mutua u r t a r r i l a
2 0 1 2
informazioa 1 3 . z b k
gaur egun
ar audia
Gure mutuak kalitatearen sariak banatu ditu, Euskaliteko presidentzian egotearen ondorioz
LI eta LG-a araupetzea etxeko lanetan ari diren langileengan (Azaroaren 4ko 1596/2011 E.D.)
Mutualia, Euskadiko enpresen lehiakortasunaren eta kudeaketa aurreratuaren sustapenarekin konprometiturik Abenduaren 21ean, Kudeaketaren Kalitatearen aintzatespenak banatzeko ekitaldia burutu zen Gasteizen, eta 900 pertsona inguru joan ziren bertara. Lehen aldiz Mutualia izan zen ekitaldiaren buru. Horrela, Ignacio Lekunberri, Mutualiako zuzendariaren albokoa, izan zen sariak banatzeko ekitaldia zuzendu zuena, Euskaliteko Presidente gisa. Ekitaldian Pilar Unzalu, BernabĂŠ Unda eta Rafael Bengoa Eusko Jaurlaritzako Sailburuak egon ziren, beste batzuen artean.
Laneko Kontingentzien ondoriozko babes ekintza Gizarte Segurantzaren Etxeko Langileen Erregimen Bereziaren barruan dauden langileei zabaltzea ez da inolako berrikuntzarik legeari dagokionez, izan ere, luzapen hori 2011ko urtarrilaren 1eko ondoreez burutu baitzen, 2011. urteko Estatuko Aurrekontu Orokorren Legearen Hirugarren Azken Xedapenaren bitartez Gizarte Segurantzaren Lege Orokorrari gehitzen zaion Berrogeita hamahirugarren Xedapen Gehigarriaren bitartez.
prebent z ioa
p res ta z i o a k
O.K.A.B.E.-I.T.C.C.aren kontrolerako eta jarraipenerako osasun azterketetara justifikatu gabe ez agertzearen ondorioak Ohiko kontingentzien ondoriozko aldi baterako ezintasunaren estaldura Mutualiarekin kontzertatzea erabaki duten langile autonomoek eta enpresa baterako zerbitzuak eskaintzen dituzten pertsonek, osasun zerbitzuak, ohiko kontingentzien ondoriozko aldi baterako ezintasun prozesuen kontrolerako eta jarraipenerako ezartzen dituen osasun azterketa guztietara joan beharko dute. Justifikatu gabe ez agertzeak ondorioak ditu. Ezagutu itzazu.
Gertakarien jakinarazpenari eta ikerketari buruzko aholkua Erakundean izandako gertakariak, istripu bat eragin dezaketen arrisku egoerei buruzko oso informazio iturri garrantzitsua dira, eta horiek ezagutzea etorkizunean antzeko egoerak ekidin ditzake. Gertakari gisa, lesioak eragiten ez dituzten istripuak ulertuko ditugu. Hori dela eta, istripu bat gertatzean jarraitu beharreko jakinarazpen bide ezarriak eta ezagunak jarraitu behar diren bezala (asistentzia partea, istripuen ikerketa, etab.), komenigarria da, baita ere, gertakari horiek jakinarazteko sistema ezarrita izatea.
prest akunt z a
e ra n tz u k i z u n so zi al a
Mutualiaren konpromisoa gizarte arretarako laguntzak emateko orduan Amaitu da lehen urtea 2011ko ekitaldirako Estatuko Aurrekontu Orokorren 39/2010 Legeak mutuei, urteetan zehar ekitaldi ekonomiko bakoitzeko soberakinen %10a metatuz osaturiko Gizarte Laguntzarako Funtsa baliogabetzera behartu zionetik, eta, jakina, Mutualiako kide diren eta laneko istripua edo gaixotasuna jasan ondoren sortutako gastu ekonomikoak izan dituzten langileen behar egoerei arreta eskaintzen jarraitu dugu.
Laneko arriskuen prebentzio alorreko dibulgazio eta prestakuntza jardueren 2012ko egutegia enpresen gaur kot asuna Mikel Barroni, Futubideko gerenteari, elkarrizketa
p reb e n t z i o a k
INSHT-aren jarraibideak amatasunak lanean izan ditzaken arriskuak ebaluatzeko eta horietatik babesteko Duela denbora gutxi, Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT) izenekoak, haurdunaldian eta edoskitzaroan egon daitezkeen laneko arriskuak identifikatzeko eta horien aurrean jarduteko zenbait jarraibide argitaratu ditu. Jarraibide horien xedea, enpresen eta inplikaturik dauden gainerako agenteen esku, haurdunaldian edo edoskitze naturalean eragina izan dezaketen arriskuak identifikatzeko eta ebaluatzeko eta arrisku horiei aurre egiteko neurriak indarrean jartzeko aholkuak bideratzea da.
“Adimen urritasuna duten pertsonen senideei beraien etorkizunari buruz ematen diegun lasaitasuna oso pozgarria da�
Eman iritzia MUTUA INFORMAZIOA gure aldizkari digitalaren zenbaki berri bat bidali dizugu, eta gustatzen zaizun ala ez, ezer aldatuko zenukeen edo formatuaz edo gaiez iruzkinik egin nahi duzun jakin nahi genuke. Lagundu nahi badiguzu, edozein iruzkin mota egin dezakezu hurrengo helbide elektronikoaren bitartez: mutuainformacion@mutualia.es
www.mutualia.es 900 50 60 70 Aldizkariaren beste zenbaki batzuk interesatzen baldin bazaizkizu, sakatu hemen
a z a l a
mutua
informazioa u r t a r r i l a
2 0 1 2
g a u r egun Gure mutuak kalitatearen sariak banatu ditu, Euskaliteko presidentzian egotearen ondorioz
Mutualia, Euskadiko enpresen lehiakortasunaren eta kudeaketa aurreratuaren sustapenarekin konprometiturik Abenduaren 21ean, Kudeaketaren Kalitatearen aintzatespenak banatzeko ekitaldia burutu zen Gasteizen, eta 900 pertsona inguru joan ziren bertara. Lehen aldiz Mutualia izan zen ekitaldiaren buru. Horrela, Ignacio Lekunberri, Mutualiako zuzendariaren albokoa, izan zen sariak banatzeko ekitaldia zuzendu zuena, Euskaliteko Presidente gisa. Ekitaldian Pilar Unzalu, BernabĂŠ Unda eta Rafael Bengoa Eusko Jaurlaritzako Sailburuak egon ziren, beste batzuen artean.
