក
ឲយបជាទទួលរងគះថាក់ពីការ
ក
យា៉ងតិចចំនួនដប់ដុលារក្នុងមួយ
ះ
ក សំ សុខុម
យក
ចកយា៉ងតិចចំនួនបួនរយហាសិប
សុវណ្ណ បានមានបសាសន៍
ក្នុងពិធី
សារព័ត៌មាន "មនសិការខ្មរ" បចាំថ្ង ទំព័រទី ០៣ Tel: 016 375 777 E-mail : sithik.dam@gmail.com
ប
ធ្វើចបោប់បសិនបើ
ជាតិ
តមកពីទំព័រទី១ "ជ"
ការិនក្ន ី ុងមួយខបានធ្វើការ ហើយ
ចលនាបជាធិបតយយសង្គ ះ
ករ-កម្មការិនីនះគឺមិនហួសហតុ
ទូ
និងផ្លូវ
ក ហើយកុមឈ្មួញតង
របស់បងប្អូនកម្មករភាគចើនក៏
ជាបងប្អូនបជាពលរដ្ឋខ្មរ
ជាពិសសរាល់ការដឹកជញ្ជូនទំនិញ
សុកយួនទាំងតាមផ្លូវទឹក
លបំណង
ថាការទាមទារដំឡើងប ក់ខ
ពួកគាត់ជាកម្មករ-កម្មការិនី ក៏ដូច
ដូចជាសត្វពនិងឈើគញូងដល ចញ
ធ្វើឲយរាំងស្ទះដល់
ដ៏ចាំបាច់ និងចង់បានបំផុតរបស់
ទាមទារឲយរដាភិបាលដំឡើងបក់
ចើនតបន្តិចពួកគាត់ពិតជាសន្លប់
តាមរយៈទូរទសសន៍នង ិ តាមវិទយុបាន
កម្ពុជាក៏មានការអ
នឹងអ្វីដល
ពួក គាត់មាក់ៗ មានកមាង ំ ខសោយ
៉ង
យសារត
មានការបំភត ិ បំភ័យការផសព្វផសោយ
ពួកគាត់កំពុងតចង់បាន
រៀលដលវាសប
សហភាពសហជីពកម្ពុជា ដលជា
បសិនបើហា៊នតធ្វើការថម
ក រ៉ង ុ ឈុន ក៏
បាតុកម្មរបស់កម្មករ-កម្មការិនដ ី ល
ខឡើយ។ មួយវិញទៀតការហូប
តបិតតបៀតរបៀបនះបានធ្វឲយ ើ
ះ
កម្មការិនីឲយបានចំនួនហុកសិបមុឺន
បចាថ ំ ្ងបានឡើយណាមួយ
ពួកគាត់តូវបង់ថ្លទឹកថ្លភ្លើងការ
ះ
ជាមួយគា
យមានបណ្ដឹងតវា៉ជាចើន
បតិភូកសួងសុខាភិបាល និង នាំគាចុះ
បកាសបិទមន្ទីរពទយ
កន្លងមកគឺមានពាក់ព័ន្ធជាមួយ ជំងឺផ្លូវភទ ក៏ដូចជាប
សម្ផសស ហើយបើសា ប់
គ
មន្ទីរពទយមួយចំនួនបានពយោបាល
ហើយគូពទយមានសមត្ថភាព ក៏
គានជំនាញតឹមតូវដលពលខ្លះ
តាយ នះមានឧបករណ៍ទំនើបៗ ដូចជាបទពិ
ធន៍ពយោបាលជំងឺ
១០០មុខ សឹងតថាជាគូពទយ ទវតា
ហើយ ប៉ុន្តសានភាព
ជាក់ស្តងគឺមន្ទីរពទយនះ មិន ដលបានពយោបាលអ្នកជំងណា ឺ មាក់ ឲយបានជាសះសបើយដូចការផសព្វ ផសោយពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន
ះ
ឡើយ។ អ្នកជំងឺមួយចំនួនធាប់
បានលើកឡើងថា មន្ទីរពទយសៀន
តាយ នះបានទារបក់ថ្លពយោបាល
ក្នុងកមិតខ្ពស់ទាំងថ្លបឹកសោ ការ ពិនិតយសុខភាព និងការតាមដាន
ព័ន្ធនឹងការសមចផាកអាជីវកម្ម
មន្ទីរពទយ សៀន តាយ នះកុម មន្តីបានប
ក់ថា គឺ
ងលើ
មូលហតុដលមន្ទីរពទយនះផសព្វ
ផសោយពាណិជ្ជកម្មភូតកុហក ផ្ទុយ
ពីការពិត ហើយការពយោបាលខុស លក្ខណៈបច្ចកទស ផ្ទយ ុ ពីវិជាជីវៈ និងខុសពីកមសីលធម៌គូពទយ
ប៉ុន្តទីបំផុតលិខិតរបស់កសួង
សុខាភិបាលហាក់ដូចជាពុំមាន តម្ល និងខ្លឹមសារអ្វីទាំងអស់។
ពាក់ព័ននឹ ្ធ ងការផសោយពាណិជ្ជ
ជីវិត ប៉ុន្តកសួងសុខាភិបាលមិន បានអើពើចាត់វិធានការដាក់ពិន័យ លើគូពទយដលបពឹត្តខុសវិជា ជីវៈ
ះទ ហើយជាធម្មតាជនរង
គះតងតប្តឹង
តុលាការដើមបី
ឲយជួយរកយុត្តិធម៌ ក៏មិនសូវបាន ដូចបំណង ក៏ពះតបព័ន្ធតុលា ការមានភាពលម្អៀង មិនបកាន់
យកភាពយុត្តិធម៌។ កសួងសុខា
ភិបាល កមការគប់គងរបស់ ក ម៉ម ប៊ុនហង មានភាពធូរ
រលុងយា៉ងខាំង មិនដលហា៊ន
រណៈ
ះទ ធ្វើឲយអ្នកជំងឺមួយ
គូពទយដលបពឹត្តខុស ឬបិទ
គានការបិទផសោយតម្លជាសាធា ចំនួនតូវរងនូវការគាបជំរិតឲយ បង់បក់ថ្លពយោបាលហួសហតុ ខាំងពក ហើយការពយោបាល ទៀត
ះ
ត ក៏គានវិជាជីវៈនិងសប
តាមកមសីលធម៌នគពទយ ូ ដរ។
ចាត់វិធានការដាក់ពិន័យលើកុម
មន្ទីពទយដលធ្វើឲយអ្នកជំងឺសាប់ ផាកអាជីវកម្ម
ះទ ដលប
