Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹ ±‹≈P›Õ‹Æ‹®‹ 3495Æʇ ±‹≈P‹oOÊ
±‹≈´›Æ‹ ”‹Ì±›®‹P‹√‹· : ±Ê‰≈>> w. B√Ö. üŸ‹„√‹X
DªÀÄ,è ¥Àv æ ÁåªÀÄè ªÀÄvÀÄÛ ®ªÀtUÀ¼ÀÄ ©. «. ¸ÀĨsz À Áæ
AMLA, PRATYAMLA MATTU LAVANAGALU (Kannada) ACIDS, BASES AND SALTS by B. V. Subhadra A book in the series ‘Vijnana - Sarala Parichaya’ Chief Editor : Prof. D. R. Baluragi First Edition : 2012
Price : ` 60
Pages : 136
Paper used for this book : 70 gsm Maplitho 18.6 Kgs (1/8 Demy size)
Ê„®‹Δ ‹··®‹≈| : 2012 ±‹≈£W‹Ÿ‹ ”‹ÌTʬ : 1000 P‹Í£”›Ã ‹·¬ : Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹ ±‹π…Pʇ–‹ÆÖ’ ±Ê˘ ÊpÖ »À·pÊvÖ ‹·„Δ÷‹P‹·RW‹Ÿ‹· : «Ê‡SP‹√‹ ‹‚
∏Ê«Ê : ` 60 ‹··SbÒ‹≈ : A±›√‹ ±‹≈P›Õ‹P‹√‹·
Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹ ±‹π…Pʇ–‹ÆÖ’ ±Ê≈ Á ÊpÖ »À·pÊvÖ GÌ∏Ê‘ ”ÊÌo√Ö, PÊ≈”ÊÌpÖ √‹”ʧ , ∏ÊÌW‹Ÿ‹„√‹· & 560 001 ®‹„√‹ ›~: 080--&30578020/22 ¥›¬PÖ’ : 080&30578023 email : navakarnataka@gmail.com
Õ›TÊW‹Ÿ‹·/ ‹·⁄WÊW‹Ÿ‹· Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹, PÊ≈”ÊÌpÖ √‹”ʧ , ∏ÊÌW‹Ÿ‹„√‹· & 1, ✆ 080&30578028/35, email : nkpsales@gmail.com Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹, W›ÌóÆ‹W‹√‹, ∏ÊÌW‹Ÿ‹„√‹· & 9, ✆ 080&22251382, email : nkpgnr@gmail.com Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹, PÊ.G”Ö.√› Ö √‹”ʧ , ‹·ÌW‹Ÿ‹„√‹· & 1, ✆ 0824&2441016, email : nkpmng@gmail.com Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹, üΔæs‹, ‹·ÌW‹Ÿ‹„√‹· & 1, ✆ 0824&2425161, email : nkpbalmatta@gmail.com Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹, √› ‹·”›ÃÀ· ‹ÍÒ‹§ , Ê·Á”‹„√‹· & 24, ✆ 0821&2424094, email : nkpmys@yahoo.co.in Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹, ”Êr‡–‹ÆÖ √‹”ʧ , W‹·ΔüW›Ï & 2, ✆ 08472&224302, email : nkpglb@gmail.com 0107123495
ISBN 978-81-8467-290-9
Printed by R. S. Rajaram at Navakarnataka Printers, No. 167 & 168, 10th Main III Phase, Peenya Industrial Area, Bangalore - 560 058 and published by him for Navakarnataka Publications (P) Ltd., Embassy Centre, 11, Crescent Road P. B. 5159, Bangalore-560 001 (INDIA). Typeset at Navakarnataka, Bangalore-1
«eÁÕ£À - ¸Àg¼ À À ¥ÀjZÀAiÀÄ ¸À®ºÁ ¸À«Äw ²æà PÉ. J¯ï. UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ gÁªï qÁ|| JZï. Dgï. PÀȵÀª Ú ÄÀ Æwð ²æà ¹. Dgï. PÀȵÀg Ú Áªï
¥Àz æ Ás £À ¸ÀA¥ÁzÀPg À ÄÀ ¥ÉÆ|æ | r. Dgï. §¼ÀÆgÀV
¸ÀA¥ÁzÀPg À ÄÀ qÁ|| ¸ÀªÇÉ ðÃvÀÛªÄÀ ªÉÊ. CA¨ÉÃPÀgÀ qÁ|| J£ï. J¸ï. °Ã¯Á ²æêÀÄw ¸ÀĪÀÄAUÀ® J¸ï. ªÀÄÄ«ÄäUn À Ö
3
ÓÜí±Ý¨ÜPÜÃÜ ®Üáw ªÀÄPÀ̽UÉ «eÁÕ£À «µÀAiÀÄzÀ PÀ°PÉ gÉÆÃZÀPª À ÇÀ , D¸ÀQÛzÁAiÀÄPÀªÇÀ ªÀÄvÀÄÛ CxÀð¥ÀÆtðªÀÇ DVgÀ¨ÃÉ PÉA§ÄzÀÄ J®ègÀ D±ÀAiÀÄ. EA¢£À «eÁÕ£À ²PÀët ªÀÄPÀ̽UÉ ¤dPÀÆÌ D C£ÀĨsª À ª À £ À ÄÀ ß ¤ÃqÀÄwÛzA É iÉÄ ? «eÁÕ£ª À ÅÀ ªÀÄÆvÀð ªÀÄvÀÄÛ CªÀÄÆvÀð »ÃUÉ JgÀqÄÀ §UÉAiÀÄ ¥ÀjPÀ®à£U É ¼ À £ À ÄÀ ß M¼ÀUÆ É ArzÉ. ªÀÄPÀ̼ÄÀ ªÀÄÆvÀð ¥ÀjPÀ®à£U É ¼ À £ À ÄÀ ß ¸ÀÄ®¨sª À ÁV CxÀðªÀiÁrPÉƼÀègÄÀ . DzÀgÉ CªÀÄÆvÀð ¥ÀjPÀ®à£U É ¼ À £ À ÄÀ ß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä CªÀjUÉ PÁ¯ÁªÀPÁ±À ¨ÉÃPÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÉà «µÀAiÀÄ ¸ÀàµÖÀªÁV CxÀðªÁzÀgÉ CzÀÄ ªÀÄUÀÄ«£À £É£¦ À £À°è G½zÀÄ©qÀÄvÀÛz.É E®èªÁzÀgÉ DvÀ CzÀ£ÄÀ ß PÀµÖÀ¥l À ÄÖ £É£¦ À £À°èlÄÖPÆ É ¼Àî¨ÃÉ PÁUÀÄvÀÛz.É £É£¦ À £À°è G½AiÀÄĪÀ ªÀÄvÀÄÛ £É£¦ À lÄÖ PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀQæ A æ iÉÄUÀ¼g É q À g À À £ÀqÄÀ ªÉ UÀªÄÀ £ÁºÀð ªÀåvÁå¸À«zÉ. MAzÀÄ ¸Àºd À ªÁzÀgÉ E£ÉÆßAzÀÄ C¸Àºd À . ¸Àºd À ªÁV £É£¦ À £À°è G½zÀÄPÉÆAqÀ «µÀAiÀÄ ªÀÄgÉvÄÀ ºÉÆÃUÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÉ £É£¦ À lÄÖPÆ É AqÀ «µÀAiÀÄ ¥ÀjÃPÉë ªÀÄÄVzÉÆqÀ£É ªÀÄgÉvÄÀ ºÉÆÃUÀÄvÀÛz.É EA¢£À «eÁÕ£À ¨ÉÆÃzs£ À A É iÀiÁzÀgÆ À JAvÀºz À ÄÀ ? ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ°è JAvÀºÀ ¥À± æ ßÉ PÉüÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀPÌÉ AiÀiÁªÀ GvÀÛgÀ §gÉAiÀĨÉÃPÉAzÀÄ ªÀÄPÀ̽UÉ vÀg¨ À ÃÉ w ¤ÃqÀÄvÁÛg.É CzÀÄ ¤dPÀÆÌ «eÁÕ£À ²PÀëtªÀ®è. «eÁÕ£z À À ªÀÄÆ® vÀvÛ÷À éU¼ À £ À ÄÀ ß CjvÀÄPÉÆAqÀÄ, CªÀ£ÄÀ ß ºÉƸÀ ¸À¤ßªÉñÀz° À è C£Àé¬Ä¸À§®è ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÄÀ ß CªÀjUÉ vÀAzÀÄ PÉÆqÀĪÀÅzÉà ¤dªÁzÀ «eÁÕ£À ²PÀët. EAvÀºÀ ¸ÁªÀÄxÀåð UÀ½¹PÉÆAqÀ ªÀÄPÀ̽AzÀ ªÀiÁvÀæ £ÁªÀÅ ¸Ázs£ À U É ¼ À £ À ÄÀ ß ¤jÃQ븮 À Ä ¸ÁzsåÀ . PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAVÃvÀzA À vÉ «eÁÕ£ª À ÅÀ ¸ÀºÀ gÀ¸Á£ÀĨsÆ À wAiÀÄ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀ¨ÃÉ PÀÄ. CAzÁUÀ ªÀiÁvÀæ «eÁÕ£z À À PÀ°PÉ CxÀð¥ÀÆtðªÁUÀÄvÀz Û .É PÀ°PÉ CxÀð¥ÀÆtðªÁUÀ¨ÃÉ PÁzÀgÉ ¨ÉÆÃzs£ À É DPÀµð À PÀªÁVgÀ¨ÃÉ PÀµÖÉ . CzsÁå¥À£À ªÀÈwÛUÉ ¸ÉÃjPÉƼÀî®Ä ¥Àz« À ¥ÀƪÀð CxÀªÁ ¥Àz« À AiÀÄ £ÀAvÀgÀ ±ÉÊPÀëtP À vÀg¨ À ÃÉ wAiÀÄ£ÀÄß (r.Er., ©.Er.) ¥ÀqA É iÀÄĪÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀĪÁVgÀÄvÀÛz.É ±ÉÊPÀëtP À vÀg¨ À ÃÉ wAiÀÄ°è ¨ÉÆÃzs£ À Á vÀAvÀPæ ÌÉ ºÉZÄÀ Ñ MvÀÄÛ PÉÆqÀ¯ÁUÀÄvÀÛz.É AiÀiÁPÉAzÀgÉ «zÁåyðAiÀÄÄ MªÉÄä ¥Àz« À ¥Àqz É À §½PÀ D ¥Àz« À ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ zÀ°ègÄÀ ªÀ «µÀAiÀÄzÀ ¸ÀA¥ÀÆtð eÁÕ£À DvÀ¤VzÉAiÉÄAzÀÄ ¨sÁ«¸À ¯ÁUÀÄvÀz Û ;É CzÀÄ ¸Àºd À ªÀÇ DVzÉ. DzÀgÉ ªÁ¸Àª Û À ¹Üw ºÁVgÀĪÀÅ¢®è. C£ÉÃPÀ d£À «zÁåyðUÀ¼ÄÀ «µÀAiÀÄ CxÀðªÁUÀzÃÉ ºÉÆÃzÁUÀ, CzÀ£ÄÀ ß PÀAoÀ¥ÁoÀ ªÀiÁr ¥ÀjÃPÉë §gÉzÄÀ ¥Á¸ÁVgÀĪÀÅzÀÄAlÄ. CAxÀªg À ÄÀ CzsÁå¥ÀPg À ÁzÁUÀ ¸ÀévBÀ vÀªÄÀ UÉà ¸ÀàµÖÀªÁV CxÀðªÁUÀzÀ «µÀAiÀĪÀ£ÄÀ ß «zÁåyðUÀ½UÉ 4
CxÀðªÀiÁr¸ÀĪÀÅzÁzÀgÆ À ºÉÃUÉ ¸ÁzsåÀ ? CªÀjUÉ ¨ÉÆÃzs£ À ÁPÁAiÀÄð MAzÀÄ «zsª À ÁzÀ »A¸ÉAiÀiÁV ¥Àjt«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÄÀ ä ¸ÉêÁªÀ¢¥ ü Æ À wð CªÀgÄÀ D »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĨs« À ¸À¨ÃÉ PÁUÀÄvÀz Û .É ºÁUÁUÀ¢gÀ¨ÃÉ PÁzÀg,É £ÀªÄÀ ä CzsÁå¥PÀ g À ÄÀ «eÁÕ£z À À ¥ÀjPÀ®£ à U É ¼ À £ À ÄÀ ß ¸ÀàµÖÀªÁV CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî¨ÃÉ PÀÄ. MªÉÄä ¸Á¢ü¹PÉÆAqÀgÉ ¸ÁPÀÄ, C£ÀAvÀgÀ CªÀjUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀªÄÀ ¸Éå JzÀÄgÁUÀzÄÀ . AiÀiÁPÉAzÀgÉ «eÁÕ£À «µÀAiÀÄzÀ ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ §zÀ¯ÁzÀgÆ À ªÀÄÆ® ¥ÀjPÀ®à£U É ¼ À ÄÀ ºÁUÉAiÉÄà G½zÀÄPÉƼÀÄîvÛÀª.É ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÀªÄÀ ä «zÁåyðUÀ¼ÄÀ §Ä¢ÞªA À vÀgÄÀ ªÀÄvÀÄÛ CzsÁå¥ÀPg À ÄÀ ¥ÁæªiÀ ÁtÂPg À ÄÀ . CªÀgÄÀ «eÁÕ£z À À CzsåÀ AiÀÄ£ÀPÌÉ ªÉÆgÉºÆ É ÃUÀĪÀÅzÀÄ ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À £ À ÄÀ ß. ºÉa£ Ñ À eÁÕ£À ¨ÉÃPÉAzÀgÉ DAUÀè¨Ás µÉAiÀÄ°è «eÁÕ£z À À ««zsÀ ±ÁSÉU½ À UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥ÀgÁªÀıÉðAiÀÄ UÀA æ xÀU¼ À ÄÀ ºÉÃgÀ¼ª À ÁV zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛª.É DzÀgÉ PÀ£ßÀ qÀ ªÀiÁzsåÀ ªÀÄzÀ°è NzÀĪÀ «zÁåyðUÀ½UÉ, ¨ÉÆâü¸ÄÀ ªÀ CzsÁå¥ÀPj À UÉ F ¸Ë®¨såÀ «®è. AiÀiÁPÉAzÀgÉ PÀ£ßÀ qÀz° À è «eÁÕ£z À À DPÀgU À A æÀ xÀU¼ À ÄÀ E®èª£ É ÄÀ ߪÀµÄÀ Ö PÀrªÉÄ. CzsÁå¥À£À ªÀÈwÛ¬ÄAzÀ ¤ªÀÈvÀÛ£ÁzÀ §½PÀ ªÁgÀPÌÉ gq À ÄÀ ¸À® ¥Áæx« À ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Ëæq± Às Á¯ÉU½ À UÉ ºÉÆÃV, C°èAiÀÄ «zÁåyðUÀ½UÉ «eÁÕ£À «µÀAiÀÄ PÀÄjvÀÄ ¥ÁoÀ ºÉüÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß gÀÆrü¹PÉÆAqÉ. EzÀÄ ¸Àé¸A À vÉÆõÀPÁÌV ªÀiÁqÀÄwÛzÝÀ PÉ®¸À. DUÀ «zÁåyðUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëPg À À ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀªÄÀ ¸ÉåUÀ¼ÄÀ £À£ßÀ UÀªÄÀ £ÀPÌÉ §AzÀªÅÀ . CªÀgÄÀ «µÀAiÀÄzÀ ¸ÀàµÖÀ ¥ÀjPÀ®à£¬ É Ä®èzÉ ¥Àgz À ÁqÀÄwÛzÄÀ ÝzÄÀ Cj«UÉ §A¢vÀÄ. QèµÖÀ ¥ÀjPÀ®à£U É ¼ À £ À ÄÀ ß ¸Àà¶ÖÃPÀj¸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄ ªÀAvÀºÀ n¥Ààt vÀAiÀiÁj¹PÉÆAqÀÄ, CªÀÅUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ «µÀAiÀĪÀ£ÄÀ ß «ªÀj¹zÁUÀ, ¥ÀjuÁªÀÄ CzÀÄãvª À ÁVvÀÄÛ. n¥ÀàtU  ¼ À £ À ßÉ Ã ¥ÀĸÀÛPÀ gÀÆ¥Àz° À è vÀAzÀgÉ ²PÀëPj À UÀÆ ªÀÄPÀ̽UÀÆ ºÉa£ Ñ À ¥ÀA æ iÉÆÃd£ÀªÁUÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ C¤ß¹vÀÄ. DUÀ £Á£ÀÄ LzÀ£A É iÀÄ vÀgU À w À ¬ÄAzÀ ºÀvÛÀ£A É iÀÄ vÀgU À w À AiÀÄ ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ ªÀ£ÄÀ ß M¼ÀUÆ É ¼ÀÄîªA À vÉ MAzÉÆAzÀÄ CzsÁåAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ MAzÉÆAzÀÄ ¥ÀĹÛPA É iÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀ AiÉÆÃd£É ºÁQPÉÆAqÉ. EªÀÅUÀ¼£ À ÄÀ ß KPÀ¥PÀæ g À t À UÀA æ xÀ (Monograph)UÀ¼A É zÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ ºÀ¸ÛÀ¥w æÀ AiÀÄ£ÀÄß ¹zÀÞ¥r À ¹ £ÀªPÀ £ À ÁðlPÀ ¥À©èPÃÉ µÀ£ïì ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÁÜ¥PÀ À ¤zÉðñÀPg À ÁzÀ ²æà Dgï. J¸ï. gÁeÁgÁªÀiï CªÀjUÉ PÀ¼ÄÀ »¹, CzÀ£ÄÀ ß ¥ÀPæ n À ¸À®Ä ¸ÁzsåÀ ªÉà ? JAzÀÄ PÉýzÉ. £À£ßÀ «µÀAiÀÄ ¨sËvÀ«eÁÕ£.À CzÀg° À è §® ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£É, ±ÁR ªÀÄvÀÄÛ ±À§Ý, ¨É¼PÀ ÄÀ , «zÀÄåvÁÌAvÀvéÀ, ¥Àgª À iÀ ÁtÄ £ÀÆåQèAiÀĸï, »ÃUÉ LzÀÄ CzsÁåAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¥ÀĹÛPU É ¼ À £ À ÄÀ ß §gÉzÄÀ PÉÆqÀ®Ä ¸ÁzsåÀ ªÉAzÀÄ CªÀjUÉ ºÉýzÉ. CªÀjUÀÆ F AiÉÆÃd£É »r¹vÉAzÀÄ PÁtÄvÀÛz.É PÉêÀ® ¨sËvÀ«eÁÕ£ª À µ À ÖÉà KPÉ «eÁÕ£z À À EvÀgÀ ±ÁSÉU½ À UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÀÆqÀ KPÀ¥PæÀ g À t À UÀA æ xÀU¼ À £ À ÄÀ ß ¥ÀPæ n À ¸À§ºÀÄzÀ®è, JAzÀÄ 5