Beraien lana dela eta saria jaso zuten erakundeez gain, edizio honetan, Euskaliten hasieratik Ebaluatzaileen taldean lan jarduera gehien burutu dituzten 12 pertsonei aintzatespen berezia eskaini zaie. Bananbanan, BAKH-ko eszenatokira igo ziren, egindako lana aintzatesten duen txapela jasotzera. Lekunberrik eskerrak eman nahi izan zizkien pertsona horiei, sarituei eta gainerako ebaluatzaileei, Euskalitetik bultzatzen diren jarduerei historikoki emandako laguntzarengatik. Sari banaketan 2011ko jardueren balantzea aurkeztu zen. Aurkezpen horretan honako datu hauek eman ziren, besteak beste: l 1.000 ebaluatzailek hartu dute parte Taldearen Birziklapenean, eta batez besteko gogobetetasuna 8,24 puntukoa izan da. l 23 erakundek Kanpoko Ebaluazioa jaso dute, eta ebaluazio horietan Taldeko 175 pertsonak hartu dute parte. l 79 erakundek Kanpoko Kontrastea jaso dute, eta lan hori egiteko 100 ebaluatzaileren laguntza jaso da. l 19 erakundek Bikain azterketa jaso dute (erakundeetan Euskararen presentzia, erabilera eta kudeaketa ebaluatzeko sistema). l 8 erakundek Berrikuntza edo EGE-RSE diagnostikoa jaso dute, Taldeko 19 ebaluatzaileren laguntzarekin. Informazio gehiago: www.euskalit.net
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa u r t a r r i l a
2 0 1 2
p re s t azioak
O.K.A.B.E.-I.T.C.C.-aren kontrolerako eta jarraipenerako osasun azterketetara justifikatu gabe ez agertzearen ondorioak Ohiko kontingentzien ondoriozko aldi baterako ezintasunaren estaldura Mutualiarekin kontzertatzea erabaki duten langile autonomoek eta enpresa baterako zerbitzuak eskaintzen dituzten pertsonek, osasun zerbitzuak, ohiko kontingentzien ondoriozko aldi baterako ezintasun prozesuen kontrolerako eta jarraipenerako ezartzen dituen osasun azterketa guztietara joan beharko dute. Justifikatu gabe ez agertzeak ondorioak ditu. Ezagutu itzazu.
Osasun hitzorduetara justifikatu gabe ez agertzeak eskubidea ematen die mutuei, Gizarte Segurantzako Lege Orokorraren 131 bis artikuluan ezartzen denez, aldi baterako ezintasunarengatiko diru-laguntzari amaiera emateko, hitzorduaren egunetik aurrera, diru-laguntza hori lana ematen duen enpresak edo Erakunde honek zuzenean ordaintzen badu ere; arauzko markoak mutuei ematen dizkien prestazio ekonomikoen kudeaketari buruzko eskumenen barruan. Eta hori guztia, asegurua duenaren jokaerak, horrez gain, Gizarte Ordenaren Arau Hauste eta Zehapenei buruzko Legearen 25.2. artikuluan azaltzen den eta Erakunde Ikuskatzaileak zehatu ahal izango duen arau hauste larria izatearen kalterik gabe. Neurri horren helburua aldi baterako ezintasunen kontrolerako sistema eraginkorragoa ezartzea da. Jarduketa hori aurreikusita dago jada Toledoko Hitzarmenaren 13. Aholkuan, iruzurrezko jokaerak saihesteko, langilea deialdira ez doanean, horretarako justifikaturiko zergatirik ez dagoenean. Mutualiak jakiten duenean, gure bazkide den enpresaren edo Osasun Zerbitzu Publikoaren bitartez, zuzenean, RED sisteman jasotako fitxategietan, O.K.A.B.E.-I.T.C.C. prozesu bat hasi dela, langileari hitzordua ematen zaio, osasun azterketa jaso dezan, Mutua prestazioaren arduradun bilakatzen den lehen egunetik (bajaren 16. eguna beste batzuen kontura lan egiten duten langileen kasuan eta 4. eguna langile autonomoen kasuan). Lehenengo deialdi hori idatziz egiten da eta, gehienetan, balizko guztietan, jakinarazpenean bertan adierazten da bertara ez agertzearen ondorioa diru-laguntza ez jasotzea izango dela. Correoseko zerbitzuak gutuna itzultzen digun balizkoetan, gure esku dauden baliabide guztiak erabiliko ditugu, langilearen telefono zenbakia eta helbide zuzena aurkitzeko eta hitzordurako behar bezalako deialdia egiteko. Azken aukera gisa, burofax bitartez egiten da, eta jakinarazpen ahalegin horrek zitazioaren ondore berberak ditu, hori jasotzen ez bada ere, izan ere, horrela ez balitz, nahikoa izango litzatekeelako ez hartzea edo ez hartzeko beste edozer egitea, bertatik sortzen diren ondorioak ekiditeko. Horrela, jakinarazi behar dizuegu, baita ere, gerta daitezkeen etxebizitza edo helbide aldaketak jakinaraztea langilearen erantzukizuna dela. Mutualian egin beharreko lehenbiziko kontsulta ez denean, zitazioa, “O.K.A.B.E.