mutua m a r t x o a
2 0 1 2
informazioa 1 5 . z b k
g au r e g u n
Mutualiak “Berdintasuna enpresan” aintzatespena lortu du, tratu eta aukera berdintasun politikak aplikatzeagatik Mutualiak “Berdintasuna enpresan” aintzatespena lortu du. Sari hori Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioak ematen du, Aukera Berdintasunerako Zuzendaritza Nagusiaren bitartez. Horrela, Mutualia, aintzatespen hori lortu duen lehen mutua bilakatu da.
b e rriku n t z a
ar audia
Kontratu modalitateei eta kontratazio sustapen neurriei buruzko gidaliburua 2012ko otsailaren 10ean argitaraturiko azken lan erreforma dela eta, Enplegu eta Gizarte Segurantza Ministerioak, Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoaren bitartez, berrikuntza horren ondoren indarrean dauden kontratu modalitate guztiak biltzen dituen gidaliburua argitaratu du. Bertan, kontratu horien eskakizunak, ezaugarriak, formalizazioa, pizgarriak eta hobariak jasotzen dira, hobeto ulertzeko eta kasu bakoitzean aplikatu ahal izateko.
GUÍA D MEDIDA
E MOD
S DE F
ALIDA
OMEN
DES D
E CON
Y
TO DE MARZO
TRATO
LA CO
S
Etxeko Lanetan ari den langilearen araudi berriarekin, beti dute ez ohiko bi ordainketa jasotzeko eskubidea?
NTRAT
2012
ACIÓN
g iza rte l a g u n t z a prestazi o ak
2012ko kanpaina
Mutualiaren laguntza bereziak bizitza kalitatea hobetzeko Mutualiaren gizarte laguntza prestazioak, lan istripu baten edo laneko gaixotasun baten ondorioz sorturiko behar egoerei erantzuteko zerbitzuak eta laguntza ekonomikoak dira. Joaquín Báezek, Mutualiako kide zen langileak, laguntza horiek jasotzeko eskakizun guztiak betetzen zituen, bere gorputzaren erdiaren mugikortasunean eragin larria izan zuen buruko isuria jasan eta gero. Iker semea eta Alejandro laguna gurekin egon dira, gertaturikoak familian eragin zuen zorigaitzaren berri emateko eta, Mutualiatik, Prestazio Berezien Batzordearen bitartez jaso zuten laguntza Joaquien bizitza kalitatea hobetzeko “funtsezkoa” izan dela kontatzeko.
Bonus pizgarri berezia Prebentzioaren alorrean, laneko istripu mailaren murrizketan eta prebentzioan era eraginkorrean lagundu duten inbertsioak egiteagatik laneko kontingentzien kotizazioen murrizketa jaso nahi duten enpresek, 2012ko apirilaren 1etik maiatzaren 15era luzatzen den epean aurkez ditzakete beraien eskariak, apirilaren 1eko 404/2010 Errege Dekretuan eta hori garatzen duen ekainaren 2ko TIN/1448/2010 Aginduan adierazten denez. Aurreko 2010eko eta 2011ko bi kanpainetan, epe hori ekainaren 30era arte luzatu da, baina artikulu hau argitaratzen den egunean, oraindik ez dakigu epea luzatuko den ala ez.
Alejandro eta Iker Sustraiak aldizkarirako argazkian, gure lankide den Gemmarekin.
p reb e n t z i o a
Haurdunaldian edo edoskitzaroan egon daitekeen arriskuaren aurreko jarduketarako barne prozedura Emakumeek gero eta presentzia handiagoa dutenez produkzio sektore guztietan, Laneko Arriskuen Prebentziorako Legeak ezarri duenez, ezinbestekoa da Arriskuen Ebaluazioak, langileen edo umekiaren osasunean eragin kaltegarria izan ditzaketen laneko agenteen, prozeduren edo baldintzen esposizioaren izaera, maila eta iraupena ere kontuan izatea. Betebehar horren kudeaketa eraginkorra egin ahal izateko, idatzizko prozedura bitartez, erakundeak alor horretan aurrera eraman beharreko jarduketa jarraibideak ezartzea oso komenigarria da.
hobekuntzak
Akordioa Sueskolarekin, Mutualiako kide diren enpresentzat
prest akunt z a
Apirileko ikastaroak Datorren apirilerako, Mutualiak “Prebentzioaren Kudeaketa enpresa txikietan” gaiari buruzko prestakuntza jardunaldiak antolatu ditu. Jardunaldi horiek gure Prebentzio Sailak emango ditu. Jardunaldiak enpresariei, nagusiei, izendaturiko langileei, prebentzioko alor teknikoko langileei, AT estaldura duten autonomoei eta aholkularitzei zuzenduta daude.
kalit at ea
Mutualiak ISO 14001 ziurtapena jaso du Otsailaren 20tik 24ra bitarteko astean, Mutualiak ISO 9001 Ziurtapena (Kalitatea) berriztatzeko, OHSAS 18001 Ziurtapenaren (Prebentzioa) jarraipenerako eta ISO 14001 ziurtapen posiblerako auditoria jaso zuen. Auditoria egin zuen enpresak, mutuak ingurumenarekin erlazionaturiko alderdietan egindako lana aitortu zuen, orain arte gure historialean egon ez den azken ziurtapen hori ematean.
Mutualiak berriztatu egin du SUESKOLArekin zuen elkarlanerako hitzarmena. Hitzarmen horren bitartez, Mutualiako kide diren enpresek egindako ikastaroaren kostuaren %10eko beherapena dute.
Eman iritzia MUTUA INFORMAZIOA gure aldizkari digitalaren zenbaki berri bat bidali dizugu, eta gustatzen zaizun ala ez, ezer aldatuko zenukeen edo formatuaz edo gaiez iruzkinik egin nahi duzun jakin nahi genuke. Lagundu nahi badiguzu, edozein iruzkin mota egin dezakezu hurrengo helbide elektronikoaren bitartez: mutuainformacion@mutualia.es
www.mutualia.es 900 50 60 70 Aldizkariaren beste zenbaki batzuk interesatzen baldin bazaizkizu, sakatu hemen
a z a l a
mutua
informazioa m a r t x o a
2 0 1 2
g a u r egun
Mutualiak “Berdintasuna enpresan” aintzatespena lortu du, tratu eta aukera berdintasun politikak aplikatzeagatik Mutualiak “Berdintasuna enpresan” aintzatespena lortu du. Sari hori Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioak ematen du, Aukera Berdintasunerako Zuzendaritza Nagusiaren bitartez. Horrela, Mutualia, aintzatespen hori lortu duen lehen mutua bilakatu da.
