BNR31

LAAT HET LOS, HET KOMT WEL TERUG

Sportclub zonder plastic

Maak je tuin groen(er)

Met pensioen: en dan?

NEEM GRATIS MEE

LEES EN GEEF DOOR

Volg en like ons b.bloemendaal b-magazine.nl bee-media.nl

Elk steentje telt

Heb ik het de hele tijd koud als de verwarming een graadje lager staat? (het went) Ga ik korter douchen? (toch eens een timer zetten) Met de fiets of de auto naar die afspraak? (nog even de weer-app checken). Zo zijn er vele vragen te stellen en dingen te doen om je ecologische voetprint te verkleinen.

Mensen nemen elkaar graag de maat als het gaat over rekening houden met het milieu (‘Zonnepanelen, maar wél drie keer per jaar vliegen!’). Of ze vinden dat de overheid de klimaatproblemen maar moet oplossen. Intussen zien we in het nieuws steeds vaker wat plensbuien, windhozen, natuurbranden en zeespiegelstijging kunnen aanrichten. Ook dicht bij huis, bijvoorbeeld in de vorm van een hoge grondwaterstand. Klimaatverandering blijft de komende jaren aandacht vragen, al is het maar omdat niemand nog alle antwoorden heeft. Toch kan ieder van ons elke dag een steentje bijdragen aan herstel van ecosystemen, het voorkomen van waterverspilling en het verminderen van energieverbruik. Daarom kozen we ‘Eco’ als thema voor deze B.

De lente komt eraan, tijd om je huis eens flink op te frissen. Hoe houd je een milieuvriendelijke voorjaarsschoonmaak? En als je toch bezig

bent, kun je misschien maatregelen nemen om energie te besparen. Over dat laatste adviseert De Energieke Burger al vijf jaar lang gratis aan inwoners. En er komt nog een initiatief aan waarbij burgers elkaar raad geven: de gemeente doet mee aan het project Tuinrangers. Ook voor uitvaarten en het inrichten van je huis zijn er ecologisch verantwoorde keuzes.

We vonden nog andere bijzondere verhalen in de omgeving. Een buurtgenoot die niets liever doet dan boemerang gooien. De Vleermuiswerkgroep legt uit waarom Bloemendaal een heuse vleermuizenhotspot is. En vijf dorpsgenoten die (bijna of net) met pensioen zijn vertellen wat die nieuwe levensfase voor hen betekent.

Een behoorlijk grijze winter doet het verlangen naar licht en warmte groeien. Zodra die zich aandienen, zitten de terrassen vol. Uit de wind, in het zonnetje – de perfecte plek om op je gemak een paar uur te lezen. Op pag. 8-9 vind je acht lokale auteurs die afgelopen jaar een boek schreven. Laat ons weten welke je zou willlen winnen.

Op naar een zonnig (hopelijk niet te droog, niet te nat) voorjaar.

Mimi Sugarman, Ellen Meijer en Maaike Brouwer

Hilde de Wolf

SCAN MIJ

LOSSE NUMMERS NABESTELLEN

Je kunt B.Magazine nummer 31 nabestellen voor € 7,95 + € 4,60 verzendkosten. Ook eerdere uitgaven van B. zijn nog verkrijgbaar, zolang de voorraad strekt. Mail naar info@bee-media.nl o.v.v. nabestellen en vermeld je naam, adres en de uitgave(n) die je wilt ontvangen.

Volg en like ons b.bloemendaal b-magazine.nl bee-media.nl

SCAN MIJ

Coverfoto: Wendy Laimböck-Dekker

in elk nummer

7 Hebbes! Leuke dingen voor jezelf of om cadeau te geven

8 Mail & win: Boeken van acht lokale auteurs

11 10 pagina’s kunst en cultuur

74 Culinair: thuis verrukkelijk Japans koken

89 Agenda

97 Medewerkers

98 Adressen en colofon

columns

Bas Wassenberg 35 43 51 63

Juliëtte van der Hulst

Roos Panis

Jessica IJzer

thema: eco

Een milieuvriendelijke voorjaarsschoonmaak

Energie besparen in huis

Op naar plasticvrije sportclubs

Advies voor een klimaatbestendige tuin

Zorg goed voor de bodem Zelf natuurlijke verf maken

Met pensioen: hoe voelt dat?

Boemerang gooien op het strand Hotspot voor vleermuizen

Bij een overlijden komt er veel op u af. Wij kunnen u veel zorgen uit handen nemen.

EEN UITVAART BEGELEIDEN

Dit doen we met warmte en persoonlijke betrokkenheid. Wij zijn er voor u , of het nu gaat om een grote uitvaart in een aula of een intiem afscheid in ons Afscheidshuis in Bloemendaal.

Hier kan uw dierbare verblijven vanaf het overlijden tot aan de dag van de uitvaart.

Voor meer informatie kijk op www.afscheidshuisbloemendaal.nl of neem contact met ons op.

Astrid Rengers

Uitvaartverzorger

Afscheidshuis Bloemendaal Bergweg 60, Bloemendaal 023-5260327 / 0255-729100

Frans Selhorst – gediplomeerd Shiatsu massagetherapeut

Heb je lichamelijke of mentale klachten?

Bodymindmassage vermindert problemen en kan een oplossing bieden wanneer reguliere behandeling niet voldoet. De kosten worden mogelijk vergoed vanuit de aanvullende zorgverzekering.

Amaryllislaan 2

2121 TG Bennebroek

bodymindmassage@hotmail.com

Bodymindmassage.nl ma di do vr – 9.00-22.00 uur

Word jij onze extra saleskracht?

Ben je een kei in het verkopen van advertenties en heb je een groot netwerk in en om de Bloemendaalse dorpen?

Lijkt het je leuk om 3 keer per jaar mee te werken in ons team, aan de productie van B.Magazine? Stuur dan een e-mail naar info@bee-media.nl.

(eco) logisch

1 Hout uit Nederland kan zulke mooie tafels voortbrengen. Forest Fools gebruikt alleen hout dat afkomstig is van bosonderhoud en werkt het af met natuurlijke olie of beits. Een pronkstuk voor in je huis of een eyecatcher op kantoor.

Tafel Forest Fools | prijs op aanvraag | op maat verkrijgbaar in breedtes 70-130 cm en lengtes tot 5 meter | forestfools.com

2 Deze dressing met een vleugje Limburgse mosterd combineert fantastisch met voorjaarssalades. Denk: asperges, bladsalades, carpaccio, mmm. Er komt zo veel lekkers uit eigen land.

Eyserhalte Daslook dressing 200 ml € 6,95 | Kort Bij bloemendaal | kort-bij.nl

3 Freds afvaltruck (met motorgeluid!) leert kleintjes spelenderwijs afval sorteren. En daar horen natuurlijk verschillende recyclebakken bij. Het speelgoed van WOW Toys is PVC-en PBA-vrij, en bevat geen kleine onderdelen.

Fred’s Push & Go van WOW Toys € 54,95

Goed Speel Goed Bloemendaal goedspeelgoedbloemendaal.nl

4 Hollandse whisky – die wil je geproefd hebben. Deze 5 jaar oude single-bourbon-cask whisky heeft maandenlang gerijpt in vermoutvaten. Dat geeft ‘m een kruidige smaak met een subtiel zoetje. Willem’s Whisky Original Rare Vermouth Cask Finish (70 cl) € 59,95 Wijnkoperij Henri Bloem | Bloemendaal | henribloem.nl

5 Met de vrolijke kleuren uit de nieuwe collectie van Xsensible zie je de lente al voor je. Tijd om lekker lang buiten te zijn, want deze sneakers zitten zó comfortabel dat je blijft lopen.

Sneakers Xsensible Next generation ‘Cognac multi Ponte Vecchio’ € 250 | Kaptein luxe schoenen en lederwaren | Heemstede kapteinshop.nl

De Dienstmaagd

Chantal de Mol

Via persoonlijke verhalen en spirituele lessen wijst Chantal de Mol vrouwen de weg naar heling en zelfwaarde. Veel vrouwen zijn geneigd het welzijn van anderen boven dat van henzelf te plaatsen. Ze pleasen en proberen vaak (te) veel bordjes tegelijk in de lucht te houden. Hoe kun je controle loslaten en bewust kiezen voor wat je geluk, veiligheid en rust brengt?

Chantal: ‘Ik wil met dit boek zo veel mogelijk vrouwen bewustmaken van hun oer-verbinding met zelfliefde, geloof, vertrouwen en blijdschap. Wat je ook meemaakt. Alleen in die verbinding kun je jouw bijzondere missie en geluk leven. Het wordt tijd dat oude woorden als dienen, sensualiteit en maagdelijkheid een nieuwe betekenis krijgen. Het geluk, de veiligheid en passie waar we naar verlangen vinden we in onze toewijding aan onszelf en het leven.’ Chantal biedt ook gratis downloads van meditaties. Een deel van de opbrengst van het boek gaat naar stichting Free a Girl. € 39,95

Hellespont

Sophie Boreel

In haar debuutroman vermengt hogeschooldocente Sophie Boreel bekende en onbekende werelden. Het bekende zit in de omgeving waar het verhaal zich afspeelt: Kennemerland. Wie hier in de buurt woont, herkent bijvoorbeeld de landgoederen en het duingebied. Hoofdpersoon Maureen betreedt een voor haar nieuwe wereld wanneer ze, als eerste in haar familie, gaat studeren. Ze moet zich handhaven in een omgeving waarvan ze de sociale codes niet kent. Dan ontmoet ze in het zwembad Bomma en leert ze al snel hoe het eraan toegaat in hogere kringen. Maureen stort zich vol overgave in haar nieuwe leven, maar kan ze blijven drijven?

De auteur stak ooit zelf de Hellespont zwemmend over, een zeestraat in het noordwesten van Turkije. Haar man is medeoprichter van de Amsterdam City Swim. De opbrengst van het boek gaat naar Stichting ALS Nederland, een organisatie die wetenschappelijk onderzoek financiert naar de oorzaak en behandeling van dodelijke zenuwspierziekten. € 23,50 - uitgeverij Kleine uil

Trip!

Michiel Jansen Hoewel Simon opgroeide in Amsterdam, is hij meer schuchter dan streetwise wanneer hij gaat studeren. Al snel nadat hij zich heeft aangesloten bij een studentenvereniging leert hij Zoë kennen. De vonk lijkt over te springen, maar zij kiest voor Hidde. Er wordt flink aangerommeld met drank, drugs, seks en liefde, intussen vormt zich een groep vrienden voor het leven.

De debuutroman van Bloemendaler Michiel Jansen is een coming of ageverhaal: hoofdpersoon Simon ontdekt zichzelf in een nieuwe, spannende fase – met alle onzekerheden en uitspattingen die daarbij horen. Voor hem en zijn vrienden is het leven een trip waarin je je steeds een stap verder ontwikkelt. Leuk detail: elk hoofdstuk begint met een regel uit een bekende popsong of literatuurklassieker. ‘It was good what we did yesterday, and I’d do it once again’, (The Velvet Underground).

€ 7,99 (e-book*)

Duurzaam door Spanje

Marion Hoogwegt

Duurzaam reizen gaat over meer dan vervoer. Het gaat net zo goed over bewust kiezen waar je slaapt, wat je eet en over respect voor natuur en cultuur. Maak kennis met 35 bevlogen

Spaanse ondernemers die zich inzetten voor het behoud van natuur, cultuur, tradities en voor samenwerking met lokale producenten en inwoners. Deze gids helpt je je ecologische voetafdruk te verkleinen, je positieve impact te vergroten en optimaal te genieten van het moois dat Spanje te bieden heeft.

In 2023 maakte Spanjekenner en reisjournaliste

Marion Hoogwegt in een camperbus een roadtrip door Spanje om lokale ondernemers te interviewen over hun leven en werk. Samen met de Overveense Marjan Gielen promoot zij duurzame reizen door Spanje. € 24,95 - maxperiencespain.com

Fladdertje

Annemiek

Metselaar-Tervoort

Een kleurrijk voorleesboek voor peuters en kleuters over een jonge vleermuis die een huis zoekt (lees meer over vleermuizen op pag. 56). Fladdertje en haar moeder wonen met een heleboel andere vleermuizen in een holle boom. Een fijne ‘hangplek’, tot op een dag de boom wordt omgehakt. Nu moeten ze op zoek naar een ander thuis. Maar steeds als ze een nieuwe plek hebben gevonden, kunnen ze ook daar niet blijven.

Als juf las Annemiek Metselaar talloze prentenboeken voor aan de kinderen in haar kleuterklas. Inmiddels is ze met pensioen en heeft ze meer tijd voor hobby’s, zoals aquarelleren. Haar interesse in vleermuizen bracht haar op het idee van een prentenboek.

Zo is Fladdertje geboren.

€ 16,99 - uitgeverij Boekscout

Lief en leed

in Bloemendaal 1940-1945

Lisa van de Bunt, Carin van Riessen en Michiel Niesen

De Bloemendaalse gemeenschap werd diep getroffen door de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog. Evacuaties, razzia’s, verlies van dierbaren, huiszoekingen, hongersnood en geweld waren aan de orde van de dag. Joodse inwoners hadden het uitzonderlijk zwaar te verduren. Dit boek is een waardevolle aanvulling op de lokale geschiedschrijving uit de oorlogsperiode en bevat veel ooggetuigenverslagen.

Naast de donkere kanten van de bezetting vertelt het ook over liefdevolle hulp, saamhorigheid en hoop.

Lisa van de Bunt is emeritus hoogleraar bedrijfskunde. Hij woont al zijn hele leven in Bloemendaal. In het boek staan ook zijn persoonlijke ervaringen. Verzetsheldin

Corrie ten Boom kwam geregeld bij zijn ouders op bezoek aan de Duinwijckweg. Als driejarige maakte Lisa het bombardement mee op zijn straat, waarbij o.a. zijn zevenjarige zusje Mary om het leven kwam (zie ook pag. 12).

€ 19,95 - uitgeverij Van Wijland

De bijrijder

uit de schaduw van autisme

Henrike van Engelenburg

Een intergenerationeel verhaal over de impact van autisme op naasten – de bijrijders: taboedoorbrekend en pijnlijk intens. Noëlle is een vrouw die worstelt met de gevolgen van het opgroeien met een ouder met (vermoedelijk) autisme. Het gaat hierbij om een ‘normaal’ intelligente ouder die ogenschijnlijk goed functioneert in het dagelijks leven, maar wiens bijzondere gedrag diepe sporen nalaat binnen de familie.

De roman raakt thema’s die vaak verborgen blijven. Zo worstelt Noëlle met een groot taboe: haar hekel aan haar eigen kind. Om zicht te krijgen op haar kwelgeesten duikt ze in de geschiedenis van haar familie en ontdekt ze patronen die niemand eerder zag. Theaterproducent Henrike: 'Dit is ook mijn eigen verhaal. Ik hoop hiermee bij te dragen aan een bredere dialoog over de psychologische impact van neurodiversiteit binnen families.' € 25,99 - uitgeverij Acco

The Fairy Godmother

Sarah Tercel

Als je houdt van zwarte humor en horror, neem dan een duik in de denkwereld van seriemoordenaar Amy Fitzgerald. Vanuit de kliniek waar ze is opgenomen schrijft ze brieven waarin ze haar eigen, verwrongen draai geeft aan klassieke sprookjes. Daarbij richt ze zich rechtstreeks tot de lezer: ‘Well, well, well, you are thinking about reading my correspondence. What a nosy parker you are…’ Zoals wel vaker bij psychopathische misdadigers kan Amy een en al charme zijn, maar heeft ze ook macabere trekken. Dat zet aan tot denken: zit niet het goede en kwade in ieder van ons?

De Bloemendaalse Sarah Tercel (pseudoniem) runt een all British tearoom in Haarlem, waar je haar overheerlijke taarten kunt proeven. Naast haar bestaan als horecaondernemer schrijft ze fictie. ‘The Fairy Godmother: The Correspondence of the Child Serial Killer Amy Fitzgerald’ is haar eerste roman. Op Tumblr blogt ze onder de titel ‘The halfway hostess’. € 9,49 (e-book*)

mail & win

Meedoen & winnen?

Wil je kans maken op één van deze boeken? We mogen er van elk twee weggeven. Volg ons op Facebook en ga dan naar b-magazine.nl/winnen en vul het online winformulier in. Meedoen kan tot en met 1 mei 2025. Winnaars ontvangen persoonlijk bericht.

Kasper van der Veldt

kunst & cultuur

Dit voorjaar valt weer van alles te ontdekken en beleven in musea en op grote en kleinere podia. Kijk achter in deze B. voor meer tips.

Cultuur en het vermogen vooruit te kijken

Waarin verschilt de mens van het dier? Het eenvoudige antwoord is dat dit een onzinvraag is, want mensen zijn ook dieren. De vraag wordt interessant als we preciezer kijken, naar het verschil tussen mensen en verwante dieren, zoals mensapen. Lang werd gedacht dat een uniek verschil het gebruik van gereedschap was. Dat kunnen we wegstrepen: diverse diersoorten, waaronder chimpansees, gebruiken gereedschap. Taal misschien? Ook daarvoor geldt dat diverse andere soorten communiceren, naast mensapen bijvoorbeeld ook dolfijnen. In beide gevallen kun je wel stellen dat mensen het veel beter kunnen, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor het doorgeven van kennis: wij hoeven het wiel niet steeds opnieuw uit te vinden – wat overigens in de geschiedenis van de mensheid wel gebeurd is – maar kunnen voortbouwen op de verzamelde kennis van onze voorvaders en -moeders.

De laatste jaren groeit de aandacht voor het vermogen om vooruit te kijken, foresight in het Engels. Wij zijn er een stuk beter in om ons een mogelijke toekomst voor te stellen, inclusief het gevolg van ons eigen handelen. Stel je de volgende proefopstelling voor: een verticale buis met een splitsing, waarna er twee pijpen naar beneden komen. Als je er bovenin iets ingooit (bijvoorbeeld een snoepje), dan komt dat ongeveer de helft van de keren uit de linkerbuis en de helft van de tijd uit de rechterbuis. Mensapen houden in de opstelling een hand onder een van de twee buizen. Wanneer het snoepje aan de andere kant komt, veranderen ze van buis. Tot ze daar weer teleurgesteld worden en ze na verloop van tijd afdruipen. Menselijke peuters daarentegen hebben al vrij snel door dat het snoepje ofwel links ofwel rechts uit de buis komt, en houden hun handen onder de twee buizen – wat de mensapen fysiek ook zouden kunnen doen, maar niet bedenken. In hun boek ‘The invention of tomorrow’ stellen drie Australische onderzoekers dit vermogen centraal om te verklaren hoe cultuur is ontstaan, evenals de verdere ontwikkelingen van taal en gereedschappen. Wat begon met samen jagen en ‘s avonds bij het kampvuur zitten en grottekeningen maken, leidde tot samenwerkingen die het leven van de bedenkers overstegen. Tot aan het bouwen van kathedralen, componeren van symfonieën en schrijven van complexe romans.

De vraag is nu of dit vermogen om vooruit te kijken voldoende ontwikkeld is. In elk geval wel om landdieren zo te overheersen dat ze in overgrote meerderheid ofwel door ons beheerst ofwel met uitsterven bedreigd worden. Maar zijn we ook in staat om de langeretermijneffecten van ons gedrag te voorkomen? Voorlopig lijken we nogal bijziend. Maar laten we de hoop niet opgeven: volgens wetenschappers hebben we nog enkele decennia om een klimaat-apocalyps af te wenden. Daarvoor zullen we opnieuw groter moeten dromen en doen, net als de bouwers van de kathedralen.

Reinout Wiers hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam, auteur van ‘Akrasia, over vrije wil, verslaving en verandering’ en voorzitter van Muzenforum

De expositie 'Lief en Leed' is de hele zomer te zien in het Simon de Heerplantsoen.

Expositie 'Lief en Leed'

Tachtig jaar geleden werd de Duinwijckweg in Bloemendaal bij vergissing gebombardeerd. Ook het huis van kunstschilder Simon de Heer werd getroffen.

Het was een warme voorjaarsdag, die 16e april in 1945. ’s Middags rond half drie vlogen jachtbommenwerpers van de Britse Royal Air Force (RAF) over Bloemendaal voor een verkenningsvlucht. Tegen half zes keerden ze terug. Het kenmerkende geluid van de ronkende Spitfires was al van ver te horen. Toen vielen de bommen. De hele Duinwijckweg werd getroffen. Er vielen uiteindelijk negen doden te betreuren, waaronder drie kinderen. Vier mensen raakten zwaargewond. De schade was enorm.

Een van de dodelijke slachtoffers was Corry Meijer-de Heer, dochter van Simon en Derkje de Heer en moeder van Dickje, destijds een dreumes van vijftien maanden. Corry was in verwachting, ook haar baby overleefde het niet. Dickjes vriendje Lisa van de Bunt verloor die dag zijn zevenjarige zusje Mary.

“Mijn moeder heeft nog vier dagen geleefd,” vertelt Dickje tachtig jaar later. “Ze vroeg mijn oma om goed voor mij te zorgen. Toen ik zeven was, hertrouwde mijn vader. Oma wilde mij niet kwijt en wist het zo te regelen dat het atelier van grootvader Simon werd omgebouwd. Zo kwamen we naast hen te wonen en kon oma over mij blijven moederen.”