នះទាមទារឲយកសួងសុខាភិបាល តួតពិនិតយឡើងវិញជាបនាន់។
ករណីមន្ទរពទយ ី សៀន តាយ
បជាពលរដ្ឋមួយចំនួនបាន
ដលបពឹត្តខុសឆ្គងធ្ងន់ធ្ងរក្នុង
កសួងសុខាភិបាលក្នង ុ ការសមច
បស់បជាពលរដ្ឋនិងបពឹតផ្ទ ្ត ុយ
អបអរសាទរចំ
ះវិធានការរបស់
ផាកអាជីវកម្មរបស់មន្ទរី ពទយសៀន តាយ នះប៉ុន្តគបរជាខកចិត្ត វិញ
ពលដលមន្ទីរពទយ
ផ្ទុយពីលិខិតរបស់កសួងសុខា
ក ហង តគី ផងដរ។ ពាក់
បានធ្វើឲយអ្នកជំងឺសាប់បាត់បង់
នជំងឺ ហើយជាធម្មតា
ទៀត តាមរយៈលិខិតលខ ០៩៣ ២០១២ ដលមានហត្ថលខារបស់
អ្នកជំងឺដលផ្ទុយពីវិជា ជីវៈនិង
មុខស
សៀន តាយ ចះតមានឱកាស
អបស/មព ចុះថ្ងទី១៤ ខធ្នូ ឆាំ
កន្លងមកគសង្កតឃើញ
សង្កតឃើញថា មន្ទីរពទយ សៀន
សៀន តាយ មិនឲយបន្តបើកធ្វើ អាជីវកម្មពយោបាលអ្នកជំងឺត
សៀន តាយ ក៏មានអាថ៌កំបាំង
បន្តធ្វើអាជីវកម្មគាបជំរិតអ្នកជំងឺ ភិបាល ក៏មិនទាន់ឃើញមានសា ប័នពាក់ព័ន្ធណាមួយ ចុះ ពិនិតយ ឬហាមឃាត់ មានការប
ត ួត
ះឡើយ។
ក់ផងដរថា មន្ទីរ
ពទយ សៀន តាយ នះបានអាង
ការផសព្វផសោយពាណិជ្ជកម្ម
ក
ពីកមសីលធម៌ វិជាជីវៈមានការ គាបជំរិតអ្នកជំងឺឲយបង់បក់តាម
តអំពើចិត្តផ្ទុយពីសចក្តីណនាំ របស់កសួងសុខាភិបាល ហើយ
ធាប់បង្កឲយអ្នកជំងឺមានគះថាក់ សឹងរាប់ភ្លច
ហើយ។ រហូត
ដល់ពលដលកសួងសុខាភិបាល ចុះផាកអាជីវកម្មជាសាពរកាលពី
ថ្ងទី១៤ ខធ្នូ ឆាំ២០១២ កន្លង មកនះ ក៏មន្ទីរពទយ សៀន តាយ
តអាចដំណើរការបើកអាជីវ
ខ្នងបង្អកដលជាមន្តីធំ មានឥទ្ធិ
កម្មពយោបាលអ្នកជំងយា៉ ឺ ងអនាធិប
អាចបើកធ្វើអាជីវកម្មយា៉ងអនា
ចបោស់ទថា តើ
ពលក្នុងជួររដាភិបាល ទើបពួកគ ធិបតយយបបនះ បើ
ះបីជា
កសួងសុខាភិបាលបានចុះផាក អាជីវកម្មមិនឲយពយោបាលអ្នកជំងឺ ក៏មន្ទីរពទយនះមិនពឺ
មជើង
ដរហើយភាពស្ងៀមសាត់របស់
កសួងសុខាភិបាលដលមិនតាម ដានពិនិតយមើលបទប
របស់ខ្លួន
តយយដដល ហើយគមិនទាន់ ករដ្ឋមន្តី ម៉ម
ប៊ុនហង ក៏ដូចជា
តគី ជាអ្នកចញលិខិត វិធានការបបណាត
ក ហង
ះ មាន
ទៀតចំ
មន្ទីរពទយ សៀន តាយ ដល
ះ
តបន្តបំពានលើការហាមឃាត់ក៏
ដូចជាផាកអាជីវកម្មជាសាពររបស់ កសួងសុខាភិបាល៕
សារព័ត៌មាន "មនសិការខ្មរ" បចាំថ្ង ទំព័រទី ០៤ Tel: 016 375 777 E-mail : sithik.dam@gmail.com
តមកពីទំព័រទី១ "ក"
ក្លងបន្លំផ្ទុយពីឆន្ទៈរបស់បជា
សម រងសុី មានតម្លបំផុតដើមបីធ្វើ
អំណាចកទមង់បព័ន្ធ
ដល់វនបទសកម្ពុជាម្តងហើយ។
ទូលាយ មានការបកួតបជង
រងសុី វិលតឡប់មកកាន់បទស
រាស្ត ហើយពលនះវាកំពុងធាក់ បើតាមសចក្តីប
ក្នុងលិខិតរបស់សមាជិកសភា
ក់របស់
ក សុន ឆ័យ គឺគណបកសប
បជាធិបតយយ ពះសហគមន៍
និងសមាជិកពឹទ្ធសភាអាមរិក
នឹងមិនទទួលសា្គល់ការ
សភាហ្វលី ី ពីន និងសភាអឺរប ុ៉ ជាដើម
មន្តីថាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នគណ
បធាន សម រងសុី តូវមានការបើក
មានការសមបសមល ួ ដើមបីរកសោ
កម្ពុជាវិញយា៉ងចបោស់លាស់។
បងួបបងួមផសះផសោជាតិ ពះការ
អន្តរជាតិបានពមានរួចហើយថា ះ
ត
ដលមិនមានការចូលរួមបកួត បជង
យផាល់ពីសំណាក់ម
ដឹកនាំបកសបឆាំង គឺ
កបធាន
សម រងសុី ឬគានការកទមង់បព័ន្ធ ះ
តឲយសប
តាមអនុសា
តាមរយៈសចក្តសម ី ចរបស់ពឹទ្ធ
ឆាង ំ
គឺសុទត ្ធ បានប
បកសបជាជនកម្ពុជា
ក់
ះ
ផ្លូវឲយវិលមកចូលរួម
ះ
ក
ត
ក សុន ឆ័យ បានប
ក់
តចង់ជួបចរចាជាមួយ
ឯកភាពតាម
យចង់ឲយ
លន
បាយ
វិលតឡប់មកកាន់បទសកម្ពុជា
សន៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសស
