1
C
P E C ON
T
WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
2 WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
3
Voorwoord Het jaar 2019 stond in het teken van grote plannen. Grote nieuwbouwplannen aan de Wilhelminakade, zoals De Rede en Allure aan de Amstel, naderden hun voltooiingsfase. Op deze fantastische plek, aan de oever van de Amstel, zal het silhouet de komende jaren flink veranderen. Een spannende ontwikkeling, die volgens de commissie zorgvuldig ingepast dient te worden. Op een tweetal plaatsen werden grote sloop-nieuwbouwplannen aan ons voorgelegd. Aan de Noordmanlaan (De Kwakel) en aan de Prinses Beatrixlaan en Prins Bernardlaan (centrum) worden bestaande blokken vervangen door nieuwe, gelijkende versies. Hier adviseerde de commissie ten aanzien van stedenbouwkundige inpassing, de relatie met het openbaar gebied, zorgvuldige uitwerking, kortom al die zaken die maken dat het prettige straten blijven. Maar ook de verduurzaming van hele blokken in het Thamerdal is groot te noemen. Hier was de vraag hoe duurzaamheidsmaatregelen kunnen samengaan met het behoud van kenmerkende details, die samen het beeld van deze kenmerkende, ‘dorpsachtige’ straten bepalen. Dat omgevingskwaliteit de bewoners van Uithoorn na aan het hart ligt bleek uit de excursie met de gemeenteraad, op 3 juli 2019. Tijdens deze bijeenkomst gaven levendige discussies blijk van een grote betrokkenheid bij de kwaliteit van een aantal bouwprojecten. Ook was er zorg over de verrommeling in de openbare ruimte, en rezen vragen over hoe bestaande kwaliteiten in de toekomst sterker zichtbaar kunnen worden gemaakt. Ook in 2020 zijn we weer benieuwd naar uw inbreng en ideeën ten aanzien van de omgevingskwaliteit in Uithoorn! We nodigen u daarom van harte uit eens een kijkje te komen nemen in de openbare vergadering van de commissie. Graag tot dan!
4 WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
Vuurlijn
5
Inhoud 1.
Omgevingswet zet de toon
6
GROOT PLAN Monseigneur Noordmanlaan, De Kwakel
8
2.
Commissie, beoordelingskaders en werkwijze
10
3.
GROOTSCHALIGE RENOVATIE Prinses Margrietlaan 2-80, en 1-79
12
Wat wij u adviseerden in 2018
14
KLEIN PLAN Bedrijfspand, Amsterdamseweg 29
20
4. Evaluatie en aanbevelingen
22
24
HOE IS HET MET? Iepenlaan en omgeving
Colofon
26
6 WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 1 Omgevingswet zet de toon Terugkijkend op het afgelopen jaar zien we dat de Noord-Hollandse gemeenten zich intensief aan het voorbereiden zijn op de Omgevingswet. Het is een immense opgave om op tijd klaar te zijn met de nieuwe vergunningsprocessen en het digitale stelsel. De omgevingsvisie en het omgevingsplan moeten gestalte krijgen. En dan komt ook het vraagstuk van de kwaliteitsadvisering om de hoek kijken. Dat is urgent, want voor het inwerkingtreden van de Omgevingswet moeten alle gemeenteraden in Noord-Holland hun gemeentelijke adviescommissie ingesteld hebben. Zelfs als u niets wilt veranderen aan de advisering, moet de adviescommissie opnieuw worden ingesteld omdat de wettelijke grondslag van de oude commissie vervalt. Wel is het daarbij mogelijk om de oude commissie(s) over te laten gaan naar de nieuwe commissie. Dilemma’s Het afgelopen jaar bent u al geïnformeerd over de veranderingen ten aanzien van de advisering, zoals die in de Omgevingswet zijn opgenomen. In het voorgaande jaarverslag hebben we stilgestaan bij een aantal dilemma’s die daarmee samenhangen. Zoals de vraag hoe maatschappelijke participatie en advisering door deskundigen elkaar kunnen versterken. En de vraag of de advisering wordt ingezet tijdens het hele plan- of ontwerpproces, of alleen als een check aan het eind. Ook het dilemma van de proportionaliteit kwam aan de orde: hoe zorg je dat de advisering in goede verhouding staat tot de betekenis/invloed van een plan op de publieke ruimte, en hoe organiseer je het zo dat iedere initiatiefnemer de route vindt die het beste past bij de vraag? En last but not least: is kwaliteit een kwestie van regelgeving of van anders kijken? Het doel van de ruimtelijke kwaliteitsadvisering is niet het toetsen aan regels. Het gaat om een zorgvuldige en begrijpelijke afweging: draagt een initiatief bij aan de prettige leefomgeving die de gemeente en de gemeenschap voor ogen heeft. Handreiking om uw kwaliteitsadvisering ‘Omgevingswet-proof’ te maken Het afgelopen jaar heeft MOOI Noord-Holland actief meegewerkt aan de totstandkoming van een
