Polska w Azji i na Pacyfiku 2016

Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Warszawa 2016

Redakcja Departament Azji i Pacyfiku MSZ Opracowanie graficzne Centrum Operacyjne MSZ

MSZ dziękuje za współpracę redakcyjną: Ambasadom państw Azji i Pacyfiku w Polsce, Dowództwu Operacyjnemu Rodzajów Sił Zbrojnych, Komisji Episkopatu Polski ds. Misji, Ministerstwu Obrony Narodowej, Ministerstwu Rozwoju, Narodowemu Instytutowi Fryderyka Chopina.

© Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP 2016

ISBN 978-83-65427-27-4

9 788365 427274

Druk Drukarnia Legra ul. Albatrosów 10C 30-716 Kraków

SPIS TREŚCI

Minister SZ RP o Azji i Pacyfiku.........................................................5

I

Polska obecność dyplomatyczna .....................................................6

II

Stosunki polityczne..........................................................................9

III

Stosunki gospodarcze.....................................................................14

IV

Współpraca obronna......................................................................20

V

Polska kultura w Azji i na Pacyfiku..................................................24

VI

Polska nauka, technika i edukacja..................................................28

VII

Azjatyccy uczestnicy Światowych Dni Młodzieży............................33

VIII

Współpraca rozwojowa..................................................................36

IX

Polskie ślady w Azji i na Pacyfiku....................................................41 Ambasadorzy państw Azji i Pacyfiku o Polsce.................................44

MINISTER SPRAW ZAGRANICZNYCH RP O AZJI I PACYFIKU

Region Azji i Pacyfiku zajmuje szczególnie istotne miejsce we współczesnych, dynamicznie rozwijających się stosunkach międzynarodowych. Znaczny potencjał polityczny, gospodarczy i demograficzny państw tego obszaru sprawia, że ich rola w kształtowaniu zarówno globalnej polityki, jak i rynków międzynarodowych jest coraz większa.

Polityka zagraniczna wielu państw wobec Azji i Pacyfiku uległa w ostatnich latach istotnemu ożywieniu. Jej celem jest nie tylko ekspansja gospodarcza i inwestycyjna na tamtejszych chłonnych rynkach, ale także pogłębianie współpracy politycznej, społecznej i kulturalnej oraz współdziałanie w budowie stabilnego i bezpiecznego świata.

Polska polityka zagraniczna musi uwzględniać te tendencje. Dlatego też kierując się poza krąg tradycyjnych sojuszników, umacniamy relacje z krajami Azji i Pacyfiku. Prowadzenie dialogu z państwami tego regionu daje nam możliwość realizacji naszych interesów nie tylko w Azji i na Pacyfiku, ale też na arenie międzynarodowej. Przedstawianie polskiego stanowiska w żywotnej z naszego punktu widzenia kwestii kryzysu ukraińskiego przy równoczesnym włączaniu się w łagodzenie napięć na Półwyspie Koreańskim, nie tylko umożliwia zyskiwanie szerszego zrozumienia dla polskiej polityki zagranicznej, ale również stawia nas wśród państw angażujących się w działania na rzecz równowagi światowej.

Miniony rok przyniósł wzmocnienie polskiej obecności politycznej w krajach azjatyckich.

Rozwijamy partnerstwa strategiczne z Chinami, Japonią i Republiką Korei. Zakończyliśmy niedawno proces nawiązywania stosunków dyplomatycznych z 12 państwami położonymi na wyspach Pacyfiku, dzięki czemu utrzymujemy relacje dyplomatyczne ze wszystkimi członkami ONZ. Blisko współpracujemy z Australią i Nową Zelandią – krajami, w których rzecznikiem polskich interesów jest liczna i aktywna Polonia. Coraz ważniejszymi partnerami Polski stają się najszybciej rozwijające się obecnie kraje Azji Południowo-Wschodniej zrzeszone w organizacji ASEAN. Zabiegamy także o wzmocnienie relacji z krajami Azji Południowej, szczególnie z Indiami.

Planujemy rozbudowę sieci placówek dyplomatycznych w tej części świata w celu prowadzenia skutecznej polityki wobec Azji i Pacyfiku. W 2017 roku mamy szansę odtworzyć polskie ambasady na Filipinach i w Mongolii. Bardzo liczymy także na zapowiedziany przez Ministerstwo Rozwoju szybki rozwój sieci biur wspierania polskich przedsiębiorców w Azji.

Wierzę, że zainteresowanie Azją i Pacyfikiem w Polsce będzie nadal wzrastać i zapewniam, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych będzie konsekwentnie wspierać polską aktywność w tej ważnej i interesującej części świata.

Witold Waszczykowski Minister Spraw Zagranicznych RP POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

5

POLSKA OBECNOŚĆ DYPLOMATYCZNA

I

P

olska obecność dyplomatyczna w krajach Azji i Pacyfiku ulegała w ciągu minionych dziesięcioleci licznym zmianom, w zależności od roli tego obszaru w polskiej polityce zagranicznej, a także zmieniającej się pozycji krajów azjatyckich w świecie oraz panującej w nich sytuacji.

Obecnie sieć polskich placówek w krajach Azji i Pacyfiku obejmuje 13 ambasad, 6 konsulatów generalnych, 3 instytuty kultury oraz przedstawicielstwo o statusie niedyplomatycznym – Warszawskie Biuro Handlowe w Tajpej.

Po latach, w których następowała redukcja liczby ambasad i konsulatów, w ostatnim okresie tendencja ta uległa odwróceniu. Wzmocnienie polskiej polityki wobec Azji i Pacyfiku i uznanie tego obszaru za jeden z głównych kierunków polskiej polityki pozaeuropejskiej, pociąga za sobą konieczność rozwoju sieci placówek. Fakt ten znalazł odzwierciedlenie w exposé ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego ze stycznia 2016 r., w którym znalazła się zapowiedź ponownego otwarcia polskich placówek na Filipinach i w Mongolii. Wcześniej, we wrześniu 2015 r., formalnie utworzono w Chengdu Konsulat Generalny RP. Ta pierwsza polska placówka w środkowych Chinach rozpoczęła pełną działalność w maju 2016 r., a jej główną misją, oprócz funkcji konsularnych, jest promocja Polski m.in. w przodującej pod względem kontaktów z Polską na szczeblu lokalnym prowincji Syczuan.

Obecnie, ze względu na ograniczenia finansowe, funkcjonują również rozwiązania tymczasowe mające zapewnić namiastkę polskiej obecności dyplomatycznej w regionach, w których niemożliwe jest szybkie otwarcie tradycyjnego przedstawicielstwa dyplomatycznego. Do tych przejściowych form należy do nich m. in. instytucja ambasadora wizytującego w Mongolii, który rezyduje na stałe w Warszawie, ale odwiedza kraj akredytacji kilkakrotnie w ciągu roku. Ta forma dyplomacji, funkcjonująca w niektórych mniejszych krajach, została przyjęta także przez Polskę. Inną nietradycyjną formą zapewnienia obecności dyplomatycznej jest biuro Ambasady RP w Bangkoku usytuowane w Mjanmie i funkcjonujące praktycznie jak odrębne przedstawicielstwo. Przypadek ten jest przykładem kolokacji, czyli korzystania przez dyplomatów z gościnności przedstawicielstwa innego państwa.

W Rangunie korzystamy aktualnie z gościnności Instytutu Konsul generalna Katarzyna Wilkowiecka oprowadza ministra Waszczykowskiego po KG RP w Chengdu.

Francuskiego, a w planie jest Fot. Jan Mróz kolokacja w Delegacji Unii Europejskiej.

6

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

POLSKA OBECNOŚĆ DYPLOMATYCZNA

I

POLSKIE PLACÓWKI W AZJI I NA PACYFIKU

Ułan Bator

Pekin Islamabad Chengdu

New Delhi

Mumbaj

Pjongjang Seul

Kanton Hanoi

Tokio

Szanghai Tajpej Hong Kong

Rangun Bangkok

Kuala Lumpur

Singapur

Dżakarta

Ambasada RP Konsulat Generalny RP Instytut Polski Warszawskie Biuro Handlowe Nowe formy obecności dyplomatycznej

Sydney Canberra Wellington

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

7

POLSKA OBECNOŚĆ DYPLOMATYCZNA

I

Wywiad z Michałem Łabendą ambasadorem wizytującym RP w Mongolii

Na czym polega instytucja ambasadora wizytującego?

Ustanawiając instytucję ambasadora wizytującego, MSZ korzystało z doświadczenia innych dyplomacji, gdzie ambasadorowie wizytujący, zwani z angielska roving lub visiting ambassadors, funkcjonują od dziesięcioleci. W niektórych państwach, np. w Singapurze, jest to bardzo częsta formuła reprezentacji dyplomatycznej, uważana za bardzo efektywną i ekonomiczną – jeden z ambasadorów wizytujących jest akredytowany m.in. w Polsce. W Estonii ambasadorami wizytującymi są często osoby pełniące jednocześnie inne odpowiedzialne funkcje w Ministerstwie Spraw Zagranicznych – wiceministrowie i dyrektorzy departamentów, zaś w Irlandii jest to prestiżowe stanowisko, tworzone ad hoc.

Z protokolarnego punktu widzenia nie ma różnicy, czy ambasador przebywa na stałe w kraju akredytacji, czy w Warszawie. W naturalny sposób ambasador wizytujący współpracuje z wydziałem konsularnym, którego okręg obejmuje kraj akredytacji, bardzo ważne są także relacje z merytorycznie podległymi Instytutami Polskimi, Wydziałami Promocji i Handlu oraz ataszatami. Duże znaczenie ma działalność konsulów honorowych, którzy wspierają ambasadora w kwestiach organizacyjnych i technicznych. Zgodnie z wewnętrznymi uregulowaniami, ambasador wizytujący otrzymuje – podobnie, jak każdy inny ambasador – zadania na kolejne lata swojej działalności i jest z nich okresowo rozliczany. Stanowi to dodatkowe wyzwanie, ambasador wizytujący nie posiada bowiem wsparcia zespołu, jaki istnieje na każdej placówce zagranicznej. Jest to także źródłem dodatkowej satysfakcji, ponieważ nie trzeba się dzielić owocami własnej pracy, a każdy sukces ma tylko jednego ojca.

Jakie korzyści wynosi polska dyplomacja z tego rozwiązania?

Funkcja ambasadora wizytującego w krajach o wysokiej kulturze politycznej jest optymalnym rozwiązaniem.

Dzięki niemu unikamy akredytacji ambasadora ze stolicy innego państwa, a łączenie akredytacji, jak wiadomo, nie jest dobrze oceniane przez państwo przyjmujące. Przy odpowiedniej częstotliwości wizyt i umiejętnym planowaniu kalendarza pobytu możliwe jest utrzymywanie na zadowalającym poziomie kontaktów z władzami państwa akredytacji, przedstawicielami korpusu dyplomatycznego i miejscowymi elitami; dzięki internetowi zdobywanie informacji nie stanowi problemu. Niewątpliwą zaletą są oszczędności – nawet przy ekstensywnych podróżach i długich pobytach, koszty są niewspółmiernie małe w stosunku do utrzymania w stolicy placówki dyplomatycznej.

Jest to także ciekawe doświadczenie dla dyplomaty – różni się bowiem zarówno od typowej pracy w Centrali, jak i od funkcji kierownika placówki. Z wieloma czynnościami, które w ambasadzie wykonuje sekretariat, ambasador wizytujący musi uporać się sam, mimo ich czasochłonności i powtarzalności. Komunikacja z ministerstwem spraw zagranicznych państwa akredytacji odbywa się nie za pomocą not werbalnych, ale poprzez rzadko spotykane obecnie noty osobiste. Zwiększona jest jednakże efektywność działań, wiele spraw można śledzić zarówno w jednym, jak i w drugim miejscu pracy. Nie grozi także rutyna – wobec różnicy czasu, jaka dzieli Polskę i Mongolię, godziny pracy są bardzo elastyczne i nigdy nie zamykają się między ósmą a szesnastą.

Misja ambasadora wizytującego ma wszakże charakter przejściowy. Minister spraw zagranicznych podjął już decyzję o ponownym otwarciu w Ułan Bator Ambasady RP.

8

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

II

STOSUNKI POLITYCZNE

A

zja i Pacyfik to najbardziej dynamicznie rozwijający się obszar świata pod każdym względem: demograficznym, gospodarczym i politycznym. Stosunki między krajami europejskimi i azjatyckimi są coraz bardziej intensywne. Polski rząd traktuje Azję i Pacyfik, jako priorytet polskiej polityki zagranicznej w wymiarze globalnym. Również Prezydent Andrzej Duda przywiązuje duże znaczenie do rozwoju stosunków z krajami azjatyckimi, czego dowodem była jego wizyta w Chinach już w pierwszym półroczu sprawowania urzędu. Ta wizyta przyczyniła się do utrwalenia partnerstwa strategicznego między RP i ChRL, ustanowionego dwa lata wcześniej i zaowocowała podpisaniem licznych umów i porozumień. Kolejne wizyty – Ministra Spraw Zagranicznych RP Witolda Waszczykowskiego w ChRL w kwietniu 2016 roku oraz Przewodniczącego ChRL Xi Jinpinga w czerwcu 2016 roku – dowiodły, że potencjał rozwoju stosunków z Chinami jest ogromny i nasze rządy powinny czynić wysiłki, żeby coraz lepiej go wykorzystywać. Relacje polsko-chińskie pod-

Przewodniczący ChRL Xi Jinping z Prezydentem RP Andrzejem Dudą podczas wizyty w Polsce w czerwcu 2016 roku.

Fot. Andrzej Hrechorowicz, KPRP

niesiono do rangi wszechstronnego partnerstwa strategicznego. Świadomi znaczenia Chin dla Europy od kilku lat silnie angażujemy się w rozwój regionalnego wymiaru stosunków ChRL z krajami Europy Środkowo-Wschodniej w tzw. formacie 16+1, wykorzystując naszą pozycję regionalnego lidera i korzystne położenie geograficzne. Polska może być jednym z krajów europejskich, które najwięcej skorzystają z projektów współpracy w ramach chińskiej inicjatywy Jednego Pasa i Jednego Szlaku.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

9

II I

STOSUNKI POLITYCZNE Obok Chińskiej Republiki Ludowej, partnerami strategicznymi Polski w Azji są też Japonia i Republika Korei. Partnerstwo z Republiką Korei zostało nawiązane w październiku 2013 roku. Podstawą jego realizacji są trzyletnie plany działania. Obecny obejmuje lata 2014-16. Ważnym krokiem dla rozszerzenia i utrwalenia partnerstwa z Republiką Korei, która jest ważnym partnerem handlowym Polski i jednym z głównych azjatyckich inwestorów, było spotkanie premier Beaty Szydło z Prezydentem RK panią Park Geun-hye w grudniu 2015 roku na marginesie szczytu Grupy Wyszehradzkiej z RK w Pradze. Partnerstwo z Japonią trwa najkrócej. Zostało nawiązane w lutym 2015 roku. Obecnie trwają prace nad planem działania wcielającym to partnerstwo w życie. Japonia jest nie tylko największym azjatyckim inwestorem w Polsce, ale także ważnym partnerem politycznym. Ważne dla Polski jest m.in. zaangażowanie Japonii na rzecz Ukrainy. Partnerstwa strategiczne z państwami azjatyckimi nie są tylko dokumentami, lecz istotnie przyczyniają się do zbliżenia naszych krajów oraz ich mieszkańców. Symbolicznym tego dowodem jest ustanowienie bezpośrednich połączeń lotniczych Warszawy z Tokio i Pekinem, a od października 2016 roku, samoloty LOT będą latać także do Seulu. Polska kolej jeździ natomiast z Łodzi do Chengdu, ważnego chińskiego ośrodka gospodarczego.

Wicemarszałkowie Sejmu RP Małgorzata Kidawa-Błońska i Zgromadzenia Narodowego SR Wietnamu Uông Chu Lưu w Sejmie w czerwcu 2016 roku. Fot. Paweł Kula, Kronika Sejmowa

Przywiązujemy też duże znaczenie do rozwoju stosunków z drugim, po Chinach, największym krajem azjatyckim – Indiami. Dążymy do nadania im statusu uprzywilejowanego partnerstwa, a niedawne obchody 60-lecia polsko-indyjskich stosunków dyplomatycznych posłużyły do znacznego ożywienia dialogu politycznego i współpracy sektorowej oraz poszerzenia bazy prawno-traktatowej. Obok Indii, rozwijamy relacje z innymi krajami Azji Południowej – z największymi, jak Pakistan i Bangladesz, który w 2015 roku otworzył w Warszawie ambasadę, a także z najmniejszymi, jak Królestwo Bhutanu, w którym w paź-

10

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

II

STOSUNKI POLITYCZNE dzierniku 2015 roku polska delegacja rządowa złożyła pierwszą w historii oficjalną wizytę.