‘Lief en Leed in Bloemendaal 1940-1945’

In 2021 schreef Lisa van de Bunt met twee co-auteurs een boek over de bezetting in Bloemendaal, waarin hij ook vertelt over deze persoonlijke oorlogsgeschiedenis. Lees op pag. 8-9 hoe je dit boek kunt winnen.

Donderend geraas

Lisa was destijds een peuter van drie. Het bombardement staat in zijn geheugen gegrift. “Ik lag boven in mijn ledikantje toen er een donderend geraas klonk. Alle ramen vlogen uit de sponningen en de glasscherven vlogen in het rond. Mijn moeder kwam naar boven gesprint om me uit bed te halen. Ze legde me op de vloer beneden in de gang en ging bovenop me liggen. Later kwam mijn vader thuis met mijn overleden zusje in zijn armen. Hij had haar gevonden in

het puin van het huis aan de overkant. Hij zette haar op schoot, zoals hij altijd deed. Ik zie hem nog zitten op de witte keukenstoel, totaal ontredderd.”

Portretten

Dickje bewaart warme herinneringen aan haar jeugd bij Simon en Derkje. “Mijn grootvader was altijd aan het werk. Ik moest vaak voor hem poseren. Die portretjes hing hij op bij Duin en Kruidberg, zo wierf hij nieuwe klanten. Om te voorkomen dat ik me ging vervelen vertelde hij eindeloos sprookjes. Soms nam hij me mee naar de verfwinkel, waar hij me alle namen van kleuren leerde, zoals oker en karmijnrood.” De kinderen Van de Bunt heeft Simon ook geportretteerd: Lisa, zijn broer Akke en zusje Mary. Ook het grafje van Mary legde hij vast op het doek. Enkele jaren geleden schonk Lisa deze vier schilderijen aan Stichting Simon de Heer.

Vriendschap voor het leven

De kinderen van de Duinwijckweg speelden vaak samen. “Overal in de straat werden huizen gerepareerd en nieuw gebouwd, voor ons was dat een prachtig speelterrein,” herinnert Lisa zich. “In de duinen kon je van alles vinden wat de Duitsers hadden achtergelaten, zoals knijpkatten en zelfs handgranaten. Naast het verdriet was er ook avontuur.” Dickje en Lisa speelden pilootje en stewardess met een door haar vader geknutseld vliegtuigje en maakten de straat onveilig met een zeepkist. “Ik zeg altijd dat hij mijn eerste man was,” glimlacht Dickje. “We ‘trouwden’ in de tuin van Lisa, ik droeg een sluier van vitrage. Hij was zeven en ik vijf.” Lang na de tragische gebeurtenis is die vriendschap er nog altijd.

Het raadsel van het ‘vergisbombardement’ hield Lisa jarenlang bezig. Waarom hadden de geallieerden hun bommen precies boven Bloemendaal uitgegooid? Hij en Dickje spraken er vaak over. Rond 2012 besloten ze op onderzoek uit te gaan en bezochten het Imperial War Museum in Londen. “Net als vroeger was Dickje voor mij een goede makker, dit keer in mijn zoektocht,” aldus Lisa. “We ontdekten dat de verkenningsvlucht was uitgevoerd door een Frans squadron van de RAF. De Duitsers hadden in de weken daarvoor veel materieel van Utrecht naar Bloemendaal verplaatst. Inderdaad hadden er legerwagens gestaan aan het begin van de Duinwijckweg, langs het pad naar Caprera. Waarschijnlijk waren de piloten in de veronderstelling dat ze gecamoufleerde vrachtwagens bombardeerden. Op de dag van het bombardement waren die echter al weg.”

Ter nagedachtenis

Precies tachtig jaar na het bombardement – op woensdag 16 april 2025 – onthult burgemeester Michel Rog

een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Het monument is een initiatief van Stichting Ons Bloemendaal. In het Simon de Heerplantsoen in Bloemendaal, vlak bij de Duinwijckweg, is inmiddels een appelboom geplant, een verwijzing naar een schilderij van Simon. Er wordt een plaquette onthuld van kunstenares Liz van Baak. Esther Jansen, achterkleindochter van Simon de Heer en beheerder van zijn nalatenschap, heeft een expositie samengesteld met reproducties van een aantal van zijn schilderijen uit de oorlogsjaren en de wederopbouw, aangevuld met foto’s en achtergrondinformatie. De expositie is de hele zomer te zien in het Simon de Heerplantsoen in Bloemendaal.

➊ Lisa van de Bunt en Dickje Meijer

➋ Lisa en Dickje op hun zeepkist

Volgens Lisa reed hij voor geen meter

➌ Het huis van de familie De Heer raakte zwaar beschadigd door het bombardement

➍ Dickje

➎ Lisa van de Bunt

➏ Akke van de Bunt

➐ Mary van de Bunt

➑ Het graf van Simon's dochter

Corry Meijer-de Heer

➒ Het graf van buurmeisje Mary

ZOCHERLOUNGE

MEESTERLIJKE STILLEVENS

Het kunstenaarsduo Roman en Henriëtte Reisinger is gespecialiseerd in het vervaardigen van bloemstillevens in olieverf op paneel.

Bekijk je een schilderij van de Reisingers van een afstand, dan word je getroffen door de fotografische precisie. Kom je dichterbij, dan zie je dat ze die precisie bereiken met schilderkunstige technieken: de keuze voor dik opgelegde of juist transparante verf, scherpe kadering of fluïde contouren, weergave van lichtval en schaduwen en een wisselende penseelstreek.

Opvallend is ook de gedetailleerde aandacht voor de kenmerkende eigenschappen van de onderwerpen. Door het schilderen van een compositie ontstaat een nieuwe dimensie, een ruimtelijkheid die een foto niet heeft. Je kunt als het ware om een voorwerp heen kijken, verder dan het platte vlak. Zo zijn de schilderijen geen nauwgezet weergegeven realiteit, maar de reflectie van hoe Roman ieder onderdeel ziet en beleeft. Zelf noemt hij het ‘de werkelijkheid naar mijn hand zetten’.

De schilderijen zijn het resultaat van uitzonderlijk teamwork. Henriëtte bedenkt de concepten en maakt de composities die Roman schildert, waarbij hij gebruikmaakt van de 17e-eeuwse schildertechnieken van de Hollandse meesters. De composities zijn echter eigentijds. Hun werk is wereldwijd geliefd bij kunstverzamelaars.

Uitleg van de schilder

Op zondag 6 april om 14.00 uur opent de Zocherlounge een expositie van hun werk. Je kunt dan zowel olieverfschilderijen als reproducties bewonderen in aanwezigheid van de kunstenaars. Iedereen is van harte welkom. Op drie zondagmiddagen (11 april, 11 en 25 mei om 14.00 uur) geeft Roman uitleg over de totstandkoming van een meesterwerk.

Expositie 6 april (opening) t/m 25 mei. Meer informatie: zocherlounge.nl.

Dat kan gevoelig liggen, bijvoorbeeld na een scheiding. Een vraag om zorgvuldig over na te denken, ook in het belang van de (klein)kinderen. WIE NODIG JE UIT VOOR DE

YVONNE REICHRATH

UITVAARTVERZORGER

Kennemerplein 6-14 2011 MJ Haarlem

+31 6 5202 1776 info@yvonnereichrath.nl www.yvonnereichrath.nl yvonnereichrath.nl

Yvonne Reichrath

WERKGEBIED

Mijn werkgebied omvat de gemeenten Bloemendaal, Velsen, Haarlem en Amsterdam.

TEYLERS MUSEUM

Kijk naareensboven

De mens is gefascineerd door wat zich buiten de dampkring afspeelt. We turen naar sterren en planeten om het universum te begrijpen. De tentoonstelling ‘Kosmos’ in Teylers Museum laat zien hoe dat verkennen van de ruimte gebeurt, toen en nu.

Bij binnenkomst kun je niet om de Refugee Astronaut heen. Met een ruimtevaarthelm op staat hij/zij pontificaal bij de ingang van de eerste zaal. Dat het pak is gemaakt van kleurige stof uit West-Afrika, is geen toeval, vertelt Rieke Vos, conservator hedendaagse kunst bij Teylers. “Het verwijst naar klimaatverandering, waardoor het aardse leven in de toekomst misschien wel moet uitwijken naar een andere planeet. En naar migratie vanuit landen die bovengemiddeld worden geraakt door de klimaatcrisis.”

Astronomische ontdekkingen

Het bijzondere aan deze tentoonstelling is dat je de objecten en installaties in alle zalen van het museum tegenkomt. Zo hangt in de Ovale Zaal een enorme zilverkleurige bal – prototype van de eerste satellieten die NASA de ruimte in stuurde. Een vitrine toont planetaria van messing en ivoor uit de achttiende eeuw. Al sinds de begintijd behoren deze tot de collectie van het museum. Rieke: “Rijke mensen hadden dit soort instrumenten thuis om de planeten te bestuderen. In die tijd deden wetenschappers allerlei

astronomische ontdekkingen.” Los van hun nut zijn de planetaria ook prachtig om te zien.

Lichtvervuiling

De telescoop in de Ovale Zaal werd al in 1790 voor de collectie aangekocht. Hij stond een tijd lang in de sterrenwacht op het dak. Rieke betwijfelt of je er nog iets door kunt zien: “Door de toegenomen lichtvervuiling is kijken naar de sterren tegenwoordig best lastig.” Saskia Noor van Imhoff bouwde voor ‘Kosmos’ een installatie over het effect van te veel licht. Daarvoor maakte ze zeefdrukken van onder andere historische maanfoto’s die op zulk kwetsbaar papier zijn afgedrukt dat ze niet kunnen worden getoond. De ragfijne afbeeldingen contrasteren met felgekleurde groeilampen uit de landbouw.

Naar de maan

In de gang klinkt de Mondscheinsonate van Beethoven. Kunstenaar Katie Paterson vertaalde de klanken naar morsecode die naar de maan is gestuurd. Na terugkaatsing is de compositie veranderd; het lijkt of de maan een deel heeft ‘opge-

De Refugee Astronaut van Yinka Shonibare CBE in de Tweede Fossielenzaal van Teylers Museum.

De NonFunctional Satellite van Trevor Paglen in de Ovale Zaal.

geten’. Rieke wijst op een eeuwenoud prentenboekje waarin een mannetje met een ladder naar de maan reikt. ‘I want, I want’, staat eronder, “alsof je een kind hoort roepen om een speelgoedje. Het geeft te denken over rijke techbazen die naar Mars willen.”

Pleidooi voor nieuwsgierigheid

Er is nog veel meer te zien, zoals schilderijen van de sterrenstand tijdens gedenkwaardige gebeurtenissen op aarde en een kaart met dode sterren, de supernova’s. De tentoonstelling verbindt wetenschap met kunst, legt een link tussen astrologie en astronomie, en brengt heden en verleden bij elkaar. “Tegelijkertijd blijft wie zich in de kosmos verdiept ook een beetje in het duister tasten,” besluit Rieke. “De mens weet veel, maar nog veel meer niet. Daarom is ‘Kosmos’ een pleidooi voor nieuwsgierigheid.”

‘Kosmos’ t/m 29 juni tickets: teylersmuseum.nl

museum

Informatie en tickets verweymuseumhaarlem.nl

Kees Verwey, Portret Jeanne Verwey-Tilbusscher, 1951 (tentoonstelling: Jeanne VerweyTilbusscher – Meer dan muze)

VERWEY MUSEUM HAARLEM

GEDREVEN STREKEN

Kees Verwey, Atelierinterieur, 1971 (tentoonstelling: Atelier in beeld – Kees Verwey, Nico Koster, Hans de Bruijn)

4X VERWEY

t/m 30 maart

‘Aquarellen – Verwey op reis’

17 april t/m 4 januari 2026

‘Atelier in beeld – Kees Verwey, Nico Koster, Hans de Bruijn’

12 mei t/m 26 oktober

‘Jeanne Verwey-Tilbusscher Meer dan muze’

28 mei t/m 9 november

‘Verwey en zijn inspiratie –Breitner, Israels, Sluijter, Toorop e.a.’

In 2025 is het 125 jaar geleden dat Kees Verwey werd geboren. Verwey Museum Haarlem eert de markante kunstenaar daarom met maar liefst vier tentoonstellingen in één jaar, onder het motto ‘Streken van een meester’.

Het jubileumjaar begint met werk dat eigenlijk nooit voor publicatie bedoeld was. Kees Verwey schilderde de privéaquarellen tijdens zijn reizen naar onder meer Italië, Frankrijk en Engeland. “Wat ze zo goed maakt, is de vlotte, bijna nonchalante stijl, terwijl Verwey tegelijk precies wist wat hij deed,” zegt Laura van der Wijden, directeur van het museum. “Er zit veel spanning in. Lopend langs de doeken krijg je vanzelf zin om ook op reis te gaan.”

Kunstenaarsechtpaar

De tweede tentoonstelling geeft een inkijk in Verweys kunstenaarsleven. Je ziet schilderijen van zijn atelier, afgewisseld met beelden die fotograaf Nico Koster daar destijds van maakte, en portretten van hedendaagse kunstenaars op hun werkplek, gemaakt door Hans de Bruijn. De derde tentoonstelling is gewijd aan Jeanne Verwey-Tilbusscher. Zij was – naast vrouw en muze van de schilder – naaldkunstenaar. Ze gaf ook les in naaldkunst aan de Haarlemsche Huishoud- en Industrieschool. Verwey had grote bewondering voor Jeannes borduurwerken. “Ze ontmoetten elkaar bij een tekenclub,” aldus Laura, “en hij viel voor haar kleurgebruik.” In het museumcafé en de ruimtes daarnaast zijn zowel portretten te zien die Verwey van haar maakte als haar eigen borduurwerken en tekeningen.

Onbekende werken

Eind mei start de vierde expositie, over tijdgenoten die Verwey hebben geïnspireerd. Naast zijn eigen schilderijen hangen doeken van onder anderen George Breitner, Isaac Israels, Corneille, en Jan en Charley Toorop. Soms van dezelfde onderwerpen, zodat je de verschillen kunt zien. Dat in dit jubileumjaar vier tentoonstellingen mogelijk zijn vanuit verschillende invalshoeken is te danken aan het feit dat het museum tegenwoordig zelf het depot met Verweys werk beheert. Laura: “We kunnen door zijn hele collectie grasduinen en steeds andere selecties laten zien. Er was de laatste jaren sowieso al één zaal bestemd voor onze naamgever. Verwey was een gedreven man en een productieve kunstenaar. Er liggen bijna 1.900 werken in het depot, dus we kunnen jaren voort met steeds andere werken en nieuwe thema’s.”

Openingsweekend jubileum

Vanaf het Hemelvaartsweekend zijn – op de historische tentoonstelling ‘Allemaal Haarlemmers’ na – alle zalen gevuld met werk van Verwey. Op Hemelvaartsdag (29 mei) is de feestelijke publieksopening van het jubileumjaar, met allerlei extra activiteiten, zoals gratis rondleidingen. Laura: “Ook voor de doorgewinterde Verwey-liefhebber valt dit jaar veel nieuws te ontdekken. Deze kanten van de kunstenaar kende je vast nog niet allemaal.”

STADSKLOOSTER HAARLEM

THUISKOMEN

IN DE NATUUR

Door plassen rennen, in bomen klimmen en spontaan ruiken aan mooie bloemen: wanneer heb jij dat voor het laatst gedaan? Voor kinderen is dat de normaalste zaak van de wereld, zij voelen zich één met de natuur.

In ons volwassen leven zien we de natuur steeds vaker als een entiteit buiten onszelf, en niet zozeer als iets waar we deel van uitmaken, en onlosmakelijk mee verbonden zijn. We bewegen ons veelal in stedelijk gebied, vullen onze dagen achter scher-

kunst

ART & EVA

AARDSE TINTEN

De Bennebroekse kunstenares Eva van Asperen ontdekte de kracht van natuurlijke aardepigmenten. Het veranderde de manier waarop ze kijkt naar de natuur totaal.

“Ik zie een rijkdom aan kleuren en schoonheid in het alledaagse: in een sim-

men en raken daardoor steeds verder verwijderd van de ervaring van de wind op onze huid, de aarde onder onze voeten en het ritme van de seizoenen.

Open je zintuigen

Stadsklooster Haarlem nodigt je uit om opnieuw die speelsheid en verbondenheid te voelen en jezelf te herinneren aan iets wat je diep vanbinnen al weet: met de natuur zijn is thuiskomen.

Verschillende activiteiten laten je die verbinding met de natuur weer ervaren. Zo kun je je tijdens de Bosbeleving onderdompelen in de rust én de dynamiek van het bos, waarbij je de zintuigen opent en de natuur diepgaand ervaart. Wie graag schrijft kan meedoen met ‘Natuur & Haiku Schrijven’, een workshop waarin je in

pel bloemetje of een halfvergaan blaadje. Perfectie zit voor mij in het imperfecte.” Haar manier van werken is intuïtief, haar kunst is een zoektocht naar rust, vertraging en verbinding met de natuur. Met zelfgemaakte verf (zie pag. 48) van natuurlijke aardepigmenten creëert ze warme aardse tinten, prachtige texturen, en een subtiel spel tussen abstractie en realisme. Zo draagt elk schilderij de sporen van de aarde zelf.

Balans

Begin deze maand voltooide Eva een nieuwe collectie schilderijen, met als thema ‘balans’. Ze liet zich inspireren door de vloeiende ronde vormen van boomringen, een organisch symbool van de wisselwerking tussen groei en rust. “Balans is niet de afwezigheid van beweging, maar het vinden van innerlijke rust te midden ervan.”

Op artandeva.com kun je Eva's werk bekijken. Daar vind je ook informatie over workshops om te leren zelf natuurlijke verf te maken.

bewust

korte, poëtische teksten je natuurervaring vastlegt. Voor wie liever met beeld werkt, is er ‘Natuur & Tekenen’. Door te schetsen en te observeren leer je de natuur op een nieuwe manier kennen.

Of je nu verlangt naar verstilling en bezinning of je creativiteit wilt laten stromen: Stadsklooster Haarlem biedt activiteiten die je helpen om ‘uit je hoofd’ te komen en opnieuw te voelen dat je onderdeel bent van de natuur.

Kijk voor het volledige programma op stadskloosterhaarlem.nl

MUZENFORUM

MUSICI VAN TOPNIVEAU

IN BLOEMENDAAL

Acht keer per jaar kun je in de burgerzaal van het gemeentehuis live genieten van klassieke muziek. Op uitnodiging van Muzenforum treden daar gerenommeerde musici op die ook schitteren op internationale podia. Wonderlijk genoeg zijn er nog altijd muziekliefhebbers in Bloemendaal die dat niet weten.

Op zondag 30 maart staan Shunske

Sato en Shuann Chai op het podium. Sato behoort tot de beste violisten van zijn generatie en was onder andere concertmeester en artistiek leider van de Nederlandse Bachvereniging. Pianiste Chai geeft naast concerten ook internationale masterclasses en is een veelgevraagd docente. Hun gedeelde fascinatie voor Beethoven bracht hen bij elkaar, zowel in de muziek als in de liefde. Voor het concert in Bloemendaal hebben ze een gevarieerd programma samengesteld. Ze spelen werken van Mozart en Schubert en besluiten met sonate nr. 10 voor piano en viool van Beethoven.

Betoverende intensiteit

Het Arethusa Quartet, bestaande uit Daniel Rowland, Floor le Coultre, Dana Zemtsov en Maja Bogdanovic, sluit het concertseizoen 2024/25 op spectaculaire wijze af op

Arethusa Quartet

zondag 27 april. Het kwartet werd in 2023 opgericht door deze vier internationaal succesvolle musici, die tijdens gezamenlijke optredens op festivals een hechte vriendschap ontwikkelden. Het Arethusa Quartet combineert op het podium grote fantasie en creativiteit en dat zorgt voor een betoverende muzikale intensiteit. Zij spelen een programma met enkele van de meest opwindende werken voor strijkkwartet: Schubert, Shostakovich en Beethoven.

Tickets: muzenforum.nl. Kun je niet op eigen gelegenheid het concert bezoeken, vraag dan deur-tot-deur vervoer aan via vervoer@welzijnbloemendaal.nl.

OPENLUCHTTHEATER CAPRERA

ZING, DANS, LUISTER, LACH EN WANDEL

Nog even en het cultuurseizoen in Caprera barst weer los. Dit jaar is de programmering nóg gevarieerder, met cabaret, toneel, gospel, smartlappen, familievoorstellingen en muziekwandelingen.

Caprera is al decennia een begrip in Bloemendaal en ver daarbuiten. Naast de bekende popconcerten streeft het openluchttheater ernaar zo veel mogelijk verschillende genres te programmeren, om een unieke plek te creëren waar iedereen zich thuisvoelt. Zo keert dit jaar het genre toneel terug, met onder andere een bewerking van ‘Hamlet’ door Studio Antigone. “Hiermee leggen we een brug naar het verleden, toen toneel het belangrijkste onderdeel van de programmering was,” vertelt programmeur Peter van der Heyden. “Er is natuurlijk een oneindig aanbod aan voorstellingen, maar we kiezen bewust voor producties waarbij de setting in de natuur een extra dimensie toevoegt.”