CªÀgÄÀ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ, fêÀ, RUÉÆî ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ «eÁÕ£À ±ÁSÉU½ À UÀÆ «¸Àj Û ¹zÀgÄÀ . ªÀÄvÀÄÛ F ªÀiÁ¯ÉUÉ ‘«eÁÕ£-À ¸Àg¼ À À ¥ÀjZÀAiÀÄ’ JA§ ¸ÀÄAzÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀÛ ºÉ¸g À £ À ÄÀ ß PÉÆlÖªg À ÃÉ ²æà gÁeÁgÁªÀiï CªÀgÄÀ . F ªÀiÁ¯ÉUÁV MlÄÖ ªÀÄƪÀvÄÀ Û ²Ã¶ðPÉU¼ À £ À ÄÀ ß ¥ÀnÖªiÀ ÁrzɪÅÀ . vÀdÕ ¯ÉÃRPÀgÀ ¸À¨És PÀgz É ÄÀ , F ¥ÀĹÛPU É ¼ À ° À èg¨ À ÃÉ PÁzÀ «µÀAiÀÄ ªÁå¦Û, ¤gÀÆ¥ÀuÉ ªÀÄvÉÛ ¨sÁµÉ ªÀÄÄAvÁzÀ CA±ÀU¼ À À §UÉÎ CªÀgÆ É qÀ£É ¸ÀÄ¢ÃWÀðªÁV ZÀað¹zɪÅÀ . F ¥ÀĹÛPU É ¼ À ° À ègÄÀ ªÀ «µÀAiÀÄzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ LzÀjAzÀ ºÀvÛ£ À A É iÀÄ vÀgU À w À AiÀĪÀgV É £À DAiÀiÁ CzsÁåAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ ªÀ£ÄÀ ß M¼ÀUÆ É ArgÀ¨ÃÉ PÀÄ. ¨sÁµÉ ¸Àg¼ À ª À ÁVgÀ¨ÃÉ PÀÄ, ¤gÀÆ¥ÀuÁ ±ÉÊ° d£À¦A æ iÀÄ ªÁVgÀ¨ÃÉ PÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzsåÀ «gÀĪÀ¯èÉ®è ZÀlĪÀnPÉU¼ À £ À ÄÀ ß PÉÆqÀ¨ÃÉ PÀÄ JA§ wêÀiÁð£ÀPÌÉ §gÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F CA±ÀU¼ À £ À ÄÀ ß UÀªÄÀ £Àz° À èlÄÖ , ¯ÉÃRPÀgÄÀ gÀa¹zÀ ºÀ¸ÛÀ¥w æÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß PÉ® DAiÀÄÝ CzsÁå¥ÀPg À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ «zÁåyðUÀ½AzÀ N¢¹ CªÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥Àq¢ É zÉÝêÉ. D C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ½UÉ C£ÀĸÁgÀªÁV ºÀ¸ÛÀ¥w æÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß ªÀÄvÉÛ ªÀÄvÉÛ ¥ÀjµÀÌj¹zÉÝêÉ. «eÁÕ£À ²PÀëtzÀ UÀÄtªÀÄlÖª£ À ÄÀ ß ªÉÄïÉvÛ® À Ä ‘«eÁÕ£À - ¸Àg¼ À À ¥ÀjZÀAiÀÄ’ ªÀiÁ¯ÉAiÀÄ ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À ÄÀ «ÄÃlÄUÉÆïÁUÀ§®èªA É § £ÀA©PÉ £À£V À zÉ. F §UÉAiÀÄ ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À ÄÀ PÀ£ßÀ qÀz° À è §gÀ¨ÃÉ PÉA§ÄzÀÄ £À£ßÀ §ºÀĪÀµð À UÀ¼À PÀ£À¸ÁVvÀÄÛ. D PÀ£¸ À £ À ÄÀ ß £À£¸ À ÁV¹zÀ ²æà Dgï. J¸ï. gÁeÁgÁªÀiï CªÀjUÉ ºÀ¸Û¥ À w æÀ UÀ¼À ¥ÀjµÀÌgt À PÁAiÀÄðzÀ°è ¸ÀºPÀ j À ¹zÀ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ°AiÀÄ ¸Àz¸ À åÀ gÀÄUÀ½UÉ F ªÀiÁ¯ÉAiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÄÀ ß CvÀåAvÀ vÁ¼Éä¬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ CZÀÄPÑ m À ÁÖV ¤ªÀð»¹zÀ ²æà PÉ. ¦. ¸Áé«Ä ºÁUÀÆ ²æà J. Dgï. GqÀÄ¥À CªÀgÄÀ UÀ½UÉ £Á£ÀÄ PÀÈvÀdÕ£ÁVzÉÝãÉ. zsÁgÀªÁqÀ
r. Dgï. §¼ÀÆgÀV
6
ÇæàSPÜÃÜ ®Üáw ±‹s‹¬±‹‚”‹§P‹W‹⁄WÊ, ±‹‰√‹P‹ ›X À®›¬¶ÏW‹Ÿ‹ A´‹¬ø·Æ‹PÊR, À–‹ø· ‹Æ‹·∞ ”‹√‹Ÿ‹ ›X £⁄‘ ÷ʇŸ‹· ‹ÌÒ‹÷‹, D ""À˛›Æ‹ ”‹√‹Ÿ‹ ±‹ƒa‹ø· ‹fi»PÊ''ø·»… ü√Êø·· ‹ ”‹·¡„‡W‹ Æ‹Æ‹WÊ Δª‹¬ ›X®‹·™ , v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«› A ‹ƒÌ®‹. A ‹ƒWÊ Æ‹Æ‹∞ P‹ÍÒ‹˝ÒÊW‹Ÿ‹·. AÒ‹¬ÌÒ‹ ”‹÷‹ÆÊ¿·Ì®‹, Õ‹≈ ‹· ‹◊‘, ±‹‰≈¥Ö £©™ , Æ‹Æ‹∞ ü√‹ ‹~WÊ, ""B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·'' ±‹‚”‹§P‹ ‹Æ‹·∞ Aa‹·cP‹p›rX w.q.≤.WÊ, ”‹g·jWÊ„⁄‘√‹· ‹ Œ≈‡ ‹·£ CÌ©√›P‹· ‹fiƒ ÷›W‹„ CÒ‹√‹ƒWÊ Æ‹Æ‹∞ AÆ‹ÌÒ‹ P‹ÍÒ‹˝ÒÊW‹Ÿ‹·. D ‹fi«Êø· ±‹‚”‹§P‹W‹Ÿ‹· ÷Ê„√‹ü√‹· ‹‚®‹PÊR, Õ‹≈À·‘®‹ D ‹fi»PÊø· ±‹≈´›Æ‹ ”‹Ì±›®‹P‹√›®‹ ±Ê‰≈>> w. B√Ö. üŸ‹„√‹X ‹·Ò‹·§ ”‹÷‹P‹ƒ‘®‹ ”‹Ì±›®‹P‹ ‹·Ìv‹⁄ø· ”‹ ‹Ï ”‹®‹”‹¬ƒW‹„ Æ‹Æ‹∞ Æ‹ ‹·Æ‹W‹Ÿ‹·. Õ›«Êø· ±‹s‹¬®‹ À–‹ø·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ K©&P‹»Ò‹ Æ‹ÌÒ‹√‹ ‹‰ A®Ê‡ À–‹ø·W‹Ÿ‹ üWÊY ‹·Ò‹§–‹·r £⁄ø·üø·”‹· ‹ À®›¬¶ÏW‹⁄WÊ AÆ‹·P‹„Δ ›W‹» ‹·Ò‹·§ A ‹√‹»… ÷ÊbcÆ‹ B”‹Q§ ‹·„w‘, A ‹√‹ P‹·Ò‹„÷‹Δ ‹Æ‹·∞ Ò‹~”‹· ‹‚®Ê‡ D ‹fi»PÊø· E®Ê™‡Õ‹ ›X®Ê. D ‹fi»PÊø·· ”‹·Ì®‹√‹ ›X, Aa‹·cP‹p›rX ÷Ê„√‹ü√‹Δ· ”›´‹¬ ›®‹®‹·™ , «Ê‡SP‹√‹, ±‹ƒ~Ò‹√‹ ‹·Ò‹·§ Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹®‹ ‘ü∫Ì© ‹W‹Ï®‹ ‹√‹ ”‹÷‹P›√‹ ‹·Ò‹·§ GΔ…QRÌÒ‹ ÷Êa›cX, Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹®‹ ‹¬ ‹”›ß±‹P‹ Ø®ÊχՋP‹√›®‹ Œ≈‡ B√Ö. G”Ö. √›h›√› ‹ÂÖ A ‹√‹ AÒ‹¬ÌÒ‹ ”‹÷‹ÆÊ, B”‹Q§ , EÒ›’÷‹ ‹·Ò‹·§ ±Ê‰≈‡Ò›’÷‹©Ì®‹. GΔ…ƒW‹„ Æ‹Æ‹∞ Æ‹ ‹·Æ‹W‹Ÿ‹·. A–Êr‡ EÒ›’÷‹, B”‹Q§¿·Ì®‹ À®›¬¶Ï ‹ÍÌ®‹ ‹‚ D ‹fi»PÊø· ±‹‚”‹§P‹W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ”‹®‹·±‹¡„‡W‹ ‹fiwPÊ„Ÿ‹¤» GÌ®‹· üø·”‹· Ê ‹·Ò‹·§ ”‹ÌüÌ´‹±‹or ‹√ÊΔ…ƒW‹„ Õ‹·ª‹ ÷›√ÊÁ”‹· Ê. π. À. ”‹·ª‹®›≈
7
±ÜÅPÝÍÜPÜÃÜ ®Üáw £ÀªPÀ £ À ÁðlPÀ ¥ÀPæ Á±À£À ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ a£ÀßzÀ ªÀµð À zÀ ¸ÀAzÀ¨ð Às zÀ°è (1960-2010) ¥ÀPæ l À ªÁzÀ PÀÈwUÀ¼À ¸Á°£À°è £ÀªÄÀ ä ªÀĺÀvéÀzÀ AiÉÆÃd£ÉU¼ À ¯ À Æ É èAzÁzÀ ‘«eÁÕ£À - ¸Àg¼ À À ¥ÀjZÀAiÀÄ’ ªÀiÁ¯ÉAiÀÄÆ ¸ÉÃgÀÄvÀÛz.É F ªÀiÁ¯ÉAiÀÄ JgÀq£ À ÃÉ PÀAw£À ¥ÀŸÀÛPU À ¼ À ÄÀ E¢ÃUÀ ¥ÀPæ l À ªÁUÀÄwÛª.É »jAiÀÄ ¥Áæx« À ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Ëæq± Às Á¯ÉU¼ À ° À è «eÁÕ£À «µÀAiÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß PÀ°AiÀÄÄwÛgÄÀ ªÀ «zÁåyðUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ «eÁÕ£À ²PÀëPj À UÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁUÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ ‘«eÁÕ£À - ¸Àg¼ À À ¥ÀjZÀAiÀÄ’ ªÀiÁ¯ÉAiÀÄ°è F ¸ÀavÀæ ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À £ À ÄÀ ß ¹zÀÞ¥r À ¸À¯ÁVzÉ. DAiÀiÁ «µÀAiÀÄUÀ¼° À è ¥ÀjtvÀgÁVgÀĪÀ, ±Á¯Á PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼° À è ¨ÉÆâü¹ C£ÀĨsª À « À gÀĪÀ ¯ÉÃRPÀgÄÀ EªÀ£ÄÀ ß gÀa¹zÁÝg.É ºÀ¸¥ ÛÀ w æÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ°AiÀÄ ¸Àz¸ À åÀ gÀÄ ¥Àj²Ã°¹zÀ £ÀAvÀg,À PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥Ëæq± Às Á¯ÉU¼ À ° À è «eÁÕ£ª À £ À ÄÀ ß PÀ°¸ÀÄwÛgÄÀ ªÀ ²PÀëPj À UÉ PÀ½¹PÉÆlÄÖ , CªÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß w½zÀÄPÉÆArzÉÝêÉ. CªÀgÀ ¸À®ºÉU¼ À A À vÉ PÉ®ªÀÅ ªÀiÁ¥ÁðlÄUÀ¼£ À ÄÀ ß ªÀiÁrPÉÆArzÉÝêÉ. ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À ÄÀ ªÀÄvÀÛµÄÀ Ö ¸Àg¼ À ª À ÇÀ C¢üPÈÀ vÀªÇÀ DVgÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÉÝêÉ. £ÀªÄÀ ä «zÁåyðUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëPg À ÄÀ F ¥ÀÆgÀPÀ ¥ÀoåÀ UÀ¼À ¥ÀA æ iÉÆÃd£À ¥ÀqA É iÀÄĪÀgA É zÀÄ ¨sÁ«¹zÉÝêÉ. EAvÀºÀ MAzÀÄ ¥ÀĸÀPÛ ª À iÀ Á¯É vÀgÄÀ ªÀ°è £ÀªÄÀ UÉ ¸À®ºÉ ºÁUÀÆ ªÀiÁUÀðzÀ±ð À £À ¤ÃrzÀ ²æà n. JA. PÀĪÀiÁgï, «±ÁæAvÀ ¤zÉðñÀPg À ÄÀ , ¸ÁªÀðd¤PÀ ²PÀt ë E¯ÁSÉ, PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ EªÀjUÀÆ, F ªÀiÁ¯ÉAiÀÄ ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À £ À ÄÀ ß N¢ ¥ÀjµÀÌgu À U É É £Égª À ÁzÀ ²PÀëPg À ÄÀ UÀ¼ÁzÀ ²æà PÉ. J¯ï. ±Á£À¨Ás UÀ, ²æà J¸ï. J£ï. °AUÀgÁdÄ, ²æà J¸ï. J¸ï. ¨É¼ª À l À V, ²æà «ÃgÀAiÀÄå J¸ï. »gÉêÀÄoÀ ºÁUÀÆ ²æêÀÄw Dgï. J£ï. ªÀ¸A À vÀ ¸ÀÄdAiÀiï ªÀÄvÀÄÛ ²æêÀÄw ¸ÀIJî EªÀgÄÀ UÀ½UÉ £ÁªÀÅ D¨sÁjUÀ¼ÁVzÉÝêÉ. ¯ÉÃRPÀgÄÀ PÀÈwUÀ¼£ À ÄÀ ß gÀa¹gÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ¸ÀÆPÀÛ avÀU æ ¼ À £ À ÄÀ ß ¸ÀºÀ MzÀV¹zÁÝg.É CªÀjUÉ £ÀªÄÀ ä PÀÈvÀdÕvU É ¼ À ÄÀ . F ªÀiÁ¯ÉAiÀÄ ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À ÄÀ ¥ÀPæ l À ªÁUÀ®Ä ¸ÀºPÀ j À ¹zÀ ¸À®ºÁ ¸À«ÄwAiÀÄ, ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ°AiÀÄ ¸Àz¸ À åÀ jUÉ, ¸ÀÆPÀÛ ªÀÄÄR¥ÀÄlªÀ£ÄÀ ß gÀa¹PÉÆnÖgÄÀ ªÀ PÀ¯Á«zÀ C¥ÁgÀ CªÀjUÉ, ªÀÄÄRåªÁV F ªÀiÁ¯ÉAiÀÄ ºÉÆuÉºÆ É vÀÛ ¥ÉÆ|æ | r. Dgï. §¼ÀÆgÀV ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºPÀ ÁgÀ ¤ÃrzÀ J®èjUÀÆ £ÀªPÀ £ À ÁðlPÀzÀ PÀÈvÀdÕvU É ¼ À ÄÀ ¸À®ÄèvÛÀª.É Dgï. J¸ï. gÁeÁgÁªÀiï £ÀªPÀ £ À ÁðlPÀ ¥ÀPæ Á±À£À 8
±ÜÄËw 1. B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
...
