1 ٗ ....ه .دس وتاتٌاهِ رست ٍ رَٕ وتاتٖ هٖ وشدم ٍ چطون تِ ّواى چاج هعلقات سثع افتاد وِ دس سال٘اى دٍس اٗي اضؼاس سا لذم صًاى دس پاسن ،ضة ّا تِ حافظِ هٖ سپشدم ٍ خالصِ دٍستص داضتن ٍ هَسد اًس ٍ الفتن تَد
ػثذالوحوذ آٗتى خَدم ػادت داسم وِ ّش هطلثٖ سا اص دّي استاد تحَٗل گشفتِ ام دسرا تِ دًثالص تِ تىاپَ ت٘فتن ٍ تا خَاًذُ ٍ داًستِ ًگشدد دس اٌٗىِ دسس سا اصال استفادُ وشدُ ام ٗا خ٘ش ،هشدد تواًن .گفتن ضاٗذ تشخٖ دٍستاى دسس آٗٔ اهلل هذدٕ داهت اٗاهِ ّن تٌاتشٗي ػاللِ تِ تِْ٘ ٍ خَاًذًص داضتِ تاضٌذ ،چَى دس دسس خاسد اصَل فمِ هَسخِ ٕ 18-7-88تِ هٌاسثتٖ ّن سخي اص هؼلمات تِ ه٘اى آٍسدُ تَدًذ ٍ ّن اضاسُ تِ ًظشِٗ ٕ ًماداًِ ٕ هشحَم دوتش طِ حس٘ي سحؤ اهلل ػلِ٘ ًوَدُ ٍ ظاّشاً ّن سإ اٗطاى سا پسٌذٗذُ تَدًذ .تشروِ ٍ چاج ّن ّواًٖ تَد وِ دٍست داضتن تِ دٍستاى تَصِ٘ وٌن .خالصِ تِ اضتشاوص ًْادم.
2 دٍست تضسگَاس ،آلإ دوتش س٘فٖ وِ ػاللوٌذ تِ صتاى ضٌاسٖ ٍ ٍاطُ داًٖ لشآى وشٗوٌذ ،حاًِ٘ إ تؼذ ّوشاُ تا ٗادداضتٖ تِ تاصًطش هطلة پشداختٌذۺ
هعلقات سثع هجوَعِ ای از هْوتریي ٍ شایذ هْوتریي اشعار عرب پیش از اسالم است .ترای قرآى پژٍّاى هجوَعِ غٌی ای از اطالعات زتاًشٌاسی ٌّگام ًسٍل قرآى در تر دارد .ایي ترجوِ را ًویذاًن چطَر است الثتِ
هؼلمات سثغ هتشرن :ػثذالوحوذ آٗتى ًاضش :سشٍش -تْشاى چاج پٌزن1382 ،ضوسى ًَع رلذ :ضَه٘ض لطغ ٍ:صٗشٕ تؼذاد صفحِ 132 ًَع چاج :چاپٖ صتاى :فاسسٖ ٍصى : 200گشم سدُ وٌگشُ : 93041آ 6م/2606 PJA ضاته : 964-376-164-9
3 حاًِ٘ ّاٖٗ تؼذ ًظشم سا ووٖ تٖ دلت ٍ ضتاب صدُ ٍ ضاٗذ ضگفت صدُ اص سشػت تاصًطش ،دس رٗل هطلة اٗطاى ٗادداضت ًْادمۺ uoy yb derahs meti siht no stnemmoc
ٌّرٍر :تشروِ ٕ هف٘ذِٗ چَى سِ هشحلِ تشإ ّش هؼلمِ داسُ تِ ػالٍُ ٕ هتي ٍ همذهِٗ.ؼٌٖ ِٗ تشروِ ٕ ادتٖ ٍ ضاػشاًِ ٕ ضَ٘ا داسُ ،تؼذ هفشدات ػشتٖ سٍ ته ته تَض٘ح ٍ ضشح ه٘ذُ ٍ تؼذ تشروِ ٕ تحت اللفظٖ ٍ هتي ػشتٖ .ه٘طِ خَب تاّاش ٍس سفت ٍ ٗاد گشفت .اها دوتش ضى٘ة ّن وتاب دسسٖ خَتٖ اص هؼلمات تٌظ٘ن وشدُ .دس وتاب تاسٗخ ادتٖ ػشب دوتش ضَلٖ ض٘ف رلذ لشاگضلَ ت٘طتش هؼلمات سٍ تشروِ وشدُ
ّ1ن ػوال رواٍتٖ
4 .تا ّواى سشػت ،پاسخ تطىشِ
سیفیۺ هوًٌَن .هف٘ذ تَد
5
ٍّوضهاى اٗو٘لٖ حإٍ ٗه پشسص اٗطاى تِ دستن سس٘ذ ٍ اٌْٗا سا حول تش ػاللِ ٕ تس٘اسضاى ٗافتن ٍ تا حَدم گفتن وِ...