Aintzatespen horrek, “langile guztien, gizonezkoen zein emakumezkoen aurrean berdintasun politikak aplikatzeko orduan, legedian aurreikusitako terminoetan, jarduera bereziak eta nabarmenak aurrera eraman dituzten erakundeak saritzen ditu batez ere”. Mutualiak berdintasun politikak daramatza aurrera Emakumeen eta gizonen arteko benetako berdintasunerako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoa argitaratu zenetik. Gaur egun, mutua, 2014. urtera arte indarrean egongo den 3. Berdintasun Plana ari da burutzen. Hirugarren plan horrek, 2008. urtean onetsitako 1. planaren eta 2009tik 2011ra indarrean egon den 2. planean ezarritako emakumeen eta gizonen arteko berdintasunerako politiken jarraipena eta finkapena ekarriko ditu. Plan horietan bildutako berdintasun politikak zuzendaritzaren eta sindikatuen ordezkaritzaren artean daude adosturik. Plan horiek, Mutualian ordezkaritza duten sindikatu guztien on iritzia dute, Mutualiako Zuzendaritzarekin batera osatzen duten Berdintasunerako Batzorde iraunkorraren bitartez. 2008. urtean, Mutualia, Berdintasunerako 1. Planaren sinadurarekin, Berdintasun Plana sinatu zuen Estatuko lehen mutua eta zortzigarren enpresa bilakatu zen, sindikatuen ordezkaritzarekin lortutako adostasunaren ondoren. Orain Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioaren aintzatespena lortu duten Mutualiako berdintasun politiken barruan zenbait alderdi biltzen dira, enpresan sartzea eta kontratazioa, lanbideen araberako segregazioa, sustapena, prestakuntza, ordainketa, laneko eta familiako bizitzaren bateratzea, sexu jazarpena eta generoaren ondoriozko jazarpena, sentsibilizazioa eta komunikazioa. Ildo horren barruan, sexuaren araberako edozein baztertze aztarna kentzearen aldeko apustua egin da, aukeraketa, kontratazio, sustapen eta soldataren ordainketa alorretan. Halaber, familiako, laneko eta norberaren bizitza bateratzeko neurriak azpimarratu behar dira, Emakumeen eta gizonen arteko benetako berdintasunerako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoan ezarritakoa hobetzen baitute. Mutualiak hobekuntza garrantzitsuak ezarri ditu azken urteetan berdintasunaren alorrean, enpresan sartzeari eta sustapenari dagokienez. Horien artean, emakumeak Mutualiako lan taldea osatzen duten laneko kategoria eta maila jakin batzuetan duen ordezkaritza maila urria zuzentzera bideratutako zenbait ekintza positiboak azpimarratu behar dira, emakumeak, ordezkaritza txikia duten zenbait lanpostu lortzeko animatu ahal izateko. Ekintza positibo hori, enpresan sartzeko orduan zein enpresa barruko sustapenetan aplikatzen da. Aurrera eramandako beste ekintza estrategikoetako bat, lantalde osoa berdintasunaren alorrean sentsibilizatzea da. Mutualiak Gatazken Ebazpenerako Prozedura ere aztertu du, bertan, berdintasunaren alorrean gerta daitezkeen zenbait gatazkaren aurrean jarduteko modua ezartzeko. Horien artean sexu jazarpena eta generoaren ondoriozko jazarpena daude.
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa m a r t x o a
2 0 1 2
a r a u dia
Etxeko Lanetan ari den langilearen lan harremanen eta Gizarte Segurantzako kotizazioaren alorreko araudi berriarekin, beti dute ez ohiko bi ordainketa jasotzeko eskubidea? Etxeko langileen araudiak, laneko baldintzei zein Gizarte Segurantzaren alorrean jasotzen duten babesari dagokienez, oso aldaketa garrantzitsuak jaso ditu 2011. urtean eta 2012. urtearen hasieran. Prozesu hori, beste arau batzuen artean, Familiako etxeko zerbitzuaren izaera bereziko lan erlazioa araupetzen duen 1620/2011 Errege Dekretuan eta Gizarte Segurantzaren sistema eguneratzeko, egokitzeko eta modernizatzeko 27/2011 Legearen 39. Xedapen Gehigarrian zehazten da, besteak beste. Xedapen horrek, Etxeko Langileen orain arteko Araubide Berezia Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean sartzea agintzen du, Sistema berezia eratuz. 1620/2011 Errege Dekretuak, beste alderdi batzuen artean, etxeko langileen ordainketarako oinarrizko baldintzak araupetzen ditu, eta bere xedapenak 2012ko urtarrilaren batetik aurrera sartzen dira indarrean. Ez ohiko ordainketen kasu zehatzean, 1424/1985 Errege Dekretuan aurreikusten zen aurreko erregularizazioaren arabera, urtean ez ohiko bi ordainketa aurreikusten ziren. Ez ohiko ordainketa horiek urteko sei hileko bakoitza amaitzean jasoko lirateke, sei hileko horretan lan egindako denboraren arabera. Gutxieneko kopurua, 15 egun naturaleko soldataren baliokidea izango litzateke. Araudi berriaren arabera, urtean ez ohiko bi ordainketa egongo dira, eta, bestelakorik adostu ez bada, urteko sei hileko bakoitza amaitzean jasoko dira, sei hileko horretan lan egindako denboraren arabera. Horren zenbatekoa