Coraz bardziej intensywne są też relacje Polski z krajami Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (Association of South-East Asian Nations – ASEAN). Polska prowadzi regularny dialog polityczny oraz wymianę gospodarczą ze wszystkimi krajami Azji Południowo-Wschodniej, zarówno z największymi z nich, jak Indonezja, Wietnam i Malezja, jak też z mniejszymi, jak Singapur, który jest naszym drugim rynkiem eksportowym w Azji, po Chinach. W 2013 roku podczas wizyty premiera Tajlandii został nawiązany dialog strategiczny z tym krajem. Z Indonezją zainicjowaliśmy w 2011 roku bardzo wartościowy dialog międzyreligijny, w którym uczestniczą przedstawiciele różnych wyznań z wielu krajów świata. Krajom wychodzącym z izolacji międzynarodowej przekazujemy nasze doświadczenia przemian ustrojowych. Szczególnie istotny jest rozpoczęty w 2012 roku program wsparcia reform społeczno-gospodarczych w Mjanmie, która jest obecnie krajem priorytetowym polskiej współpracy rozwojowej.

Przywiązujemy także duże znaczenie do rozwoju stosunków z Australią i Oceanią. W dobie globalizacji geograficzna odległość stanowi coraz mniejszą przeszkodę w nawiązywaniu współpracy. Szczególnie Australia i Nowa Zelandia są ważnymi partnerami politycznymi Polski z uwagi na zbliżone podejście do kwestii globalnych, zwłaszcza bezpieczeństwa międzynarodowego, a także liczną Polonię zamieszkującą obydwa kraje. Nie zaniedbujemy relacji z wyspiarskimi krajami Pacyfiku. W ostatnich latach nawiązaliśmy stosunki dyplomatyczne z kilkoma państwami: w 2014 roku z Fidżi, Kiribati i Nauru, w 2015 z Mikronezją i Tuvalu, a w 2016 z Tonga.

Premier Beata Szydło na XI szczycie ASEM w Ułan Bator w lipcu 2016 roku. Fot. Piotr Tracz, KPRM

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

11

II I

STOSUNKI POLITYCZNE Ważną rolę w rozwoju stosunków politycznych z krajami Azji i Pacyfiku odgrywają kontakty parlamentarne. Marszałkowie obu izb polskiego parlamentu oraz częściej spotykają się ze swoimi azjatyckimi odpowiednikami, następują też wymiany wizyt komisji i grup parlamentarnych. W ciągu minionych trzech lat marszałkowie i wicemarszałkowie Sejmu i Senatu RP odwiedzili Chiny, Pakistan i Tajlandię oraz przyjęli przywódców parlamentów Mongolii, Tajlandii i Nowej Zelandii. W Sejmie VIII kadencji powstało siedem grup bilateralnych z krajami azjatyckimi: polsko-indyjska, polsko-indonezyjska, polsko-japońska, polsko-koreańska, polsko-mongolska i polsko-singapurska, a zwłaszcza polsko-chińska, która liczy najwięcej parlamentarzystów ze wszystkich grup bilateralnych, łącznie 53 posłów i senatorów.

W polskiej polityce wobec Azji i Pacyfiku równie ważne, jak stosunki dwustronne, są nasze działania w ramach Unii Europejskiej i na forach wielostronnych. Najważniejszym z nich jest ASEM (Asia-Europe Meeting), w którym uczestniczy 51 państw Europy i Azji oraz dialog UE - ASEAN. Polska jest bardzo aktywna na tych forach, czego przykładem był udział premier Beaty Szydło w XI szczycie ASEM w Ułan Bator w lipcu 2016 roku. Od dziesięciu lat też Polska regularnie wspiera doroczną składką fundację ASEF powołaną w ramach procesu ASEM. Fundacja łączy obydwa kontynenty poprzez liczne wspólne projekty naukowe, edukacyjne, ekologiczne oraz z innych dziedzinach. Staramy się też aktywnie kształtować politykę UE wobec Azji i Pacyfiku tak, aby odpowiadała polskim interesom, m.in. poprzez aktywność w grupie COASI, wsparcie chińskiej inicjatywy Jednego Pasa i Jednego Szlaku oraz starania UE o członkostwo w Szczycie Azji Wschodniej (East Asia Summit – EAS).

Wywiad z Joanną Wronecką Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych

Jaka jest obecnie polityka rządu wobec Azji i Pacyfiku?

To kluczowy kierunek naszej polityki zagranicznej w wymiarze globalnym, co potwierdza minister Witold Waszczykowski zarówno w swoich przemówieniach, jak i poprzez aktywność w relacjach z partnerami z regionu.

Polityka wobec Azji to jednak nie tylko wizyty i spotkania na najwyższym szczeblu, ale również codzienna, intensywna praca urzędników, dyplomatów i legislatorów. Ożywienie stosunków z krajami Azji i Pacyfiku, którego efekty obserwujemy w statystykach dotyczących handlu, inwestycji i kontaktów instytucjonalnych w różnych dziedzinach, polega głównie na współpracy roboczej parlamentów, rządów, samorządów oraz instytucji branżowych. W MSZ wspieramy, koordynujemy i stymulujemy te działania. Szczególnie istotną rolę w tym procesie odgrywają polskie placówki dyplomatyczne, które budują wizerunek Polski jako nowoczesnego kraju i członka Unii Europejskiej, będącego atrakcyjnym partnerem dla krajów Azji i Pacyfiku.

12

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

II

STOSUNKI POLITYCZNE Jaka jest rola MSZ w rozwijaniu stosunków z krajami Azji i Pacyfiku?

MSZ inicjuje kontakty, otwiera drzwi do współpracy polskim przedsiębiorcom, inwestorom, naukowcom i specjalistom z różnych dziedzin. Minister Witold Waszczykowski odwiedził w tym roku Chiny a członkowie kierownictwa resortu złożyli kilka wizyt w innych krajach azjatyckich. Zawieramy nowe umowy i porozumienia, a przedsiębiorcy nawiązują kolejne kontakty. Istotną rolę odgrywają też fora wielostronne, w których aktywnie uczestniczymy. Nasi partnerzy zauważają i doceniają nasz głos. Warto podkreślić, że współpracujemy z azjatyckimi partnerami również na co dzień w Warszawie. Ambasadorzy krajów Azji i Pacyfiku tworzą tu nieformalną grupę, z którą regularnie spotykają się członkowie kierownictwa MSZ. Minister Witold Waszczykowski niedawno spotkał się z ambasadorami krajów ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej), którzy utworzyli w Warszawie komitet tej organizacji. Na tych spotkaniach rodzą się nowe pomysły dotyczące współpracy w różnych dziedzinach i wzajemnej promocji naszych interesów.

Czy dyplomacja w wydaniu azjatyckim różni się od europejskiej?

Zwyczaje i praktyki na całym świecie upodabniają się, jednak azjatyckie podejście do dyplomacji cechuje przywiązanie do protokołu, symboliki i reguł, co wynika z wielowiekowych tradycji i utrwalonych nawyków społecznych. Cenimy tę azjatycką precyzję i konsekwencję w dążeniu do celu. Ze swej strony staramy się zaś wykazywać elastycznością i kreatywnością w działaniu. Te różnice, które wzbogacają stosunki międzynarodowe, dają nam okazję do nauki i wymiany doświadczeń. Umiejętność prowadzenia dialogu międzykulturowego w duchu wzajemnego szacunku jest niezbędna we współczesnym świecie. Kontakty z krajami azjatyckimi budują wartościowe doświadczenie dyplomatyczne, gdyż mieszkańcy Azji stosują się do maksymy „jak cię widzą, tak cię piszą”. Z tego powodu w stosunkach z państwami azjatyckimi staramy się podkreślać stabilność i trwałość naszej polityki, na czym wiele zyskujemy.

Minister Joanna Wronecka przyjmuje delegację parlamentarną z Indonezji w sierpniu 2016 roku. Fot. Karolina Siemion-Bielska, MSZ

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

13

III

STOSUNKI GOSPODARCZE

S

tosunki gospodarcze Polski z krajami Azji i Pacyfiku rozwinęły się bardzo intensywnie w ostatnich latach. Wymiana handlowa wzrasta i rocznie notujemy obroty z tym obszarem w wysokości ok.

50 mld USD. W minionej dekadzie rozwinęły się też znacznie polskie inwestycje w Azji i Australii.

W ciągu minionych 15 lat polski eksport do większości krajów Azji i Pacyfiku wzrósł kilkunastokrotnie. W 2000 roku wartość polskiego eksportu do Chin nie sięgała 100 mln USD, natomiast w 2015 roku przekroczyła 2 mld USD. Polski eksport do Indii i Japonii wzrósł w tym czasie ponad dziesięciokrotnie, a do Australii nawet trzydziestokrotnie. Rozwinął się polski import z krajów azjatyckich, zwłaszcza z Chin, które w ostatnich latach stały się drugim w świecie dostawcą towarów do Polski.

Nasz kraj notuje znaczny deficyt wymiany handlowej z większością krajów azjatyckich. Deficyt ten jednak stopniowo się zmniejsza wskutek rosnącej aktywności polskich eksporterów na rynkach azjatyckich, wspomaganej przez polski rząd i samorząd gospodarczy.

Polskie jabłka na targach w Singapurze.

Fot. Ambasada RP w Singapurze

Polska oferta handlowa na rynkach azjatyckich jest coraz bogatsza. Oprócz towarów, które od wielu lat miały w Azji renomę i licznych odbiorców jak maszyny, produkty chemiczne i kable, w ostatnich latach coraz bardziej obecne są w Azji polskie artykuły rolno-spożywcze. W Chinach i Wietnamie bardzo dobrze sprzedają się polskie wędliny, w Indonezji, Malezji i Tajlandii produkty mleczne, desery i płatki śniadaniowe. W ostatnich latach rynki azjatyckie otworzyły się też na polskie owoce. W 2015 roku znacznie wzrósł eksport polskich jabłek do Wietnamu i Singapuru. Z kolei polskie jagody i aronie są bardzo cenione na rynku koreańskim i malezyjskim.

14

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

STOSUNKI GOSPODARCZE

III III

Coraz lepiej sprzedają się w krajach Azji i Pacyfiku polskie przemysłowe towary konsumpcyjne, takie jak meble, obuwie i kosmetyki. Zwłaszcza te ostatnie cieszą się wielką renomą w Australii i w Azji Południowo-Wschodniej. Polscy producenci, Inglot i Ziaja, stworzyli w tych krajach sieci sklepów, które wciąż się rozrastają. Bardzo popularna jest też ceramika z Bolesławca. W centrach handlowych tego regionu spotyka się coraz więcej polskich witryn, a w Wietnamie powstał nawet popularny wielobranżowy sklep internetowy Ba Lan Shop, sprzedający wyłącznie polskie towary.

Sklep Ryłko w centrum handlowym w Hanoi.

Fot. Ambasada RP w Hanoi

W podobnej skali wzrosły polskie inwestycje w krajach Azji i Pacyfiku. W końcu XX wieku jedynie polskie inwestycje w Chinach były rozwinięte, a ich wartość przekraczała 100 mld USD. W pozostałych krajach nasi inwestorzy zaczęli prawie od zera. Obecnie zaś wartość polskich inwestycji bezpośrednich w Indiach wynosi ponad 200 mld USD, a w Malezji i w Singapurze przeszło 100 mld USD. Najwięksi polscy inwestorzy w Azji i Australii to koncerny górnicze KGHM i PGNiG, a także producent chemikaliów Selena. Aktywna jest też grupa Boryszew, posiadająca kilka fabryk przewodów w Chinach i w Indiach pod szyldem Maflow. W Chinach od lat prosperują polskie fabryki maszyn Rafako i okien Fakro, a w mieście Songkhla w Tajlandii powstała fabryka Mercator, produkująca rękawice ochronne i inny sprzęt medyczny. Grupa Pietrucha, inwestor w dziedzinie inżynierii lądowej i wodnej, zbudowała w Mariveles na Filipinach fabrykę, która będzie zaopatrywać rynki Azji Południowo-Wschodniej w specjalistyczne profile techniczne.

Polskie inwestycje górnicze w krajach azjatyckich zasługują na szczególną uwagę. Od 2005 roku PGNiG wspólnie z pakistańskim koncernem PPL prowadzi działalność w Pakistanie, gdzie polscy specjaliści odkryli dwa złoża gazu: Rehman w 2009 roku i Rizq w 2015 roku. PGNiG planuje prace poszukiwawcze nowych złóż i liczy na dalsze koncesje na rynku pakistańskim.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

15

III

STOSUNKI GOSPODARCZE POLSKI EKSPORT DO KRAJÓW AZJI I PACYFIKU

japonia Korea Południowa

Chiny

Indie

mld USD 2,0

Singapur

ny

i Ch

Indonezja

1,5

1,0

ur

ap

g Sin

0,5

a ow

i dn

lia

a u ni ra oł po ust a e aP j i A e d In Kor

ja ez

n do

In 0 2000 rok

2015 rok

Żródło: MR

16

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

Australia

III

STOSUNKI GOSPODARCZE Ekspansję polskich inwestorów i eksporterów wspiera rząd i samorząd gospodarczy. Głównym narzędziem promocji polskich towarów, usług i technologii są misje gospodarcze oraz udział w targach i wystawach. Bardzo ważne są jednak także działania polityczne na rzecz łagodzenia licznych barier o charakterze proceduralnym i protekcjonistycznym stosowanych przez liczne państwa azjatyckie. W 2015 roku starania polskiego rządu i naszych placówek dyplomatycznych o dopuszczenie polskich produktów spożywczych do rynków azjatyckich, przyniosły wymierne efekty w postaci uzyskania dostępu dla polskiej wieprzowiny i wejścia na rynek polskich owoców w Singapurze oraz otwarcia rynków Malezji i Indonezji dla produktów mlecznych.

Misja PGNiG w Pakistanie. Fot. Ambasada RP w Islamabadzie

Współdziałanie rządu i samorządu gospodarczego jest szczególnie widoczne na targach i forach gospodarczych. W 2015 roku polskie wielobranżowe misje gospodarcze zostały skierowane m.in. do Indii, Australii i krajów ASEAN. W Pekinie i Chengdu odbyły się polsko-chińskie fora gospodarcze.

Polskie placówki wspomogły udział polskich wystawców na licznych targach, m.in. AIMEX w Australii, Vibrant Gujarat, Smart Cities India, Progressive Punjab, AAHAR, Annapoorna w Indiach, Indowater w Indonezji, Busan Expo i HOREX w Republice Korei, Vietnam Expo w Wietnamie. Dużym wydarzeniem było zaproszenie Polski, jako kraju partnerskiego, do II edycji forum gospodarczego India – Central Europe Business Summit w Bangalore. Coraz większe znaczenie przywiązujemy do promocji polskich zielonych technologii, które w 2015 roku były prezentowane w ramach inicjatywy GreenEvo w krajach ASEAN, w Australii i na wyspach Pacyfiku.

Promocja polskiej gospodarki nie ogranicza się do wielkich państw i chłonnych rynków. Staramy się zaistnieć na całym obszarze Azji i Pacyfiku. W 2015 roku miała miejsce pierwsza w historii wizyta delegacji państwowo-gospodarczej w Królestwie Bhutanu, w której uczestniczyły polskie firmy z obszaru zielonych technologii. Ważnym stymulatorem rozwoju stosunków gospodarczych z krajami Azji i Pacyfiku jest współpraca polskich ośrodków badawczych z azjatyckimi partnerami, dzięki której polska wynalazczość i myśl techniczna jest coraz bardziej obecna i ceniona na tych wymagających rynkach.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

17

III

STOSUNKI GOSPODARCZE POLSKIE INWESTYCJE W KRAJACH AZJI I PACYFIKU

Chiny

Indie

mln USD

Tajlandia

e

di

In

Filipiny

Singapur

Malezja Indonezja

200

100

y

in

150

r

pu

a ng

Si

Ch ja ez

M

al

ja ez

50

n do

In 0 2000 rok

ia y nd la ipin j Ta Fil

2015 rok

Żródło: NBP

18

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

III

STOSUNKI GOSPODARCZE Wywiad z Radosławem Domagalskim-Łabędzkim Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Rozwoju

W jakich dziedzinach Pan Minister dostrzega największe szanse ekspansji polskich podmiotów na rynkach azjatyckich?