-I.T.C.C. osasun kontsultarako zitazioa� izeneko sinadura orriaren bitartez egiten da. Orri hori langileari ematen zaio, eta bertan berrikuspen berrirako eguna eta ordua, jakinarazpenaren eguna, eta bertara ez agertzeak izan ditzakeen ondorio ekonomikoei buruzko aipamena ezartzen dira. Orri hori bajan dagoen langileak eta Mutualiako langileak sinatuko dute. Mutuako sendagileak aurreikusiriko osasun azterketara agertu behar duen pertsonak, ezin baldin badu, Mutuarekin harremanetan jarri beharko du eta hitzordura joatea ezinezko egin duen zergatia behar bezala justifikatu beharko du. Ugariak dira alor horretan Justizia Epaitegi Gorenek emandako ebazpenak (2009ko azaroaren 27ko Madrilgo STSJ, 36528/2009 zenbakiko helegitea; 2006ko martxoaren 23ko Madrilgo STSJ, 813/2006 zenbakiko helegitea; 2009ko irailaren 16ko Murtziako STSJ, 674/2009 zenbakiko helegitea). Ebazpen horietan, osasun azterketara ez agertzeko zergati justifikatu bakar gisa, onuradunaren etxean osasun edo kontrol zerbitzuen presentzia eskatzen duen kaltea edo erabateko atsedena izan beharra onartzen dute, hori baita Mutuako helbidera, osasun azterketa egitera, joateko ezintasuna ulertzeko abagune bakarra. Dena den, hainbat epaik adierazten dutenez (2009ko ekainaren 29ko Balear Uharteetako STSJ eta 2009ko maiatzaren 18ko Murtziako STSJ), beharrezkoa izango da ez agertzearen zergatia, horretarako baliagarria izango den osasun txostenean edo baimenean oinarritzea, beti ere hitzorduaren eguna baino lehenagoko data izango duena, eta ez ondorengoa. Mutualian, dotrina hori aplikatuz, eta gure jarduketa programa kontuan izanik, langileak prestazio ekonomikoen sailera zuzenduriko idazkia aurkeztea eskatzen dugu, idazki horretan ez agertzeko zergatia azalduz eta justifikatuz, bidezko iruditzen zaizkion egiaztapen agiriekin batera. Aipaturiko jakinarazpen hori ez bada burutzen, edo dokumentazioa aztertu ondoren, bertan adierazten den zergatiak ez agertzea ez duela justifikatzen ulertzen bada, mutuak intersatuari jakinarazi ahal izango dio aldi baterako prestazio ekonomikoa eten egingo dela ez agertzea gertatzen den egunetik aurrera, oraindik osasun arreta behar izanaren edo Osasun Zerbitzu Publikoko sendagilearen iritziz, osasun baja justifikaturik egotearen kalterik gabe. Halaber, eta lana ematen duen enpresa existitzen den kasuan, abagune hori enpresari jakinaraziko zaio, prestazioaren ordainketa eskuordetua eten dezan. Komenigarria da, beraz, azpimarratzea, litekeena dela, sendagilearen ikuspegitik aldi baterako ezinasun eta lanera itzultzeko ezinasun egoerak egon daitezkeela, baina, hala ere, prestazio ekonomikoa amaituta egotea, langilearen utzikeriaren ondorioz, eta aldi bererako ezintasunaren ondoriozko diru-laguntzaren amaiera horrek prozesuaren osasun alta ez eragitea. Aurkezturiko dokumentazioak osasun azterketara joan ezin izana justifikatzen baldin badu, langilearen eskaria ontzat hartuko dugu, pretazio ekonomikoari amaiera emateko akordioa balioagabetuz, eta, ondorioz, dagokion dirulaguntzaren ordainketarekin jarraituz eta langileari beste osasun azterketa baterako hitzordua emanez, hori posible edo/ eta beharrezkoa baldin bada.
Sonia GutiĂŠrrez, IMS Prestazioetako Arduraduna
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa u r t a r r i l a
2 0 1 2
e ra n tz ukiz un s oziala
Mutualiaren konpromisoa gizarte arretarako laguntzak emateko orduan Finaliza el primer año desde que la Ley 39/2010 de Presupuestos Generales del Estado para el ejercicio 2011 obligara a las mutuas a cancelar el Fondo de Asistencia Social que se había constituido a lo largo de los años con la acumulación del 10% del exceso de excedentes de cada ejercicio económico, y como no podía ser de otra forma, hemos seguido atendiendo situaciones de necesidad de las y los trabajadores protegidos y adheridos de Mutualia, que tras sufrir un accidente de trabajo o una enfermedad profesional, han tenido gastos económicos que no hubieran surgido sin acaecer estas contingencias profesionales. Mutua bakoitzak. lege xedapenez zuen Gizarte Laguntzarako Funtsaren zenbatekoa, une honetan Mutuek eraturik duten laneko kontingentzien erreserba bakarrera bideratu behar izan zen arren, Mutua bakoitzeko kide diren enpresen ordezkariek eta haren jarduketa eremuan ordezkaritza gehien duten sindikatuen (ELA, CCOO, UGT eta LAB) ordezkariek, era parekidean eraturiko Mutualiako Prestazio Berezien Batzordeak, pertsona onuradunek aurkeztutako gizarte arretarako laguntza ekonomikoen eskariak aztertzen jarraitu du, eta 2011n, aurreko ekitaldietan baino gizarte arretarako prestazio gehiago onartu ditu. Prestazio horiek, Lan eta Inmigrazio Ministerioak horretarako onarturiko aurrekontuen partidaren kontura ordaindu dira. Aurrekontuen partida horren zuzkidura, aurreko ekitaldian erregistraturiko laneko kontingentzien emaitza ekonomiko positiboaren arabera ezartzen da eta, zehatzago esanez, Mutualiak 2011rako duen gastuaren muga 400.000 eurokoa da.