ទៀតថា ដូច្នះជមើសរបស់អ្នក
វិញរបស់
ក សុន ឆ័យ បធានកុម
សមួលណាមួយ? ហើយដើមបី
បាយមួយរវាងគណបកសសង្គះ
អង្គការសហបជាជាតិ។
អ្នកតំណាងរាស្តគណបកស សម រងសុី បានមានបសាសន៍ថាមន្តី ថាក់ដឹកនាំគណបកស សម រងសុី ទាំងអស់
តរកសោជំហរសមប
សមួលនិងជួបពិភាកសោជាមួយ
ថា ក់ដឹកនាំគណបកសបជាជន កម្ពុជា ដលកំពុងកាន់អំណាច
ដឹកនារដា ំ ភិបាល ដើមបីបញ្ចប់ភាព ចមូងសមសផ្នកន ហើយអនុវត្តន៍ការ
បាយ
ះ
តមួយ
ដលមានភាពសរី និងយុត្តិធម៌
ដូចដលអ្នករាយការណ៍ពិសស អង្គការសហបជាជាតិធាប់បាន
តូវតមានដំ
កុំឲយគ
ជាតិ និងគណបកសបជាជន។
ទបកាន់ថា បទស
កម្ពុជាធាក់
តឹមតសហគមន៍អន្តរជាតិ
ះទ
សាកសីនឹងកើតមានក្នង ុ ពលឆាប់ៗ
គាដាក់សមាធមកលើកុមអ្នកកាន់
កំពុងតដាក់សមាធឲយមានការ
របស់
ទាមទារឲយដាក់
ះជាផ្លូវការ
តមកពីទំព័រទី១ "ឆ"
ខាសទាល់ត
ះ។ ឥឡូវនះ
ផ្នកសិទ្ធិមនុសស
គមអាសា៊ន ហើយពល
ះមិន
កទមង់បព័ន្ធ
សុកខ្មរផងដរ។
ក សុន ឆ័យ បានរំលឹកទៀត
ថាកាលពីប៉នា ុ នឆាមុ ំ ននះ បទស ពល
ចូលរួមបជុំ
សហភាពអឺរ៉ប ុ គតវា៉មិនចង់ឲយ
ពះបទសភូមា អាកក់ មានការ ភសិទ្ធិមនុសស មានប
ផ្នក
លទ្ធប ិ ជាធិបតយយហើយពយោយាម រៀបចំការ ក្នុងប
ះ
ត តាមរបៀប
ទំនាស់ដីធ្លដល ី បង្កឡើង
យអាជា ធរដនដី និងមន្តី
រដ្ឋមន្ត។ ី របាយការណ៍បានប
ជាសាធារណៈដូច្នះគរង់ចាំមើល ថា រាជរដាភិបាលចាត់វិធានការ យា៉ងណាចំ
ះមន្តខិ ី លខូចទាំង
អស់
ះ។ បសិនបើរាជរដាភិ
ខត្ត
ធិ៍សាត់ និងបធានមន្ទីរ
បាលមិនចាត់វិធានការលើអភិបាល រៀបចំដនដីនគរូបនីយកម្មដល ពីកយខ្នងកុមឈ្មួញរំ
ភ
យកដីធ្លីបជាពលរដ្ឋទ
ះ គឺ
វិបត្តិដីធ្លីក្នុងបទសកម្ពុជាមិន អាចបញ្ចប់ងាយៗបានឡើយ
ពះមន្តីខិលខូចឃុបឃិតជា មួយឈ្មួញរំ
ភយកដីធ្លីបជា
ពលរដ្ឋសចតអំពើចិត្ត។
បភពព័ត៌មានពីខត្ត
ធិ៍
សាត់បានឱយដឹងថានិសសិតកុមទី ១២០ ដលបានចុះវាស់វងដីធ្លី ជូនបជាពលរដ្ឋ ខត្ត
សុកកគរ
ធិ៍សាត់ បានធ្វរើ បាយការណ៍
នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន ថា
មានកុមហ៊ុនដីសមបទានសដ្ឋកិច្ច ខ្លះបានរំ រដ្ឋ
ភយកដីធ្លីបជាពល
ណ៍
ះ នឹងបានដឹងឮដល់នាយក ក់
លំអិតអំពីផលប៉ះពាល់នានាដល កើតចញពីដីសមបទានរបស់កុម ហ៊ុនមកលើបជាពលរដ្ឋ ហើយ
បានសង្កត់ធ្ងន់ថា អាជាធរដនដី មិនតឹមតមិនជួយ ផលប៉ះពាល់ប៉ុ
ះសយ
្ណះទ គឺថម
ទាំងបំភិតបំភ័យបជាពលរដ្ឋដើមបី ផ្តល់ជាប
ជន៍ដល់កុមហ៊ុន
វិញ។ កុមនិសសិតបានសម្តង
ការងឿងឆ្ងល់ចំ
ះអាជាធរដន
ដីនិងមន្តីជំនាញដលបានដក ហូតយកសលាកបតវាស់វងដល
កុមនិសសិតបានផ្តល់ឱយពលរដ្ឋ ភូមិកឡាញ់ ឃុំកបោលតច
សុកកគរ ខត្ត ហើយ
ណាឲយការ
ធិ៍សាត់រួចរាល់
ះ។ ជាមួយគានះកុម
មន្តីអង្គការករដាភិបាលបាន រិះគន់ថាដើមបីបមើប
កុមហ៊ុន មន្តីអាជាធរខត្ត
ជន៍
ធិ៍
សាត់ និងមន្តីមន្ទីររៀបចំដនដី នគរូបនីយកម្ម
ហា៊នបំពានបទប មន្តីយា៉ងកំ
ល។
ក្នុងខត្តនះ
នាយករដ្ឋ
គួររំលឹកដរថា កាលពីថ្ងទី
ះ
ះ
តធ្វយា៉ ើ ង
តនាពល
ខាងមុខនះមានភាពសរី និង យុត្តិធម៌ សបតាម
នលទ្ធិបជាធិបតយយ
លការណ៍
យក្នុង
ះតូវតមានការ
ចូលរួមបជុំទពី
កម្មតូវបានកុមនិសសិតស្ម័គចិត្ត សិទ្ធជូ ិ នបជាពលរដ្ឋ លាតតដាង
យមានអន្តរជាតិធ្វើជា
អំណាច
ជំនាញហើយសងឃឹមថារបាយការ
ដលចុះវាស់វងដីធ្លីធ្វើប័ណ្ណកម្ម
ចក
នះ ពះថាសហគមន៍អន្តរជាតិ
ទង្វើអាកក់របស់មន្តអា ី ជាធរនិង មន្តីមន្ទីររៀបចំដនដីនគរូបនីយ