handreiking voor het adviesstelsel onder de Omgevingswet. Deze handreiking werd gemaakt in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit (FRK). Op 17 februari 2020 werd het eerste deel van de handreiking gepubliceerd. Deel twee, met voorbeeldregels voor het instellingsbesluit van de nieuwe gemeentelijke adviescommissie, volgt spoedig. De handreiking is een handig hulpmiddel om in de komende periode de advisering over goede omgevingskwaliteit ‘Omgevingswet-proof’ te maken. Hoe zit het precies? Na het inwerkingtreden van de Omgevingswet blijft veel beleid en regelgeving gewoon van kracht. Hier zorgt de ‘bruidsschat’ voor die het Rijk aan de gemeenten meegeeft. Uw bestemmingsplannen, maar ook uw welstandsnota en lokaal cultureel erfgoedbeleid gaan automatisch over naar de nieuwe situatie en maken straks direct of indirect onderdeel uit van het omgevingsplan. Uw huidige Welstands- en Monumentencommissie Wijdemeren is echter niet in die ‘bruidsschat’ opgenomen. In artikel 17.9 van de Omgevingswet wordt namelijk een nieuwe commissie geïntroduceerd: de gemeentelijke adviescommissie. Gemeenten hebben de taak om zelf invulling te geven aan deze commissie. Art 16.15a van de wet stelt dat gemeenten in ieder geval advies vragen aan de gemeentelijke adviescommissie bij een ingreep aan een rijksmonument en bij alle andere door de gemeenteraad en/of het college van B&W aangewezen gevallen. Dit kan zowel over omgevingsvergunningen als over beleid gaan. Op den duur kan in het omgevingsplan precies worden aangeven bij welke activiteiten advies gevraagd moet worden aan de commissie. Keuzes Met uitzondering van de genoemde advisering over rijksmonumenten, bepaalt u dus zelf hoe de advisering over omgevingskwaliteit wordt ingevuld en welke adviseurs daarbij worden ingeschakeld. De huidige adviescommissies kunnen vrij eenvoudig overgaan in de nieuwe gemeentelijke adviescommissie. Maar de gemeente kan ook kiezen voor verdere doorgroei
7
naar bredere en vroegtijdige advisering, waarvoor de Tweede Kamer in een vrijwel unaniem aangenomen motie zijn voorkeur heeft uitgesproken. Ook de VNG, opdrachtgever van de handreiking, benadrukt dit streven: brede en vroege kwaliteitsadvisering is nodig bij uitnodigend en meer op ondersteuning van de initiatiefnemer gericht omgevingsbeleid. Dat gebeurt bij voorkeur in een helder en samenhangend adviesstelsel, zodat iedereen weet wie wanneer over wat adviseert. En waarbij de onafhankelijke advisering de ambtelijke processen aanvult en ondersteunt. Verder met advisering over goede omgevingskwaliteit Uw gemeente bereidt zich al voor op het nieuwe adviesstelsel. Het afgelopen jaar hebben wij hier met vertegenwoordigers van uw gemeente regelmatig over gesproken. Wij hebben begrepen dat de voorlopige inzet van de gemeente is om de onafhankelijke advisering door de gemeentelijke adviescommissie beleidsneutraal in te vullen op basis van de huidige advisering voor cultureel erfgoed en welstand/ruimtelijke kwaliteit. De inhoud van het kwaliteitsbeleid Uiteraard zijn dit vooral procedurele zaken. Eigenlijk gaan we veel liever met uw gemeente in gesprek over de inhoud van het kwaliteitsbeleid onder de Omgevingswet. Wat zijn uw ambities? Wat is uw opvatting van omgevingskwaliteit. In welke mate neemt de gemeente regie en wat wordt aan de mensen zelf overgelaten. Wat betekent dat voor de verschillende gebieden in de gemeente? En hoe weerspiegelt dat in de omgevingsvisie, het omgevingsplan en ander beleid? De nieuwe vormgeving van het kwaliteitsbeleid onder de Omgevingswet is een zaak van onderzoeken en uitproberen. We doen dat graag samen met u.