11
2. B ‹·…®‹ ”› ‹fiÆ‹¬ W‹·|W‹Ÿ‹·
...
18
3. ”‹„a‹P‹W‹Ÿ‹·
...
28
4. √›”›ø·ØP‹ ‹”‹·§ÀÆ‹ gΔgÆ‹P‹ AøfiÆ‹·”›√‹ÒÊ pH ...
33
5. B ‹·…W‹Ÿ‹ ÀÌW‹v‹ÆÊ
...
37
6. gΔgÆ‹P‹ üÌ´‹
...
42
7. Ø√‹ ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹ À ‹√‹OÊ
...
46
8. ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹·
...
58
9. PÊ„π∫Æ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹·
...
65
10. A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹·
...
74
11. Æ‹„¬Q…¿·PÖ B ‹·…W‹Ÿ‹·
...
87
12. ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹·
...
92
13. ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹ ÀÕʇ–‹ W‹·|W‹Ÿ‹·
...
102
14. Δ ‹|W‹Ÿ‹·
...
114
15. ÷‹√‹Ÿ›P‹Í£ø· Δ ‹|W‹Ÿ‹·
...
123
9
ËþÝ®Ü & ÓÜÃÜÙÜ ±ÜÄaÜ¿á ÊÜÞÇæ ±‹≈´›Æ‹ ”‹Ì±›®‹P‹√‹· : ±Ê‰≈>> w. B√Ö. üŸ‹„√‹X ∏ÊŸ‹P‹·
±Ê‰≈>> w. B√Ö. üŸ‹„√‹X
üΔ ‹·Ò‹·§ a‹ΔÆÊ
±Ê‰≈>> w. B√Ö. üŸ‹„√‹X
Õ›S ‹·Ò‹·§ Õ‹ü™
±Ê‰≈>> w. B√Ö. üŸ‹„√‹X
±‹√‹ ‹fi|· Æ‹„¬Q…ø·”Ö
±Ê‰≈>> w. B√Ö. üŸ‹„√‹X
À®‹·¬Ò›RÌÒ‹Ò‹Ã
±Ê‰≈>> w. B√Ö. üŸ‹„√‹X
À®‹·¬Æ›æÆ‹ À®‹¬ ‹fiÆ‹W‹Ÿ‹·
G”Ö. P‹“ ‹fi
A|·, ±‹√‹ ‹fi|· ‹·Ò‹·§ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹·
v›>> ÷ÊaÖ. √› ‹·a‹Ì®‹≈”›ÃÀ·
W›⁄ ‹·Ò‹·§ AØΔW‹Ÿ‹·
v›>> ÷ÊaÖ. √› ‹·a‹Ì®‹≈”›ÃÀ·
CÌ´‹Æ‹W‹Ÿ‹·
v›>> ÷ÊaÖ. √› ‹·a‹Ì®‹≈”›ÃÀ·
B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
π. À. ”‹·ª‹®›≈
P›üÏ-ÆÖ
v›>> ”‹ ʉχҋ§ ‹· ÊÁ. AÌ∏ʇ-P‹√‹
؇√‹·
v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«›
i‡À ÊÁÀ´‹¬ ‹·Ò‹·§ ÀP›”‹
v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«›
hÊÁÀP‹ Ò‹ÌÒ‹≈-˛›-Æ‹
v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«›
i‡ ‹-PÊ„‡Õ‹ ‹·Ò‹·§ ”‹„P‹“$æ-i‡-À-W‹-Ÿ‹·
v›>> ≤. PÊ. √›g-WÊ„‡-±›«Ö
”‹”‹¬W‹Ÿ‹·
”‹· ‹·ÌW‹Δ G”Ö. ‹··À·æ-W‹qr
±›≈~-W‹-Ÿ‹·
”‹· ‹·ÌW‹Δ G”Ö. ‹··À·æ-W‹qr
‹fiÆ‹ ‹ ®Ê‡÷‹
v›>> ‘. B√Ö. a‹Ì®‹≈-Õʇ-S-√Ö
˛›Æʇ̩≈ø·W‹Ÿ‹·
v›>> Æ›. ”Ê„‡ Ê·‡Õ‹Ã√‹
±‹ƒ-”‹√‹ A´‹¬-ø·-Æ‹
v›>> GaÖ. B√Ö. P‹Í–‹°- ‹·„£Ï
10
A«Ý¿á & 1
1. BÊÜáÉ , ±ÜÅñÝÂÊÜáÉ ÊÜáñÜᤠÆÊÜ|WÜÙáÜ B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… , Δ ‹| ∂ C ‹‚ Æ› ‹‚ ”› ‹fiÆ‹¬ ›X ©Æ‹ØÒ‹¬ E±‹¡„‡X”‹· ‹ ±‹®›•‹ÏW‹Ÿ‹·. C ‹‚W‹Ÿ‹ üWÊY ÷ÊbcWÊ £⁄®‹·PÊ„ŸÊ„¤‡|.
1.1 B ‹·…W‹Ÿ‹· B ‹·… ±‹®‹®‹ A•‹Ï, ‹·„ΔW‹Ÿ‹·. ØÌ∏Ê, QÒ‹§«Ê, ®›⁄Ì∏Ê ÷‹·⁄”ʇü·, ®›≈Q“ , ÷‹·~”Ê ∂ C®‹√‹ ÷‹|·° , P›¿·, ”Ê„±‹‚≥ , ÆÊ»…P›¿·, pÊ„ Ê·pÊ„‡P›¿·, ±‹‚Δ…Ì±‹bcø·ÌÒ‹÷‹ ÷‹·⁄”Ê„±‹‚≥ , a›”Ê„±‹‚≥ AΔ…®Ê C√‹· Ê, WÊ„®‹™ , hʇƋ· ÆÊ„|, C ‹‚W‹Ÿ‹ √‹”‹W‹Ÿ‹·, ÷‹·⁄÷›Δ·, ‹·ijWÊ, ÷‹ŸÊø·∏ÊOÊ° , ÀØW‹√Ö ®‹≈ ‹ ∂ C ÊΔ…®‹√‹ ÷‹·⁄√‹·bø· AÆ‹·ª‹ ‹ ”› ‹fiÆ‹¬ ›X GΔ…ƒW‹„ EÌo·. C ‹‚W‹Ÿ‹ √‹·b ÷‹·⁄øfiX√‹Δ· P›√‹| C ‹‚W‹Ÿ‹»…√‹· ‹ "B ‹·…' ÊÌü √›”›ø·ØP‹ ‹”‹·§ ›X®Ê. B ‹·… C®‹√‹ BÌW‹…ª›–› ±‹®‹ B‘vÖ (ACID). C®‹· «›¬qÆÖ ±‹®‹ ACIDUS (A‘v‹”Ö) GÌü·®‹ƒÌ®‹ üÌ©®Ê. A‘v‹”Ö GÌü·®‹√‹ A•‹Ï "÷‹·⁄' GÌ®›X®Ê. B‘vÖ GÌü·®‹PÊR ""a‹·√‹·P‹·'' GÌü A•‹Ï ‹‰ C®Ê. B ‹·…W‹Ÿ‹ ‹·„ΔW‹Ÿ‹· ”‹”‹¬ ‹·Ò‹·§ ±›≈~W‹Ÿ‹·. B®‹™ƒÌ®‹ i‡ÀW‹⁄Ì®‹ Δª‹¬ ›®‹ D B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ""”› ‹ø· ‹ B ‹·…''W‹ŸÊÆ‹·∞Ò›§√Ê. ØÌ∏Ê√‹”‹®‹ ‘q≈PÖ B ‹·… , ÀÆ‹W‹√Ö ®‹≈ ‹®‹ A‘qPÖ B ‹·… , C√‹· Ê&WÊ„®‹™W‹Ÿ‹»…√‹· ‹ ¥›À·ÏPÖ B ‹·… , ÷‹·~”Ê√‹”‹®‹ p›p›ÏƒPÖ B ‹·… CÒ›¬©W‹Ÿ‹· ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹·. C ‹‚ ®‹·üÏΔ B ‹·…W‹Ÿ‹·. B ‹·…W‹Ÿ‹ √‹”‹ AÌ®‹√Ê ®‹≈ ‹√‹„±‹ ‹Δ…®Ê, ZÆ‹&÷‹√‹Ÿ‹· √‹„±‹®‹Δ„… ®Ê„√‹P‹·Ò‹§ Ê. E®›÷‹√‹OÊWÊ, BP›’»PÖ B ‹·… , ∏Ê„‡ƒPÖ B ‹·… CÒ›¬©. ‘q≈PÖ B ‹·… ‹Æ‹·∞ ±‹‚wø·Æ›∞X‘, ÕʇSƒ‘o·rPÊ„Ÿ‹¤ü÷‹·®‹·. ∏ÊÆ›’¿·PÖ B ‹·… ‹‚ π⁄ ÷‹√‹Ÿ›P‹Í£ø· B√Ê„‡ ‹fi¬qPÖ B ‹·… , ±‹‚Δ…Ì±‹bcø·ÌÒ‹÷‹ ÷‹·⁄”Ê„≤≥Æ‹»… BP›’»PÖ B ‹·…À√‹·Ò‹§®Ê.
1.2 ÷‹·⁄ B ‹·…©Ì®‹ ∂ ‘◊ ”‹P‹R√Ê ‹fi ‹‚, pÊ„ Ê·pÊ„‡, ®›≈Q“ , ∏›ŸÊ ∂ CÌÒ‹÷‹ ÷‹·⁄√‹”‹ Ò‹·Ìπ®‹ P›¿·W‹Ÿ‹· ‹fiX ÷‹O›°W‹·Ò‹§ Ê·®‹· ›X ‘◊√‹”‹©Ì®‹ Ò‹·ÌπPÊ„Ÿ‹·¤ ‹ÌÒ‹÷‹ ±‹≈P‹Í£ø·»… Æ‹vÊø·· ‹ D Q≈¡· ØgP‹„R ”Ê„‡iW‹ ÊØ”‹·Ò‹§®Ê. A ‹‚W‹Ÿ‹»… B ‹·…®‹ AÌÕ‹ P‹w Ê·øfiW‹·Ò›§ , ”‹P‹R√Êø· AÌÕ‹ ÷Êa‹·cÒ›§ A ‹‚ BÀ·…‡ø·ÒÊø·Æ‹·∞ P‹ŸÊ®‹·PÊ„Ìv‹· ”‹P‹R√Êø·ÌÒÊ ‘◊øfiW‹·Ò‹§ Ê. A®‹· ◊‡W›W‹·Ò‹§®Ê : P›¿·W‹Ÿ‹»… ≤–‹r , B ‹·… , ÷‹‘√‹· ´›Ò‹· ‹·Ò‹·§ W‹qr ±ÊQrÆÖ C√‹·Ò‹§®Ê. ±ÊQrÆÖ JÌ®‹· À´‹®‹ ±ÊQrPÖ ±‹®›•‹Ï. ”‹P‹R√› ‹·…©Ì®‹ ‹fiv‹Δ≥or ü÷‹· ”‹P‹R√‹W‹Ÿ‹ W‹·Ì±‹‚. D ±ÊQrÆÖ ”‹”‹¬®‹ PÊ„‡Õ‹W‹Ÿ‹ WÊ„‡vÊW‹Ÿ‹ Æ‹v‹· Ê AÌqÆ‹ÌÒÊ, B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·/11
2. BÊÜáÉ¨Ü ÓÝÊÜޮܠWÜá|WÜÙáÜ D ◊Ì®Ê B ‹·…W‹Ÿ‹ PÊΔ ‹‚ ”› ‹fiÆ‹¬ ΔP‹“|W‹Ÿ‹Æ‹·∞ £⁄®‹·PÊ„Ìw®Ê™‡ Ê. DW‹ B ‹·…®‹ ÷ÊbcÆ‹ W‹·|W‹Ÿ‹Æ‹·∞ D A´›¬ø·®‹»… ±‹ƒa‹¿·‘PÊ„ŸÊ„¤‡|.
2.1 "B ‹·…'®‹ ”› ‹fiÆ‹¬ √›”›ø·ØP‹ W‹·|W‹Ÿ‹· B ‹·…W‹Ÿ‹ √›”›ø·ØP‹ ”‹„Ò‹≈W‹Ÿ‹· ∂ ±‹qr B ‹·…
”‹„Ò‹≈W‹Ÿ‹·
±‹≈£ B ‹·…®‹»…√‹· ‹ ‹·„Δ ‹”‹·§W‹Ÿ‹·
H2SO4
gΔgÆ‹P‹, W‹Ì´‹P‹, B ‹·…gÆ‹P‹ gΔgÆ‹P‹, ”›√‹gÆ‹P‹, B ‹·…gÆ‹P‹ gΔgÆ‹P‹, PÊ„…‡ƒ‡ÆÖ gΔgÆ‹P‹, ∏Ê„≈‡À·‡ÆÖ gΔgÆ‹P‹, A¡„‡w‡ÆÖ gΔgÆ‹P‹, √‹ÌgP‹, B ‹·…gÆ‹P‹ gΔgÆ‹P‹, ∏Ê„‡√›ÆÖ, B ‹·…gÆ‹P‹ gΔgÆ‹P‹, ‘»P›ÆÖ, B ‹·…gÆ‹P‹ B ‹·…gÆ‹P‹ gΔgÆ‹P‹, ”‹ø·ÆÊÁvÖ
a.
Ø√‹ ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· W‹Ì´‹P› ‹·… ÆÊÁq≈P› ‹·… ÷ÊÁvÊ„≈‡PÊ„…‡ƒP› ‹·… ÷ÊÁvÊ„≈‡ ∏Ê„≈‡À·PÖ B ‹·… ÷ÊÁvÊ„≈ A¡„‡ƒPÖ B ‹·… √‹ÌgP› ‹·… (¥›”›ñƒPÖ B ‹·… ) ∏Ê„‡√›ØÆ‹ B ‹·… (ortho Boric) ‘»P›ÆÖ B ‹·… (Metosilicic) ”‹ø·ØPÖ B ‹·… (cyanic acid)
HNO3 HCl HBr HI H3PO4 H3BO3 H2SiO3 HCNO
(H-O-C≡N) (CN) b. ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· ±›À·ÏPÖ B ‹·… A‘qPÖ B ‹·… BP›’»PÖ B ‹·… (COOH)2 J»¿·PÖ B ‹·… (PÊ„π∫Æ‹ B ‹·… )
«›ƒPÖ B ‹·… A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·… (√Ê‘ÆÖ)
HCOOH CH3COOH HOOC – COOH C17H32COOH (JÌ®‹· ©ÃüÌ´‹ M.P. 140C [oleic acid, (cis)]
÷Ê„Ì©®Ê),
CH3(CH2)10 COOH H-CH(NH2)COOH →
(B ‹·… ‹·Ò‹·§ ±‹≈Ò›¬ ‹·… G√‹v‹„ W‹·Ì±‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹· ‹ Eª‹ø· ‹£Ï) B√Ê„‡ ‹fi¬qPÖ (∏ÊÆ›’¿·PÖ) Æ‹„¬Q…PÖ B ‹·… 18/B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
C6H5COOH
3. ÓÜãaÜPWÜ ÙÜ áÜ 3.1 ®‹≈ ‹W‹Ÿ‹»… B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ±‹Òʧ÷‹a‹·c ‹ √›”›ø·ØP‹W‹Ÿ‹· ∂ ”‹„a‹P‹W‹Ÿ‹· »oæ”ÖW‹Ÿ‹·, μ‡Æ›¥‹§»‡ÆÖ, À·•ÊÁ«Ö B√ÊÌhÖ ∂ D ”‹„a‹P‹W‹Ÿ‹ ±‹ƒa‹ø· DW›W‹«Ê‡ BX®Ê. B®‹√Ê B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ CÆ‹„∞ AÆʇP‹ √›”›ø·ØP‹W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ±‹ƒ‡Q“‘. W‹·√‹·£”‹· ‹ AÆʇP‹ ”‹„a‹P‹W‹Ÿ‹· ±‹≈P‹Í£ø· PÊ„v‹·WÊW‹Ÿ›X Ê. C ‹‚ ü÷‹Ÿ‹–‹·r ØS√‹ ›X √›”›ø·ØP‹W‹Ÿ‹Æ‹·∞ W‹·√‹·£”‹·Ò‹§ Ê. EÒ‹§ ‹· ›®‹ ”‹„a‹P‹PÊR E®›÷‹√‹OÊ PH P›W‹®‹ ‹·Ò‹·§ ”› ‹Ï£≈P‹ ”‹„a‹P‹ (≤. GaÖ. P›W‹®‹, universal indicator). ÷‹·⁄ √‹·b¿·Ì®‹ B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ W‹·√‹·£”‹ü÷‹·®›®‹√‹„ ±‹≈üΔ B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ √‹·bÆÊ„‡v‹Δ· ”›´‹¬ÀΔ…©√‹· ‹‚®‹ƒÌ®‹, B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ W‹·√‹·£”‹Δ· ""”‹„a‹P‹W‹Ÿ‹·'' GÌü AÆʇP‹ ±‹®›•‹ÏW‹⁄ Ê. ÷‹„ÀÆ‹ √‹”‹W‹Ÿ‹·, AƒŒÆ‹ CÒ›¬©. C ‹‚W‹Ÿ‹· CÌW›Δ& gΔgÆ‹P‹ ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹· ‹, ÆÊÁ”‹XÏP‹ ›X Δª‹¬À√‹· ‹ ”› ‹ø· ‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹·.
