PRINT MEDIA NEDERLANDS TOERISME Ref : 29006
De Morgen Date : 12/02/2016
Circulation : 64512
Page : 2223
Audience : 196200
Periodicity : Daily
Size : 2112 cm²
Journalist :
Reconstructie Na negenjaar onderhandelen zijn zeventien werken van Jeroen Bosch te zien
in de stad waar ze gemaakt werden s Hertogenbosch
Hoe De 24 schilderijen van Jheronimus Bosch
BOSCH
en hun normale locatie ca 1450 1516
weer thuiskwam In het Nederlandse s Hertogenbosch opent morgen de grootse expositie Jheronimus Bosch Visioenen van een genie Het museum slaagde erin om 17 van de 24 bestaande Boschen van over de hele wereld bijeen te krijgen Een huzarenstukje dat jaren werk en flink wat diplomatie vergde Een reconstructie MICHIEL KRUIJT
harles de Mooij is een man die zelden vloekt Maar vandaag 3 september 2015 is een krachtig godvernondeju aan zijn lippen ontsnapt De directeur van Het Noordbrabants Museum in Den
Bosch s Hertogenbosch heeft net een briefont vangen van Patrimonio Nacional het instituut in Madrid dat een schat aan kunstwerken beheert
die ooit aan het Spaanse koningshuis toebehoor den Het laat weten dat De kruisdragingvati Christus toch niet naar Nederland komt
Godvernondeju De Mooij organiseert in 2016 als Jheronimus Bosch vijf eeuwen dood is een grote tentoonstel ling over zijn werk Het moet een blockbuster worden in de stad waar de kunstenaar zijn leven lang heeft gewerkt Een hele onderneming omdat er van de duivelskunstenaar
Jeroen Bosch was
gek op de luguberste voorstellingen maar weinig schilderijen zijn overgeleverd Ze zitten allemaal in musea vast Die zijn er niet happig op om hun unieke en kwetsbare Bosch te laten reizen
Twee keer eerder was er in Nederland een
grote tentoonstelling over de kunstenaar Dat De Mooij meer schilderijen bij elkaar krijgt dan de expositie die zijn museum in 1967 hield zal wel lukken Toen waren er een stuk of zes van de circa
25 echte Boschen bijeengebracht Maar in 2001 hingen er zo n twaalf eigenhandige Boschen in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam Zie daar maar eens overheen te komen
En nu komt De kruisdraging dus niet Nondeju Al bijna dertigjaar werkt Charles de Mooij bij Het Noordbrabants Museum waar hij langzaam kon opklimmen In oktober 2007 werd hij er directeur Een van de eerste dingen die hij in die functie deed was het sturen van een voorstel naar
de gemeente over een grote Bosch tentoonstel ling Te organiseren over negenjaar Tamelijk vroeg ja Maar dat moest wel want Het Noordbrabants Museum heeft geen enkele Bosch in de collectie Het bezit ook niet veel inter
nationaal vermaarde toppers dus een groot scheepse ruil tegen Boschen uit andere musea zit er niet in Hoe krijgje die dan wel Door een sys tematisch onderzoek met de nieuwste fototech
nieken naar alle werken van de meester op te zet ten zo hadden De Mooij en Bosch kenner Jos Koldeweij bedacht De musea zouden kosteloos de resultaten daarvan krijgen plus eventueel een gratis restauratie Dan zouden ze misschien genegen zijn hun Bosch voor drie maanden naar Nederland te laten gaan
In de VS doen ze niet moeilijk In 2009 werd het startkapitaal dat later zou aan groeien tot 2 7 miljoen euro voor het Bosch Research en Conservation Project BRCP beschikbaar en kon De Mooij aan zijn verove ringstocht beginnen De drie Boschen in de VS
1 / 4 © auxipress • +32 2 514 64 91 • info@auxipress.be • www.auxipress.be
PRINT MEDIA NEDERLANDS TOERISME Ref : 29006
kreeg hij vrij vlot los Daar doen ze niet moeilijk Maar dan het grote Prado Het nationale museum in Madrid beheert zes werken van de
schepper vanghespoock en ghedrochten der hellen dankzij de voorliefde die de Spaanse koning Filips II voor hem had Het absolute topstuk is De tuin der lusten een groot paneel met twee zijluiken Bosch schilderde alleen op hout dat elke dag drommen bezoekers trekt
