τα εν οίκω, εν δήμω | alone among others

τα εν οίκω, εν δήμω σχηματισμοί κοινωνικής οικειότητας στο δημόσιο χώρο

1

Τα εν οίκω, εν δήμω: Σχηματισμοί κοινωνικής οικειότητας στο δημόσιο χώρο Δαούτη Μαρία Ζαμπέτα, Λέκκου Αναστασία Διπλωματική εργασία Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ Μάρτιος 2016 Επιβλέποντες: Τουρνικιώτης Παναγιώτης, Σταυρίδης Σταύρος Σύμβουλος: Βασιλάτος Παναγιώτης

2

στις οικογένειες μας

3

4

*

τα εν οίκω, εν δήμω =

μεταφέρω οικείες δραστηριότητες, δηλαδή δραστηριότητες που έχω συνηθίσει να κάνω στο σπίτι μου στο δημόσιο χώρο

5

6

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 06

εισαγωγή

08

μέρος α | η πόλη

14

μέρος β | εφήμερες

08

Ερευνητική πορεία

14

Εφήμερες κατασκευές

12

Εργαλεία και στόχοι

16

Το κρεβάτι

20

Το ντουζ

24

Το ουρητήριο

28

μέρος γ | μόνιμες

48

μέρος δ | αναμέτρηση

28

Μόνιμες κατασκευές

48

Αναμέτρηση

30

Χώρος ύπνου

50

Κουμουνδούρου

36

Λουτρά

52

Κλαυθμώνος

42

Τουαλέτες

54

Πάρκο Θησείου

56

Πλατεία Ελπίδος

7

εισαγωγή

ΤΑ ΕΝ ΟΙΚΩ ΕΝ ΔΗΜΩ Διαπραγμάτευση όρων ιδιωτικότητας και δημοσιότητας

Σχεδιάζουμε χώρους στην πόλη, όπου κάποιος θα μπορούσε να αποκτήσει και να αναπτύξει σχέσεις οικειοποίησης, ή καλύτερα οικειότητας, που θα δώσουν μια νέα διάσταση στην εμπειρία του δημόσιου χώρου και στην αντίληψη των χρηστών για το τι είναι “δημόσιο”. Στοχεύοντας δηλαδή, στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης των χρηστών του δημοσίου με το δημόσιο, και εστιάζοντας στην ατυχή σύγχυση των όρων ιδιωτικότητας και ιδιοκτησίας, επεκτείνουμε μέσω των σχεδιαστικών επεμβάσεων, τα καθιερωμένα όρια δημόσιας χρήσης και κίνησης.

στο δημόσιο μπορεί να αναιρέσει, να επεκτείνει και να διατείνει καθιερωμένα όρια κοινωνικής ανοχής.

Αυτά τα όρια, κοινωνικά κατά βάση, προέρχονται από την ανασφάλεια του δημόσιου, και την αντίληψη του ως άξενο. Άρα, χώροι από το σπίτι (= οικείοι), μεταφράζονται σε ένα αστικό/ δημόσιο ανάλογο που δίνει χώρο και χρόνο για ανάπτυξη οικειότητας. Αυτή η ιδιάζουσα συνθήκη, η έκθεση του μοίχειου και ιδιωτικού στη σφαίρα του συλλογικού και του δημόσιου, επιλέξαμε να την αποκαλούμε κοινωνική οικειότητα.

Υπάρχουν κι άλλες πράξεις που θα μπορούσαν να μελετηθούν, αλλά εμείς επιλέξαμε τις τρεις συγκεκριμένες ως μέσα για να ερευνήσουμε την αρχική μας πρόθεση, με τη λογική ότι πρόκειται για δραστηριότητες καθαρα εσωστρεφείς που υποδηλώνουν την άρση μιας άμυνας και συνδέονται με μια τάση εσωτερίκευσης και στοχασμού. Η αναζήτηση της ατομικότητας στο συλλογικό συνοδεύει και ενισχύει το αρχικό επιχείρημα. Το να είναι κανεις μόνος του δηλαδή, γνωρίζουμε πως είναι κάτι που κυρίως συμβαίνει στο σπίτι.

Η διπλωματική εργασία συνεπώς αναπτύσσεται ως μια ερευνητική διαδικασία, η οποιά θεμελιώνεται στην αντίφαση δημόσιο - ιδιωτικό, και μελετά το πως η έκχυση μιας συμβατικά ιδιωτικής πράξης 8

Ξεκινώντας από αυτήν την προβληματική οδηγούμαστε στην εφεύρεση ενός καινούριου εξοπλισμού για την πόλη. Τα σχεδιαστικά αντικείμενα μεταφράζουν τρεις βασικές δραστηριότητες που έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε ιδιωτικές αλλά που εμείς πιστεύουμε πως είναι δυνατόν και συμφέρον να τις βρούμε στο δημόσιο. Οι τρεις πράξεις, εκφραζονται με τρία ρηματα: κοιμάμαι, πλένομαι και πηγαίνω τουαλέτα.