3.2 »oæ”Ö »oæ”Ö GÌü·®‹· ÆÊÁ”‹XÏP‹ ü|°®‹ ®‹≈ ‹¬. W‹·v‹x ‹·Ò‹·§ ‹·√‹W‹Ÿ‹ Ê·‡«Ê ∏ÊŸÊø·· ‹ ""«ÊÁPʇÆÖ'' (ÕÊÁ ‹Δ ‹·Ò‹·§ Œ»‡Ì´‹≈ ‹ÆÊ„∞Ÿ‹WÊ„Ìv‹) GÌü Xv‹©Ì®‹ ±‹vÊ®‹ÌÒ‹÷‹ ü|°. B ‹·… ‹·Ò‹·§ ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ØS√‹ ›W‹Δ…©®‹™√‹„ ”‹ƒ”‹· ‹fi√›X ”‹„b”‹·Ò‹§®Ê. B ‹·…®‹»… ؇» »oæ”Ö PÊ̱›Xø·„, ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹»… PÊ̱‹‚ ؇»øfiXø·„ ü®‹«›W‹·Ò‹§®Ê. ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹»… D W‹·| ”‹ÃΔ≥ ü®‹«›W‹·Ò‹§®Ê. ؇√‹· Ò‹o”‹ß ®›≈ ‹P‹ ›X®‹·™ , A®‹√‹»… ü|°®‹ ü®‹«› ‹OÊ CΔ…. »oæ”ÖÆ‹ P›W‹®‹ ‹·Ò‹·§ ®›≈ ‹| G√‹v‹√‹ üŸ‹PÊø·„ C®Ê. À·•ÊÁ«Ö B√ÊÌhÖ : D ‹|Ï®‹≈ ‹¬ ‹‚ ‹·ÒÊ„§Ì®‹· ”‹„a‹P‹. D ”› ‹ø· ‹ ”‹„a‹P‹ ‹‚ ±‹≈üΔ B ‹·…®‹»… PÊ̱‹‚ü|°PÊR, ®‹·üÏΔ B ‹·…®‹»… ÷‹Ÿ‹© ü|°PÊR £√‹·W‹·Ò‹§®Ê. μ‡Æ›¥‹§»‡ÆÖ : C®‹· π⁄ ÷‹√‹Ÿ›P‹Í£ø· pÊ˘μ‡ÆÊÁ«Ö À·•Ê‡ÆÖ GÌü ‹·ÒÊ„§Ì®‹· ”‹„a‹P‹. ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹»… PÊ̱‹W›W‹·Ò‹§®Ê, B ‹·…®‹»… ü|°ÀΔ…. ÆÊÁ”‹XÏP‹ ›X ”‹·Δª‹ ›X Δª‹¬À√‹· ‹ AÆʇP‹ ”‹”‹¬ ”‹ÌüÌó‡ ”‹„a‹P‹W‹⁄ Ê. π⁄ ‹·Ò‹·§ ü|°®‹ ÷‹„W‹Ÿ‹ ®‹Ÿ‹W‹Ÿ‹·, aʃ≈, ؇» ∏ʃ≈ (cherry, Blue berry), ÷‹|·°W‹Ÿ‹ ‘±Ê≥W‹Ÿ‹·, ÷›WÊ¡·‡ PÊ̱‹‚ PÊ„‡‘Æ‹ G«Ê, π‡pÖ√‹„pÖ, q‡ ”Ê„±‹‚≥ , AƒŒÆ‹ CÒ›¬©W‹Ÿ‹·.
28/B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
4. ÃÝÓÝ¿á¯PÜ ÊÜÓáÜ ¤Ë®Ü gÆg®ÜPÜ A¿Þ®ÜáÓÝÃÜñæ ¶ pH 4.1 ”‹”‹¬ ‹·„Δ ”› ‹ø· ‹ ”‹„a‹P‹W‹Ÿ‹· PÊ„qr√‹· ‹ √›”›ø·ØP‹ ®‹≈ ‹ ‹‚ B ‹·… ʇ, ±‹≈Ò›¬ ‹·… ʇ GÌ®‹· ‹fiÒ‹≈ ”‹„b”‹·Ò‹§ Ê. E®›÷‹√‹OÊWÊ AƒŒÆ‹ ‹‚ B ‹·…®‹»… ü|°√‹◊Ò‹ ›X, ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹»… PÊ̱‹W›W‹·Ò‹§®Ê. ”‹·|° +AƒŒÆ‹ → PÊ̱‹‚ ü|°. (AƒŒÆ‹ & JÌ®‹· ”› ‹ø· ‹ ”‹„a‹P‹ ›X®Ê). B®‹√Ê gΔgÆ‹P‹ AøfiÆ‹· ”›√‹ÒÊø·· √›”›ø·ØP‹ ‹”‹·§ÀÆ‹ BÀ·…‡ø·ÒÊ ‹·Ò‹·§ ±‹≈Ò›¬À·…‡ø·ÒÊø·Æ‹·∞ ±‹≈ ‹fi|ü®‹ú ›X ”‹„b”‹·Ò‹§®Ê ‹·Ò‹·§ Ø´‹Ïƒ”‹·Ò‹§®Ê. ±‹≈üΔÒÊ ‹·Ò‹·§ ®‹·üÏΔÒÊø·Æ‹·∞ AŸÊ®‹· ÒÊ„‡ƒ”‹·Ò‹§®Ê. øfi ‹‚®Ê‡ ®›≈ ‹|®‹»…Æ‹ gΔgÆ‹P‹ AøfiÆ‹·”›√‹ÒÊø·Æ‹·∞ gΔgÆ‹P‹ [›Ò‹®‹ ‹·„ΔP‹ ‹¬P‹§±‹w”‹«›W‹·Ò‹§®Ê. C®‹Æ‹·∞ pH GÌü b÷Ê∞¿·Ì®‹ ”‹„b”‹«›W‹·Ò‹§®Ê. JÌ®‹· »‡o√Ö ®›≈ ‹P‹®‹»… 1/10,000 (10∂ 4)W›≈Ì, gΔgÆ‹P‹ 6 AøfiÆ‹·W‹Ÿ‹· C Ê GÌ®‹· ª›À‘®›W‹, (AÌ®‹√Ê B ®›≈ ‹P‹®‹»… 10∂4 W›≈Ì gΔgÆ‹P‹ ‹‚ AøfiØÆ‹ √‹„±‹®‹»…®Ê). D √›Œø·»…Æ‹ [›Ò‹ ‹‚ ∂ 4 BX®Ê. M·| b÷Ê∞ø·Æ‹·∞ ÒÊWÊ®‹·÷›Q®›W‹ "4' GÌü·®‹· gΔgÆ‹P‹ ”›√‹ÒÊø· ”‹„a‹P‹. AÌ®‹√Ê B ®›≈ ‹P‹®‹ gΔgÆ‹P‹®‹ ”›√‹ÒÊø·· 4 BX√‹·Ò‹§®Ê. C®Ê‡ gΔgÆ‹P‹ ”›√‹ÒÊø· ”‹„a‹P‹. C®Ê‡ pH ÕÊ≈‡~.
4.2 pH
À´›Æ‹®‹»… gΔgÆ‹P‹ AøfiÆ‹·, ±‹≈ ‹··S ›X√‹· ‹‚®‹ƒÌ®‹ ®›≈ ‹|W‹Ÿ‹ À¡„‡gÆÊ (Dissociation), Aøfi؇P‹√‹| (Ionisation), C ‹‚W‹Ÿ‹ ‹·Ò‹§–‹·r À ‹√‹ AW‹Ò‹¬ ›X®Ê. B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… , Δ ‹| ∂ C ‹‚ ؇ƒÆ‹»… À»‡Æ‹ ›W‹Δ· A ‹‚W‹Ÿ‹ AøfiØP‹ ”‹Ãª› ‹ ʇ P›√‹| ›X®Ê. B ‹·…W‹Ÿ‹· ؇ƒÆ‹»… gΔgÆ‹P‹ AøfiÆ‹Æ‹·∞ , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹‚ ÷ÊÁv›≈Q’«Ö (OH–) AÆ‹·∞ PÊ„v‹·Ò‹§®Ê. D H+ ‹·Ò‹·§ OH– AøfiÆ‹·W‹Ÿ‹ ”›√‹ ‹Æ‹·∞ P‹≈ ‹· ›X ‹”‹·§W‹Ÿ‹ BÀ·…‡ø· ‹·Ò‹·§ P›“ƒ‡ø· W‹·|W‹Ÿ‹ ±‹≈ ‹fi|P‹W‹Ÿ›X üŸ‹”‹ü÷‹·®‹·. ÷ÊÁvÊ„≈‡PÊ„…‡ƒP› ‹·… ‹‚, G«›… B ‹·…W‹⁄XÌÒ‹ ±‹≈üΔ ›®‹®‹·™ , ‹·Ò‹·§ SØg B ‹·…W‹Ÿ‹· (Ø√‹ ‹ø· ‹) ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹⁄XÌÒ‹ ±‹≈üΔ ›X Ê. B ‹·…W‹Ÿ‹ ±‹≈üΔÒÊ ‹·Ò‹·§ ®‹·üÏΔÒÊø··, A ‹‚W‹Ÿ‹· ؇ƒÆ‹»… À»‡Æ‹WÊ„Ìv‹·, À¡„‡i”‹Δ≥p›rW‹, A ‹‚ ؇v‹· ‹ H+ AøfiÆ‹·W‹Ÿ‹ ”‹ÌTʬø·Æ‹·∞ A ‹ΔÌπ‘√‹·Ò‹§ Ê.
B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·/33
5. BÊÜáÉWÙÜ Ü ËíWÜvO Ü æ 1. ”› ‹ø· ‹ ‹·Ò‹·§ Ø√‹ ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· (Organic & Inorganic Acids) 2. ®‹·üÏΔ ‹·Ò‹·§ ±‹≈üΔ 3. HP‹ ±‹≈Ò›¬À·…‡ø·, ©Ã±‹≈Ò›¬À·…‡ø·, pÊ˘ ±‹≈Ò›¬À·…‡ø· ∂ C ‹‚ B ‹·…W‹Ÿ‹ ‹··S¬ ÀÌW‹v‹OÊW‹Ÿ‹·.
5.1 Ø√‹ ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹ ±‹‚Æ‹√Ö ÀÌW‹v‹OÊW‹Ÿ‹· 1. BQ’ B ‹·…W‹Ÿ‹· (Oxy acids) D B ‹·…W‹Ÿ‹· gΔgÆ‹P‹ ‹·Ò‹·§ B ‹·…gÆ‹P‹ G√‹v‹Æ‹„∞ ÷Ê„Ì©√‹·Ò‹§ Ê. E®›÷‹√‹OÊ : W‹Ì´‹P› ‹·… , ÆÊÁq≈P› ‹·… , √‹ÌgP› ‹·… , CÌW›«› ‹·… ‹··ÌÒ›®‹ ‹‚. (H2SO4, HNO3, H3PO4, H2CO3 ––)
C ‹‚W‹Ÿ‹· BÀ·…‡ø· BPÊ’$Áv‹·W‹⁄Ì®‹ (Anhydrides) EÌp›W‹·Ò‹§ Ê. E®›÷‹√‹OÊ : SO3 + H2O → H2SO4 C»… W‹Ì´‹P‹®‹ pÊ˘ BPÊ’$ÁvÖ W‹Ì´‹P› ‹·…®‹ AÆ‹÷ÊÁvÊ˘vÖ BX®Ê. AÌ®‹√Ê B B ‹·…©Ì®‹ ؇√‹Æ‹·∞ ÒÊWÊ®›W‹ C®‹· EÒ‹≥£§øfiW‹·Ò‹§®Ê. BQ’ B ‹·…W‹ŸÊΔ… ‹‰ A«Ê„‡÷‹ B ‹·…W‹Ÿ‹·. 2. ÷ÊÁv›≈‘vÖ’ (Hydracids) gΔgÆ‹P‹ ‹·Ò‹·§ CÒ‹√‹ ´›Ò‹·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©®‹·™ , B ‹·…gÆ‹P‹ ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹®‹, ÷ÊÁvÊ„≈‡PÊ„…‡ƒPÖ, ÷ÊÁvÊ„≈‡”‹ø·ØPÖ, gΔgÆ‹P‹ ”‹«Êñ$Áv‹· ‹··ÌÒ›®‹ ‹‚. (HCl, HCN, H2S).
3. «Ê„‡÷‹®‹ B ‹·… «Ê„‡÷‹®‹ B ‹·…PÊR E®›÷‹√‹OÊ PÊ„≈‡À·PÖ B ‹·… (H2CrO4). B®‹√Ê PÊ„≈‡À·ø· ‹ÂÖ pÊ˘ BPÊ’$Áv‹Æ‹·∞ PÊ„≈‡À·PÖ B ‹·… ÊÌ®‹· P‹√Êø·· ‹‚®‹·Ìo·. D B ‹·… ‹‚ A‘ß√‹ ›®‹√‹„ PÊ„≈‡ Ê·‡pÖ Δ ‹|W‹Ÿ‹· ‘ß√‹ ›®‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹·.
5.2 HP‹±‹≈Ò›¬À·…‡ø·, ©Ã±‹≈Ò›¬À·…‡ø·, £≈±‹≈Ò›¬À·…‡ø· B ‹·…W‹Ÿ‹· HP‹ ±‹≈Ò›¬À·…‡ø· B ‹·…W‹Ÿ‹· ”›ßÆ‹±‹Δ…o ÷Ê„Ì®‹üΔ… J̮ʇ JÌ®‹· gΔgÆ‹P‹ ±‹√‹ ‹fi|· ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹· ‹, ÷ÊÁvÊ„≈‡PÊ„…‡ƒP› ‹·… , ÆÊÁq≈P› ‹·… , A‘qPÖ, ¥›À·ÏPÖ B ‹·…W‹Ÿ‹· (HCl, HNO3, HCOOH, CH3COOH ––)
©Ã±‹≈Ò›¬À·…‡ø· B ‹·…W‹Ÿ‹· : (H2SO4, H2CO3) W‹Ì´‹P› ‹·… , CÌW›«› ‹·… ∂ C ‹‚W‹Ÿ‹· ”›ßÆ‹±‹Δ…o ÷Ê„Ì®‹üΔ… G√‹v‹· gΔgÆ‹P‹ ±‹√‹ ‹fi|·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì© Ê. B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·/37
6. gÆg®ÜPÜ & Ÿí«Ü 6.1 B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… , Δ ‹| ∂ C ‹‚W‹Ÿ‹ A´‹¬ø·Æ‹®‹»… "gΔgÆ‹P‹ üÌ´‹'®‹ üWÊY £Ÿ‹· ‹⁄PÊ AW‹Ò‹¬. A®‹√‹ ”‹ÌQ“±‹§ ±‹ƒa‹ø· ∏ʇPÊØ‘®Ê. ""÷ÊÁvÊ„≈‡gÆÖ üÌ´‹'' ‹‚ P‹„v‹ JÌ®‹· √›”›ø·ØP‹ üÌ´‹ ›X®Ê,. AÒ‹¬ÌÒ‹ bP‹R ±‹√‹ ‹fi|· ›®‹√‹„, C®‹√‹ ±›Ò‹≈ AÒ‹¬ÌÒ‹ ◊ƒ®‹· ‹·Ò‹·§ ‹·÷‹Ò‹Ã®‹·™. D üÌ´‹ ‹‚, ±‹√‹ ‹fi|·W‹Ÿ‹ A•‹ › ÷‹√‹⁄Æ‹, Δ ‹|W‹Ÿ‹ A|·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ◊w©ƒ”‹· ‹ üΔ ‹Ò‹§√‹ ›®‹ BP‹–‹Ï~‡ø· üΔ ›X®Ê. gΔgÆ‹P‹ üÌ´‹ ‹‚ ®‹·üÏΔ ›®‹√‹„ CÌÒ‹÷‹ üÌ´‹W‹Ÿ‹ ”‹ÌTʬ ÷Êa›c®‹√Ê, ±‹≈üΔ ›W‹üΔ…®‹·. C®‹√‹»… Ê„®‹ΔÆÊø·®‹· 1) ”‹÷‹ª›XüÌ´‹ (”‹÷‹üÌ´‹) (Covalent bond) H : H = H2 Æ‹ ”‹÷‹üÌ´‹. 2) AøfiØP‹ üÌ´‹ (Ionic bond) H √›”›ø·ØP‹ ±‹≈£Q≈¡·
H → H2O (؇√‹·)
”‹÷‹ª›X üÌ´‹®‹»… gΔgÆ‹P‹ ‹‚ G√‹v‹· À®‹·¬ÒÖ M·| (Electrons) C«ÊP›ÛÆÖ’W‹ŸÊ„v‹ÆÊ PÊ„ÌwøfiW‹·Ò‹§®Ê. gΔgÆ‹P‹ ‹‚ À®‹·¬ÒÖ M·| ±‹√‹ ‹fi|· W‹ŸÊ„v‹ÆÊ ‹fiÒ‹≈ üÌ´‹ ʇ±‹Ïw”‹·Ò‹§®Ê. (Electro Negative atoms) HF, HBr, HCl H2+O–, H2+S–, H2+F–, H2+Te– ....... CÒ›¬© ∂ E®›÷‹√‹OÊW‹Ÿ‹·.