Speciaal voor zijn bezoek aan het Prado had De Mooij Spaans geleerd Je praat makkelijker als je eikaars taal spreekt De tuin der lusten heeft hij niet gevraagd Dat is net zoiets als bij het Amsterdamse Rijksmuseum bedelen om De nachtwacht had hij tegen de adjunct directeur van het Prado gezegd Maar als de triptiek hem zou worden aangeboden had hij er voor de grap aan toegevoegd zou hij die zeker niet weigeren De adjunct had een beetje gelachen De aanbidding door de koningen ook een juweel heeft hij wel geprobeerd Maar het was hem te verstaan gegeven dat het Prado zich niet kan permitteren om zo veel stukken te laten gaan El Bosco oefent een grote aantrekkingskracht uit op met name buitenlandse bezoekers De zeven hoofdzonden een nationaal icoon omdat het in de kamer hing waarin Filips II stierf komt ook niet Maar dat is werk van een navolger van Bosch ver moeden ingewijden Samen een tentoonstelling organiseren is even eens uitgesloten het Prado houdt zijn eigen expo sitie maar wel na die in Het Noordbrabants
Museum Na veel getouwtrek kreeg De Mooij toe zeggingen voor drie werken
Italiaanse chaos
Mooij gevraagd mee te gaan naar een palazzo waar hij door de Italiaanse staatstelevisie zou worden geïnterviewd De tolk had gefluisterd doen Een steiger aan het Canal Grande was leeg
geveegd een heel gezelschap was ingeladen op een speedboot van de Guardia di Finanza Het was een wonderlijke dag geworden die was ge eindigd op een feesqe van een voormalige styliste van Twiggy het beroemde fotomodel uit Engeland Maar wel een dag met resultaat De Mooij
kreeg alle werken Na terugkomst had hij de soprintendente in een briefgevraagd alles schrif telijk te bevestigen Een paar weken daarna
Johannes Vermeer naar Lissabon te laten reizen
Het is buitengewoon dat Taco Dibbits directeur collecties van het Rijksmuseum zo n publieks trekker wilde uitlenen ten behoeve van een ander museum Maar het Museu
Nacional zei om onduidelijke redenen nee
En nu komt De kruisdragingvan Christus dus ook niet nondeju Ook deze afwijzing blijkt een politieke achter grond te hebben De Tuin der lusten uit het Prado is eigendom van
kwam het nieuws dat Sgarbi ontslag had moeten Patrimonio Nacional Die had de triptiek opgeëist nemen En dus kon hij opnieuw beginnen voor het nieuwe Museum voor de Koninklijke Sgarbi s opvolger is een serieuze kunsthisto Collecties Daar is op kabinetsniveau een streep rica Van haar mocht er onderzoek naar de schil door gezet Het topstuk blijft in het Prado derijen worden gedaan Zij was helemaal weg van wat dat had opgeleverd in een van de Hoge score Venetiaanse stukken zaten weggeschilderde donoren opdrachtgevers van het schilderij die Het is bijna zover In de tuin van Het ze nog nooit had gezien Er was ook geld om de Noordbrabants Museum is een garderobe verre werken te restaureren Alles komt naar Den zen op een plein erachter een sanitair paviljoen Bosch had ze gezegd Er is aandacht van pers uit de hele wereld Het is een kwestie van volhouden In het geweest tot aan Brazilië Australië en India toe Gentse Museum voor Schone Kunsten zei pas de Charles de Mooij heeft nog een bittere pil te derde directeurja Bij het Kunsthistorisches slikken gehad De doornenkroning van Christus uit Museum in Wenen dreigde het ook nummer drie de National Gallery in Londen was in 1967 in Den te worden De eerste was met pensioen gegaan Bosch te zien maar nu niet Jaren geleden was de zonder beslissing Daar leek het bij num officiële aanvraag al de deur uitgegaan maar het mer twee ook op uit te draaien Gelukkig stuk zou te kwetsbaar zijn voor transport In 2015 heeft zij in haar laatste maand toch nog kreeg de National Gallery een nieuwe directeur een handtekening gezet dus lag er een nieuwe kans Weer werd bruikleen Een drieluik uit een ander Weens aangevraagd Onlangs bleek dat het stuk toch kan museum is niet gelukt Daar wilde de reizen maar dat het helaas al aan het Prado was directeur het zelf onderzoeken na haar
In Venetië had hij nog niks Tal van brieven had hij gericht aan de musea waar twee triptieken en vier panelen zitten Respons bleef uit daarom had hij de Nederlandse ambassade in Rome om hulp gevraagd Die vroeg Hebbenjullie niet onlangs een bruikleenaanvraag uit Rome geweigerd voor een Van Gogh uitjullie collectie Dat klopt zei De Mooij maar wat heeft dat met de Boschen in Venetië te maken In Italië hangt alles met elkaar