Bijzondere samenwerkingen

Voor muziekliefhebbers is er meer keuze dan ooit. Voor het eerst staan twee grote gospelconcerten op het programma: een solo-optreden van Shirma Rouse met het Orkest van de Koninklijke Landmacht en een show van het jubilerende ZO! Gospel Choir. Caprera is, met haar unieke akoestiek, ook een geliefd podium voor orkesten. Het Jong Metropole en het Jazz Orchestra of the Concertgebouw zijn inmiddels vaste bespelers. Strijkersensemble Kamerata Zuid maakt met voormalig Kensington-frontman Eloi Youssef juist zijn debuut in Caprera en het Nederlands Kamerorkest speelt de Pastorale van Beethoven. Weet je weinig van klassieke muziek? Floris Kortie, bekend van tv-programma ‘Podium Klassiek’, vertelt meer over het verhaal achter de muziek.

Optredens in de natuur

Een voorstelling waarvan Peter verwacht dat die lokale bezoekers zal aanspreken

is ‘In Gods naam’ met Bastiaan Ragas: “Bastiaan woont in de buurt, veel mensen kennen hem. Hij geeft met muziek en persoonlijke observaties een eigentijdse interpretatie van de Bijbel; een bijzonder verhaal.” Ook het jaarlijkse wandelconcert ‘Walk On’ met Tim Knol is terug. Wandelend door het natuurpark hoor je vogels fluiten en kom je langs intieme muziekoptredens. Peter: “Dit is een voorbeeld van hoe cultuur en natuur elkaar prachtig versterken. Dat zou in een concertzaal nooit kunnen.”

Focus op eco

Caprera ligt in de natuur en probeert daarom zo groen mogelijk te ondernemen. Er zijn allang geen plastic muntjes meer, betalingen gaan via pin. Wegwerpbekers zijn vervangen door herbruikbare hardcups, tickets scan je vanaf je mobiel en afval wordt zo veel mogelijk gescheiden. Zelfs de pick-up truck achter de schermen rijdt nu elektrisch. Verder gebruikt Caprera overal led-verlichting en wordt drukwerk tot een minimum beperkt.

Kaartjes bemachtigen?

Om zo veel mogelijk mensen de kans te geven een show bij te wonen, beperkt Caprera het aantal kaartjes dat je tegelijk kunt bestellen. Voor wie tóch te laat is heeft Peter een tip: “Soms komen kaartjes terug van mensen die niet kunnen komen. Via de doorverkoopfunctie op Ticketmaster zijn die te koop tegen de oorspronkelijke prijs. De moeite waard om nog even te checken in de weken voor de voorstelling.”

theater

Programma 2025 en tickets: caprera.nu

Shirma Rouse

Bastiaan Ragas foto: Peter van Heun

Smartlappen Karaoke

boeken

Arno Koek van Boekhandel Blokker in Heemstede.

Taffy Brodesser-Akner

Het compromis van Long Island

In maart is het weer Boekenweek. Heerlijk moment in het jaar om nieuwe titels en schrijvers te proberen. Het team van Boekhandel Blokker geeft alvast tips.

Lex Passchier

De val van Tammy Davidson

Na een ontvoering van enkele dagen is zakenman Carl Fletcher ongeschonden teruggekomen. Althans, zo lijkt het. Veertig jaar later worstelt de familie nog altijd met de gevolgen van het voorval. Geld is er genoeg, dat biedt alleen geen bescherming tegen trauma en stuurloosheid. De drie volwassen kinderen, Carl zelf en zijn vrouw Ruth ontkomen, ondanks hun rijkdom, niet aan bodemloze ellende. Toch is het geen somber verhaal, dankzij de geestige stijl van Taffy Brodesser-Akner. Zij schreef ook ‘Fleishman is in Trouble’.

Annet: “Het verhaal van een rijke Joods-Amerikaanse familie waarin een gebeurtenis uit het verleden een lange, destructieve nawerking heeft. Dit boek neemt je mee in een duizelingwekkende achtbaan richting de afgrond. Het is met vaart, humor en grimmige satire geschreven. Een aanrader, vooral voor liefhebbers van de boeken van Jonathan Franzen.”

Marcel Möring

Mordechai

Het leven van de beroemde schrijver Mordechai Gompertz draait om vrijheid. Hij kiest compromisloos zijn eigen pad – een buitenstaander. Mordechai draagt de naam die al generaties lang overgaat van vader op zoon, maar met familie heeft hij nooit iets opgehad. Na bijna een heel mensenleven realiseert hij zich dat ook hij onlosmakelijk deel uitmaakt van zijn tijd en zijn familiegeschiedenis.

Sander: “Met veel plezier liet ik me meevoeren door Marcel Möring, die vertelt over Mordechai Gompertz, een van Nederlands grootste en bekendste schrijvers. Gompertz deelt tijdens een interview een klap uit aan zijn gesprekspartner. Dat is het startschot voor een duik in de familiegeschiedenis van enkele generaties. Maar het is vooral een verhaal over thuiskomen en thuis zijn: waar liggen je wortels en in hoeverre vormen deze je?”

Boekenweek bij Blokker - 12 t/m 23 maart

15 maart: ontmoet auteurs: Dennis Heijn, Otto de Kat, Harriët Duurvoort, Martin Rombouts en Thomas Heerma van Voss

Als je genoten hebt van ‘Oogappels’, wil je deze zeker lezen (de auteur schreef mee aan het scenario). In eerste instantie lijken het losse verhalen: over Puck, die twijfelt over haar kinderwens, een moordenaar op de vlucht en een jonge vrouw die zich beraadt op haar schrijfcarrière. Niets blijkt minder waar. Na de eerste bladzijde wil je weten hoe het zit.

Arno: “Een spannende thriller in verschillende delen, steeds verteld vanuit een ander perspectief (Puck, inspecteur Cees Vermunt, Jonathan en Tammy Davidson). Tot het einde blijft onduidelijk wat deze verhalen verbindt. Pas op het laatst komen ze samen in een verrassende plot-twist. Bijzonder is dat ieder deel een eigen sfeer heeft. Prachtig, filmisch en met vaart geschreven. Je voelt de spanning, maar ook het verdriet, de pijn.”

16 maart: muzikale vertelvoorstelling van Annet Schaap over ‘Krekel’ (vanaf 9 jaar)

18 maart: pubquiz over boeken

22 maart: voordracht Philip Huff over ‘De gedichtenapotheek’

23 maart: interview met Philip Oehmke over ‘De Schönwalds’

Lees meer tips van het team van Boekhandel Blokker in Heemstede op boekhandelblokker.nl.

NAAR EEN ZORGZAME SAMENLEVING

Gezond zijn betekent meer dan alleen dat je niet ziek bent. Het gaat om sterk zijn, zelf beslissingen nemen en een plezierig leven hebben. En ook over je lekker voelen, meedoen in de samenleving en kunnen functioneren in het dagelijks leven.

tekst:

m.m.v. gemeente Bloemendaal

Maaike Brouwer

Het zorgsysteem in Nederland is primair gericht op het behandelen en genezen van ziekte. De term positieve gezondheid staat voor veel meer en dat vraagt om een nieuwe benadering van zorg en gezondheid. Psycholoog en gedragswetenschapper Tom de Bruyne ondersteunt de regio Zuid-Kennemerland bij de zoektocht naar zo’n nieuw perspectief.

Onoplosbare kluwen

“Het woord ‘zorg’ roept veel negatieve associaties op,” stelt Tom vast. “Mensen brengen het in verband met efficiency en controle, een dreigend zorginfarct, exploderende kosten door de vergrijzing, een toenemend personeelstekort en groeiende wachtlijsten. Daar word je niet vrolijk van. De zorg heeft zich ontwikkeld tot een onoplosbare kluwen van problemen.”

Zorgconsumenten

De grote vraag is, aldus Tom, hoe we de zorg de komende jaren overeind kunnen houden. “De overheid en zorgverzekeraars hebben een systeem opgetuigd met een sterke centrale bemoeienis. Het gevolg is, dat de zorg zich gedraagt als producent en dat wij ons gedragen als zorgconsumenten. We betalen elke maand zorgpremie en verwachten dat de overheid vervolgens alles voor ons oplost. We betalen ervoor, dus we hebben er recht op. Alsof we een abonnement op goede zorg hebben. Die manier van denken kun je mensen niet kwalijk nemen. We zitten muurvast in dit systeem; het is een denkraam, een perspectief, dat ons blind maakt voor andere oplossingen.”

Een ander perspectief

Het bestaande denkraam beschouwt de dubbele vergrijzing als opdoemend probleem: het aantal ouderen neemt toe en

omdat mensen steeds ouder worden, stijgt de zorgvraag explosief. Tom draait het liever om. In zijn ogen zijn al die gepensioneerden niet het probleem, maar juist de oplossing. “Ouderen vormen een enorm leger van mensen die tijd hebben, zingeving en verbinding zoeken en iets willen bijdragen aan de gemeenschap. Kunnen we niet veel meer – wat we eigenlijk altijd al deden – voor elkaar zorgen, gebruik maken van elkaars hulp, tijd, creativiteit en intelligentie? En terugkeren naar zorgzame buurten, steden en regio’s? Laten we de zorg niet langer zien als een systeem dat de overheid moet regelen, maar kijken naar alternatieve vormen waar we met zijn allen enthousiast van worden.”

In Bloemendaal werken huisartsen, zorgverleners en lokale maatschappelijke organisaties al samen. Ze doorbreken zo de ‘eilandjescultuur’ waarbij iedereen in zijn eigen bubbel zit. Sinds een jaar bestaat er een duurzame verbinding tussen de medische en sociale domeinen. Onder de naam ‘Route Gezond’ ontwikkelen zij een brede blik op gezondheid en welzijn en omarmen zij de visie van positieve gezondheid.

Welzijn op recept Huisartsen weten dat gezondheidsklachten niet altijd een lichamelijke oorzaak hebben. In een flink aantal (niet gemeten) gevallen is sprake van onderliggende problemen, zoals eenzaamheid, psychische nood, geldzorgen of gebrek aan zingeving. In zo’n situatie is geen medische behandeling nodig, maar aandacht, praktische hulp of een zinvolle tijdbesteding. In Bloemendaal kunnen huisartsen mensen via een recept doorverwijzen naar welzijn. De betrokkene krijgt dan een professioneel consult bij Welzijn Bloemendaal om te bespreken wat het echte probleem is en op welke manier iemand het best geholpen kan worden. Een aantal huisartsen (en patiënten) heeft hier al positieve ervaringen mee opgedaan.

Betekenisvol zijn

“Er is veel onderzoek gedaan naar de psychologie van geluk,” zegt Tom. “Wat mensen het meest gelukkig maakt is van betekenis kunnen zijn voor anderen. Daarin zit de grootste motivator om een zorgzame buurt of gemeente te worden. Geef mensen dus de kans om betekenisvol te zijn. Daarvoor moeten we slimmer nadenken over hoe we onze samenleving vormgeven. Waar kunnen jong en oud

‘Wat mensen het meest gelukkig maakt is van betekenis kunnen zijn voor anderen’

elkaar ontmoeten? Waar kunnen we meer van elkaars kracht gebruikmaken?

Iedereen heeft iets in te brengen: ideeën, tijd, aandacht, zorg, liefde. Eenzaamheid is een grote ziekmaker. In een omgeving waarin mensen gezond leven, een sterke sociale binding hebben en zin verlenen ontstaan veel minder zorgvragen.”

Verbindend verhaal

Volgens Tom is er geen zorgcrisis, maar een verbeeldingscrisis. “We hebben een nieuw verhaal nodig over de zorg. Een verhaal van anders, slimmer, beter en warmer in plaats van minder en efficiënter.” Dat begint met inspirerende voorbeelden, waardoor het idee van een zorgzame buurt of dorp gaat leven en mensen op ideeën komen. “Als je goed om je heen kijkt, zie je overal initiatieven die aansluiten bij een zorgzame buurt, zeker ook in Bloemendaal. Dat is geen toeval; ze komen voort uit behoeften die alleen nog niet zo duidelijk zijn gedefinieerd. Het ontbreekt nog aan een allesomvattend, verbindend verhaal waar iedereen onderdeel van wil zijn. Niet om een zorgprobleem op te lossen, maar omdat je nu eenmaal graag wilt leven en oud worden in buurt waar mensen naar elkaar omkijken.”

INSPIRERENDE VOORBEELDEN

Ik sta sterk

Elke vier minuten belandt een 65-plusser op de spoedeisende hulp na een val. Herstel en revalidatie kosten vaak maanden en vallen heeft grote impact op iemands zelfstandigheid en zelfredzaamheid. De campagne ‘Ik sta sterk’ promoot de cursus valpreventie die SportSupport Kennemerland coördineert. Doel is ouderen weerbaarder te maken en steviger te laten staan. Ze leren wat ze zelf aan preventie kunnen doen; bewegingsoefeningen versterken de (been)spieren en verbeteren de balans.

Zelfstandigheid en zelfvertrouwen

Buurtsportcoach Pascalle Twisk ziet een toenemende belangstelling voor de cursus. “Veel mensen zeggen: ‘dit is niet voor mij, ik val nooit’. Mijn vraag is dan: ‘Wil je voorkomen dat je in de toekomst valt?’ Want dáár gaat het om.” Bij het ouder worden nemen spierkracht en balans af. Daardoor gaan mensen zich onzekerder voelen. Ze hebben de neiging minder te bewegen en naar buiten te gaan. Terwijl dat juist het risico op vallen vergroot. Pascalle: “We zien dat mensen na de cursus meer zelfvertrouwen hebben en bewuster bewegen. Na de cursus helpen we met het vinden van een passende activiteit.” SportSupport organiseert geregeld informatiebijeenkomsten waar je kunt testen hoe stevig je staat.

Kijk voor informatie op routegezond.nl

Buurttuin

Achter het monumentale gebouw van de bibliotheek en Welzijn Bloemendaal ligt de buurttuin van Bennebroek. Dit verborgen paradijsje herbergt onder meer een ontdektuin voor kinderen, een insectenhotel, moestuinbakken en een buitenkeuken. Eind februari is de tuin nog in winterrust. Binnenkort spelen of picknicken er weer kinderen van basisschool De Franciscus en de buitenschoolse opvang. Soms doet de tuin dienst als buitenlokaal en elke vrijdagmiddag – van maart tot oktober – is er tuinatelier. Onder leiding van juf Trudy werken groepjes leerlingen in de moestuin. Ze zaaien groenten en kruiden, schoffelen, oogsten, koken en eten. En ze leren welke andere planten eetbaar zijn. Ook buurtbewoners komen graag in de tuin.

Lief-en-Leedstraat

Het idee voor een Lief-en-Leedstraat in Vogelenzang ontstond tijdens de coronaperiode, toen sociaal contact beperkt was. In sommige straten organiseerden buren ontmoetingen vanaf het tuinpad. Twee mannen die al veertig jaar in dezelfde straat woonden en elkaar nog nooit hadden gesproken, raakten zo aan de praat. Na Covid bleven buurtgenoten in sommige straten ontmoetingen organiseren. “Wij doen dat twee keer per jaar, met Koningsdag en Oud en Nieuw,” vertelt een inwoonster. “Iedereen doet mee en vindt het leuk.”

Je gezien voelen

In de lente start een pilot met een officiële Lief-enLeed straat, waarin bewoners aandacht besteden aan buren die daar behoefte aan hebben. Welke straat het wordt is nog niet bekend. Welzijn Bloemendaal begeleidt de pilot en stelt een potje beschikbaar voor kleine attenties, zoals een bloemetje of kaartje bij momenten van lief en leed. Het is de bedoeling dat iedere bewoner de vraag krijgt wat hij of zij nodig heeft en/of kan bieden. Dat kan bijvoorbeeld in een straatboekje worden opgeschreven. De een vindt het leuk om voor anderen te koken, een ander is handig met gereedschap of kan mensen ergens heen rijden. Zo ontstaan onderlinge verbindingen en voelen de bewoners zich gezien.

Vrijwilligers

Een groep vrijwilligers onderhoudt de tuin. Hovenier Martien Stokman, oud-leerkracht Trudy Gigengack en Hilda Brunt zijn de drijvende krachten. Hilda werkt bij de Hartekamp Groep. Soms kookt ze in de buitenkeuken met bewoners soep met groenten uit de tuin. Een à twee keer per jaar kunnen buurtbewoners plantjes en stekjes ophalen. Van de vrijwillige bijdrage worden spullen voor de tuin gekocht. Daarnaast ontvangen de vrijwilligers voor de tuin ook graag plantjes en zomerbollen, vooral dahlia’s zijn welkom.

De buurttuin is doordeweeks (overdag) geopend. De tuin ligt achter de Kerklaan 6 in Bennebroek.

40 jaar

golfplezier en gastvrijheid

Enkele jaren geleden beschreef B.Magazine de golfclub bij Rood-Wit al als ‘de verborgen parel van Aerdenhout’. De enige golfclub die de gemeente Bloemendaal rijk is bestaat op 30 juni 2025 veertig jaar.

Van oudsher staat Golfclub Mariënweide bekend als een toegankelijke club met een sterk gemeenschapsgevoel, waar nieuwe leden een warm welkom ervaren. Zij worden gemakkelijk opgenomen en voelen zich al snel thuis. Leden organiseren veel activiteiten zelf, dat is een van de kernwaarden van de vereniging. Zo ontstaat onderlinge verbinding.

Uitdagende baan

De 9-holes par-3 baan ligt rond de hockeyvelden van Rood-Wit en grenst aan het Naaldenveld, een bosrijk en rustig natuurgebied. De baan is geschikt voor zowel beginnende als ervaren golfers. Waterpartijen en bunkers rond de greens zorgen

Golfclub Mariënweide viert 8e lustrum

voor extra uitdaging. De korte holes maken de baan ideaal voor het verbeteren van je korte spel, voor veel spelers het moeilijkste deel van het golfen. De baan heeft een NGF-status en is qualifying. Voor niet-golfers: het is een erkende wedstrijdbaan. Een 9-holes golfronde loop je binnen anderhalf uur. Met een 18-holes golfronde ben je al flink onderweg naar de 10.000 stappen per dag.

Actieve vereniging

De club neemt deel aan de landelijke NGF-competitie en organiseert veel onderlinge wedstrijden. Voor beginnende golfers biedt de club een traject om een starthandicap (54) te halen. Het clubhuis is in 2023 uitgebreid en opgeknapt. Buiten het zomerseizoen vinden daar ook andere activiteiten plaats, zoals lezingen door leden, bridge en filmvoorstellingen.

Samenwerking met Welzijn Bloemendaal

In 2023 is een succesvolle samenwerking gestart met Welzijn Bloemendaal om inwoners van de gemeente kennis te laten maken met golfen en met de club. Onlangs verwelkomde Mariënweide de 100ste deelnemer aan dit project! Ook in 2025 zijn er weer weer diverse golfactiviteiten.

Kom kennismaken

Na veertig jaar is Golfclub Mariënweide nog altijd trouw aan haar oorspronkelijke waarden: gastvrijheid, laagdrempeligheid en een focus op golfplezier op een kwalitatief goede baan. De club is een plek waar sportiviteit en saamhorigheid samenkomen. Ook jij bent van harte welkom! Voor slechts € 75 kun je drie maanden bij de club spelen en kennismaken met het clubleven.

Maak een afspraak voor een kennismaking via 06-5111 8076 (ledenadministratie).

Meer informatie vind je op marienweide.nl

De een kan niet wachten, de ander was liever doorgegaan met het werkende leven. Vijf Bloemendalers vertellen hoe ze deze nieuwe werkelijkheid in hun leven ervaren.

pensioen pensioen Met pensioen pensioen

tekst: Christien Jansen fotografie: Saskia Koning

Bart Jan Wijsman (62) woont op de grens van Bloemendaal en Santpoort-Zuid. Hij verkocht zijn bedrijf drie jaar geleden. “Tien jaar geleden namen mijn vrouw en ik een bedrijf over waarmee we vlees en vis aan de horeca leverden. Toen we anderhalf jaar geleden een mooi bod op het bedrijf kregen, namen we dat aan. Ik besloot eerst maar eens een tijdje niets te doen en te kijken wat er op mijn pad zou komen. Al committeerde ik me wel met veel plezier aan het organiseren van het lustrum van de golfclub.

Schilderen

In Spanje, turend over de zee, kwam de inspiratie: ik besloot te gaan schilderen. Ik ben creatief en werk graag met mijn handen. Al snel hingen de eerste werken in huis. Toen ik daar tijdens een etentje over vertelde, vroeg mijn buurvrouw aan tafel of ze eens mocht komen kijken. Waarna ze graag een doek wilde kopen. Daarna ging het balletje rollen. Inmiddels heb ik al verschillende werken gemaakt, waarbij ik de wensen van mijn opdrachtgever combineer met mijn eigen interpretatie en fantasie. Ik ben een autodidact en ontwikkelde een stijl die abstract en kleurrijk is. Toen de doeken steeds groter werden, ging ik op zoek naar een atelier.

Schilderen geeft me veel voldoening. Mijn volgende doel is ergens exposeren; wie weet mag ik wel meedoen aan de ‘NockNock Art Fair’ in Amsterdam, kijken hoe mijn werk daar valt. Dat ik op deze manier bezig kan zijn, vind ik een supervoorrecht. Als het ook nog wat oplevert, is dat een leuke bijkomstigheid.”

Bart Jan

Annemariekeke

Annemarieke Godschalx (66), founder van ANW Nederland, woont in Aerdenhout. Ze is met pensioen, maar niet vrijwillig.

