250 jaar grenspalen

Routes in de

FIETSROUTE 250 JAAR GRENS

36 KM LANGS GRENSPALEN

250 jaar

palen

grens

achterhoek.nl facebook.com/achterhoektoerisme

mooiachterhoek achterhoek.nl/routes

Met een gids op pad begeleiding op 3 juli kunt u onder Op 5,12,19, 26 juni en meloe de route Am ein Ver t de Heima van de vrijwilligers van in huis eg een pauze gehouden fietsen. Er wordt onderw k. roc illb Zw ens om 14.00 uur in Noldes. De start is telk n eve opg zich t kun verbonden. U Er zijn geen kosten aan .de line -on @t loe .amme via e-mail: heimatverein

1.

2.

3.

4.

5.

832

Barokkerk Zwillbrock CafĂŠ Rotering, Oldenkotte Haus Noldes, Ammeloe Fiets- en Kanoverhuur Ten Brinke, Rekken Vos op Gelink, Rekken

831

830 829

828 825

4

2

824 823 822

821

5 820 819

818 817

812

813

814

815

811

810

809

1

2 | 36 km Grensoverschijdend fietsen tussen Duitsland en Nederland

816

827 826

250 jaar Grens

Ontstaan huidige

RijksGRENS De Rijksgrens tussen Oost Gelderland en West Münsterland is na vele conflicten over grond en rechten in 1765 definitief vastgelegd bij het Convent van Burlo.

Tussen Rekken en Dinxperlo werden 3

250 jaar geleden 186 stenen grenspalen van Bentheimer zandsteen geplaatst - op de ene kant het wapen van hertogdom Gelre, op de andere kant dat van Münster.

De grens is daarna niet meer gewijzigd.

Een feit om een jaar lang bij stil te staan.

Het gaat om de rijks- en tegelijkertijd provincie­ grens. Aan Nederlandse zijde liggen de gemeenten Berkelland, Oost Gelre, Winterswijk en Aalten. Aan de Duitse zijde de Gemeinden Vreden, Südlohn, Borken, Rhede, Bocholt en Isselburg.

Fietsroute langs Grenspalen | 3

zoek DE

grenzen op tijdens een fietsroute langs grenspalen

Lengte 36 km

Begin- en eindpunt

Kerkplein Zwillbrock (D)

De route leidt u langs verschillende grenspalen die nog steeds onderdeel uitmaken van het landschap aan beide 4

5

zijden van de grens. De fietstocht voert

2 3

u langs de Berkel die ook een deel van de grens vormt en ander prachtig natuurschoon. Kijkt u niet gek op als u onderweg niemand tegenkomt.

1

4 | 36 km Grensoverschijdend fietsen tussen Duitsland en Nederland

250 jaar Grens Met de Europese eenwording heeft de grens een deel van haar fysieke betekenis verloren.

Maar zij vormt nog steeds een barrière door taalverschillen en door verschillen in cultuur en regelgeving. De grens was en is van enorme betekenis voor de grensstreek en maakt deel uit van het unieke karakter van deze omgeving.

Grensstenen hier en daar verwijderd In 1960 sluiten Nederland en de Bonds­ republiek Duitsland een verdrag om kleine grenscorrecties te doen om de duidelijke loop ervan te verbeteren. Overtollige grensstenen worden verwijderd en waar nodig worden nieuwe stenen geplaatst.

Overal waar twee grensstenen bij elkaar stonden, werd er 1 weggehaald. Deze zijn gebruikt om elders een grens aan te geven, of gingen naar musea.

Wist u dat?

Franziscus Kerk Zwilbrock In tegenstelling tot vele kerken in de directe omgeving van Zwillbrock, werd de St. Franziskus ten tijde van de Tweede Wereldoorlog gespaard. Als gevolg daarvan is de kerk met gehele barokke inrichting in zijn originele staat enig in zijn soort voor het gehele Münsterland. Altaren en beelden zijn allen vervaardigd uit eikenhout.

Barrokkerk Zwillbrock Zwillbrock 9, 48691 Vreden (D)

Leuk om te bezoeken...

Zwillbrocker Venn In Zwillbrock kunt u langs het Zwillbrocker Venn fietsen. Er is ook een wandelroute van ongeveer 6 km uitgezet. In dit natuurgebied broeden meer dan honderd verschillende vogelsoorten. Het Zwillbrocker Venn herbergt de grootste kokmeeuwenkolonie van Duitsland is tevens de wereldwijd meest noordelijk gelegen broedplaats ter wereld voor flamingo’s.

Vanwege deze unieke broedvogels staat het gebied onder vogelbescherming.

Oldenkotte Oldenkotte is een buurtschap vlakbij Rekken, precies op de Nederlands-Duitse grens. Het Nederlandse gedeelte ligt in de gemeente Berkelland, het Duitse gedeelte is onderdeel van de gemeente Vreden. Ongeveer 200 meter ten zuiden van Oldenkotte stroomt de Berkel Nederland binnen. Het dorpje bestaat uit niet veel meer dan een enkele straat bebouwing.