Rijksmuseum was bereid om De liefdesbriefvan
pensionering Gezamenlijke restauratie werd afgewezen Ze is ziek geworden het werk is stil komen te liggen De Mooij is er nog een keer heen gevlo gen maar het stuk mag vanwege de slechte staat niet op transport Zonde Het had én gerestau reerd én in Den Bosch kunnen zijn
toegezegd Voordat Gabriele Finaldi de baas werd van de National Gallery werkte hij bij het Prado Er was ook een meevallerqe Een paneeltje in het depot van een museum in Kansas City bleek een Bosch te zijn De directeur was euforisch en maar al te zeer bereid om het uit te lenen
Daar staat tegenover dat De Mooij een paar echte Boschen is kwijtgeraakt Zo zijn twee van Calvarie met schenker uit het Brusselse KMSKB de drie panelen uit het Prado gemaakt door de is ook afwezig vanwege de conditie Het BRCP werkplaats van de kunstenaar of door een navol samen was het antwoord van de ambassade meende na onderzoek nochtans dat het paneel ger aldus het BRCP Dat risico bestond zegt geweest wel kon reizen Tot op premiersniveau is gepro De Mooij koeltjes Het is een totaalproject Een dag later werd De Mooij gebeld door de beerd het te krijgen Het Prado dat ook belang geweest van tentoonstelling én onderzoek stelling had mocht later de staat controleren Het vrouw uit Rome die de bruikleenaanvraag had Van de 24 echte Boschen die overblijven heeft gedaan Als De Mooij de afwijzing wilde herover staat nu vast dat Calvarie te fragiel is Het gaat dus hij er dadelijk 17 in zijn museum hangen Elf meer ook niet naar het Prado wegen zou zij hem in contact brengen met de dan in 1967 En vijf meer dan het Boijmans En Wat wel naar Madrid gaat is De verzoeking van dan zijn in Den Bosch ook nog 19 van de 20 teke soprintendente in Venetië een door de politiek benoemde hoofdopzichter cultuur Twee dagen de heilige Antonius een ander hoogtepunt in het ningen te zien die van de hand van de meester later had hij een afspraak met Vittorio Sgarbi een oeuvre van Bosch Het Noordbrabants Museum zijn Een hoge score inderdaad Maar dat is weer beroemdheid in Italië ook vanwege zijn geruzie krijgt het werk uit Lissabon niet Het Museu een ander verhaal in het openbaar de onthullingen over zijn onwet Nacional had gezegd doe een mooi voorstel Dit artikel is gebaseerd op interviews met Charles De Mooij had dankzij de medewerking van een tige kinderen en de fraudebeschuldigingen aan de Mooij injuni 2015 september 2015 enfebruari 2016 Nederlandse verzamelaar een expositie met oude zijn adres Hij is kunsthistoricus maar ook een meesters kunnen aanbieden Hij snapt nog steeds Jheronimus Bosch Visioenen van een genie kunstrecensent die op televisie optreedt en een niet dat de directeur daar niet op is ingegaan politicus Dat loopt daar allemaal door elkaar is te zien van 13 februari t e m 8 mei 2016 Het tweede voorstel was ook niet mis Het Na afloop van het eerste gesprek had hij De
2 / 4 © auxipress • +32 2 514 64 91 • info@auxipress.be • www.auxipress.be
PRINT MEDIA NEDERLANDS TOERISME Ref : 29006
01
De doornenkroning
Komt wel naar Het Noordbrabants
van Christus
Museum in Den Bosch
ca 1490 1500
Komt niet
The National Gallery
Gulzigheid en lust ca 1500 1510
Yale University Art Galery
De kruisdraging van Christus ca 1495 1505
New York t SÉBtlÉ Kansas City
Patrimonio Nacional
De heilige Hiëronymus in gebed ca 1485 1495 Museum voor
Schone Kunsten
Real Sitio de San Lorenzo
Washington
de El Escorial
IfeiiËlliiillll Museum of Art
Johannes de Doper 1490 1495 Museo Lazaro Galdiano
De aanbidding door de koningen 1490 1500
National Gallery of Art
Museo Nacional del Prado
De verzoeking van
De hooiwagen 1510 1516
The Nelson Atkins
De Tuin der Lusten
Museum of Art
Museo Nacional del Prado
ca 1495 1505 Museo Nacional del Prado
GRAFIEK de Volkskrant BRON Bosch Research and Conservation Project Het Noordbrabants Museum
3 / 4 © auxipress • +32 2 514 64 91 • info@auxipress.be • www.auxipress.be
PRINT MEDIA NEDERLANDS TOERISME Ref : 29006
4 / 4 © auxipress • +32 2 514 64 91 • info@auxipress.be • www.auxipress.be