ះសយដលខ្មរអង្គុយទល់
សូមបីតសហគមន៍អាសា៊នក៏នាំ
រំ
ក់ទៀតថា ប
ះ
មុខគាដើមបីទម្លុះទមាយភាពទាល់
បានប
កបធាន សម រងសុី គឺមានការ
ក់រួចហើយថា ដំ
និងលទ្ធិបជាធិបតយយក្នុងសមា
កំពុងមានប
តំណាងភូមា
ក សុន ឆ័យ
បានប
កបធាន សម រងសុី ធាប់
ស យថា ក់អន្តរជាតិមួយ ឬដំ
ឲយមានការអនុវត្តតាមអនុសាសន៍ នះផងដរ។
អាសា៊ន
ះស យន
កាលពីពលមុន ដូច្នះគថាកម្ពុជា
ភូមាមានប
កក៏បានជំរុញ
ក្នុងប
ជាឆ្អឹងសាក់របស់អាសា៊ន ដូចភូមា
ផ្តល់អនុសាសន៍ឲយកទមង់ ហើយ មដឹកនាំពិភព
កបធាន សម រងសុី
កាន់អំណាចតើតូវដើរផ្លូវសមប
ះ
ត
យទូលំទូលាយ។ មានន័យថា
ការចូលរួមមកបកួតបជង ត
ខាងមុខនះ របស់ នះ
ះ
យផាល់ក្នុងឆាំ២០១៣
ទាក់ទង
កបធាន
នឹងប
ឲយការ
ចញពីការ
សុកខ្មរ បន្ទន់ឥរិយាបថរៀប
ចំការ
ខ្លន ួ ហើយប
សថា
ខ្មរអាចសុះសួលគា បង្កើតឲយ មានកិច្ចពមពៀងសន្តិភាពកុង បា៉រីស គឺមានការជំរុញពីសហគមន៍ អន្តរជាតិ ទាំងប្លុក
ប្លុកកុម្មុយនិស្ត ហើយពល
មន្ទីរសុរិ
ដីខត្ត
្ដយឱយកុមហ៊ុនសមបទាន
សដ្ឋកិច្ចខ្លះឈូសឆាយរំ យកដីបជាពលរដ្ឋ បើ
ភ
ះបីកុម
និសសិតស្ម័គចិត្តបានវាស់វងដីធ្លី ជូនពលរដ្ឋរួចហើយក៏
យ។
ពលមានរបាយការណ៍
កាន់
នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន បប នះមន្តីអាជាធរខត្តបរជា
សាថាពួកគមិនបានដឹងរឿង វិញហើយ
ះ ះ
តពយោយាមលើក
ហតុផលជួយបិទបាំងសកម្មភាព កុមហ៊ុនរំ
ភយកដីធ្លប ី ជាពល
រដ្ឋយា៉ងទទឹងទិស។
កុមអ្នកនិសសិតដលចូលរួម
វាស់វងដីធ្លីកុមទី១២០ បចាំ សុកកគរ ខត្ត
ធិ៍សាត់
បានធ្វើរបាយការណ៍ ៨ទំព័ររៀប
រាប់ពីភាពមិនបកតីមួយចំនួន
ះ។ តំណាងបជាពលរដ្ឋភូមិ
កឡាញ់បានប
ក់ថាដី
ះពួក
គាត់បានកាន់កាប់និងអាសយ ័ ផល តាង ំ ពីឆា១៩៩៧ ំ ហើយកម ុ និសសិត ក៏បានវាស់វងនិងចញសលាក
បតរួចរាល់ទៀតផង តឥឡូវ
អាជា ធរដនដីបរជាដកហូត
យផាល់
អ្នកកាន់អំណាចមិនអាចបន្ត
ះ
បា៉រីស ដរ
ះទ។ សដៀងគាផង
កបធាន សម រងសុី បាន
ពនយល់ថាសានភាពន
បាយ
លគឺការដឹកនាំតាមរបៀប ពិភពអារា៉ប់
បានដួលរលំដល់ប្ញសគល់តាម ជន រីឯ
ក្នុងបទសភូមាដល
មានភាពកអឺតកទមដឹកនាំប ទសតាមរបៀប
ធាផាច់ការ
មិនពឹងផ្អកលើបក់ជំនួយនិង
កម្ចីពីបរទស ហើយរៀបចំការ ះ
តតាមរបៀបក្លងបន្លគា ំ ន
បឆាំងគឺ
កសី អ៊ុងសាន សូជី
ការភូមា តូវបន្ទន់ឥរិយាបថធ្វើ
តាមការទាមទាររបស់អន្តរជាតិ ដើមបីរួចផុតពីការសុើបអង្កតនាំ កាត់
ស
តុលាការពហ្ម
ឆាំ។ កយការកទមង់បទស
តកាន់តខិតជិតមកដល់គ
ជាតិ ដលជំរុញឲយកុមអ្នកកាន់
ភូមាចាប់ផ្តើមកប មុខមាត់ថ្មី ដលពលនះមានអ្នកវិនិ
យ
ក្នុងសំណុំរឿងជ
យពួកគ
ះជាកំហស ុ ពុំមានកំហុសអ្វីទាំងអស់គឺពួកគគន់តកកឡើងតវា៉ការពារដីធ្លី
្ណះ។ សហរដ្ឋអាមរិក សហគមន៍អន្តរជាតិមន្តី
វិញ។ បធាន អង្គការសិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិ និងអង្គការសិទ្ធិមនុសសក្នុងសុកបានជំរុញ ះសយបញ្ចប់ជ
ះដីធឱយ ី្ល បានឆាប់ដើមបីចៀស ក ហ៊ុន
វងមិនបានមើលផនទីបើបស់ សន មិនយកចិត្តទុកដាក់អនុវត្តន៍តាមអនុសាសន៍ទាំង របស់សុកនិងខត្ត ហើយបាន
ះឡើយ។
ថ្ងទី១៥ ខវិច្ឆិកា ឆាំ ២០១២ ក្នុងខណៈដលបទសកម្ពុជា
ក្នុងដីរបស់សហ ក្នុងនាមជាបធានសមាគមអាសា៊នប្តូរវនរៀបចំកិច្ចបជុកំ ំ ពូលអាសា៊ន
គមន៍ពះដីសហគមន៍អត់មាន លើកទី២១ បជាពលរដ្ឋតំបន់បឹងកក់ និងសហគមន៍បុរីកីឡាបាន ប