Kraje azjatyckie, takie jak Chiny, Indie czy państwa Azji Centralnej, są jednym z najbardziej perspektywicznych kierunków ekspansji polskich przedsiębiorców na rynki zagraniczne. Szanse dla polskich firm widzimy szczególnie w sektorze rolno-spożywczym - od października 2015 r. polskie jabłka mogą być eksportowane do Wietnamu, a od stycznia tego roku dostęp do rynku japońskiego uzyskała polska konina. Do Chin trafią też polskie jabłka, co jest jednym z efektów wizyty przewodniczącego Xi Jinpinga.

Nowe możliwości wiążą się ze współpracą handlowo-inwestycyjną. Liczymy na realizację ambitnych projektów z partnerami chińskimi. Z perspektywy Ministerstwa Rozwoju szczególne znaczenie ma memorandum o współpracy naszego resortu z NDRC, czyli chińskim „superresortem” gospodarczym. Wyodrębniliśmy 13 obszarów do współpracy, w tym projekty infrastrukturalne i energetyczne. Teraz pracujemy nad modelami biznesowymi, które pozwolą nam wspólnie realizować te inwestycje.

Polskie przedsiębiorstwa zacieśniają relacje biznesowe z partnerami z Japonii, Korei Południowej czy Malezji.

Firmy górnicze, mają dużą szansę uczestniczyć w rozwoju sektora wydobywczego w Wietnamie, Indiach czy Australii.

W ostatniej dekadzie odnotowaliśmy zwiększenie wymiany handlowej, jednak jej poziom nie odzwierciedla potencjału gospodarczego partnerów tej wymiany. Obecnie region ten absorbuje jedynie 5,6 % naszego eksportu.

Liczymy, że niedługo zobaczymy efekty podejmowanych przez nas działań w statystykach naszego handlu.

Jak Ministerstwo Rozwoju zamierza wspierać polskich inwestorów i eksporterów w Azji i na Pacyfiku?

Stworzymy nowy podmiot odpowiedzialny za koordynację polityki eksportowej, który będzie kluczowym elementem nowego systemu modelu wsparcia ekspansji zagranicznej polskich firm. To będzie ambitny i skrojony na miarę naszych potrzeb i oczekiwań pakiet zmian, który przedstawimy w najbliższych tygodniach. Dzisiaj ten system jest rozproszony między różne agencje i instytucje, a przez to nieefektywny. Aby to zmienić, niezbędna jest koordynacja i integracja zarządzania systemem wsparcia z poziomu centralnej instytucji.

Naszą wymianę handlową z większością krajów azjatyckich cechuje duża nierównowaga. Zależy nam na ekspansji polskiego eksportu i większej aktywności inwestycyjnej w tym rejonie świata. Dlatego też nasze zaangażowanie przesuwamy w tym kierunku, co w praktyce będzie oznaczało, że administracja publiczna będzie bardziej aktywnie wspierać przedsiębiorców w rozwijaniu działalności międzynarodowej. Chcemy, aby mogli oni korzystać z profesjonalnej oferty porównywalnej z tymi, które dostępne są dla przedsiębiorstw zagranicznych.

Szczególnie istotne jest wsparcie na rynkach pozaeuropejskich, takich jak Chiny czy kraje Azji Centralnej, które są trudniejsze ze względu na ryzyko inwestycyjne i koszty. Dlatego dążymy do zwiększenia naszej obecności instytucjonalnej na kontynencie azjatyckim poprzez uelastycznienie naszych przedstawicielstw za granicą i tworzenie nowych oddziałów, które będą funkcjonować według nowego modelu biznesowego. Pod koniec bieżącego roku planujemy otwarcie Wydziału w Wietnamie, w Ho Chi Minh City.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

19

IV

WSPÓŁPRACA OBRONNA

W

spółpraca obronna Polski z krajami Azji i Pacyfiku bardzo dynamicznie rozwinęła się w ostatnich latach. Zawarliśmy umowy dwustronne o współpracy w dziedzinie obronności z Indiami (2003), Indonezją (2006), ChRL (2009), Wietnamem (2010), Mongolią (2013) i Republiką Korei (2013). Głównymi bodźcami rozwoju współpracy obronnej są wizyty kierownictwa MON w krajach tego obszaru, a także ataszaty obrony w ambasadach RP. Obecnie w Azji Południowo-Wschodniej działa osiem polskich ataszatów, których obszar akredytacji obejmuje łącznie większość terytorium Azji i Pacyfiku. Współpraca obronna jest szczególnie intensywna z naszymi partnerami strategicznymi – ChRL, Japonią i Republiką Korei. W ciągu ostatnich trzech lat polscy ministrowie obrony narodowej i ich zastępcy kilkakrotnie odwiedzili każdy z tych krajów. Aktywność Ministerstwa Obrony

ATASZATY OBRONY RP

Pekin Seul

Islamabad New Delhi Hanoi

Kuala Lumpur

Dżakarta DŻAKARTA (Indonezja, Timor Wschodni, Australia) HANOI (Wietnam) ISLAMABAD (Pakistan) KUALA LUMPUR (Malezja, Mjanma, Fliipiny, Brunei, Tajlandia) NEW DELHI (Indie, Nepal, Sri Lanka, Bangladesz) PEKIN (Chiny, Mongolia, Korea Północna) SEUL (Korea Południowa) TOKIO (Japonia)

Żródło: MON

20

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

Tokio

IV

WSPÓŁPRACA OBRONNA Narodowej obejmuje jednak także inne regiony Azji. W omawianym okresie członkowie kierownictwa MON złożyli wizyty także w Afganistanie, Indiach i Tajlandii oraz przyjęli wizyty z Brunei, Mongolii, Pakistanu i Wietnamu.

Z uwagi na oddalenie terytorialne współpraca obronna Polski z krajami Azji i Pacyfiku obejmuje w niewielkim stopniu działania operacyjne, a skupiona jest na wymianie wiedzy i współpracy akademii wojskowych. W kursach i studiach na Akademii Obrony Narodowej (od 1.10.2016 r. Akademia Sztuki Wojennej) biorą udział oficerowie z Chin, Mongolii, Wietnamu i Republiki Korei. Wietnam sygnalizuje również zainteresowanie szkoleniem swoich kadr w Wojskowej Akademii Technicznej, a także w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych. Ponadto udział w kursach w Dęblinie rozważa Republika Korei, a Japonia zainteresowana jest podjęciem współpracy naukowej z Wojskową Akademią Techniczną.

Od kilku lat oficerowie Sił Zbrojnych RP kształcą się na Narodowym Uniwersytecie Obrony w Pekinie. Corocznie polski oficer w stopniu pułkownika odbywa tam roczne studia z zakresu bezpieczeństwa.

Z uwagi na dynamiczny rozwój gospodarczy, a także potrzeby obronne wynikające z poważnych zagrożeń, kraje azjatyckie są coraz ważniejszymi odbiorcami polskich produktów przemysłu obronnego. Wykorzystywane są nie tylko w siłach zbrojnych, ale także w policji wielu krajów azjatyckich. Obecnie na świecie w pierwszej dziesiątce importerów polskich produktów obronnych znajdują się dwa kraje azjatyckie – Indie i Malezja. Wartość polskiego eksportu do każdego z tych państw przekroczyła w ostatnich latach wartość 8 mln euro rocznie. Polska obecność na indyjskim rynku jest utrwalona od wielu dziesięcioleci, a jej podstawę stanowi dwustronna Grupa Robocza do Spraw Współpracy Wojskowo -Technicznej. Również Indonezja i Wietnam od wielu lat pozyskują polski sprzęt wojskowy.

W ostatnich latach natomiast, polski przemysł obronny utrwalił swoją obecność na nowych rynkach, takich jak Afganistan, Bangladesz, Brunei, Filipiny, Nepal i Republika Korei.

Polska oferta zbrojeniowa dla rynków azjatyckich jest bardzo zróżnicowana i okazuje się atrakcyjna dla wielu krajów. Jednym z głównych polskich produktów eksportowych jest od kilku lat śmigłowiec W3-A Sokół, który znalazł uznanie na Filipinach i w Republice Korei.

Kraje azjatyckie interesują się też śmigłowcem S-70 Black Hawk produkowanym w Polsce, być może, że również trafi na tamtejsze rynki. Samolot transportowy M-28 Skytruck zna-

Wóz zabezpieczenia technicznego WZT-3 w indyjskich sAiłach zbrojnych. Fot. MON

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

21

IV

WSPÓŁPRACA OBRONNA lazł natomiast uznanie w Nepalu i Wietnamie. Dobrze sprzedają się wozy zabezpieczenia technicznego WZT-2, WZT-3 i WZT-4, stanowiące wyposażenie sił zbrojnych Indii i Malezji.

Armia malezyjska użytkuje też od kilku lat polskie czołgi PT-91 oraz czołgi inżynieryjne i mosty samobieżne. Atrakcyjnym produktem jest też polski system przeciwlotniczy Aster, który już dwukrotnie zakupiła Indonezja. Ponadto, na wyposażeniu Sił Zbrojnych Afganistanu znajduje się liczna polska broń strzelecka i amunicja. Polska dostarczyła im działa bezodrzutowe, granatniki przeciwpancerne, moździerze oraz kilka typów karabinów i broni krótkiej. Uznanie w armiach azjatyckich znajdują też polskie radiostacje, które pozyskują m.in. Indonezja i Bangladesz.

Rynki azjatyckie należą do najbardziej atrakcyjnych i perspektywicznych dla polskiego przemysłu obronnego. Świadczy o tym choćby obecność licznych delegacji azjatyckich na targach obronnych MSPO w Kielcach w ostatnich latach. Dlatego istotny jest udział polskich podmiotów w wydarzeniach targowo-wystawienniczych zorientowanych na rynki zagraniczne organizowanych w krajach azjatyckich. W kwietniu 2014 roku w targach DSA w Kuala Lumpur wzięła udział delegacja Ministerstwa Obrony Narodowej oraz 16 firm polskich sektora obronnego. W listopadzie 2014 roku na targach INDO Defence w Dżakarcie oraz w październiku 2015 roku na targach ADEX w Seulu zostały organizowane stoiska Ministerstwa Obrony Narodowej. Podmioty polskiego przemysłu obronnego uczestniczyły w targach w Seulu w charakterze zwiedzających, a w Dżakarcie jako wystawcy.

Bardzo ważnym aspektem współpracy obronnej z krajami azjatyckimi jest udział w misjach pokojowych. Polska jest aktywna w tej dziedzinie od ponad pół wieku. Polacy uczestniczyli w II połowie XX wieku w misjach ONZ w Kambodży, Korei, Laosie i Wietnamie, a w obecnym stuleciu przez dziesięć lat służyli w misji ISAF w Afganistanie. Polski kontyngent w tej misji w 2010 roku osiągnął liczbę 2600 żołnierzy i był siódmym, co do wielkości, wśród krajów uczestniczących w misji. Obecnie, nasi żołnierze i specjaliści uczestniczą w tym kraju w misji szkoleniowo-doradczej Resolute Support.

System przeciwlotniczy Aster. Fot. MON

22

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

IV

WSPÓŁPRACA OBRONNA Wywiad z Jackiem Zygmuntem Matuszakiem uczestnikiem misji ISAF w latach 2007-2009

Na czym polegał pozawojskowy wymiar zaangażowania Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Afganistanie?

Polacy, którzy brali udział w misji ISAF, prowadzili działania na wielu płaszczyznach. Oprócz tej najbardziej znanej, polegającej na poprawie warunków bezpieczeństwa, dbaliśmy też o rozwój gospodarczy i poprawę warunków życia Afgańczyków. Realizowały to wyspecjalizowane zespoły ekspertów, takie jak Zespół Odbudowy Prowincji działający w prowincji Ghazni od czerwca 2008 do listopada 2013, zespoły współpracy cywilno-wojskowej, czy też zespół doradców ds. rozwoju dystryktów. W ciągu tych kilku lat zrealizowaliśmy z powodzeniem 194 projekty pomocowe finansowane ze środków MSZ. Były wśród nich zarówno inwestycje w rozwój infrastruktury, jak też różnego rodzaju szkolenia i kursy zawodowe połączone z nauką czytania i pisania. Wydaliśmy na ten cel ponad 80 mln zł. Choć wydawać się może, że nie jest to olbrzymia kwota, to w warunkach afgańskich efekty były naprawdę bardzo pozytywne. Powstały nowe drogi, szkoły, wyposażyliśmy szpital. Ale równie ważne było doradzanie władzom afgańskim na poziomie lokalnym i centralnym. Codzienny kontakt z urzędnikami, policjantami czy prawnikami pomagał wzmacniać w nich poczucie odpowiedzialności za ich własny kraj. Wielokrotnie okazywało się, że rozmowa, okazane zainteresowanie i zrozumienie są tak samo ważne i cenne jak dostarczenie wyposażenia do sądu, czy organizacja kursu kroju i szycia.

Czy Polacy wyróżnili się na tle przedstawicieli innych państw wspierających odbudowę Afganistanu?

Na podstawie własnych doświadczeń i obserwacji mogę powiedzieć, że tak. Byliśmy trudnymi negocjatorami w trakcie realizacji inwestycji, ale raz podjętego projektu nigdy nie anulowaliśmy. Za to właśnie Afgańczycy nas szanowali. Także za to, że traktowaliśmy ich po partnersku. Nie narzucaliśmy swojego sposobu rozwiązania danej sprawy, tylko wypracowywaliśmy wspólny model, który pozwalał osiągnąć cel, a jednocześnie był akceptowany przez gospodarzy. Zbliżała nas też podobna historia oparta na długiej drodze obu narodów do niepodległości. Wśród walecznych Afgańczyków nasza historia budziła podziw i uznanie. Niektóre nacje w kontaktach z ludnością lokalną nie wyczuwały tej subtelności, że z Afgańczykami trzeba rozmawiać, a nie wystarczy do nich mówić. Nikt przecież, będąc gospodarzem w swoim domu, nie lubi być pouczany przez gościa.

Co pozostawiliśmy po sobie u stóp Hindukuszu?

Poza trwałymi śladami, takimi jak kilometry dróg, elektrownia i wysypisko miejskie w Ghazni, pierwsze w prowincji przedszkole czy drugie po Kabulu Centrum Zarządzania Kryzysowego, także uznanie za nasze prawdziwe i szczere zaangażowanie w sprawy ich kraju i to, by pomóc Afgańczykom znowu normalnie żyć. Warto wspomnieć, że wśród najlepiej ocenianych projektów zrealizowanych w prowincji Ghazni, aż cztery wykonali Polacy.

Przykładem na to, że zostawiliśmy dobre nastawienie może być to, że odremontowany z naszych środków dom dziecka w Ghazni nosi imię por. Agnieszki Dolatowskiej, która jako pierwsza podjęła projekty skierowane do tej placówki. Poza tym setki kobiet i mężczyzn, którzy dzięki nam nie tylko zdobyli konkretny zawód, ale też nauczyli się pisać i czytać z pewnością będą długo pamiętać, że w starcie do nowego życia pomogli im właśnie Polacy.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

23

POLSKA KULTURA W AZJI I NA PACYFIKU

V

P

olska kultura coraz śmielej podbija publiczność krajów Azji i Pacyfiku. Szczególnie istotną rolę w promocji polskiej kultury, której ekspansja w krajach azjatyckich rozwinęła się szczególnie w ostatnich latach, odgrywają polskie placówki. Są to trzy Instytuty Polskie, działające w największych azjatyckich stolicach, Nowym Delhi, Pekinie i Tokio, a także ambasady i konsulaty generalne RP. Dzięki zaangażowaniu placówek dyplomatycznych i konsularnych polska kultura jest obecna zarówno w samodzielnych prezentacjach, jak i w ramach festiwali europejskich i regionalnych, jak np. ubiegłoroczny europejskie festiwale filmowe w Malezji i Singapurze lub festiwal muzyczny krajów Grupy Wyszehradzkiej w Seulu.

Polska literatura znajduje w Azji coraz większe rzesze czytelników i jest wydawana w coraz większych nakładach. Dotyczy to zarówno klasyki, jak dzieł najnowszych. Przykładem jej sukcesu jest niedawne wydanie kompletne „Dziadów” w przekładzie chińskim, połączone z wystawieniem sztuki w Pekinie w reżyserii Michała Zadary. Książka ta została uznana przez pekińską „Nową Gazetę Stołeczną” za jedno z trzech najlepszych wydań literatury obcej w Chinach w 2015 roku. Wielkim przebojem wydawniczym w Chinach i Japonii są też „Mapy” Aleksandry i Daniela Mizielińskich wydane w setkach tysięcy egzemplarzy, w Korei zaś nie słabnie popularność Iwony Chmielewskiej, której wciąż nowe książki ukazują się drukiem każdego roku. W Japonii od 2013 roku polska literatura piękna i historiografia jest regularnie wydawana w ramach „Biblioteki Kultury Polskiej”, w której co roku ukazuje się kilka tytułów.