aldeek erabakitzen dutena izango da, eta, gutxienez, urtean lanbide arteko gutxieneko soldataren zenbatekoa dirutan ordaintzeko adinakoa izan beharko da. Itxuraz, ez dago alde handirik araudi baten eta bestearen artean, baina gaia asko zaildu da, langile horiek Gizarte Segurantzan babesteari buruzko araudi berriarekin, Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean sartuz, Sistema bereziaren bitartez. Araudi horren ondorioz, besteak beste, lana ematen duen pertsonak, kotizazioak egin behar ditu. Aurreko sistemarekin, ia kasu guztietan, kotizatzeko behar hori lan egiten zuen pertsonaren gain zegoen. Araubide juridiko berri horren bitartez, behin betiko desagerrarazten da bere zerbitzuak era iraunkorrean eta lana ematen dion pertsona bakarrarentzat eskaintzen dituen etxeko langilearen eta era partzialean edo jarraipenik gabe pertsona batentzat edo gehiagorentzat lan egiten duen langilearen arteko desberdintasuna. 27/2011 legearen bitartez, etxeko langilearen modalitate bakarra aurreikusten da, bere lana luzeagoa edo laburragoa bada edo lana pertsona batentzat edo gehiagorentzat egiten badu ere, eta beti ere, beste batzuen kontura ari diren langile gisa hartuak izango dira, eta, ondorioz, tratamendu juridiko berbera merezi dute. Lana ematen duen pertsonak etxeko langileari Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean alta eman dionean, harengatik kotizatu beharko du, 184/2012 Aginduan ezarritako kotizazio oinarrien eskalaren arabera. Eskala hori aplikatzeko orduan, benetako ordainketak hartzen dira kontuan. Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 109.1. artikuluak xedatzen duenez, beharrezkoa da prorrata bidezko kotizazio oinarriari gehitzea, hilekoa baino gehiagoko epemuga duten ordainketa guztien kasuan. Prorrata hori, kotizatu beharreko hamabi hilabeteetara aplikatu beharko da. Balizko horren adibiderik argiena ez ohiko ordainketei dagokiena da. Aurreko guztia kontuan izanik, 1620/2011 Errege Dekretuak, bere 8. artikuluan, soldata, lana ematen duen pertsonaren eta lana egiten duen pertsonaren artean adostutakoa izango dela xedatzen du, beti ere urte osoko lanbide arteko gutxieneko soldata (LGS-SMI) bermatuz, lan egindako jardunaldiaren proportzioan. 2012-01-01ean indarrean dagoen lanbide arteko gutxieneko soldata hilean 641,4 eurokoa da, 1888/2011 Errege Dekretuak xedatzen duenez. Hala ere, gogoratu behar da kotizazioa soldata errealen arabera egiten dela. Hori dela eta, ondore horietarako ezinbestekoa da kanpoko erregimenean, orduka egiten den lana eta, une oro toki berean eta era iraunkorrean egiten den lana ongi bereiztea. Eta bereizketa horretarako ezinbestekoa da urtean, lana ematen duen pertsona berarentzat, zerbitzuan ematen den egun kopuru osoa zehaztea. Orduka egiten den lan balizkoaren aurrean gaudela ulertuko dugu, urtean, lana ematen duen pertsona berarentzat zerbitzuan ematen den egun kopuru osoa 120 egunetik gorakoa ez bada. Kopuru hori gaindituz gero, langile iraunkorraren balizkoan gaudela ulertuko dugu. 120 egun horien kalkulua, Gizarte Segurantzako Kotizazio eta Kitapen Araudi Orokorrari buruzko 2064/1995 Errege Dekretuaren 46. artikuluan jasotzen denak ematen du, 1596/2011 Errege Dekretuaren 3.2. Azken Xedapenaren bitartez aldatu ondoren indarrean dagoen testuan. Bertan esaten da etxeko langile batek lana ematen duen pertsona bakarrarentzat lan egiten duenean, eta lan horien iraupena ohiko jardunaldiaren erditik gorakoa denean, langile horrek lana toki berean eta era iraunkorrean egiten duela ulertuko dela. Gogoratu behar dugu 1620/2011 Errege Dekretuaren 9.1. artikuluak, asteko gehieneko jardunaldi gisa 40 orduak ezartzen dituela. Hori dela eta, astean 20 ordu baino gehiago lan egiten duten pertsonek lana toki berean eta era iraunkorrean egiten dutela ulertuko da. 20 ordu bider 48 aste urtean, zati eguneko jardunaldiaren 8 orduak eragiketa egiten badugu, aipatutako 120 egunak lortuko ditugu. Hori oso garrantzitsua da, ondoren adieraziko duguna dela eta: l Jarraipenik gabeko ordukako lana baldin bada, kanpoko erregimenean, 2012rako orduko 5,02 €-ko LGS-SMI-a aplikatuko zaio. Kopuru horretan, igande eta jaiegunetako, ez ohiko ordainketetako eta oporretako parte proportzionala sartzen da. Kasu honetan, lan egindako orduaren gutxieneko prezioa 5,02 eurokoa da 2012. urtean, eta kopuru horretan, etxeko langilearen eskubide diren ez ohiko bi soldata osoak eta oporrak sartzen dira. Hori dela eta, oporrak edo ez ohiko soldata kobratzeko hilabeteak heltzen direnean, lana ematen duen pertsonak ez du aparteko ezer ordaindu behar, aldeek ordainketa altuagoa adostu ez baldin badute. l Beste alde batetik, lana ematen duen pertsona bakarrarentzat jardunaldi osoan edo jardunaldi partzialean urtean 120 egun baino gehiago lan egiten duen pertsonari dagokionez, ez ohiko bi ordainketak jasotzeko eskubidea izango du, aldeen artean adosten den zenbatekoarekin. Gutxienez, urtean lanbide arteko gutxieneko soldataren zenbatekoa dirutan ordaintzeko adinakoa izan beharko da, lan egindako jardunaldiaren proportzioan. 