Zer dira gizarte laguntzarako prestazioak? Baliabide falta dela eta, laneko istripu baten edo laneko gaixotasun baten ondorioz sorturiko behar egoerei aurre egiteko laguntza ekonomikoak behar dituzten pertsonei aitortzen zaizkien nahibadakotasunezko laguntza, zerbitzu eta arreta ekonomikoak dira.
Zein izan daitezke laguntza horiek jasotzen dituzten pertsonak? Beste batzuen kontura eta norberaren kontura ari diren langileak (Mutuak babesturikoak eta harekin bat egiten dutenak, azken horiek laneko kontingentziak babesturik dituztenean), laneko istripua edo laneko gaixotasuna jaso dutenean; beraien senideak eta eskubidedunak (ezkontidea, arbasoak, ondorengoak eta bestelako senideak), eta gutxienez urtebeteko elkarbizitzaren ondorioz senide gisa aitortzen diren pertsonak (egitatezko bikoteak).
Gizarte laguntza prestazioen zenbatekoa Laguntzen zenbatekoa, pertsona onuradunaren behar egoeraren araberakoa izango da. Mutualiako Prestazioen Batzordeak eskariak era indibidualizatuan ebazten ditu, laneko istripuaren edo laneko gaixotasunaren ondorioz gertaturiko abaguneak azaltzen dituen eskaria aztertuz, eta baita, laguntza eskatzera eramaten duten beharrezko gastu horiei erantzutea ezinezko egiten duen familia unitatearen larrialdi egoera ere. Batzordeak, gertakari eta egoera horien arabera, laguntzaren zenbatekoa ematea edo ez ematea erabakiko du. Ekitaldi honetan, Mutualiak lan talde bat eratu zuen, “Prestazio Berezien Batzordeak onetsi beharreko gizarte laguntza prestazioen kontzeptuak hedatzeko aukera aztertzeko” xedez, eta laguntzen katalogoa zabaldu egin zen, haiek hautemateko Mutuaren sailak (Osasun Saila, Prestazio Ekonomikoen prozesua eta Aholkularitza Juridikoa) ebaluatu eta Gizarte Laguntzarako Prestazioen Fitxa diseinatu eta gero. Fitxa hori paziente bakoitzaren Historia Kliniko Informatizatuari gehituko zaio, eta laguntza ekonomikoaren beharra hautemateko eta horretarako agindua emateko aukera ematen du, eta baita Mutualiako Prestazio Ekonomikoen Prozesuko gizarte langileek, pertsona onuradunekin koordinaturik, egin behar dituzten azterketak eta kudeaketak egin ditzaten ere, Prestazio Berezien Batzordearen aurrean aurkeztu eta Batzordeak horren gaineko erabakia har dezan. Azken azaroaren 30era arte, honako hauek onartu dira: l Heriotzarengatiko laguntzak: Heriotzaren ondoriozko laguntzak (egungo zenbatekoa 1.800 €) eta aurrekoen aldeko prestazioak (egungo zenbatekoa 900 € aurreko bakoitzarengatik). l Tratamendu psikologikoa senideentzat: heriotzaren edo IT prozesu larrien edo oso larrien ondorioz, sendagileak hala aginduta. l Laguntzaileentzako dietak: etxetik kanpo ospitalean egotearen ondoriozko joan-etorri edo jateko gastuak (0,19 €/ Km; dieta erdia: 10 €/egunean eta dieta osoa: 25 €/egunean), eta baita gaua igarotzea ere. l Protesiak eta ibilgailu bereziak pertsona ezinduentzat, osasun laguntza prestazioetan sartzen ez direnean (gurpildun aulki elektrikoa, protesi estetiko bereziak, scooter elektrikoa, dutxarako aulkiak, motore elektrikoa duen handbikea gurpildun aulki elektrikoetara egokitzeko, bipedestadore elektrikoa, etab.). l Oztopo arkitektonikoak kentzea: bainugelak, igarobideak, arrapalak, ibilgailua, etab. egokitzeko. Gehienez ere 18.000 €. l Etxebizitzaren alokairua, laneko istripua edo gaixotasuna jasan duen eta ospitalean dagoen langilea zaintzera doazen eta berarekin bizi ez diren zuzeneko senideentzat. l Altzari berezietarako laguntzak: ohe artikulatuak, erlaxatzeko besaulkia, dutxarako eta bainugelarako aulkia, garabi elektrikoa, transferentzia taula, etab. l Etxeko arretarako laguntzak: ospitalean sartu eta gero, familia unitatean seniderik ez duten eta beste batzuen laguntza behar duten pazienteen kasuan, etxean bertan edo etxetik kanpora egin beharreko joan-etorrietan arreta eskaini ahal izateko. l Ospitaleko laguntza: seniderik ez duelako edo haiek ezin dutelako arreta eskaintzen dion pertsona. l Pertsona ezinduei zuzendutako ikasketetarako, prestakuntzarako eta lan berregokitzapenerako laguntzak. Urte honetako abenduaren 12an burutu zen Prestazio Berezien Batzordearen azken bileran, Mutualiak, ezintasun iraunkorreko, heriotzako eta biziraupeneko prestazioen alorrean Mutualiak ezarritako erreklamazio administratiboen eta helegite jurisdikzionalen ondoriozko defentsa juridikoko gastuak jasan dituzten langile babestuen eta elkartutakoen aldeko 1.500 €-ko diru laguntza onetsi da, abokatu eta peritatze gastuengatik, eta baita Mutuarentzat kontrako emaitza irmoa izan duten aldi baterako ezintasun kontingentzia kasu zenbaitetan ere. Horrez gain, ospitalean alta jaso eta gero etxean zenbait laguntza hautemateko prozedura indartzea ere onetsi zen, familia unitatean seniderik ez duten eta beste batzuen laguntza behar duten pazienteen kasuan, ospitalean sartzeen kontrol eta jarraipen ekintzaren bitartez. SADOC-aren bitartez beharrezkoa den informazioaren koordinazioa burutu da osasun sailaren eta gizarte laguntzarako prestazioen sailaren artean.