Prezentacja chińskiego wydania „Dziadów” w Pekinie.

Fot. Ambasada RP w Pekinie

Tradycyjnie kluczem do poznania polskiej kultury w Azji był Chopin, którego twórczość od przeszło pół wieku torowała drogę polskiej muzyce do azjatyckich słuchaczy. W 2015 roku już trzeci pianista z Azji zwyciężył w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im.

Fryderyka Chopina, a połowa finalistów była azjatyckiego pochodzenia. Pierwszą nagrodę

24

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

POLSKA KULTURA W AZJI I NA PACYFIKU

V

zdobył tym razem Koreańczyk Seong Jin-Cho. Poprzednio to trofeum przypadło w 1980 roku Wietnamczykowi Đặng Thái Sơnowi, a w 2000 roku Chińczykowi Li Yundi. Popularność Chopina w Azji Wschodniej wciąż jest ogromna. W Chinach, Japonii i obu państwach koreańskich odbywają się dorocznie konkursy i festiwale poświęcone polskiemu klasykowi światowej pianistyki. Obecnie jednak polska muzyka w Azji nie kończy się na Chopinie.

Sukcesy w licznych krajach azjatyckich święci Maria Pomianowska, bardzo często koncertująca wspólnie z miejscowymi muzykami. Coraz bardziej popularni są polscy piosenkarze, jak Anna Maria Jopek, która w 2014 roku pełniła funkcję ambasadora wymiany kulturalnej między Japonią i krajami Grupy Wyszehradzkiej. Sukcesy w Azji i na Pacyfiku odnosi także polski jazz.

Maria Pomianowska na koncercie w Pakistanie.

Fot. Ambasada RP w Islamabadzie

W ślad za muzyką popularność w Azji zdobywają też polskie sztuki plastyczne. Świadczy o tym choćby popularność wystawy ”Sztuka polska: Niezłomny duch” eksponowanej w Muzeum Narodowym Korei od maja do sierpnia 2015 roku. Wystawa, której scenariusz przygotowała prof. Maria Poprzęcka, zawierała takie arcydzieła sztuki polskiej, jak obraz Jana Matejki „Batory pod Pskowem”, największe dzieło sztuki zachodniej wystawiane dotychczas w muzeum, witraż Stanisława Wyspiańskiego „Bóg Ojciec-Stań się”, rzeźbę Xawerego Dunikowskiego „Tchnienie”, a także dekoracje Zofii Stryjeńskiej. Równie popularne, jak klasyka, stają się też w Azji nowoczesne formy sztuki, zdobywające masową publiczność swym rozmachem. Przykładem takiego sukcesu jest inicjatywa polskiej artystki Agaty Oleksiak, tworzącej pod pseudonimem Olek. W ramach drugiej edycji festiwalu St+art Delhi zamieniła ona noclegownię dla bezdomnych w obiekt sztuki poprzez pokrycie go szydełkową instalacją. 60 ochotniczek według wskazówek artystki przez ponad 3 tygodnie wykonywało elementy instalacji. Do jego realizacji zużyto ponad 90 km włóczki i tkaniny.

Celem projektu było zwrócenie uwagi na sytuację bezdomnych. Polska artystka przyczyniła się do jego osiągnięcia.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

25

POLSKA KULTURA W AZJI I NA PACYFIKU

V

Agata Oleksiak „Olek” prezentuje swoje dzieło w Delhi.

Fot. Instytut Polski w Nowym Delhi

Renoma polskiego kina dotarła do Azji już dawno i azjatycka publiczność z zainteresowaniem śledzi najnowsze polskie produkcje filmowe. Pokazy i festiwale filmu polskiego nie ograniczają się obecnie do najliczniejszych odbiorców w Chinach, Indiach i Japonii.

Polskie kino zdobywa widzów także w krajach Azji Południowo-Wschodniej, gdzie do niedawna zainteresowanie polską kulturą było niewielkie. W ciągu minionych kilku miesięcy festiwale polskiego filmu odbyły się w Bangkoku, Dżakarcie, Phnom Penh i w Rangunie.

W programach oprócz dzieł „klasyków” znalazły się nowe dzieła młodych reżyserów, które zdobyły uznanie azjatyckiej krytyki. Na IX festiwalu w Balinale w Indonezji w 2015 roku film Bartosza Prokopowicza „Chemia” został uznany za najlepszy film zagraniczny. Na azjatyckie sceny też coraz śmielej wchodzą twórcy polskiego teatru. Przykładem powodzenia najnowszej polskiej sztuki dramatycznej jest sukces monodramu Anny Skubik „Złamane paznokcie” odniesiony w sierpniu 2015 roku w Penang w Malezji. W krajach azjatyckich, gdzie taniec odgrywa szczególną rolę w kulturze, wielkim powodzeniem cieszą się też występy polskich tancerzy i zespołów, zarówno tradycyjnych, jak i współczesnych. Świadczy o tym choćby entuzjastyczne przyjęcie polskiego tancerza Daniela Stryjeckiego w Hanoi w październiku 2015 roku.

Polska kultura jest obecna w krajach Azji i Pacyfiku nie tylko w tradycyjnych dziedzinach sztuki, lecz przede wszystkim we współczesnej sztuce użytkowej i wzornictwie przemysłowym. Wielką popularnością cieszą się w coraz większej liczbie krajów polskie meble, ceramika i inne wzory. Projekty polskich stylistów docierają nawet do najdalszych zakątków Pacyfiku i są doceniane. W 2015 roku główną nagrodę w konkursie mody World of WearableArt w Wellingtonie w Nowej Zelandii otrzymała Polka Ewelina Kosmal. Polska kultura jest dzisiaj widoczna na całym obszarze Azji i Pacyfiku i w bardzo różnorodnych postaciach.

26

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

POLSKA KULTURA W AZJI I NA PACYFIKU

V

Wywiad z Seong-Jin Cho zwycięzcą XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. F. Chopina

Na czym opiera się Pańska interpretacja utworów Chopina?

Nie tylko w przypadku utworów Chopina, ale także innych kompozytorów staram się przede wszystkim zrozumieć zamysł autora i jak najbardziej się w niego wczuć. Chopin jest niezwykle wielostronny i myślę, że dlatego jest kompozytorem bardzo szczególnym. Czuje się w jego muzyce wiele stylów oczywiście polski i ogólnie słowiański, lecz także francuski. Nokturn jest trochę francuski, także Walc, ale Polonez i Mazurek absolutnie polski.

Kiedy grałem Koncert pewne ornamenty wydawały mi się słowiańskie.

Co szczególnie przemawia do Pana w jego muzyce?

Muzyka do mnie po prostu naturalnie przemawia. Podam przykład Sonaty b-moll Chopina, która jest tragiczna.

Jeżeli ktoś lubi muzykę i jej często słucha, to słuchając tej sonaty z pewnością poczuje emocje, które próbuję przekazać swoją grą. Nawet, jeśli nie doświadczyłem w życiu niczego tragicznego, po prostu odnajduję to w muzyce.

Czy w Paryżu, gdzie Pan teraz mieszka, odnajduje Pan ślady Chopina?

Tak, chodzę tu jego śladami, do miejsc, w których mieszkał, odwiedzam nawet czasem jego grób na Père-Lachaise. Dużo o nim czytam, zwłaszcza wspomnienia jego uczniów rzucają sporo światła na to, jakim był człowiekiem, jaki miał charakter, poczucie humoru, co go cieszyło, a czego się obawiał. Nie bez znaczenia jest dla mnie to, że Chopin z Warszawy przeniósł się właśnie do Paryża.

Czy poznał Pan tradycyjne tańce i rytmy, obecne w muzyce Chopina? Krakowiaka, oberka, kujawiaka lub mazura?

Kiedyś grałem recital w Krakowie. I tam ktoś mi pokazał, jak się tańczy krakowiaka. Byłem zresztą w Krakowie dwa razy. To jest moje ulubione miasto w Polsce. Dwa lata temu, kiedy miałem koncert w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, podczas Festiwalu Muzyki Polskiej, odwiedziłem Wawel i Rynek Główny. To piękne miasto. Natomiast rytmy i poetycką atmosferę mazurków Chopina poznałem z nagrań polskiego pianisty Ignacego Friedmana.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

27

POLSKA NAUKA, TECHNIKA I EDUKACJA

VI

W

ostatnich latach polska nauka jest coraz bardziej obecna w krajach Azji i Pacyfiku. Polskie uczelnie i ośrodki badawcze nawiązują współpracę z azjatyckimi partnerami. Ta współpraca rozwija się najbardziej dynamicznie w dziedzinie nauk technicznych. Politechnika Warszawska od 2013 roku prowadzi wymianę naukowców z japońskim instytutem Techniki Materiałowej w Tsukubie, zaś krakowska Akademia Górniczo-Hutnicza prowadzi od kilku lat wspólne projekty badawcze z Instytutem Nauk Przemysłowych Uniwersytetu Tokijskiego. Ta sama uczelnia zaangażowała się w stałą współpracę z Uniwersytetem Geologiczno-Górniczym w Hanoi i wspólnie z wietnamską uczelnią organizuje regularnie konferencje nauk ziemi.

Polscy i japońscy uczeni na seminarium o ekologicznych technologiach wydobycia węgla. Fot. Ambasada RP w Tokio

Współpraca polskich ośrodków badawczych z azjatyckimi nie ogranicza się jednak do nauk technicznych, na przykład w ramach prowadzonej przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju współpracy z singapurską agencją naukową A*STAR w 2105 roku przeprowadzono wspólne badania nt. podawania leków peptydowych i białkowych w formie inhalacji proszku. Polscy specjaliści zarówno nauk teoretycznych, jak i stosowanych, są cenieni w krajach azjatyckich. W Singapurze w ostatnich latach prowadził badania i wykładał wybitny radiolog prof. Wiesław Nowiński, zaś polscy specjaliści dokonali renowacji Srebrnej Pagody w Pałacu Królewskim w stolicy Kambodży Phnom Penh.

Szczególnie istotną rolę w rozwoju kontaktów naukowych z krajami azjatyckimi pełnią ośrodki polonistyczne w Azji i orientalistyczne w Polsce. Polonistyka, tradycyjnie obecna w Chinach, Japonii i na Półwyspie Koreańskim wciąż się rozwija w tych krajach i dociera także do innych krajów Azji i Pacyfiku. Przez kilka dziesięcioleci Pekiński Uniwersytet Języków był jedyną w Chinach uczelnią oferującą studia polonistyczne. W ciągu ostatnich kilku lat powstały jednak trzy kolejne polonistyki: w Harbińskim Uniwersytecie Pedagogicznym, w Kantońskim Uniwersytecie Języków Obcych i Handlu Zagranicznego, a także w drugiej stołecznej uczelni – Pekińskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych.

28

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

POLSKA NAUKA, TECHNIKA I EDUKACJA

Polscy specjaliści pomagają w renowacji Srebrnej Pagody w Phnom Penh.

Fot. Ambasada RP w Bangkoku

VI

Jedyną uczelnią w Japonii oferującą pełne studia polonistyczne jest Tokijski Uniwersytet Studiów Międzynarodowych, jednak lektoraty języka polskiego prowadzone są też na Uniwersytetach Tokijskim, Soka, Kioto, Kobe, Osaka i Hokkaido. W Republice Korei wydział polonistyki działa na stołecznym Uniwersytecie Studiów Zagranicznych Hankuk, lecz także uczelnie w Daegu, Keimyung i Kyugbook, podjęły współpracę z polskimi uczelniami. Na tej ostatniej powstaje Centrum Studiów Polskich i Środkowoeuropejskich tworzone w ramach współpracy z Uniwersytetem Warszawskim.

Na uniwersytecie w stolicy Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, Pjongjangu, prowadzony jest natomiast lektorat języka polskiego. Takie lektoraty działają też w australijskim uniwersytecie Macquarie, oraz na dwóch uczelniach w Indonezji, najstarszym w kraju Uniwersytecie Indonezyjskim, a także w prywatnej uczelni Atma Jaya.

Coraz więcej azjatyckich studentów podejmuje studia w polskich uczelniach. W ciągu minionej dekady ich liczba się potroiła i w roku akademickim 2015-16 zbliżyła się do 7 tysięcy. Dziesięć lat temu liczba studentów z Chin i Indii w Polsce nie przekraczała 200 osób, obecnie z każdego z tych krajów studiuje w Polsce prawie tysiąc studentów. Preferencje azjatyckich studentów są zróżnicowane, lecz największym powodzeniem cieszą się studia medyczne, techniczne i artystyczne. Większość studentów azjatyckich studiuje na własny koszt, jednak polski rząd stara się wspierać studia w Polsce zdolnym studentom z biedniejszych krajów. W 2015 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych wspólnie z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Biurem Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej przeprowadziło pierwszą rekrutację do programu stypendialnego im. I. Łukasiewicza na studia II i III stopnia w polskich uczelniach dla mieszkańców krajów rozwijających się. W roku akademickim 2015-2016 ze stypendiów programu skorzystało 45 studentów, wśród nich 26 z Indonezji, 6 z Wietnamu oraz 2 z Papui Nowej Gwinei.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

29

POLSKA NAUKA, TECHNIKA I EDUKACJA

VI

STUDENCI Z AZJI I PACYFIKU W POLSKICH UCZELNIACH

Mongolia

Korea Południowa

Afganistan Chiny Nepal

Pakistan

Tajwan Indie Tajlandia

Wietnam

Malezja 900

ie

d

In

y

in

Ch

800 700 600

n wa

j Ta

500

Australia

400

wa io a n j a li ez ud n al go l oł ia ta M on epa kis ea P nd an st M N Pa r la ni alia a Ko Taj g r Af ust A m

na

300

iet W

200 100 0 2000 rok

2015 rok

Żródło: GUS

30

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

POLSKA NAUKA, TECHNIKA I EDUKACJA

VI

Wywiad z profesorem Zhao Gang Polonistą – dziekanem Wydziału Języków i Kultur Europejskich Pekińskiego Uniwersytetu Języków Obcych

Jakie są osiągnięcia Katedry Języka Polskiego, która od kilkudziesięciu lat kształci chińskich polonistów?

Jesteśmy najstarszą instytucją nauczającą języka polskiego, jako obcego w całych Chinach. Działamy od ponad 60 lat, katedra powstała w 1954 roku. Przez ten czas wykształciliśmy ponad 300 absolwentów, którzy pracowali lub pracują w urzędach, ministerstwach, instytucjach związanych z Polską. Wielu absolwentów, zwłaszcza z ostatnich lat, znalazło pracę w międzynarodowych przedsiębiorstwach. Ci, którzy zajmują się Polską, budują, mosty między Polską a Chinami, wywodzą się głównie z naszej uczelni. Wykształciliśmy wielu dyplomatów, naukowców, tłumaczy. Mamy, zatem, pewne zasługi dla rozwijania relacji polsko-chińskich.

Czy Katedra pełni rolę swego rodzaju ambasadora polskiej kultury w Chinach?

Tak, pracownicy naszej katedry przyczynili się znacząco do promocji polskiej kultury, a zwłaszcza literatury.

Mamy długoletnią tradycję przedstawiania Chińczykom polskiej literatury. Prof. Yi Lijun jest wybitną i wielce zasłużoną tłumaczką, która przełożyła na chiński prawie całą polską klasykę literacką, w tym „Dziady”, „Pana Tadeusza” i liczne wiersze Adama Mickiewicza. Jest również autorką chińskiego przekładu „Trylogii” Henryka Sienkiewicza, utworów wielu polskich poetów, a także dzieł pisarzy współczesnych np. Olgi Tokarczuk. W jej dorobku znalazła się nawet „Ferdydurke” W. Gombrowicza – utwór uznawany za niezwykle trudne dla tłumacza wyzwanie. Jej liczne dokonania na tym polu zostały docenione przez polskie władze i instytucje, które wielokrotnie nagradzały prof. Yi Lijun. Jest ona prawdziwą ambasadorką polskiej kultury w Chinach.

W jaki sposób kontakty polityczne, takie jak ubiegłoroczna wizyta prezydenta Andrzeja Dudy w Chinach, przekładają się na zainteresowanie Polską, językiem polskim i studiami polonistycznymi?