2012ko hileko LGS-SMI-a 641,40 eurokoa denez, asteko 40 orduko jardunaldi osoa lan egiten duen langileak, urteko LGS-SMI-ra heltzeko beharrezkoa den zenbatekoa izango duten ez ohiko bi ordainketa jasotzeko eskubidea izango du. Urteko LGS-SMI-a 8.979,60 eurokoa (641,40 euro x hamalau ordainketa) da. Hamabi hilabetetarako adostutako soldata aipatutako urteko LGS-SMI-ra heltzen bada, ez da zertan ez ohiko ordainketarik egin behar. Logikoa denez, aipatu ditugun hileko eta urteko LGS-SMI-ak, asteko 40 orduko jardunaldi osoari dagozkio eta, ondorioz, asteko 20-40 ordu artean dauden jardunaldi partzialen kasuan, hau da, lan erlazio iraunkortzat hartzen diren eta, ondorioz, ez ohiko bi ordainketa jasotzeko eskubidea ematen duten kasuan, LGS-SMI-aren mugak ere aipaturiko jardunaldi horren proportziozkoak izan beharko dira. Zenbait adibide praktiko planteatuko ditugu, hobeto ulertu ahal izateko: l1 . balizkoa: 40 orduko jardunaldia. 500 €-ko hileko ordainketa eta beste bi ez ohiko ordainketa oso adosten dira. Kotizaziorako oinarria 500x14/12= 583,33 izango litzateke, eta kotizazioari dagokionez, 12. zenbakian egongo litzateke. Hala ere, urteko ordainketa (7.000 €) ez litzateke urteko LGS-SMI-ra helduko (8.979,60 €), eta ondorioz, diferentzia hori langileak hartu beharko luke bere gain. l2 . balizkoa: 20 orduko jardunaldia. 500 €-ko hileko ordainketa eta beste bi ez ohiko ordainketa oso adosten dira. Kotizaziorako oinarria 500x14/12= 583,33 izango litzateke, eta kotizazioari dagokionez, 12. zenbakian egongo litzateke. Hala ere, urteko ordainketak (7.000 €) jardunaldi erdira prorrateaturiko LGS-SMI-a gaindituko luke (8.979,60/2=4489.8 €), eta ondorioz ez litzateke ordaindu beharreko diferentziarik egongo. l 3. balizkoa: 20 orduko jardunaldia. 600 €-ko hileko ordainketa adosten da, 12 hilabetetan ordaindu beharrekoa, ez ohiko ordainketei buruzko ezer aipatu gabe. Kotizaziorako oinarria 600 €-koa izango litzateke, eta kotizazioari dagokionez, 12. zenbakian egongo litzateke. Hala ere, urteko ordainketak (7.200 €) jardunaldi erdira prorrateaturiko LGS-SMI-a gaindituko luke (8.979,60/2=4489.8 €), eta ondorioz ez litzateke ordaindu beharreko diferentziarik egongo. l 4. balizkoa: Asteko 3 orduko jardunaldia. Ordu bakoitzeko 10 € ordaintzea adosten da, ez ohiko ordainketei buruzko ezer aipatu gabe. Kotizaziorako oinarria 10€x3x4 aste= 120 € izango litzateke, eta kotizazioari dagokionez, 2. zatian egongo litzateke. Hala ere, kasu honetan ez da erlazio iraunkorra, eta ordu bakoitzeko ordainketa, 2012ko LGS-SMI-ari dagokion orduko 5,02 €-tik gorakoa da. Kopuru horretan ez ohiko bi ordainketen parte proportzionala kontuan hartuta dago. Hori dela eta, ez dago abonatu beharreko ordainketarik.
Iñaki Esnal, Mutualiako Aholkularitza Juridikoko Letraduna
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa m a r t x o a
2 0 1 2
b e r rikuntza
Kontratu modalitateei eta kontratazio sustapen neurriei buruzko gidaliburua 2012ko otsailaren 10ean argitaraturiko azken lan erreforma dela eta, Enplegu eta Gizarte Segurantza Ministerioak, Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoaren bitartez, berrikuntza horren ondoren indarrean dauden kontratu modalitate guztiak biltzen dituen gidaliburua argitaratu du. Bertan, kontratu horien eskakizunak, ezaugarriak, formalizazioa, pizgarriak eta hobariak jasotzen dira, hobeto ulertzeko eta kasu bakoitzean aplikatu ahal izateko.
PDF formatua eskuratu dezakezue hemen sakatuz
GUĂ?A DE MODALIDADES DE CONTRATOS Y
MEDIDAS DE FOMENTO DE LA CONTRATACIĂ“N MARZO 2012
Eduardo Salcedo, Kudeaketa Bizkaia
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa m a r t x o a
2 0 1 2
2 0 1 2ko kanpaina
Bonus pizgarri berezia Prebentzioaren alorrean, laneko istripu mailaren murrizketan eta prebentzioan era eraginkorrean lagundu duten inbertsioak egiteagatik laneko kontingentzien kotizazioen murrizketa jaso nahi duten enpresek, 2012ko apirilaren 1etik maiatzaren 15era luzatzen den epean aurkez ditzakete beraien eskariak, apirilaren 1eko 404/2010 Errege Dekretuan eta hori garatzen duen ekainaren 2ko TIN/1448/2010 Aginduan adierazten denez. Aurreko 2010eko eta 2011ko bi kanpainetan, epe hori ekainaren 30era arte luzatu da, baina artikulu hau argitaratzen den egunean, oraindik ez dakigu epea luzatuko den ala ez.