8 WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
Woningen Monseigneur Noordmanlaan. Beeld: Plegt-Vos
9
9 PROJECT GROOT PLAN
DE KWAKEL
Monseigneur
Noordmanlaan Aan de Monseigneur Noordmanlaan zijn zes bouwblokken met 29 sociale huurwoningen gesloopt om te worden vervangen door nieuwbouw. Het voorlopig ontwerp kon op waardering rekenen van de commissie, omdat de kwaliteiten van de oorspronkelijke situatie als uitgangspunt dienden voor het nieuwbouwplan. De stedenbouwkundige opzet met subtiele verspringingen, de variatie in hoogtes en de materialisering – bruin metselwerk met bijzondere details op de hoeken, rode keramische dakbedekking – zijn op een eigentijdse manier verwerkt in een nieuw ontwerp. Wel zag de commissie aanvankelijk een aantal aandachtspunten. Zo kwamen de achtergevels er in hun uitwerking bekaaid vanaf (te sober), en ook de voorgevels zijn nog weinig eenduidig. Daarnaast drong de commissie aan op gootdetails en hield ze vast aan de bordeauxrode kozijnen die de welstandsnota voor deze plek voorschrijft. Tot slot vroeg ze de erfafscheidingen mee te ontwerpen, om uiteindelijke verrommeling met veelsoortige schuttingen te voorkomen. Gedurende vier sessies zijn de opmerkingen van de commissie verwerkt. De achtergevels hebben meer openheid en een gelijkmatiger verdeling gekregen, en zijn voorzien van metselwerkdetails. De voorzijde is opener uitgewerkt, met passende kozijnkleuren. Ter plaatse van de erfgrenzen zijn hekwerken gekomen. Het resultaat is een eigentijds plan dat zorgvuldig is ingepast, met oog voor de kwaliteiten van de locatie.
Woningen Monseigneur Noordmanlaan. Beeld: Plegt-Vos
10 WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 2 Commissie, werkwijze en beoordelingskaders 2.1 Even voorstellen De Welstandscommissie Uithoorn is benoemd door de gemeenteraad en samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Uithoorn. Het goed beoordelen van alle ruimtelijke aspecten van een initiatief of plan vraagt kennis, ervaring en
vakmanschap. De adviseurs zijn specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw, cultuurhistorie en architectuur en zij zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en het gemeentebestuur. In 2019 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:
drs. Sophie van Ginneken Architectuurhistoricus en voorzitter van de commissie sinds 2017. Sophie werkte aan publicaties over architectuur en stedelijke ontwikkeling, en schreef diverse cultuurhistorische adviesrapporten ten behoeve van verbouwingsplannen. Momenteel werkt zij aan de afronding van haar proefschrift aan de Universiteit van Amsterdam.
Egon Kuchlein Architect AvB, is oprichter van Egeon Architecten. Daarnaast realiseerde hij een aantal eigen projecten, tentoonstellingen en werkte aan stedenbouwkundige studies. Tevens is hij als cultureel entrepreneur verantwoordelijk voor de organisatie van een reeks van culturele projecten. Sinds 2007 is hij als architect verbonden aan MOOI Noord-Holland voor diverse gemeentelijke adviescommissies.
Jeroen Hooyschuur Architect en adviseur voor MOOI Noord-Holland heeft een eigen architectenbureau en houdt zich bezig met restauratieopgaven, transformatie van bestaande gebouwen en nieuwbouwprojecten. Hij is lid van de commissie sinds januari 2019.