W ostatnich latach rzeczywiście widoczna była intensyfikacja współpracy Chin z Polską i całym regionem Europy Środkowo-Wschodniej. Jak zauważył kiedyś przewodniczący Xi Jinping, podstawą współpracy między różnymi państwami jest wzajemne zrozumienie pomiędzy zamieszkującymi je narodami. Podstawą takiego zrozumienia jest z kolei język. Dla zrozumienia sposobu myślenia, mentalności, ducha innego narodu kluczowe jest rozumienie jego języka. Dlatego też kształcenie ludzi znających język naszego partnera ma priorytetowe znaczenie dla rozwoju współpracy z nim.

Obserwujemy rosnącą liczbę kandydatów na studia polonistyczne jak również rosnące zainteresowanie innych chińskich uczelni tworzeniem ośrodków studiów polonistycznych. Polonistyka cieszy się aktualnie w Chinach bezprecedensowym powodzeniem. Mamy nadzieję, że nasi absolwenci będą nie tylko coraz bardziej liczni ale i coraz lepiej przygotowani. Liczymy na to, że pójdą w ślady nestorów polonistyki, takich jak prof. Yi Lijun, przyczyniając się do zacieśnienia relacji między Chinami a Polską.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

31

POLSKA NAUKA, TECHNIKA I EDUKACJA

VI

W Polsce o czymś wyjątkowo trudnym do zrozumienia mawia się potocznie, że to „chińszczyzna”. Jak trudny jest z punktu widzenia Chińczyków język polski?

Zanim odpowiem na to pytanie przytoczę krótką anegdotę. Niedawno nasi studenci nagrali dwie polskie piosenki, które we własnym wykonaniu opublikowali w Internecie. Większość komentujących te filmiki polskich Internautów nie mogła uwierzyć, ze nasi studenci tak pięknie śpiewają po polsku. Język polski jest niewątpliwie bardzo trudny. Prawdopodobnie jest jednym z najtrudniejszych języków na świecie. Jego opanowanie wymaga wiele czasu i wysiłku, ale jest możliwe. Nasi studenci na szczęście są bardzo pracowici. Studenci ciężko pracują, gdyż wiedzą, że efektem ich wysiłków mogą być bardzo dobre perspektywy na przyszłość. To bardzo ich mobilizuje.

Potrafią wymówić „chrząszcz brzmi w trzcinie”?

Wymagamy tego już po pierwszym semestrze. Wykorzystujemy tego rodzaju frazy w dydaktyce.

Jak Pan widzi przyszłość polonistyki w Chinach? Do niedawna Pekin był jedynym ośrodkiem polonistycznym, a teraz powstają one w kolejnych miastach Chin.

Ludziom, którzy pytają mnie, czy boję się konkurencji, odpowiadam zawsze, że konkurencja nie jest niczym złym. Wręcz przeciwnie, zdrowa konkurencja pomaga. Nasza uczelnia nadal pozostaje jedyną w Chinach, która oferuje studia polonistyczne na poziomie magisterskim i doktoranckim. Od 2011 roku obok katedry polonistyki działa na naszej uczelni Centrum Studiów Polskich. Katedra skupia się na nauczaniu języka polskiego, jako obcego. Natomiast Centrum prowadzi wszechstronne badania naukowe nad Polską, obejmujące takie dziedziny jak politologia, historia czy etnologia. Przez pierwsze 60 lat istnienia polonistyki na naszej uczelni skupialiśmy się nad językiem i literaturą polską. Mam jednak nadzieję, że w kolejnych sześciu dekadach będziemy silnym ośrodkiem wiedzy o Polsce.

Jak współczesną Polskę postrzegają Chińczycy?

Coraz więcej Chińczyków, również dzięki działalności mediów wie o tym, że Polska jest jednym z najszybciej rozwijających się krajów Europy. Chińczycy interesujący się sprawami międzynarodowymi wiedzą o tym, że Polska osiągnęła niezłe wyniki gospodarcze, nawet w okresie międzynarodowego kryzysu finansowego.

To jest nowy wizerunek Polski w oczach Chińczyków, która wcześniej kojarzyła się głównie z F. Chopinem i M. Skłodowską - Curie.

Czego oczekuje Pan Profesor od spotkania polonistów z trzech państw Azji Wschodniej Chin, Korei i Japonii, które tym razem odbędzie się w Kantonie – jednym z nowych ośrodków polonistycznych?

Współpraca w tym „polonistycznym trójkącie” prowadzona jest już od niemal dekady. Zapoczątkowało je spotkanie w Seulu w 2007 roku. Postanowiliśmy wówczas organizować takie konferencje regularnie. Doszliśmy bowiem do wniosku, że kształcenie studentów polonistyki w naszych trzech krajach wykazuje wiele podobieństw. Początkowo dyskutowaliśmy głównie o dydaktyce języka polskiego, również z udziałem specjalistów z Polski. Każdy kraj z naszego regionu reprezentowała tylko jedna uczelnia. Tegoroczne, piąte już spotkanie odbędzie się w Kantonie, w nowym ośrodku polonistycznym. Bardzo nas to cieszy i mamy nadzieję, że w przyszłości dołączać do nas będą kolejne uczelnie z Chin, Japonii i Korei.

Wywiad przeprowadził Tomasz Sajewicz, Polskie Radio – IAR

32

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

AZJATYCCY UCZESTNICY ŚWIATOWYCH DNI MŁODZIEŻY

Korea Południowa 1166

Chiny 543

VII

Japonia 220

Pakistan 1813 Indie 1003

Hongkong Tajwan 406 668 Wietnam 539

Filipiny 1979

Malezja 309

Singapur 306

Liczba uczestników Światowych Dni Młodzieży 2016 z krajów Azji i Pacyfiku w Polsce* >3500 >1000

Australia 3503

>500 >200 *znana jest wyłącznie liczba uczestników zarejestrowanych

Ś

wiatowe Dni Młodzieży zainicjował w 1985 roku polski papież Św. Jan Paweł II. To kilkudniowe spotkania katolickiej młodzieży z całego świata z Ojcem Świętym, które odbywają się co dwa, a od 2011 roku co trzy lata na wszystkich kontynentach. Dwukrotnie odbyły się na obszarze Azji i Pacyfiku – w 1995 roku w Manili, a w 2008 roku w Sydney.

Pierwsze Światowe Dni Młodzieży w Polsce miały miejsce w 1991 roku w Częstochowie.

Było to spotkanie z Janem Pawłem II, na które przybyło wówczas łącznie półtora miliona młodych ludzi. Drugie ŚDM na terenie Polski odbyły się w Krakowie w dniach 26 – 31 lipca 2016 roku. Ojciec Święty Franciszek spotkał się tym razem z ponad trzymilionową rzeszą młodzieży, wśród której pielgrzymi zagraniczni liczyli około trzystu tysięcy.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

33

AZJATYCCY UCZESTNICY ŚWIATOWYCH DNI MŁODZIEŻY

VII

Pielgrzymi z Filipin w rzeszowskiej katedrze. Fot. Aleksandra Zapał

Na Światowe Dni Młodzieży do Krakowa przybyło wg oficjalnych statystyk 13,5 tysiąca pielgrzymów z krajów Azji i Pacyfiku. Wprawdzie stanowili oni jedynie około 5% wszystkich zagranicznych uczestników spotkania z Ojcem Świętym, lecz zważywszy na fakt, że liczba katolików w większości krajów azjatyckich jest niewielka, a koszty podróży do Polski wyższe niż z innych rejonów świata, liczba ta jest imponująca.

Najwięcej pielgrzymów, ponad 3,5 tysiąca, przybyło z Australii. Większość z nich stanowili młodzi Polacy tam urodzeni i wychowani, a także katoliccy Australijczycy, zwykle włoskiego lub irlandzkiego pochodzenia. Na drugim miejscu znaleźli się Filipińczycy, mieszkańcy kraju azjatyckiego zamieszkałego w większości przez katolików. Przybyło ich do Polski prawie 2 tysiące. Licznie odwiedzili Światowe Dni Młodzieży także pielgrzymi z Pakistanu – ponad 1800. Liczbę tysiąca przekroczyli także pielgrzymi chińscy, przybyli z ChRL, z Hongkongu i Tajwanu, przybysze z Indii oraz z Republiki Korei.

Pielgrzymi z Kiribati w Warszawie. Fot. Anna Iwanicka-Quinn

34

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

AZJATYCCY UCZESTNICY ŚWIATOWYCH DNI MŁODZIEŻY

VII

Na szczególną uwagę zasługuje udział w Światowych Dniach Młodzieży licznych grup pochodzących z niewielkich wysp Pacyfiku. Do Polski przybyli pielgrzymi z Fidżi, Kiribati, Papui Nowej Gwinei, Polinezji Francuskiej, Samoa, Vanuatu i z Wysp Cooka, ich łączna liczba przekroczyła 200. Ich obecność to głównie zasługa licznych polskich misjonarzy, pełniących posługę duszpasterską w tych krajach.

Mimo stosunkowo niewielkiej liczebności na tle młodzieży przybyłej z Europy i Ameryki, młodzi Azjaci byli widoczni w tłumie pielgrzymów dzięki licznym flagom prezentowanych przez prawie wszystkie grupy, a także aktywnie uczestniczyli w zajęciach organizowanych przed Światowymi Dniami Młodzieży w diecezjach całej Polski.

Leopoldo C. Jaucian, SVD biskup Bangued, przewodniczący komisji Episkopatu Filipin ds. Młodzieży

Dziękuję Bogu, że dane mi było pielgrzymować z Młodzieżą na ten jubileusz Miłosierdzia Bożego. Światowe Dni Młodzieży w Krakowie to doświadczenie szczególnego błogosławieństwa i miłosierdzia Bożego za pośrednictwem gorącej i serdecznego gościnności polskiego kościoła. Zajęcia i katechezy w ramach Dni Młodzieży nauczyły nas bycia miłosiernymi, jak Ojciec. W imieniu delegacji Episkopatu Filipin z serca dziękuję za serdeczne przyjęcie i błogosławieństwo Światowych Dni Młodzieży 2016 roku w Krakowie.

Buenaventura M. Famadico, biskup San Pablo, członek komisji Episkopatu Filipin ds. Młodzieży Nasze przeżycia blisko natury, mieszkanie u polskich rodzin, długie spacery, zabawy w diecezjach, śpiewy, tańce, bycie razem i słuchanie katechez, spowiedzi, adoracja Najświętszego Sakramentu, a przede wszystkim wspólna modlitwa i msze święte z Papieżem Franciszkiem pozwoliły nam zajrzeć do własnego wnętrza i spotkać w nim Jezusa.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

35

VIII

WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA

P

olska aktywność w Azji i na Pacyfiku jest z roku na rok coraz bardziej widoczna. Wartość polskiej pomocy wyniosła w 2015 roku w sumie niemal 9,2 mln zł, co stanowi znaczący wzrost w stosunku do 5,6 mln zł wydanych w 2014 roku. W 2015 roku polska współpraca rozwojowa z krajami Azji i Pacyfiku realizowana była przez wolontariuszy w ramach programu „Wolontariat polska pomoc”, za pośrednictwem polskich przedstawicielstw dyplomatycznych w ramach systemu małych grantów, a także przez polskie organizacje pozarządowe za pośrednictwem Fundacji Solidarności Międzynarodowej (3 projekty o łącznej wartości niemal 600 tys. zł).

Celem projektów wdrożonych w ramach małych grantów jest dążenie do realizacji Milenijnych Celów Rozwoju (od roku 2016 Celów Zrównoważonego Rozwoju). Choć są to inicjatywy o niewielkiej skali, to przynoszą pozytywne zmiany w życiu codziennym lokalnych społeczności w krajach rozwijających się. W roku 2015 placówki RP zrealizowały łącznie 29 projektów o łącznej wysokości 1,4 mln zł w 14 azjatyckich krajach: Pakistanie, Mongolii, Indiach, Nepalu, Wietnamie, Kambodży, Laosie, Mjanmie, Indonezji, Timorze Wschodnim, Papui Nowej Gwinei, Korei Północnej, a także na Fidżi i Filipinach.

Na szczególną uwagę zasługuje projekt zrealizowany przez Ambasadę RP w Dżakarcie we współpracy z Ambasadą Szwajcarii i organizacją Komunitas Indonesia Untuk Demokrasi (KID – Indonezyjska Wspólnota na rzecz Demokracji) w regionie Północne Aceh. Jest to jeden z najbardziej konserwatywnych muzułmańskich rejonów w Indonezji. Wprowadzane tam jest niezgodnie z indonezyjskim prawem i konwencjami praw człowieka prawo koraniczne (szariat) na skutek działalności radykalnych ulemów i mułłów związanych z radykalnym islamem arabskim.

Absolwenci Szkoły Demokracji w Północnym Aceh.

Fot. Maciej Duszyński

W ramach projektu KID przeprowadził cykl otwartych wykładów i dyskusji adresowanych do młodych liderów społeczności lokalnej, pracowników administracji, polityków i członków lokalnych partii oraz przedstawicieli lokalnego biznesu w ramach tzw. „Szkoły Demokracji”. W projekcie udział wzięło 30 osób, a całość programu ukończyły 22 osoby. Inicjatywa została wyróżniona wpisem do EU Blue Book 2016 – publikacji wydawanej przez delegaturę UE w Dżakarcie, która przedstawia najciekawsze projekty pomocowe.

Istotną zmianą w podejściu do regionu Azji jest decyzja związana z przyjęciem przez Radę Ministrów Wieloletniego Programu Współpracy Rozwojowej na lata 2016-2020, co spowodowało, że Mjanma została uznana za kraj priorytetowy polskiej pomocy rozwojowej.

36

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA

VIII

W konsekwencji polskie organizacje pozarządowe będą mogły co roku realizować projekty na rzecz tego kraju, finansowane przez MSZ. Wsparcie udzielane będzie w zakresie poprawy jakości opieki zdrowotnej matek i dzieci, poprawy dostępu do wysokiej jakości edukacji na wszystkich poziomach kształcenia, wspierania integracji społecznej osób z grup zagrożonych wykluczeniem, a także w zakresie wzmocnienia lokalnego sektora prywatnego oraz rozwoju przedsiębiorczości. Do realizacji w roku 2016 zostały wybrane 2 projekty polskich organizacji pozarządowych. Projekty te zostały wyłonione w ramach konkursu Polska pomoc rozwojowa 2016.

Dr Anna Szymczak bada młodzież z Timoru Wschodniego.

Fot. Archiwum A. Szymczak

Stowarzyszenie Polska Misja Medyczna w ramach projektu pn. Mjanma – działania położnicze oraz edukacja medyczna w regionie delty Irawadi przeprowadzi szkolenia dla pracowników lokalnych punktów medycznych na temat opieki nad kobietą w ciąży, przebiegu porodu oraz opieki poporodowej. Ponadto poruszone zostaną kwestie pierwszej pomocy medycznej w sytuacjach zagrożenia życia. Położne i pediatrzy z Polskiej Misji Medycznej przeszkolą również kobiety zamieszkujące region Irawadi z zakresu zasad sanitarnych, zdrowia reprodukcyjnego, porodu oraz opieki nad noworodkiem. Ponadto będą odbywali wizyty domowe w trudniej dostępnych obszarach tego regionu. Dodatkowo lokalnym ośrodkom zdrowia zostaną przekazane zestawy porodowe, narzędzia chirurgiczne oraz zestawy do pierwszej pomocy.

Fundacja Kultury Świata w odpowiedzi na zapotrzebowanie Mjanmy w zakresie edukacji zawodowej przeprowadzi projekt pn. „NEED szansą dla Młodych w Birmie – rozbudowa infrastruktury farmy szkoleniowej i poprawa jakości kształcenia na temat zrównoważonego rolnictwa”. Ma na celu poprawę infrastruktury farmy szkoleniowej Network for Environment and Economic Development (NEED Myanmar), na której szkolą się młodzi rolnicy oraz zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności działań realizowanych w ramach spółdzielni i grup producenckich w sektorze rolno-spożywczym. W ramach przedsięwzięcia zostanie wybudowany bank nasion, szklarnia, dom nauczyciela oraz zostanie przeprowadzony remont bursy męskiej i żeńskiej. Ponadto, w Rangunie odbędą się warsztaty pn. „Efektywna komunikacja na rzecz wsparcia zrównoważonego rolnictwa i kooperatyw w sektorze rolno-spożywczym” dla absolwentów NEED Myanmar, którzy w dalszej kolejności przeprowadzą lokalne kampanie społeczne podnoszące świadomość rolników na temat alternatywnych sposobów uprawy, zorganizowanej dystrybucji plonów oraz oddolnego tworzenia kooperatyw i grup producenckich.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

37

VIII

WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA POLSKA POMOC ROZWOJOWA W AZJI I NA PACYFIKU

Mongolia Korea Północna*

Pakistan*

Nepal Indie

Mjanma* Wietnam Laos Kambodża

Filipiny

Indonezja Timor Wschodni

Papua Nowa Gwinea

Fidżi System małych grantów Wolontariat Projekty finansowane przez Fundacje Solidarności Międzynrodowej Konkurs „Polska pomoc rozwojowa 2016” *System małych grantów w 2016 r.