6 ....چشا حَصلِ ًىٌن ٍ دس اٗي همَلِ ٕ اسروٌذ ،همالِ إ سَدهٌذ سشّوثٌذٕ ًىٌن؟ چَى حالن هساػذ ً٘ست ،اص اٗي واس تا تٌگٌإ ٍلت ٍ هزال ٍ دٍسٕ اص ٗادداضت ّاٗن ًوٖ گَٗن ػارضم ،اهاتٌثلٖ ام هَرِ است .لىي ها ال ٗذسن ولِ ال ٗتشن ولِ .ػزس تمص٘ش اى ضاء اهلل پزٗشفتِ تاضذ اگش صشفا چٌذ پًَ٘ذ ٍ ًام آى ّن تٖ تتثغ ٍ تحم٘ك ٗادداضت هٖ ًْنۺ
هشحَم طِ حس٘ي اساسا اٗي اضؼاس سا هٌحَل هٖ داًذ
طاّا حس٘ي ) ۲۸اوتثش ًَ ۱۴- ۱۹۷۳اهثش ( ۱۸۸۹
فی الشعر الجاّلی fdp
تاریخ ادتیات عرب هرحَم د .شَقی ضیف قذس اهلل ًفسِ:
تاریخ األدب العرتی ،العصر الجاّلی ،الذكتَر شَقی ضیف fdp. تاریخ األدب العرتی ،العصر اإلسالهی ،الذكتَر شَقی ضیف -فی عصر صذر اإلسالم ٍ تٌى أهیة - فی العصر اإلسالهی ٍ العصر األهَی . fdp
رلذ دٍم اص ضاّىاس دُ رلذٕ تاسٗخ ادت٘ات ػشب ضادسٍاى د .ضَلٖ ض٘ف وِ وتاب دسسٖ همثَل ٍ هؼوَل دس سضتِ ٕ ادت٘ات ػشب است ٍ تشإ دٍستاًٖ وِ هطالؼات لشآًٖ هٖ ًوَدًذ ٍ تحج صتاى ضٌاسٖ لشآى هٖ ًوَدًذ ،ض٘ش هٖ ضَد .ػصش اسالهٖ ضاهل هخضشه٘ي ّن ّست ٍ تحج ّاٖٗ وِ دٍستواى دس ًَت خَد اضاسُ ًوَدًذ ،تٖ هطالؼِ ٕ ّش دٍ رلذ واهال دسٗافت ًوٖ ضًَذ
"ضیف در دُن هارش ۲۰۰۵م در ًْد ّ پٌجویي سال از زًذگاًی خْیص دًیا را در حالی ّداع گفت کَ حذّد پٌجاٍ اثر جذی در حْزٍ ُای هختلف از تاریخ ادبیات گرفتَ تا هباحث گًْاگْى ًقذ ادبی ّ بالغت ّ دستْر زباى ّ تحقیق ّتصحیح هتْى ّ فرٌُگ ػاهَ ّ ...بَ ًگارش در آّردٍ بْد .ضیف در هجاهغ ػلوی ها ًیس ضخصیت ضٌاختَ ضذٍ ای است ّ آثار هتؼذدی از ّی در ایراى
ترجوَ ّ هٌتطر ضذٍ است .آخریي اثر تحقیقی ایي استاد هصری کَ بَ
فارسی برگرداى ضذٍ کتابی است بَ ًام « تاریخ ّ تطْر