De commissie werd ondersteund door: Mariette Bruin commissiecoördinator MOOI Noord-Holland
Sebas Baggelaar (foto links) commissiecoördinator MOOI Noord-Holland (vanaf 1 juni 2019)
3Marco Brink Casemanager gemeente Uithoorn Aqeel Saghir Plantoelichter gemeente Uithoorn
11
2.2 Werkwijze De gemeente legt de plannen aan de commissie voor in een openbaar toegankelijke vergadering. Initiatiefnemers en eventueel hun adviseur en/of ontwerper worden in de gelegenheid gesteld om het initiatief toe te lichten. Belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom om de behandeling van de plannen te volgen. Er wordt gezorgd voor een prettige en respectvolle gespreksomgeving. De vergaderdata voor uw gemeente vindt u via deze link. Bij de grotere plannen is de gemeentelijk adviseur stedenbouw aanwezig om de commissie te informeren. Dat gebeurt bij voorkeur in een zo vroeg mogelijk stadium. De adviezen Van elke planbehandeling, of dit nu gaat om een vergunningaanvraag of om een vooroverleg, stelt de commissie een advies op. We streven ernaar dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; dus helder geschreven en zonder gebruik van onnodig jargon. Bovendien moet het advies juridisch houdbaar zijn. De gemeentelijke plantoelichter zorgt voor het openbaar maken en versturen van de adviezen naar het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden. Planregistratiesysteem Nu worden de adviezen nog vastgelegd in een door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem, genaamd CorSys. De commissiecoördinator, de plantoelichter en de commissieleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. In 2020 wordt een nieuw verbeterd systeem ingevoerd, dat het digitaal werken nog verder verbetert. Dit nieuwe systeem krijgt de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). Alle gemeenten kunnen hier gebruik van maken, ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan. Preadviezen Veel plannen worden pas in het stadium van de vergunningverlening aan de commissie voorgelegd. Als het plan niet groot is, vaker voorkomt en de
uitkomst van de behandeling geen verstrekkende gevolgen heeft, is dit meestal geen probleem. Bij omvangrijke of complexe initiatieven wordt de commissie bij voorkeur in een eerder stadium betrokken. Dit zogenaamde vooroverleg vindt steeds vaker plaats en wordt door alle betrokkenen – de commissie, initiatiefnemer en gemeentelijke diensten – vaak erg gewaardeerd. Zo komt het advies van de commissie op een logisch moment in het planproces en kan haar inbreng nog relatief eenvoudig worden meegenomen door de initiatiefnemer of ontwerper. Bovendien kan het advies van nut zijn bij de afweging van de gemeente van een specifiek verzoek van een initiatiefnemer. Het vooroverleg bevordert ook een snelle beoordeling van de definitieve vergunningaanvraag. Gemandateerde commissie Niet alle plannen hoeven door de voltallige commissie te worden behandeld. De mogelijkheid bestaat om de kleinere of overzichtelijke plannen in een vergadering met de gemandateerde architect af te handelen, voorafgaand aan de reguliere vergadering. Gedurende het jaar is enkele malen van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. De meeste plannen zijn in de reguliere vergadering behandeld. 2.3 Beoordelingskaders Er zijn meerdere beoordelingskaders waar de commissie rekening mee houdt. De welstandsnota, vastgesteld in 2014 door de gemeenteraad, is het belangrijkste. Via deze link kunt u de welstandsnota voor uw gemeente inzien. Naast de welstandsnota zijn er ook welstandscriteria opgenomen in beeldkwaliteitsplannen voor nieuwe ontwikkelgebieden, te weten: • Beeldkwaliteitsplan Iepenlaan en Steenwycklaan; • Beeldkwaliteitsplan Dorpsstraat, Markplein en Wilhelminakade; • Beeldkwaliteitsplan Vinckebuurt. De beoordelingskaders zijn naar onze mening over het algemeen goed toepasbaar en dragen bij aan de constructieve dialoog die we voeren met initiatiefnemers. De kaders maken duidelijk wat de gemeente wil bereiken met het kwaliteitsbeleid en bieden houvast bij de begeleiding en de beoordeling van plannen.
Locatie van het Cultuurcluster a/d Amstel
13 PROJECT GROOTSCHALIGE RENOVATIE
UITHOORN
Prinses Margrietlaan 2-80, en 1-79
Dit voorbeeld laat zien dat energiebesparende renovatie goed kan samengaan met het behoud van kenmerkende architectuur, en niet altijd tot versobering hoeft te leiden. De plannen betreffen de tweede fase van de grootschalige renovatie van de wijk Thamerdal door Woningstichting Eigen Haard. De wijk heeft geen beschermde status, maar geldt wel als een fraai voorbeeld van wederopbouw-architectuur, ontworpen door stedenbouwkundige Wieger Bruin. De blokken, tot op heden vrijwel ongeschonden, laten een repetitie zien van allerlei elementen als schoorstenen, gootklossen, dakrand- en metselwerkdetails (zoals steenvertanding). Dit soort details geven de woningen maat en verfijning, met als resultaat een prettig, dorpsachtig straatbeeld (typerend voor het werk van Wieger Bruin). In het oorspronkelijke voorstel kwam de architect met een pakket maatregelen die de blokken zou ontdoen van al dit soort fraaie details: schoorstenen verdwenen, buitengevels werden geïsoleerd, en kozijnen werden vervangen door een ondiepere variant. De commissie betreurde dit, en adviseerde de bestaande architectuur en detaillering als uitgangspunt te nemen voor het ontwerp. In een aantal bijeenkomsten is naar dit beeld toegewerkt. Het resultaat is een aangepaste set maatregelen die zich meer rekenschap geven van de kwaliteiten van de architectuur. Oplossingen zijn onder andere een kozijntype met diepere negge, steenstrips, inclusief het terugbrengen van steenvertanding, en het gebruik van zwaluwdakpannen. Het passtuk dekt de kap-isolatie af, en biedt tevens nestmogelijkheid aan vogels.