38

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA

VIII

Wywiad z o. Walentym Grykiem, SVD misjonarzem w Papui Nowej Gwinei

Jak misjonarze służą ludności poza ewangelizacją?

Pomagamy ludziom w rożny sposób: uczymy, budujemy, pouczamy. Wszyscy misjonarze pracują dla duchowego i socjalnego rozwoju Papui-Nowej Gwinei. Wielu z nas buduje różne obiekty i kształci ludzi. Ja osobiście prowadzę już od lat Centrum Pastoralne i przygotowuję liderów do różnych posług. Ponadto ostatnio zbudowałem szkołę techniczną w Kefamo, gdzie młodzież uczy się stolarstwa i innych zawodów. Obecnie kończę budowę dużego internatu dla dziewcząt w jednej z naszych szkół w Kainantu. Dziewczyny z „buszu” będą mogły tam mieszkać i otrzymać edukację w różnych dziedzinach: w informatyce, turystyce, zarządzaniu, a nawet w stolarstwie i mechanice. Wielu z nas misjonarzy zajmujemy się tego rodzaju działalnością rozwojową: głównie w dziedzinie edukacji i w służbie zdrowia. Budujemy i prowadzimy różnego rodzaju szkoły, kliniki, małe szpitale, co przyczynia się do rozwoju naszego społeczeństwa.

Jakie są największe trudności w tej pracy?

Na pierwszym miejscu – brak funduszy i czasami cierpliwości. Większość ludności jest bardzo uboga. Dlatego szukamy funduszy za granicą. We wszystkich tych budowach, które prowadziłem, pomagali nam przyjaciele z Australii, Niemiec i Włoch. Potrzeba również wiele cierpliwości z ludźmi i władzami we wszystkich tych przedsięwzięciach.

Jak układa się współpraca z polskimi placówkami?

Mamy tu dobry kontakt z naszą Ambasadą w Australii. Kilka razy Pani konsul przyjeżdżała do nas. Ksiądz Jan Czuba, SVD, jest honorowym konsulem Polski w Papui Nowej Gwinei. Próbuje gromadzić wszystkich Polaków.

Spotykamy się rokrocznie przy okazji Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Jest to czas, aby pokazać nasze polskie tradycje. Jesteśmy zauważani przez Papuasów i inne narodowości.

Czy misjonarze promują też kulturę polską?

Tak, oczywiście. Niektórzy księża nawet próbują „wprowadzać Polskę na Nową Gwineę”. Na przykład, uczą Papuasów polskich piosenek. Jest to trochę zabawne, ale Papuasi uczą się bardzo szybko i śpiewają ładnie. Większość z nich wie, gdzie jest Polska, a wiążą ją ze Św. Janem Pawłem II, który był tu raz, jako Kardynał Wojtyła (w 1973 roku) i dwa razy, jako Papież (w latach 1984 i 1995). Już wkrótce, 20 sierpnia, Polak ks. Dariusz Kałuża z Pszczyny zostanie nowym biskupem w diecezji Goroka, EHP. To mała diecezja, liczy tylko 16 tysięcy katolików, ale ma bardzo duży potencjał. Nowy biskup jest młody i energiczny i nie są mu obce misyjne trudności i wyzwania. Wielu Polaków już pracuje w jego diecezji i wielu jeszcze przyjdzie mu pomoc. Polska będzie tu widoczna.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

39

VIII

WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA Wywiad z o. Janem Krzyściakiem, SCJ misjonarzem na Filipinach

Co misjonarze robią dla Filipińczyków oprócz pracy duszpasterskiej?

Prowadzimy stancję, coś w rodzaju domu dla studentów. W parafii jest taki ośrodek dla dzieci z plemienia Higaonon. To plemię, które zamieszkuje tereny górzyste zalesione, a problem polega na tym, że rodzice, jeśli posyłają dzieci to tylko do szkoły podstawowej, ale do gimnazjum już nie. Ma to związek z odległością i z problemami finansowymi. Więc zgromadzenie księży sercanów postanowiło pomóc w ich edukacji i wybudować stancję właściwie naprzeciw gimnazjum. Od poniedziałku do piątku przebywa tam młodzież, a w piątek wracają w góry, by w poniedziałek ponownie przyjść. Zabierają to, czego najbardziej potrzebują, drewno, ryż i inne rzeczy niezbędne do utrzymania. Obecnie mamy ok 40 studentów. To jedno nasze dzieło, oprócz pracy duszpasterskiej.

Drugie dzieło, to fundacja pomagająca dziewczętom wykorzystywanym seksualnie. Zgromadzenie współpracuje w tym względzie z organizacjami, które wiedzą o takich problemach. Są u nas dziewczęta w wieku od 8 do 20 roku życia. Prowadzimy też inne akcje, jak niedawna pomoc przy dystrybucji ryżu z powodu suszy panującej na Filipinach od stycznia do maja tego roku. Nawiązaliśmy współpracę z departamentem żywności, który na wniosek prezydenta uwolnił rezerwy żywnościowe. Bez pośrednictwa władz lokalnych przekazano nam ryż, który składowaliśmy i udostępnialiśmy przez kościół. W naszym kościele było ok. 1500 worków ryżu. Pół kościoła było nim załadowane. Pomoc tę rozprowadzono po naszej misji do pięciu gmin.

Z jakimi trudnościami zmagają się misjonarze w swojej pracy?

Na pewno klimat, choroby, braki wody pitnej. Ponadto, problemy z radykalnym islamem. Już od dawna na Filipinach działają terroryści muzułmańscy utożsamiający się teraz z tzw. Państwem Islamskim. Czytam ofertę skierowaną do Zachodu: Jeśli macie problem z przyjęciem do ISIS w Syrii, zapraszamy na Filipiny. Niedawno był przypadek porwania dla okupu kilku osób z Kanady, a także marynarzy z Indonezji. Dwóch porwanych, bodajże z Kanady, stracono w ostatnim czasie.

Z czym Filipińczycy kojarzą Polskę?

Przede wszystkim z religią katolicką. Wiedzą, że Polska nie jest wielką potęgą gospodarczą i pewnie jeszcze długo nie będzie, ale kojarzą nasz kraj z Miłosierdziem Bożym, z papieżem Św. Janem Pawłem II i z byłym prezydentem Lechem Wałęsą.

40

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

POLSKIE ŚLADY W AZJI I NA PACYFIKU

IX

P

olacy byli obecni w krajach Azji i Pacyfiku od wielu wieków, lecz żywa społecznie pamięć ich pobytu i osiągnięć odnosi się głównie do XIX i XX wieku. Najwcześniejsze ślady polskie, widoczne również dzisiaj, to pamiątki po wybitnych polskich uczonych. Wśród nich szczególnie zasłużyli się geolog i kartograf Paweł Edmund Strzelecki, aktywny w Australii w latach 1839-43 oraz etnolog i językoznawca Bronisław Piłsudski, działający w Japonii w latach 1903-06. Ich postacie zostały upamiętnione przez władze Australii i Japonii pomnikami i tablicami pamiątkowymi. W Singapurze mieszkał wybitny polski pisarz Józef Konrad Korzeniowski. Zbiorowa obecność Polaków w Azji sięga początków XX wieku i zrazu zaznaczyła się w Chinach. Polscy planiści, inżynierowie i architekci projektowali układ urbanistyczny Harbinu i wiele ważnych budynków w tym mieście. Polacy założyli też w Harbinie pierwszą na terenie Chin cukrownię i pierwszy browar, czynny do dziś. Dawne miejskie lotnisko w Medan w Indonezji nazywa się „Polonia” dzięki działalności na Sumatrze przedsiębiorcy, barona Michalskiego.

Liczniej i szerzej byliśmy obecni w Azji i na Pacyfiku w okresie II wojny światowej. Wówczas liczna grupa polskich dzieci uratowanych głównie z sierocińców na terenie ZSRR przewinęła się przez obozy w Jamnagarze, Kolhapur i Valiavde w Indiach, a następnie znalazła się w Nowej Zelandii. W ostatnich latach staraniem naszych placówek dyplomatycznych pamięć o tych dzieciach została utrwalona dzięki internetowemu kompendium wiedzy Mała Polska w Indiach 1942-1948 oraz filmowi dokumentalnemu Polskie dzieci z Pahiatua.

Pomnik Bronisława Pomnik Kazimierza Polscy żołnierze walczyli w czasie wojny Piłsudskiego w Shiraoi.

Kwiatkowskiego w Hoi An. na najbardziej odległych frontach. Świa- Fot. Ambasada RP w Hanoi Fot. Ambasada RP w Tokio dectwem polskiego czynu zbrojnego jest m.in. ochotnicza służba Witolda Urbanowicza, dowódcy legendarnego Dywizjonu 303, w grupie pilotów „Latające Tygrysy”, walczącej z lotnictwem japońskim na terenie Chin i Birmy. Wkrótce po wojnie, w 1947 roku grupa zdemobilizowanych polskich żołnierzy z Brygady Karpackiej przybyła do pracy przy budowie hydroelektrowni w centralnej części Tasmanii. Za tą grupą przybyły kolejne, już nie tylko żołnierzy, ale również cywilów, w większości uchodźców z Anglii i Niemiec. W sumie ponad 800 Polaków przybyło w latach 1947-48 na Tasmanię stając się zarzewiem bardzo licznej obecnie australijskiej Polonii.

W okresie powojennym Polska obecność w krajach azjatyckich nie była nigdy liczna, lecz zawsze znacząca z uwagi na istotne osiągnięcia. Wybitny polski architekt Kazimierz Kwiatkowski zasłużył się w Wietnamie. W ostatnich dziesięcioleciach XX wieku pomagał w restaurowaniu zabytków środkowego Wietnamu. Dzięki jego zaangażowaniu udało się odbudować zniszczoną w czasie wojny cytadelę w mieście Hue. Ten zabytek został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Władze miasta Hoi An, które także dzięki polskiemu architektowi znalazło się na tej liście, postawiły popularnemu „Kazikowi” pomnik.

Również obecnie Polonia w krajach azjatyckich jest niewielka. W żadnym kraju azjatyckim, nawet w największych, jak Indie i Chiny, liczba Polaków mieszkających na stałe nie przekracza tysiąca osób. Bardzo wielu Polaków mieszka jednak na obszarze Pacyfiku. Australijska Polonia należy do najliczniejszych na świecie i liczy około 170 tysięcy osób. Najwięcej Polaków przybyło do Australii w latach 1947-54 (ponad 50 tysięcy), 1957-66 (prawie 15 tysięcy) i 1980-91 (ponad 25 tysięcy). Życie społeczne australijskiej Polonii koncentruje się głównie w domach i klubach POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

41

POLSKIE ŚLADY W AZJI I NA PACYFIKU

IX

polskich istniejących we wszystkich większych miastach. Głównym wyzwaniem dla zorganizowanej Polonii wydaje się wypracowanie nowych form organizacji i działalności, atrakcyjnych dla kolejnych pokoleń starszej imigracji i dla nowych polskich imigrantów. Obecnie w Australii działa około 200 organizacji polonijnych mających różny charakter: społeczny, kulturalny, oświatowy, sportowy, a także opiekuńczy. Wiele z nich sięga swoimi korzeniami lat 1947-54. Rada Naczelna Polonii Australijskiej, założona w 1950 roku w Melbourne, zrzesza dużą część organizacji polonijnych. Poza Radą powstają jednak nowe inicjatywy polonijne, zwłaszcza młodzieżowe. Studenci z Polski założyli własną organizację uniwersytecką i stworzyli Australijskie Forum Liderów Biznesu, które zgromadziło ponad 100 polskich specjalistów pracujących w Australii.

Festiwal PolArt w Melbourne. Fot. KG RP w Sydney

Dość liczna jest też Polonia w Nowej Zelandii. Mieszka tam około 7 tysięcy osób polskiego pochodzenia, lecz jedynie około 2 tysięcy posługuje się językiem polskim. Największe skupiska polonijne w Nowej Zelandii znajdują się na Wyspie Północnej w Auckland, Wellingtonie, Hamilton i Tauranga oraz na Wyspie Południowej w Christchurch i Dunedin. Polonia nowozelandzka jest bardzo niejednolita. Osadnictwo polskie wywodzi się z różnych okresów XIX i XX wieku. Najnowsza imigracja składa się głównie z młodych Polaków, którzy przyjeżdżają do Nowej Zelandii do pracy. Istotną grupę polonijną stanowią rodziny mieszane. Również nowozelandzka Polonia ma swoje struktury organizacyjne. Niektóre stowarzyszenia w Wellingtonie i Auckland mają własne siedziby, tzw. Domy Polskie, zakupione w latach 50-60 XX wieku. Nowa fala emigracji zarobkowej tworzy własne, często mniej formalne struktury, takie jak środowisko skupione wokół gazety Polonia w Auckland i kluby polskich młodych kobiet w Wellingtonie i Auckland, aktywne w mediach społecznościowych.

Oprócz stałych mieszkańców, coraz więcej Polaków zamieszkuje czasowo w krajach Azji i Pacyfiku.

Są to zwykle studenci, naukowcy oraz pracownicy kontraktowi azjatyckich przedsiębiorstw. Są oni szczególnie liczni w Chinach, Japonii, Republice Korei i Singapurze.

Wywiad z Leszkiem Wikarjuszem prezesem Rady Naczelnej Polonii Australijskiej

42

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

POLSKIE ŚLADY W AZJI I NA PACYFIKU

IX

Czy Polacy zamieszkujący Australię mówią biegle po polsku i kultywują narodowe tradycje?

Pierwsze pokolenie mówi i pisze biegle po polsku. Drugie pokolenie preferuje język kraju urodzenia, ale potrafi mówić po polsku. Trzecie pokolenie rozumie język, ale nie potrafi się nim czynnie posługiwać. Rośnie liczba małżeństw mieszanych, gdzie dwujęzyczność potomstwa wymuszana jest sytuacją rodzinną jednego z małżonków.

Pierwsze i drugie pokolenie kultywuje narodowe tradycje i interesuje się sprawami Polski. Do obowiązkowych wręcz uroczystości, w których Polonia masowo bierze udział należą rocznice Konstytucji 3 Maja, Święta Niepodległości, itp. Popularne są występy zespołów folklorystycznych i teatrów polonijnych. Zainteresowaniem cieszą się też imprezy związane z tradycjami Świąt Bożego Narodzenia i Świąt Wielkanocnych. Polskość wśród młodzieży promuje szkolnictwo polonijne.

Od niedawna obserwuje się napływ młodych, wykształconych ludzi z Polski, którzy w Australii kontynuują naukę i pracują. Nie szukają jednak kontaktów z Polonią. Władają językiem angielskim i z łatwością znajdują się w środowisku Australijczyków. Najpopularniejszą formą gromadzenia się młodych ludzi polskiego pochodzenia jest wspólne kibicowanie polskim sportowcom na masowych imprezach typu igrzyska olimpijskie czy turnieje piłkarskie.

Które osiągnięcia stowarzyszeń polonijnych ostatnich lat są najbardziej wartościowe?

Festiwal Polskiej Kultury PolArt jest sztandarowym przykładem aktywności polonijnej w Australii. Odbywa się co trzy lata (od 1975 roku) w jednej ze stanowych stolic Australii. Ostatniemu, w Melbourne towarzyszyło ponad 1000 imprez: występy zespołów folklorystycznych, programy literacko-muzyczne, wystawy plastyki i fotografii, spektakle teatralne, projekcje filmowe, etc. Festiwal jest eksponowanym wydarzeniem, które doskonale promuje bogactwo kulturowe i osiągniȩcia Polski i Polonii.

O podobnym charakterze, choć lokalnym, są doroczne imprezy tj. Polski Festiwal na Federation Square (Melbourne), Polskie Boże Narodzenie na Darling Harbour (Sydney), Polskie Dożynki (Adelajda, co 2 lata), Polska Wiosna (Brisbane), Święto Sportowe (Melbourne), czy Międzynarodowy Konkurs Chopinowski (Canberra, co 2 lata).

