Van HTB over Voorstad tot BoHo2140 Hoe een winkeliersvereniging mee het verschil maakt

Van HTB over Voorstad tot BoHo2140

Hoe een winkeliersvereniging mee het verschil maakt

Alain Herremans, Yves Lemmens, Patrick Kenes en Joost Sierens

Vier voorzitters van de winkeliersvereniging blikken terug en vooruit op ondernemen op de Turnhoutsebaan in Borgerhout.

In Borgerhout staat de tijd nooit stil. Als geen ander weten ze hoe belangrijk het is om zich aan te passen aan wijzigende omstandigheden, aan de buurt, aan de bewoners, aan de culturele diversiteit. Wie vandaag wil ondernemen op de Turnhoutsebaan, doet dat met een ander perspectief dan pakweg 20, 30 of 40 jaar geleden.

Die dynamiek houden in de Turnhoutsebaan is voor een groot stuk de verdienste van de lokale winkeliersvereniging. De voorbije veertig jaar bleef die meegaan met de tijd. Dat zie je aan de naam: Boho2140 heette twintig jaar geleden nog Voorstad en nog langer geleden kortweg HTB (of Handelaarsvereniging Turnhoutsebaan Borgerhout). Er zit veel betekenis in die evolutie van droge afkorting tot hippe naam. Voor deze Stadskroniek brachten we vier (gewezen) voorzitters samen. Vandaag is Joost Sierens (Carrefour) al tien jaar voorzitter van winkeliersvereniging Boho2140 en kijkt hij uit naar opvolging. Alain Herremans (Kitty) was van 1996 tot 2012 zijn voorganger bij Voorstad. Voor hem waren dat Yves Lemmens (fotowinkel Focinac, op deze locatie is nu Bakkerij Zonnebloem) en Patrick Kenes (Stoffenwinkel Kenes-Joris, op deze locatie is nu dagbladhandel Het Steen) bij HTB en later Voorstad.

Tombola

Patrick/Yves: Omdat we niet al onze tijd konden steken in Voorstad

– de winkel ging voor – wonnen we advies in bij iemand van buitenaf. Kris, die actief was bij shoppingcenter de Rodendijk in Zoersel, bracht heel wat nieuwe ideeën aan. Als je altijd met dezelfde mensen aan tafel zit, kom je altijd tot dezelfde ideeën. HTB organiseerde één keer per jaar een tombola met een boot of kleine auto als hoofdprijs. Dat vervingen we door verschillende kleine acties gedurende heel het jaar door. Met Pasen hadden we met advocaat gevulde paaseitjes, met nieuwjaar gaven we flessen wijn weg. We zorgden geregeld voor cadeautjes voor de klanten. Er kwamen ook stickers zodat onze leden zich kenbaar konden maken. Er kwam een publiciteitskrantje waarin we onze handelaars en activiteiten promoten.

BoHo en diversiteit

Joost: Toen we in 2013 onze naam wijzigden van Voorstad naar Boho2140, bestond de perceptie dat de handelaarsvereniging een witte elite was. De handelaarsvereniging deed nochtans echt haar best om iedereen erbij te betrekken. Dat was niet simpel en dat is het nog altijd niet.

Alain: Er bestond vroeger en nu nog een serieuze taalbarrière. Als wij aan ledenwerving doen, nemen we een tolk mee. Hoe onwaarschijnlijk dat vandaag ook klinkt.

Yves/Patrick: In onze tijd waren we met een zestal actieve bestuursleden. We hadden natuurlijk veel meer leden.

Alain: Wij hebben een periode gehad bij Voorstad rond de jaren 2000 dat we met een twaalftal actieve bestuursleden waren.

Joost: Vandaag zijn we met slechts 2 of 3, wat eigenlijk te zot is voor al het werk dat we doen. Allochtone handelaars meekrijgen in het bestuur is makkelijker gezegd dan gedaan.