ػلْم بالغت » ایي کتاب جذی تریي ّ گستردٍ تریي پژُّطی است کَ در حْزٍ پیطیٌَ داًص بالغت در دًیای اسالم صْرت گرفتَ است .بخص ػوذٍ ای از کتاب بَ آثار ّ دیذگاُِای بالغت ًگاراى ایراًی ّ بسرگاًی چْى
ػبذالقاُر جرجاًی اختصاظ یافتَ کَ
ًظریات آًِا در ًسد هٌتقذاى ّ ًظریَ پردازاى رّزگار ها ًیس سخت هحل اػتٌاست .اًتطارات داًطگاُی « سوت » ایي کتاب را در اّایل سال ۱۳۸۴با ترجوَ ًْیسٌذٍ ایي یادداضت رّاًَ بازار ًطر کرد ( .یادداشت هحوذ رضا تركی)
ٍ اها تاز ّن در تاریخ ادتیات عرب سخٌاى قاتل تَجْی ّست:
سٍحاًٖ هزَْل المذسٕ تا احساسات تس٘اس سل٘ك ٍ دس ػ٘ي حال تؼصثات ػو٘ك وِ دضوي خًَٖ طِ حس٘ي تَد ٍ واسّإ اٍ سا همذهات تثل٘غ تحشٗف لشآى هٖ داًست ٍ اهشٍصُ هتأسفاًِ اص ٗادّا سفتِ ٍ حم٘ش دٍ سِ وتاتص سا تشروِ وشدُ ام ،دس احثات اصالت ٍ ٍالؼ٘ت اٗي اضؼاس تِ تفص٘ل تام دس اٌٗزا سخي گفتِۺ تاسٗخ آداب الؼشب -هصطفى صادق الشافؼى دٍ هٌثع ریل قذیوی شذُ اًذ ٍلی اٍلی خیلی فشردُ ٍ پر هطلة ٍ دٍهی خیلی جسٍُ ای ٍ خَشخَاى است ٍ-هتاسفاًِ ٌَّز در ترخی داًشکذُ ّا كتاب درسی: .4 تاسٗخ اٙداب الؼشت٘ٔ لَٗس ض٘خَ تاسٗخ األدب الؼشتٖ ألحوذ حسي الضٗات
تکٌگاری:
تحویل فی الشعر الجاّلی رؤیة ًقذیة تحویل كتاب االًتواء فی الشعر الجاّلی \ د.فارٍق اسلین
ٗحٖ الزثَسٕ ،الطؼش الزاّلٖ خصائصِ ٍفًٌَِ ًاصش الذٗي األسذ ،هصادس الطؼش الزاّلٖ
دیَاى ّای اشعار جاّلی ٍ هخضرهیي را ایٌجا تِ ًحَ كاهل دریافت كٌیذ ،كِ سِ دستِ ترایشاى قرار دادُ ام:
دَٗاى الخٌساء ( ضاػشُ ٕ هطَْس دس ػصش پ٘اهثش اسالم ،پس اص هخضشه٘ي) دَٗاى الٌاتغٔ الزت٘اًٖ (راّلٖ -اختالف است وِ هؼلمِ ٕ اٍ سا ّن رضٍ هؼلمات تذاًٌذ ٗا ًِ .