Nola eska daitezke gizarte prestazio horiek?
l Gizarte Laguntza prestazio Eskaria betez eta ondoren Mutualiako edozein zentrotara eraman edo bidali. Gizarte Laguntzarako Prestazioa
l Informazioa edo laguntza eskatuz Mutualiako Birgaitze Zerbitzuetan, Prestazio Ekonomikoen Prozesuan (Gizarte Laguntza), Aholkularitza Juridikoan edo Mutualiako beste edozein zerbitzu edo prozesutan.
María Luisa Ortiz. Gai Juridikoetarako Zuzendaria
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa u r t a r r i l a
2 0 1 2
p re bentzioak
INSHT-aren jarraibideak amatasunak lanean izan ditzaken arriskuak ebaluatzeko eta horietatik babesteko Duela denbora gutxi, Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT) izenekoak, haurdunaldian eta edoskitzaroan egon daitezkeen laneko arriskuak identifikatzeko eta horien aurrean jarduteko zenbait jarraibide argitaratu ditu. Jarraibide horien xedea, enpresen eta inplikaturik dauden gainerako agenteen esku, haurdunaldian edo edoskitze naturalean eragina izan dezaketen arriskuak identifikatzeko eta ebaluatzeko eta arrisku horiei aurre egiteko neurriak indarrean jartzeko aholkuak bideratzea da.
Jarraibideek, enpresak, haurdunaldian eta edoskitzaroan egon daitezkeen laneko arriskuen aurrean izan beharreko jokaera aztertzen dute, eta bestetik, agente kimikoetarako, biologikoetarako, fisikoetarako, ergonomikoetarako eta psiko-sozialetarako arriskuen fitxak ematen ditu. Enpresak arriskuen hasierako ebaluazioa egin beharko du. Bertan, lanpostu guztietan amatasunerako egon daitezkeen arrisku guztiak identifikatu eta ebaluatu egingo dira, lanpostu horietan emakumerik egon edo ez. Amatasunerako arriskuak identifikatzen badira, ahal den guztietan desagerrarazi egin beharko dira. Hori ezinezkoa denean, arriskua ebaluatu eta murrizteko neurriak hartuko dira. Aldi berean, enpresak, haurdun dauden edo edoskitzaro naturalean dauden emakumeentzat arriskurik ez duten lanpostuen zerrenda egingo du, langile guztiei arriskuen berri emango die eta haurdunaldi egoera ahalik eta arinen jakinarazteko beharra azpimarratuko die. Langileak bere haurdunaldia edo edoskitzaro naturala jakinarazten dionean enpresari, eta bere egoera dela eta arriskua egon daitekeen guztietan, langile horrek betetzen duen lanpostuaren ebaluazio gehigarria egin beharko da. Prebentzio neurriak, aplikazio ordenan, honako hauek izango dira: 1.- Arriskua desagerrarazteko aukera baldin badago, enpresak desagerrarazi beharko du, eta horrela, langileak ez du jada arrisku hori izango. 2.- Hori posible ez bada, arriskua saihesteko aukera aztertuko da, laneko baldintzak edo laneko denbora egokituz, arriskua duten lanak egitea saihestuz, eta horrela, langileak ez du jada arrisku hori izango. 3.- Hori ere ezinezkoa baldin bada, enpresak, langileak, bere egoera dela eta arriskurik izango ez duen beste lanpostu bat dagoen aztertu beharko du, eta, horretarako, aurretik eginik egon beharko den, haurdunaldirako eta edoskitze naturalerako arriskurik ez duten lanpostuen zerrenda erabiliko du, eta, ondoren, langilea lanpostu horretara eramango du. 4.- Lanpostuz aldatzea ere ezinezkoa baldin bada, arriskuko haurdunaldiaren edo edoskitzearen ondoriozko kontratu etetea bultzatuko da. Jarraibideetan ematen diren arriskuen fitxek, 39/97 Errege Dekretuaren VII. eta VIII. eranskinetan aipatzen diren arriskuak jasotzen dituzte, eta nahiko informazio kontrastatua duten agente garrantzitsuak gehitzen dira. Agente bakoitzaren kasuan, agente horrek haurdunaldian izan ditzakeen ondorioak definitzen dira, horren aurrean egotea eska dezaketen lanen zerrenda adierazgarria ematen da eta prebentzio neurri orokorrak adierazten dira. Jarraibide horiek izaera orokorra dute, eta ez dute emakume bat bere lanpostutik bereizteko komenigarritasuna ezartzeko tresna izan nahi. Horrela, egoera jakin bakoitzerako, erabakia, arriskuen ebaluazio gehigarrian eta dagokion sendagilearen irizpidearen arabera hartu beharko da.