Tot begin jaren 90 bepaalde het grenskantoor, halverwege de straat, het gezicht van de buurt­ schap. Met het openstellen van de grens met Duitsland zijn slagboom en douanier langzaam uit beeld verdwenen.

Fietsroute langs Grenspalen | 5

ng

Routebeschrijvi 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

In Zwillbrock start de route in de richting van Duitsland. Bij het bord ‘Biologische Station Zwillbrock’ linksaf.

Weg volgen tot aan T-splitsing en hier rechtsaf (rechtdoor is privé).

Door fietsen tot aan de T-splitsing. Hier linksaf, daarna eerste weg rechtsaf.

Bij de voorrangsweg rechtdoor (u passeert hier aan de rechterkant een schuilhut).

Weg volgen tot aan de kruising.

Hier linksaf (bordje ruiter, koetsiersroute 2012 en groen bordje Croseweick 7,6).

Bij de volgende voorrangskruising rechtdoor.

Weg volgen, totdat u aan de rechterkant wederom een schuilhut ziet.

U ziet hier links grensstenen 815 en 816.

9.

Ongeveer 100 meter verder maakt de weg een bocht naar rechts.

Hier bevindt zich grenssteen 816A. 10. De weg naar rechts volgen.

Alternatief: rechtdoor het smalle wandelpad , fietspad volgen. Hier ziet u een aantal grensstenen. Aan het eind van dit pad linksaf. U kunt de route verder volgen bij ***** 11. Daarna eerste weg links en bij de kruising ook weer linksaf.

***** Als u vlak langs grens de grens fietst, ziet u achtereenvolgens de grensstenen 818B, 819, 820, 820A, 820B en 821.

12. Deze weg helemaal volgen tot aan de T-splitsing.

13. Hier rechtsaf en bij de volgende T-splitsing linksaf.

Na de Berkelbrug ziet u aan de linkerkant de grensstenen 826, 826A, 826B, 826E, 826F en 827.

14. De weg volgen tot aan de voorrangsweg, sla hier rechtsaf

Aan de linkerkant, schuin tegen over café Rotering, ziet u op de grens en grenssteen 828.

Café Rotering heeft een groot terras, u wordt met open armen ontvangen .

Aan uw linkerhand, ziet u de Sint Antonius van Padua kerk van Oldenkotte.

6 | 36 km Grensoverschijdend fietsen tussen Duitsland en Nederland

250 jaar Grens

15. Eerste weg linksaf.

16. Vervolgens eerste weg, na het bushalte hokje, rechtsaf.

Dit is een kruising (Wennewick 43-36).

17. Bij de volgende kruising rechtdoor.

18. Hierna weer bij de volgende kruising rechtdoor.

Hier staat een geel bordje met 55 erop (richting Wennewick 63-59).

19. Bij de volgende kruising rechtsaf.

Hier ziet u het ‘Kriegererenmal’. Opgericht ter nagedachtenis aan omgekomenen in WO I en II. 20. Bij de voorrangskruising rechtdoor naar Ammeloe (DorfStraße).

21. Hierna eerste weg linksaf naar Heimathaus Noldes in Ammeloe.

Het Heimathaus is een bezichtiging waard. Hier wordt u een kijkje gegund in het verleden van Ammeloe en omgeving. Neemt u voor actuele openingstijden contact op met de Heimatverein.

Ook het historisch kerkplein van Ammeloe rondom de Kerk is erg bezienswaardig.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

De route wordt vervolgd vanaf de voorkant van ‘Heimathaus Noldes’ in Ammeloe.

Sla linksaf.

Dan rechtsaf (Dorfstraße) langs de school, richting de voorrangsweg.

Bij de voorrangsweg = kruising, rechtdoor.

Volgende kruising linksaf (rechts ziet u wederom het monument aan de slachtoffers in WO I en II ‘Kriegererenmal’).

Bij kruising rechtdoor (u ziet hier een geel bordje met 55).

Volgende 2 kruisingen rechtdoor. U ziet bij de 2e kruising aan uw linkerzijde een bushokje.

Weg vervolgen.

Als u aan uw linkerzijde een schuilhut ziet, met daarbij informatie over de omgeving, dan de weg schuin oversteken.

U volgt de weg als deze een bocht naar links maakt.

Fietsroute langs Grenspalen | 7

ng

Routebeschrijvi

vervolg

32. Bij de T-splitsing rechtsaf.

33. U volgt de weg totdat u bij een smal bruggetje komt, hier gaat u overheen.

34. Aan uw rechterkant ziet u het bord Twente Haaksbergerveen, u gaat hier rechtdoor, het bos in.

35. U passeert de grens.

Grenssteen 832 ziet u als u rechts het paadje in gaat. Dit wordt het 3Landenpunt genoemd.

Grens Gelderland, Overijssel en Duitsland. Vervolgens gaat u weer terug naar het pad en rijdt u vanaf de brug rechtdoor het bos in.