ضؼشّإ اٗطاى ٍ صّ٘ش تِ ًحَ ضگفت آٍسٕ سشضاس اص هؼاًٖ حىوٖ ٍ فشصاًگٖ ّا ٍ خشدٍسصٕ ّاستٍ ،اهلل الؼالن) دَٗاى اهشؤ الم٘س (وِ ٗمٌ٘ا هطَْستشٗي ضاػش راّلٖ است ٍ هؼلمِ ٕ ضْ٘ش "لفا ًثه" اٍل٘ي اص هؼلمات است ٍ آلإ حزت ّاضوٖ دستَس هٖ دادًذ وِ ّوِ اص تشش وٌ٘ن ٍ تزضِٗ ٍ تشو٘ة ٍ هفشداتص سا تذاً٘ن! وتاب "ٗاد ٗاس" اٗي ووتشٗي سا اگش دٗذُ تاض٘ذ ضشح ٍ تشروِ ٍ تحل٘ل اٗي هؼلمِ است) دَٗاى تأتط ضشا (اٗطاى اص "صؼال٘ه" است وِ دستِ إ ضثِ "سات٘ي َّد" ٍ "ػ٘اس" تَدًذ وِ تِ دٍس اص لثاٗل ٍ تٌْا هٖ صٗستٌذ ٍ دس ػ٘ي ساّضًٖ فتَت ٍ وشم خاظ خَد سا لائل تَدًذ ٍ ضؼشضاى ًىات رالثٖ ّن اح٘اًا داسد ،اها ووتش هَسد پسٌذ رائمِ ٕ اٗشاًٖ است تا راٖٗ وِ هي دٗذُ ام ،ػلٖ إ حال تَصِ٘ ًوٖ وٌن وِ تا دٍاٍٗي اٗي گشٍُ خستِ ضَٗذ ،تلىِ ّواى ه٘ضاى وِ دس هزاًٖ ٍ اهخال آى ًمل ضذُ واهال وفاٗت داسدۺ ترجوِ الوجاًی الحذیثِ (جلذ 2 ٍ 1را شوا استفادُ كٌیذ ) دَٗاى حاتن الطائٖ ( آًمذس تاسٗخ ٍ تخ٘ل ٍ اسطَسُ ٍ ٍالغ دس هَسد اٗطاى تِ ّن آه٘ختِ وِ اظْاس ًظش ًوٖ تَاى وشد ،اها ظاّشا ٍ تذٍى هطالؼِ ٕ وافٖ اٌٗطَس ٗافتِ ام وِ ّش چ٘ضٕ تِ سٍح٘ات هطَْس اص اٗطاى هٖ خَسدُ تِ اٗطاى ًسثت دادُ ضذُ ٍ سٍاٗت ّإ روغ آٍسًذگاى هزوَػِ ّإ ضؼشٕ دس لشٍى هتأخش فشتِ تش اص هزوَػِ ّإ ًخست٘ي است .اضؼاس هزوَس وِ تس٘اسٕ اص آًْا رضٍ اهخال سائشُ ٍ ضشب الوخل ّا لشاس گشفتِ ،تشإ استطْاد ًحَٕ ٍ استٌاد تفس٘شٕ ًضد اّل في ٍارذ اػتثاس ً٘ست)
دَٗاى صّ٘ش تي أتٖ سلوى ( ضاػشٕ تا تفىش ٍ تؼمل فشاتش اص ػشف ٍ هتؼاسف ػصش خَٗص وِ حتٖ اه٘ش الوإهٌ٘ي ػلِ٘ السالم چٌذ هَسد دس ًْذ الثالغٔ تِ ضؼش ٍٕ استٌاد ٍ استطْاد ٗا ػلٖ االلل ًمل لَل داسد ٍ ٍٕ اضْش اص آى است وِ تَض٘ح تخَاّذ) دَٗاى طشفٔ تي الؼثذ ( پ٘ص وسَت ضؼش ػاضماًِ ٕ ػشتٖ ،هٌتْٖ ًِ آى ضؼش ػاضماًِ إ وِ دس دٍساى ووال ضؼش ػشتٖ دس ػصش ػثاسٖ هٖ ٗات٘ن ،تلىِ ...