្គលពំ លុះដល់ពលដល ស្នើឱយបធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមរិក បារា៉ក់ អូបាមា៉ និងរដ្ឋមន្តីកសួង
យកមកផ្ទៀងផាត់
ឯខត្តទើប ការបរទស
ឃើញថាចូលដីពសហគមន៍។ កម្ពុជា ឱយ ប៉ុន្តកុមនិសសិតបានប ះ គឺ
ះលងអ្នកសី
រដាភិបាល
៉ម បុបា និងអ្នកសី ទឹម សាក់មុនី
ក់យា៉ង ដលកំពុងជាប់ឃុក្ន ំ ុងពន្ធនាគារយា៉ងអយុត្តិធម៌។ បជាពលរដ្ឋរងគះ
ចបោស់ថាការចុះវាស់វងដីធ្លី តំបន់
កសី ហុីលឡារី គ្លីនតុន អន្តរាគមន៍
ក្នុង គានជំនឿលើការ
ះសយរបស់រដាភិបាលកម្ពុជានិងសាប័នពាក់ព័ន្ធ
យសារពិនិតយ ទើបស្វងរកអន្តរាគមន៍ពីបធានាធិបតីអាមរិក បារា៉ក់ អូបាមា៉ និង
ឃើញថាជាដីដលបជាពលរដ្ឋ មដឹកនាំកំពូលៗន បណា្ដបទសនានាដលមកចូលរួមក្នុងកិច្ចបជុំ អាស័យផលរួចហើយទើបកុម កំពូលអាសា៊នលើកទី២១ ឱយជួយអន្តរាគមន៍។ និសសិតសមចវាស់វងឱយបជា អាមរិក បារា៉ក់ អូបាមា៉ និង
កបធានាធិបតី
ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី អ្នករាយការណ៍
ពលរដ្ឋ។ កុមនិសសិតរិះគន់ថាការ ពិសសអង្គការសហបជាជាតិបានលើកឡើងពីប ដកហូតយកសលាកបតពីបជា និងលទ្ធិបជាធិបតយយ
រំ
ភសិទ្ធិមនុសស
កាន់នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន ក៏ប៉ុន្ត
ពលរដ្ឋអាចធ្វើឱយខកបំណងនិង រដាភិបាលកម្ពុជាមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ចាត់វិធានការ មិនបមឆន្ទ ើ ៈរបស់នាយករដ្ឋមន្តី ឡើយ។ ជាក់ស្តង ហ៊ុន សន ឡើយ ហតុនះហើយ បន្តរស់
ក្នុងភាពនិរទស
យសារតការកាត់
ទើបកុមនិសសិតធ្វើរបាយការណ៍ តុលាការដលជាឧបករណ៍បមើតផលប បញ្ជូន
នាយករដ្ឋមន្តី។
មន្តីអង្គការករដាភិបាល
កគរ ខត្ត
ះដីធ្លី
ះស យ
ក សម រងសុី មដឹកនាំគណបកសបឆាំង
និងគណបកសកាន់អំណាចក្នុងបទសកម្ពុជា។
ជន៍អ្នកកាន់អំណាច
កុមមន្តីសង្គមសុីវិលដលឃាំមើលសានការណ៍ន
ពួកគាត់ ហើយមន្តីអាជាធរខត្ត និងសាប័នពាក់ព័ន្ធមិនដលជួយ រកដំ
ះសយសមប់ពួកគាត់
ជាជនរងគះទ ហើយតងត ចញមុខការពារផលប ឈ្មួញគប់ពលវលា។
ជន៍
បាយ
សុក សិទមនុ ្ធិ សស និងលទ្ធិបជាធិបតយយក្នុងបទសកម្ពុជា បានលើកឡើងថា
ធិ៍សាត់ បានឱយដឹង ឆាំ២០១២ ដលកម្ពុជាមានតួនាទីជាបធានសមាគមអាសា៊នគឺប ះដីធ្លីបានកាយ
ជាប
ស្មុគសាញពិបាក
ះសយ ហើយ
របស់មឈ្មួញ ជឹង សុភាព
ទំនាស់ជាចើនកើតឡើងរវាងបជាពលរដ្ឋនិងកុមហ៊ុនដលទទួលបាន
សដ្ឋកិច្ចជាង ៣០មុឺនហិកតា
កើតមានអំពើហិងសោយា៉ង
យាយភូ ទទួលបានដីសមបទាន ដីសមបទានសដ្ឋកិច្ចពីរដាភិបាល។ ជ ក្នុងសុកកគរខត្ត
ះដីធ្លីមួយចំនួនបាននាំឱយ
គគុកហើយនាំឱយមានការសាប់បាត់បង់
ធិ៍សាត់និង ជីវិតមនុសសផងដរ ដូចជាករណីកុមារី ហង ចនា អាយុ ១៤ឆាំ តូវ
សុកទឹកផុស ខត្តកំពង់ឆាំង គឺ បានសមត្ថកិច្ចបាញ់សមាប់កាលពីខឧសភា
ភូមិបមា ឃុំកំពង់ដំរី
កុមហ៊ុននះបានបើអំណាច សុកឆ្លូង ខត្តកចះហើយរហូតមកដល់ពលនះជនដដល់មិនទាន់ រំ
ភយកដីធ្លីបជាពលរដ្ឋទន់ តូវវកមុខយក
ខសោយតាមអំពើចិត្ត។ ជាក់ស្តង ជ
ះដីធ្លី
ផ្តនា
ស
ឡើយទ។
យឡកសំណុំរឿង
ឃុំ២ធ្នូ សុកស្នួល ខត្តកចះ កាលពីថ្ងទី១៨ ខកុម្ភៈ
ភូមិកឡាញ់ ឃុំកបោលតច ឆាំ២០១២ កមាំងសន្តិសុខរបស់កុមហ៊ុន ឧកញា៉ ណា មា៉រា៉ឌី បាន
រដ្ឋសាមញ្ញ
ភយកដីធ្លរបស់ ី
ត
សរបស់បព័ន្ធ
ពលរដ្ឋបានលាតតដាងថាកុម ធ្វសកម្ម ើ ភាពរំ
ះ
ធិ៍ ដីធ្លទា ី ំងពីរនះបជាពលរដ្ឋតំបន់បឹងកក់និងសហគមន៍បុរកី ី ឡាជាចើន