Εμείς προσπαθούμε να εφεύρουμε τρόπους αυτό να συμβεί στο δημόσιο χώρο, ως μόνος μεταξύ των αλλων.

εισαγωγή

9

μέρος α | η πόλη

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ Ερμηνεία του αστικού τοπίου, Αθήνα

Το φόντο ανάπτυξης αυτής της στρατηγικής αποτελεί το αθηναϊκό αστικό τοπίο, και συγκεκριμένα το κέντρο της Αθήνας, το οποίο εξαιτίας της πολυπλοκότητας του σε κοινωνικό και πολεοδομικό επίπεδο παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς πρόκειται ίσως για το πιο πυκνό και δημόσιο στοιχείο του υπαίθριου συνόλου, το οποίο τείνει να ενσωματώνει τη μεγαλύτερη πιθανότητα συνάντησης πολλών και διαφορετικών ανθρώπων στην καθημερινή χρήση και κυρίως στις μετακινήσεις. Μας παρέχει στοιχεία και όρους που αφορούν τις συνθήκες του χώρου και του τοπίου, τους ανθρώπους και την κουλτούρα αλλά και τους ρυθμούς και τη ζωή της πόλης. Αυτοί είναι οι όροι, που συγκροτούν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο επεξεργαζόμαστε τη σύνθεση των σχεδιαστικών αντικειμένων. Ξεκινήσαμε δηλαδή από παρατηρήσεις στην πόλη με in situ καταγραφές που αφορούν την εμπειρία του δημόσιου χώρου στο κέντρο της Αθήνας: χωρικές ποιότητες, αυθόρμητες συμπεριφορές, κινήσεις ρουτίνας, ευκαιρίες ενεργοποίησης, το πλαίσιο οικειοποίησης ενός χώρου, τα πιθανά όρια που αποτυπώνονται χωρικά, διεκδικήσεις ομάδων κ.α.

10

Αυτές οι προσωπικές καταγραφές, μας έδωσαν τα ερεθίσματα, ώστε να αναπτύξουμε το σενάριο μας, το οποίο τελικά αποστασιοποιείται από μια λογική επέμβασης σε περιοχές συγκεκριμμένες (site specific), και στοχεύει περισσότερο στην διατύπωση μιας στρατηγικής. Δηλαδή, προκειμένου να θέσουμε τις βασικές σχεδιαστικές μας αρχές και τα εργαλεία επέμβασης, ερμηνεύσαμε το αστικό τοπίο ως ένα υπόβαθρο πάνω στο οποίο μελετώνται οι επμεβάσεις, και όχι μια συγκεκριμένη επιλογή τοποθεσίας και επίλυση της, καθώς κάτι τέτοιο απέχει από τη διερευνητικό πειραματισμό που επιδιώκουμε και περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη σχεδιαστική πρόταση. Ωστόσο, μετά την ανάπτυξη των σχεδιαστικών αντικειμένων, επιστρέφουμε εκ νέου στην πόλη για να ελέγξουμε τις επενέργειες της μεθοδολογίας μας, και να ολοκληρώσουμε την ερευνητική διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο η πόλη, η Αθήνα, αποτελεί ένα συνεχές σημείο αναφοράς, έτσι ώστε η κριτική σύγκριση με αυτό, δημιουργεί ή αποκλείει επιλογές σχεδιασμού όπως επίσης υπενθυμίζει το στόχο και διορθώνει τυχόν αποκλίσεις από αυτόν.

μέρος α | η πόλη

11

μέρος α | η πόλη

12

μέρος α | η πόλη

13

μέρος α | η πόλη

ΕΡΓΑΛΕΙΑ και ΣΤΟΧΟΙ Ανάπτυξη σεναρίου επεμβάσεων και σχεδιαστικά εργαλεία

Υπάρχει μια κρίσιμη παρατήρηση που προέκυψε από το προκαρακτικό στάδιο των καταγραφών, η οποία καθόρισε την πορεία της σχεδιαστικής διαδικασίας: η ζωή στην πόλη δεν κινείται πάντοτε κατά τις συμβάσεις. Τυχαία γεγονότα, αυθόρμητες συγκεντρώσεις, οργανωμένες εκδηλώσεις, πολιτικές, πολιτιστικές, αθλητικές μεταστρέφουν περιοδικά το δημόσιο χώρο.