Alain: We willen wel: de deur staat open. We hebben al verschillende mensen aangesproken om zich mee te engageren, mee naar vergaderingen te komen, hun ideeën op tafel te leggen, hun mening te horen. We krijgen ze niet mee rond de tafel. En dan spreek ik over mensen die de taal begrijpen en een serieuze, deftige zaak hebben. Ze betalen hun lidgeld en doen mee aan activiteiten, zeker als er een Reuzenstoet is of Borgerrio.

Joost: Ze willen wel meedoen, maar niet aan de touwtjes trekken. Wat we nu het laatste jaar doen, is samenwerken met Marokkaanse verenigingen, die dan zelf de ramadanmarkt organiseren. Ik denk dat we nog meer moeten aansturen op zo’n samenwerkingen. We ondervinden dat het heel moeilijk is om mensen in het bestuur te krijgen. Dat moeten we anders doen, zoniet stopt het verhaal.

Alain: Dat zouden we heel sterk betreuren. Dan hebben we al die jaren voor niks gewerkt. We willen toch een mooie erfenis nalaten die in de toekomst kan verdergezet worden. Nieuwe mensen kunnen voor nieuwe ideeën zorgen.

Joost: Je ziet in andere winkelstraten hetzelfde. In de Abdijstraat doet den Bert (Bert Van Buggenhout) het al jaren alleen. Als die stopt, is het daar gedaan met die braderij… Ik ben er zeker van dat als er hier op de Turnhoutsebaan geen activiteiten meer zouden zijn vanuit de handelaarsvereniging, het ook niet meer goedkomt. Als handelaarsvereniging zijn we beperkt in onze middelen. Iedere handelaarsvereniging krijgt dezelfde ondersteuning van de stad Antwerpen, maar organisaties zoals de onze

Advertentie uit de Borgerhoutse Septemberfeesten folder 1985.

Aanleg Turnhoutsebaan mei 1996.

Metro, 18 december 1996. De Nieuwe Gazet, 7 januari 1997.

hebben toch wat meer financiële middelen nodig om zich op de kaart te zetten. Wij moeten daar meer inspanningen voor doen. Wij profiteren niet mee van alles wat ze binnen de stad organiseren. Buurten als de onze moeten zichzelf verkopen, wat ik spijtig vind.

Yves/Patrick: Door als handelaars samen te werken, kan je veel meer realiseren en leren van elkaar.

Alain: Hoe goed jouw eigen zaak ook draait, als je in een omgeving zit waar het slabakt, zal je nooit het maximale rendement halen. Daarom vind ik het belangrijk om verder te kijken dan mijn eigen gevel en me te engageren om mee aan de kar te trekken.

Joost: Ik sluit me daarbij aan. Als je er mee voor zorgt dat er activiteiten gebeuren die de buurt ten goede komen, komt dat ook jouw zaak ten goede. Soms denk ik wel eens: waar ben ik allemaal mee bezig… ,maar het is de inspanning waard.

Van Vakantiemarkt tot Borgerrio

Alain: In 1996, na de heraanleg van de Turnhoutsebaan, zijn we met een vakantiemarkt op de proppen gekomen. Het idee, bedacht door Dirk Vollebergh, was om net voor de solden nog een kortingsperiode te doen. Daaruit zijn later de zomerbraderij en Borgerrio ontstaan. Patrick Schuerwegh (tearoom ’t Center) en Joost waren samen naar het zomercarnaval in Rotterdam geweest en daar liepen wel 100.000 mensen rond. Het idee om hier iets gelijkaardigs te doen werd eerst heel sceptisch onthaald, maar uiteindelijk zagen we er toch wel kansen in. Het Ecohuis vestigde zich hier in 2003 en die deden elk jaar op hun voorplein een milieufestival. We zaten samen met de mensen

Advertentie uit de Borgerhoutenaar juni 1997.