(؇√‹·, gΔgÆ‹P‹®‹ ”‹«Êñ$ÁvÖ, gΔgÆ‹P‹®‹ ¥Ê‰…‡√ÊÁvÖ, gΔgÆ‹P‹®‹ pÊΔ„¬ƒø·Ì)
6.2 gΔgÆ‹P‹ üÌ´‹®‹ ±›Ò‹≈ 1) D üÌ´‹ ‹‚ AÆʇP‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹ ªËÒ‹ W‹·|W‹Ÿ‹Æ‹·∞ Ø´‹Ïƒ”‹· ‹‚®‹√‹»… ‹·÷‹Ò‹§√‹ ±›Ò‹≈ ‹◊”‹·Ò‹§®Ê. ÀÕʇ–‹ ›X A ‹‚W‹Ÿ‹ P‹√‹W‹· ‹ ‹·Ò‹·§ P‹·©ø·· ‹ πÌ®‹·W‹Ÿ‹·. E®›÷‹√‹OÊ : [H2O, H2F, H2S .....]. 42/B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
7. ¯ÃÜÊ¿ Ü áÊÜ BÊÜáÉWÙÜ Ü ËÊÜÃO Ü æ 7.1 ÀÕʇ–‹ √›”›ø·ØP‹ W‹·|W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹· ‹ Ø√‹ ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· W‹Ì´‹P› ‹·… ∂ H2SO4 (Sulphuric acid) √›”›ø·ØP‹ W‹·|W‹Ÿ‹· : ؇ƒÆÊ„v‹ÆÊ C®‹√‹ üÌ´‹·Ò‹Ã ÷Êa‹·c. ‹”‹·§W‹Ÿ‹»…√‹· ‹ ؇√‹Æ‹·∞ ÒÊWÊ®‹·πv‹·Ò‹§®Ê, W›⁄ø· Òʇ ›ÌÕ‹ ‹Æ‹·∞ ◊‡ƒπv‹·Ò‹§®Ê. A®‹· B®‹≈ÏÒ›®‹ŒÏø· B ‹·… (Hygnoscopic). ±‹≈¡„‡W‹W‹Ÿ‹· (W‹qr W›iÆ‹ Œ‡ÕÊW‹Ÿ‹· A•‹ › ±›…‘rPÖ üorΔ·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ Bƒ‘PÊ„⁄¤) 1. ≤–‹r + W‹Ì´‹P› ‹·… → (C6H10O5)n + H2SO4 → 6nc + (5nH2O + H2SO4). 2. ”‹P‹R√Ê + W‹Ì´‹P› ‹·… → C12H22O11 + H2SO4 → 12c + (11H2O + H2SO4). 3. BP›’»PÖ B ‹·… + W‹Ì´‹P› ‹·… → C2H2O4 + H2SO4 → CO2 + CO + (H2O + H2SO4).
4. ¥›À·ÏPÖ B ‹·… + W‹Ì´‹P› ‹·… → HCOOH + H2SO4 → CO + (H2O +
H2SO4).
≤–‹rPÊR ∂ AQR, √›X, hÊ„‡Ÿ‹, BΔ„WÊvÊx, ∏›ŸÊ ∂ øfi ‹‚®›®‹√‹„ BW‹ü÷‹·®‹·. BP›’»PÖ B ‹·… ‹·Ò‹·§ ¥›À·ÏPÖ B ‹·… ∂ A ‹‚W‹Ÿ‹ ‹·„Δ ‹”‹·§W‹⁄Ì®‹ ±‹vÊ¿·ƒ. 5. ‹·®‹¬”›√‹ (B«Ê„R‡÷›«Ö) + W‹Ì´‹P› ‹·… → C2H5OH + H2SO4 → C2H4 + (H2O + H2SO4).
‹·®‹¬”›√‹ ‹Æ‹·∞ ±‹≈¡„‡W‹Õ›«Êø· ‹·®‹¬”›√‹ ©‡±‹©Ì®‹ ±‹vÊ¿·ƒ. (D•ÊÁ«Ö B«Ê„R‡÷›«Ö). 6. D ®‹·üÏΔ B ‹·…®‹»… A©™®‹ ±›…‘rPÖ A•‹ › W›iÆ‹P‹wx¿·Ì®‹ π⁄ P›W‹®‹®‹ Ê·‡«Ê HÆ‹Æ›∞®‹√‹„ ü√Ê¿·ƒ. ÷›ŸÊø·Æ‹·∞ , (ü√‹ ‹~WÊø· PÊŸ‹WÊ) h›Ã«ÊWÊ ◊w¿·ƒ. ‹·®‹¬”›√‹ ©‡±‹ A•‹ › ∏ÊÌQP‹wxø· h›Ã«Ê BW‹ü÷‹·®‹·. h›Ã«Êø· Ê·‡«Ê ‹·Í®‹· ›X, ÷›ŸÊ÷‹£§ Eƒø·®‹ÌÒÊ, JÌ®Ê√‹v‹·∏›ƒ Bw‘. P‹±‹‚≥ ü√‹ ‹~WÊ P›|·Ò‹§®Ê. 7. üor»Æ‹»…√‹· ‹ B ‹·…PÊR PÊΔ Ê‡ ؇ƒÆ‹ ÷‹ØW‹Ÿ‹Æ‹·∞ Ø´›Æ‹ ›X ”ʇƒ‘. Õ›TÊ„‡Ò‹≥£§øfiX, ؇√‹· ÷‹∏ÊøfiX, £‡ ‹≈ ◊W‹·YÀPÊ¿·Ì®‹ b ‹··æÒ‹§®Ê, ‘wø··Ò‹§®Ê. B®‹™ƒÌ®‹ B ‹·… ‹Æ‹·∞ ®‹·üÏΔWÊ„⁄”‹∏ʇP›®‹√Ê, B ‹·…PÊR ؇√‹Æ‹·∞ ”ʇƒ”‹∏›√‹®‹·, ؇ƒWÊ B ‹·… ‹Æ‹·∞ ”ʇƒ”‹∏ʇP‹·. G«›… ±‹≈üΔ B ‹·…W‹⁄W‹„ C®‹· AÆ‹Ãø· ›W‹·Ò‹§®Ê. 8. ±‹≈¡„‡W‹ : W‹qr W›g· A•‹ › ±›…‘Pr Ö üor»Æ‹»√… ‹· ‹ ؇ƒWÊ Ø´›Æ‹ ›X ±‹≈üΔ W‹Ì´‹P› ‹· … ‹Æ‹·∞ ”ʇƒ‘. üor»ÆÊ„Ÿ‹WÊ D•‹√Ö C√‹· ‹ ±‹≈Æ›Ÿ‹ ‹Æ‹·∞ Cƒ‘. D•‹√Ö P‹·©ø·ÒÊ„v‹W‹·Ò‹§®Ê. 46/B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
8. ÓÝÊÜ¿áÊÜ BÊÜáÉWÙÜ áÜ 8.1 ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· ∂ ORGANIC ACIDS ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· gΔgÆ‹P‹®‹ hÊ„ÒÊ, CÌW›Δ ‹·Ò‹·§ B ‹·…gÆ‹P‹ ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹· ‹ CÌW›Δ®‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹·. CÌW›Δ®‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹ AÌ®‹√Ê ”› ‹ø· ‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹ ”‹ÌTʬ A”‹ÌT›¬Ò‹. ”‹”‹¬, ±›≈~W‹⁄Ì®‹ AΔ…®Ê P‹»…®‹™Δ·, ±ÊpÊ„≈‡»ø·Ì W‹⁄Ì®‹Δ„ D ”› ‹ø· ‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ÒÊWÊ©®›™√Ê. C®‹· ‹√ÊWÊ ”‹· ‹fi√‹· ÷‹Ò‹·§”›À√‹ ”› ‹ø· ‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹· £⁄© Ê. P‹ÍÒ‹P‹ ›Xø·„ Ò‹øfi√›W‹·£§√‹· ‹ C ‹‚W‹Ÿ‹ ”‹ÌTʬ ÷Êa‹·cÒ‹§«Ê‡ ÷Ê„‡W‹·Ò‹§®Ê.
8.2 ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· ‹·Ò‹·§ À˛›ØW‹Ÿ‹· D ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹ üWÊY £Ÿ‹· ‹⁄PÊ Ø‡w®‹ À˛›Ø Œ‡«Ê. DÒ‹ ØÌ∏Ê÷‹~°ØÌ®‹ ‘q≈PÖ B ‹· … ‹Æ‹·∞ , ”ʇπØÌ®‹ ‹fi¬»PÖ B ‹·… , ±‹‚Δ…Ì±‹b¿ c ·Ì®‹ BP›’»PÖ, ‹·ijWÊ¿·Ì®‹ «›QrPÖ B ‹·… ‹Æ‹·∞ ∏ʇ±‹Ïw‘®‹Æ‹·. C®‹· Æ‹vÊ®‹®‹·™ 18Æʇ Õ‹Ò‹ ‹fiÆ‹®‹»… . 1832√‹»… »‡πWÖ ‹·Ò‹·§ ʉ÷‹…√Ö GÌü À˛›ØW‹Ÿ‹· ∏ÊÆ›’¿·PÖ B ‹·…®‹ B´›√›ÌÕ‹ ‹Æ‹·∞ P‹Ìv‹·◊w®‹√‹·. 1858√‹»… À˛›Ø PÊo«Ê ”› ‹ø· ‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹ √‹a‹ÆÊø· ‘®›úÌÒ‹ ‹Æ‹·∞ ±‹≈P‹q‘®‹Æ‹·.
8.3 ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹ ‹··S¬ ÀÌW‹v‹OÊW‹Ÿ‹· 1. P›∏›ÏQ’»PÖ B ‹·…W‹Ÿ‹· (B»¥›¬qPÖ) 2. B√Ê„‡ ‹fi¬qPÖ 3. A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹·. 4. PÊ„π∫Æ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· 5. ø·„ƒPÖ B ‹·… 6. ±Ê‰≈‡pÊ„‡ØPÖ B ‹·…. 1. P›∏›ÏQ’»PÖ B ‹·…W‹Ÿ‹·, P›∏›ÏQ’«Ö W‹·Ì±‹‚ (–COOH)Æ‹·∞ Q≈øfiÒ‹æP‹ W‹·Ì±›X ÷Ê„Ì©√‹·Ò‹§®Ê. D P›∏›ÏQ’«Ö W‹·Ì±‹‚ –COOHÆ‹»… P›∏›ÏØ«Ö W‹·Ì±‹‚ (–C=O) ‹·Ò‹·§ ÷ÊÁv›≈Q’«Ö W‹·Ì±‹‚ (–OH), D G√‹v‹„ Jo·rW‹„w Ê. B ‹·…®‹ A|·ÀÆ‹»…√‹· ‹ P›∏›ÏQ’«Ö W‹·Ì≤Æ‹ ”‹ÌTʬW‹Ÿ‹Æ‹·∞ A ‹ΔÌπ‘. D B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ∂ HP‹P›∏›ÏQ’»PÖ ‹·Ò‹·§ ©ÃP›∏›ÏQ’»PÖ GÌ®‹· ÀÌW‹w”‹«›X®Ê. HP‹ P›∏›ÏQ’»PÖÆ‹»… JÌ®‹· COOH W‹·Ì≤√‹·Ò‹§®Ê. P›∏›ÏQ’»PÖ B ‹·…W‹Ÿ‹· HP‹üÌ´‹ ”‹Ìҋͱ‹§ A•‹ › ©ÃüÌ´‹ A”‹Ìҋͱ‹§ B ‹·…W‹Ÿ›X√‹ü÷‹·®‹· (Single bond Saturated or Double bond unsaturated). HP‹üÌ´‹À®‹™√Ê ”‹Ìҋͱ‹§ , ©Ã üÌ´‹, £≈üÌ´‹ C®‹™»… A”‹Ìҋͱ‹§ . D
58/B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
9. Pæ㹺®Ü BÊÜáÉWÙÜ áÜ 9.1 PÊ„π∫Æ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹ Ò‹øfiƒPÊ D B ‹·…W‹Ÿ‹»… 1) ±Ê˘ ‹·ƒ B«Ê„R‡÷›«ÖÆ‹·∞ (B ‹·…gÆ‹P‹ ‹Æ‹·∞ ”ʇƒ‘, gΔgÆ‹P‹ ‹Æ‹·∞ ÒÊWÊø·· ‹‚®‹·).
EÒ‹R—Ï”‹· ‹‚®‹ƒÌ®‹
RCH2OH + 2[O] → RCOOH + H2O [CH2CH2OH (Ethyl alcohol) + 2[O] → Acetic acid + H2O]
2) ÷ÊÁvÊ„≈‡PÊ„…‡ƒP› ‹·… ‹Æ‹·∞ E±‹¡„‡X‘, ÆÊÁpÊ˘«Ö (”› ‹ø· ‹ ”‹ø·ÆÊÁvÖ)Æ‹ g»‡P‹√‹|©Ì®‹. CH3CN + HCl + 2H2O → CH3COOH + NH4Cl
9.2 B÷›√‹®‹»… PÊ„π∫Æ‹ B ‹·…®‹ ±›Ò‹≈ GOÊ° ‹·Ò‹·§ PÊ„ü·∫W‹Ÿ‹· Æ‹ ‹·æ B÷›√‹®‹»… ‹··S¬ ZoP‹W‹Ÿ›X®‹·™ (GOÊ° ‹·Ò‹·§ Ò‹·±‹≥ ). aÊÁÒ‹Æ‹¬ ؇v‹· ‹ ‹·„ΔW‹Ÿ›X Ê. D GOÊ°&Ò‹·±‹≥W‹Ÿ‹· P‹√‹·⁄Æ‹»… g»‡P‹√‹|PÊR JŸ‹±‹o·r , X…”‹√›«Ö ‹·Ò‹·§ PÊ„π∫Æ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· EÌp›W‹·Ò‹§ Ê. ‹fiÌ”‹, X|·° ∂ C ‹‚W‹Ÿ‹· PÊ„π∫Æ‹ ‹·„ΔW‹Ÿ‹·. D B ‹·…W‹Ÿ‹· √‹P‹§ ±‹≈ ›÷‹©Ì®‹ ◊‡√‹Δ≥o·r , PÊ„‡Õ‹W‹⁄WÊ Ò‹Δ·≤®‹ Æ‹ÌÒ‹√‹ CÌW›Δ®‹ vÊÁ BPÊ’$ÁvÖ ‹·Ò‹·§ ؇√›X EÒ‹R–‹ÏOÊ ÷Ê„Ì®‹·Ò‹§ Ê. ”›P‹–‹·r Õ‹Q§ πv‹·W‹vÊøfiW‹·Ò‹§®Ê (®Ê‡÷‹PÊR) ®Ê„√‹P‹· ‹ aÊÁÒ‹Æ‹¬ G–Ê„r‡ ±‹o·r ÷Êa‹·c. 1 W›≈Ì PÊ„ü·∫, 9 P›¬«Ê„‡ƒW‹Ÿ‹–‹·r E–‹° ‹Æ‹·∞ ؇v‹·Ò‹§®Ê. ∏ʇv‹®‹ PÊ„π∫Æ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· ±›≈~ PÊ„∏›∫X ±‹ƒ ‹Ò‹ÏÆÊ ÷Ê„Ì©, ®Ê‡÷‹®‹ ÀÀ´‹ ª›W‹W‹Ÿ‹»… a‹ ‹·Ï®‹ PÊŸ‹WÊ ÕʇS√‹OÊøfiW‹·Ò‹§®Ê. C®‹· ®Ê‡÷‹®‹»… AÆ‹·–‹° ›÷‹P‹ ›X, ®Ê‡÷‹PÊR B÷›√‹®‹ PÊ„√‹ÒÊøfi®›W‹ P›©ƒ‘®‹ B÷›√‹ ›W‹·Ò‹§®Ê. À·‡ØÆ‹»… A”‹Ìҋͱ‹§ , Ê·‡®› ‹·… ‹‚ AóP‹ ±‹≈ ‹fi|®‹»… Ê. D B ‹·…W‹Ÿ‹· E®‹™ ›®‹ CÌW›Δ ”‹√‹±‹~ø· JÌ®‹· Ò‹·©ø·»… P›∏›ÏQ’«Ö W‹·Ì±‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹·Ò‹§ Ê. D ”‹√‹±‹⁄ø·· JÌ®‹· gΔgÆ‹P‹ ±‹√‹ ‹fi|·ÀØÌ®‹ 30 CÌW›Δ®‹ ±‹√‹ ‹fi|·ÀÆ‹ ›¬≤§ø·»…√‹·Ò‹§®Ê. B®‹™ƒÌ®‹ ÷‹≈”‹Ã ‹·Ò‹·§ ©‡ZÏ ”‹√‹±‹⁄W‹Ÿ‹ Ê·‡®› ‹·…W‹⁄ Ê.