14 WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 3 Uw adviezen in 2019 Aantal 3.1 Cijfers planbehandelingen In heeft de Welstandscommissie behandeld, waarvan De2019 Welstandscommissie Uithoorn heeftUithoorn in 2019 27 vergunningaanvragen 57% van de planbehandelingen was5 betrekking de initiatiefneAantal planbehandelingen hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig advies uitgebracht over 2 aanvragen voor een mer of ontwerper aanwezig. Het aantal preadviezen Aantal planbehandelingen In 2019 heeft de Welstandscommissie Uithoorn 27 52. vergunningaanvragen behandeld, waarvan 5 betrekking hadden, was het totaal aantal planbehandelingen
omgevingsvergunning. In 2018 warenUithoorn er 23 uitgewas in 2019 7 gevallen tenwaarvan opzichte5van 6 gevallen In 2019 heeft de Welstandscommissie 27 vergunningaanvragen behandeld, betrekking hadden op aanvragen van voorgaande In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig Het aantal nieuwe plannen is met ca 16jaren. % gestegen ten opzichte van 2018. Het aantal behandelingen steeg met brachte adviezen. Bij 10% van de aanvragen kon in in 2018. hadden op van voorgaande jaren. In verband hadden, wasaanvragen het totaal aantal planbehandelingen 52. met plannen die meerdere behandelingen nodig ca 49 % ten opzichte van het vorige jaar één keerwas eenhet positief advies gegeven worden. Bij hadden, totaal aantal planbehandelingen Het aantal nieuwe plannen is met ca 16 % gestegen52. ten opzichte van 2018. Het aantal behandelingen steeg met Het aantal nieuwe plannen isvorige met cajaar 16 % gestegen ten opzichte van 2018. Het aantal behandelingen steeg met ca 49 % ten opzichte van het Tabel 1 ca 49 % ten opzichte van het vorige jaar SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN Tabel 1 planbehandelingen Aantal Tabel 1 Omgevingsvergunning 19 36 SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN waarvan nieuwbouw 8 20 Omgevingsvergunning 19 36 Omgevingsvergunning 19 36 waarvan nieuwbouw verbouwing 11 16 waarvan 8 20 waarvan nieuwbouw 8 20 Preadvies* 7 14 waarvan verbouwing 11 16 waarvan verbouwing 11 16 Adviesaanvraag handhaving 2 Preadvies* 71 14 Preadvies* 7 14 Totaal Adviesaanvraag handhaving 127 252 * Adviesaanvraag Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen.2Het totaal aantal preadviesaanvragen was handhaving 1 Totaal 27 52 13. Totaal 27 52 * Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was * Dit zijn planbehandelingen de preadviezen waarvoorten nog opzichte geen omgevingsvergunningaanvraag 13. Aantal voorgaande jaren: is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 13.
Aantal Tabel 2planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: SOORT AANVRAAG 2019 Aantal planbehandelingen t.o.v. voorgaande jaren Tabel 2 Tabel 2 aanvragen Nieuwe 22 SOORT AANVRAAG 2019 SOORT AANVRAAG Aanvragen van voorgaande jaren 22 52019 Nieuwe aanvragen Nieuwe aanvragen 22 Herhalingen Aanvragen van voorgaande jaren 525 Aanvragen van voorgaande jaren 552 Totaal behandelingen Herhalingen 25 Herhalingen 25 Totaal behandelingen 52 Totaal behandelingen 52
2018
2017
19 2018 2018 4 19 19 412 4 35 12 12 35 35
40 2017 2017 7 40 40 743 790 43 43 90 90
2019
2018
2017
52 2019 2019 52 52
35 2018 2018 35 35
90 2017 2017 90 90
Vorm van behandelingen Vorm van behandelingen Vorm behandelingen Tabel 3 van Vorm van behandelingen VERDELING AANVRAGEN Tabel 3 Tabel 3 behandelingen Totaal VERDELING AANVRAGEN VERDELING AANVRAGEN Gemandateerd behandeld Totaal behandelingen Totaal behandelingen In de welstandscommissie Gemandateerd behandeld behandeld Gemandateerd behandeld In de welstandscommissie In de welstandscommissie behandeld behandeld
2% 2 %% 98 2% 98 % 98 %
23 % 23 77 % 23 % 77 % 77 %
10 % 10 90% % 10 % 90 % 90 %
15
Hoe vaak behandeld? Hoe vaak behandeld? Tabel 4
ADVIEZEN AAN B&W Totaal nieuwe aanvragen*
2019
2018
2017
21
19
38
Bij eerste behandeling akkoord
10 %
11 %
16 %
Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)
19 %
16 %
8%
Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
0%
11 %
24 %
Bij derde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
19 %
5%
24 %
Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken
43 %
37 %
21 %
Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning
10 %
21 %
8%
* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.