Iaz bezala, jarduera kode bera (CNAE) duten enpresa bateko (IFK bereko) kotizazio kontuko kode guztiak eskari berean bilduko dira, AT/EP-en araberako kotizazio ondoreetarako, eta enpresak, kotizazio ondoreetarako IFK-CNAE talde desberdin adina eskari aurkeztu beharko ditu. Enpresak bere langileen laneko kontingentziak Mutua baten baino gehiagoren bitartez babesturik dituenean, eskari bakarra egin beharko du, kotizazio kontu kode nagusia babesturik duen Erakundean. Horrez gain, IFK-CNAE talde bat baino gehiago baldin badu, eskari bakarra, kotizazio kontu kode zaharrena babesturik duen Erakundean aurkeztu beharko du. Bonus 2012 kanpaina honetako pizgarria eskuratu ahal izateko, gutxienez laneko kontingentzien ondoriozko 5.000€-ko kotizazio bolumena lortu beharko da honako epealdi hauetakoren batean: l 2009+2010+2011 behaketa epealdia, baldin eta 2009+2010 epealdian 5.000€-ak lortu ez badira. l 2010+2011 behaketa epealdia, baldin eta 2010, edo 2009+2010 epealdietan 5.000€-ak lortu ez badira. l 2011 behaketa epealdia, baldin eta 2010 edo 2009+2010 epealdietan 5.000€-ko kotizazioa gainditu baldin bada. 5.000€-ko gutxieneko kotizazio bolumena lortu ondoren, pizgarria Bonusari dagokion ekitaldian eskatu ez duen enpresari ez zaio behaketa epealdi hori kontuan izango, eta epealdi berrian berriro zenbatzen hasiko da, berriro ere 5.000€-ak lortu arte. 2009+2010+2011 behaketa epealdian 5.000€-tara heltzen ez diren enpresei dagokienez, ezin izango dute Bonus pizgarria eskatu Bonus 2013ko kanpainara arte, laneko kontingentzien ondoriozko 250 €-ko kotizazioa gainditzen baldin badute. Beste alde batetik, beharrezkoa da enpresak honako betekizun hauek bete dituela egiaztatzea: 1. Behaketa epealdian arriskuak desagerraraztera edo murriztera bideraturiko inbertsio dokumentatuak eta zehaztuak burutu izana instalazioetan, prozesuetan edo ekipoetan. 2. Gizarte Segurantzako kotizazioarekin erlazionaturiko betebehar guztietan egunean egotea. 3. Administrazio bideko ebazpen finko bitartez zehapenik jaso ez izatea behaketa epealdian, bi arau hauste larri edo gehiago edo arau hauste oso larri bat edo gehiago burutu izanagatik laneko arriskuen prebentzioaren edo Gizarte Segurantzaren alorrean. 4. Aplikazio arauan jasotzen den prebentziozko jardueren auto-adierazpen ereduan biltzen diren laneko arriskuen prebentzioaren alorreko oinarrizko betekizunak betetzea. 5. Behaketa epealdian, enpresak aurrera daraman jarduerari dagozkion istripu maila orokorraren eta muturreko istripu mailaren mugak ez gainditzea. Maila horiek, 2012. ekitaldirako Gizarte Segurantzako legezko kotizazio arauak garatzen dituen otsailaren 2ko ESS/184/2012 Aginduaren 31. artikuluan eguneratu dira. Aipatutako eskakizun guztiez gain, enpresak, gutxienez, behaketa epealdian ondorengo ekintzetako bi garatu edo burutu dituela egiaztatu beharko du: 1. Lan taldean prebentzio baliabide propioak gehitu izana (izendaturiko langileak edo prebentzio zerbitzu propioa), horretarako lege beharrik ez badu ere, edo, lehendik zituen baliabide propioak hedatu izana. 2. Enpresaren prebentzio sistemaren auditoriak egin izana, LPRL-an oinarrituz, horretarako lege beharrik ez badu ere. 3. Enpresan bide mugikortasunerako planak egotea, eginbeharreko laneko istripuak eta “in itinere” istripuak saihesteko neurri gisa. 4. Behaketa epealdian, laneko gaixotasunak izateko arriskuaren aurrean dauden enpresako langileen ehunekoa jaitsi egin dela egiaztatzea. 5. Enpresaren laneko arriskuen prebentzioari dagokion kudeaketa sistema egiaztatzea, ENAC-ek kreditaturiko erakunde baten bitartez, edo existitzen den enpresa egiaztatzaileetako baten bidez, ENAC-ek kreditaturiko erakunde batek lan hori egitea ezinezkoa denean. Kontuan izan behar da Mutuek Bonus eskariak jasotzen dituztela, eta txosten-proposamen ez lotarazlea ematen dutela. Gizarte Segurantzako Antolamendu Zuzendaritza Nagusia (DGOSS) da eskari horiek ebazteko eskumenak dituen erakundea. 2012ko kanpaina honetan eskaria aurkeztu duen enpresak jaso dezakeen pizgarriaren zenbatekoari dagokionez, bi egoera aurki ditzakegu: 1. 2011n, 2010 edo 2009+2010 behaketa epealdiei dagokien eskaria aurkeztu baldin bazen, eta DGOSS-ek aldeko iritzia eman baldin bazuen, 2012an, pizgarriak, 2011ko laneko kontingentzien kuoten %10 artekoak izan daitezke. 2. 2011n, 2010 behaketa epealdiari dagokion eskaria aurkeztu ez baldin bazen edo DGOSS-k aldeko iritzia eman ez baldin bazuen, 2012an, pizgarriak, 2011ko laneko kontingentzien kuoten %5 artekoak izan daitezke. Bi kasuetan ere, jaso beharreko pizgarriaren zenbatekoak ezin izango du inoiz behaketa epealdian prebentzioaren alorrean egindako inbertsioen egiaztaturiko zenbatekoa baino altuagoa izan. Informazio gehiago jasotzeko, www.mutualia.es web gunera sar zaitezkete. Bertan, Bonus 2012 kanpaina honetarako web-eskari eredua eta informazio osagarria aurkituko duzue. Horrez gain, Bezeroaren Arretarako Sailera zuzenean ere jo dezakezue. Aldizkari honen hurrengo zenbakian Bonus 2010 eta 2011 kanpainak aztertuko ditugu, aurkezturiko eskariei eta enpresa horiek jaso duten pizgarriaren zenbatekoari buruzko informazioa eskainiz.
Diego Badosa, A.T. eta E.P. Prestazio Ekonomikoen Arduraduna
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa m a r t x o a
2 0 1 2
g i z a rte laguntza p res tazioak
Mutualiaren laguntza bereziak bizitza kalitatea hobetzeko Mutualiaren gizarte laguntza prestazioak, lan istripu baten edo laneko gaixotasun baten ondorioz sorturiko behar egoerei erantzuteko zerbitzuak eta laguntza ekonomikoak dira. Joaquín Báezek, Mutualiako kide zen langileak, laguntza horiek jasotzeko eskakizun guztiak betetzen zituen, bere gorputzaren erdiaren mugikortasunean eragin larria izan zuen buruko isuria jasan eta gero. Iker semea eta Alejandro laguna gurekin egon dira, gertaturikoak familian eragin zuen zorigaitzaren berri emateko eta, Mutualiatik, Prestazio Berezien Batzordearen bitartez jaso zuten laguntza Joaquien bizitza kalitatea hobetzeko “funtsezkoa” izan dela kontatzeko.