ះសាយករួច នាក់តូវបានចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារជាបន្តបនាប់
សុកកគរ កុមហ៊ុនភាពីមុិចមិន បាញ់បជាពលរដ្ឋឱយរងរបួស៣នាក់។ អំពើហិងសោក្នុងរឿងជ
ហ៊ុនភាពីមុិច របស់យាយភូជាអ្នក
ក
កនាយករដ្ឋមន្តី
សលាកបតមិនបគល់ប័ណ្ណកម្ម
សិទ្ធិឱយពួកគាត់ឡើយ។ បជា
គ
ទុន និងមដឹកនាំពិភព
និយាយយា៉ងងងើលថាអ្នកវាស់ វាងកុំឱយមានវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរនាពលខាងមុខ ក៏ប៉ុន្តរដាភិបាល
វាស់វងចូល
ភសិទ្ធិ
មនុសសយា៉ងអាកក់រយៈពល២០
តមកពីទំព័រទី១ "ស"
ធិ៍សាត់បាន ឱយរដាភិបាលកម្ពជា ុ
តឹមតរំ
ភយកដីធ្លីបជាពល បបនះគឺជាប ះទ គឺសូមបីតដីប អ្វីដលមាន
ធានភូមិក៏កុមហ៊ុននះរំ
គួរឱយពួយបារម្ភបំផុត
ក្នុងរបាយការណ៍របស់
ះដីធ្លី
ក្នុងសង្គមកម្ពុជា ហើយ
ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី តំណាង
ភ ពិសសអង្គការសហបជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុសសបចាំកម្ពុជា
យកដរ ហើយអាជាធរខត្តតង បានលាតតដាងនូវការពិតទាំងសុងទាក់ទងអំពើរំ តចញមុខការពារផលប
ជន៍ រំ
ភដីធ្លី អំពើ
ភសិទ្ធិមនុសស បព័ន្ធតុលាការមានភាពទន់ខសោយមិនឯករាជយ
កុមហ៊ុនយា៉ងគឃ្លើន។ ដូច្នះ និងអំពើអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គមសព្វបបយា៉ង។ ល្មមដល់ពលនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន
ប
មួយទៀតដលមន្តីអង្គការសិទ្ធិមនុសសក្នុងសុក និង មន្តី
សន ពិនិតយមើលទង្វើមិនបកតី អង្គការសិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិមិនអាចមើលរំលងបាន របស់អភិបាលខត្ត
ះ គឺករណី
ធិ៍សាត់ ជនសងស័យឈូក បណិត អតីតអភិបាលកុងបាវិត បើកាំភ្លើងបាញ់
ក ខូយ សុខា ជាបនាន់៕
មានចកតមួយគត់ដើមបី
ភាពសង្គម និងសដ្ឋកិចធ្វ ្ច ឲយពល ើ
រកសោភាពថ្លថ្នូរនិងផ្តល់ជំនឿទុក
ការបងប ួ បងម ួ ជាតិដ៏សំខាន់បផ ំ ត ុ
គឺអ្នកកាន់អំណាច
រដ្ឋមានជីវភាពកាន់តធូរធារ ហើយ ះគឺអក ្ន កាន់អំណាច
ចិត្តសមប់សហគមន៍អន្តរជាតិ
ភូមាបាន
សុកខ្មរតូវ
បន្ទន់ឥរិយាបថជួបចរចាសមប
រងសុី វិលតឡប់មកកាន់បទស
ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ពះការ ះ
ការផ្តល់ជំនួយដើមបីកលម្អសាន
ទ។ មិនខុសពីការលើកឡើងរបស់
មានការបបួលយា៉ងឆាប់រហ័ស
ទណអន្តរជាតិពីបទរំ
សង្កតឃើញសមាធរបស់អន្តរ
ចូលរួម ឬសុំឲយចាកចញ
ពីអង្គបជុំ។
របស់
បាយ
កនាពលបច្ចុបបន្ននះ
ក្នង ុ បទសកម្ពជា ុ នាពលបច្ចប ុ បន្ន នះកំពុងតូវបានយកចិតទុ ្ត កដាក់
ឲយ
បមើបទសជាតិ គឺគមិនបាន
ពិភព
ដលទីបំផុតអតីតមដឹកនាំផាច់
បង្កើតបាននូវកិច្ចពមពៀងកុង
ះ
ះមាន
រំលឹកទៀតថា របត់ន
ណាស់ដលថា យើងមិនងាយ
ះ ចបោស់
បទសភូមា ដលក្នុង
ចករំលកការទទួលខុសតូវឲយ
កបធាន សម រងសុី បាន
ការចូលរួមពីមដឹកនាំគណបកស
សមាធពីអន្តរជាតិទ
សំខាន់ៗបានចាប់អារម្មណ៍ចំ
កអឺតកទមបានយូរទៀតទ។
បសិនបើគា នការជំរុញឬគា ន
វងនិងផ្តល់ជូនពួកគាត់រួចហើយ
ឬប
កសរីនិង
ផ្នកបច្ចកទសក្នុងការវាស់វង ទីជមករបស់ខ្លួនប៉ុ របស់កុមនិសសិត
ត
រយៈការបើបស់អំណាចបជា
អតីតកាលគឺមុនឆាំ១៩៩១ ដល
ខាងលើ
ដី ខត្ត
ះ
មានសន្ទុះកាន់តខាំងឡើង គឺកុម
សហគមន៍អន្តរជាតិ ដូចមរៀនក្នង ុ
បាន គឺទាមទារឲយមានសមាធពី
របស់បជាពលរដ្ឋ
កបតដលកុមនិសសិតបានវាស់
ជងក្នុងការ
