SEADS Biomodd [BRG13

SEADS

BIOMODD [BRG13]

Vanaf 26 juni presenteert het internationale collectief SEADS de recentste versie van hun fascinerende project Biomodd [BRG13] in het SintJanshospitaal. De monumentale Biomodd [BRG13] sculptuur en het daaraan gekoppelde ‘Summer Program’ beloven alvast twee uitdagende projecten te worden tijdens de nakende kunstzomer.

— Michel Dewilde

SEADS staat voor ‘Space Ecologies Art & Design’. Dit dynamische, trans-disciplinaire collectief verzamelt artiesten, wetenschappers, ingenieurs, ontwerpers, programmeurs en activisten uit alle hoeken van de wereld die toekomstgericht kritisch denken en experimenteren. Ze ontwikkelen op participatieve wijze projecten rond maatschappelijk relevante thema’s als ecologie en technologie. Biomodd is een van die projecten. Via dit zinderende kunstwerk stelt SEADS wezenlijke vragen over de relaties tussen natuur en technologie. (1) Het collectief SEADS

SEADS gaat telkens aan de slag met lokale spelers om kunst te creëren, via verschillende vormen van co-creatie en research. SEADS staat letterlijk voor ‘coöperatie’ of ‘samenwerking’, waarbij er telkens een ‘bottom-up aanpak’ gehanteerd wordt. In zijn transdisciplinaire aanpak integreert SEADS kennis en methodes afkomstig uit diverse disciplines, in combinatie met een participatieve aanpak. Concreet vormt SEADS een community van medewerkers en vrijwilligers met zowel een academische als niet-academische achtergrond en brengt die met elkaar in contact. Samen creëren zij, over alle disciplines en kennis heen, de nieuwe kunstwerken, tools, games, etc.

De naam SEADS, ‘Space Ecologies Art & Design’ dus, dekt diverse deelgebieden en vraagstellingen waarmee het collectief begaan is. Met de term ‘Space’ wordt niet enkel ‘ruimte’ bedoeld, maar vooral een blik op de toekomst. ‘Ecologies’ reikt verder dan de studie van de samenhang tussen organismen en het milieu. SEADS wijst op de vele uiteenlopende verbanden, de verbindingen en wisselwerkingen van diverse materies en actoren. Verder zijn ‘Art & Design’ bijzonder belangrijk voor het collectief.

Een belangrijk aspect is dat SEADS opteert voor het werken met recuperatiemateriaal en dat het collectief zich daarmee

© NTmoFa - SEADS

inschrijft binnen de geest van de circulaire economie. SEADS kiest voor duurzaamheid. Het collectief recycleert ook zelf zowel eigen materiaal – afkomstig van vorige projecten, games of kunstwerken – als materiaal van de lokale initiatiefnemer of gemeenschap.

Op artistiek vlak neemt SEADS begrippen als auteurschap, authenticiteit en de grenzen van het originele kunstwerk onder de loep. Via ‘hacking’ geven zij verfrissende inzichten in de vaak obscure computerwereld. SEADS vertrekt altijd vanuit een gedreven sociaal-politiek engagement en legt daarbij vaak ook verborgen aspecten van de werkelijkheid bloot.

Het SEADS-collectief vormt in alle opzichten een uitdaging voor de kunstwereld en haar gangbare normen, een uitdaging ook voor de museale instellingen en het verwachtingspatroon van hun bezoekers.

SEADS: organisch ontstaan

Het collectief werd een tiental jaar geleden opgericht onder impuls van kunstenaar-wetenschapper Angelo Vermeulen, multimediakunstenaar Pieter Steyaert en performer-onderzoeker Diego Maranan. Ze zetten verschillende collaboratieve kunstprojecten op, samen met groepen deelnemers die eenzelfde methodologie en filosofie deelden. Uiteindelijk werd een raamwerk bedacht waarbinnen de deelnemers over bepaalde aspecten van de toekomst konden nadenken en werken. Het raamwerk kreeg de naam Biomodd. Biomodd vertrekt vanuit een artistiek perspectief met kruisbestuivingen tussen technologie, wetenschap en ecologie. Telkens is er ook een sterke ‘gaming’ component aanwezig. SEADS kwam op een organische manier tot stand en de eerste Biomodd-versies speelden een belangrijke rol in het ontstaan en de verdere ontwikkeling van het collectief. Ondertussen blijft SEADS groeien en is het collectief wereldwijd actief.