Op de gemeentepagina van Uithoorn op onze website zijn meer cijfers te vinden.
16 WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
17
3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het college van B&W. In het jaar 2019 zijn alle adviezen van de commissie overgenomen door het college van B&W. Het zijn plannen op zeer uiteenlopende schaalniveaus. Een handhavingsverzoek ten aanzien van reclames van een supermarkt is van totaal andere aard dan een ruimtelijk advies voor de Uithoornlijn. De meerwaarde van de commissie is doorgaans het hoogst wanneer plannen in een vroeg stadium werden voorgelegd. Dan is er vaak nog veel mogelijk, vooral op een heel elementair niveau. Dit was het geval bij de Monseigneur Noordmanlaan, waar oriëntatie van de woonblokken, de situering van de bergingen nog niet helemaal vaststonden. Ook hebben we hier kunnen adviseren op de indeling van de gevels, de kozijnindeling en zelfs de kleuren. Ook het plan Allure aan de Amstel kwam in een redelijk vroeg stadium langs. Daardoor heeft de commissie nog wat kunnen betekenen op de wijze waarop de begane grondverdieping een relatie aangaat met de straat – ontzettend belangrijk voor de levendigheid, en de manier waarop bewoners en wandelaars de straat zullen ervaren. Een vroegtijdig overleg past trouwens ook bij de werkwijze en intentie van de nieuwe Omgevingswet.
3.3 Adviezen ruimtelijke plannen In 2019 zijn ook plannen aan de orde geweest die een grotere ruimtelijke impact hebben dan de plek of de buurt alleen. Het plan voor de Uithoornlijn is een goed voorbeeld. Het gaat om het doortrekken van de vernieuwde Amstelveenlijn naar het dorpscentrum van Uithoorn (in opdracht van Rijkswaterstaat). De commissie werd gevraagd advies te geven over de landschappelijke inpassing en ten aanzien van de eenheid in uitstraling van de bruggen en onderdoorgangen, als een herkenbaar geheel in het landschap. Aan het resultaat, een nieuw beeldkwaliteitsplan waaraan de voorstellen zullen worden getoetst, wordt nog gewerkt, in samenwerking met de andere gemeenten. Op verzoek van de gemeente Uithoorn heeft het gemandateerde architect lid in december overleg gevoerd over de MFA-Thamerdal in Uithoorn, een gebouw waarin tal van voorzieningen in gehuisvest worden, met de de architecten, de stedenbouwkundige en de projectleiders. Veel waardering is in dit overleg uitgesproken voor de zorgvuldige wijze waarop het ontwerp is gemaakt, de opmerkingen richten zich op de ruimtelijke context. De vervolguitwerking zal in het volgend jaar aan de hele commissie worden voorgelegd.
18 WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
Raadsexcursie met de Welstandscommissie
3.4 Kwaliteitsgesprekken, procesbegeleiding, beleidsontwikkeling De adviseurs van MOOI Noord-Holland doen meer dan hun werk in de gemeentelijke adviescommissies. Wij ondersteunen vrijwel alle gemeenten in Noord-Holland bij het behoud en de ontwikkeling van omgevingskwaliteit. Voor Uithoorn hebben wij de volgende ondersteunende activiteiten uitgevoerd. Excursie met de gemeenteraad Op 3 juli organiseerden gemeente Uithoorn en MOOI Noord-Holland samen een excursie met de gemeenteraad. Na een introductie door de voorzitter gaf Jef Mühren, directeur van MOOI Noord-Holland, een toelichting op de Omgevingswet. Daarbij ging hij nader in op de keuzes ten aanzien van ruimtelijke kwaliteitsadvisering die de gemeente in 2020 zal
moeten maken. Zoals uit de presentatie bleek, zijn er diverse smaken mogelijk ten aanzien van de inrichting van deze adviestaak. Dat er behoefte is aan de zorg voor omgevingskwaliteit bleek wel gedurende de excursie na afloop: vele raadsleden uitten hun zorgen over de huidige verrommeling in een aantal wijken, en stelden scherpe vragen ten aanzien van het huidige beleid. Zoals: welke gebieden vragen om een verscherpt toezicht? Welke gebieden kunnen in de toekomst juist losser, of geheel welstandsvrij? Dit zijn heel belangrijke vragen die we ons, zeker met zicht op de nieuwe wet, moeten blijven stellen!