Jaione FernĂĄndez, Mutualiako Prebentzio Saila
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa u r t a r r i l a
2 0 1 2
a ra u dia
LI eta LG-a araupetzea etxeko lanetan ari diren langileengan (Azaroaren 4ko 1596/2011 E.D.) Laneko Kontingentzien ondoriozko babes ekintza Gizarte Segurantzaren Etxeko Langileen Erregimen Bereziaren barruan dauden langileei zabaltzea ez da inolako berrikuntzarik legeari dagokionez, izan ere, luzapen hori 2011ko urtarrilaren 1eko ondoreez burutu baitzen, 2011. urteko Estatuko Aurrekontu Orokorren Legearen Hirugarren Azken Xedapenaren bitartez Gizarte Segurantzaren Lege Orokorrari gehitzen zaion Berrogeita hamahirugarren Xedapen Gehigarriaren bitartez.
Azaroaren 4ko 1596/2011 Errege Dekretuak luzapen hori gauzatzen du, bere 1. artikuluan esaten duenean “Gizarte Segurantzako Araudi Berezian babestutzat hartzen dira LI eta LG-aren ondoriozko kontingentziak, Araudi Orokorrean ezarritako termino eta baldintza berberetan, laneko kontingentzia horien bitartez Erregimen Orokorrean aitortzen diren laneko kontingentzia berberak onartuz, baina Errege Dekretu honetan ezartzen diren eta ondoren aztertuko ditugun terminoetan eta baldintzetan”. Dena den, azpimarratu behar da, Errege Dekretuak berak aurreikusten duen bezala, arauzko garapen hori, egin beharreko egokitzapenaren kalterik gabe egingo dela, 2011ko urtarrilaren 1eko ondorez 27/2011 Legea indarrean sartzen denean, Erregimen Berezi hori Erregimen Orokorrean sartzeari dagokionez, Etxeko Langileentzako Sistema Bereziaren bitartez. Egokitzapen hori funtsezkoa da afiliazioa, alta eta bajak eskatu behar dituzten eta kotizatu behar duten subjektuen kasuan. Oinarri gisa aipatu behar dugu 27/2011 Legeak 6 hilabeteko epealdia aurreikusten duela, lana ematen duten subjektuek zein Erregimen Berezitik etorritako langileek Gizarte Segurantzako Diruzaintza Nagusiari, Erregimen Orokorreko Etxeko Langileen Erregimen Berezian sartu izana jakinarazteko. Hori dela eta, trantsizio epealdi horretan (2012-01-01etik 1.7.2012.07.01era) Erregimen berezian altan jarraitzen duten Etxeko Langileentzat bakarrik, bereizketa egongo da alta emateko eta kotizatzeko beharra duten subjektuetan, lan egiten duen pertsonak bere zerbitzuak lan emaile bakarrarentzat era esklusiboan egitearen edo bere zerbitzuak, izaera partzialez edo jarraipenik gabeez lan emaile bat batentzat edo gehiagorentzat eskaintzearen arabera (1. kasuan, lana ematen duena izango da alta emateko eta kotizatzeko beharra duena, eta 2. kasuan, langilea da behar hori duena). Hori dela eta, Erregimen Berezitik etorritako langileek Erregimen Orokorreko Etxeko Langileen Erregimen Berezian sartzetik aurrera, ALTA EMATEA ETA KOTIZATZEA IZAPIDETZEKO BEHARRA EZ DAGO JADA LANGILEAREN GAIN, LANGILEAK BERE LANA EGITEN DUEN FAMILIAKO ETXEAREN TITULARRAREN GAINEAN BAIZIK, LAN HORI ERA ESKLUSIBOAN EDO EGONKORREAN EDO ERA PARTZIALEAN EDO JARRAIPENIK GABEAN EGITEN BADU ERE.
Berrikuntza nagusiak
l LI eta LG kontzeptua: Erregimen orokorreko berbera (LGSS-aren 115. eta 116. artikuluak). l Ekintza babeslea: Osasun Arreta / Berreskuratze profesionala / ABE-IT / Ezintasun Iraunkorra / Heriotza eta Biziraupena eta Ezintasunik eragiten Ez duten Lesio Iraunkorrak. l Ez da prestazioen errekargua aplikatzen segurtasun neurrien falta dela eta. l Prestazioak onartzeko eta ordaintzeko: beharrezkoa izango da afiliazioari, altei eta kotizazioari dagozkien betebeharrak beteta izatea. l Afiliazio, alta eta kotizazio betebeharrak ez betetzea, hori egitea lana ematen duenari dagokionean: prestazioak onartuko dira (aseguru etxearen kargura), lana ematen duenari eskatu ahal zaizkion erantzukizunen kalterik gabe, kotizazioaren ordainketari eta LISOS aplikatzearen ondorioz egon daitezkeen zehapen posibleei dagokienez, baina ez prestazioei dagokienez (Desberdintasuna Erregimen Orokorrarekin alderatuz, hartan enpresariari egozten baitzaio prestazioen ardura). l IT x CP: laneko bajako bederatzigarren egunetik aurrera ordainduko da, eta 4. egunetik 8. egunera bitarteko prestazioaren ordainketa, biak barne, lana ematen duen subjektuak ordaindu beharko du. l Zenbatekoa: oinarri araupetzailearen %75. l Oinarri araupetzailea: baja gertatu aurreko hilabeteko kotizazio oinarriak ezarritakoa zati 30 izango da. l Kudeaketa eta kontrola: Erakunde kudeatzaileak edo Mutuek burutuko dute. l Arrisku prestazioak haurdunaldian eta edoskitzaroan: amatasunaren, aitatasunaren, haurdunaldiko eta edoskitzaroko arriskuak araupetzen dituen martxoaren 6ko 295/2009 ED-an ezarritako termino berberetan. l IP, LPNI eta MyS prestazioetan: Oinarri araupetzailea, oinarri araupetzaile hori eragin duen eguneko kotizazio oinarriaren baliokidea izango da. l Onespena eta ordainketa: Erregimen Orokorraren termino berberetan. l Aseguru etxea aukeratzeko epea: 30 egun baliodun 2012-01-01etik aurrera. Epearen barruan aukeratzen ez bada, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak edo Itsasoko Gizarte Institutuak estaliko dute. l Indarrean sartuko den eguna: BOE-an 2011-11-17an argitaratu eta hurrengo hilabetearen lehen egunean.