μορφολογικά μια εξέλιξη της αντικειμενικά μικρότερης και μοναδιαίας εφήμερης. Οι τρεις εφήμερες, το κρεβάτι, το λουτρό και το ουρητήριο, έχουν κοινά στοιχεία κατασκευής, υλικών και τοποθέτησης. Αντίστοιχα και οι τρεις μόνιμες, ο ύπνος, τα λουτρά και οι τουαλέτες. Τα εργαλεία και οι στόχοι του σχεδιασμού που αφορούν καθολικά τα σχεδιαστικά αντικείμενα είναι:

Ένα αδιάφορο, ήσυχο στενάκι με κλειστά καταστήματα γίνεται ένας υπαίθριος χώρος διασκέδασης ένα Σάββατο βράδυ, ενώ το κατά τ’ άλλα τουριστικό σημείο μπροστά στη φρουρά του Συντάγματος, γίνεται πεδίο μάχης σε μια πολιτική διαδήλωση. Αν και εξαιτίας της τυχαιότητας και της παροδικής διάστασης αυτών των δραστηριοτήτων δεν μπορούμε να θεωρήσουμε πως αποτελούν στοιχεία του δημόσιου χώρου, ωστόσο έχουν μια ιδιαίτερη δυναμικότητα, ώστε να επηρεάζουν την αντίληψη των χρηστών και να υφαίνουν σταδιακά σχέσεις οικειοποίησης.

η σωματομετρία –μικρή κλίμακα κοντά στο ανθρώπινο σώμα, ώστε ο χώρος να περικλείει ευχάριστα το “εύθαυστο σώμα” κατά τις μύχιες πράξεις

Μιλάμε δηλαδή για μια διττή φύση της ενεργοποίησης του δημόσιου χώρου κατά το χρονικό άξονα, μια μόνιμη και μια εφήμερη. Η διχοτόμηση αυτή υιοθετείται από τη σχεδιαστική διαδικασία, έτσι ώστε, τα αρχικά τρία ρήματα, οι τρεις πράξεις, γεννούν έξι πράγματα.

συμμόρφωση ως προς την πόλη αφενός, διακριτική παρουσία που δε προσβάλλει, αλλά προσθέτει ήπια μια νέα δυναμική, αφετέρου όσο το δυνατόν μικρότερο αποτύπωμα και δυνατότητα αναστρεψιμότητας

Κάθε ρήμα έχει μια εκδοχή μόνιμης και εφήμερης κατασκευής. Η μόνιμη αποτελεί 14

οι οικείοι χώροι – απλότητα σε υλικά και στη μορφή, ώστε ο χώρος να γίνεται εύκολα αποδεκτός και αναγνωρίσιμος και να παρακινεί την κατοίκηση του ευκαιρία για παραμονή – επέκταση των δραστηριοτήτων που συνήθως περιορίζονται στα ελάχιστα δυνατά τετραγωνικά κάλυψης στο σπίτι

Όλα, φυσικά, υπό το πρίσμα της συνεχούς επαναδιαπραγμάτευσης του ορίου ανάμεσα στο ιδιωτικό και στο δημόσιο.

15

μέρος β | εφήμερες

ΕΦΗΜΕΡΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Σύντομη και μαζική ενεργοποίηση του δημοσίου χώρου

Οι εφήμερες κατασκευές ανταποκρίνονται σε έκτακτες και έντονες ενεργοποιήσεις του δημοσίου χώρου, δηλαδή σε events όπως υπαίθρια πάρτυ, συναυλίες, λαϊκές πορείες, αθλητικά δρώμενα, αλλά και σε άλλου τύπου παροδικά φαινόμενα όπως η έκτακτη ανάγκη παροχής υπηρεσιών καταλύμματος εντός της πόλης (όπως για παράδειγμα σε περίοδο μεταναστευτικής κρίσης). Πρόκειται για τρεις κατασκευές: ένα υπαίθριο κρεβάτι αιώρα, ένα ουρητήριο ανδρών και γυναικών και ένα μικρό λουτρό, οι οποία μπορούν να συνδυαστούν ή να πολλαπλασιαστούν. Η λογική του σχεδιασμού τους αφορά σε κατά βάση μικρού εμβαδού κατασκευές, οποίες να μπορούν πρακτικά να χωρέσουν σε κάθε «κενό ανάμεσα στα κτίρια», από μεγάλες πλατείες έως γραμμικές στοές και στενούς αθηναϊκούς δρόμους, θεωρώντας ως δεδομένο πως ένα έκτακτο γεγονός μπορεί να λάβει χώρα σε κάθε σημείο της πόλης. Η εμφάνισή τους σε έκτακτα γεγονότα που ενεργοποιούν παροδικά την πόλη, καθόρισε την απαίτηση της γρήγορης και εύκολης συναρμολόγησης και αποσυναρμολόγησης τους όπως επίσης και του χαμηλού κόστους συντήρησης. Οι τρείς κατασκευές είναι πτυσσόμενες και με σχετικά μικρό βάρος, με σκοπό την βολική μετακίνηση και αποθήκευσή τους. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν (ξύλο, πλαστικό και 16