Działalność organizacji Kościuszko Heritage, promującej wizerunek i dorobek Tadeusza Kościuszki i Pawła Strzeleckiego (odkrywca najwyższego szczytu w Australii; nazwał go imieniem Naczelnika), zaowocowała m.in. wpisaniem Mt Kosciuszko na Australijską Listę Dziedzictwa Narodowego, utrzymaniem polskiej nazwy najwyższego szczytu w Australii; nawiązaniem przyjaznych kontaktów z Aborygenami Ngarigo, tradycyjnymi właścicielami ziemi, na której znajduje się Mt Kosciuszko, uznaniem przez Irlandię Pawła Strzeleckiego Hero of the Great Famine oraz odsłonięciem Jego tablicy w Dublinie.

Szkolnictwo polonijne obejmuje szkoły podstawowe, sponsorowane przez rządy stanowe, ale głównie przez rodziców; średnie, sponsorowane przez rządy stanowe; oraz wyższe (Wydział Slawistyki z językiem polskim na Uniwersytecie Macquarie w Sydney) sponsorowane przez osoby prywatne, rząd oraz fundusze z Polski.

W szkołach średnich nauczanie prowadzi się w oparciu o programy zatwierdzone przez rząd stanowy (NSW, QLD), co daje maturzystom dodatkowe punkty na egzaminie maturalnym. Rozwija się współpraca nauczycieli polonijnych z Polską poprzez konferencje, warsztaty, kolonie dla młodzieży, etc.

Media polonijne w Australii to portale internetowe, pisma krajowe i regionalne, etniczne rozgłośnie radiowe rządowe (SBS) oraz regionalne. Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej wydaje regularnie Rocznik Historyczny. Prywatna firma Puma Media organizuje corocznie Festiwal Filmów Polskich (Melbourne i Sydney).

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

43

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE

Abdul Hai Haider Ambasador Afganistanu

Czuję się zaszczycony mogąc pełnić urząd ambasadora właśnie w Polsce. Obserwując współpracę Polski z pozostałymi krajami UE, zauważam, iż jest ona jednym z najważniejszych partnerów europejskich. Tym bardziej cieszy mnie rozwój stosunków pomiędzy naszymi krajami. Od oficjalnego podpisania traktatu przyjaźni pomiędzy Polską i Afganistanem w 1927 roku stosunki te układają się pomyślnie. Najlepszym tego przykładem jest kontrakt podpisany pomiędzy przywódcami naszych krajów na tegorocznym szczycie NATO w Warszawie. Już od przeszło 14 lat obecność Polski w Afganistanie służy rozwojowi mojej ojczyzny, wspieraniu obronności i zacieśnianiu współpracy gospodarczej. Polscy inwestorzy coraz częściej decydują się inwestować w Afganistanie, a Afgańczycy chętnie wspierają ich w kwestiach prawnych czy obyczajowych. Świadczy o tym coraz aktywniejsza obecność polskich firm w Afganistanie, a także rozwijający się eksport i import. Mam nadzieję, że współpraca ta z czasem przyczyni się do pokoju w moim kraju i pozwoli na zacieśnienie stosunków pomiędzy naszymi krajami.

Paul Wojciechowski Ambasador Australii

Nasze kraje łączą silne więzi i przyjaźń. W Australii żyje wiele osób mogących się szczycić polskim pochodzeniem. Każdy Australijczyk zna nazwisko Kościuszko, którego imieniem nazwany został najwyższy szczyt kontynentu, a Australia u znakomitej większości Polaków budzi bardzo pozytywne skojarzenia.

Jednak oprócz silnych więzi, jakie nas łączą warto podkreślić, że oba kraje, wyznając wspólne demokratyczne wartości, są również dla siebie ważnymi partnerami na arenie międzynarodowej. Polska jest członkiem Unii Europejskiej – bloku, który jest dla Australii największym partnerem handlowym i inwestycyjnym. Mamy głęboką nadzieję, że te więzi będą

44

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE nadal rozwijane i zacieśniane. Jednym z kroków będzie zawarcie umowy o wolnym handlu pomiędzy Australią a Unią Europejską. Głos Polski w negocjacjach będzie bardzo istotny.

Australia dostrzega rosnące znaczenie Polski na arenie europejskiej i polski głos w dyskusji o przyszłości Unii Europejskiej po referendum w Wielkiej Brytanii. Polska odgrywa także coraz większą rolę w dziedzinie bezpieczeństwa międzynarodowego, o czym najlepiej świadczy sukces lipcowego szczytu NATO w Warszawie. Wnioski płynące z europejskiej polityki bezpieczeństwa są ważne dla Australii i innych krajów Azji i Pacyfiku.

Bardzo cieszą nas, Australijczyków, kroki, jakie podejmuje Polska, aby zwiększyć swoje zaangażowanie i obecność w regionie Azji i Pacyfiku. Istotnie, nasz region jest obecnie najbardziej dynamicznie rozwijającym się regionem świata. Dla Polski oznacza to ogromne szanse. Australia ze swoim strategicznym geograficznym położeniem i znajomością regionalnej specyfiki może być dla Polski bardzo pomocnym partnerem w nawiązywaniu wszelkiego rodzaju kontaktów i budowaniu więzi.

Muhammad Mahfuzur Rahman Ambasador Bangladeszu

Polska jest nie tylko miejscem spotkania Wschodu i Zachodu, ale rosnącym partnerem Azji.

Charakteryzuje się mieszanką wschodnich emocji i wrażliwości, jak i zachodnim pragmatyzmem i skutecznością, czym również cechuje się Bangladesz, który ceni historyczne i przyjazne stosunki z Polską.

Bangladesz, jako integralna część rosnącej roli Azji na świecie – Asian Century – osiągnął imponujące i stałe tempo wzrostu na poziomie 6+ na przestrzeni ostatnich 17 lat. Jest kluczowym węzłem, który łączy kraje Azji Południowej tj. SAARC z krajami Azji Południowo-Wschodniej, tj. ASEAN. Ponadto, poziom aktywności zawodowej w Bangladeszu sięga niemal stu milionów, co tworzy unikalny potencjał dalszego przyspieszonego wzrostu.

Dogodne położenie geograficzne oraz sprzyjające warunki ekonomiczne stanowią atrakcyjne możliwości inwestowania oraz utwierdzają w przekonaniu, zgodnie z zapowiedzią pani premier Sheikh Hasiny, że do 2041 roku Bangladesz dołączy do państw rozwiniętych.

Polska może stać się nie tylko świadkiem, ale i współtwórcą tego sukcesu.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

45

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE

Xu Jian Ambassador Chińskiej Republiki Ludowej

Cieszę się z zaproszenia na II edycję Dnia Azji i Pacyfiku. Dzięki udziałowi różnych podmiotów to wydarzenie było dużym sukcesem w 2015 roku i zrobiło korzystne wrażenie na licznych uczestnikach.Dzień Azji i Pacyfiku stanowiący pokaz narodowej muzyki, kuchni i kultury krajów tej części świata jest nie tylko oknem na unikalną kulturę Azji i Pacyfiku, ale także interaktywną platformą dialogu o wielu wspólnych sprawach, bardzo ważnych tak dla Azji i Pacyfiku, jak i dla Polski.

Jako członek rodziny azjatycko-pacyficznej, Chiny zawsze były zwolennikiem regionalnego dialogu i współpracy. Chiny są także ważnym partnerem Polski. w czerwcu 2016 roku Przewodniczący ChRL Xi Jinping złożył wizytę państwową w Polsce. Ta wizyta podniosła stosunki chińsko polskie na poziom „wszechstronnego partnerstwa strategicznego”. Oczekujemy dalszych postępów we wzajemnym poznawaniu i rozumieniu się pomiędzy Polską i Chinami oraz całą Azją w najbliższej przyszłości.

Patricia Ann V. Paez Ambasador Republiki Filipin

Jako członek ASEAN Filipiny otwierają się na Polskę, tak aby polskie towary, usługi i kapitał mogły wejść na obszerny rynek ASEAN, którego wartość wynosi 2,6 bilionów USD, a rzesza konsumentów liczy 622 miliony ludzi. Podobnie Polska okazuje się bramą do Europy dla Filipin i wszystkich państw Azji i Pacyfiku, aby mogły one skorzystać z szerokich możliwości w Polsce i ustanowić swoją platformę na kontynencie europejskim.

Proces ten ułatwia zarówno dynamika, jak i wzajemne uzupełnianie się gospodarek Polski i Filipin. Warszawa i Manila doprowadziły do podwyższenia swoich pozycji w zestawieniach dotyczących konkurencyjności i ułatwień dla przedsiębiorczości. W rankingu światowej dynamiki gospodarczej Global Dynamism Index, prowadzonym przez Grant Thornton, Polska uplasowała się na 61. a Filipiny na 57. miejscu, natomiast w Globalnym Indeksie Konkurencyjności Światowego Forum Ekonomicznego Polska znalazła się na 41. miejscu, a Filipiny na 47. W pierwszym kwartale 2016 roku Filipiny odnotowały wzrost PKB o 6,9% i stanowią

46

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE najszybciej rozwijającą się gospodarkę regionu Azji i Pacyfiku, po raz pierwszy w ciągu 27 lat pokonując tradycyjnego lidera regionu. Zgodnie z raportem Global Economic Outlook na lata 2015–2020, Polska i Filipiny znajdą się wśród „siedmiu najbardziej rozwijających się rynków na świecie”.

Filipiny z niecierpliwością oczekują na ponowne otwarcie Ambasady Polski w Manili, jak zapowiedział to J.E. Minister Spraw Zagranicznych pan Witold Waszczykowski. Polska i Filipiny, połączone wartościami, które wspólnie pielęgnujemy, takie jak przywiązanie do wolności, demokracji i praworządności, a także wspólną wiarą, są naturalnymi przyjaciółmi, sojusznikami i strategicznymi partnerami. Jestem pewna, że interakcje między Polską i państwami Azji i Pacyfiku zyskają na intensywności wcześniej niż później, na wszystkich frontach i na wszystkich szczeblach. Inwestując swoją energię, myśli i uczucia w ten proces, w pełni zrealizujemy potencjał naszych stosunków z korzyścią dla obu państw, dążąc do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju.

Ajay Bisaria Ambasador Indii

Indie postrzegają Polskę jako kluczowego partnera w Europie. Głos Polski jest dzisiaj silny i szanowany w Unii Europejskiej, to kraj reprezentujący nową Europę i zdobywający zaufanie w Azji. Stosunki dyplomatyczne Indii z Polską trwają od ponad sześciu dekad. Są oparte na silnym fundamencie wielu wieków dobrej woli. Pierwszy starożytny tekst sanskrytu został przełożony na język polski 200 lat temu. Sanskryt studiowano na Uniwersytecie Jagiellońskim od 1860 roku. Dzisiaj Instytut Orientalistyki Uniwersytetu Warszawskiego, założony w 1932 roku, jest największym ośrodkiem indologii w Europie Środkowej.

Nasze tradycyjne relacje kulturalne przerodziły się w intensywne partnerstwo gospodarcze w dzisiejszych czasach. Polska jest dzisiaj największym partnerem handlowym oraz importerem towarów z Indii w Europie Środkowej, a nasze obroty przekraczają rocznie wartość 2 miliardów USD. Postawiliśmy sobie ambitny cel osiągnięcia wartości wymiany handlowej 5 miliardów USD do 2018 roku. Mamy też dobry stan wzajemnych inwestycji. Inwestycje indyjskie w Polsce przekroczyły wartość 3 miliardów USD, a przodują wśród nich inwestorzy obecni na całym świecie, jak ArcelorMittal, oraz firmy sektora informatycznego. Polskie inwestycje w Indiach liczą około 600 milionów USD i liczymy na przyciągnięcie w najbliższych latach więcej inwestycji, gdyż polska gospodarka rozwija się bardzo dynamicznie.

Nasz program Make in India spotkał się w Polsce z wielkim zainteresowaniem, a przykładem jego sukcesu są polskie inwestycje w takich dziedzinach jak produkcja opakowań i sprzętu medycznego. Obecnie polskie firmy współpracują z indyjskimi partnerami w produkcji ekologicznych autobusów, mebli, czystego węgla i w przetwórstwie żywności.

Indie uważają Polskę za przyjaciela w regionie Europy Środkowej i wierzę, że ta przyjaźń będzie się umacniać w nadchodzących latach.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

47

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE

Peter Gontha

Ambasador Indonezji

Trwające już ponad sześćdziesiąt lat relacje dyplomatyczne pomiędzy Indonezją a Polską stale się umacniają. Konsultacje i dialogi polityczne, wymiany studenckie i kulturalne oraz rosnące zainteresowanie współpracą gospodarczą wśród przedsiębiorców z obu krajów pokazują, że Indonezja i Polska są sobie coraz bliższe. Na umocnienie relacji pomiędzy naszymi krajami bez wątpienia wpłynęły rosnąca pozycja Polski w Europie oraz Indonezji w rejonie Azji Południowo-Wschodniej.

Wysoki wzrost gospodarczy Polski, a także centralne, strategiczne położenie kraju w sercu Europy sprawiły, że Indonezja widzi w Polsce poważnego partnera gospodarczego. Nie bez powodu, podczas spotkań z polskimi politykami i biznesmenami, często powtarzam i szczerze w to wierzę, że w niedalekiej przyszłości Polska stanie się tygrysem gospodarczym Europy. Potencjał współpracy gospodarczej pomiędzy naszymi krajami, szczególnie w takich dziedzinach jak energetyka, przemysł stoczniowy, obronny czy technologie przetwarzania żywności, jest bardzo obiecujący. Cieszy nas również rosnąca liczba polskich turystów odwiedzających Indonezję i mamy nadzieję, że zainteresowanie naszym krajem wśród Polaków będzie coraz większe.

Shigeo Matsutomi Ambasador Japonii

Relacje pomiędzy Japonią a Polską są od dawna bardzo przyjazne. Nasze kraje podzielają te same wartości. W przyszłym roku mija 60. rocznica wznowienia, a w 2019 roku 100. rocznica nawiązania stosunków dyplomatycznych. W lutym 2015 roku relacje dwustronne zostały podniesione do „Partnerstwa Strategicznego”, a współpraca pomiędzy obydwoma krajami na polach politycznym, gospodarczym, obronnym i kulturalnym stale się rozwija.

Współpraca gospodarcza obu krajów wciąż zacieśnia się. Wartość obrotów handlowych pomiędzy Japonia i Polską w 2014 roku wyniosła 2,9 mld euro, a łączna wartość bezpośrednich inwestycji japońskich firm w Polsce aż 870,4 mln euro, co czyni Japonię najważ-

48

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE niejszym inwestorem spośród krajów azjatyckich. Na polskim rynku działa 285 japońskich firm, co przekłada się na ponad 40 tysięcy miejsc pracy.

Polacy żywo interesują się kulturą i językiem japońskim. Blisko 5000 osób uczy się języka japońskiego na państwowych uczelniach wyższych i w szkołach językowych. Również sztuki walki cieszą się wielką popularnością: np. w 2014 roku aż 31 tysięcy Polaków ćwiczyło karate. Otwarte przez „LOT” w styczniu 2016 roku bezpośrednie połączenie lotnicze przyczynią się do zbliżenia obu krajów. Ponadto, w 2015 roku weszła w życie umowa dotycząca programu „Zwiedzaj i Pracuj”, co pozwala oczekiwać na zwiększenie intensywności wymiany młodzieżowej na szczeblu obywatelskim.

Ji-in Hong

Ambasador Republiki Korei

Serdecznie gratuluję Państwu publikacji „Polska w Azji i na Pacyfiku” z okazji II Dnia Azji zorganizowanego przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej. Jako Ambasador Republiki Korei, partnera strategicznego Polski w Azji, cieszę się, że w ten sposób Polska nadaje swojej współpracy z Azją szczególnego znaczenia.

Od momentu nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy naszymi krajami w 1989 roku, Korea umacniała współpracę strategiczną z Polską we wszystkich najważniejszych dziedzinach, takich jak: polityka, gospodarka, bezpieczeństwo, edukacja i kultura. Stosunki nasze rozwijają się dynamicznie również dzięki zbieżnościom pomiędzy naszymi krajami wynikającymi z podobnego doświadczenia historycznego, sukcesu w demokratyzacji i szybkiego rozwoju gospodarczego. Zajęcie pierwszego miejsca w zeszłorocznym konkursie pianistycznym im. Fryderyka Chopina przez koreańskiego pianistę Seong-jin Cho pokazuje, że Koreańczycy dobrze rozumieją Polskę oraz jej ducha – muzykę Chopina.