“Na een sabbatical in 2000 stopte ik met mijn werk als bedrijfsarts en ging ik verder in de ouderenzorg. In 2012 richtte ik ANW Nederland op, een landelijk opererende organisatie voor het efficiënter bundelen van avond-, nacht- en weekenddiensten voor specialisten ouderengeneeskunde, en een callcenter voor huisartsen. Je eigen bedrijf opzetten dat ook nog eens succesvol is, dat is wel gaaf. Dat ik ziek zou kunnen worden, daar had ik geen rekening mee gehouden. Na stamcel- en chemotherapieën liep ik voor het eerst van mijn leven tegen mijn fysieke grenzen aan. Mijn werk, waar mijn ziel en zaligheid in lag, ging niet meer. Dan hoor je op een nette manier de dooddoener dat je heel blij moet zijn dat je er nog bent. Wat waar is, maar voor mij was het een rouwproces.

Sporten en vrijwilligerswerk

Ik kreeg van alles aangereikt om daarmee om te gaan, maar besloot: ik verwerk het zelf wel. Waarbij ik het geluk heb dat ik redelijk sportief ben. Hardlopen gaat niet meer, golfen wel en ik ben begonnen met roeien. Lekker in de buitenlucht en je gebruikt je hele lijf. Ik leer wel heel langzaam, de coaches moeten veel geduld met me hebben, haha. Daarnaast doe ik vrijwilligerswerk. Ik vind het niet meer dan normaal dat je je maatschappelijk in blijft zetten. Dat dingen niet meer hoeven, daar heb ik met horten en stoten van leren genieten. En ik ga straks enorm genieten van mijn kleindochter die in maart geboren wordt.”

Marja Winter (67) uit Bennebroek is orthopedagoog. Twee jaar geleden stopte ze met haar baan als intern begeleider op een basisschool. “Dat ik in de winter niet meer voor dag en dauw in het donker hoef op te staan, daar geniet ik nog elke dag van. En ook van dat ik op een mooie doordeweekse dag zomaar een etappe van het Trekvogelpad kan lopen. Op de ene vrije dag die ik had, moest altijd van alles. De vrijheid die ik nu heb vind ik heerlijk. Vervelen is voor vervelende mensen, zei mijn tante altijd en ik verveel me geen seconde. Ben dol op lezen, tuinieren, wandelen, schaatsen (op natuurijs). Daarnaast ga ik twee keer in de week naar de sportschool en neem ik binnenkort padel-les. Dat mijn lijf nog steeds doet wat ik wil, daar heb ik ontzettend veel geluk mee. We zijn überhaupt geprivilegieerd, daarvan ben ik me zeer bewust.

Huis in Spanje

Dat ik twee jaar geleden stopte met werken, heeft alles met ons huis in Spanje te maken. Ik heb altijd met veel plezier gewerkt, maar het beperkte me in de vrijheid om naar Spanje te gaan wanneer ik wilde. Dus hing ik mijn baan aan de wilgen. Via Facebook kwam ik in contact met Stichting Buurtgezinnen. Nu geef ik bijles aan een Eritrees meisje. Wanneer ik in Spanje ben, spreken we online af. Verder ben ik oproepkracht bij een kookstudio. Mijn werkende leven was mooi en ik heb ervan genoten. Nu zit ik in een andere fase, waarin ik van andere dingen geniet.”

Marja

Ted

Ted van Dormolen (65) woont in Overveen. Toen hij twee jaar geleden met pensioen ging, was hij functionaris gegevensbescherming in de psychiatrie.

“Op mijn negentiende begon ik met de in service opleiding B-verpleegkunde in psychiatrisch ziekenhuis Santpoort. Andere banen volgden, altijd in de gezondheidszorg. Voor mij was werk eerder een noodzakelijk kwaad dan een roeping. Ik had al een jaar eerder kunnen stoppen, maar dat vond mijn vrouw, die een aantal jaren jonger is, niet goed. Ze had geen zin in een man die de hele dag op de bank zou zitten netflixen. Dat valt reuze mee: ik doe de boodschappen, kook elke dag, loop dagelijks met de honden, sport graag en heb mijn moeder van negentig, de kinderen en kleinkinderen in de buurt. Een dag is zo om.

Blij dat ik vrij ben

Sinds ik gestopt ben met werken voel ik me ik heel ontspannen. Sommige banen vond ik stressvol. Zoals die bij een grote zorgorganisatie, waar miljoenen bezuinigd moesten worden. Mensen begonnen bijna te huilen als ze bij mij op kantoor kwamen: vreselijk. Na alle exitgesprekken kreeg ik zelf ook een functie elders, haha. Nu ben ik elke dag blij dat ik vrij ben. Zodat ik bijvoorbeeld kan actievoeren voor Milieudefensie, waar ik lid van ben. We hebben een tweede huis in Frankrijk gekocht, niet te ver, zodat we niet hoeven vliegen. Ja, we hebben het goed, daar ben ik me van bewust. Langer doorgaan met werken heb ik geen seconde overwogen. Het was klaar. Strik eromheen, niets meer aan doen.”

Alex

Alex van Haaster (62) woont in Vogelenzang en heeft samen met zijn jongere broer, zijn zoon en neef een bollenbedrijf. Vanaf 2026 stopt hij helemaal.

“Rond 1900 startte mijn grootvader een bollenbedrijf in De Zilk, mijn vader volgde hem op. Ik zie mijn vader na zijn pensioen nog de bollenschuur in fietsen – mensen gedag zeggen, in de kisten kijken – om er aan de andere kant weer uit te fietsen. In 1987 namen mijn broers en ik het bedrijf over. Straks staan mijn zoon, neef en wellicht ook mijn jongste zoon aan het roer. Dat het familiebedrijf wordt voortgezet, vind ik mooi. Ik werk nu nog volop. Vanaf het vroege voorjaar tot diep in het najaar is het zes dagen per week werken.

Daar geniet ik van. Ik houd erg van bloemen en planten, het buiten zijn, het feit dat je zelf bepaalt wat je doet. Op 1 januari 2026 ga ik cold turkey stoppen, om onze opvolgers niet te veel voor de voeten te lopen.

Reizen en bezig blijven

Ik heb weleens gehoord dat je de eerste tien, vijftien jaar na je pensioen veel doet en dat het daarna rap minder wordt. Mijn vrouw en ik zijn nu nog gezond en willen graag reizen. We kijken ernaar uit om langer weg te gaan. Dat hoeft niet altijd ver weg: het kan ook Drenthe zijn. Hoe het straks zal gaan kan ik me nog niet helemaal voorstellen. Ik zal wel blijven meehelpen: ploegen, aan de lopende band staan, beplanten. Er is altijd wat te doen, en bezig blijven is goed voor een mens.”

Schóón is je huis ... en ook nog duurzaam

Het mag een eeuwenoude gewoonte zijn, zodra de lente zich aandient krijgen nog altijd veel mensen zin om de bezem door huis en tuin te halen. Voordat je aan de gang gaat met chemische middelen: deze tips maken de voorjaarschoonmaak milieuvriendelijker.

tekst: Ellen Meijer

Schoon zonder gif

Voor vrijwel elk schoonmaakklusje bestaat een speciaal chemisch schoonmaakmiddel. Maar de meeste oppervlakken en apparaten krijg je ook schoon met een mix van baking soda, natuurazijn en wat citroensap (voor de frisse geur). Om je oven vetvrij te maken is alleen baking soda en water nodig. Maak er een papje van en smeer dat op de ovenwanden. Laat een kwartier intrekken en je veegt het vet zo weg. Met baking soda op een gehalveerde citroen wrijf je de inductiekookplaat glanzend schoon. Een milieuvriendelijke allesreiniger maak je door natuurazijn in een plantenspuit te mengen met water (verhouding 50/50). Gebruik je liever een kant-en-klaar schoonmaakmiddel, kies er dan een met EU-ecolabel.

(Af)wassen

Slaapkamers stofvrij

In Nederland heeft volgens het RIVM vijftien tot twintig procent van de bevolking last van allergieën. Klimaatverandering beïnvloedt de temperatuur en luchtvochtigheid, waardoor allergieklachten kunnen verergeren: huisstofmijt en schimmels gedijen in warme, vochtige lucht. Huismijten leven van huidschilfers. Slaapkamers zijn dan ook een geliefde plek voor de minuscule beestjes. Een huisstofallergie kan bijvoorbeeld hoofdpijn of geïrriteerde luchtwegen veroorzaken. Lucht slaapkamers daarom dagelijks. Mooi weer in het voorjaar is een goed moment om beddengoed, kussens en gordijnen buiten te hangen en uit te kloppen. Maak ook de plinten en de bovenkant van lampen en kasten stofvrij met een vochtige doek.

Opruimen

Vaak is een verhuizing of verbouwing reden voor een grote opruiming. Als er veel in korte tijd moet gebeuren, is de kans groot dat onnodig spullen in de container eindigen. Opruimen zonder haast voorkomt dat en in het voorjaar kun je makkelijk spullen even buiten zetten. Wie weet kom je iets tegen wat je vergeten was en alsnog wilt gebruiken (tent, plantenpotten etc.), maar je vindt vast ook spullen waar niemand meer naar omkijkt. Het meest duurzaam is als je daar iemand in de buurt een plezier mee doet. Geef ze bijvoorbeeld weg of verkoop ze via een buurtapp. Heb je een rit naar het grofvuil gepland, dan kun je bij de gemeentewerf van Bloemendaal ook spullen afgeven bij de Snuffelmug voor de kringloop.

Wasstrips zijn in opkomst als alternatief voor traditionele (af)wasmiddelen. Bekende fabrikanten en nieuwe merken bieden de doekjes aan. Als je milieuvriendelijk wilt (af)wassen, let er dan op dat de strips uitsluitend biologisch afbreekbare stoffen en natuurlijke ingrediënten bevatten. Producten vergelijken kan onder andere via wasmiddelstrips.nl.

Extra klusjes

Sommige klusjes eindigen al snel onderaan de to-do-list, terwijl ze zo klaar zijn. Zoals het ontkalken van de douchekop. Schenk natuurazijn in een plastic zak en hang deze om de douchekop. Laat een kwartiertje intrekken en de kalk komt los. Eens per jaar je vriezer ontdooien bespaart energie, want met een ijslaag moet hij harder werken. De filters van de afzuigkap worden vetvrij in een bak met handwarm water en soda. Laat tien minuten weken en spoel af met schoon water. Ramen krijg je streeploos schoon met een scheut azijn in het water of een gepelde, in stukken gesneden ui.

Groene aanslag

Zeker in tuinen op het noorden ontstaat op bestrating en meubilair ‘s winters een groen laagje van algen of mossen. Als je dat met een chemisch middel verwijdert, belanden schadelijke stoffen met het spoelwater in de grond en dat tast het bodemleven aan. Je krijgt de aanslag ook weg met groene zeep of alleen warm water, zonder schade voor planten en tuintegels.

Vlekverwijderaar

Meng een kop witte azijn, een drupje afwasmiddel, citroensap en een eetlepel baking soda. Met dit borrelende mengsel krijg je vlekken uit kleding, meubelstof en matrassen (probeer eerst een hoekje i.v.m. kleurvastheid). Hetzelfde mengsel zonder afwasmiddel helpt een gootsteen of doucheputje te ontstoppen en ovenroosters te reinigen.

Wat vinden je apparaten?

Schoonmaken met natuurlijke middelen en huishoudelijke apparaten op de eco-stand zetten is goed nieuws voor het milieu. Maar kunnen je apparaten daar wel tegen? Johan Andrea, eigenaar van witgoed- en elektronicawinkel Andrea XL, hoort weinig klanten over wasstrips: “Over wasresultaten kan ik daarom nog niks zeggen. Belangrijk voor de levensduur van machines is dat je niet te veel zeep gebruikt. Fabrikanten hebben de neiging hoge doses te adviseren. Pods zijn makkelijk, maar bevatten vaak veel chemische middelen en je kunt de zeep niet doseren. Wasstrips met natuurlijke ingrediënten kunnen een goed alternatief zijn.

Wassen op lage temperaturen is niet schadelijk voor machines, zolang je dat afwisselt met wasbeurten op hogere temperatuur. Wij adviseren eens op de tien keer. Zeep spoelt minder goed weg op lage temperaturen en als je ook royaal doseert, blijven zeepresten achter. Dat gaat schimmelen en ruiken. Je kunt ook geregeld een machinereinigingsprogramma aanzetten, maar dan draait de machine leeg. Een keer heter (af)wassen kan gewoon met een volle machine. Op de ecostand duurt een wasbeurt langer. Dat maakt voor de machine niet uit en bespaart wel veel energie.

Natuurlijke schoonmaakmiddelen zijn minder agressief dan chemische. Of ze oppervlakken net zo goed reinigen? Naar ons idee maakt het niet uit voor het apparaat, dus dat is een kwestie van uitproberen.”

Meer tips

• Je huis van top tot teen grondig schoonmaken is een flinke klus. Door het in etappes te doen of kamer voor kamer, blijft het overzichtelijk.

‘Of ze oppervlakken net zo goed reinigen? Naar ons idee maakt het niet uit voor het apparaat, dus dat is een kwestie van uitproberen’

• Oude handdoeken en katoenen t-shirts kunnen nog jaren mee als schoonmaakdoek of dweil.

• Voor de meeste schoonmaakklussen is geen warm water nodig.

• Moeite met ontspullen? Een opruimcoach kan helpen. Of kijk eens op ontspulknul.nl, een stichting die helpt met opruimen en afgedankte spullen een tweede leven geeft.

• De Stichting Nationale Allergie Monitor biedt informatie over allergieën. Je kunt op de website een allergiescan doen. (allergiemonitor.nl)

Juliëtte van der Hulst heeft een interieurstudio in Aerdenhout. Naast haar werk als interieurontwerper en product designer is ze gepassioneerd geïnteresseerd in alles wat met architectuur, interieur, design, kunst en historie te maken heeft.

Om�etstoilet

Gister heb ik de omfietswijn in huis gehaald. Je kent het wel, een dinertje met vrienden die je het beste van het beste wilt voorschotelen. Eerst naar de poelier een dorp verderop voor tips om wild te bereiden en via een omweg langs je favoriete wijnhuis, zodat je zeker weet dat je de juiste wijn bij je gerecht serveert. Herkenbaar? Af en toe eens flink uitpakken is gewoon leuk.

Bij verbouwingen gaat het er meestal anders aan toe. Extra in de buidel tasten is in zo’n situatie eerder een noodzakelijk kwaad dan een feestmaal. Budget blijkt meestal de bepalende factor. Het gros van het geld gaat naar dingen die nodig, maar uiteindelijk onzichtbaar zijn: isolatie, kozijnen, dakbedekking, timmerwerk, elektra en installaties. De hardware, zogezegd. Meestal blijft er een beperkt budget over voor de software, oftewel de dingen die de sfeer maken. Het voordeel van die categorie is dat veel prijzen online te vinden zijn. Een avondje googelen levert al snel wat besparingen op. Maar het kan ook flink misgaan. Sanitair dat je online aanschaft kan bijvoorbeeld gebroken of te laat aankomen, of misschien krijg je niet het product dat je had besteld. Intussen is wel de loodgieter ingepland, gevolgd door de tegelzetter en de elektricien. Eén misser veroorzaakt een domino-effect aan vertraging en frustratie.

Gelukkig zijn er nog steeds speciaalzaken die persoonlijk advies, service en garantie bieden. Daar kunnen ze uitleggen welk toilet het beste in je badkamer past en dat de charme van een tegel juist schuilt in de oneffenheid; dus dat die zichtbaar blijft wanneer hij op de muur zit. Dat een horizontaal gestreept gordijn van linnen niet altijd recht blijft hangen en dat bij zijdebehang de naden in het zicht blijven.

Deze verkopers willen hun klanten zo goed mogelijk adviseren, zodat zij tevreden zijn met hun aankoop en het eindresultaat. Met hun vakkennis hebben ze een voorselectie gemaakt van merken die kwaliteit leveren en hun afspraken nakomen. Iedereen wil geld verdienen, maar niemand in deze keten zit te wachten op gedoe.

Waarom rijden mensen wel om voor een lekkere wijn en betalen ze daar met liefde meer voor dankzij een persoonlijk advies? Want laten we wel wezen, dit advies en die wijn zijn ook online te vinden. Bij duurzame aankopen voor de lange termijn lijken advies en service van ondergeschikt belang. Alles draait om de prijs, terwijl je iets koopt waar je járen plezier van wilt hebben. Penny wise, pound foolish, zeggen de Engelsen. Ik begrijp goed dat kostenafwegingen nodig zijn, maar besparen kan ook door anders te kopen. Voor een interieurproject schafte ik recent twaalf tweedehands eettafelstoelen aan. Die zijn opnieuw bekleed, waardoor ze een originele look hebben gekregen die perfect bij het huis en de bewoners past. Zij bespaarden zo een aanzienlijk bedrag én ze hebben de wereld een stukje geholpen door niet iets nieuws te kopen, maar te hergebruiken wat er al was.

Energiezuinig én behaaglijk wonen

Ook besparen?

tekst: Cécile Klok

fotografie: Hilde de Wolf m.m.v. gemeente Bloemendaal

Wil je weten hoe je in jouw eigen huis energie kunt besparen? Ben je op zoek naar praktische tips over verduurzamen en een kostenindicatie van mogelijke maatregelen? Ga naar energiekeburger.nl en maak een afspraak voor een gratis adviesgesprek. >>

Besparen

op je energierekening door een gratis deskundig advies. Een comfortabeler huis en tegelijkertijd bijdragen aan een beter milieu. Dat klinkt prachtig, en dat is het ook. Iedere huiseigenaar in de gemeente Bloemendaal kan een adviesgesprek aanvragen: een verzoek aan stichting De Energieke Burger is genoeg.

Bloemendaal telt momenteel twaalf energiecoaches die als vrijwilliger voor De Energieke Burger bij inwoners van de gemeente thuiskomen om de energiebesparingsbalans op te maken. Afgelopen najaar gaf de stichting haar duizendste advies in haar vijfjarig bestaan. B.Magazine mag een middag mee met energiecoach Tom Houtkamp. Hij is voor een vervolgbezoek bij de familie Klip in Bennebroek.

Kleine en grote aanpassingen

Anderhalf jaar geleden lichtte Tom de woning van Dick en Carin Klip helemaal door. Conclusie: ze hadden al behoorlijk wat gedaan om hun huis te verduurzamen, maar Tom zag mogelijkheden voor meer. “Wat veel mensen niet weten, is dat er volop winst is te behalen door dakisolatie. Met name via het houten dakbeschot lekt warmte weg.” Vloer- en spouwmuurisolatie, HR++beglazing en warmtepompen leveren ook energiebesparing op. Evenals kleinere aanpassingen: kieren dichten, voordeurisolatie, de brievenbus tochtwerend maken en isolatie van met name cv-leidingen. Tom: “Met een kleine investering wordt je huis vrij eenvoudig

De gemeente ondersteunt

een stuk behaaglijker.” De familie Klip heeft na de rapportage van de Energieke Burger veel aanpassingen gedaan. Dat leverde een besparing op van maar liefst 32% op het totale energieverbruik. “Die nokisolatie was onze grootste eyeopener,” vertelt Dick Klip.

Praktisch advies Tom legt uit hoe de energiecoaches werken. Wie zich aanmeldt voor een adviesgesprek, vult eerst een vragenlijst in, het zogenoemde ‘HOOM-dossier’. Op basis daarvan bereidt de energiecoach zich voor. “Bij het eerste bezoek maken we een rondgang door het huis. Per ruimte kijken we welke verbeteringen mogelijk zijn. En met een speciaal apparaat kunnen we een warmtescan maken.” Hij demonstreert hoe het apparaat werkt door het binnenshuis op de achterdeur te richten. Op het scherm zie je waar de deur blauw kleurt – en dus kou doorlaat – en waar de deur voldoende geïsoleerd is (en oranje/ rood oplicht). Voor Dick was samen door het huis gaan heel verhelderend: “Tom vertelde ter plekke welke verbeteringen mogelijk waren. Niet ingewikkeld, gewoon

Met de klimaatdoelstellingen van 2030 in het vizier wil Bloemendaal de CO2uitstoot van inwoners verlagen. Hanno Takens, projectleider Energietransitie bij de gemeente: “De Energieke Burger is een particulier initiatief dat wij graag ondersteunen. Voor elk advies van een energiecoach geven wij een bijdrage aan de stichting. Daarvan kan zij bijvoorbeeld meetapparatuur aanschaffen of informatiebijeenkomsten organiseren. We verwijzen huiseigenaren ook actief door voor een adviesgesprek, met name in verband met het isolatieprogramma dat in 2025 start.” Naast de gemeentelijke bijdrage en donaties van tevreden klanten heeft De Energieke Burger geen eigen inkomsten. Het is de stichting te doen om het totale energieverbruik en de CO2-uitstoot significant te verminderen.

direct een praktisch advies. De kleine punten konden we makkelijk en snel aanpassen.” Na het bezoek zet de energiecoach de bevindingen in een schriftelijke rapportage die de bewoner na een paar dagen ontvangt.

Zelf energiecoach worden

Tom is inmiddels drie jaar energiecoach. “Ik ben gepensioneerd. Er zijn ook coaches die het naast hun werk doen. Wie zich aanmeldt als energiecoach, krijgt een cursus en loopt een aantal keren mee met een ervaren coach. Daarna kun je als vrijwilliger aan de slag.” Tom is van huis uit bouwkundige, maar niet iedere coach heeft een technische en/of bouwkundige achtergrond. “Daarom bespreken we tijdens de reguliere coachavonden diverse onderwerpen. Bloemendalers die het interessant lijkt om ook energie-advies te geven, kunnen zich via de website aanmelden. Je deelt je advieswerkzaamheden vervolgens zelf in. De een doet er zo’n tien per jaar, anderen wel veertig.”