36. Het pad blijven volgen als het naar links afbuigt.

37. Aan het einde van dit pad, bij de verharde weg linksaf (Niekerkerweg, gaat over in een zandweg).

38. Bij T-splitsing links aanhouden.

39. Bij de volgende T-splitsing rechtsaf.

40. Aan het einde van deze weg linksaf (Panovenweg).

41. Bij kruising rechtdoor Den Borgweg (bij nummer 20 kunt u ook starten en eindigen, als u een fiets wilt huren, dit kan bij de familie Ten Brinke).

42. Eerste zandpad linksaf, dit pad gaat langs de Berkel.

Als het pad naar rechts afbuigt, kunt u zoeken naar grenssteen 825.

Deze steen is links achter de aanlegsteiger, dichtbij de Berkel.

43. Het pad volgen totdat u bij een bij een T-splitsing komt, hier linksaf.

44. Dit pad blijven volgen tot dat u links een smal zandpad ziet.

45. Hier vlak voor de verharde weg linksaf.

46. Vervolgens de weg schuin oversteken, fietspad verder volgen.

47. Na 50 meter linksaf fietspad door het bos volgen.

Aan het eind van het bos Berkelbrug oversteken en aan het einde van de weg linksaf (Zuid Rekkenseweg).

U komt langs Vos op Gelink, alwaar u een kopje koffie kunt drinken en de smederij kunt bekijken .

48. Linksaf de Lanneversweg inslaan.

49. Weg volgen tot aan de kruising, rechtdoor.

50. Weg gaat over in zandweg.

8 | 36 km Grensoverschijdend fietsen tussen Duitsland en Nederland

250 jaar Grens

51.

52.

53.

54.

55.

Aan het eind van de zandweg links aanhouden (Nieuwenkampsweg).

U komt op een verharde weg, die vervolgens wederom overgaat in een zandweg Bij de T-splitsing linksaf (Rammelbroeksweg).

Aan het einde van deze weg bij de T-splitsing, (Slemphutterweg) linksaf.

Na ongeveer 50 meter linksaf het zandpaadje in, tussen de zwarte paaltjes door.

Na de bocht ziet u rechts op het privégebied grenssteen 811A. 56. U volgt het pad langs de woonboerderij.

Iets verder ziet u links in het bos grensstenen 812 en 812A. 57.

58.

59.

60.

61.

62.

Vervolgens eerste weg rechtsaf.

Hierna eerste weg rechtsaf (voor het huis aan de rechterzijde).

U ziet links een blauw bordje met S125.

Voor de doodlopende weg (privé) linksaf.

Hierna eerste weg rechtsaf (voor de windmolen).

Bij de driesprong, linksaf.

U heeft ook de mogelijkheid om naar rechts gaan om grensstenen 809B, 809C en 810 te bekijken.

63. Hierna weer terug en de weg verder volgen.

64. Bij het bord Zwillbrock linksaf.

65. U bent weer aangekomen bij het startpunt in Zwillbrock.

Info

Verteld door Anita ten Brinke uit Rekken:

Smokkelen over de Berkel “Onze overleden buurman werd in Rekken Derk van ’t Sleet genoemd.

Hij heette Derk Meddeler. Hij was een man die graag smokkelde.

Dit deed hij o.a. door een lange stok, plank, (in het dialect een ‘sleet’) over de Berkel te leggen. Op deze wijze heeft hij veel goederen over de Berkel gesmokkeld, met name koffie, sterke drank en kippen.

Soms gebruikte hij een tobbe. Een houten waskuip. Dan werden de goederen met touwen aan de waskuip over de Berkel getrokken.”

Fietsroute langs Grenspalen | 9

Stops onderweg CafĂŠ Rotering, Oldenkotte Op de Nederlands Duitse grens gelegen.

Hier wacht u een gastvrij welkom.

Haus Noldes, Ammeloe Hier wordt u een kijkje gegund in het verleden van Ammeloe en zijn omgeving.

Er zijn bijzondere gebruiksvoorwerpen uit het verleden te bezichtigen Fiets- en Kanoverhuur Ten Brinke, Rekken Diverse recreatiemogelijkheden bij de familie Ten Brinke, waaronder het huren van een fiets en het huren van een kano voor en vaartochtje over de Berkel. Het is mogelijk om de grens over te kanoĂŤn.

Vos op Gelink, Rekken U kunt hier koffie, thee of fris met zelfgemaakte appeltaart nuttigen, de smederij bezichtigen met kunstwerken en van de landelijke omgeving genieten.

Colofon

Uitgave: Stichting Achterhoek Toerisme Marktstraat 1, 7271 AX Borculo Tel. 0545 25 03 80, www.achterhoek.nl Fietsroute: Anita ten Brinke Met dank aan: Belangenvereniging Rekken, Historische Kring Eibergen, Heerlijkheid Borculo Vormgeving: Sterk-id corporate communicatie

10 | Fietsroute langs Grenspalen