μεταλλο για λεπτομέρειες) επιλεχθηκαν με γνωμονα το σχετικά μικρό βάρος, την αντοχή στο χρόνο και την ανάγκη για προστασία επικίνδυνων για τη δημόσια υγιεινή σημείων. Όσον αφορά τη διαχείριση τους, αποτελούν ιδιοκτησία του δήμου, οπότε και φυλάσσονται σε δημόσιες αποθήκες και μεταφέρονται μέσω αντίστοιχης υπηρεσίας του δήμου. Υπεύθυνος για τη διαχείρηση και την συναρμολόγησή τους είναι ο εκάστοτε υπεύθυνος ιδιωτικός ή δημόσιος φορέας, ο οποίος και οργανώνει το αντίστοιχο έκτακτο γεγονός. Για κάθε μία από τις κατασκευές, όπως και στις αντίστοιχες μόνιμες, επιχειρήσαμε μεσω των υλικών και των σχέσεων ανοιχτού-κλειστού, την διαπραγμάτευση του ορίου μεταξύ του ημιιδιωτικού χώρου των κατασκευών και του δημόσιου στον οποίο τοποθετούνται. Το ημιδιαφανές νάυλον, το μεταλλικό περφορέ, οι ακάλυπτοι εσωτερικοί χώροι αλλά και ο τρόπος με τον οποίο οι κατασκευές ενώνονται για να δημιουργήσουν σχηματισμούς δημιουργούν ποικιλίες ποιοτήτων και σχέσεων χώρων και συνθέτουν διαφορετικές εκφάνσεις της επιζητούμενης συνθήκης του εσωτερικού των κατασκευών: να βρίσκομαι μόνος μεταξύ άλλων.

μέρος β | εφήμερες

17

μέρος β | εφήμερες

ΤΟ ΚΡΕΒΑΤΙ

ΥΨΟΣ

2.50m

ΒΑΡΟΣ

75kg

ΕΜΒΑΔΟΝ

4,80m2

ΑΝΤΟΧΗ

150kg

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ελαφριά πτυσσόμενη κατασκευή. Υλικά: κόντρα πλακέ θαλάσσης, δοκίδες σουηδικής ξυλείας, πολυκαρβονικό κυψελωτό φύλλο, πλαστικό

18

19

λ.

μέρος β | εφήμερες

6

1

ι

5

0.004

0.160 0.03

0.068

κρεβάτι

κλ 1.10

κλ 1.10

1

8

0,06

g+ ού

7

3

2

0,06

νη

ελαφριά πτυσσόμενη κατασκευή 0,04

0,04

1

0,04

κλ 1.25

κλ 1.10

βάρος: 75 kg + 7 βάρος πανιού

ύψος: 4 2.50 m

αδόν: 0 cm2

7

ντοχή: 150 Kg

κρεβάτι

1

3

0.012

0.080

8

0.004

ελαφριά πτυσσόμενη κατασκευή

6

υλικά κατασκευής: εμβαδόν: κόντρα πλακέ 4.80 cm2 θαλάσσης, δοκίδες κλ 1.10 κλ 1.25 σουηδικής ξυλείας, 5 αντοχή: πολυκαρβονικό 150 Kg κυψελωτό φύλλο, 5 8 πλαστικό

λ.

κλ 1.10

+2,4

βάρος: 75 kg βάρος πανιού

ύψος: 2.50 m

υλικά κατασκευής: εμβαδόν: κόντρα πλακέ 4.80 cm22 θεση θαλάσσης, δοκίδες σουηδικής ξυλείας, 5 αντοχή: πολυκαρβονικό 150 Kg κυψελωτό φύλλο, πλαστικό

θεση 1

1

σ.

α.

κλ 1.50

0.160 0.068

ΟΨΗ β

ΟΨΗ β

ΚΑΤΟΨΗ

ΟΨΗ α

6

α.

7

3

ΟΨΗ β

0,04 0,04

ΟΨΗ α

κλ 1.10

3

2 β.

ΚΑΤΟΨΗ

βάρος: 75 kg + βάρος πανιού

0.03

0,06

β.

θεση 1

κλ 1.10

α.