van het Ecohuis en van De Roma en daar is het kleurrijke stadsfestival Borgerrio uit gekomen. Dat was in de periode van de Klimaatakkoorden van Rio en het verwees ook naar Rio de Janeiro als hoofdstad van het carnaval. Bij de eerste editie in juni 2007 vroegen we De Lijn om niet over de Turnhoutsebaan te rijden, maar die weigerden dat omdat ze de baan al verkeersvrij moesten maken tijdens de Reuzenstoet in september. Ze wilden geen twee keer per jaar de baan afsluiten. Het eerste jaar bleven bussen en trams gewoon rijden door de braderij. Dat had overigens wel een voordeel. Zo passeerde er een massa mensen met de bus of tram

die zagen dat hier een evenement aan de gang was. Ze stapten af om een kijkje te nemen. Het tweede jaar, in 2008, werd Borgerrio ei zo na afgelast omdat er zoveel volk was en het te gevaarlijk werd met al die bussen en trams die erdoor moesten. Het jaar daarop ging De Lijn akkoord met een vermindering van de capaciteit en een lagere snelheid, maar op den duur zagen ze toch in dat het veiliger was om de baan volledig verkeersvrij te maken. Borgerrio is inmiddels één van de vaste waarden die we vanuit de handelaarsvereniging mee op de kaart hebben gezet.

Joost: Daar mogen we fier op zijn. Voor al het volk dat naar hier komt, maar ook omdat de buurt zich engageert vanuit allerlei verenigingen. Dat brengt een samenhorigheidsgevoel met zich mee dat maanden blijft nazinderen. Iedereen gaat hier voor hetzelfde doel: tonen hoe het echt is in Borgerhout. Samen met de Reuzenstoet hebben we hier twee prachtige evenementen waar heel Borgerhout naartoe leeft, ook alle handelaars op de baan. Ik ben er zeker van dat er verschillende horecazaken naar de Turnhoutsebaan gekomen zijn omdat dat hier allemaal gebeurt.

Rellen op de Turnhoutsebaan

Joost: Voor de 300ste Reuzenstoet in 2012 lieten we een grote taart bakken bij Bakkerij Xavier. We brachten een oude carnavalswagen tot bij hem in de Reuzenpoort waar die taart op kon. Hij werkte er een hele nacht aan. We wilden met de handelaarsvereniging 2000 stukjes taart uitdelen. Toen we op den Drink bezig waren, kwam de politie opeens zeggen dat we onmiddellijk weg moesten, want dat er iets ging gebeuren. We hadden toen hooguit 500 stukjes taart uitgedeeld en hebben die wagen halsoverkop moeten evacueren. We hadden graag die taart in het nieuws gekregen, maar het werden die rellen met Sharia4Belgium. Ondertussen komt Borgerhout gelukkig ook weer positief in het nieuws, maar een hele periode was het alleen maar negatief.

Yves/Patrick: Borgerhout werd nooit positief vernoemd, alleen Antwerpen... Als er iets negatiefs gebeurde, dan was het Borgerhout…

Alain: Zelfs als er iets negatiefs gebeurde in de Kerkstraat (2060 Antwerpen, nvdr), dan lag de Kerkstraat plots in Borgerhout… We maakten rellen mee in 2002 met de AEL (Arabisch Europese Liga van Dyab Abou Jahjah). Dat was toen wereldnieuws. Maar ook een heel pijnlijk moment. We waren keihard aan het werk om Borgerhout positief op de kaart te zetten en dan krijg je zulke tikken en moet je terug van onder nul beginnen opbouwen. Daar word je met momenten wel moedeloos van. Het is door constant voort te doen, door terug recht te staan en door te gaan, dat je uiteindelijk tot resultaat komt. Dat is zowel in de handelaarsvereniging als in je eigen zaak zo. Doe je dat niet, dan is het einde in zicht.