9.3 B÷›√‹®‹»… ∏ʇP›®‹ PÊ„π∫Æ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· ( Ê·‡®› ‹·…W‹Ÿ‹·) »ÆÊ„‡«Ê¿·PÖ ‹·Ò‹·§ »ÆÊ„‡«ÊØPÖ (Linoleic ‹·Ò‹·§ (Linolenic) B ‹·…W‹Ÿ‹·, ©Æ‹ JÌ®‹PÊR, 2&10W›≈ÌÆ‹–‹·r , C ‹‚W‹Ÿ‹ AW‹Ò‹¬ ‹ø·”‹RØX®Ê. C ‹‚W‹Ÿ‹ PÊ„√‹ÒÊ¿·Ì®‹ a‹ ‹·Ï®‹ √Ê„‡W‹ ü√‹·Ò‹§®Ê. Ò‹„P‹ ‹‚ C⁄ ‹··S ›W‹·Ò‹§®Ê. »ÆÊ„‡«ÊØPÖ B ‹·…®‹ ‹·„Δ ‹‚ AW‹”Êπ‡g®‹ GOÊ°øfiX®Ê. B÷›√‹®‹»… E±‹¡„‡X”‹· ‹ GOÊ°W‹Ÿ‹· ”› ‹fiÆ‹¬ E–‹°ÒÊø·»… , ®›≈ ‹P‹W‹Ÿ›X√‹·Ò‹§ Ê ‹·Ò‹·§ A”‹Ìҋͱ‹§ PÊ„π∫Æ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹·Ò‹§ Ê. D A”‹Ìҋͱ‹§ PÊ„π∫Æ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ""÷ÊÁvÊ„≈‡gÆʇ–‹ÆÖ'' ±‹≈Q≈¡·WÊ B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·/65
10. AÊæáç®æãà BÊÜáÉWÙÜ áÜ 10.1 ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹ ‹·ÒÊ„§Ì®‹· ÀÌW‹v‹OÊ Ò‹Æ‹∞ JÌ®‹· A|·ÀÆ‹»… JÌ®‹· A•‹ › ÷Êa‹·c A Ê·ÁÆÊ„‡ W‹·Ì±‹‚W‹Ÿ‹Æ‹·∞ (NH2) ‹·Ò‹·§ JÌ®‹· A•‹ › ÷Êa‹·c P›∏›ÏQ’«Ö W‹·Ì±‹Æ‹·∞ (COAH) ÷Ê„Ì©√‹· ‹ B ‹·…À®‹·. E®›÷‹√‹OÊWÊ : A»¥›¬qPÖ WÊ…$Á‘ÆÖ ∂ H2N-CH2COOH. D ”› ‹ø· ‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ‹· ”‹”›√‹gÆ‹P‹W‹Ÿ‹ (Proteins – ±Ê‰≈‡q‡ÆÖ) E±‹ª›W‹W‹Ÿ‹·. B®‹™ƒÌ®‹ D B ‹·… ‹Æ‹·∞ ±Ê‰≈‡q‡ÆÖ P‹orv‹®‹ CqrWÊW‹ŸÊÆ‹·∞Ò›§√Ê. £⁄©√‹· ‹ ÀÀ´‹ G±‹≥Ò‹·§ A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹»… 20ƒÌ®‹ 24√‹ ‹√ÊW‹„ i‡ÀW‹Ÿ‹»… P‹Ìv‹·ü√‹·Ò‹§®Ê. A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹ (P›∏›ÏQ’»PÖ B ‹·…W‹Ÿ‹) EÒ‹≥£§W‹Ÿ‹· P›∏›ÏQ’»PÖ B ‹·…W‹⁄Ì®‹, B»¥›¬qPÖ, B√Ê„‡ ‹fi¬qPÖ ∂ C ‹‚W‹Ÿ‹ gΔgÆ‹P‹ ±‹√‹ ‹fi|· ‹Æ‹·∞ ”‹ßŸ›ÌÒ‹ƒ‘ A»… A Ê·ÁÆÊ„‡ W‹·Ì±‹‚ ”ʇƒ, D B ‹·… EÌp›W‹·Ò‹§®Ê. E®› : A‘qPÖ B ‹·…©Ì®‹ A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·… WÊ…$Á‘ÆÖ AÌ®‹√Ê A Ê·ÁÆÊ„‡ C•‹Æ›¿·PÖ B ‹·… EÒ‹≥£§øfiW‹·Ò‹§®Ê. CH3¿·Ì®‹ H2 ”‹ßŸ›ÌÒ‹√‹WÊ„Ÿ‹·¤Ò‹§®Ê. CH3COOH + NH3 → H2N – CH2COOH + H2.
A£”‹√‹Ÿ‹ A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·… WÊ…$Á‘‡ÆÖ üWÊY À˛›Ø GaÖ. ∏›≈PÊ„Æ‹∞pÖ ∏ÊŸ‹P‹· aÊ»…®‹. hÊΔqÆÖ (Gelatin)Æ‹ B ‹·… Àª‹gÆÊ¿·Ì®‹ WÊ…$Á‘‡ØÆ‹ EÒ‹≥£§øfi¿·Ò‹·. ◊̮ʡ·‡ AÆʇP‹ A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹· P‹Ìv‹·◊wø·Δ≥qr®‹™ƒÌ®‹ ±Ê‰≈‡q‡Æ‹·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ›X JvÊø·· ‹‚®‹· √‹”›ø·Æ‹ À˛›ØW‹⁄WÊ ”‹·Δª‹”›´‹¬ ›¿·Ò‹·. 1864 CÌW›Δ, 3012 gΔgÆ‹P‹, 576 B ‹·…gÆ‹P‹, 468 ”›√‹gÆ‹P‹ ‹·Ò‹·§ 21 W‹Ì´‹P‹®‹ ±‹√‹ ‹fi|·W‹Ÿ‹ÆÊ„∞Ÿ‹WÊ„Ìv‹ ÷›»Æ‹ «›PÊ„r‡ WÊ„…‡π‡ÆÖ (Lactoglobin) GÌü W›Ò‹≈®‹ D ®Ê„v‹x ±Ê‰≈‡q‡ÆÖ A|· ‹Æ‹·∞ A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹ ü÷‹ÃÌX (Polymer)W‹ŸÊÌ®‹· £⁄ø·Δ· ”›´‹¬ ›¿·Ò‹·. ‹·£§®‹· bP‹R 20 A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹ A|·W‹ŸÊÌ®‹· £⁄®›W‹ «›PÊ„r‡ WÊ„…‡π‡Æ‹Æ‹·∞ JvÊø·· ‹‚®‹· P‹w Ê· Õ‹≈ ‹·®Ê™Ì®‹· AØ‘Ò‹·. Æ‹„√›√‹· A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹· Ò‹øfiƒ”‹Δ≥qr Ê. B®‹√Ê ±Ê‰≈‡q‡ØÆ‹ gΔÀª‹gÆÊ¿·Ì®‹ 20 A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ‹fiÒ‹≈ ±‹vÊø·«›X®Ê. JqrÆ‹»… 20 ∏ʇ√Ê ∏ʇ√Ê A Ê·ÁÆÊ„‡ B ‹·…W‹Ÿ‹ P‹≈ ‹· ¡„‡gÆÊ ‹·Ò‹·§ ”‹Ì¡„‡gÆÊ¿·Ì®‹ (Permutation and Combination), ±Ê‰≈‡q‡Æ‹·W‹Ÿ‹· (”‹”›√‹gÆ‹P‹W‹Ÿ‹·) ‹fiv‹Δ≥qr Ê. (H. Braconnot)
74/B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
11. ®ÜãÂQÉÀáP… BÊÜáÉWÙÜ áÜ 11.1 ”› ‹ø· ‹ B ‹·… D ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· PÊ„‡ŒP› π‡g®‹»…®‹·™ A®‹√‹ ª›W‹ ›X®‹·™ , AÆ‹· ‹ÌŒ‡ø· ›÷‹P‹W‹Ÿ›X P›ø·Ï ‹Æ‹·∞ Ø ‹Ï◊”‹·Ò‹§ Ê. D B ‹·…W‹Ÿ‹· ü÷‹· ”‹ÌTʬø· Æ‹„¬Q…¡„‡pÊÁvÖ (Nucleotide)ØÌ®‹ ‹fiw®‹ ”‹√‹±‹~W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì© Ê. ±‹≈£¡„Ì®‹· Æ‹„¬Q…¡„‡pÊÁwÆ‹Δ„… , JÌ®‹· Õ‹P‹Ï√‹, JÌ®‹· ”›√‹gÆ‹P‹ø··P‹§ ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ √‹ÌgP‹ C√‹·Ò‹§®Ê. A ‹‚W‹Ÿ‹»…√‹· ‹ Õ‹P‹Ï√‹ ZoP‹®‹ ”‹Ãª› ‹®‹ B´›√‹®‹ Ê·‡«Ê 2 À´‹ Æ‹„¬Q…PÖ B ‹·…W‹Ÿ‹Æ‹·∞ (1) wøfiQ’√ÊÁ∏Ê„‡ Æ‹„¬Q…PÖ B ‹·… (D.N.A.) (2) √ÊÁ∏Ê„‡ Æ‹„¬Q…PÖ B ‹·… (R.N.A.) W‹·√‹·£”‹«›X®Ê. Æ‹„¬Q…PÖ B ‹·…W‹Ÿ‹· ”‹Ì±‹‰|Ï gΔÀª‹gÆÊ¿·Ì®‹ 3 «›P‹“~P‹ (characteristic) ZoP‹W‹Ÿ›X JvÊø··Ò‹§ Ê. 1) ÷ÊpÊ√Ê„‡”ÊÁQ…PÖ ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹· 2) ±ÊÌpÊ„‡”Ö Õ‹P‹Ï√‹ 3) √‹ÌgP› ‹·…. D B ‹·…W‹Ÿ‹»… G√‹v‹· À´‹®‹ ÷ÊpÊ√Ê„‡”ÊÁQ…PÖ ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹⁄ Ê. 1) ≤√‹À·w‡ÆÖ (Pyrimidine)WÊ ”‹ÌüÌó‘®‹ ‹‚. 2) ±‹‚¬ƒ‡ÆÖ (Purine)WÊ ”‹ÌüÌó‘®‹ ‹‚ ‹·Ò‹·§ C ‹‚W‹Ÿ‹· ”›√‹gÆ‹Q‡ø· ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹· (Nitrogen Gases). C ‹‚W‹Ÿ‹· D.N.A. ‹·Ò‹·§ R.N.A. W‹Ÿ‹»… P‹Ìv‹·ü√‹·Ò‹§ Ê PÊŸ‹WÊ PÊ„qr√‹· ‹ÌÒÊ. Æ‹„¬Q…PÖ B ‹·… ≤√‹À·w‡ÆÖ ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹· ±‹‚¬ƒ‡ÆÖ ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹· w.GÆÖ.G. •ÊÁÀ·‡ÆÖ (Thymine) AvÊ؇ÆÖ (Adenine) (D.N.A.) ”ÊÁpÊ„‡‘‡ÆÖ (Cytosine) W›Ã؇ÆÖ (Guanine) B√Ö.GÆÖ.G. ”ÊÁpÊ„‡‘‡ÆÖ (Cytosine) AvÊ؇ÆÖ (Adenine) (R.N.A.) ø··√›‘«Ö (Uracil) W›Ã؇ÆÖ (Guanine)
11.2 Æ‹„¬Q…PÖ B ‹·…®‹ P›ø·Ï Ø ‹Ï÷‹OÊ Æ‹„¬Q…PÖ B ‹·…W‹Ÿ‹· ±Ê‰≈‡q‡ØÆ‹ ”‹ÌÕÊ…‡–‹OÊø·Æ‹·∞ ÷‹ÒÊ„‡qø·»…ƒ”‹·Ò‹§ Ê. ±Ê‰≈‡q‡ØÆ‹ ”‹ÌÕÊ…‡–‹OÊø·Æ‹·∞ (R.N.A.)ø·· Ø ‹Ï◊‘®‹√‹„ P‹„v‹ (D.N.A.) JŸ‹ª›W‹®‹ PÊ„‡Õ‹©Ì®‹ C®‹· ÷‹ÒÊ„‡qø·»… Cv‹Δ≥v‹·Ò‹§®Ê.
11.3 Æ‹„¬Q…PÖ B ‹·…W‹Ÿ‹· ‹·Ò‹·§ À˛›ØW‹Ÿ‹· PÊ„‡ŒP›π‡g®‹ ‹”‹·§ ÀÕʇ–‹ B ‹·… ›®‹ C®‹Æ‹·∞ À·–‹ÆÖ GÌ∏›Ò‹ Q‡ ‹‚ Ò‹·Ìπ®‹ PÊ„‡ŒPÊW‹Ÿ‹»… , Q‡ ‹‚√‹‘PÊø·»…√‹· ‹ ±Ê‰≈‡q‡Æ‹·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ Aª›¬”‹ ‹fiv‹· ›W‹ W‹ ‹·Ø‘®‹Æ‹·. B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·/87
12. ±ÜÅñÝÂÊÜáÉWÙÜ áÜ 12.1 ÷ÊÁv›≈PÊ’$Áv‹·W‹Ÿ‹·, P›“√‹W‹Ÿ‹· ◊Ì©Æ‹ A´›¬ø·W‹Ÿ‹»… B ‹·…W‹Ÿ‹ √›”›ø·ØP‹ Q≈¡·W‹Ÿ‹ À ‹√‹W‹Ÿ‹»… ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹· ”ʇ±‹ÏvÊøfiX Ê.
±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹ Ø√‹„±‹OÊW‹Ÿ‹· 1) ±Ê‰≈‡pÊ„‡ØPÖ B ‹·…W‹Ÿ‹·, ”› ‹ø· ‹ B ‹·…W‹Ÿ‹· ∂ C ‹‚W‹ŸÊ„v‹ÆÊ ‹£Ï‘ ؇√‹· ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹Æ‹·∞ EÒ‹≥£§ ‹fiv‹· ‹ ”‹Ìø··P‹§W‹Ÿ›X Ê. E®›÷‹√‹OÊW‹Ÿ‹Æ‹·∞ A´›¬ø· 2.5√‹»… E«Ê…‡U”‹«›X®Ê. ±‹≈Ò›¬ ‹·… ÊÌ®‹√Ê 2) ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹‚ ÷ÊÁv›≈PÊ’$ÁvÖ AøfiÆ‹·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ g»‡ø· ®›≈ ‹|®‹»… ؇v‹· ‹ ”‹Ìø··P‹§ ›X®Ê. E®›÷‹√‹OÊ ∂ ""A Ê„‡Øø·''. ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹ D Ø√‹„±‹OÊø·· BƒÿØø·”Ö (ARRHENIUS)Æ‹ ‘®›úÌÒ‹ ›X®Ê. E®›÷‹√‹OÊ :∂ A Ê„‡Øøfi®‹ ‹Ò‹ÏÆÊ Ø‡ƒÆ‹»…. NH3
(AØΔ) + H2O → ←
NH4+
(g»‡ø·) + – OH (÷ÊÁv›≈PÊ$’ ÁvÖ ∂ AøfiÆ‹·).
3) ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹‚, B ‹·…®Ê„v‹ÆÊ ‹£Ï”‹· ‹ P‹√‹W‹®‹ «Ê„‡÷‹®‹ BPÊ’$Áv‹·, CΔ… Ê ÷ÊÁv›≈PÊ’$ÁvÖ BX®Ê. E®›÷‹√‹OÊ : CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O Ò› ‹·≈®‹ BPÊ’$ÁvÖ + ÷ÊÁvÊ„≈‡PÊ„…‡ƒP› ‹·… → Ò› ‹·≈®‹ PÊ„…‡√ÊÁvÖ + ؇√‹·. CuO + 2H+ → H2O + Cu2+ ∂ D Q≈¡·ø·· B ‹·…®‹ gΔgÆ‹P‹ AøfiÆ‹·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ JŸ‹WÊ„Ìw®Ê. CuO JÌ®‹· ®‹·üÏΔ ±‹≈Ò›¬ ‹·…. 4) ÷ÊÁv›≈PÊ’$ÁvÖ AøfiÆ‹·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹· ‹ P‹√‹W‹· ‹ ÷ÊÁv›≈PÊ’$ÁvÖ GÌü ±‹≈Ò›¬ ‹·… ›X®Ê. E®›÷‹√‹OÊ : NaOH, KOH, NH4OH, Ca(OH)2 ∂ B ‹·…®Ê„v‹ÆÊ D ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹ ‹Ò‹ÏÆÊø··, (√›”›ø·ØP‹ Q≈¡·ø··), B ‹·…®‹ gΔgÆ‹P‹ AøfiÆ‹·W‹Ÿ‹· ‹·Ò‹·§ ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹ ÷ÊÁv›≈PÊ’$ÁvÖ AøfiÆ‹·W‹Ÿ‹ Æ‹v‹· Ê BX√‹·Ò‹§®Ê, ‹·Ò‹·§ ؇√‹· EÒ‹≥£§øfiW‹·Ò‹§®Ê. NaOH + HCl → NaCl + H2O, H++OH– → H2O. NaOH,
KOH,
NH4OH
∂ D ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹· ؇ƒÆ‹»… P‹√‹W‹· ‹ ÷ÊÁv›≈PÊ’$Áv‹·W‹Ÿ›X®‹·™ , ±‹≈üΔ ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ›®‹ ""P›“√‹W‹Ÿ‹·'' GØ‘PÊ„Ìw Ê. G«›… P›“√‹W‹Ÿ‹· ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹·, B®‹√Ê G«›… ±‹≈Ò›¬ ‹·…W‹Ÿ‹„ P›“√‹W‹Ÿ‹Δ…. PÊ„qr√‹· ‹ D 3 E®›÷‹√‹OÊW‹Ÿ‹· ∂ ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹ ΔP‹“|W‹Ÿ›X Ê. 92/B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
13. ±ÜÅñÝÂÊÜáÉ¨Ü ËÍæàÐÜ WÜá|WÜÙáÜ 13.1 P‹√‹W‹· ‹ ±‹≈Ò›¬À·…‡ø· «Ê„‡◊‡ø· ÷ÊÁv›≈PÊ’$Áv‹·W‹Ÿ‹· 1) ”Ê„‡wø·Ì ÷ÊÁv›≈PÊ’$ÁvÖ (NaOH, P›‘rPÖ ”Ê„‡v‹) ∂ ±‹≈üΔ P›“√‹ ›X®Ê. D P›“√‹ ‹‚ ‹·Í®‹· «Ê„‡÷‹®‹ ÷ÊÁv›≈PÊ’$Áv‹·. (±Ê‰p›‘ø·Ì, P›¬»’ø·ÌÆ‹ÌÒÊ, ”Ê„‡wø·Ì P‹„v‹ JÌ®‹· ‹·Í®‹·«Ê„‡÷‹. C ‹‚W‹Ÿ‹Æ‹·∞ a›P‹·ÀØÌ®‹ P‹Ò‹§ƒ”‹ü÷‹·®‹·). D P›“√‹ ‹‚ ÷ÊbcÆ‹ ”‹ÌTʬø· √›”›ø·ØP‹W‹ŸÊ„v‹ÆÊ ‹£Ï”‹·Ò‹§®Ê.