Resultaat

Wat hebben de coaches in vijf jaar tijd bereikt? Er zijn in Bloemendaal 6.800 grondgebonden koopwoningen. De Energieke Burger gaf voor ruim duizend daarvan advies, variërend van tussenwoningen uit de jaren ’70 tot villa’s. “Iedereen kan advies aanvragen,” aldus Tom. “Meestal is de afspraak dan een paar dagen later. En de huiseigenaar besluit zelf welke adviezen hij of zij opvolgt. Een warmtepomp installeren is natuurlijk kostbaarder dan een brievenbus voorzien van tochtwering. Iedereen kan daarin zelf keuzes maken. Naast besparingsadvies geven we ook een kostenindicatie.”

Wooncomfort

De cijfers over investeringen en de besparing op het totale energieverbruik na alle adviesgesprekken, is nog niet berekend. Tom: “Bij elke woning waar we zijn geweest, gaan we na verloop van tijd opnieuw langs om te bespreken welke maatregelen zijn genomen. We vragen dan altijd hoeveel de investeringen bedroegen en wat de besparing op het energieverbruik is. Momenteel zijn we bezig die cijfers in kaart te brengen. Interessant is dat mensen bij die vervolgbezoeken allereerst verwijzen naar de toename in wooncomfort en pas daarna naar de besparing op het verbruik. De investering komt meestal als laatste.”

Alle sportclubs circulair:

Durf groot

Sportclubs produceren grote hoeveelheden plastic afval. Een deel daarvan belandt in het milieu, waar het in kleine deeltjes uiteenvalt. Deze schadelijke microplastics komen terecht in zee, in ons voedsel en volgens recent onderzoek zelfs in ons brein. De Bloemendaalse stichting The Wave wil daar iets aan doen.

tekst: Maaike Brouwer fotografie: The Wave

te dromen

Om een idee te geven van de omvang van het probleem: we gooien dagelijks zo’n 19 miljoen wegwerpbekers en voedselverpakkingen weg na eenmalig gebruik. Alle sportclubs in Nederland produceren samen jaarlijks 53 miljoen kilo afval, waarvan 76% wordt verbrand of op de vuilnisbelt terechtkomt. De Europese Unie wil het tij keren en heeft de strijd aangebonden tegen kunststoffen voor eenmalig gebruik en plastic zwerfafval. De richtlijn Single Use Plastic (SUP) verbiedt het gebruik van onder meer wegwerpservies, rietjes, voedselverpakkingen en tasjes. Deze en andere maatregelen moeten ervoor zorgen dat in 2030 de hoeveelheid plastic zwerfafval met meer dan de helft is verminderd. Sinds 1 januari 2024 is in Nederland het gebruik van plastic

wegwerpbekers en -voedselverpakkingen in de horeca verboden. Daaronder vallen ook de ca. 13.000 sportkantines die ons land telt. Wekelijks gaan daar enorme aantallen kartonnen koffie- en limonadebekers (met plastic binnenkant) en plastic flesjes over de toonbank.

Gebrek aan kennis

De omslag naar herbruikbare materialen stelt sportclubs voor een grote opgave. Duurzaamheid heeft voor veel clubs (nog) niet de hoogste prioriteit; ze draaien op goedwillende vrijwilligers, die zich vooral bezighouden met sportzaken. Bestuursleden hebben hun handen vol aan het op peil houden van ledenaantallen, het aantrekken van vrijwilligers en het managen van gestegen energielasten. Bij veel

clubs ontbreekt bovendien de kennis die nodig is voor de vereiste verduurzaming.

The Wave

Daarvoor kunnen ze de expertise inschakelen van The Wave. Deze stichting ondersteunt sportclubs met kennis en tools bij het verminderen, recyclen en circulair verwerken van plastic afval. De stichting werd in 2019 opgericht door Niels-Olaf Bout, vrijwilliger bij HC Bloemendaal, Olivier van Nieuwenhuizen, oud-bestuurslid van MHC Alliance en ex-internationals Roel Bovendeert en Florian Fuchs (van Heren 1 HC Bloemendaal). Ze hebben de ambitie om iets te doen aan de hoeveelheid wegwerpplastic en -afval. Niels-Olaf: “Als marathonloper struikel ik geregeld over zwerfafval en ik kwam erachter dat

‘Ik kwam erachter dat we bij HC Bloemendaal jaarlijks zo’n 50.000 wegwerpbekers gebruikten’

we bij HC Bloemendaal jaarlijks zo’n 50.000 wegwerpbekers gebruikten. Met hulp van onze sponsor zijn we grotendeels overgegaan op herbruikbare bekers.” Olivier, een innovatie-gedreven professional die zich bezighoudt met verandermanagement in organisaties, zag kansen. Al pratende over mogelijke oplossingen voor het plasticprobleem bedachten ze een plan van aanpak en richtten stichting

The Wave op.

Club clean ups

Ze begonnen met het organiseren van clean ups bij hun eigen clubs. Niels-Olaf: “We willen laten zien dat het normaal is om je eigen rommel op te ruimen. Een clean up is leuk om te doen en gemakkelijk te organiseren. Je hebt alleen wat grijpers, handschoenen en hesjes nodig, die de gemeente graag beschikbaar stelt. En je geeft er iets mee terug aan de buurt.” In maart 2023 organiseerde The Wave een grote clean up-actie met jeugdteams van zeven sportclubs uit de regio. Vijfhonderd kinderen verzamelden binnen anderhalf uur maar liefst 225 kilo afval. “Ze waren zelf verbaasd over de hoeveel zwerfafval op en rond de club. Die bewustwording is belangrijk.”

Plastic Smart

Na anderhalf jaar keihard werken ontwikkelde The Wave zich van een vrijwilligersclub tot een professionele organisatie met een ANBI-status (erkende instelling van algemeen nut). Met als doel het leveren van een bijdrage aan een wereld zonder (plastic) afval door massaal bewustwording op gang te brengen, te beginnen

bij sportverenigingen. Doel is het ‘plastic smart’ maken van alle sportclubs in Nederland, want, vindt Olivier: “Je moet groot durven dromen”. Een plastic smart club gebruikt zo weinig mogelijk wegwerpplastic en alleen als het recyclebaar is, laat gescheiden afval circulair verwerken en draagt actief bij aan bewustwording en gedragsverandering bij bestuur en leden. The Wave helpt clubs bij het maken en uitvoeren van verbeterprogramma’s. Clubs die voldoen aan de hiervoor gestelde criteria ontvangen een Plastic Smart Certificaat van de The Wave.

The Wave brengt partijen en kennis bij elkaar en heeft daarvoor een uitgebreid netwerk van producenten en dienstverleners die circulair werken. “Daarnaast blijven we bouwen aan een database van oplossingen en onderzoeksresultaten. Dat is belangrijk, want je kunt mensen alleen overtuigen met feiten, gebaseerd op de actuele stand van de wetenschap,” stelt Olivier.

Duurzaamheidcommissie

Waar begin je als club? Niels-Olaf: “Wij adviseren een duurzaamheidcommissie op te richten. Zorg dat een van de bestuursleden verantwoordelijk is voor het thema, zodat het vast op de agenda van de bestuursvergadering staat. Een clean up-actie werkt goed om mensen enthousiast te maken, maar daar moet je wel vervolg aan geven. Denk aan het inventariseren van clubinkopen en afvalstromen en het organiseren van gescheiden afvalinzameling. Nieuwe afspraken met je afvalinzamelaar kunnen een interessante

Niels-Olaf Bout en Olivier van Nieuwenhuizen

kostenbesparing opleveren. Daarnaast is het belangrijk om alle belanghebbenden – bestuur, leden, jeugd, ouders, coaches, sponsoren, de buurt en de gemeente –actief te betrekken bij je verduurzamingsactiviteiten. Vertel wat je doet en waarom. Dat levert waardevolle verbindingen op. Verduurzamen doe je echt samen en verandering begint met kleine stapjes.”

In 2023 en 2024 was The Wave betrokken bij het organiseren van het meest duurzame en circulaire hockeyevent ooit in Europa: de finale van de Europese Hockey League bij Pinoké in Amstelveen. Vier Nederlandse tophockeyers, onder wie Jorrit Croon van HC Bloemendaal, traden daar op als ambassadeurs om de boodschap van duurzaamheid te verspreiden. “In 2023 maakten we een rapportage van dat event en deelden die met de president van Europese Hockeybond. Zelfs de Internationale Hockey Federatie deed er verslag van, daar zijn we heel trots op,” aldus Niels-Olaf. The Wave groeit intussen verder. Op dit moment loopt er een groot verduurzamingsproject in Den Haag met enkele hockey- en voetbalclubs en de gemeente. Olivier: “Ik vind het gaaf dat de gemeente hiervoor mensen en middelen beschikbaar stelt en laat zien dat ze hier een rol in wil spelen.”

Wil je weten hoe The Wave jouw sportclub kan helpen bij verduurzaming? Kijk op foundationthewave.org.

Handen uit de mouwen

Wil je ook bijdragen aan een wereld zonder zwerfafval, met je sportclub, school, bedrijf of buurt? Organiseer dan zelf een clean up-actie tijdens een van de volgende evenementen:

• Landelijke Opschoondag - 22 maart 2025

Kijk voor informatie op supportervanschoon.nl en maak een actie aan.

• World Cleanup Day - 20 september

Dit is de grootste wereldwijde opruimactie van het jaar. Mensen uit 180 landen doen mee om zo veel mogelijk zwerfafval op te ruimen en de planeet een grote schoonmaakbeurt te geven.

Aanmelden kan via worldcleanupday.nl.

Adverteren in B-Magazine?

B.Magazine verschijnt drie keer per jaar gratis voor de 44.022 inwoners van de vijf Bloemendaalse dorpen, Heemstede, Santpoort, delen van Haarlem (Ramplaankwartier, Kleverpark) en Bentveld en bij theaters en musea in de omgeving. Met een lezersbereik van ruim 50.000 en een groeiende online community voor lezers en lokale ondernemers is B.Magazine het ideale medium om je product, dienst of activiteit onder de aandacht te brengen. We doen je graag een aantrekkelijk voorstel. info@bee-media.nl

B.MAGAZINE is een uitgave van Bee-Media. Bee-Media bedenkt creatieve concepten en produceert communicatiemiddelen met een aansprekend verhaal. We zijn een klein, flexibel bureau met een groot professioneel netwerk. Je kunt ons team inschakelen voor redactionele en commerciële producties, zoals jubileumuitgaven, themabladen, branding, websites en/of bedrijfsspecials.

Roos Panis nam na 31 jaar bij de bibliotheek afscheid van haar werkende leven. Maar boeken blijven haar grote liefde. En ook haar man Max, zoon, schoondochter en kleinkind. Roos kan niet zonder lezen, lopen (liefst in de bergen) en liefhebben. Sinds kort is ze eigenaar van een Zweedse stuga (houten huis).

E(co)logie

‘Het was heel vreemd dat zij dood was en in deze wereld niet meer bestond’, uit ‘Norwegian Wood’ van Haruki Murakami, vertaling Elbrich Fennema. Elbrich overleed op 17 januari. Zij stond aan de wieg van Het Landje van de Boer in Overveen, sinds 2009 een uniek voorbeeld van ecologisch tuinieren: een stuk grond zo bewerken dat er een natuurlijke balans ontstaat tussen omgeving en beplanting. Dat vraagt intensieve aandacht en tijdrovende inspanning; seizoen op seizoen, elk jaar opnieuw. In de (commerciële) praktijk heeft de term eco nogal aan waarde ingeboet: veel zogenaamd groene producten zijn heus niet ecologisch verbouwd. Zo kocht man Max laatst een potje jam waar met vette letters op stond: EKO-NOMIK. Humor, als het tegelijkertijd niet ook schrijnend was.

Elbrich was voor mij de verpersoonlijking van ecologie. Ze heeft vanaf het begin – met een trouwe groep vrijwilligers – een plek weten te scheppen die puur en prachtig was. Van puinhoop naar paradijs. Stel je voor: een toverachtige tuin met vergeten groenten, kruiden, een boomgaard, bloemen, borders, heesters en bomen. De tuin van Eden. Wanneer ik er kom, geniet ik van de verstilde pracht, van de uitbundige kleuren, van de Japans aandoende indeling van het landje. Ik heb er geluncht met Marlies, haiku’s gemaakt met Jim, uitbundige boeketten bloemen gekregen als ‘vriend van het landje’, taart gegeten met appels van eigen pluk, mensen ontmoet en rust gevonden.

Met Elbrich had ik mooie gesprekken over haar beroep als enige Nederlandse vertaler van de boeken van de Japanse schrijver Murakami, over haar nimmer aflatende ideeën voor wat er nog meer zou kunnen met het landje: boekenclubs, discussies over hoe we een betere en schonere wereld kunnen nalaten voor onze kinderen en kleinkinderen...

Ik heb met haar geproost op de eerste pizza uit de eerste stenen pizzaoven in de tuin. Ik zag haar niet vaak, maar zoals u weet zei mijn moedertje altijd: niet het vele is goed, maar het goede is veel.

Jij was goed Elbrich, en ik ga proberen te geloven dat je er niet meer bent.

TUIN ADVIES AAN HUIS

tekst: Ellen Meijer - m.m.v. gemeente Bloemendaal

Bloemendaal is een groene gemeente, maar nog lang niet overal even natuurvriendelijk en klimaatbestendig. Daar kun je als inwoner aan bijdragen in je eigen tuin. Weet je niet waar te beginnen?

De tuinranger geeft raad (vanaf juni).

Een duintuin met inheemse soorten.

“Buurtgenoten komen vaak met vragen over tuinieren”, zegt een Bennebroekse die zelf een grote tuin en een moestuin heeft. “Daar wil ik meer mee doen.” In de pauze van de informatieavond over het project Tuinrangers eind januari wisselen ongeveer dertig aanwezigen hun belangstelling voor tuinieren uit. Ze zijn in het gemeentehuis om te horen wat een tuinranger is en omdat ze dat misschien wel willen worden.

Koploper

Gifvrije, inheemse planten

Als je wilt weten welke planten en struiken het in deze omgeving goed doen, kijk dan op jouwduintuin.nl. Daar vind je een lijst met inheemse soorten die zich thuisvoelen in en rond Nationaal Park ZuidKennemerland. Je kunt er ook gifvrije, onbewerkte zaden bestellen. Op biotuinwijzer.nl vind je kwekerijen en tuinderijen die zich richten op biologisch en natuurlijk tuinieren.

Het begrip tuinranger komt uit België. In Vlaanderen loopt al jaren een succesvol project waarbij burgers andere burgers advies geven over het verduurzamen van hun tuin. De organisatie Steenbreek – bekend van het NK Tegelwippen (Bloemendaal doet dit jaar ook weer mee) – besloot de zuiderburen te vragen of ze het idee mocht overnemen voor Nederland. Er kwam een ‘ja’, waarna Steenbreek samen met IVN Natuureducatie een pilot is gestart in zestien gemeenten door heel Nederland. Doel is inwoners ervan bewust te maken dat elke tuineigenaar met simpele aanpassingen een verschil kan maken voor een klimaatbestendige en biodiverse leefomgeving, waar we allemaal gezond, veilig en prettig kunnen wonen.

Gemeenten konden zich aanmelden om een eigen team van tuinrangers samen te stellen. Na een unaniem aangenomen motie van

GroenLinks-raadslid Adrie van der Rest in 2024, schreef Bloemendaal zich in en inmiddels is de gemeente een van de twee koplopers in Noord-Holland. De informatieavond is bedoeld om een team van vier tot zes vrijwilligers te werven, die inwoners van de Bloemendaalse dorpen op verzoek advies gaan geven over het natuurvriendelijker maken van hun tuin. Dat helpt tegen droogte, hitte en wateroverlast, en het draagt bij aan de biodiversiteit.

Natuurvriendelijk tuinieren

Nederland telt 5,5 miljoen tuinen. Als je in elk daarvan tien vierkante meter vergroent, levert dat een oppervlak aan natuur op ter grootte van de Hoge Veluwe. “Een prikkelende gedachte dat met een kleine inspanning van alle tuineigenaren zó veel mogelijk is”, zegt Judith Algra van IVN Natuureducatie. Zij geeft deze avond uitleg over het project. Judith heeft zelf een kleine stadstuin en weet uit eigen ervaring dat omvang er helemaal niet toe doet voor het natuurvriendelijker maken van een buitenruimte. “Het gaat vooral om hoe je tuiniert. Kies je voor inheemse planten? Gebruik je gifvrije producten en laat je tuinafval liggen om het bodemleven te stimuleren?” Natuurvriendelijk tuinieren

is in haar ogen een ontdekkingstocht: “Je kunt klein beginnen en gewoon afwachten wat er gebeurt. Nadat één teunisbloem mijn tuin uit zichzelf had gevonden, kwamen er al nachtvlinders op af.”

In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is onderzocht wat tuineigenaren ervan weerhoudt om hun tuin te vergroenen. ‘Geen tijd’, is een veelgehoorde reden, en ook ‘wat zullen de buren denken?’ of ‘er is geen plek voor’. Allemaal begrijpelijke, maar geen steekhoudende argumenten, meent Judith: “Uit hetzelfde onderzoek blijkt namelijk ook dat veel mensen wél een meer natuurvriendelijke tuin willen, omdat het sfeer en rust brengt, en groen uitzicht er mooier uitziet. Ze weten alleen niet hoe je dat aanpakt. Precies daar kunnen tuinrangers bij helpen.”

Border als zonnige bosrand

Steenbreek en IVN verzorgen de werving en opleiding van vrijwilligers. Judith geeft alvast een voorproefje van wat de tuinrangers de komende maanden gaan leren over tuinecologie. Samen met experts verdiepen ze zich bijvoorbeeld in tuinbiotopen, als afgeleide van biotopen in

‘Je kunt klein beginnen en gewoon afwachten wat er gebeurt’

de vrije natuur. Biotopen zijn specifieke leefgebieden, zoals een zonnige bosrand, waar bepaalde soorten planten en dieren zich thuisvoelen. In je tuin kun je zo’n omgeving in het klein creëren via het inrichten van een border of het planten van struiken.

Het advies aan inwoners zal zich richten op de ligging (oriëntatie op de zon) van de tuin, de bodem, de persoonlijke smaak van de tuineigenaren en het gebruik van de buitenruimte. “Mensen kunnen echt advies op maat verwachten”, aldus Judith. Voorafgaand aan het bezoek vult de tuineigenaar een lijstje met vragen in, zodat de tuinranger een indruk heeft van de situatie. Tijdens het adviesgesprek lopen ze samen alle delen van de tuin na en geeft de tuinranger praktische tips, bijvoorbeeld over hoe je van het vroege voorjaar tot laat in de nazomer zorgt voor bloeiende planten in de tuin. Na afloop krijgt de inwoner een overzicht van wat mogelijk is om zijn of haar tuin te vergroenen. Judith: “Naast nut en noodzaak gaat het ook over het plezier van natuurvriendelijk tuinieren; hoe leuk het is als jouw tuin allerlei vlinders en vogels aantrekt.”

Tuinadvies aanvragen?

Kun je wel wat gratis groene raad gebruiken? De opleiding van tuinrangers voor Bloemendaal is in volle gang. Volgens plan starten de vrijwilligers deze zomer met hun tuinbezoeken en adviezen. Meld je nu vast aan, zodat je als een van de eersten aan de beurt bent. Inschrijven kan via tuinrangers.nl.

TIPS

tekst: Marian van der Horst

voor een gezonde bodem

Lenteweer betekent drukte in de tuincentra.

Als je wilt dat je tuin er straks mooi bij ligt én bijdraagt aan biodiversiteit, zorg dan goed voor de bodem.

Toen Marian van der Horst begon met tuinieren, wist ze niets van bodem of bodemleven: “Ik zette planten in de grond, zaaide, gaf water en hoopte dat er wat van terechtkwam. Vaak lukte dat ook. Ik genoot van mijn tuin. Langzamerhand begon ik te begrijpen dat er een samenspel is en dat niet alles wat ik probeerde kans van slagen had. Ik ging letten op wat het goed zou doen op mijn grond. Waarom sommige planten werden aangetast en andere niet. Er werd meer bekend over wat er in de bodem gebeurt; dat er allerlei levensvormen zijn die met elkaar het voedselweb vormen. Ik begon me te realiseren dat mijn tuin ook een stukje natuur is, waar ik alleen maar de beheerder van ben. Daardoor ben ik anders gaan beheren. Ik geniet nog steeds van mijn tuin, maar zie hem nu als een geheel waarin alles – ook de plagen – zijn plek heeft.” Naast tuinliefhebber is Marian vrijwilliger bij de afdeling Zuid-Kennemerland van tuiniervereniging Groei & Bloei.

Meer weten? Bekijk het 10-puntenplan van Groei en Bloei. (groei.nl)

1Stabiele basis

Wat diep in de grond thuishoort is niet geschikt om op de kruidlaag te leven. En wat op de kruidlaag zijn werk doet, kan dieper in de grond niks. Als je de bodem met rust laat, neemt het bodemleven toe en halen planten makkelijker voeding uit de grond. Dan krijg je gezonde planten die beter bestand zijn tegen aantastingen. Omspitten verstoort dit. Is het toch nodig om de bodem open te halen, leg de aardlagen daarna dan zo veel mogelijk op hun oorspronkelijke plek terug. En schoffel liefst alleen oppervlakkig.