Mª José Marcilla, Aholkularitza juridikoko letraduna
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa u r t a r r i l a
2 0 1 2
p re bentzioa
Gertakarien jakinarazpenari eta ikerketari buruzko aholkua Erakundean izandako gertakariak, istripu bat eragin dezaketen arrisku egoerei buruzko oso informazio iturri garrantzitsua dira, eta horiek ezagutzea etorkizunean antzeko egoerak ekidin ditzake. Gertakari gisa, lesioak eragiten ez dituzten istripuak ulertuko ditugu. Hori dela eta, istripu bat gertatzean jarraitu beharreko jakinarazpen bide ezarriak eta ezagunak jarraitu behar diren bezala (asistentzia partea, istripuen ikerketa, etab.), komenigarria da, baita ere, gertakari horiek jakinarazteko sistema ezarrita izatea.
Komenigarria da enpresan izandako gertakariak jakinarazteko beharra azpimarratzea, istripuak edo beste gertakari batzuk gertatzeko aukera murrizten duten neurri gisa. Zenbat eta gertakari gehiago jakinarazi, egoera ez egokiei buruzko informazio gehiago eta horiek zuzentzeko edo konpontzeko aukera gehiago. Gertakarien jakinarazpena indartzeko honako hau gomendatzen da: l Gertakariak jakinarazteko sistema azkarra ezartzea. Bertan, jakinarazpenerako bidea (nori jakinarazten zaion) eta hori egiteko modua (nola jakinarazten den) ezarri beharko dira. l Langile guztiei, izandako gertakariak jakinarazteko bideak eta modua adierazi beharko zaizkie, eta informazio hori aldian behin errepikatu beharko da. l Gertakarien jakinarazpena integraturik egon dadin, komenigarria da egindako jakinarazpenek jarduketak sortzea eta horiek ezagutzea. Ondorioz, gertakariak ikertu beharko dira, burutu beharreko jarduketak burutu beharko dira, eta horien emaitzak erakunde osoari jakinarazi beharko zaizkio. Como ayuda para la sensibilización del personal sobre la importancia de la notificación de los incidentes, ponemos a vuestra disposición una campaña de concienciación sobre la comunicación de los accidentes e incidentes. Kanpaina
Kuoten Kargurako Prebentzio Saila
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa u r t a r r i l a
2 0 1 2
p re s t akuntz a
Laneko arriskuen prebentzio alorreko dibulgazio eta prestakuntza jardueren 2012ko egutegia Urtero bezala, Mutualiako Prebentzio Sailak, gure bazkideen esku jartzen ditugun dibulgazio eta prestakuntza jardueren egutegia burutu du. Jardunaldiak Enpresariei, agintariei, izendatutako langileei, prebentzioko langile teknikoei eta aholkularitzei daude zuzendurik, eta LI estaldura duten pertsona autonomoek, laneko arriskuen prebentzioko oinarrizko mailako gaikuntza ikastaroa ere egin dezakete. Berrikuntza gisa, aurten “Prebentzio Baliabideari” buruzko jardunaldia sartu dugu. Bertan irudi berria, bere betebeharrak, erantzukizunak, etab. aztertzen dira, eta haren kudeaketa aurrera eramateko laguntza bideratzen da. Aurreko edizioetan bezala, izen emateak doakoak izango dira. Parte hartzeko interesa izanez gero, Prebentzio Sailarekin jar zaitezkete harremanetan, prevención@mutualia.es helbidearen, web gunearen edo ondorengo zenbakien bitartez.
l Bizkaia: 94 404 21 05 l Gipuzkoa: 943 440 526 l Alaba/Araba: 945 009 077
Jarduera
Nori zuzendua
Laneko istripuen eta laneko gaixotasunen ikerketa. Enpresaren betebeharrak. LI eta LG-en ikerketaren metodologia. Kasu praktikoak. LI eta LG komunikazioa.
Tokia
Urt Ots. Mar. Apr. Mai. Ek. Uzt. Abu. Irail. Urr. Aza. Abn.
Gasteiz 9 11
Haurdun dauden, erditu duten edo edoskitzaroan dauden emakumeen babesa. Legedia aplikagarria. Ebaluaziorako prozedura. Prestazioaren kudeaketa. Prebentzioaren kudeaketa ENPRESA TXIKIETAN. Enpresaren betebeharrak. Prebentzio Planaren burutzapena eta ezarpena.
Ordua
09:3011:30
Donostia 16 18 Bilbao 23 25 Gasteiz 17 6
09:3013:30 Enpresariak, agintariak, izendatutako langileak, prebentzioko 09:30langile teknikoak, 12:30 LI estaldura duten pertsona autonomoak eta aholkularitzak.
Laneko gaixotasunak Laneko gaixotasunen kontrola eta kudeaketa
09:3013:30
Donostia 23 13 Bilbao 26 20 Gasteiz 8 15 Donostia 15 29 Bilbao 22 22 Gasteiz 6 13 Donostia 13 20 Bilbao 20 27
Prebentzio baliabidea Betebeharrak, presentzia, izendapena, ezaugarriak, kudeaketa, beharrezko bilakatzen duten egoera,… Laneko arriskuen prebentzioaren oinarrizko maila (50 h) INSHT-aren urruneko LAP oinarrizko mailarako gaikuntza ikastaroa, ikaslea orientatzeko 5 orduko presentziazko jardunaldiarekin osatua.