√›”›ø·ØP‹ Q≈¡·W‹Ÿ‹· 1. B ‹·…W‹ŸÊ„v‹ÆÊ (Ø√‹ ‹ø· ‹ ‹·Ò‹·§ ”› ‹ø· ‹ G√‹v‹„ B ‹·…W‹ŸÊ„v‹ÆÊ). Δ ‹|W‹Ÿ‹ EÒ‹≥£§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
W‹ ‹·Ø‘
a) HCl + NaOH → NaCl + H2O b) H2SO4 + 2NaOH → Na2SO4 + 2H2O c) HNO3 + NaOH → NaNO3 + H2O d) CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O
D Q≈¡·W‹Ÿ‹· B ‹·…®‹ H ‹·Ò‹·§ ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹ OHW‹Ÿ‹ Æ‹v‹· Ê Æ‹vÊø··Ò‹§®Ê
2. A«Ê„‡÷‹®‹ BPÊ’$Áv‹·W‹Ÿ›®‹ B ‹·…®‹ BPÊ’$Áv‹·W‹ŸÊ„v‹ÆÊ (CO2, SO3, NO2 – ) a) NaOH + CO2 → NaHCO3 – ”Ê„‡wø·Ì ∏ÊÁ P›∏ʄχÆʇpÖ 160o
b) π‘ NaOH + CO → HCOONa (”Ê„‡wø·Ì ¥›√‹ Ê·‡pÖ)
JÒ‹§v‹
c) 2NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O – ”Ê„‡wø·Ì P›∏ʄχÆʇpÖ d) 2NaOH + SO3 → Na2SO4 + H2O – ”Ê„‡wø·Ì ”‹«Êñ‡pÖ e) 2NaOH + 2NO2 → NaNO2 + NaNO3 + H2O – ÆÊÁpÊ≈‡o· f) 2NaOH + N2O5 → 2NaNO3 + H2O – ”Ê„‡wø·Ì ÆÊÁpÊ≈‡o·
D Q≈¡·W‹Ÿ‹»… EÌp›W‹· ‹ EÒ‹≥Æ‹∞W‹Ÿ‹· Δ ‹|W‹Ÿ›X Ê. ◊‡WÊ D J̮ʇ ±‹≈üΔ P›“√‹ ‹‚,÷ÊbcÆ‹ ”‹ÌTʬø·»… Ò‹Æ‹∞®Ê‡ B®‹ Ø√‹ ‹ø· ‹ ‹·Ò‹·§ ”› ‹ø· ‹ Δ ‹|W‹Ÿ‹Æ‹·∞ B ‹·…W‹ŸÊ„v‹ÆÊ ‹£Ï‘ EÒ‹≥£§ ‹fiv‹·Ò‹§ Ê. 3. ±‹≈Ò›¬ ‹·…®‹ BPÊ’$Áv‹·W‹ŸÊ„v‹ÆÊø·„ ‹£Ï‘ Δ ‹|W‹Ÿ‹Æ‹·∞ ؇v‹·Ò‹§®Ê (ZnO, PbO, SnO, Al2O3 ––)
102/B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
A«Ý¿á & 14
14. ÆÊÜ|WÜÙáÜ 14.1 Δ ‹|W‹Ÿ‹· (E±‹‚≥W‹Ÿ‹·, Salts) B ‹·… ʉ̮‹√‹ A|·ÀÆ‹»…√‹· ‹ ”‹ßŸ›ÌÒ‹ƒ”‹üΔ… , gΔgÆ‹P‹ ±‹√‹ ‹fi|· A•‹ › gΔgÆ‹P‹ ±‹√‹ ‹fi|·W‹Ÿ‹Æ‹·∞ , ª›W‹Õ‹@ A•‹ › ±‹‰|Ï ›X, «Ê„‡÷‹©Ì®‹ A•‹ › «Ê„‡÷‹®‹ÌÒÊ ‹£Ï”‹· ‹ ´›Ò‹·W‹⁄Ì®‹, ”›ßÆ‹±‹Δ…oWÊ„⁄”‹· ‹‚®‹ƒÌ®‹ EÌp›W‹· ‹ ”‹Ìø··P‹§W‹ŸÊ‡ Δ ‹|W‹Ÿ‹·. C ‹‚W‹Ÿ‹· PÊ„…‡√ÊÁvÖ, PÊ„…‡√ʇpÖ, ”‹«Êñ‡pÖ, ”‹«Êñ$ÁvÖ, P›∏ʄχÆʇpÖ, ÆÊÁpÊ≈‡o·, ÆÊÁpÊ˘pÖ, A¡„‡vÊÁvÖ, ∏Ê„≈‡ Ê·ÁvÖ, ¥›”Êñ‡pÖ, A‘pʇpÖ, ¥›√‹ Ê·‡pÖ, ‘ÇÌPʇpÖ, ‹·Ò‹·§ ‘»Pʇo·W‹Ÿ‹·. Δ ‹| ‹‚ AøfiØP‹ ”‹Ìø··P‹§.
14.2 "Δ ‹|' C®‹√‹ Ø√‹„±‹OÊø· ”‹≥–‹rÒÊ B ‹·…
«Ê„‡÷‹ A•‹ › W‹·Ì≤ØÌ®‹ ª›W‹Õ‹@ ”›ßÆ‹±‹Δ…o ÷Ê„Ì®‹ üΔ… gΔgÆ‹P‹ ±‹√‹ ‹fi|· ÀØÌ®‹ Δ ‹|®‹ EÒ‹≥£§
1) ÷ÊÁvÊ„≈‡ PÊ„…‡ƒPÖ B ‹·… ∂ HCl 2) H2SO4 W‹Ì´‹P› ‹·…
Δ ‹|
«Ê„‡÷‹ A•‹ › W‹·Ì≤ØÌ®‹ ±‹‰|Ï ›X ”›ßÆ‹±‹Δ…o ÷Ê„Ì®‹ üΔ… gΔgÆ‹P‹ ±‹√‹ ‹fi|·W‹⁄Ì®‹ Δ ‹| EÒ‹≥£§ 2HCl +2Na → 2NaCl + H2 C»… HClØ∞Ì®‹ 2 ±‹√‹ ‹fi|·W‹Ÿ‹· ±‹‰|Ï ›X ”›ßÆ‹±‹Δ…o ÷Ê„Ì©®‹·™ , NaCl Δ ‹| EÌp›X®Ê. Δ ‹|
H2SO4 + KOH KHSO4 + H2SO4 + 2KOH → K2SO4 + H2O
2H2O C»… H2SO4Æ‹ 2‘H’
C»… H2SO4Æ‹ ‘H’ ±‹√‹ ‹fi|·W‹Ÿ‹„ ”›ßÆ‹±‹Δ…oWÊ„Ìv‹· ±‹√‹ ‹fi|· ”›ßÆ‹±‹Δo … WÊ„Ìv‹· K2SO4 EÌp›X®Ê KHSO4 EÒ‹≥£ø § fiX®Ê. 3) HNO3 ÆÊÁq≈P› ‹·… 4) CH3COOH 2CH3COOH + 2Na → A‘qPÖ 2CH3COONa + H2↑ B ‹·… ”Ê„‡wø·Ì A‘pʇo· Δ ‹| EÒ‹≥£ø § fiX®Ê. COOH Æ‹ ‘H’ ”›ßÆ‹±‹Δ…o ÷Ê„Ì©®Ê. 114/B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·
Mg + 2HNO3 → Mg(NO3)2 + H2
15. ÖÜÃÙÜ ÝPÜꣿá ÆÊÜ|WÜÙáÜ 15.1 ÷‹√‹Ÿ›P‹Í£ø·, ÷‹√‹Ÿ‹· √‹a‹ÆÊø··Ÿ‹¤ Δ ‹|W‹Ÿ‹· G«›… ÷‹√‹Ÿ‹·W‹Ÿ‹· Δ ‹|W‹Ÿ‹Δ…. ‹g≈, W›≈¥ÊÁpÖ & Δ ‹|W‹Ÿ‹Δ…. (◊ ‹·®‹ ÷‹√‹Ÿ‹· ±‹≈P‹Í£ø·»… AÒ‹¬ÌÒ‹ ”‹·Ì®‹√‹ ›®‹ ÷‹√‹Ÿ‹·) Δ ‹|W‹Ÿ‹»… ”‹ñqP‹ ‹·Ò‹·§ A”‹ñqP‹ D G√‹v‹„ üWÊW‹Ÿ‹· C Ê. A”‹ñqP‹ Δ ‹|W‹Ÿ‹· (Amorphous Salts) : ∏Ê⁄¤ø· PÊ„…‡√ÊÁvÖ, ∏ʇƒø·Ì ”‹«Êñ‡pÖ, P›¬»’ø·Ì P›∏ʄχÆʇpÖ , ‘‡”‹®‹ PÊ„…‡√ÊÁvÖ, PÊ„∏›«Ör ”‹«Êñ$ÁvÖ ∂ AgCl, BaSO4, CaCO3, PbCl2 ‹·Ò‹·§ CoS CÒ›¬©. C ‹‚W‹Ÿ‹· ؇ƒÆ‹»… P‹√‹W‹®‹ Δ ‹|W‹Ÿ‹·. ”‹ñqP‹ Δ ‹|W‹Ÿ‹· (Crystals – Crystalline Salts) : ”Ê„‡wø·Ì PÊ„…‡√ÊÁvÖ (AwWÊ E±‹‚≥ ), P›¬»’ø·Ì ”‹«Êñ‡pÖ (i±‹’ ‹ÂÖ), Ò› ‹·≈®‹ ”‹«Êñ‡pÖ, ‘‡”‹®‹ ”‹«Êñ$ÁvÖ, P‹π∫|®‹ ”‹«Êñ$ÁvÖ, B¬Ìq ‹·Ø ”‹«Êñ$ÁvÖ ∂ NaCl, CaSO4 2H2O, CuSO4, PbS, FeS, SbS ‹·Ò‹·§ ±‹oP‹ (Alum) CÒ›¬©W‹Ÿ‹· ∂ C ‹‚W‹Ÿ‹· AøfiØP‹ Δ ‹|W‹Ÿ‹·. ±‹≈P‹£Í ø·»… ´›√›Ÿ‹ ›X ‘W‹· ‹ ÀÕʇ–‹ Δ ‹|W‹Ÿ‹· ∂ ‘»Pʇo·W‹Ÿ›X Ê. P›WÊ üÌW›√‹ ( Ê·ÁP› [Mica]WÊ P‹Æ‹∞v‹®‹»… Aª‹≈P‹ A•‹ › P›WÊ üÌW›√‹ GÆ‹·∞Ò›§√Ê), aÊÁÆ› hʇw ‹·|·° , P‹«›∞√‹· (Asbestos), p›«ÖR, ¥Ê«Ö”›r√Ö, ”‹√‹±ÊÁÆÖpÊÁÆÖ ∂ C ‹‚ P‹≈ ‹· ›X ±Ê‰p›‘ø·Ì ∂ AΔ„¬À·Øø·Ì ‘»Pʇo·, ÷ÊÁvÊ≈‡pÊvÖ AΔ„¬À·Øø·Ì ‘»PʇpÖ, P›¬»’ø·Ì ∂ Ê·X∞‘ø·Ì ‘»PʇpÖ, Ê·X∞‡‘ø·Ì ‘»PʇpÖ, ±Ê‰p›‘ø·Ì ∂ AΔ„¬À·Øø·Ì ‘»PʇpÖ (÷ÊÁvÊ≈‡pÖ AΔ…®‹), Ê·X∞‡‘ø·Ì ‘»Pʇo·, (”‹Ì¡„‡gÆÊø·»… ‹¬Ò›¬”‹À√‹·Ò‹§®Ê.) D ‘»Pʇo·W‹Ÿ‹·, ‘»‘PÖ B ‹·…®‹ Δ ‹|W‹Ÿ‹· (Salts of Silicic acids).