Bedekte bodem

Als je groenafval in je tuin laat liggen, gaat daaronder van alles aan het werk om dit te verteren. Zo stimuleer je het bodemleven. Afval klein maken met een takkenschaar of hakselaar versnelt het verteringsproces. Bladeren verzamelen in de herfst en ze een jaar lang vochtig bewaren levert ook geweldige mulch (organische beschermlaag, red.) op voor onder je planten.

3

Laat ’t groeien

Een regenbui op droge, kale grond verdampt snel. Planten houden water vast en dankzij hun wortels blijft de grond losser, waardoor deze makkelijker water opneemt. Dat helpt wateroverlast te voorkomen. Onkruid mag bij mij met mate groeien, vooral soorten waarvan ik weet dat ze vanzelf weer verdwijnen of makkelijk te verwijderen zijn.

Gif- en turfvrij

Turfwinning tast veengebieden aan en er komt CO2 bij vrij. Daarom vermijd ik turfhoudende potgrond en tuinaarde. Er zijn alternatieven, zoals Bio-Kultura. Sommige tuincentra (Ranzijn) verkopen turfvrije potgrond. Zaden en planten koop ik zo veel mogelijk biologisch. Daarmee voeg ik geen gif of bestrijdingsmiddelen aan de bodem toe.

ZELF NATUURLIJKE

VERF MAKEN

tekst: Maaike Brouwer fotografie: Eva van Asperen

Hoewel ik nog nooit geschilderd heb, leek het me leuk om zelf aquarelverf te maken. Dus gaf ik me op voor een workshop, ook al had ik geen idee wat ik me daarbij moest voorstellen.

Zo reed ik op een zaterdagmiddag in januari naar Vogelenzang, waar de workshop werd gegeven in het Woonstation aan de Leidsevaart. In een grote, lichte ruimte met hoge ramen stonden tafels met daarop alles wat we nodig zouden hebben: een glasplaat, een kleine vijzel, een glazen Muller (een paddenstoelvormige stamper), drie kleine flesjes met onbekende inhoud, penselen en paletmesjes. Midden op tafel stonden glazen jampotten met stukjes steen in verschillende kleuren.

Malen, mengen en klaar

De workshop werd gegeven door Eva van Asperen, een Bennebroekse kunstenares die aquarellen maakt met verf van natuurlijke aardepigmenten. Haar werk heeft dan ook een organische, natuurlijke en warme uitstraling. Ze zou ons – we waren met zijn vijven – inwijden in de geheimen van het verf maken. Uit de verschillende potten koos ik terra-

cottakleurige steen die Eva’s moeder had meegebracht uit Spanje. Een minilepeltje ging in de vijzel om fijn te malen. Na een poosje werd het pigmentpoeder. Dit mengden we op de glasplaat met wat druppels uit de drie kleine flesjes: Arabische gom als bindmiddel, ossengal voor vloeibaarheid en een drupje kruidnagelolie tegen bederf. Dat wreven we vervolgens met de Muller tot een glad papje. En klaar! Op dezelfde manier maakten we ieder nog twee andere kleuren, waarbij ik duidelijk verschil merkte tussen de verschillende gesteenten. Volgens Eva reageert elk pigment anders, zowel tijdens het maken van de verf als bij het schilderen.

De meeste aquarelverf die je in de winkel koopt is synthetisch. Eva: “Natuurlijke pigmenten geven meer structuur en diversiteit in tint. Daarom werk ik liefst met steen en aarde. Het geeft ook een extra dimensie aan je werk als je de herkomst van het materiaal kent. Ik vind het leuk

‘Natuurlijke

pigmenten geven meer structuur en diversiteit in

tint’

om mijn enthousiasme hiervoor door te geven aan anderen. Daarom organiseer ik geregeld dit soort workshops. Mensen die hebben meegedaan vertellen dat ze anders zijn gaan kijken naar kleuren in de natuur en dat ze meer zien.”

Stenen zoeken op vakantie

Eigenlijk is het heel gemakkelijk om op deze manier verf te maken. Je kunt gewoon stenen verzamelen in je eigen omgeving. Wat ik zelf het leukst vind, is dat je stenen kunt zoeken als je met vakantie bent. Dan neem je de kleur en sfeer van daar mee naar huis. Test alleen wel even of de steen niet te hard is, want je moet hem met een hamer in stukjes kunnen slaan. Eva waarschuwt ook om geen stenen mee te nemen uit de buurt van fabrieken. Ook heftig gekleurde stenen kun je beter laten liggen. Die bevatten mogelijk giftige stoffen, zoals lood, kwik of arseen.

Toen we tijdens de workshop allemaal drie potjes verf hadden, kregen we aquarelpapier en een verfpalet om de kleuren uit te proberen. Ik merkte inderdaad dat de ene verf zich veel makkelijker liet verwerken dan de andere. Maar de natuurlijke tinten waren prachtig. Eva leerde ons een aantal basisprincipes en -technieken van het aquarelleren. Tot slot maakten we alle vijf een schilderijtje. Dat van mij werd een ginkgo-blad. Ik was stiekem best trots op het resultaat. En ik ga zeker stenen verzamelen zodra ik weer in mijn geliefde Spanje ben.

Jessica IJzer is uitvaartondernemer in Bloemendaal, samen met haar compagnon Casper Heeremans.

Het afscheidgroene

Laten we eerlijk zijn: de uitvaart regelen van een geliefd persoon is al moeilijk genoeg zonder zorgen over het milieu. Gelukkig zijn er steeds meer alternatieven voor een persoonlijk én ecologisch verantwoord laatste afscheid – van een groene begrafenis tot een eco-crematie of een creatieve bestemming voor as. Waarom zou je voor iemand die bij leven koos voor recycling, zonnepanelen en biologisch eten geen rekening houden met zijn of haar voetafdruk na de dood?

Een traditionele begrafenis kan behoorlijk belastend zijn voor de natuur. Denk aan een kist met gelijmde onderdelen, lak en metaal. Voor een groene(re) begrafenis kun je bijvoorbeeld een biologisch afbreekbare kist kiezen van onbewerkt hout, wilgentenen of paddenstoelen, oftewel mycelium. Het wortelnetwerk van paddenstoelen zet dood organisch materiaal om in voeding voor de natuur. Een lichaam wordt dan op een natuurlijke manier opgenomen door de aarde. Als je ook nog kiest voor een natuurbegraafplaats – daar wordt alleen met natuurlijke materialen gewerkt – komt er geen grafornament en is de grafrust eeuwigdurend, want als er geen plaats meer is, wordt het hele gebied teruggegeven aan de natuur.

Cremeren is populair, maar helaas nog niet duurzaam. Het vergt veel energie en stoot flink wat CO2 uit. Zowel direct bij een gasoven, als indirect bij een elektrische oven. Er zijn wel manieren om de milieu-impact te beperken. Sommige crematoria werken met gerecyclede warmte, wat het energieverbruik drastisch vermindert. Er is ook een wetswijziging in de maak die zogeheten resomatie toestaat. Hierbij ontbindt het stoffelijk overschot in een wateroplossing van kaliumhydroxide. Er blijft alleen een beetje wit poeder over, vergelijkbaar met as.

En wat te doen met de as? Verspreiden op een strooiveld dat om de paar jaar moet worden afgegraven vanwege de hoge concentratie metalen in de grond? Ook dat kan duurzamer. As kun je bijna overal verstrooien, als je toestemming hebt van de eigenaar van de grond of het water. Bijzetten in een ecologische urn in een graf is mogelijk, of de as laten verwerken in een ‘boom-urn’. De eik of appelboom die daaruit groeit, compenseert de CO2-uitstoot van de crematie. Voor wie van creatieve opties houdt zijn er bedrijven die as verwerken in kunst, sieraden of zelfs (in Engeland) vinylplaten.

Sterven na duurzaam te hebben geleefd betekent niet dat de degenen die achterblijven afscheid moeten nemen van iemands stijl of eigenheid. Dus kies vooral wat passend is, of het nu een composteerbare kist of watercrematie is, of het begin van een nieuwe boom. Zo draag je ook na de dood bij aan een groenere planeet. En laten we eerlijk zijn: dat is een mooie erfenis

De vankunst het los laten

Dagelijks is Edward Hoep uit Vogelenzang op het strand te vinden, met zijn honden en een van zijn vele boemerangs. ‘De vlucht van een boemerang is als het leven: opgaan, blinken, verzinken.’

tekst: Els Mannaerts fotografie: Wendy Laimböck-Dekker

‘De vorm is waarschijnlijk geïnspireerd door esdoornzaadjes, je weet wel: die helikoptertjes, die door hun propellervorm heel ver kunnen vliegen’

Als kind had Edward al iets met gooien. “Ik speelde honkbal bij Kinheim en was de eerste die een ijsbal over het dak van de school gooide.” In zijn puberjaren stortte hij zich op vechtsporten. “Prachtig vind ik dat: je maakt een beweging en je krijgt iets terug. Actie is reactie. Dat komt ook allemaal samen in de boemerang.”

Fenomenaal

Edward maakte kennis met het werphout tijdens een vakantie in Australië. “Een groep mannen was met een boemerang aan het spelen. Fenomenaal vond ik het. Ik mocht meedoen en hoewel het totaal niet lukte, was ik wel getriggerd. Ik heb er meteen een gekocht. Die eerste boemerang ben ik vaak kwijtgeraakt, maar hij komt toch altijd weer terug. Symbolisch, ja.”

Bij terugkomst begon het grote oefenen, op het strand. “In het begin loop je er meer achteraan dan dat ie bij je terugkomt en mijn handen zaten vol blauwe plekken. In die tijd had je nog geen YouTube, dus ik moest het allemaal zelf uitvinden. Langzaam ging het beter. De lol is dat je dat ding weggooit en op exact dezelfde plaats weer opvangt. Dat hij sneller bij je terug is dan je eigen schaduw. Hij gaat omhoog, blinkt in de zon en komt weer terug. Het is net als het leven: opgaan, blinken en verzinken.”

Flow

Inmiddels heeft Edward zo’n honderd exemplaren thuis liggen, “klaar om uitgelaten te worden.” Uren kan hij het volhouden. “Door die repetitieve handeling raak ik in een flow, dan vergeet ik de tijd.” Hij is zó bedreven geraakt, dat hij gerust tussen mensen door durft te gooien. “Doe ik niet hoor, meestal ga ik een paar kilometer van de strandopgang gooien. Ik probeer er nu twee tegelijk te gooien.”

Voor Edward is de boemerang vooral ontspanning, maar oorspronkelijk had het werphout een andere functie. “Mijn theorie is dat de boemerang werd gebruikt om wild op te drijven naar een jager, die met zijn gifpijltje in de bosjes klaarzat om z’n prooi te raken. Een beest doodgooien met zo’n stuk hout lijkt me lastig. Australië staat erom bekend, maar er zijn ook hiëroglyfen van boemerangs in Egypte gevonden. De vorm is waarschijnlijk geïnspireerd door esdoornzaadjes, je weet wel: die helikoptertjes, die door hun propellervorm heel ver kunnen vliegen.”

Clinics

Behalve met het gooien zelf houdt Edward zich ook bezig met de productie van boemerangs. Een houthandel in de buurt heeft naar model van zijn eerste exemplaar een ontwerp gemaakt.

“Nog best lastig om het vleugelprofiel goed te krijgen. Dat heeft een dik half jaar geduurd.” Ben je enthousiast geraakt, dan kun je je bij Edward melden (edwardhoep@hotmail.com): hij geeft clinics voor wie de kunst van het loslaten onder de knie wil krijgen.

VLEERMUIZEN HOTSPOT in Zuid-Kennemerland

Wist je dat het in Bloemendaal wemelt van de vleermuizen? Onderzoekers hebben al elf verschillende soorten gesignaleerd. Meerjarig onderzoek moet uitwijzen hoe het gaat met de vleermuizen, nu ze niet meer in spouwmuren terechtkunnen.

tekst: Cécile Cense-Nijkamp

Alle afgebeelde vleermuizen komen voor in Bloemendaal en omgeving.

De grijze grootoorvleermuis komt uit de familie der gladneuzen. Het is een middelgrote vleermuis met opvallend grote oren.

Juist omdat Bloemendaal zo’n vleermuizenhotspot is, besloot een aantal vrijwilligers een vleermuizenwerkgroep op te richten. “Het begon allemaal met de geweldige natuurpodcast ‘Tierelier’,” aldus Ton Hoenderdos, voorzitter van de Vrienden van het Bloemendaalse Bos. “De Zoogdiervereniging had 2023 uitgeroepen tot het jaar van de zeldzame meervleermuis. Ronald Cassee besteedde daar aandacht aan in zijn podcast, waarop de vereniging voorstelde om in Zuid-Kennemerland een eigen vleermuiswerkgroep te starten.” Zo geschiedde. De werkgroep ging in maart 2023 van start, Ronald was een van de medeoprichters. Het initiatief werd gesteund door IVN Natuureducatie, de gemeente Bloemendaal, Thijsse’s Hof, de Zoogdiervereniging, de Vrienden van het Bloemendaalse Bos en Bioteam Bloemendaal.

Vliegend zoogdier

De vleermuis is het enige vliegende zoogdier, dat alleen al maakt het diertje uniek. Vleermuizen zijn insecteneters en echte muggenkillers. Ze kunnen wel twintig jaar oud worden, ook omdat ze tijdens hun winterslaap nauwelijks energie verbruiken. Iedereen kent wel hun bijzondere slaaphouding, hangend aan hun pootjes. “Dankzij een soort slotmechaniekje kost die houding nauwelijks spierkracht,” legt Ton uit. “En ze hebben meer bijzondere eigenschappen. Zo

paren ze in de nazomer, maar vindt de bevruchting pas later plaats. De vrouwtjes slaan het sperma eerst op en na hun winterslaap bevruchten ze zichzelf. In maart gaan de vrouwtjes naar hun kraamverblijven. Daar baren en zogen ze hun jong, dat is er altijd maar één. In zo’n verblijf zitten soms wel vierhonderd vrouwtjes, vaak van verschillende soorten; de mannetjes bemoeien zich niet met de jonkies. In juli vliegen de jongen uit.”

Biodiversiteitsonderzoek

De vleermuis is een beschermde diersoort. De vleermuiswerkgroep richt zich op educatie, monitoring en onderzoek. “Vanuit de betrokken organisaties komt zo veel deskundigheid, dat is echt geweldig,” vindt Ronald. “We stemmen ons onderzoek af op het jaarritme van de vleermuizen. We willen meer zicht krijgen op de soorten en aantallen die hier leven en op de manier waarop de populaties zich ontwikkelen.” Daarom is trendonderzoek over periodes van vijf jaar belangrijk. Het onderzoek van de werkgroep sluit aan bij breder biodiversiteitsonderzoek. Ronald: “Drie keer per jaar leggen we speciale looproutes af in onze meetgebieden: Park Brederode, Bloemendaalse Bos/ Duin en Daal en het Bennebroekbos.” Dat gebeurt ’s nachts met een team van vier of vijf man, gehuld in neon hesjes. Tijdens zo’n wandeling stoppen ze op zogenoemde transectpunten (vaste punten voor gestandaardiseerde waarnemingen, red.), waar ze met detectoren het ultrasoon geluid meten gedurende exact vijf minuten. “We stellen de politie altijd op de hoogte van onze nachtwandelingen. Dan roepen ze steevast ‘Daar is Batman!’”, lacht Ton.

Geluidsopnamen

In het voorjaar en de nazomer fietsen de leden van de werkgroep langs de binnenduinrand met een lange antenne en microfoon. Ronald: “Met speciale computerprogramma's analyseren we de geluidsopnamen en gps-informatie van alle routes, om te achterhalen waar welke specifieke geluiden voorkwamen. We hebben zelfs een expertgroep, die

‘We willen meer zicht krijgen op de soorten en aantallen die hier leven en op de manier waarop de populaties zich ontwikkelen’

De franjestaart (Myotis nattereri) is een vleermuis uit de familie der gladneuzen.

sonogrammen (grafische weergave van geluiden, red.) handmatig analyseert als een waarneming onzeker is. Op basis van de verkregen informatie weten we nog niet of het om één of een heleboel vleermuizen gaat. Warmtebeeldcamera’s geven ons een indruk van de aantallen.

‘We lokken ze dan naar speciale vleermuiskasten, die overigens ook in gevels kunnen worden ingebouwd. Die lijken op een soort brievenbussen’

Inmiddels hebben we elf verschillende soorten gesignaleerd, van de twintig die we kennen.”

Alternatieve huisvesting

Naast onderzoek en educatie regelt de vleermuiswerkgroep ook huisvesting voor vleermuizen. Daartoe worden speciale vleermuiskasten opgehangen en onderhouden. “We werken nauw samen met de gemeente, die een landelijke opgave heeft om vleermuizen te beschermen. De gemeente moet zorgen voor alternatieve huisvesting, nu vleermuizen door gevelisolatie vaak niet meer in spouwmuren kunnen wonen,” aldus Ton. “Gelukkig kan tegenwoordig met environmental DNA-onderzoek snel en goedkoop worden achterhaald of er vleermuizen in een spouw zitten. Ze hebben tijdens het jaar verschillende onderkomens nodig, waaronder een winter- en een kraamverblijf. Als ze een spouwmuur op een natuurlijk moment verlaten, zijn er trucjes om te voorkomen dat ze terugkeren. We lokken ze dan naar speciale vleermuiskasten, die overigens ook in gevels kunnen worden ingebouwd. Die lijken op een soort brievenbussen. We kiezen een goede plek voor de kasten – hoog, met de juiste aanvliegroute – en niet bij een grote tak waar een roofvogel op kan zitten. In Thijsse’s Hof hingen al langer vleermuiskasten, net als bij de Theresiaschool.”

Onderwijs

Ton ziet educatie als een belangrijke taak. Hij heeft contact met verschillende scholen die mogelijk kasten willen plaatsen. De Bornwaterschool, Vondelschool, Bos en Duinschool en het Kennemer Lyceum doen al mee. “We betrekken leerlingen bij ons werk, met lessen en excursies. De kinderen komen naar Thijsse’s Hof, waar ze van alles leren over vleermuizen en het nut van deze mooie diertjes. Met een endoscoop kunnen we in de kasten kijken, die beelden zijn leuk voor in de klas. Sinds kort hebben we zelfs een programma voor kleuters.” Oud-juf Annemieke Metselaar heeft een boekje voor kleuters gemaakt (zie pag. 8-9). Daarin beleeft vleermuis Fladdertje

De rosse vleermuis, ook wel Nyctalus noctula, is de grootste vleermuis van West-Europa. Deze vleermuis heeft een opvallende roodbruine vacht. In Nederland komt deze vleermuis vooral voor in gebieden waar oud bos grenst aan open, waterrijke landschappen.

De vrij lange en smalle vleugels van de gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus) hebben een spanwijdte van 18 tot 24 centimeter. Deze kleine vleermuis weegt 3,5 tot 8 gram.

De meervleermuis (Myotis dasycneme) is een grote vleermuis, met een gewicht van 14-20 gram en lange, relatief brede vleugels met een spanwijdte van 20 tot 30 cm. De buikvacht is grijswit met een donkere ondervacht en steekt duidelijk af tegen de middel- tot donkerbruingrijze rugvacht. De snuit is bruin met - in verhouding tot andere Myotis-soorten - vrij grote neusknobbels. Net als de watervleermuis heeft de meervleermuis opvallend grote voeten die hij gebruikt om insecten van het wateroppervlak te scheppen.

avonturen die uit het leven van een echte vleermuis gegrepen zijn. Ook is er een box met spelletjes en opdrachtjes voor kleuters. Ton kijkt uit naar samenwerking met middelbare scholen: “Ik kreeg al de tip dat onze onderzoeken een geschikt onderwerp zijn voor profielwerkstukken van examenleerlingen. In dat verband is het interessant dat we meewerken aan een landelijke database met monitorgegevens over gevelinbouwkasten.”

Voor volwassenen organiseert de werkgroep presentaties en excursies. Volgens Ton is daar is veel belangstelling voor. “We vragen Bloemendalers om bijzondere waarnemingen van vleermuizen bij ons te melden. Zulke meldingen zijn heel waardevol. Ook vertellen we hoe je vleermuizen kan helpen: behoud bomen, zorg voor insectvriendelijke beplanting en plaats zo min mogelijk verlichting in je tuin.”

Lantaarnpalen

In 2024 heeft de werkgroep op verzoek van de gemeente onderzoek gedaan naar de invloed van straatverlichting. De gemeente wilde weten wat het effect is van verschillende type lampen. Mensen hebben veelal een voorkeur voor roodtinten, maar wat is voor dieren een goede keuze? Ronald: “Via detectiekastjes aan lantaarnpalen en nachtelijke looprondjes volgden we de bewegingen van vleermuizen. Daaruit kwam een opvallend verschil: sommige soorten mijden lichtbundels, andere jagen juist onder de lampen. Er is duidelijk nog veel wat we niet weten over deze bijzondere dieren.”

Waarnemingen en vragen kun je mailen naar ivnzk.vleermuis@gmail.com. Of kijk op Vleermuiswerkgroep Zuid-Kennemerland. ivn.nl/afdeling/zuid-kennemerland/ werkgroepen/vleermuizen/

Bas Wassenberg woont in Bloemendaal en is zelfstandig hypotheekadviseur. Zijn bedrijf Bèta Financiële Diensten bestaat 16 jaar en helpt onder meer bij het financieren van de eigen woning en bij verzekeringsvraagstukken, en biedt financieel advies bij echtscheiding. Hij informeert de lezers van B.Magazine over ontwikkelingen in zijn vakgebied.