W dziedzinie gospodarki, Polska jest największym partnerem handlowym i inwestycyjnym Korei w Europie Środkowej. Obecnie około 180 firm koreańskich inwestuje w Polsce.

W 2010 roku otworzyliśmy w Warszawie Koreańskie Centrum Kultury, które zajmuje się promocją tradycyjnej kultury koreańskiej, K-POPu, koreańskiej kinematografii, natomiast od 2012 roku organizujemy w Warszawie coroczny Festiwal Koreański, dając tym samym okazję Warszawiakom i nie tylko do zapoznania się z kulturą koreańską. Co więcej, jestem pewny, że Korea jeszcze bardziej zbliży się do Polski poprzez inaugurację bezpośredniego połączenia lotniczego między Seulem a Warszawą w październiku 2016 roku.

Mam nadzieję, że nasza ścisła współpraca przyczyni się nie tylko do rozwoju współpracy pomiędzy Azją i Europą, ale także do pokoju i dobrobytu na świecie.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

49

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE

Dato’ Ahmad Fadil Shamsuddin Ambasador Malezji

Malezja i Polska nawiązały 45 lat temu stosunki dyplomatyczne, które w dalszym ciągu prosperują. Przyjazne stosunki i współpraca między naszymi dwoma państwami osiągnęły szczyty rozwoju w wielu dziedzinach takich jak polityka, gospodarka, handel oraz w mniej tradycyjnych jak edukacja, turystyka czy sport. Współpraca ta rozwinie się dzięki nadchodzącej wizycie Marszałka Parlamentu Malezji w Warszawie w dniach 17-21 września 2016 roku. Na szczeblu wielostronnym Malezja jest w pełni zaangażowana w promowanie pokoju, bezpieczeństwa i dobrobytu na świecie. Malezja i Polska należą do równej liczby międzynarodowych organizacji. Sukces kandydatury Malezji na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ w latach 2015-2016 jest świadectwem siły głosu Malezji w międzynarodowej społeczności. Rok 2015 by również kluczowy dla historii ASEAN, gdyż Malezja z powodzeniem pokierowała organizację w kierunku ustanowienia Wspólnoty ASEAN. Malezja stale dzieli się z Polską swoim doświadczeniem i know-how w zakresie rozwoju gospodarczego, produkcji mięsa halal, oleju palmowego, usług finansowych, handlu i inwestycji, ropy naftowej i gazu, a także edukacji poprzez różne mechanizmy polityki zagranicznej.

Nemekh Bataa Ambasador Mongolii

Minął rok od momentu kiedy zostałem Ambasadorem Mongolii w Polsce, kraju z którym wiążą się wieloletnia przyjaźń i przyjacielskie stosunki. Było dla mnie zaszczytem, że jako pierwszy ambasador mogłem złożyć 7 września 2015 roku listy uwierzytelniające nowo wybranemu przez naród Polski, młodemu i energicznemu Prezydentowi Polski Panu Andrzejowi Dudzie. Już będąc uczniem szkoły średniej czerpałem wiedzę o Polsce najpierw z telewizji, kiedy to wyświetlane były polskie seriale np. „Czterej pancerni i pies”, „Stawka większa niż życie”, czy podobny do angielskiego Robin Hooda król lasu „Janosik”. Te wspomnienia pozostały w mojej pamięci z dzieciństwa, tym bardziej, że po przyjeździe do Polski mogłem je jeszcze raz obejrzeć w polskiej telewizji. Moja wiedza o Polsce pogłębiała się w trakcie studiów w Moskwie, za przyczyną wielu moich kolegów Polaków, z którymi razem

50

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE studiowałem. Po raz pierwszy przyjechałem do Polski w 1987 roku. Z tamtego okresu pamiętam Pałac Kultury i Nauki, hotel Marriot, główne budynki w centrum Warszawy, dziś to centrum to również wiele innych wieżowców, tworzących wieczorem ferię barw, niezapomniany widok. Polacy, wg mnie mają wiele wspólnych cech z Mongołami, cechuje ich gościnność, otwartość i patrząc na to widzę cechy, jakby lustrzane odbicie mojego narodu. Być może skomplikowana historia i geopolityczne położenie naszych krajów wymusiły na naszych narodach asertywność. Będąc na różnych placówkach zawsze towarzyszyły mi dzieci, chodziły do przedszkoli, szkół, również teraz będąc ambasadorem w Polsce moje dzieci chodząc do szkoły mają wiele kontaktów z ich polskimi kolegami, zawiązują przyjaźnie, co bardzo cieszy mnie i moją małżonkę. Pragnę podkreślić również jak ważne jest dla nas to, że dzieci są w bezpiecznym kraju.

Minęło już 66 lat od momentu nawiązania współpracy i przyjaźni między naszymi krajami i współpraca ta przez cały czas rozszerza się i rozwija. W kwietniu bieżącego roku obchodziliśmy na Legnickim Polu wspólnie z polskimi przyjaciółmi 775-lecie powstania Państwa Mongolskiego. Na tę uroczystość specjalnie została zbudowana jurta mongolska, przygotowano specjały kuchni mongolskiej, goście mogli obejrzeć występy narodowych zespołów folklorystycznych i mieli okazję zapoznać się z kulturą i tradycjami naszego narodu. Mam niezłomną nadzieję, że również w przyszłości tego typu uroczystości wesprą nasi polscy przyjaciele. Korzystając z tej okazji w imieniu swoim i pracowników Ambasady oraz wszystkich Mongołów w Polsce życzę wszystkim wszystkiego najlepszego.

Wendy Hinton Ambasador Nowej Zelandii

Historia stosunków polsko-nowozelandzkich sięga XIX wieku. Pierwsi polscy osadnicy przybyli do Nowej Zelandii już w 1872 roku. Druga wojna światowa przypieczętowała trwałe i silne więzi przyjaźni między naszymi narodami poprzez braterstwo broni zademonstrowane pod Monte Cassino oraz przybycie w 1944 r. 733 polskich sierot, zwanych później „Dziećmi z Pahiatua”. Dzieci te były pierwszymi przyjętymi przez Nową Zelandię uchodźcami i w większości osiadły na stałe w moim kraju tworząc do dziś trzon prężnej Polonii, która jest integralną częścią naszego barwnego, wielonarodowego społeczeństwa.

Związki pomiędzy naszymi państwami są współcześnie rozwijane przez pełne dynamiki stosunki dwustronne. Silne, historyczne fundamenty i współdzielone wartości pomagają rozwijać się nam w świecie coraz bardziej skomplikowanych powiązań. Polska leży w sercu Europy, a Nowa Zelandia ma rozbudowaną sieć kontaktów w regionie Azji i Pacyfiku, co razem stanowi doskonałą podstawę dla dalszego rozwoju i ekspansji naszych innowacyjnych przedsiębiorstw. Nowa Zelandia ponadto cieszy się przystępnym środowiskiem biznesowym i wieloletnią tradycją otwartości rynku. To sprawia, że możemy wiele zyskać na zacieśnieniu współpracy gospodarczej między naszymi krajami.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

51

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE

Dr Khalid Hussain Memon Ambasador Pakistanu

Jest dla mnie wielkim zaszczytem i przyjemnością reprezentowanie mojego kraju w Rzeczypospolitej Polskiej. Rozpocząłem misję ambasadora Islamskiej Republiki Pakistanu w Rzeczypospolitej Polskiej w grudniu 2013 roku. Jest dla mnie wspaniałym doświadczeniem współdziałanie z kolegami z polskiego rządu, z korpusu dyplomatycznego, a także z przedstawicielami polskiej społeczności. Polscy urzędnicy zawsze okazywali się dostępni, życzliwi i chętni do współpracy i to znacznie ułatwiło moją misję i umiliło pobyt w Polsce. Ta misja dała mi bardzo wiele, zarówno w wymiarze zawodowym, jak i osobistym. Zyskałem tu wspaniałych przyjaciół i będę bardzo mile wspominał do końca życia czas spędzony w Warszawie.

Polska poczyniła ogromne postępy w wielu dziedzinach. Przez 27 lat demokratycznych przemian, jej głos stał się ważny na arenie regionalnej i globalnej. Kraj cieszy się renomą w społeczności narodów świata i odgrywa ważną role w Unii Europejskiej, NATO, Grupie Wyszehradzkiej oraz innych organizacjach Międzynarodowych.

Pakistan i Polskę łączą przyjazne stosunki. Pakistan przywiązuje duże znaczenie do relacji z Rzecząpospolitą Polską. Nasze kraje współpracują w różnych dziedzinach. Liczę, że z upływem lat nasze więzy będą coraz ściślejsze.

Tissa Wijeratne Ambasador Sri Lanki

W przyszłym roku będziemy obchodzić 60 lat relacji dyplomatycznych między Rzeczpospolitą Polską a Demokratyczno-Socjalistyczną Republiką Sri Lanki. Nasze stosunki w ciągu ostatnich sześciu dziesięcioleci pozostawały mocne, głębokie i spójne, a teraz rozwinęły się do wielu obszarów współpracy. Oba kraje cieszą się doskonałymi relacjami, które rozszerzają się do aspektów politycznych, kulturowych i ekonomicznych.

52

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE Wicepremier Rzeczypospolitej Polskiej i Minister Finansów odwiedzili Sri Lankę w marcu 1995. Czterech członków delegacji pod przewodnictwem Wiceministra Spraw Zagranicznych RP złożyło oficjalną wizytę na Sri Lance w czerwcu 1995 roku. Prezydent Aleksander Kwaśniewski odwiedził Sri Lankę w dniach 13 -14 marca 1999. Nieżyjący już Minister Spraw Zagranicznych Sri Lanki Pan Lakshman Kadirgamer odwiedził Warszawę w 2000 roku. Premier Marek Belka odwiedził Sri Lankę w styczniu 2005 roku aby podarować wsparcie i pomoc dla ofiar tsunami. Wiceminister Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej wraz z delegacją biznesu odwiedzili Sri Lankę w październiku 2015 r.

Biorąc pod uwagę sytuację handlową między Sri Lanką i Polską, obecnie następuje duży wzrost eksportu z bilansem handlowym na korzyść Sri Lanki. W 2014 roku eksport (herbata, przyprawy, oraz odzież między innymi) ze Sri Lanki do Polski wzrósł do 53 milionów dolarów amerykańskich, podczas gdy import (papier, tektura, stal, maszyny oraz urządzenia rolniczycze i elektryczne) z Polski na Sri Lankę wzrósł z 13 do 18 milionów dolarów w 2014 roku. Stosunki handlowe i gospodarcze między Polską i Sri Lanką będą dalej rozwijać się i wzrastać w przyszłości.

Nasza Placówka Dyplomatyczna ma nadzieję na współpracę gospodarczą w obszarach o projektach infrastrukturalnych (budownictwo mieszkaniowe, drogi, szpitale, elektrownie, recykling odpadów, nieruchomości itd.) Sektor turystyczny jest kolejnym obszarem z ogromnymi możliwościami do wzrostu. Sri Lanka ma potencjał, aby przyciągnąć większą liczbę turystów z Polski poprzez wykorzystanie promocji, które mogą dokonać tego, że Sri Lanka stanie się jednym z ulubionych kierunków turystycznych Polaków Jako nowo mianowany Ambasador Sri Lanki w Rzeczypospolitej Polskiej, jestem przekonany, że serdeczna relacja, którą oba kraje utrzymują od 60 lat dyplomatycznych relacji będzie jeszcze bardziej umacniana i zobliguje nas do wspierania siebie i promowanie współpracy w obszarach politycznych, handlowych, ekonomicznych, kulturowych oraz turystycznych w celu osiągnięcia wzajemnych korzyści.

Manasvi Srisodapol Ambasador Tajlandii

W dzisiejszym zglobalizowanym świecie, charakteryzującym się ogromnymi perspektywami, ale również wyzwaniami, Tajlandia widzi Polskę jako kraj obiecujący, o mocnych podstawach politycznych i gospodarczych w Europie, kraj o szybko rozwijającej się gospodarce i stabilnym społeczeństwie demokratycznym. Dlatego zachęcające i mile widziane jest aktywne zaangażowanie Polski w krajach Azji w jej drodze do osiągnięcia pozycji światowego gracza w międzynarodowej polityce i gospodarce.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

53

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE Jestem szczęśliwy, że stosunki pomiędzy Tajlandią i Polską rozkwitają nieprzerwanie od lat i zbliżamy się już do 45 rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych. W tym czasie doszło do wymiany szeregu wizyt na wysokim szczeblu, żeby wspomnieć tylko ostatnią wizytę Prezesa Sądu Najwyższego Tajlandii w Polsce, czy wizytę polskiej Grupy Senackiej w Tajlandii w sierpniu, zaledwie dzień po referendum narodowym w sprawie tajlandzkiej konstytucji. Dwustronne stosunki handlowe oraz inwestycje nadal są w bardzo dobrej kondycji, a rezerwy dobrej woli pomiędzy naszymi dwoma krajami ciągle się rozszerzają na poziomie ludzkim dzięki turystyce, sportom oraz edukacji.

Pomimo tego nadal istnieje potencjał, aby dalej rozszerzać i pogłębiać nasze więzy polityczne, gospodarcze i społeczno-kulturalne, podnosząc świadomość, zachęcając do nowych pomysłów i kreatywnego myślenia i, co najważniejsze, podejmując specjalny wysiłek w tym celu.

Phạm Kiến Thiết Ambasador Wietnamu

Wietnam - Polska: Obchody 66-tej rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych Wietnam i Polska nawiązywały stosunek dyplomatyczny w dniu 02.04.1950 r.

Politycznie, w historii dwóch wietnamskich wojen, Polska obdarowała Wietnam wielkim wsparciem, uczestnicząc w obu Komisjach Rozjemczych. W ciągu ostatnich lat, oba kraje kontynuują wzmacnianie więzi poprzez częste wymiany delegacji wysokiego szczebla.

Gospodarczo-handlowo, Polska jest największym partnerem handlowym Wietnamu w Europie Środkowo – Wschodniej. Potencjały dla współpracy między obiema stronami są wciąż otwarte, zwłaszcza w sektorze spożywczym, tekstylnym, maszyn, urządzeń opieki zdrowotnej, farmaceutyki, budowlanym...

Kulturalnie, w ciągu ostatnich 20 lat polski rząd i naród, przyczynili się do przywrócenia wielu zabytków w Wietnamie znajdujących się w starożytnym mieście Hue, na starym mieście Hoi An czy w Sanktuarium My Son. Wietnam jest krajem rozciągającym się wzdłuż brzegu Morza Wschodniego, posiadający 8 naturalnych dziedzictw kulturowych, 10 niematerialnych dziedzictw ludzkości na liście Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, co roku przyciągający miliony turystów międzynarodowych, w tym wielu gości z Polski.

W Polsce wykształconych zostało ponad 4000 wietnamskich studentów i pracowników naukowych; 3500 wykwalifikowanych pracowników w przemyśle wydobywczym, stoczniowym. Społeczność wietnamska w Polsce liczy około 35000 ludzi, którzy mieszkają, studiują i pracują w Warszawie, Łodzi, Krakowie i kilku innych dużych miastach w Polsce. Wietnamczycy integrują się z polską kulturą i mają praktyczny wkład w budowie polskiego kraju, coraz bardziej integrując w życiu społeczno-politycznym Polski; są pomostem przyczyniającym się do wzmocnienia współpracy i zrozumienia między oba państwami.

54

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

AMBASADORZY PAŃSTW AZJI I PACYFIKU O POLSCE W minionych latach, Wietnam osiągnął wielkie sukcesy podczas realizacji procesu odnowy kraju, zwłaszcza w utrzymaniu stabilności politycznej i gospodarczo-społecznej, tym samym wspiera wzrost gospodarczy w sposób zrównoważony i rozsądny. Obecnie, Wietnam jest aktywnym i odpowiedzialnym członkiem wielu forów, organizacji regionalnych i międzynarodowych. Wietnam także z zadowoleniem odnotowuje rozwój i ważną rolę Polski w UE i na arenie międzynarodoweji regionalnej.

Z okazji 66-tej rocznicy nawiązania dwustronnych stosunków dyplomatycznych, w oparciu o fundament przyjaźni, wzajemnej współpracy w jej budowę, Wietnam wierzy, że tradycyjne stosunki przyjaźni między obydwoma krajami będą miało jeszcze wiele możliwości do konsolidacji i bardziej skutecznego rozwoju, przynoszące korzyści dla obu stron, na rzecz pokoju, stabilności i rozwoju w regionie i na świecie.

POLSKA W AZJI I NA PACYFIKU

55