Biomodd: een van de hoekstenen van SEADS

SEADS ontwerpt onverwachte en uitdagende sculpturen die op de grens

© NTmoFa - SEADS

zitten tussen technologie, ecologie en gaming. Biomodd [BRG13] is daar een goed voorbeeld van. Het bestaat uit een reeks van experimenten, onderzoeken, uitwisselingen die uiteindelijk leiden tot de bouw van een imponerende sculptuur. In Biomodd vermengt SEADS gerecycleerde computers, zogenaamde ‘e-waste’, met levende ecosystemen, opgebouwd uit planten, algen, bacteriën en vissen. Deze fusie leidt tot de meest onvoorziene en hybride kunstvormen. In de sculptuur zorgt de symbiose tussen technologie en ecologie ervoor dat computers bijvoorbeeld digitaal aangestuurd kunnen worden door planten of bacteriën. Biomodd is een hedendaags kunstproject dat haar wortels vindt in de hedendaagse gamecultuur en een artistiek-wetenschappelijk platform of kader vormt voor verder onderzoek en samenwerking.

Biomodd [BRG13]: het proces

Voor het Sint-Janshospitaal ontwerpt SEADS een mogelijks nog monumentalere versie van Biomodd. SEADS verwerkt binnen die duurzaamheidsgedachte in eerste instantie een reeks materialen die als bouwstenen dienden voor verschillende tentoonstellingen van Musea Brugge, Triënnale Brugge of Cultuurcentrum Brugge. Ze brengen die samen tot een nieuw geheel. Op die manier vloeit het verleden samen in een hybride futuristisch kunstwerk.

In tweede instantie recycleert SEADS ook technologisch materiaal. Zo zullen verschillende deelnemers met e-waste van de Stad Brugge aan de slag kunnen gaan. Computers zullen worden ontmanteld om er nieuw materiaal mee te creëren. SEADS zocht daarvoor inspiratie in de gamecultuur. Daar is sprake van de zogenaamde ‘case modding’. Daarbij worden computerkasten aangepast en verbouwd tot visueel spectaculaire toestellen met verhoogde rekenkracht. Voor deze Biomodd werd een nieuwe ‘multiplayer game’ ontwikkeld die bezoekers in staat stelt om de interactie met de ecologie binnen de installatie aan te gaan.

Een andere essentiële component is de radicale integratie van ecologische systemen in een zinvolle symbiose met technologie. Daarbij wordt research verricht naar lokale planten en bacteriën aanwezig in de Brugse reien, en die worden verder verbonden en opgenomen in de Biomodd-installatie.

Collectief & gedeeld auteurschap

‘Only within the collective, certainly not within the isolated subject, can perception, language and productive forces take on the shape of an individuated experience.’ (2)

SEADS stelt een reeks cruciale vragen over de kunstwereld en dan specifiek rond begrippen als het auteurschap en de identiteit van de kunstenaar, de authenticiteit van het kunstwerk en zijn grenzen

als origineel object, de verspreiding van kunst, maar ook het atelier, de locatie van de kunstpraktijk en zoveel meer.

SEADS bestaat uit een groep mensen die samen creëert, in plaats van één herkenbaar individu, dé kunstenaar. Dit collectieve aspect staat haaks op de nog steeds courante, romantische notie van de kunstenaar-einzelgänger. Deze laatste visie gaat vaak uit van een geïsoleerd scheppend (en vaak mannelijk) individu, dat zich regelmatig ophoudt ‘buiten’ de maatschappij en zich terugtrekt in de afzondering van zijn private studio.(3) Binnen SEADS daarentegen lijkt het definieerbare individu plaats te maken voor de ‘schijnbare’ ondoorzichtigheid van een team: wie is nu eigenlijk de representatieve maker?

Bij SEADS wordt het auteurschap gedeeld of verspreid over alle deelnemers en het artistieke isolement maakt plaats voor de co-creatie. Bovendien gaat SEADS voor een cross-culturele dialoog, over grenzen en generaties heen, in dialoog met het publiek. In die zin lijkt hun werking en methode eerder aan te sluiten bij een open laboratorium van vorsers of academici, een gamers-community, in combinatie met docenten en studenten aanwezig in auditoria of ateliers van universiteiten en kunstacademies.