Echtscheiding en hypotheek

Ongeveer een op de drie huwelijken in Nederland eindigt in een echtscheiding. Daarmee doen we het nog een stuk beter dan de Verenigde Staten, waar de helft van de huwelijken op de klippen loopt. Door een scheiding verandert je woonsituatie. Heb je een koophuis, dan is de hypotheek vaak een big issue bij het ontvlechten van het huwelijk. Daarbij heb je grofweg drie mogelijkheden: het huis verkopen en de hypotheek aflossen, overname van huis en hypotheek door een van beide partners, of de verantwoordelijkheid voor huis en hypotheek voorlopig blijven delen. In het scheidingsconvenant leg je die keuze vast en regel je de voorwaarden en de afhandeling.

De grote vraag is natuurlijk of een van beiden in staat is de hypotheek op zijn of haar naam te zetten en de overwaarde aan de andere partner te betalen. En als dat kan, wat zijn dan de mogelijkheden voor de vertrekkende partner?

Hypotheekverstrekkers werken volgens de Gedragscode Hypothecaire Financiers (GHF), waarin een norm is vastgelegd voor een verantwoorde hypotheek. Met andere woorden, hoeveel je kunt lenen bij een gegeven inkomen. Binnen deze GHF-norm zijn enkele uitzonderingen gemaakt voor de situatie bij echtscheiding of het verbreken van een samenlevingsovereenkomst. Te betalen partneralimentatie zorgt voor een daling van de leencapaciteit; kinderalimentatie blijft buiten beschouwing.

Kort gezegd komt het erop neer dat er ruimere normen zijn om de hypotheek over te nemen en te verhogen om de partner te kunnen uitkopen. Werd de hypotheek vóór 2013 afgesloten, dan is het overgangsrecht van toepassing. Dit heeft betrekking op het behouden van de hypotheekrenteaftrek zonder de plicht de lening binnen dertig jaar annuïtair of lineair af te lossen. Beide partners hebben dan recht op de helft van het overgangsrecht. Degene die in het huis blijft, houdt de eventuele lage rente van de bestaande hypotheek.

De vertrekkende partner krijgt vaak een flink bedrag mee (de helft van de overwaarde) en de helft van het eventuele overgangsrecht. Koop je een nieuwe woning, dan behoud je het recht op hypotheekrenteaftrek zonder aflossingsverplichting, maar alleen voor de helft van het originele hypotheekbedrag. Voor het resterende bedrag van de nieuwe hypotheek gelden de nieuwe voorwaarden, met aflossingsverplichting. Dat maakt het vinden van een betaalbare woning in de huidige markt niet eenvoudig. Werd de hypotheek op of na 1 januari 2013 afgesloten, dan gelden in alle gevallen de nieuwe regels: wil je gebruikmaken van hypotheekrenteaftrek, dan ben je verplicht je hypotheek binnen dertig jaar af te lossen.

Het is ingewikkelde materie, dus laat je vooraf goed informeren over de mogelijkheden en de regels, zodat je in het convenant al kunt voorsorteren op de situatie van na de scheiding.

Campbell Riemens groeide op in de wijngaard van haar familie in Californië en volgde in Parijs een opleiding tot chef-kok. Daar ontmoette ze Ivo, de liefde van haar leven. Samen zijn ze eigenaar van Wijnkoperij Henri Bloem in Bloemendaal. Check ook eens bootsforbreakfast.com

Markowitsch (2024)

Grüner Veltliner € 8,95

Biologisch, dat is logisch

Trends in wijnland komen en gaan, maar duurzaamheid en milieuvriendelijke wijnen zijn wel een blijvertje. Bij Wijnkoperij Henri Bloem Bloemendaal zit op een aantal wijnen een kleine ‘BIO’-sticker. Veel van onze klanten waarderen het als een wijn is goedgekeurd en bestempeld als zodanig. Ik heb weleens het vermoeden dat het een schuldgevoel onderdrukt als je weet dat je tijdens het genieten van een glas biologische wijn eigenlijk Moeder Aarde een beetje ontziet. Ik snap dat wel en ondersteun die gedachte dan ook volledig.

Maar realiseer je wel: duurzaamheid komt niet voort uit een vals alarm. Verduurzamen is belangrijk, zeker zo belangrijk als goede, smaakvolle wijn dat is. Naast de bekende oproep om minder vlees te eten en zo onze leefomgeving te helpen, kunnen we ook aansporen om vaker biologisch geproduceerde wijnen te kiezen. Er zijn meer dan genoeg wijnhuizen die via een biologische werkwijze buitengewoon mooie wijnen maken. Zij nemen de natuur gewoon net zo serieus als een goeie wijn. Ik ook, dus ik ben logischerwijs aan boord. Jullie ook? Nu dus letterlijk en figuurlijk: ‘op je gezondheid’!

Recept voor een voorjaarsdip

(om uit de winterdip te komen)

145 g geblancheerde groene asperges, in plakjes 80 g fijngesneden gerookte wilde zalm

20 g fijngesneden sjalot

200 g cream cheese

1 tl citroensap

0,5 tl geraspte citroenschil (eerst raspen, dan persen)

1 tl gedroogde dille zout en peper naar smaak

Blancheer de asperges in kokend water beetgaar en koel ze daarna direct in ijswater. Droog ze met een theedoek en snijd ze in dunne plakjes. Meng in een grote kom de cream cheese met citroenrasp en -sap, dille en sjalot. Voeg naar smaak zout en peper toe (niet te veel zout, de zalm is al zout van zichzelf). Voeg de zalm en de asperges toe en meng alles voorzichtig. Serveer met crackers, dungesneden baguette of toast.

Tip: dit is een ideaal paasgerechtje om te serveren op toast met een gepocheerd, gebakken of gekookt ei erop.

Zelf Japans koken?

GOED TE DOEN ENZOOO LEKKER!

Rond de Japanse kookkunst hangt nog altijd een zweem van mystiek – onder andere

dat de gerechten megamoeilijk te maken zijn. ‘Gelukkig is dat niet zo’, zegt Marinus Noordenbos, eigenaar van Hokkai in IJmuiden.

Om dat te laten zien maakte hij een boek over de Japanse eetcultuur, inclusief recepten.

Deze drie kun je alvast proberen.

tekst: Ellen Meijer fotografie en receptuur: Hokkai

VER LIEFD OP HET LAND

Op zijn achttiende vertrok Marinus Noordenbos naar Japan. Gestuurd door zijn vader, een reder uit Katwijk. Maandenlang deed de boomlange tiener niets anders dan horsmakreel schoonmaken; een geliefde vis in Japan die in Nederland destijds veelal als bijvangst werd gezien. Marinus verloor zijn hart aan het land en aan Yukiko. De liefde bleek wederzijds. Yukiko kwam naar Nederland en het jonge stel begon een visbedrijf onder de naam Hokkai, Japans voor Noordzee. De eerste jaren verkochten ze hun producten vrijwel uitsluitend binnen de Japanse gemeenschap in Europa. Tegenwoordig zijn online en in hun winkel annex restaurant bijvoorbeeld ook sojasaus, miso, thee en sake verkrijgbaar.

De vis van Hokkai komt van over de hele wereld, ook uit de Noordzee, en wordt in IJmuiden gedroogd, gepekeld of gemarineerd. Daarmee kunnen thuiskoks makkelijk zelf aan de slag. Marinus. “Mensen denken dat je bij wijze van spreken eerst een jaar moet leren rijst wassen, voordat je je kunt wagen aan het bereiden van Japanse gerechten. Dat beeld wil ik graag veranderen.” Om te laten zien dat thuis Japans koken goed te doen is, maakte hij samen met auteur Joris Vermeer en de Japanse sushi-chef Kuniyoshi Ohtawara een boek over de eetcultuur, inclusief tientallen recepten.

Na drie decennia is Marinus nog altijd het boegbeeld van het bedrijf. Hij spreekt

vloeiend Japans en pendelt geregeld tussen beide landen. Sinds twee jaar werkt zijn oudste dochter Julia ook in de zaak, hoewel ze dat nooit van plan was. Ze studeerde internationale betrekkingen en zag zichzelf eerder als brandmanager bij grote bedrijven. Toen ze twee jaar geleden met Marinus naar Japan ging als voorbereiding op het boek, viel het kwartje. Julia zegde haar baan op en stapte over naar het bedrijf van haar ouders. Ook zij heeft een uitgesproken ambitie: “Zoals Italiaans tegenwoordig standaard op het menu staat bij veel Nederlanders, wil ik hetzelfde bereiken met de Japanse keuken. Dat bij kookliefhebbers naast goede olijfolie en tomatensaus ook miso en sojasaus in het keukenkastje staan.”

Marinus en zijn gezin eten in Tokio bij hun (schoon)moeder en oma Suzuka Fukuyama.

Win een van de twee boeken!

Hokkai heeft een gelijknamig boek uitgegeven in een luxe en een eenvoudige versie. B. mag van beide een exemplaar weggeven. In de boeken vind je verhalen over de Japanse eetcultuur en recepten om thuis te proberen.

Wil je kans maken op een van de boeken? Volg ons op Facebook, ga naar b-magazine.nl/winnen en vul het online winformulier in. Meedoen kan tot 12 mei 2025. Winnaars ontvangen persoonlijk bericht. Hokkai - de smaak van Japan in IJmuiden t.w.v. € 99,95 of Hokkai - De Japanse keuken voor de thuiskok t.w.v. € 34,50

Zijn ze niet bang dat de Japanse keuken dan ‘vernederlandst’, zoals met de Italiaanse is gebeurd? “Wij blijven ons richten op de authentieke ingrediënten en recepten,” reageert Marinus. “Tegelijkertijd zijn we helemaal vóór Hollandse nieuwe met sojasaus. En geweldig als mensen hun pasta Bolognese nog lekkerder maken met een lepel miso. Zolang die miso en soja maar op z’n Japans zijn bereid, zodat ze van goede kwaliteit zijn.”

De zoetige lentesmaak van doperwten en het rokerige van de dashi zijn een tongstrelende combi.

Mentaiko is pittige, gemarineerde koolviskuit. Extreem populair in Japan en ook Italianen zijn er dol op.

Cheesecake op z’n Japans is luchtig, als een sponscake. Japanners zijn inmiddels beroemd om hun patisserie en daar is deze cheesecake een briljant voorbeeld van.

Doperwtensoep met garnalenballetjes

4 personen, bereidingstijd 30 minuten

Garnalenballetjes

160 g rauwe garnalen, waarvan 80 g fijngesneden en 80 g in blokjes, 1 eidooier, 2 el soja- of zonnebloemolie, 100 ml sake, zout

Soep

200 g doperwten uit de diepvries, 500 ml zelfgemaakte dashi (of gebruik 500 ml water met 2 g dashipoeder), 1 stukje kombu van 5x5 cm (zeewier), 2 tl aardappelzetmeel, 0,5 tl sojasaus, 0,5 tl sake, 0,5 tl mirin (gezoete rijstwijn), zout

voor de garnering (optioneel): plakjes gekookte wortel, affilla cress en/of grofgesneden bieslook

Bereiden

Maak eerst de garnalenballetjes. Klop met een garde de olie druppelsgewijs door de eidooier, tot je een saus zo dik als mayonaise hebt. Roer alle garnalen en een snufje zout erdoor. Rol 4 balletjes van het garnalenmengsel.

Verwarm in een pan 1 liter water met de sake en 10 g zout tot net onder het kookpunt. Kook hierin de garnalenballetjes 3 min. Haal ze met een schuimspaan uit het water en houd apart.

Breng voor de soep 1 liter water met 10 g zout aan de kook. Kook hierin de doperwten 4 min. Giet af en spoel de erwten af onder koud water. Gooi losgekomen velletjes weg. Meng de erwten in een hoge kom met 100 ml dashi en pureer glad met een staafmixer.

Breng de overige dashi met de kombu, sojasaus, sake, mirin en een halve theelepel zout in een pan aan de kook. Draai het vuur laag en laat de kombu 10 min trekken. Haal de kombu uit de bouillon en voeg de doperwtenpuree toe. Roer goed door. Meng het aardappelzetmeel met 2 tl water in een kommetje. Roer het mengsel door de soep en kook nog 1 min. Verdeel de soep over 4 kommen en leg in elke kom een garnalenballetje. Garneer eventueel met wortel, affilla cress en/of bieslook.

Udonnoedels met pittige koolviskuit

2 personen, bereidingstijd 15 minuten

200 g udonnoedels, 100 g mentaiko (gemarineerde koolviskuit), 20 ml zonnebloemolie, 1 tl sojasaus, 2 eidooiers, zout naar smaak, 2 shisobladeren, in dunne reepjes, 1 nori-vel (in dunne reepjes), rasp van 0,5 citroen, een snufje shichimi togarashi (Japanse kruidenmix) om te garneren

Bereiden

Breng ruim water aan de kook en kook de noedels daarin 1 min korter dan op de verpakking staat. Giet af en vang het kookvocht op. Snijd de mentaiko open en schraap de eitjes eruit. Meng de eitjes met de zonnebloemolie, sojasaus, eidooiers en een snufje zout in een grote kom. Voeg 60 ml van het kookvocht toe en meng goed. Voeg de noedels toe aan de saus en meng goed. Verdeel de noedels over 2 borden en garneer met de shiso, nori, citroenrasp en shichimi togarashi.

Japanse cheesecake met aardbeiensaus

4 tot 6 personen, bereidingstijd 75 minuten + 1 nacht wachten

Cheesecake

200 g roomkaas, op kamertemperatuur, 70 g suiker, 90 ml volle melk, 3 eieren, gesplitst, 1 el bloem, 1 el zonnebloemolie, 2 tl citroensap, aardbeien en muntblaadjes om te garneren

Aardbeiensaus

400 g aardbeien in kleine blokjes, 100 g suiker, 100 ml citroensap

Benodigdheden

cakevorm van 30 x 11 x 6 cm bakpapier handmixer vershoudfolie staafmixer

Bereiden

Verwarm de oven voor tot 200 °C. Bekleed de cakevorm met bakpapier. Meng de eidooiers met de bloem, zonnebloemolie en het citroensap in een kom met een

handmixer tot een licht en luchtig mengsel. Voeg de roomkaas toe en mix goed. Voeg de melk toe en mix tot een glad beslag.

Mix in een andere, schone kom de eiwitten en suiker met een (schone!) handmixer tot stijve pieken. Spatel de opgeklopte eiwitten in delen door het beslag. Doe dit langzaam en voorzichtig, zodat het beslag zo luchtig mogelijk blijft.

Houd de kom met het beslag ongeveer 10 cm boven de cakevorm en laat het beslag in de cakevorm vallen. Zo haal je eventuele luchtbellen uit het beslag. Zet de cakevorm in een grote ovenschaal. Schenk 2 cm water in de schaal en zet deze met de cakevorm in de oven. Bak 15 min. Zet de ovendeur open tot de temperatuur van de oven is gezakt naar 130 °C. Bak de cheesecake dan nog 50 min. Laat de cheesecake afkoelen, verpak in vershoudfolie en laat de cake 1 nacht in de koelkast rusten.

Meng voor de aardbeiensaus de aardbeien in een kom met de suiker en het citroensap. Laat 1 nacht in de koelkast staan. Giet het aardbeienmengsel af en vang het vocht op. Pureer de aardbeien met een staafmixer tot een gladde saus. Snijd voor het serveren de cheesecake in plakken, met daarnaast de aardbeiensaus, aardbeien en muntblaadjes.

Tip

Meng 50 ml van het opgevangen aardbeiensap met 100 ml bruiswater of sake. Heerlijk als het drankje bij het dessert.

Japan ontdekken

Wil je de Japanse eetcultuur ontdekken? Bekijk dan de video’s die Marinus maakte tijdens een reis door het land.

kunst & cultuur

maart en april

t/m 30 maart

ATELIER IN BEELD - KEES

VERWEIJ, NICO KOSTER EN HANS DE BRUIJN

(zie ook pag. 16)

Veweij Museum Haarlem

SCHILDERIJEN VAN FRANK DORST EN ANJA DE ZANGER Mosterdzaadje

4 april t/m 17 augustus

GEZICHTEN VAN NOORD-HOLLAND

Frans Hals Museum

locatie HAL

6 april t/m 25 mei

zat/zon 13.00-17.00 en op afspraak

EXPOSITIE HEDENDAAGSE

SCHILDERKUNST VAN

ROMAN EN HENRIËTTE

REISINGER

(zie ook pag. 14)

Zocherlounge

t/m 29 juni

KOSMOS

(zie ook pag. 15)

Teylers Museum

12 mei t/m 26 oktober

JEANNE VERWEIJ-TILLBUSCHER

MEER DAN EEN MUZE

(zie ook pag. 16)

Veweij Museum Haarlem

28 mei t/m 9 november

VERWEIJ EN ZIJN INSPIRATIE

(zie ook pag. 16)

Veweij Museum Haarlem

29 mei t/m 1 juni

FEESTELIJKE PUBLIEKSOPENING

VAN HET VERWEIJ-JUBILEUMJAAR

(zie ook pag. 16)

Veweij Museum Haarlem

22 maart

15:00 uur

16 april t/m 16 oktober

EXPOSITIE LIEF EN LEED TER NAGEDACHTENIS AAN DE SLACHTOFFERS VAN HET BOMBARDEMENT IN BLOEMENDAAL

(zie ook pag. 12)

Stichting Simon de Heer

Simon de Heerplantsoen

EEN BLOEM, DE MENS… PIANOCONCERT VAN

KSENIA KOUZMENKO 't Mosterdzaadje

23 maart 15:00 uur

22 maart 20:00 uur

MISSA PRO DEFUNCTIS EN MISSA SUB TITULO SANCTAE THERESIAE M.M.V. HET PROMENADE ORKEST

Oratorium Koor Bennebroek PHIL

23 maart

14:30-16:00 uur

KUNST & MYSTIEK

O.L.V. KICK BRAS Stadsklooster Haarlem De Kapel Bloemendaal

VERTELCONCERT: SCARLATTI EN MARIA BARBARA

DOOR HELENA VERLEUR, PIANO EN STEM 't Mosterdzaadje

27 maart 20.00 uur

LUCAS SANTANA GRAND ORCHESTRA, JAZZ

ORCHESTRA OF THE CONCERTGEBOUW PHIL

28 maart 20:00 uur

MANITO & MONICA, FLAMENCOGITARIST EN ZANGERES t Mosterdzaadje

30 maart

15:00 uur

30 maart 11:00 uur

SHUNSKE SATO & SHUANN CHAI (zie ook pag. 18) Muzenforum

PATRICK HOPPER (PIANIST) SPEELT

BEETHOVEN OP. 22,54 EN 106 't Mosterdzaadje

1 april, 6 mei

20:00-21:30 uur

31 maart 20:00 uur

CONCERT NEDERLANDS

DOUANE ORKESTVRIJHEID IN KLANK: 80

JAAR BEVRIJDING PHIL

SAMEN GOSPEL ZINGEN MET

ELISHA AMONOO-NEIZER Stadsklooster Haarlem Doopsgezinde Kerk Frankestraat

13 april 14:00 uur KUNSTSCHILDER

ROMAN REISINGER GEEFT UITLEG OVER DE TOTSTANDKOMING VAN

EEN MEESTERWERK (zie ook pag. 14) Zocherlounge

13 april 10:00 uur

WORKSHOP FLIEREFLUITEN:

SCHRIJVEN & SPELEN

Stadsklooster Haarlem

Openluchttheater Caprera

13 april 14:00 uur

MATTHÄUS PASSION - TOONKUNSTKOOR

AMSTERDAM & CONCERTGEBOUW

KAMERORKEST PHIL

DEEL JE AGENDA

Mail ons via info@ bee-media.nl met een overzicht en beeldmateriaal.