Gasteiz 15 16 09:3011:30
Donostia 22 23 Bilbao 29 30
LI estaldura duten pertsona autonomoak
08:3013:30
Gasteiz
17 17 2
Donostia
24 31 9
Bilbao
31 24 16
Prestakuntza gela
Mutualiako Prebentzio Saila
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa u r t a r r i l a
2 0 1 2
e n p resen gau rko tas u na Mikel Barroni, Futubideko gerenteari, elkarrizketa
“Adimen urritasuna duten pertsonen senideei beraien etorkizunari buruz ematen diegun lasaitasuna oso pozgarria da” Zer da Futubide? Futubide adimen urritasuna duten, judizialki ezindurik dauden eta zainketa gabeko egoeran dauden pertsonen zainketan aritzen den Fundazioa da. Gure misioa, arrazoi batengatik edo bestearengatik familiarik gabe geratu diren edo familiak zaindu ezin dituen pertsonez arduratzea da.
Zer motatako jarduerak burutzen ditu? Guk Tutela Zerbitzua eskaintzen dugu, izenaren esanahi zabalenean, hau da, eremu pertsonalean, lan profesionalaren bitartez –hurbiletik, sentsibilitatez eta lotura berriak indartuz–, zein boluntarioen bitartez, tutelaturiko pertsonekin erlazio beroa eta gertukoa ezarriz. Gizarte eremuan, tutelaturiko pertsonen partaidetza bultzatuz eguneroko jarduketako alderdi guztietan, eta ondarearen eremuan, ondasunen administrazioan zorroztasunez eta eraginkortasunez jokatuz eta Epaitegiei eta beste administrazio batzuei eskaini beharreko zerbitzuan gardentasuna erakutsiz.
Bestelako zein zerbitzu eskaintzen duzue? Horrez gain, duela zenbait urtetatik hona, Aurretutela Zerbitzua eskaintzen dugu, bi ikuspegitatik. Alde batetik, ezgaikuntza eta tutela prozedurari buruzko informazioa eta aholkularitza eskainiz, eta bestetik, senideek ardura hori burutu ezin dutenean tutelaren egoera konponduta uzteko aukera ematen duen Testamentu-Tutelaren irudiaren bitartez. Futubide tutela egiteko hautagai gisa agertzen da gurasoen-tutoreen testamentuan, dagokion epai-agintariak hori berresten baldin badu, eta, elkarren arteko akordio bitartez, ezintasuna duten seme-alaben etorkizuna ziurtatzen du. Horretarako, Familia Protokoloa idatziko da. Hau da, familiaren tutelatik erakundeen tutelara eman beharreko aldaketa antolatzen du.
Zein onura ematen dizkio gizarteari? Fundazioa duela 20 urte sortu zen, urritasuna zuten pertsonen gurasoen arduraren ondorioz, familia jada ez dagoenean beraien seme-alaben etorkizunaz pentsatzen hasi zirenean. 1991n ez zegoen Bizkaian zerbitzu hori eskaintzen zuen erakunde publikorik edo pribaturik. Inork ezin zion erantzunik eman galdera honi: nork zainduko du nire senidea ni ez nagoenean?… Adimen urritasuna duten pertsonen senideei, beraien senideen etorkizunaren inguruan gaur egun eskaintzen diegun lasaitasunak pozez betetzen gaitu.
Zein dira edo izan daitezke Futubideren zerbitzuen erabiltzaileak? Futubidek adimen urritasuna duten pertsonei eta beraien familiei eskaintzen dizkie bere zerbitzuak.
Futubidek bere 20. urteurrena ospatu du duela denbora gutxi. Nola aldatu dira Fundazioa bera eta lan egiteko ingurunea? Jada ez dugu antz handirik duela 20 urte 10 tutelarekin eta ia giza baliabiderik gabe lanean hasi ginen erakunde harekin. Gaur egun ia 120 pertsonaren ardura dugu, eta 56 boluntarioren laguntza jasotzen dugu, 12 profesionalek osatutako taldeaz gain. Denbora horretan izan dugun bilakaera oso garrantzitsua izan da, alde guztietatik. Erreferente bilakatu gara estatu mailan, gure eredu propioarekin. Eredu horretan, Tutela edo Aurretutela zerbitzua jasotzen duten pertsonak dira ardatza, eta beraien etorkizunaren plangintzan parte hartzen dute, bakoitza bere aukeren arabera, era aktiboan.
Zein dira etorkizuneko erronkak? Asko dira datozen 20 urteetarako ditugun erronkak. Azken urteetako hazkunde garrantzitsua sendotu nahi dugu eta, horrez gain, Bizkaian ardura hori burutzen duen erakunde publikoarekin, Bizkaiko Tutela Institutuarekin, dugun elkarlana indartu eta zabaldu nahi dugu. Epe laburrean gure egoitza zabaltzea aurreikusi dugu, BBK-k lokal berria utzi digu eta. Horrez gain, esfortzua egingo dugu, beraien borondatez Fundazioari lagundu nahi dioten pertsona gehiago bilatzeko, boluntarioak gure lan egiteko ereduaren nortasun ezaugarria baitira. Aurten, 20. urteurrenaz baliatuz, gure komunikazio tresnak berraztertuko ditugu, barrukoak zein kanpokoak, Futubideren jarduera eta helburuak zein diren argiago adierazi ahal izateko.
a z a l a