Op zich zijn kunstenaarsgroepen geen nieuw fenomeen in de kunstgeschiedenis, maar SEADS voegt daar nog een dimensie aan toe: de samenstelling van ‘de groep

© NTmoFa - SEADS

of het collectief’ varieert van project tot project en is ook afhankelijk van de specifieke locatie of het land waar hun project plaatsvindt. Zo staat de groep in feite niet op voorhand vast en dit verschilt van de gangbare samenstelling van de kunstenaarsgroep. (4)

SEADS benadrukt dat het gedeelde auteurschap op een waarachtige manier plaatsvindt. Concreet doelen ze op hun collaboratieve aanpak waar de deelnemers aan het project over een reëel zeggenschap beschikken. In wezen zijn zij medeauteurs van het project en bepalen ze mee de vorm en/of inhoud van een sculptuur. Deze procedure verschilt van bijvoorbeeld een aantal socio-culturele projecten waarbij participanten top-down opdrachten moeten uitvoeren of materialen aanleveren voor een bepaalde creatie.

Ten slotte creëert SEADS zijn kunst en de discoursen in nomadische ateliers of creatie-plekken. Dit kunnen zowel reële als digitale werelden zijn. Ze refereren aan de klassieke kunstenaarsstudio, maar even goed aan wetenschappelijke platformen.

Open source en de aantasting van het autonome, unieke kunstwerk

SEADS bevraagt en ondergraaft met de ‘open source methode’ verder de grenzen van het kunstenaarschap en specifiek die van de uniciteit van het kunstwerk. De idee van een vrije en niet betalende toegang tot eender welk bronmateriaal van een OPROEP Bouw mee aan Biomodd [BRG13]!

Wil je zelf ook meebouwen aan deze bijzondere installatie? Er is geen kennis of voorbereiding nodig. We gaan stapsgewijs samen aan de slag en zo bepaal jij zelf mee wat het wordt! Leeftijd, opleiding, voorkennis… zijn van geen belang. Wel enthousiasme om samen met andere mensen in Brugge een kunstwerk te maken, waar jullie deel van zullen zijn. Kinderen onder twaalf kunnen meekomen met hun ouders.

Meer informatie: www.museabrugge.be/oproepbiomodd

Tot 25/06/2021, SintJanshospitaal

eindproduct is afkomstig uit de wereld van de informatica en wetenschap. Binnen de werking van SEADS betekent dit dat eender wie bijvoorbeeld het Biomodd-model, de werkwijze of het kunstwerk mag repliceren, voortzetten en zelfs de naam gebruiken. Deze open en toegankelijke methode, de mogelijkheid tot het kosteloos reproduceren, bevestigt zowel de wetenschappelijke als de research achtergrond van de diverse leden, maar tegelijk ook hun interesse in de wereld van het gamen. Ten slotte leidt de, in theorie eindeloze, reproduceerbaarheid van Biomodd tot de bewuste uitholling van de marktwaarde en verhandelbaarheid van het kunstwerk.

SEADS gevat in een meervoudige

‘tijd/ruimte’ dimensie

SEADS stelt ten slotte bijzonder interessante vragen over de verschillende ‘tijd/ruimte’ dimensies, verbonden aan de dagelijkse werking van het collectief, hun onderzoek, creatieproces of de tentoonstellingen en andere publieke manifestaties. (5) In wezen produceert het collectief continu vormen van ruimtelijkheid. Een groep is bij uitstek al een gemeenschap, inclusief de ruimtelijke vertalingen ervan. Zo leidt SEADS, telkens met een wisselende bezetting en de participatie van nieuwe tijdelijke leden per nieuw project, met een lokale en internationale inbedding, een deels gecontroleerde, deels geïmproviseerde in situ werkwijze, quasi automatisch tot de productie van een gelaagde of meervoudige ruimte waar ook het toeval een rol speelt. Die meervoudige ruimte(s) situeren zich op fysieke, digitale, symbolische en andere dimensies en doorkruisen elkaar.