15.2 ÷‹√‹Ÿ‹·W‹Ÿ‹· (”‹ñqP‹W‹Ÿ‹· ∂ Crystals) ÷‹√‹Ÿ‹·W‹Ÿ‹· Ê„ÆÊø·ÌbÆ‹»… ”ʇ√‹· ‹, ”‹ ‹·Ò‹Δ ‹··SW‹⁄Ì®‹ üÌó”‹Δ≥or , P‹≈ ‹·ü®‹ú , Ø©Ï–‹r √ʇT›P‹Í£ø·Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹· ‹ ”‹ ‹·h›£‡ø· ZÆ‹W‹Ÿ‹·. ”‹ñqP‹®‹ √‹a‹ÆÊWÊ ‹·Ò‹·§ A®‹√‹ ü|°PÊR, A®‹· ÷Ê„Ì©√‹· ‹ ؇ƒÆ‹ A|·W‹ŸÊ‡ P›√‹|. Δ ‹|®‹ D ؇ƒÆ‹ AÌÕ‹PÊR ""÷‹√‹⁄Æ‹ ؇√‹·'' GÆ‹·∞Ò›§√Ê. B®‹√Ê ”Ê„‡wø·Ì PÊ„…‡√ÊÁvÖ, ±Ê‰p›‘ø·Ì PÊ„…‡√ʇpÖ, ∏Ê⁄¤ø· ÆÊÁpÊ≈‡pÖ, ±Ê‰p›‘ø·Ì ÆÊÁpÊ≈‡o· ∂ C ‹‚W‹Ÿ‹· ÷‹√‹⁄Æ‹ ؇√‹Æ‹·∞ ÷Ê„Ì©√‹®Ê C®‹™√‹„, C ‹‚W‹Ÿ‹· Δ ‹|®‹ ÷‹√‹Ÿ‹·W‹Ÿ‹·. (NaCl, KClO3, AgNO3, KNO3 ––)
B ‹·… , ±‹≈Ò›¬ ‹·… ‹·Ò‹·§ Δ ‹|W‹Ÿ‹·/123
®ÜÊÜPÜ®ÝìoPÜ ±ÜÅPÜoOæWÜÙÜá Àh›nÆ‹ PÊ„‡Õ‹, À˛›Æ‹&Ò‹ÌÒ‹≈˛›Æ‹ ±‹®‹PÊ„‡Õ‹ Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹ h›nÆ‹&Àh›nÆ‹ PÊ„‡Õ‹ (˛›Æ‹&À˛›Æ‹&Ò‹ÌÒ‹≈˛›Æ‹®‹ ”‹√‹Ÿ‹ ”‹bÒ‹≈ Ø√‹„±‹OÊ. (±‹≈.”‹Ì : GÌ. G. ”ʇҋ·√› Ö, 4 ”‹Ì±‹‚oW‹Ÿ‹ ”ÊpÖ. 4Æʇ ‹··®‹≈|) PÊ. G«Ö. WÊ„‡±›ΔP‹Í–‹° √› Ö) 1800.00
Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹ À˛›Æ‹&Ò‹ÌÒ‹≈˛›Æ‹ ±‹®‹”‹Ì±‹®‹ (2Æʇ ‹··®‹≈|) (”‹Ì : PÊ. G«Ö. WÊ„‡±›ΔP‹Í–‹° √› Ö, q. B√Ö. AÆ‹ÌÒ‹√› ‹··, ‘. B√Ö. P‹Í–‹°√› Ö) 700.00
CÌ®‹≈h›Δ E®‹øÂÖ h›®‹„W›√Ö E®‹øÂÖ h›®‹„W›√Ö
50.00 50.00
q. ≤. »ÌW‹±‹≥ q. ≤. »ÌW‹±‹≥ q. ≤. »ÌW‹±‹≥
55.00 50.00 40.00
v›>> BÆ‹Ì®‹ ®Ê‡Õ‹±›ÌvÊ Ê„‡iÆ‹ W‹~Ò‹ (5Æʇ ‹··®‹≈|)øfiPÊ„ Ö ±Ê√ÊΔæÆÖ (AÆ‹· : Av‹„x√‹· P‹Í–‹°√› Ö)
35.00 90.00
CÌ®‹≈h›Δ (9Æʇ ‹··®‹≈|) ‹fiw ÆÊ„‡w ”‹√‹Ÿ‹ ø·Q“~ (8Æʇ ‹··®‹≈|)
W‹~Ò‹ AÌP‹W‹~Ò‹ (Œ‡Z≈ ”‹Ãø·ÌP‹»P› PÊÁ≤w. 8Æʇ ‹··®‹≈|) π‡gW‹~Ò‹ (Œ‡Z≈ ”‹Ãø·ÌP‹»P› PÊÁ≤w. 7Æʇ ‹··®‹≈|) √ʇT›W‹~Ò‹ (Œ‡Z≈ ”‹Ãø·ÌP‹»P› PÊÁ≤w. 7Æʇ ‹··®‹≈|) a‹ ‹·Ò›R√‹®‹ W‹~Ò‹ : 100 ”‹ ‹·”ʬW‹Ÿ‹·&EÒ‹§√‹W‹Ÿ‹· (6Æʇ ‹··®‹≈|)
Æ‹ ‹P‹Æ›ÏoP‹ ˛›Æ‹&Àh›nÆ‹ ‹fi«Ê (”‹Ì±›®‹P‹√‹· : ±Ê‰≈>> Av‹¬Æ‹v‹R P‹Í–‹° ª‹pÖ)
À˛›Æ‹ GÌ®‹√ʇƋ· ? (2Æʇ ‹··®‹≈|) ±‹√‹ ‹fi|·&A|· (2Æʇ ‹··®‹≈|) P› ‹·Æ‹πΔ·… (2Æʇ ‹··®‹≈|) i‡ ›´›√‹ ‹·|·° (2Æʇ ‹··®‹≈|) i‡ ‹ÌÒ‹ PÊ„‡Õ‹ (2Æʇ ‹··®‹≈|) Æ‹ ‹·æ ®Ê‡÷‹ (2Æʇ ‹··®‹≈|) ®ÊÁ◊P‹ ”‹Ãa‹fÒÊ (2Æʇ ‹··®‹≈|)
±Ê‰≈>> hÊ. B√Ö. ΔP‹“$æ|√› Ö v›>> ”‹ ʉχҋ§ ‹· ÊÁ. AÌ∏ʇP‹√‹ ±Ê‰≈>> Av‹¬Æ‹v‹R P‹Í–‹° ª‹pÖ v›>> ≤. Œ ‹√› ‹· √ÊÁ v›>> ≤. PÊ. √›gWÊ„‡±›«Ö v›>> ‘. B√Ö. a‹Ì®‹≈ÕʇS√Ö v›>> Æ›. ”Ê„‡ Ê·‡Õ‹Ã√‹
45.00 45.00 45.00 45.00 45.00 45.00 45.00
gÆ‹≤≈ø· Àh›nÆ‹ Æ›¬ÆÊ„±‹≈±‹Ìa‹ (Æ›¬ÆÊ„À˛›Æ‹ ‹·Ò‹·§ Æ›¬ÆÊ„Ò‹ÌÒ‹≈˛›Æ‹®‹ ±‹ƒa‹ø·) ±Ê‰≈>> ‘. GÆÖ. B√Ö. √› Ö (AÆ‹· : CÌ®‹· ‹·£ √› Ö) ‹|Ï ‹fiøfih›Δ (JÌ®‹· ÊÁ˛›ØP‹ ÀÕÊ…‡–‹OÊ) v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«› ( ) i‡ ‹gW‹£§Æ‹ PËÒ‹·P‹W‹Ÿ‹· : a‹ΔÆÊ 4Æʇ ‹··®‹≈| v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«› i‡ ‹gW‹£§Æ‹ PËÒ‹·P‹W‹Ÿ‹· : «›ΔÆÊ&±›ΔÆÊ (4Æʇ ‹··.)v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«›
200.00 475.00 80.00 80.00
i‡ ‹gW‹£§Æ‹ PËÒ‹·P‹W‹Ÿ‹· : ≤≈‡£&±‹≈|ø· (3Æʇ ‹··.)v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«› 80.00 i‡ ‹gW‹£§Æ‹ PËÒ‹·P‹W‹Ÿ‹· : Ø®Ê≈&ÀÕ›≈Ì£ (2Æʇ ‹··.) v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«› 80.00 i‡ ‹gW‹£§Æ‹ PËÒ‹·P‹W‹Ÿ‹· : ÷‹·o·r &”› ‹‚ (2Æʇ ‹··.) v›>> GÆÖ. G”Ö. »‡«› 80.00 ÀbÒ‹≈ ”‹Ò‹¬W‹Ÿ‹·, P‹·Ò‹„÷‹ΔP‹√‹ P‹ÒÊW‹Ÿ‹· (2Æʇ ‹··®‹≈|) i. À. W‹OʇՋø·¬ 100.00 P‹·Ò‹„÷‹Δ PÊ√‹⁄”‹· ‹ ±‹≈ÕÊ∞W‹Ÿ‹·&EÒ‹§√‹W‹Ÿ‹· (7Æʇ ‹··®‹≈|) PÊ. G«Ö. WÊ„‡±›ΔP‹Í–‹° √› Ö 110.00 C®Ê‡PÊ ◊‡WÊ ? (8Æʇ ‹··®‹≈|) (AÆ‹· : PÊ„ŸÊ¤‡W›Δ Õ‹ ‹·Ï) 90.00 ( HÆ‹·? HPÊ ? ÷ʇWÊ ? Àh›nÆ‹ ±‹≈ÕÊ„∞‡Ò‹§√‹W‹Ÿ‹·. v›>> BÆ‹Ì®‹ ®Ê‡Õ‹±›ÌvÊ 40.00 12Æʇ ‹··®‹≈|) Àh›nÆ‹ ±‹≈±‹Ìa‹ & ÀbÒ‹≈ ”‹ÌW‹£W‹Ÿ‹· (10Æʇ ‹··®‹≈|) PÊÁ ›√‹ WÊ„‡≤‡Æ›•Ö 30.00 Àh›nÆ‹ ±‹≈±‹Ìa‹ & ”›Ã√‹”‹¬ ”‹ÌW‹£W‹Ÿ‹· (8Æʇ ‹··®‹≈|) PÊÁ ›√‹ WÊ„‡≤‡Æ›•Ö 25.00 Àh›nÆ‹ ±‹≈±‹Ìa‹ & ”‹ÌÕÊ„‡´‹ÆÊø· gW‹Ò‹·§ (7Æʇ ‹··.) PÊÁ ›√‹ WÊ„‡≤‡Æ›•Ö 35.00 A®‹ÍÕ‹¬«Ê„‡P‹®‹ AWÊ„‡a‹√‹ i‡ÀW‹Ÿ‹· v›>> Æ›. ”Ê„‡ Ê·‡Õ‹Ã√‹ 80.00 Àh›nÆ‹ À”‹æø· (Bø·™ «Ê‡SÆ‹W‹Ÿ‹·. 5Æʇ ‹··®‹≈|) ±›. ÊÌ. Ba›ø·Ï 150.00 ‹·√‹Ÿ‹ Ê·‡»Æ‹ ÷ÊhÊjW‹Ÿ‹· (gÆ‹≤≈ø· À˛›Æ‹ «Ê‡SÆ‹W‹Ÿ‹ ”‹ÌP‹ΔÆ‹) (2Æʇ ‹··®‹≈|) PÊ„ŸÊ¤‡W›Δ Õ‹ ‹·Ï 70.00 W‹wøfi√‹®‹ P‹•Ê (À”‹ıÒ‹ 4Æʇ ‹··®‹≈|) GÌ. G”Ö. a‹Ì®‹≈ÕʇS√‹ Aø·¬√Ö 40.00 SWÊ„‡Ÿ‹ À˛›Æ‹®‹ P‹•Ê (2Æʇ ‹··®‹≈|) E®‹øÂÖ ±›q‡«Ö 75.00 ( ) Õ‹·P‹≈W‹≈÷‹®‹ ”‹ÌP‹≈ ‹·| 2Æʇ ‹··®‹≈| v›>> π. G”Ö. ÕÊÁΔh› 40.00 v›>> π. G”Ö. ÕÊÁΔh› 100.00 BW‹”‹®‹ A«Ê ‹fiƒW‹Ÿ‹· (2Æʇ ‹··®‹≈|) ª‹„À·¿·Ì®‹ ∏›ØÆ‹Ò‹§ (3Æʇ ‹··®‹≈|) v›>> ≤. B√Ö. ÀÕ‹ÃÆ›•Ö 125.00 ÷›√›v‹· ‹ Ò‹pÊrW‹Ÿ‹· ( ÊÁ˛›ØP‹ «Ê‡SÆ‹W‹Ÿ‹·. 4Æʇ ‹··.) hÊ. B√Ö. ΔP‹“$æ| √› Ö 70.00 gÆ‹”› ‹fiÆ‹¬ƒWÊ GÌ•‹ À˛›Æ‹ ∏ʇP‹· ? (6Æʇ ‹··.) hÊ. B√Ö. ΔP‹“$æ| √› Ö 60.00 a‹P‹≈ (4Æʇ ‹··®‹≈|) hÊ. B√Ö. ΔP‹“$æ| √› Ö 60.00 ∏ÊÁiP‹ À®‹·¬Ò‹·§ (2Æʇ ‹··®‹≈|) hÊ. B√Ö. ΔP‹“$æ| √› Ö 60.00 ∏ÊÁiP‹ À®‹·¬ÒÖ. JÌ®‹· ±‹ƒa‹ø· v›>> G ‹ÂÖ. G”Ö. G”Ö. ‹·„£Ï 70.00 ( ) 4Æʇ ‹··®‹≈ | ±Ê‰≈>> Av‹¬Æ‹v‹R P‹Í–‹° ª‹pÖ 85.00 μ‘PÖ’ ‹·Ò‹·§ IÆÖ”Êr$ÁÆÖ B±‹Ò›RΔPÊR AÌÒ‹gÏΔ (4Æʇ ‹··®‹≈|) GÆÖ. ≤. Œ≈‡P›ÌÒ‹ 20.00 a‹·QR a‹Ì®‹≈ ‹· ("gÆ‹≤≈ø· À˛›Æ‹' P‹ ‹Æ‹ ”‹ÌP‹ΔÆ‹. 3Æʇ ‹··.) G”Ö. ‹·Ìg·Æ›•‹ 45.00 GŸÊø·ƒW›X À˛›Æ‹ Æ‹ ‹·æ ±‹‚or ±‹≈¡„‡W‹Õ›«Ê (3Æʇ ‹··®‹≈|) G«Ö. G”Ö. Õ›¬ ‹·”‹·Ì®‹√‹ Õ‹ ‹·Ï 40.00 ”‹·|°©Ì®‹ A ‹·ÍÒ‹Œ«Ê (À˛›Æ‹ P‹•ÊW‹Ÿ‹· & ªËÒ‹À˛›Æ‹) (2Æʇ ‹··®‹≈|) G«Ö. G”Ö. Õ›¬ ‹·”‹·Ì®‹√‹ Õ‹ ‹·Ï 65.00 ( G»…Ì®‹ üÌÒ‹· ü„”Ör ? À˛›Æ‹ P‹•ÊW‹Ÿ‹· & i‡ ‹À˛›Æ‹) (2Æʇ ‹··®‹≈|) G«Ö. G”Ö. Õ›¬ ‹·”‹·Ì®‹√‹ Õ‹ ‹·Ï 65.00
®Ê‡÷‹«Ê„‡P‹®‹»… ±‹‚or (3Æʇ ‹··®‹≈|) P‹Ì±‹‰¬o√Ö ( ‹·P‹R⁄WÊ ‹fi◊£ ”›◊Ò‹¬. 6Æʇ ‹··®‹≈|) ∏ÊŸ‹P‹· (11Æʇ ‹··®‹≈|) Õ‹ü™«Ê„‡P‹ (9Æʇ ‹··®‹≈|) Õ›S (9Æʇ ‹··®‹≈|) W›⁄ (9Æʇ ‹··®‹≈|) ؇√‹· (10Æʇ ‹··®‹≈|) ±‹≈¡„‡W‹W‹Ÿ‹·, a‹o· ‹qPÊW‹Ÿ‹· B÷›, G–Ê„rÌ®‹· a‹o· ‹qPÊW‹Ÿ‹· !
v›>> G. ”‹·ü∫√› Ö ∏ʇ®Ê≈ ‹·Ìg·Æ›•‹ W›ø·£≈ ‹·„£Ï W›ø·£≈ ‹·„£Ï W›ø·£≈ ‹·„£Ï W›ø·£≈ ‹·„£Ï W›ø·£≈ ‹·„£Ï
75.00 22.00 40.00 30.00 22.00 15.00 15.00
A√‹ÀÌ®Ö W‹·±‹§ (AÆ‹· : À.G”Ö.G”Ö. Õ›‘˜ ) 150.00 ‹fiw P‹» ( 2Æʇ ‹··®‹≈|) A√‹ÀÌ®Ö W‹·±‹§ (AÆ‹· : À.G”Ö.G”Ö. Õ›‘˜ ) 150.00 øfiPÊ„ Ö ±Ê√ÊΔæÆÖ ‹·Æ‹√‹ÌgÆÊW›X ªËÒ‹Õ›”‹˜. ª›W‹&1 (8Æʇ ‹··®‹≈|) (AÆ‹· : PÊ. G«Ö. WÊ„‡±›ΔP‹Í–‹° √› Ö) 160.00 ‹·Æ‹√‹ÌgÆÊW›X ªËÒ‹Õ›”‹˜. ª›W‹&2 øfiPÊ„ Ö ±Ê√ÊΔæÆÖ (8Æʇ ‹··®‹≈|) (AÆ‹· : PÊ. G«Ö. WÊ„‡±›ΔP‹Í–‹° √› Ö) 160.00 Àh›nÆ‹®‹»… ÀÆÊ„‡®‹ (17Æʇ ‹··®‹≈|) GÌ. ”Ê„§«›¬√Ö, G«Ö. ¥Ê‰‡À·ÆÖ 30.00 ( ) Àh›nÆ‹ ‹·Ò‹·§ ±‹ ›v‹W‹Ÿ‹· 8Æʇ ‹··®‹≈| π. ±Ê≈‡ ‹fiÆ‹Ì®Ö 90.00 À˛›ØW‹Ÿ‹ i‡ ‹Æ‹ a‹ƒÒÊ≈, AÆ‹·ª‹ ‹ bÒ‹≈|, ”‹ÌÕÊ„‡´‹ÆÊ EgÃΔ QwW‹Ÿ‹· (◊Ì©Æ‹ ”‹„ñ£Ï®›ø·P‹ ª›√‹£‡ø· À˛›ØW‹Ÿ‹·) A√‹ÀÌ®‹ W‹·±‹§ (AÆ‹· : GaÖ. GÆÖ. X‡Ò›) 150.00 ª›√‹£‡ø· SªËÒ‹À˛›Æ‹®‹ ≤Ò› ‹·÷‹ ±Ê‰≈>> ʇ|· ∏›±‹‚ v›>> GÌ. G”Ö. G”Ö. ‹·„£Ï 65.00 ‘r‡¥‹ÆÖ ÷›QÌWÖ. ü®‹·P‹· ‹·Ò‹·§ Àa›√‹ (3Æʇ ‹··®‹≈|) π. G”Ö. ‹·ø·„√‹ 60.00 a›«Ö’Ï v›ÀÏÆÖ. BÒ‹æP‹•Ê (4Æʇ ‹··®‹≈|)(AÆ‹· : i‡ ‹‰∏›¿· ΔP‹“$æ|√› Ö) 60.00 ”‹ÍgÆ‹Œ‡Δ ”‹ÌÕÊ„‡´‹P‹ bÌÒ‹P‹ ∂ Δ„¿· ±›Õ‹c√Ö (5Æʇ ‹··®‹≈|) Ò‹· ‹·P‹„√‹· Æ›W‹ª‹„–‹| 50.00 ( ‹·Æ‹®‹ ‹fi ‹·√‹®‹ PÊ„‡X«Ê ‘W‹æÌvÖ ¥›≈øÂÖxÆ‹ i‡ ‹Æ‹ P‹•‹Æ‹. 2Æʇ ‹··®‹≈|) v›>> ‹·÷›ü«Ê‡Õ‹Ã√‹ √› Ö 35.00 ( ) Àh›nØW‹ŸÊ„v‹ÆÊ √‹”‹ØÀ·–‹W‹Ÿ‹· 10Æʇ ‹··®‹≈| hÊ. B√Ö. ΔP‹“$æ| √› Ö 75.00 (2Æʇ ‹··®‹≈|)
«Ê„‡P‹ ˛›Æ‹ ‹fi«Ê ÀÕ‹ÃÀT›¬Ò‹ √‹”›ø·Æ‹ Àh›nØW‹Ÿ‹· (3Æʇ ‹··.) v›>> GaÖ. √› ‹·a‹Ì®‹≈ ”›ÃÀ· 130.00 ÀÕ‹ÃÀT›¬Ò‹ ”‹ÌÕÊ„‡´‹P‹√‹·&”›´‹ÆÊW‹Ÿ‹· (11Æʇ ‹··®‹≈|) ”‹„ø·ÏP›ÌÒ‹ 45.00 ÀÕ‹ÃÀT›¬Ò‹ ÊÁ®‹¬Àh›nØW‹Ÿ‹· (7Æʇ ‹··®‹≈|) v›>> GaÖ. w. a‹Ì®‹≈±‹≥ WËv‹ 60.00 ÀÕ‹ÃÀT›¬Ò‹ ±‹≈P‹Í£ø· ØW‹„y‹W‹Ÿ‹· (8Æʇ ‹··®‹≈|) ”‹„ø·ÏP›ÌÒ‹ 30.00 ÀÕ‹ÃÀT›¬Ò‹ ‹fiÆ‹ ‹ ØÀ·ÏÒ‹ A®‹·ΩÒ‹W‹Ÿ‹· (9Æʇ ‹··®‹≈|) PÊ. ≤. ”›ÃÀ· 45.00