2011ko otsailean, Joaquinen familiak diagnostikoa jaso zuen: eskuineko hemiplejia, afasia larriarekin. Zenbait osasun zentrotan ahalik eta osasun-kirurgia eta birgaitze tratamendurik hoberena jasotzen ari zen bitartean, Mutualiako Osasun sailetik, Erakundeko Prestazio Ekonomikoen Sailak erantzuteko moduko laguntza ekonomikoak egon zitezkeela ikusi zen, eta kasua Mutualiako Prestazio Ekonomikoen Sailera heldu zen. Bide horretan, oso garrantzitsuak izan ziren Ercilla Klinikako Lledó doktoreak, Erandioko zentroko Prestazio Ekonomikoen Prozesuko Gemma Merinok eta familiaren zorigaitza ongi ezagutzen zuen Alejandro Viciola pazientearen adiskideak aurrera eraman zituzten gestioak. Izan ere, buruko isuriak zailtasun ekonomiko larriak sortuko zituen Joaquinengan eta bere familia osoarengan. Alejandro eta Iker Sustraiak aldizkarirako argazkian, gure lankide den Gemmarekin.
Kasua ezagutu eta denbora gutxira, Mutualiako Prestazio Berezien Batzordeak, kide diren enpresen 5 ordezkarik eta sindikatuen 5 ordezkarik osatzen duten organo parekideak, gizarte laguntza onartu zuen. Ondorioz, laneko istripuaren ondorioz sortutako ez ohiko gastuei aurre egitera bideratutako zenbait ekimen jarri ziren martxan berehala. Lehenbiziko laguntzak, bere etxebizitzako bainugela presaz egokitzea, hesi arkitektonikoak kenduz, irisgarritasuna hobetzeko, eta erabateko ezintasuna aitortu arteko aldi baterako ezintasun egoerak irauten zuen bitartean, familia unitateak jasandako diru-sarreren galera hobetzea izan ziren. Horrez gain, komunikazio aurreraturako elementu teknologikoak ere eskaini zizkieten, Joaquini aplikatutako birgaitze fisikorako eta psikologikorako diziplina anitzeko programak eskatzen zituen bezala. Mutualiako Osasun Sailetik eta Prestazio Ekonomikoen Sailetik koordinaturiko plan horri esker, urtebetez lan gogorra egin eta gero, Joaquinek galdutako irisgarritasunaren eta komunikazioaren parte bat berreskuratu ahal izan du. Birgaitzeko egindako ibilbide horretan funtsezkoa izan da Aita Menni zentroan burututako lana. Mutualiak akordioa du sinaturik zentro horrekin, buruko kalteak dituzten pertsonen birgaitze kasuetarako. Joaquinek ukimenezko pantaila batean teklez idazten dituen hitzak soinu bilakatzen dituen programa bereziari esker, errazago komunika daiteke. Hizkuntza birtuala hobeto ezagutzeko, Joaquin prestakuntza berezia ari da jasotzen bere etxean bertan. Joaquinen indarrak eta esfortzuak eta senideen eta adiskideen animoak gainerako guztia egin dute. “Bilakaera benetako miraria izan da”, adierazi digu Alejandrok. Iker semeak zein Alejandro adiskideak etorkizuna orain “itxaropenez” ikusten dute. Mutualiatik “birgaitzearen miraria” posible egin duten pertsonekiko eskerroneko hitzak baino ez dituzte. Mutuako eta Aita Menni zentroko langileen artean jasotako jarraipena eta arreta “bikainak” izan dira. Mutualiaren laguntza ekonomikoari eta familiaren esku jarri diren giza eta teknika baliabideei esker, gaur egun Joaquin “paseatzeko eta bere inguruarekin komunikatzeko aukera duen pertsona da. Aldaketa ikusgarria da, eguneroko jarduna berarekin bizi izan dugunontzat”, adierazi du Ikerrek, Joaquinen seme-alabetako batek. Mutualiako Prestazio Berezien Batzordeak ematen dituen laguntza bereziak, lan istripua edo laneko gaixotasuna jaso duten eta Mutualiak babesturik dauden langileek eta beraien senideek jaso ditzaketen ez ohiko laguntzak dira. “Nik ez nuen laguntza horien berri eta esan dezaket kasu honetan oso erabilgarriak izan direla” esan digu Alejandrok. Erandioko Mutualia zentrotik, Gemma Merino, langileari laguntza eta jarraipena eskaintzeko prozesu osoaren partaide izan da. “Esfortzu berezia eskatzen duten egoerak dira, izan ere, ondorio larriak dituen erabateko ezintasuna jaso duen pertsona batez ari baikara hitz egiten, eta istripua jasan zuen pertsonak etxera eramaten zuena zela bost kideko familia batean sartzen zen soldata bakarra. Mutua gisa dugun betebeharra, pertsona hori laneko bizitzarako berreskuratzea da, eta hori posible ez balitz, bere bizitza kalitatea ahalik eta gehien hobetzeko gure eskuetan dagoen guztia egin behar dugu”. Mutualiak gizarte arretarako laguntzak ematearekin duen konpromisoa errealitatea da, eta gero eta gehiago ari da zabaltzen. 2011n, Mutuako Prestazio Berezien Batzorde parekideak 400.000 euro inguru ematen zituen mota guztietako laguntzetan: tratamendu psikologikoak senideentzat, dietak, protesiak eta ibilgailu bereziak mugikortasun arazoak dituzten pertsonentzat, etxebizitzetan hesi arkitektonikoak kentzeko laguntzak, alokairuak, altzari berezietarako laguntzak, etxean edo ospitalean jaso beharreko arreta ordaintzeko laguntzak, etab. Prestazio horiek asko eta ugariak dira, baina enpresa askok eta enpresa horietako langile gehienek ez dituzte ezagutzen.
Nola eska daitezke gizarte prestazio horiek? Oso erraza da, gure web gunean (www.mutualia.es) jaso daitekeen Gizarte Laguntza prestaziorako eskaria bete eta Mutualiako edozein zentrotan entregatuz, edo Mutualiako edozein zentrotan zuzenean eskatuz.