19
3.5 Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland Medewerkers en bestuurders van Noord-Hollandse gemeenten kunnen bij het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland terecht met vragen over alles wat met erfgoed en cultuurlandschap te maken heeft. Het Steunpunt is een samenwerking tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Holland en de RCE. Het Steunpunt organiseert diverse netwerk- en kennisbijeenkomsten door het jaar heen en levert informatie over erfgoed in de Omgevingswet en het landschaps- en erfgoedbeleid van diverse overheden. Ook kunnen gemeenten concrete zaken voordragen voor een expertmeeting, een onderzoek of als interessant voorbeeldproject op het gebied van duurzaamheid en herbestemming of het inpassen van zonnevelden in een kwetsbaar cultuurlandschap. Kijk voor inspiratie en voorbeelden eens op www. steunpunterfgoednh.nl. En de Steunpunt-kaartviewer biedt een rijke bron aan informatie over allerlei erfgoedzaken, ook in uw gemeente. • Op woensdag 27 maart organiseerde het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland een discussie van het Erfgoedteam over bouwhistorisch onderzoek; van belemmering naar inspiratiebron. Deze bijeenkomst is bezocht door Agneta de Hartog (DUO+ / gemeente Uithoorn). • Op 14 mei 2019 organiseerde het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland samen met de RCE de cursus Erfgoed in de Omgevingswet in het Huis van Hilde te Castricum. Het thema was: van Omgevingsvisie naar Omgevingsplan; een vervolg op de cursus van 2018, toen de Omgevingsvisie centraal stond. Deze cursus is bezocht door Jessica Kehoe, Richard Muntendam, Elizabeth van den Kerkhoff en Ellen van den Klinkenberg (DUO+ / gemeente Uithoorn).
• Op 6 juni organiseerde het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland in samenwerking met de Provincie Noord-Holland, BOEi en De Groene Grachten het Duurzaam Erfgoed Congres 2019 – “Van Gouden Eeuw naar Groene Eeuw”. Dit congres is bezocht door Agneta de Hartog en Elizabeth van den Kerkhoff (DUO+ / gemeente Uithoorn). • Op 12 september 2019 organiseerde het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland in samenwerking met de Provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed het Toekomst Religieus Erfgoed symposium. Dit symposium is bezocht door Ellen van den Klinkenberg (DUO+ / gemeente Uithoorn). • Op vrijdag 15 november 2019 organiseerde het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland in samenwerking met de Provincie Noord-Holland een bijeenkomst Stelling van Amsterdam / Nieuwe Hollandse Waterlinie. Deze bijeenkomst was bedoeld voor wethouders en ambtenaren van betrokken gemeenten, waterschappen en grote eigenaren in het gebied van de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie in Noord-Holland. Deze bijeenkomst is bezocht door Ellen van den Klinkenberg (DUO+ / gemeente Uithoorn).
21 PROJECT KLEIN PLAN
UITHOORN
Bedrijfspand Amsterdamseweg 29 Dit is een voorbeeld van een constructief ontwerpproces, waarin de aanvragers de adviezen van de commissie op een succesvolle manier hebben weten toe te passen. Het plan betreft de uitbreiding van een bedrijfsgebouw langs een van de ontsluitingswegen van Uithoorn. Grote bedrijfshallen en kantoorgebouwen bepalen hier het beeld. Ondanks het utilitaire karakter van dit gebied stuurt de welstandsnota op representatieve voorgevels, om een gesloten beeld en algehele ‘verdozing’ tegen te gaan. Het oorspronkelijk ontwerp voor de uitbreiding toonde zich als een anoniem, doosvormig volume, een black box die zich afkeert van de weg. De commissie vroeg hier meer openheid, opdeling van de grote vlakken en het gebruik van hoogwaardiger materiaal, om zo het volume vriendelijker en ‘zachter’ te maken. Daarnaast is gestuurd op eenheid, omdat het bedrijfs- en het kantoordeel aanvankelijk geen relatie met elkaar aangingen. Gedurende vier bijeenkomsten maakte het ontwerp een ontwikkeling door. Het resultaat is een zorgvuldig ontworpen gebouw dat zich toont als één geheel en veel beter communiceert met zijn omgeving. Ook in de materialisering is een stap gemaakt: geen kunststof sandwich-panelen maar zilvergrijs aluminium.