18 april

19:30 uur

MATTHÄUS PASSION J.S. BACH - COV HAARLEM PHIL

26 april ochtend

ORANJECONCERT MET JAAP STORK Dorpskerk Bloemendaal

4 mei

15:00-16:30 uur

27 april 11:00 uur

ARETHUSA QUARTET (zie ook pag. 18) Muzenforum

EEN NUMMER, MIJN NAAM - MONOLOOG

DOOR MAY ROOIJAKKERS Vertelschuur

4 mei 15:00 uur

4 MEI CONCERT INTO ETERNITY PHIL 5 mei 12:00-00.00 uur BEVRIJDINGSPOP HAARLEM Stichting Bevrijdingspop

kunst & cultuur

11 mei

15:00-16:10 uur

11 en 25 mei

14:00 uur

KUNSTSCHILDER

ROMAN REISINGER

GEEFT UITLEG OVER DE TOTSTANDKOMING VAN

EEN MEESTERWERK (zie ook pag. 14) Zocherlounge

ADIEU FLORENS MET SOPHIA FALTAS (MEZZOSOPRAAN), ANNA DANILEVSKAIA (VIOLA D'ARCO) EN EMMA-LISA ROUX (LUIT)

Dorpskerk Bloemendaal

17 mei

15:30 uur

FRANK BOEIJEN

Openluchttheater Caprera

18 mei

16:00 uur

16 mei

20:30 uur

HAMLET: STUDIO ANTIGONE

(zie ook pag. 19)

Openluchttheater Caprera

29 mei

20:30 uur

BERND VAN DEN BOS

25 mei

16:00 uur

BASTIAAN RAGAS: IN GODSNAAM (zie ook pag. 19)

Openluchttheater Caprera

Openluchttheater Caprera

6 juni

20:30 uur

SMARTLAPPEN KARAOKE

Openluchttheater Caprera

13 juni

20:30 uur

MARTIJN KONING: EEN AAP DIE GEEN BANANEN EET

Openluchttheater Caprera

18 mei

09:00 uur

MUZIKALE KLANKWANDELING

Stadsklooster Haarlem

Openluchttheater Caprera

RAOUL STEFFANI & MICHEL XIE

Openluchttheater Caprera

18 mei

middag

CLASSICAL TOUR - MUZIKALE

FIETSTOUR LANGS KERKEN

IN DE REGIO MET KLASSIEKE MINI CONCERTEN Zocherlounge

sociaal & educatief

vrijdagavond t/m mei

20:00-23:00 uur

STERRENKIJKAVOND

VRIJE INLOOP

Sterrenwacht Copernicus

1e zaterdagmiddag van de maand

13:00-16:00 uur

ZONNEKIJKMIDDAG

VRIJE INLOOP

Sterrenwacht Copernicus

Adressen van alle locaties vind je op pagina 82.

elke maandag en donderdag

12:30-16:00 uur

ODENSEHUIS INLOOPMIDDAG VOOR MENSEN MET

EEN HAPEREND GEHEUGEN EN HUN NAASTEN

Welzijn Bloemendaal, Buurtvereniging Overveen, Gebouw Tinholt

elke dinsdag

10:00-11:30 uur

TAALSOOS IN BLOEMENDAAL VOOR

IEDEREEN DIE WIL

OEFENEN MET PRATEN IN HET NEDERLANDS

Bibliotheek Zuid

Kennemerland

Locatie Bloemendaal

elke eerste vrijdagavond van de maand

17:30-20:00 uur

WERELDSE MAALTIJD OLDENHOVE

Welzijn Bloemendaal

Oldenhove

elke laatste donderdag van de maand

12:00-15:00 uur

BUURTTUINLUNCH EN FILM IN BENNEBROEK

Welzijn Bloemendaal locatie Zuid

20 maart

20:00-22:00 uur

THE SPY WHO WATCHED ME: JAMES BOND IN DE RUIMTE, LEZING DOOR DR. MARCO LANGBROEK

Sterrenwacht Copernicus Zocherlounge

22 maart 15:00 uur

22 maart 14:00-17:00 uur

WORKSHOP: MAAK JE EIGEN NATUURLIJKE VERF (zie ook pag. 17)

Art and Eva Woonstation Vogelenzang

VOORDRACHT PHILIP HUFF OVER 'DE GEDICHTENAPOTHEEK'

Boekhandel Blokker

22 maart

10:00-12:00 uur

WORKSHOP BLOEMENZEE MET BLOEMENBAAS

ANNEKE Landje van de Boer

23 maart

09:00-11:30 uur

VERBEELDING & FOTOGRAFIE MET JAAP KROON

Stadsklooster Haarlem Wandelbos Caprera

29 maart

23 maart

15:00 uur

INTERVIEW MET PHILIP OEHMKE OVER 'DE SCHÖNWALDS' Boekhandel Blokker

10:00-12:00 uur

WORKSHOP BLOEMENZEE MET BLOEMENBAAS

ANNEKE

Landje van de Boer

4 april

20:30 uur

ANDERS KIJKEN NAAR KUNST, LEZING DOOR CECIEL WINTERS

Trefpunt Café

5 april

10:00-12:00 uur

5 april

15:00-17:00 uur

NATUUR & HAIKU SCHRIJVEN (zie ook pag. 17)

Stadsklooster Haarlem Evangelisch-Lutherse kerk

WORKSHOP BLOEMENZEE MET BLOEMENBAAS

ANNEKE

Landje van de Boer

6 april

11:00-13:00 uur

RONDWANDELING BUITENPLAATS BELVÉDÈRE

OVERVEEN O.L.V. JANNES VAN EVERDINGEN Stichting Ons Bloemendaal

VERKOOP | AANKOOP | TAXATIES | (VER)HUUR | BEHEER BEDRIJFSONROERENDGOED | NIEUWBOUW

Spechtlaan 3, Aerdenhout

€ 2.350.000,-

Iepenlaan 94, Bloemendaal

€ 1.675.000,-

Wustelaan 76, Santpoort-Zuid € 2.750.000,-

€ 3.695.000,-

2, Bloemendaal

€ 1.750.000,Rijperweg 14, Bloemendaal

€1.375.000,-

Rijnegomlaan 23, Aerdenhout DMC OVERVEEN Bloemendaalseweg 245

HAARLEM Kleverparkweg 24

AMSTERDAM Vijzelstraat 68-78

Donkerelaan

sociaal & educatief

6 april

10:00-12:30 uur

6 april

14:00 uur

GRATIS RONDLEIDING DOOR

THIJSSE'S HOF

Thijsse's Hof

WORKSHOP WILGENTENEN VLECHTEN MET HILDE

Landje van de Boer

10 april

19:30-21:30 uur

WORKSHOP: SPELEN MET KLANK(SCHALEN)

Stadsklooster Haarlem Van Dam Huis

11 april & 9 mei

19:30-21:00 uur

DANSBEZINNING

Stadsklooster Haarlem

Rosenstock-Huessy huis

17 april

19:30-21:00 uur

10 april

20:00 uur

LEZING: VROUWEN

SCHREVEN

MUZIEKGESCHIEDENIS

DOOR SASKIA TÖRNQVIST PHIL

THE BEATLES, DE BELANGRIJKSTE POPGROEP EVER, LEZING DOOR FLIP HAMMANN

Buurtvereniging Overveen

Gebouw Tinholt

19 april

10:00-13:00 uur

REPAIR CAFÉ VOGELENZANG

Dorpshuis Vogelenzang

2 mei

20:30 uur

SAMEN LEVEN NA DE HOLOCAUST, LEZING DOOR

EEN NABESTAANDE VAN DE JODENVERVOLGING

Trefpunt Café

4 mei

14:00 uur

GRATIS RONDLEIDING DOOR THIJSSE'S HOF Thijsse's Hof

11 mei

10:30-12:00 uur

10 mei

13:00-16:00 uur

REPAIR CAFÉ OVERVEEN Duurzaam Overveen Gebouw Tinholt

LEZING BUITENPLAATSEN EN HOFSTEDEN IN ZUID-KENNEMERLAND DOOR MARTIN BUNNIK

Stichting Ons Bloemendaal

11 mei

19:30-21:30 uur

BOSBELEVING (zie ook pag. 17)

Stadsklooster Haarlem

Buitenplaats Leyduin

17 mei

10:00-13:00 uur

14, 21 en 28 mei

10:00-11:30 uur

NATUUR & TEKENEN (zie ook pag. 17)

Stadsklooster Haarlem De Vertelschuur

REPAIR CAFÉ VOGELENZANG

Dorpshuis Vogelenzang

18 mei

11:00-12:30 uur

WANDELING SCHAPENDUINEN O.L.V. JAN DE JONG

Stichting Ons Bloemendaal

sociaal & educatief

4 & 11 juni

09:00-11:30 uur

WORKSHOP SPEKSTEEN

Stadsklooster Haarlem

De Vertelschuur

9 juni

14:45 uur

8 juni 14:00 uur

GRATIS RONDLEIDING

DOOR THIJSSE'S HOF

Thijsse's Hof

GEDICHTENWANDELING

Thijsse's Hof

15 & 22 juni

09:00 uur

15 juni

10:00-13:00 uur

ARCHITECTUURFIETSTOCHT

DOOR OVERVEEN O.L.V.

GERT JAN VAN SETTEN

Stichting Ons Bloemendaal

NATUUR & FOTOGRAFIE: VIER SEIZOENEN IN BEELD

Stadsklooster Haarlem

Openluchttheater Caprera

21 juni

10:00-13:00 uur

REPAIR CAFÉ VOGELENZANG

Dorpshuis Vogelenzang

21 juni

13:00-16:00 uur

REPAIR CAFÉ OVERVEEN

Duurzaam Overveen Gebouw Tinholt

21 juni

13:30-16:30 uur

FIETSEXCURSIE DOOR DE BLOEMENDAALSE

DUINEN O.L.V. COEN VAN OOSTEROM

Stichting Ons Bloemendaal

21 juni

15:00-17:00 uur

NATUUR & HAIKU SCHRIJVEN (zie ook pag. 17)

Stadsklooster Haarlem Evangelisch-Lutherse kerk

kids & jongeren

elke donderdag

15:30-17:30 uur

MEIDENMIDDAG

Welzijn Bloemendaal locatie Zuid

elke vrijdag

15:00-17:30 uur

elke woensdag

14:00-16:30 uur

JEUGDHONK

VOGELENZANG GROEP

5 T/M 8

Welzijn Bloemendaal Dorpshuis

JONGERENRUIMTE THE SPOT GROEP 6 T/M 8

Welzijn Bloemendaal locatie Zuid

elke vrijdagavond

19:00-22:30 uur

JEUGDHONK VOGELENZANG 12+

Welzijn Bloemendaal Dorpshuis

23 maart 15:00 uur

23 maart 15:00 uur

KLEIN KLEIN VOGELTJE, HIPHOP DANS EN THEATER 4+ Schuur

ROODHAPJE, HOLLAND OPERA 6+ Stadsschouwburg Haarlem

kids & jongeren

30 maart

12:00 uur

29 maart 14:00 uur

WORKSHOP KLASSIEK BALLET 8+ Stadsschouwburg Haarlem

WORKSHOP HIPHOP 6+

Stadsschouwburg Haarlem

30 maart

15:00 uur

WORKSHOP HIPHOP 16+ Stadsschouwburg Haarlem

3 t/m 6 april

div. tijden

30 maart 13:00 tot 15:30

KUNST EN VLIEGWERK WORKSHOP: KUNSTIGE MANEN BIJ TEYLERS MUSEUM Teylers Museum

STARRING #27: BETREURT DE OPHEF Schuur

6 april

15:00 uur

6 april

14:0 uur

SJAKIE & DE CHOCOLADEFABRIEK Stadsschouwburg Haarlem

DE GROOTSTE GOOCHELSHOW 6+ Schuur

13 april

13:00 en 16:00 uur

DE KLEINE ZEEMEERMIN 4+ Stadsschouwburg Haarlem

DEEL JE AGENDA

Mail ons via info@ bee-media.nl met een overzicht en beeldmateriaal.

13 april

15:00 uur

BESTFRIENDS, STARTUP IN ROBOTVRIENDEN 7+ Schuur

13 april

13:00 tot 15:30

KUNST EN VLIEGWERK WORKSHOP: KUNSTIGE MANEN BIJ TEYLERS MUSEUM Teylers Museum

27 & 28 april div. tijden

21 april 09:30-10:10 uur

2TURVENHOOG FESTIVAL: MAANVOGEL, 4-18 MND PHIL

WAUW! MUZIKALE PEUTERVOORSTELLING 2,5+ Schuur

28 april

15:00 uur

27 april 13:00 en 16:00 uur DE GORGELS 6+ Stadsschouwburg Haarlem

LOEV DANSTHEATER MET SAXOPHONE QUARTET 8+ Schuur

29 april

15:00 uur

BELLE EN HET BEEST 4+ Stadsschouwburg Haarlem

kids & jongeren

1 mei

15:00 uur

30 april & 1 mei

div. tijden BROKKEJOK 4+

Schuur

ROODKAPJE IN AMAZONIA 6+

Schuur

2 mei

19:30 uur

POPULISME 8+ (WINNAAR GOUDEN KREKEL)

Schuur

11 mei

15:00 uur

3 mei

19:00 uur

SPEELGOED, MENEER MONSTER 8+ Stadsschouwburg Haarlem

DAUW 6+ ORKAAN & HET AMSTERDAMS ANDALUSISCH

ORKEST

PHIL

11 mei

13:00 tot 15:30

KUNST EN VLIEGWERK WORKSHOP: KUNSTIGE MANEN

BIJ TEYLERS MUSEUM Teylers Museum

18 mei

12:00 en 16:00 uur DE PROEFKEUKEN THEATERSHOW Stadsschouwburg Haarlem

18 mei

15:00 uur

ON THE MOVE, CIRCUS EN BREAKDANCE 6+

Schuur

18 mei

13:00 tot 15:30

KUNST EN VLIEGWERK WORKSHOP: KUNSTIGE MANEN

BIJ TEYLERS MUSEUM Teylers Museum

B.Magazine maken we met een team van Bloemendaalse zelfstandigen. Vind je het ook leuk om mee te werken, dan horen we je graag. Mail de redactie op info@bee-media.nl.

Christien Jansen Tekst woordenvanjansen.nl info@woordenvanjansen.nl 06 - 2619 8175

Hilde de Wolf Fotografie hildedewolf.nl 06 - 4818 3036

Cecile Klok Tekst cecileklok@yahoo.com 06 - 3882 9733

Saskia Koning

Fotografie saskia.koning@quicknet.nl saskiakoning.nl 06 - 4765 6806

Els Mannaerts Tekst elsmannaerts@gmail.com 06 - 5371 0906

Cécile Cense Tekst ccense@me.com

Wendy Laimböck-Dekker

Fotografie 06 – 15 467 787 wendymarialaimbock@gmail.com

Ben je een kei in het verkopen van advertenties en heb je een groot netwerk in en om de Bloemendaalse dorpen? Lijkt het je leuk om 3 keer per jaar mee te werken in ons team, aan de productie van B.Magazine? Stuur dan een e-mail naar info@bee-media.nl.

Acco Uitgeverij Westvlietweg 67F Den Haag accouitgeverij.nl

Andrea XL Kleverparkweg 11 Haarlem andrea.nl

Art&Eva info@artandeva.com Bennebroek artandeva.com

Bèta Financiële Diensten Zijlweg 61 Haarlem betafd.nl

Bodymindmassage Amaryllislaan 2 Bennebroek bodymindmassage.nl

Boekhandel Blokker Binnenweg 138 Heemstede boekhandelblokker.nl

Buitenplaats Leyduin Vogelenzang Manpadslaan 1

Buurttuin Bennebroek achter Kerklaan 6 Bennebroek

De Energieke Burger info@energiekeburger.nl energiekeburger.nl

De Graaf en Groot Willemsparkweg 58 Amsterdam degraafengroot.nl

De Juul interieurarchitectuur Oscar Mendliklaan 9 Aerdenhout dejuul.nl

De Kapel Potgieterweg 4 Bloemendaal dekapel-bloemendaal.nl

De Vertelschuur Krullenlaan 3 Bloemendaal devertelschuur.nl

DMC Makelaars Bloemendaalseweg 245 B Overveen dmcmakelaars.nl

Doopsgezinde Kerk Frankestraat 24 Haarlem

Dorpshuis Vogelenzang Henk Lensenlaan 2a Vogelenzang

Dorpskerk Bloemendaal Kerkplein 1 Bloemendaal kerkpleinbloemendaal.nl

Duurzaam Overveen info@duurzaamoverveen.nl duurzaamoverveen.nl

Evangelisch-Lutherse Kerk Witte Herenstraat 22 Haarlem Forest Fools Zandpad 25B Breukelen forestfools.com

Foundation The Wave info@foundationthewave.org foundationthewave.org

Frans Hals Museum, locatie Hal Grote Markt 16 Haarlem franshalsmuseum.nl

Frans Hals Museum, locatie Hof Groot Heiligland 62 Haarlem franshalsmuseum.nl

Gebouw Tinholt, Buurtvereniging Overveen Vrijburglaan 17 Overveen bvo-tinholt.nl

Gemeente/Gemeentehuis Bloemendaal Bloemendaalseweg 158 Overveen bloemendaal.nl

Goed Speel Goed Bloemendaalseweg 29 Bloemendaal goedspeelgoed.nl

Golfclub Mariënweide Zwaluwenweg 11 Aerdenhout marienweide.nl

Henri Bloem's Wijnkoperij Bloemendaal Kleverlaan 11-13 Bloemendaal henribloem.nl-henri-bloem-bloemendaal Het Afscheidshuis Bergweg 60 Bloemendaal afscheidshuisbloemendaal.nl

Hofstede Sparrenheuvel Bloemendaalseweg 139 Bloemendaal deverdieping.nl

Hokkai Kitchen + Hokkai Suisan Egmondstraat 2 IJmuiden hokkaikitchen.nl

Kaptein luxe schoenen & lederwaren Raadhuisstraat 99 Heemstede kapteinlederwaren.nl

Kort Bij Bloemendaal Bloemendaalseweg 23 Bloemendaal kort-bij.nl

Landje van de Boer Bloemendaalseweg 183 Overveen landjevandeboer.nl

Muzenforum Hoge Duin en Daalseweg 16 Bloemendaal muzenforum.nl

Nieuwe Kerk Nieuwe Kerksplein 36 Haarlem NVD Beveiligingsgroep Delftlaan 325 Haarlem nvd.nl

Oldenhove Dompvloedslaan 1 Overveen

Openluchttheater & Wandelpark Caprera Hoge Duin en Daalseweg 2 Bloemendaal openluchttheaterbloemendaal.nl

PHIL Lange Begijnestraat 11 Haarlem philhaarlem.nl

PUUR Makelaars Bloemendaalseweg 123 B Bloemendaal puurmakelaars.nl

Repair Café Overveen Vrijburglaan 17 Overveen duurzaamoverveen.nl

Repair Café Vogelenzang Henk Lensenlaan 2a Vogelenzang repaircafevogelenzang@gmail.com

Rosenstock-Huessy Huis Hagestraat 10 Haarlem

Schuur Lange Begijnestraat 9 Haarlem schuur.nl

Sociëteit Aerdenhout Oscar Mendliklaan 3 Aerdenhout welzijnbloemendaal.nl

SportSupport Kennemerland valpreventie@sportsupport.nl sportsupport.nl

Stadsklooster Haarlem Oude Groenmarkt 3-5 Haarlem stadskloosterhaarlem.nl

Stadsschouwburg Haarlem Wilsonsplein 23 Haarlem stadsschouwburghaarlem.nl

Sterrenwacht Copernicus Tetterodeweg 27 a Overveen sterrenwachtcopernicus.nl

Stichting Ons Bloemendaal info@onsbloemendaal.nl onsbloemendaal.nl

Stichting Simon de Heer info@estherjansen.nl Haarlem simondeheer.nl

Strumphler Makelaars Oscar Mendliklaan 9 Aerdenhout strumphlermakelaars.nl 't Mosterdzaadje Kerkweg 29 Santpoort-Noord www.mosterdzaadje.nl

Teylers Museum Spaarne 16 Haarlem teylersmuseum.nl

Thijsse's Hof Mollaan 4 Bloemendaal thijsseshof.nl

Trefpunt Café Akonietenplein 1 Bennebroek pkntrefpunt.nl

Tuinrangers tuinrangers.nl

Uitgeverij Acco accouitgeverij.nl

Uitgeverij Boekscout boekscout.nl

Uitgeverij Kleine Uil kleineuil.nl

Uitgeverij van Wijland uitgeverijvanwijland.nl

Uitvaartzorg IJzer & Heeremans Bloemendaalseweg 139 Bloemendaal uitvaartzorgijzerenheeremans.nl

Van Dam Huis Prinsen Bolwerk 3 B Haarlem

Verweij Museum Haarlem Groot Heiligland 47 Haarlem museumhaarlem.nl

Welzijn Bloemendaal, locatie Noord Bloemendaalseweg 125 Bloemendaal welzijnbloemendaal.nl

Welzijn Bloemendaal, locatie Zuid Kerklaan 6 Bennebroek welzijnbloemendaal.nl

Yvonne Reichrath Uitvaartverzorging info@yvonnereichrath.nl Santpoort-Zuid yvonnereichrath.nl

Zocherlounge Zocherlaan 1 Bloemendaal zocherlounge.nl

B.Magazine is een uitgave van Bee-Media Platanenlaan 77 2061 TS Bloemendaal info@bee-media.nl bee-media.nl

Hoofd- en eindredactie Maaike Brouwer maaike@bee-media.nl

Ellen Meijer ellen@bee-media.nl

Art-direction & vormgeving Mimi Sugarman mimi@bee-media.nl

Aan dit nummer werkten mee Bing Amelung, Cécile Cense, Juliëtte van der Hulst, Jessica IJzer, Christien Jansen, Cécile Klok, Saskia Koning, Wendy Maria Laimböck-Dekker, Els Mannaerts, Roos Panis, Bas Wassenberg en Hilde de Wolf

Drukwerk Balmedia bv

Distributie

B.Magazine wordt 3 keer per jaar verspreid in de 5 Bloemendaalse dorpen en in aangrenzende wijken in Santpoort, Bentveld, Haarlem en Heemstede. Het blad ligt ook bij adverteerders, musea, theaters, winkels, horeca en wachtkamers.

Volg en like ons b.bloemendaal b-magazine.nl bee-media.nl

Oprichters: Marjan Gielen, Madelon Heering en Mimi Sugarman ©2025 Bee-Media - Alle rechten voorbehouden. Gehele of gedeeltelijke overname, plaatsing op sites, verveelvoudiging op welke andere wijze dan ook en/of commercieel gebruik van deze informatie is niet toegestaan, tenzij hiervoor uitdrukkelijk schriftelijke toestemming is verleend door de uitgever.