8

ριά πτυσσόμενη κατασκευή

7 0.004

0,06

ρεβάτι

α.

6

θεση 3

1

β.

0,04

κλ 1.10

ΚΑΤΟΨΗ

τασκευής: εμβαδόν: α πλακέ 4.80 cm2 ς, δοκίδες ής ξυλείας, αντοχή: αρβονικό 150 Kg τό φύλλο, στικό

ΟΨΗ α

κλ 1.25

ΟΨΗ β

σ.

ΚΑΤΟΨΗ

2,4

4

*

7

7

θεση 1

κλ 1.50

α.

θεση 2 α.

3

κλ 1.10

κλ 1.25

5

8

α.

0.012

0.080 0.004

6 β.

β.

ΚΑΤΟΨΗ

ΟΨΗ α

θεση 1

ΟΨΗ β

2,4

*

ΟΨΗ β

20

ΟΨΗ β

θεση 3

α.

β. ΟΨΗ α

ΟΨΗ α

θεση 2 α.

κλ 1.10

ΚΑΤΟΨΗ

β.

ΚΑΤΟΨΗ

ΟΨΗ α

*

ΟΨΗ β

ΚΑΤΟΨΗ

ΟΨΗ α

ΟΨΗ β

ΚΑΤΟΨΗ

λ.

μέρος β | εφήμερες

6

1 0.004

0.160 0.068

κλ 1.10

3

κλ 1.10

7

0,06

0,06

2

0.03

0,04

0,04

0,04

κλ 1.10

κλ 1.25

4

3

7

κλ 1.10

κλ 1.25

5

8

0.012

0.080 0.004

κλ 1.10

21

μέρος β | εφήμερες

ΤΟ NTOYZ

ΥΨΟΣ

2.50m

ΒΑΡΟΣ

140kg+60kg

ΕΜΒΑΔΟΝ

4,80m2

ΑΝΤΟΧΗ

830L

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ελαφριά πτυσσόμενη κατασκευή. Υλικά: κόντρα πλακέ θαλάσσης, δοκίδες σουηδικής ξυλείας, πολυκαρβονικό κυψελωτό φύλλο, πλαστικό. Η χωρητικότητα της δεξαμενής αρκεί για 40 χρήσεις τη φορά.

22

23

μέρος β | εφήμερες

σ.

μεταλλική επιφάνεια μεταλλική επιφάνεια μεταλλική επιφάνεια περφορέ 3mm3mm περφορέ 3mmπερφορέ

ΟΨΗ β

2,14

2,14

1,8

1,8

2,14

1,8

2,57

2,57

2,57

δοκίδα δοκίδα 4Χ4 cmδοκίδα 4Χ4 4Χ4 cm cm

ν: m2

πανέλο κόντρα πλακέ πανέλο κόντραπανέλο πλακέ 1cm κόντρα πλακέ 1cm 1cm πανέλο πολυκαρβονικό πανέλο PVCPVC πολυκαρβονικό πανέλο PVC πολυκαρβονικό κυψελωτό 0,6cm κυψελωτό 0,6cm κυψελωτό 0,6cm ξύλινο σανίδες ξύλινο deckdeck σανίδες ξύλινο deck σανίδες 10x2,5 διατομής 10x2,5 cm cm διατομής 10x2,5 cmδιατομής πλαστικά στηρίγματα πλαστικά στηρίγματα πλαστικά στηρίγματα σωληνας εκροής σωληνας εκροής σωληνας εκροής λυμάτων λυμάτων λυμάτων

πλαστική δεξαμενή στική δεξαμενή χωρητικότητας ητικότητας 900lt900lt

ώδες υπόβαθρο ελαστικό θρο ελαστικό υπόβαθρο νισοσταθμίες σταθμίες 2cm 2cm

ΟΨΗ α

ΤΟΜΗ

τηλέφωνο ντουζ

δεξαμενή νερού

β

λεπτομέρεια πιασίματος νάυλον στον ξύλινο σκελετό

1,21

τεχνολογία πίεσης αέρα | εξοικονόμιση 50% του παρεχόμενου νερού

α

σ.

