การร้อยมาลัยผ้าเช็ดหน้า โดยอาจารย์ขจร อิศราสุชีพ
สาขาวิชาการบริหารธุรกิจคหกรรมศาสตร์ คณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร
การร้อยมาลัยผ้าเช็ดหน้า มาลัยผ้าเช็ดหน้า เป็นอีกหนึ่งรูปแบบของมาลัยชาร่วย นิยมใช้เป็นของที่ระลึกในงาน มงคล ของไหว้ผู้ใหญ่ในวันสาคัญ เช่น วันสงกรานต์ใส่ในตะกร้า ที่มีนาอบนาปรุง เพื่อไปขอพร แต่ปัจจุบันไม่นิยมใช้กันเพราะอาจเข้าใจว่า ผ้าเช็ดหน้ามีไว้ซับนาตา ซึ่งอาจหมายถึงการจากลา หรือความทุกข์ ต้องมีการแก้เคล็ดด้วยการจ่ายเงินให้เหมือนการซือ แต่ในความเชื่อของคน โบราณการมอบผ้าเช็ดหน้า หมายถึงการซับสิ่งที่ไม่ดีแทนเรา หรือเรื่องที่ไม่ดีให้ออกไปจากเรา
วัสดุ-อุปกรณ์ 1. ดอกกุหลาบมอญ 2. ดอกรัก 3. ดอกชบาร่ม (ใช้เฉพาะขัวดอก) 4. ก้านกกร่มสาหรับมัดดอกข่า 5. ด้ายสีแดงเบอร์ 60 ด้ายร้อยมาลัย 6. โบ 7. กรรไกร 8. เข็มร้อยมาลัย 9. ผ้าเช็ดหน้า
วิธีการร้อย ร้อยมาลัยซีก 7 หลัก หรือมาลัย 4 - 3 1. แถวที่ 1 ร้อยกลีบกุหลาบ 4 กลีบ ส่งกลีบ ยาวเท่ากัน ร้อยเรียงต่อกันในลักษณะไม่เกินครึ่ง วงกลม
2. แถวที่ 2 ร้อยกุหลาบ 3 กลีบเรียงต่อกัน โดยร้อยกลีบแรกอยู่ระหว่างกลีบกุหลาบกลีบที่ 1 กับกลีบที่ 2 ของ แถวที่ 1 และกลีบต่อไปก็ร้อยสับ หว่างไปเรื่อยๆ
3. ร้อยสับหว่างกันไปเรื่อยๆจนได้ความ ยาวประมาณ 6 นิว จากนันรูดใส่ด้ายมาลัย จานวน 4 เส้น
4. ร้อยมาลัยซีกแกนดอกรัก 5 หลัก โดย แถวที่ 1 ร้อยแกนดอกรัก 3 กลีบ ร้อยเรียงต่อ กันในลักษณะไม่เกินครึ่งวงกลม
5. แถวที่ 2 ร้อยแกนดอกรัก 2 กลีบ ร้อย อยู่ระหว่างกลีบที่ 1 กับกลีบที่ 2 และกลีบที่ 2 กับกลีบที่ 3 ของแถวที่ 1
6. ร้อยเช่นนีสลับกันไป จนได้ความยาว 3 นิว จานวน 1 เส้น จากนันรูดใส่ด้ายร้อยมาลัย จานวน 4 เส้น
7. มัดดอกข่า โดยใช้ก้านกกร่มเป็นแกน มัด ด้วยด้ายเบอร์ 60
8. เลือกกลีบกุหลาบขนาดเล็กจานวน 2 กลีบ นากลีบที่ 1 พับกระพุ้ง (ขวาทับซ้าย) ประกบเข้า กับปลายก้านกกใช้ด้ายมัดให้แน่น โดยใช้วิธีทาด้าย เป็นห่วงคล้องแล้วมัดให้แน่น
9. อีกกลีบหนึ่งทาเช่นเดียวกันแต่วางกลีบ ประกบตรงกันข้ามกับกลีบแรกวางปลายกลีบทัง สองให้เท่ากันและชิดกัน
10. เริ่มทากลีบชันที่ 2 เลือกกลีบกุหลาบ ขนาดเล็ ก จ านวน 2 กลี บ น ากลี บ ที่ 1 พั บ กระพุ้ง (ขวาทับซ้าย) ประกบเข้ากับชันที่ 1 ใช้ ด้ายมัดให้แน่นโดยใช้วิธีทาด้ายเป็นห่วงคล้อง แล้ ว มั ด ให้ แ น่ น กลี บ ชั นที่ 2 นี ต้ อ งลดล าดั บ ปลายกลี บ ต่ าลงมากว่ า ปลายกลี บ ชั นที่ 1 เล็กน้อย