Joost: We sloten toen met de burgemeester een akkoord dat er geen betogingen meer mochten plaatsvinden in winkelstraten.

Alain: Het ging om jongeren die ze brachten in auto’s met Nederlandse nummerplaten. Dat waren de latere Syriëstrijders.

Yves/Patrick: Wat hebben wij het gemakkelijk gehad! Wij zaten op rozen...

Alain: Poen geschept en ons laten verleiden om ons hier te komen vestigen (lacht).

Joost: Ik heb er geen spijt van. Wat ik hier allemaal heb meegemaakt en de opgebouwde

GVA, 6 juni 2007.

Reuzenstoet 2015.

netwerken, zou ik allemaal missen. Er is ook een grote samenhorigheid. Er zijn veel contacten met andere verenigingen, met andere culturen. Dat is allemaal heel verrijkend.

Blijven ondernemen

Alain: Ik heb altijd gedacht: ik blijf hier. Het is hier rendabel. We hebben hier troeven. We zitten op amper 800 meter van het Centraal Station. We zitten nog altijd op een toegangsweg. We hebben inderdaad geen parking voor de deur. Dan hoor ik van collega’s in de periferie die wel een parking voor de deur hebben, dat ze op sommige dagen geen enkele klant zien. Dat heb ik hier op de Turnhoutsebaan nog nooit meegemaakt. Het gaat soms om een tutter, het gaat soms om veel meer, maar ik had nog nooit een dag met nul euro omzet. Er is hier altijd beweging. Je zit hier in een levendige omgeving. Ik zag veel zaken met veel betere cijfers dan wij, maar veel van die zaken bestaan allang niet meer. Die hadden personeel nodig en toen er een dip kwam, konden ze hun medewerkers niet meer betalen. Met de kleine marges die wij hebben, hou je dat niet heel lang vol. Onze locatie hier op de Turnhoutsebaan is zeker niet slecht. Er zijn misschien wel betere plaatsen, maar dan moet je een dikke valies met geld hebben om eraan te beginnen.

Yves/Patrick: Ik denk dat je Vollebergh als voorbeeld kunt stellen. Die hadden een winkel hier op de baan en een winkel in het Wijnegem Shopping Center. De winkel hier bracht veel meer op dan die in Wijnegem, omdat de kosten daar veel hoger lagen.

Joost: Dit is een buurt die leeft en blijft leven. Hier zit potentieel. De klanten lopen hier gewoon over de straat. Een shoppingcenter is een plek waar je niet toevallig eens passeert.

Alain: Ondernemen is vandaag veel moeilijker dan 40 jaar geleden. De marges liggen lager, de wetgeving is complexer. Je moet ook op het internet actief zijn. Vandaag een eigen zaak beginnen, is niet vanzelfsprekend. Ik heb al eens bij mijn twee zonen gepolst of ze interesse hebben om deze zaak, die toch gezond is, vroeg of laat over te nemen. Ik moet eerlijk zeggen: tot mijn grote vreugde hebben ze die interesse niet… Ik zou het hen ook niet aanraden. Zelfs een gevestigde zaak overnemen als jonge ondernemer is vandaag niet meer vanzelfsprekend. Zij hebben nu een job, werkzekerheid, hun loon ligt er elke maand. De risico’s van het ondernemerschap – op de tanden bijten, vallen, opstaan en weer doorgaan, want anders haal je het niet – vragen heel veel kracht en opoffering. Als je geluk hebt, hou je er op het einde van de rit iets serieus aan over. Als je in de loop van je carrière een paar kaar financiële tegenslagen kent, liggen de kaarten anders.

Yves/Patrick: Ik wens alle handelaars op de Turnhoutsebaan veel goede moed om voort te doen. En aan de handelaarsvereniging: probeer te verjongen, zoek naar opvolging en vernieuwing en blijf meewerken aan die samenhorigheid.

Joost: Meewerken aan die samenhorigheid boven alle verschillen heen!