2,2

1,34

μεταλλική επιφάνεια εταλλική νεια επιφάνεια περφορέ ερφορέ 3mm3mm

ΚΑΤΟΨΗ

μιση 50% του

ΟΨΗ β

2,14

2,14

1,8 2,14

1,8

1,8

δοκίδα cmδοκίδα 4Χ4 4Χ4 cm cm

πανέλο κόντρα πλακέ πανέλο κόντραπανέλο πλακέ 1cm κόντρα πλακέ 1cm 1cm πανέλο πολυκαρβονικό πανέλο PVC πολυκαρβονικό πανέλο PVCPVC πολυκαρβονικό κυψελωτό 0,6cm κυψελωτό 0,6cm κυψελωτό 0,6cm ξύλινο σανίδες ξύλινο deck σανίδες ξύλινο deckdeck σανίδες 10x2,5 διατομής 10x2,5 cmδιατομής διατομής 10x2,5 cm cm πλαστικά στηρίγματα πλαστικά στηρίγματα πλαστικά στηρίγματα σωληνας εκροής σωληνας εκροής σωληνας εκροής λυμάτων λυμάτων λυμάτων

ΤΟΜΗ

24 δεξαμενή νερού

λεπτομέρεια πιασίματος νάυλον στον ξύλινο σκελετό

ΟΨΗ α

α

β

α

ΟΨΗ β

χωρητικότητα δεξαμενής : πιασίματος νάυλον στον ξύλινο σκελετό 830 λιτρα (40 χρήσεις)

μέρος β | εφήμερες λεπτομέρεια

2,14

2,14

δεξαμενή νερού

αστική δεξαμενή ή δεξαμενή ρητικότητας ότητας 900lt900lt

πλαστική δεξαμενή πλαστική δεξαμενή πλαστική δεξαμενή χωρητικότητας χωρητικότητας 900ltχωρητικότητας 900lt900l

ςο ελαστικό υπόβαθρο αστικό υπόβαθρο οσταθμίες θμίες 2cm 2cm

αφρώδες ελαστικό υπόβα αφρώδες ελαστικό αφρώδες υπόβαθρο ελαστικό υπόβαθρο για ανισοσταθμίες για ανισοσταθμίες για 2cm ανισοσταθμίες 2cm 2cm

πανέλο κόντρα πλακέ νέλο κόντραπανέλο πλακέ 1cm κόντρα πλακέ 1cm 1cm πανέλο πολυκαρβονικό πανέλο PVC πολυκαρβονικό πανέλο PVCPVC πολυκαρβονικό κυψελωτό 0,6cm κυψελωτό 0,6cm κυψελωτό 0,6cm

τηλέφωνο ντουζ

ξύλινο σανίδες νο deck σανίδες ξύλινο deckdeck σανίδες τεχνολογία 10x2,5 ομής 10x2,5 cmδιατομής διατομής 10x2,5 cm cm

λ.

πίεσης αέρα | εξοικονόμιση 50% του παρεχόμενου νερού

πλαστικά στηρίγματα πλαστικά στηρίγματα πλαστικά στηρίγματα

σωληνας εκροής ληνας εκροής σωληνας εκροής λυμάτων μάτων λυμάτων

λεπ στο

δεξαμενή νερού λεπτομέρεια περφορέ

ΟΨΗ α

2,2

1,34

1,21

α

β

ΚΑΤΟΨΗ

25

μέρος β | εφήμερες

ΤΟ ΟΥΡΗΤΗΡΙΟ

ΥΨΟΣ

2.20m

ΒΑΡΟΣ

110kg

ΕΜΒΑΔΟΝ

2,35m2

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

60L

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ελαφριά πτυσσόμενη κατασκευή. Υλικά: κόντρα πλακέ θαλάσσης, δοκίδες σουηδικής ξυλείας, πολυκαρβονικό κυψελωτό φύλλο, πλαστικό

26

27

μέρος β | εφήμερες

σ.

2.30

0,2

0,15

2,08

λ.

0,2

0,5

0.70

0.30

1,9

28

μέρος β | εφήμερες

σ.

2.30

ουρητήριο

2.30

0,15

ελαφριά πτυσσόμενη κατασκευή

0,2

βάρος: 110 Kg

0,2

εμβαδόν: 2.35 cm2

0,5

υλικά κατασκευής: κόντρα πλακέ θαλάσσης, 0.70 δοκίδες σουηδικής ξυλείας, πολυκαρβονικό κυψελωτό φύλλο, πλαστικό

χωρητικότητα: 60 lt

λ.

0,2

8

2,0

0,15

σ.