تخَاً٘ذ خَدتاى ٍ تثٌ٘٘ذ چِ ًت٘زِ إ هٖ گ٘شٗذ) دَٗاى ػشٍٓ تي الَسد ٍالسوَأل (اص صؼال٘ىٌذ تٌا تش الَٕ ،خصائصٖ ّن داسًذ .ت٘طتش اص ح٘ج تاسٗخ ادت٘ات ٍ اص ح٘ج ػٌاصش ارتواػٖ وِ دس ضؼشضاى حاوٖ اص سثه صًذگٖ ٍ فشٌّگ حاون است هْوٌذ، تا اص ًظش ادتٖ ،اها اگش راى سالن اص ًمادٕ ّإ هذسى طِ حس٘ي ٍ پ٘شٍاى غشتٖ ٍ ػشت٘ص تِ دس تثشًذ) دَٗاى ػٌتشٓ (ّىزا +ػصث٘ت لَهٖ ّن اًؼىاس هتفاٍتٖ داسد دس ضؼشش) دَٗاى ل٘س تي رسٗح دَٗاى لث٘ذ تي ست٘ؼٔ ( تٌا تش الَٕ اص اصحاب هؼلمات استٗ ،لىِ تِ ًظش اٗي حم٘ش هؼتثشتشٗي هؼلمِ اص ح٘ج صحت اًتساب سا اٍ داسد ٍ)... ٍ اها هجوَعِ ّایی كِ هصادر ایي اشعارًذ ٍ یا حاٍی آًْایٌذ ،هْوش ّویي ّاست:
خضأً األدب ٍغاٗٔ االسب أضؼاس الطؼشاء الستٔ الزاّل٘٘ي األصوؼٖ األصوؼ٘اتزوْشٓ خطة الؼشب روْشٓ ضؼشاء الؼشب للمشضٖ رَاّش األدب صّش اٙداب ٍ حوش األلثاب للحصشٕ
ٍ اها از شرٍح:
ٍ اها ضشٍح هْن ( وِ دس ػشتٖ تشإ ّش ضاػشٕ ّضاس گًَِ اش ّست ٍ ّش ػشب صتاًٖ تخَاّذ ضاػشٕ سا تطٌاسذ ،حتٖ غ٘ش ػشب ،ضشح ٍ لغت ًاهِ ٕ هَسد ً٘اصش سا هٖ ٗاتذ ٍ دس اٗشاى احذٕ ًوٖ تَاًذ هگش تا هطالؼات ٍ تحص٘الت طَالًٖ هَفك تِ خَاًذى سادُ ٕ وتاتٖ ادتٖ ضَد هتاسفاًِ) اصلٖ ٍ ػوذُ سا اٗي هٖ داًٌذٍ ،لَ هي ضخصا دسس وِ هٖ دادم اص سٍٕ خط٘ة تثشٗضٕ تَد ٍ هتي ّن چاج ...ا لشاس دادُ تَدمۺ
ضشح الوؼلمات السثغ-الضٍصًٖ ( وِ وتاب دسسٖ استاًذاسدش ّن ّو٘ي است ٍ دس هطْذ خ٘لٖ ّا دسس هٖ دٌّذ ٍ دس لن ّن افستص سا ّو٘ي تاصگٖ تشإ ٗىٖ اص دٍستاى تِ 600ته تَهاى خشٗذم) اهش ؤ الم٘س طشفٔ تي الؼثذ -صّ٘ش تي اتٖ سلوٖ لث٘ذ تي ست٘ؼٔ ػوش ٍ تي ولخَم ػٌتشٓ تي ضذاد حاسث تي حلضُ