22 WELSTANDSCOMMISSIE UITHOORN JAARVERSLAG 2019
23
Hoofdstuk 4 Evaluatie en aanbevelingen 4.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op [datum] vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2019. De belangrijkste uitkomsten van dat gesprek zijn: [samenvatting invullen].
• Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland. Het Steunpunt is door provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ingesteld om gemeenten te ondersteunen bij alle vragen die spelen rond (het verduurzamen van) monumenten, cultuurlandschap, herbestemming en andere erfgoed-gerelateerde zaken. Het Steunpunt verwelkomt u graag tijdens activiteiten en bijeenkomsten.
4.2 Overige aanbevelingen door de commissie De Welstandscommissie Uithoorn doet - vanuit haar ervaringen en inzichten - nog de volgende aanbevelingen:
4.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de Welstandscommissie Uithoorn, aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over goede omgevingskwaliteit binnen uw gemeente. Dit is een doel waar wij ons graag voor inzetten en aan bijdragen. We doen dat zoveel mogelijk in het openbaar en in dialoog met betrokkenen. De plannen in dit jaarverslag zijn slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie dit jaar heeft mogen adviseren. Wij nodigen u van harte uit om in 2020 bij ons binnen te lopen en zelf te ervaren hoe boeiend en genuanceerd de advisering over omgevingskwaliteit is.
• Blijf in uw gemeente steeds het debat voeren over de vraag hoe ruimtelijke kwaliteit, inclusief het cultureel erfgoed, kan worden ingezet als pijler voor de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Hoewel bestaande beleidskaders, zoals de welstandsnota, na inwerkingtreding van de Omgevingswet automatisch onderdeel worden van het omgevingsplan (de zogenaamde ‘bruidsschat’), kan actualisatie van de huidige beleidskaders – gericht op een meer integrale, uitnodigende én meer inspirerende regelgeving – zeer nuttig zijn. • In 2020 zal de gemeenteraad moeten besluiten over de toekomst van de kwaliteitsadvisering, die begint na de invoering van de Omgevingswet. De kaders in de omgevingsvisie en het omgevingsplan zullen zeker aanleiding geven om de gemeentelijke adviescommissie constructiever en nog effectiever in te zetten. Eind dit jaar brengen wij samen met de VNG een handreiking uit over hoe dat zou kunnen. Het ambtelijke gesprek hierover is in uw gemeente al begonnen. Wij bevelen u aan begin volgend jaar met de VNG-handreiking in de hand het debat met ons te voeren.
24 PROJECT HOE IS HET MET? OUD PLAN
UITHOORN
Iepenlaan en omgeving Het voormalig kassengebied aan de Iepenlaan is geherstructureerd. Aan weerszijden van de laan zijn tussen de bestaande bebouwing nieuwe bouwkavels gerealiseerd. Deze kavels zijn ondertussen bebouwd met een grote diversiteit aan woningen. Al deze nieuwbouwplannen zijn voorgelegd aan de commissie. Bij de bespreking van de plannen kwamen de doorzichten naar het achterliggende landschap, de individuele uitstraling van de woning, oriëntatie op de openbare ruimte en de toegepaste materialen aan bod. Nu de bouwactiviteiten aan de Iepenlaan bijna afgerond zijn, is goed te zien dat deze aanpak resultaat heeft gehad. Het is een mooi en levendig straatbeeld met zelfstandig herkenbare woningen, die zich hechten aan de openbare ruimte.
25
26
Colofon Auteur Sebas Baggelaar, coördinator Welstandscommissie Uithoorn Met bijdragen van Sophie van Ginneken, voorzitter Welstandscommissie Uithoorn José van Campen, Woord en Plaats Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland Dorine van Hoogstraten, adjunct-directeur MOOI Noord-Holland Primo Reh, communicatieadviseur MOOI Noord-Holland Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking IAAY | Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, juni 2020
MOOI NOORD-HOLLAND ADVISEURS OMGEVINGSKWALITEIT Emmastraat 111 1814 DP Alkmaar T 072 520 44 59 info@mooinoord-holland.nl www.mooinoord-holland.nl @overmooinh