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa m a r t x o a
2 0 1 2
p re s t akuntz a
Apirileko ikastaroak Datorren apirilerako, Mutualiak “Prebentzioaren Kudeaketa enpresa txikietan� gaiari buruzko prestakuntza jardunaldiak antolatu ditu. Jardunaldi horiek gure Prebentzio Sailak emango ditu. Jardunaldiak enpresariei, nagusiei, izendaturiko langileei, prebentzioko alor teknikoko langileei, AT estaldura duten autonomoei eta aholkularitzei zuzenduta daude.
EJardunaldi honetan, Prebentzio Plana era argian eta errazean burutzeko eta ezartzeko modua ezagutaraziko da, plan horiek lege eskakizunetara eta enpresa bakoitzaren ezaugarrietara egokitu daitezen beharrezkoak diren irizpide guztiak emanez. Jardunaldian, Mutualiak argitaraturiko Prebentzio Plan baten eredua duen CD bat banatuko da. Jardunaldia goizeko 09:30etatik 13:30etara burutuko da, honako egun eta toki hauetan: l Apirilaren 17an Gasteizen (Makalen Etorbidea, 1) l Apirilaren 23an Donostian (Camino Doktorea kalea, 1) l Apirilaren 26an Bilbon (Henao kalea, 26) Gaiak interesgarri izango zaizkizun eta gurekin izango zaitugun itxaropena dugu. Interesaturik baldin bazaude edo izena eman nahi baduzu, gurekin harremanetan jar zaitezke 945.00.90.77, 943.44.05.26 eta 94.404.21.05 telefono zenbakietan, prevencion@mutualia.es helbide elektronikoan edo www.mutualia.es web gunean.
Mutualiako Prebentzio Saila
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa m a r t x o a
2 0 1 2
p re bentzioa
Haurdunaldian edo edoskitzaroan egon daitekeen arriskuaren aurreko jarduketarako barne prozedura Emakumeek gero eta presentzia handiagoa dutenez produkzio sektore guztietan, Laneko Arriskuen Prebentziorako Legeak ezarri duenez, ezinbestekoa da Arriskuen Ebaluazioak, langileen edo umekiaren osasunean eragin kaltegarria izan ditzaketen laneko agenteen, prozeduren edo baldintzen esposizioaren izaera, maila eta iraupena ere kontuan izatea. Betebehar horren kudeaketa eraginkorra egin ahal izateko, idatzizko prozedura bitartez, erakundeak alor horretan aurrera eraman beharreko jarduketa jarraibideak ezartzea oso komenigarria da. Orientazio gisa, Mutualiako Prebentzio Sailetik, haurdunaldiko eta edoskitzaroko arriskua kudeatzeko prozedura prestatu dugu. Prozedura hori, gure kide diren enpresa guztien esku dago. INSHT-k alor horretan kaleratu dituen azken jarraibideetara egokituta dago. Eredu horretan, lehen pauso gisa, lanpostu guztien hasierako ebaluazioa egin beharko da, haurdunaldi, duela denbora gutxi izandako erditze eta edoskitze natural egoeran egotearen ondorioz egon daitezkeen arriskuei dagokienez. Hasierako ebaluazio horretan, haurdunaldi edo/eta edoskitze natural egoeraren ondoriozko arriskuak identifikatuko dira, baita enpresan emakume haurdunak edo edoskitze egoeran daudenak egon aurretik ere, arrisku horiek aurreikusi ahal izateko eta haurdunaldi eta edoskitze epeak laneko giro ahalik eta egokienean garatu ahal izateko, emakumeentzat zein haien seme-alabentzat. Hori dela eta: l Ugalketa kalte dezaketen arriskuak identifikatuko ditu. l Haurdunaldirako edo edoskitzaroko arrisku diferentziatuen aurreko esposizio zuzena edo zeharkakoa eragin dezaketen lanpostuak eta lanak identifikatuko ditu. l Esposizioa jasotzen duen populazioa identifikatuko du. l Esposizioaren ebaluazio koalitatiboa egingo du: esposizioaren plausabilitatea, izaera eta ondorioaren probabilitatea. l Hala badagokio, identifikaturiko arrisku faktoreen ebaluazio koantitatiboa egingo du. l Denboran zehar izandako bilakaeraren azterketa egingo du. Arriskuen hasierako ebaluazioaren ondoren, lanpostuak eta lanak, honako lau ataletako batean arriskua egotearen edo ez egotearen arabera sailkatuko dira: l Lan baldintzek EZ DUTE ARRISKURIK SORTZEN langilearentzat. l EZ DAGO langilearentzat arriskua dagoela baieztatzeko edo ezeztatzeko BEHAR ADINA DATURIK. l EZIN DAITEKE ARRISKURIK EZ DAGOELA ESAN, izan ere, horren arrazoia prebentzio neurrietan akatsa edo aurreikusi gabeko esposizioa izan daitekeelako. l Lan baldintzek ARRISKUA SORTZEN DUTE langilearentzat. Lanpostu guztietan haurdunaldirako, duela denbora gutxi izandako erditzerako eta edoskitze naturalerako egon daitekeen arriskuaren hasierako ebaluazioa egin eta gero, ondorio kaltegarri horien arriskurik ez duten lanpostu posibleen zerrenda egin beharko da. Emakume langileek lanpostu horiek bete ahal izango dituzte haurdun daudela jakinarazten dutenean eta ordura arte bete izan duten lanpostuan arriskua hauteman denean. Prozedura horren ondorioetarako, ezinbestekoa da langileak bere haurdunaldi, duela denbora gutxi izandako erditze edo edoskitze natural egoera jakinaraztea, emakumearen, umekiaren edo jaioberriaren osasuna babestu ahal izateko. Horretarako, ezinbestekoak dira alor horretako prestakuntza eta informazioa. Haurdunaldi edo edoskitze natural egoera jakinarazi eta gero, eta, emakume langileak, lanpostuaren hasierako ebaluazioaren arabera, haurdunaldirako edo edoskitze naturalerako arrisku diferentziatua eragin dezaketen lanak egiten baldin baditu, langilearen Arduradun zuzenak, Prebentzio Arduradunarekin elkarlanean, beharrezkoa bada, lanpostuaren eta emakume langilearen betebeharraren arrisku ebaluazio gehigarria egingo du. Lanpostuaren arrisku ebaluazio gehigarriak, aurretik ezarritako arriskuen esposizioaren izaera, maila eta iraupena aztertuko ditu eta, hala denean, indarrean jarri beharreko prebentziozko neurriak ezarriko ditu. Honako hauek izan daitezke: l Lanpostua egokitzea, ekintza zuzentzaileak aplikatuz, atazak kenduz edo lanean eman beharreko denbora egokituz. l Lanpostu horretatik, arriskurik ez duen beste lanpostu batera aldatzea. l Emakume langileari, lanpostuaren egokitzapena eta lanpostu aldaketa teknikoki edo era objektiboan posible ez baldin badira, haurdunaldian arriskua egoteagatiko prestazioa eskatzeko gomendioa egitea, 3/2007 Lege Organikoak ezartzen duenaren arabera. Prozedurak definituriko pausoak laguntzeko, zenbait eranskin eredu ematen dira. Horietatik garrantzitsuenak honako hauek dira: l “Haurdunaldi, duela denbora gutxi izandako erditze eta edoskitze natural egoeran dauden langileentzat egon daitekeen arriskuaren hasierako ebaluazioa” egiteko eredua. l Arriskurik gabeko lanpostuen/lanen zerrenda eredua. l Haurdunaldi edo edoskitzaro natural egoera jakinarazteko eredua. l “Ebaluazio gehigarria” egiteko eredua.