In wezen vormt SEADS in haar samenstelling en werkwijze op ruimtelijk vlak een afschaduwing van de hyper-geconnecteerde en fluïde wereld van vandaag, waarbij men op vele plaatsen tegelijk kan zijn. Dit vormt een groot contrast met de klassieke beeldvorming rond de individuele kunstenaar die een particulier kunstwerk presenteert in een bepaalde tijd en ruimte.

Eenzelfde bevinding kan men ook over het begrip ‘tijd’ hebben: dit is misschien het duidelijkst op het niveau van het creatieproces. Gezien het belang van het processuele karakter van de creatie, het belang van de diverse SEADS-werkgroepen, waarbij een dertigtal leden al maanden converseren, denken, creëren rond het Biomodd-project in Brugge, kun je de vraag stellen waar en vooral ‘wanneer’ de Biomodd-sculptuur en -tentoonstelling precies is ontstaan en wanneer die ook echt afgewerkt is.

Hier belanden we bij het identiteitsvraagstuk rond SEADS: het collectief valt heel moeilijk te categoriseren binnen de geijkte rubrieken van de kunstwereld. SEADS’ transdisciplinaire aanpak, zijn nomadische werking, het belang van het experimentele en het onderzoek, de nadruk

SUMMER PROGRAM

– Lieven De Visch

Biomodd [BRG13] wordt een wereld op zich in het Sint-Janshospitaal. Een levend kunstwerk, dat bezoekers zullen kunnen betreden en waarbij ze via het ontwikkelde game zelf zullen kunnen ingrijpen in het ecosysteem. Tegelijk zal de installatie als visueel baken dienen om de bezoekers te verzamelen rond enkele kritische, maatschappelijke vragen rond technologie en natuur.

Dat laatste aspect staat centraal in het flankerende ‘Summer Program’ dat SEADS samen met Musea Brugge en enkele lokale partners organiseert. Op die manier zorgt Biomodd [BRG13] in Brugge voor een verbondenheid van inwoners, bezoekers, toeristen en de leden van SEADS rond de installatie en de vragen die deze oproept. Kortom: Biomodd [BRG13] heeft niet enkel een museale, maar ook een sociaal engagerende rol te spelen.

Een greep uit het aanbod

Op 16 juli gaan de Klimaatdichters, een beweging van woordkunstenaars, inspiratie zoeken bij Biomodd. Ze performen in de tuin van het Gezellehuis, tegen de achtergrond van het Triënnale-kunstwerk van Héctor Zamora dat perfect aansluit bij de thematiek.

Tijdens een ‘An Evening With …’ is bioloog en redacteur Dirk Draulans te gast in het Sint-Janshospitaal. In de schaduw van de Biomodd-sculptuur gaat hij de dialoog aan met een select publiek rond alle thema’s die de kunstinstallatie oproept.

‘As above/So below’ is een internationaal panelgesprek, gemodereerd door SEADS. Eind juni worden gedurende drie dagen deelnemers samengebracht rond Biomodd en kritisch ecologische thema’s.

De hele zomer lang willen we ook de jongste doelgroepen aan het ‘sérieux’ van Biomodd linken. Dit doen we op een speelse manier, door het eerste ‘Tinkerlab’ van Musea Brugge te organiseren. ‘Tinkeren’ is een methodologie waarin elementen van onderzoekend en ontwerpend leren terug komen. Zo kun je op een laagdrempelige manier kinderen warm maken voor wetenschap en techniek. Op die manier kunnen we als Musea Brugge de cirkel rond maken, en ook de jongsten, enthousiast maken voor het bijzondere project dat Biomodd is.

Meer activiteiten en praktische info over het Summer Program zijn terug te vinden via www.museabrugge.be

op spel en toeval maakt van het collectief een multidimensionaal netwerk waar dialogisch denken, converseren en ageren centraal staan. SEADS heeft geen gesloten, afgebakende identiteit.

1. Deze tekst is grotendeels gebaseerd op het interview van Michel Dewilde en Lieven De Visch met SEADS oprichters Pieter Steyaert en Angelo Vermeulen, Brugge, april 2021. 2. Paolo Virno, A grammar of the multitude, New York, 2004, p. 79 3. Christine Battersby, Gender and Genius, Londen, 1994, p. 2-15 4. What, How & For Whom, New outlines of the possible, in: Collective creativity, Kassel, 2005, p. 8-17 5. Alex Coles, The Transdisciplinary Studio, Berlin, 2012, p. 18