11. อีกกลีบหนึ่งทาเช่นเดียวกันแต่วางกลีบ ประกบตรงกันข้ามกับกลีบแรกวางปลายกลีบทัง สองข้างให้เท่ากันและชิดกัน
12. เริ่มทากลีบชันที่ 3 เลือกกลีบกุหลาบขนาด ใหญ่ จ านวน 4 กลี บ พั บ กลี บ ให้ เ ป็ น กระพุ้ ง วาง ประกบโดยรอบชันที่ 2 ใช้ด้ายมัดให้แน่นโดยใช้วิธี ทาด้ายเป็นห่วงคล้องแล้วมัดให้แน่น กลีบชันที่ 3 นี ต้องลดลาดับปลายกลีบต่าลงมากว่าปลายกลีบชันที่ 2 เล็กน้อย
13. มัดจนครบจานวน 4 กลีบโดยให้ปลาย กลีบทัง 4 เท่ากันและชิดกัน
14. เริ่มทากลีบชันที่ 4 เลือกกลีบกุหลาบขนาด ใหญ่ จ านวน 4 กลี บ พั บ กลี บ ให้ เ ป็ น กระพุ้ ง วาง ประกบโดยรอบชันที่ 3 ใช้ด้ายมัดให้แน่นโดยใช้วิธี ทาด้ายเป็นห่วงคล้องแล้วมัดให้แน่น กลีบชันที่ 4 นี ต้องลดลาดับปลายกลีบต่าลงมากว่าปลายกลีบชันที่ 3 เล็กน้อย
15. มั ด จนครบจ านวน 4 กลี บโดยให้ ปลาย กลีบทัง 4 เท่ากันและเว้นระยะห่างระหว่างแต่ละ กลีบให้เท่ากันเรียงต่อกันโดยรอบ
16. จากนั นตั ด ปลายด้ า ยที่ เ หลื อ ออก แล้วตัดก้านส่วนที่เป็นกก ควรตัดห่างจากรอย ด้ายที่มัดไว้ลงมาประมาณ 0.5 เซนติเมตร
17. ร้อยอุบะตุ้งติงขนาดแรก โดยร้อย ดอกข่า หรือดอกตุ้ม 1 ดอกตามด้วยขัวดอก ชบาร่ ม หรื อ ดอกครอบจ านวน 1 ดอก และ ดอกรักจานวน 4 ดอก ร้อยจานวน 1 เส้น ร้ อ ยอุ บ ะตุ้ ง ติ งขนาดที่ ส อง โดยร้ อ ยดอกข่ า หรื อ ดอกตุ้ม 1 ดอกตามด้ ว ยขั วดอกชบาร่ ม หรื อ ดอกครอบจ านวน 1 ดอก และดอกรั ก จานวน 2 ดอก ร้อยจานวน 5 เส้น
18. นาอุบะที่ร้อยเสร็จแล้วประกอบเข้ากันเป็น อุบะพู่ 2 ชัน
19. วางผ้าเช็ดหน้าลงพืนเรียบ
20. พับผ้าเช็ดหน้าครึ่งหนึ่งในทางแนวเฉียง ให้ เป็นลักษณะรูปสามเหลี่ยม
21. พับมุมสามเหลี่ยมด้านบนขวามือ เข้ามาประมาณ1.5 นิว พับทบสลับกันไปมา
22. พับจนสุดริมผ้าอีกด้าน
23. พับกึ่งกลางให้ปลาย 2 ด้านเสมอกัน
24. ใช้เข็มเย็บ สอยตามรอยที่พับไว้ให้ติดกัน
25. ส่วนประกอบของมาลัยต่างๆก่อนเข้าพวง
26. นามาลัยซีกกุหลาบมาผูกเข้ากับกึ่งกลาง ของผ้าเช็ดหน้า ที่เราพับไว้
27. นามาลัยซีกแกนดอกรักผูกเข้าหา กันเป็นวงกลม ตัดปลายด้ายที่เหลือออก จากนันร้อยเข้ากับมาลัยซีกกุหลาบ
28. ผูกอุบะเข้ากับตัวมาลัยซีกกุหลาบให้ เเน่น ตัดปลายด้ายที่เหลือออก
29. ใช้เข็มเย็บมุมผ้าเช็ดหน้าให้ติดกัน
30. ติดด้วยโบขนาดเล็ก ทับบริเวณที่ เย็บไว้ให้แน่น สาหรับเป็นที่จับ
31. ผลงานสาเร็จ