Jaione Fernández, Mutualiako Prebentzio teknikaria
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa m a r t x o a
2 0 1 2
k a l i t atea
Mutualiak ISO 14001 ziurtapena jaso du Otsailaren 20tik 24ra bitarteko astean, Mutualiak ISO 9001 Ziurtapena (Kalitatea) berriztatzeko, OHSAS 18001 Ziurtapenaren (Prebentzioa) jarraipenerako eta ISO 14001 ziurtapen posiblerako auditoria jaso zuen. Auditoria egin zuen enpresak, mutuak ingurumenarekin erlazionaturiko alderdietan egindako lana aitortu zuen, orain arte gure historialean egon ez den azken ziurtapen hori ematean.
Auditoria horien emaitza oso positiboa izan zen, izan ere, Mutualiak ISO 9001 Ziurtapena (Kalitatea) berriztatu zuen, OHSAS 18001 Ziurtapenari (Prebentzioa) egindako jarraipena gainditu zuen eta, lehen aldiz, ISO 14001 ziurtapena (ingurumena) jaso zuen. La ISO 14001 araua, Ingurumen Kudeaketa Sistema (IKS-SGA) eraginkorra nola ezarri adierazten duen eta nazioartean onetsita dagoen araua da. Araua, errentagarritasunari eustearen eta ingurumen eraginak murriztearen arteko oreka lortzeko dago diseinaturik. Auditoria taldea bost egunez bildu zen Mutualiako zenbait zerbitzutako berrogeita hamar pertsona ingururekin, Euskadi osoko zentroetan, ingurumen arau hori eskuratu ahal izateko betekizunak zein puntutaraino betetzen diren ebaluatzeko. Bisitaren ondoren, ebaluatzaileek, kudeaketaren Bikaintasunerako bidean eman beharreko pausoak ematen jarraitzen duela ziurtatu ahal izan zuten. Ingurumen ziurtapena, gainerako mutuen artean erreferentziazko mutua gisa nabarmentzeko beste pauso bat izan da.
a z a l a
a z a l a
mutua
informazioa m a r t x o a
2 0 1 2
h o b ekuntz ak
Akordioa Sueskolarekin, Mutualiako kide diren enpresentzat Mutualiak berriztatu egin du SUESKOLArekin zuen elkarlanerako hitzarmena. Hitzarmen horren bitartez, Mutualiako kide diren enpresek egindako ikastaroaren kostuaren %10eko beherapena dute. Sueskola fundazioa Suteen Prebentziorako eta Itzalketarako Trebakuntza Zentroa da, eta Mutualia bertako Patronatuko kide da. Sueskolak suteen prebentziorako eta itzalketarako prestakuntza ematen du, su errealean oinarritutako teknologia berritzailearen bitartez. Instalazioak ditu Ordizian (Gipuzkoa) eta Ipazterren (Bizkaia). Bi erakundeen arteko elkarlanerako hitzarmenari esker, suteen prebentzio eta itzalketa prestakuntza jaso nahi duten eta Mutualiako kide diren enpresek %10eko beherapena izango dute ikastaroen kostuan. Laneko Arriskuen Prebentziorako Legearen 20. artikuluak xedatzen duenez, “Premiazko laguntza, suteak itzaltzeko borroka eta langileen ebakuazioa antolatzeko beharrezkoak diren neurri guztiak hartuko ditu enpresariak, eta neurri horiek aurrera eramateko ardura duten langileak izendatu beharko ditu, eta, hala denean, neurri horiek behar bezala funtzionatzen dutela egiaztatu beharko du. Aipaturiko langileek beharrezkoa den prestakuntza izan beharko dute, kopurua behar adinakoa izan beharko da eta material egokia izan beharko dute, aurretik aipaturiko ezaugarriak kontuan izanik�. Sueskolatik eskainitako ikastaroak aukera bat izan daitezke bere langileak su errealean oinarrituriko jardunbideen bitartez trebatu nahi dituzten eta suteen ondoriozko larrialdi egoeretarako prestaturik egon nahi duten enpresentzat. Emango diren ikastaroak honako hauek izango dira, beste batzuen artean: l Suteen itzalketarako oinarrizko ikastaroa l Suteen prebentzioari eta itzalketari buruzko ikastaroa l Arnasketa autonomoko ekipoei buruzko ikastaroa l Suteen itzalketari buruzko ikastaro aurreratua l Suteen itzalketari buruzko goi mailako ikastaro aurreratua l Enpresentzat ad-hoc prestaturiko ikastaroak
Esteka Sueskolako web gunera
Mutualiako Prebentzio Saila
a z a l a