មន្ទីររៀបចំដនដីនគរូបនីយកម្ម ហ៊ុន សន មិនអាចបិទបាំងការពិតបានឡើយ។ សាត់បរជាឆ្លើយ
ត
កម្ពុជាវិញដើមបីចូលរួមបកួតប
ក ចង ឡ ជាបធាន មនុសសយា៉ងធ្ងន់ធ្ងរ ដលរដាភិបាលដឹកនាំ
សំណង់និងសុរិ
ះ
កបធាន សម
កុម្មុយនិសផា ្ត ច់ការ
ថាកយពលដលកុមភាពីមុិច ជ
លក់ឱយឈ្មួញ
ក់ទៀតថា ការសមបសមួល
និងបើកចកឲយ
រវាងខ្មរនិងខ្មរ អាចកើតមាន
អាជាធរដនដីដកហូតយកសលា
ដលបានយកដីព សហគមន៍
ត ឲយសបតាមស្តង់
កបធាន សម រងសុី បាន
ប
មួយចំនួនរបស់អាជា ធរដនដី
ះ
ះ
ដារអន្តរជាតិ។
ដលឃាំមើលជ
ធិ៍សាត់ បានបតិកម្មចំ
យសហ
សមាធឲយកុមអ្នកកាន់អំណាច
ឃុំកបោលតច សុកកគរ ខត្ត
លាតតដាងពីករណីមិនបកតី
តបបនះ នឹង
គមន៍អន្តរជាតិ ដលកំពុងដាក់
ធិ៍សាត់។ របាយការណ៍បាន
ភូមក ិ ឡាញ់
ះ
តូវបានទទួលសា្គល់
១៤ ខធ្នូ ឆាំ២០១២ បជាពល រដ្ឋជាង ៦០គសា ួ រ
តមានភាពទូលំ
យស្មើភាពហើយលទ្ធផលកើត
យមានការគាំទពីអាជាធរ
ដនដី និងសាប័នពាក់ព័នក្ន ្ធ ុងខត្ត
ះ
បហារកម្មការិនីឱយរងរបួសកាលពីថ្ងទី២០ ខកុម្ភៈ ឆាំ២០១២ ពះ
សមួលដើមបីកទមង់បព័ន្ធ
គណបកសបឆាង ំ ជួយធ្វការងា ើ រ
យក ជាតិសាសន៍ឯងធ្វើជាសតូវ ក សុន ឆ័យ
ះទ ដល
បជងក្នុងការ
ធាផាច់ការ ឥឡូវនះ
ពីបទរំ
ត ឲយស្
មហាអំណាចមួយចំនួន។ កុម អ្នកកាន់អំណាចមិនអាចបន្តភាព
លគឺភាសាដលអន្តរ
កុមអ្នកអំណាច
ះ
របតាមការទាមទាររបស់មដឹកនាំ
បានធាក់មកដល់បទសកម្ពុជា ជាតិធាប់បានវាយតម្លទាបចំ
កបធាន សម
កម្ពុជាវិញ ដើមបីចូលរួមបកួត
ដើរក្នុងពលដឹកនាំបទសតាម
ម្តងហើយ
ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី និង
ការបើកចកឲយ
ថាផ្លូវដលបទសភូមាធាប់បាន របៀប
ះ
ត ឲយសបតាមអនុសាសន៍
កអឺតកទមរៀបចំការ
ះ
បទសភូមា
ះ
ត
មួយ
យគានការកទមង់ដូច
មក
ះទ ពះសហគមន៍អន្តរ
ដលធាប់បានធ្វើ ក្នុងពលកន្លង
ភសិទ្ធិមនុសសការធ្វើឲយ
លទ្ធប ិ ជាធិបតយយជួបគះថាក់
ជាតិបានពមានរួចហើយថា ការ
និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នញលើមដឹក
ះ
តណាមួយដលគានការ
នាំគណបកសបឆាំង នឹងតូវធាក់
កទមង់ឬគានការបើកចកឲយ
មិនផុតឡើយ។ ជាធម្មតាបណា្ដ
បកួតបជងក្នុងការ
មកលើ
ក ហ៊ុន សន ចៀស
ក សម រងសុី វិលមកចូលរួម
បទសដលកាន់លទ្ធិបជាធិប តយយ ពួកគស្អប់ខ្ពើមបំផុតចំ ការរំ
ះ
ះ
ភសិទ្ធិមនុសស និងការធ្វើ
តគឺ
ត
ះទ។ដូច្នះមានចក
តមួយគត់ដើមបីរកសោភាពថ្លថ្នូរ
ទុក្ខបុកម្នញលើជាតិសាសន៍ឯង
និងធ្វើឲយរដាភិបាលថ្មីដលកើត
ដូចកាលពីពលកន្លងមកបតិភូ បទសភូមា
ះ
គាននរណាទទួលសា្គល់លទ្ធផល
ចញពីការ
ចូលរួមបជុំ
ះ
តនាថ្ងទី២៨
ខកក្កដា ឆាំ២០១៣ មានការ
សហភាពអឺរ៉ុប ក៏ដូចជាវទិកាអន្តរ
ទទួលសា្គល់
ជាតិរបស់អ្នកបជាធិបតយយ
យពញលញ
ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ គឺតូវត
សំខាន់ៗតូវបានគបដិសធមិន
មានដំ
ះសយន
បាយ៕
បច្ចុបបន្ននះកម្មការិនរងគ ី ះទាំងបីនាក់កំពុងទទួលរងនូវភាពអយុត្តិធម៌ ជាទីបំផុត។ ការដលតុលាការខត្តសាយរៀង ឈូក បណិត ពីបទបង្ករបួសសាម
ទបកាន់ជនសងស័យ
យអចតនាបាននាំឱយមានការ
រិះគន់ជុំទិស ពះមានសាកសីឃើញចបោស់នឹងភ្នកថា បុគ្គលឈូក បណិត ជាអ្នកកាន់កាំភ្លើងបាញ់
លើកម្មការិនី ហើយរដ្ឋមន្តីកសួង
មហាផ្ទក៏ធាប់និយាយជាសាធារណៈដរថា អតីតអភិបាលកុងបាវិត ឈូក បណិត គឺជាជនសងស័យតមាក់គត់ក្នុងសំណុំរឿងបាញ់កម្មការិនី ងចក
វ៉ ឱយរងរបួសបីនាក់។ ក៏ប៉ុន្តប៉ុនានថ្ងមុននះ តុលាការខត្ត