0,5

0,2

0.70 1,35

0.30

1,9

29

μέρος γ | μόνιμες

ΜΟΝΙΜΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Τακτική και παρατεταμένη ενεργοποίηση του δημοσίου χώρου

Το δεύτερο μέρος της στρατηγικής σχεδιασμού, αφορά μόνιμες κατασκευές, οι οποίες τοποθετούνται σε δυναμικά “κενά” του μη γραμμικού υπαίθριου αστικού συνόλου, όπως πλατείες, πλατώματα, πάρκα, χώρους πρασίνου. Πρόκειται για επεμβάσεις μικρής κλίμακας, οι οποίες έχουν σκοπό, συμπληρώνοντας κενά στους δημόσιους χώρους της πόλης, να δώσουν ευκαιρία για εναλλακτικές χρήσεις του δημόσιου χώρου στους κατοίκους της πόλης. Για κάθε δραστηριότητα αναπτύχθηκε ένας σχηματισμός, και όχι μια στατική μορφή της επέμβασης, ο οποίος παρήχθηκε από μονάδες, οι οποίες υπόκεινται σε ορισμένες σχέσεις, τις οποίες ορίσαμε ως εργαλεία σχεδιασμού, ώστε να επιτύχουμε τις επιζητούμενες μορφολογικές ποιότητες. Η μονάδα θεμελιώνεται μορφολογικά και λειτουργικά στο πρώτο μέρος της έρευνας, γύρω από τις σωματικές σχέσεις και εξελίσσεται ώστε να αποκτήσει χώρο για παραμονή, ενώ παράλληλα η επεξεργασία των σχέσεων ανάμεσα στις μονάδες ορίζει και ολοκληρώνει τους κανόνες ανάπτυξης του σχηματισμού. Τα υλικά έχουν συνέπεια με τις αντίστοιχες κατασκευές της εφήμερης 30

συνθήκης ώστε να συντεθεί ένα ενιαίο και αναγνωρίσιμο δίκτυο επεμβάσεων. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένα σύστημα σχηματισμών το οποίο έχει ένα εύρος δυνατοτήτων μεταβολής και τροποποίησης ώστε να μπορεί να καλύψει διαφορετικές συνθήκες ανά περίπτωση. Ο εξοπλισμός αυτός αν και κατασκευάζεται με την προοπτικής μόνιμης εγκατάστασης, σχεδιάστηκε ως δυνητικά αναστρέψιμη κατασκευή, έτσι ώστε η μετακίνηση ή αναίρεση του να είναι εύκολη. Αυτή η επιλογή βασίζεται στο γεγονός ότι η γενική στρατηγική των επεμβάσεων υπακούει σε ενα σύστημα trial and error - δοκιμής και λάθους, άρα είναι απαραίτητο η κατασκευή σε περίπτωση που οι ανάγκες και οι επιθυμίες των κατοίκων αλλάξουν, να μπορεί να απεγκατασταθεί αφήνοντας το μικρότερο δυνατό αποτύπωμα στο δημόσιο χώρο που την υποδέχθηκε. Ως κατασκευές μικρής κλίμακας και μινιμαλιστικού χαρακτήρα, προσαρμόζονται με διακριτικότητα στο αστικό τοπίο και δρουν παράλληλα με τους δημόσιους χώρους που τους υποδέχοντας σχηματίζοντας εσωτερικούς χώρους που ισορροπούν ανάμεσα σε ιδιωτικότητα και δημοσιότητα.

μέρος γ | μόνιμες

31

This process of assimilation, which takes place in depth, requires a state of relaxation that is becoming rarer and rarer. If sleep is the apogee of physical relaxation, boredom is the apogee of mental relaxation.

Boredom is the dream bird that hatches the egg of experience. His nesting places - the activities that are intimately associated with boredomare already extinct in the cities and are declining in the country as well.

W.Benjamin

μέρος γ | μόνιμες

34

μέρος γ | μόνιμες

ΚΑΤΟΨΗ ΧΩΡΟΥ ΥΠΝΟΥ 35

μέρος γ | μόνιμες

ΟΨΗ ΧΩΡΟΥ ΥΠΝΟΥ

ΤΟΜΗ ΧΩΡΟΥ ΥΠΝΟΥ 36

μέρος γ | μόνιμες

37

Ο ρόλος που παίζει το μπάνιο μέσα σε μια κουλτούρα αποκαλύπτει την αντίληψη της για την ανθρώπινη χαλάρωση. Είναι ένα μέτρο του κατά πόσο η ατομική ευημερία θεωρείται ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής στην κοινότητα.

S.Giedion

μέρος γ | μόνιμες

40

μέρος γ | μόνιμες

ΚΑΤΟΨΗ ΛΟΥΤΡΩΝ 1:100 41

μέρος γ | μόνιμες

ΠΑΝΩ ΟΨΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΛΟΥΤΡΟΥ

ΚΑΤΟΨΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΛΟΥΤΡΟΥ 42

μέρος γ | μόνιμες

ΕΓΚΑΡΣΙΑ ΤΟΜΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΛΟΥΤΡΟΥ

ΕΓΚΑΡΣΙΑ ΤΟΜΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΛΟΥΤΡΟΥ

ΔΙΑΜΗΚΗΣ ΤΟΜΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΛΟΥΤΡΟΥ 43

I am always fascinated by the underlinying ideologists. And here is the right answer [...] for all those who say: the end of ideology period. Yes, but as soon as you flush the toilet, you are right in the middle of ideology.