សាយរៀងបានលើកលងការ
ទបកាន់ចំ
ះជនសងស័យឈូក
បណិត ធ្វើឱយកុមអ្នកចបោប់ពីអង្គការករដាភិបាល និងមន្តីអង្គការ សិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិ មានការហួសចិត្តយា៉ងខាំង ហើយរិះគន់ថាវបប ធម៌និរទណភាពក្នុងបទសកម្ពុជាកំពុងរាលដាលយា៉ងពញបន្ទុក ហើយឥទ្ធិពលអំណាចរបស់មន្តីជាន់ខ្ពស់កំពុងគបសង្កត់
លើភាព
ឯករាជយរបស់បព័ន្ធតុលាការកាន់តខាំងឡើងៗ។
កុមអ្នកវិភាគឯករាជយមួយចំនួន ក៏បានវាយតម្លដរថា ឆា២០១២ ំ
អំពើរំ
ភសិទ្ធិមនុសស
ក្នុងបទសកម្ពុជាមានសភាពគួរឱយពួយ
បារម្ភ ការបណ្ដញបជាពលរដ្ឋទន់ខសោយចញពីដីធ្លី ដើមបីរឹបអូស យកដីបគល់ឱយកុមហ៊ុនកើតមានឥតឈប់ឈរ លទ្ធិបជាធិបតយយ មានការធាក់ចុះយា៉ងគំហុក ហើយបព័ន្ធយុត្តិធម៌ញាំញី ពុករលួយមិនអាចលុបបំបាត់បាន។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តង
យអំពើ
ពលដល
បជាពលរដ្ឋសហគមន៍បុរីកីឡា ប្តឹងមឈ្មួញ ស៊ុយ សុផាន មាស់កុម
ហ៊ុន ផានអុីមិុច ពីបទបំផាញផ្ទះសមបង និងទពយសមបត្តិរបស់ពួកគាត់
កាលពីថ្ងទី០៣ ខមករា ឆា២០១២ ំ គឺតុលាការរាជធានីភ្នព ំ ញមិនបាន ចាត់វិធានការរកដំ
ះសយជូនបជាពលរដ្ឋរងគះឡើយ។ ប៉ុន្ត
ពលដលកុមហ៊ុនផានអុីមុិចប្តឹងតំណាងបជាពលរដ្ឋបរជាតុលា
ការរាជធានីភ្នំពញ ចាត់វិធានការចាប់តំណាងបជាពលរដ្ឋសហគមន៍ បុរីកីឡាដាក់គុកពស ការដល
យមិនខ្វល់ពីការរិះគន់អ្វីទាំងអស់។ ដូច្នះ
ក សុរិយា ស៊ូប៊រឌី អ្នករាយការណ៍ពិសសអង្គការសហ
បជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុសសបចាំកម្ពុជាក៏ដូចជាមន្តអង ី ្គការសិទ្ធិ មនុសសក្នុងសុកនិងមន្តីអង្គការសិទ្ធិមនុសសអន្តរជាតិរិះគន់ជុំវិញអំពើ រំ
ភសិទ្ធមនុ ិ សសក្នុងបទសកម្ពុជា គឺជាការរិះគន់សបតាមសានភាព
ជាក់ស្តង ហើយរដាភិបាលដឹកនាំ
យនាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សននិង
គណៈកមាធិការសិទ្ធិមនុសសកម្ពុជាដលមាន
ក ឱម យុិនទៀង ជា
បធានមិនអាចបិទបាំងបានឡើយ ពះរហូតមកដល់ពលនះមាន បជាពលរដ្ឋទន់ខសោយរាប់សិបនាក់កំពុងជាប់ឃុក្ន ំ ុងពន្ធនាគារ ប
ដីធ្លីយា៉ងអយុត្តិធម៌ជាទំបំផុត។
សរុបសចក្តីមកឆាំ២០១២ អំពើរំ
យសារ
ភសិទ្ធិមនុសសក្នុងបទស
កម្ពជា ុ មានការកើនឡើងគួរឱយពយ ួ បារម្ភចំណកលទ្ធប ិ ជាធិបតយយ
ក្នុងបទសកម្ពុជា មានការធាក់ចុះហើយបឈមនឹងគះថាក់ ឬដើរ ថយកយយា៉ងគំហុក។ ជាក់ស្តងសិទ្ធរបស់ ិ ពលរដ្ឋក្នុងការប
្ចញមតិ
ដលជាមូលដានគឹះនលទ្ធិបជាធិបតយយតូវបានរងការគាបសង្កត់ យា៉ងតឹងរឹុង ហើយគណបកសកាន់អំណាចពយោយាមបិទសំឡងរិះគន់ របស់តំណាងរាស្តគណបកសបឆាំង
លើរដាភិបាលដលផ្ទុយពី
លការណ៍បជាធិបតយយសរីពហុបកស។ រដាភិបាលដឹកនាំ
យ
នាយករដ្ឋមន្តី ហ៊ុន សន មិនបានអនុវត្តន៍ឱយបានតឹមតូវតាមរដ្ឋធម្ម នុញ្ញដលជាចបោប់កំពូលរបស់បទស របស់បជាពលរដ្ឋមានត
លើកដាសប៉ុ
ះទ ហើយសិទ្ធិសរីភាព
្ណះ ឯការអនុវត្តជាក់ស្តង
ពុំមានឡើយ។ ដូច្នះសហគមន៍អន្តរជាតិនិងបទសមាស់ជំនួយ
ជាពិសសបទសជាហត្ថលខីនកិច្ចពមពៀងសន្តិភាពទីកុងបា៉រីស តូវតជំរុញឱយរដាភិបាលកម្ពុជាអនុវត្តន៍ឱយបានតឹមតូវនូវ
លការណ៍
បជាធិបតយយសរីពហុបកស ហើយបញឈប់ជាបនាន់នូវការរឹតតបិត សិទ្ធិសរីភាព ក្នុងការរស់
និងប
្ចញមតិរបស់បជាពលរដ្ឋដលជា
គឹះនលទ្ធិបជាធិបតយយ ដើមបីចៀសវាងនូវការរិះគន់ពីសហគមន៍ អន្តរជាតិយា៉ងពញបន្ទុកដូចសព្វថ្ងនះទៀត៕