S. Zizek

μέρος γ | μόνιμες

46

μέρος γ | μόνιμες

ΚΑΤΟΨΗ 1:100 47

μέρος γ | μόνιμες

ΠΡΟΣΟΨΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑΣ

ΠΙΣΩ ΟΨΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑΣ

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

48

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

μέρος γ | μόνιμες

ΠΙΣΩ ΟΨΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑΣ

ΠΡΟΣΟΨΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑΣ

49

μέρος δ | αναμέτρηση

ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ Προτάσεις επέμβασης στο αστικό τοπίο, Αθήνα

Στο τελευταίο μέρος της έρευνας, επιστρέφουμε στην πόλη προκειμένου να μελετήσουμε τη δυνατότητα και την προσαρμοστικότητα των κατασκευών και τον τρόπο που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη δεδομένη κατάσταση σε διαφορετικές περιπτώσεις δημοσίων χώρων. Ως πεδίο έρευνας επιλέγεται το ευρύτερο κέντρο της Αθήνας, ουσιαστικά η περιοχή που ορίζεται από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας, τη Βασιλίσσης Σοφίας, την Καλλιρόης και την Πειραιώς. Εξαιτίας του ότι το εύρος των δημόσιων χώρων εμφανίζει διαφορετικό χαρακτήρα και το κοινωνικό υπόβραθρο μεγάλες αποκλισεις, πρόκειται για ένα πεδίο που δύσκολα μπορεί να κατηγοριοποιηθεί. Γι’ αυτό το λόγο εξετάσαμε στο σύνολο τους υπό το πρίσμα του “χώρου για επέμβαση”. Κατά πόσο δηλαδή μένει χώρος, είτε πρόκειται για αντικειμενικό χώρο, δηλαδή έκταση, είτε αν μένει χώρος εξαιτίας των δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα, για να επέμβουμε. Έχοντας ως κριτήριο την αναλογία της σχέσης έκτασης και χρήσης, καταλήξαμε σε ένα σύνολο δυνητικών τόπων επέμβασεις. Από αυτούς δειγματοληπτικά επιλέγουμε τέσσερις περιπτώσεις για να εξετάσουμε το σύστημα να μπορούμε δηλαδή να μελετήσουμε με απτό τρόπο τις δυνάτοτητες ανάπτυξης και προσαρμογής. Οι χώροι που επιλέχθηκαν θεωρούμε ότι εμφανίζουν ευνοικά χαρακτηριστικά για την έρευνα μας, τα οποία μπορούν να παράξουν διαφορετικό αποτέλεσμα και να δώσουν ευκαιρία για συζήτηση.

50

μέρος δ | αναμέτρηση

51

μέρος δ | αναμέτρηση

κουμουνδούρου

52

53

μέρος δ | αναμέτρηση

κλαυθμώνος

54

55

μέρος δ | αναμέτρηση

πάρκο θησείου

56

57

μέρος δ | αναμέτρηση

πλατεία ελπίδος

58

59

ευχαριστίες Τους φίλους μας. Τον Ευτύχιο, τη Φιλάνθη, το Χρήστο, το Γιώργο, τη Μαργαρίτα, το Διονύση, τη Βάσω, τον Ηλία, το Δημήτρη, το Θάνο, τη Χριστίνα, το Φοίβο, την Άσπα. Για την αμέριστη και έμπρακτη υποστήριξη τους και γιατί χωρίς αυτούς δε θα τα είχαμε καταφέρει. Τα παιδιά από το καμαρίνι γιατί κάναν τη καθημερινότητα μας ειδικά στις δύσκολες ώρες πιο όμορφη και πιο ευχάριστη. Την Αθηνά Σταματοπούλου, το μηχανολόγο Παντελή Αργυρό, τη διδάσκουσα του ΕΜΠ Φλώρα Μπουγιατιώτη, για την προθυμία τους να μας συμβουλεύσουν όταν το ζητήσαμε. Τις οικογένειες μας για την υπομονή τους και τη στήριξη τους με κάθε μέσο. Τους καθηγητές μας Παναγιώτη Τουρνικιώτη, Σταύρο Σταυρίδη και Παναγιώτη Βασιλάτο, γιατί μας προσέφεραν όχι μόνο καθοδήγηση αλλά εμπιστοσύνη όταν δυσκολευόμασταν να πιστέψουμε οι ίδιες.

60