Meer Gezonde Jaren magazine by Mediahuis Noord

meer gezonde jaren

magazine

EEN MAGAZINE OVER ACTIVE & HEALTHY AGEING | OKTOBER 2021 Een commerciële uitgave van NDC mediagroep in opdracht van HANNN

Ben en Mieke

'hoorns zijn geen sieraden' Lees het complete verhaal van Ben en Mieke op pagina 3

'schrijf oudere werknemers nooit af'

doe een gratis leefstijlcheck in jouw buurt

19 ikgejankt, heb gejankt, gejankt Sarèl de Jong:

2 | meer gezonde jaren magazine | oktober 2021

Wist jij dat zingen kan zorgen voor een gelukkig gevoel en minder stress? Weet jij hoeveel slaap je nodig hebt om tot rust te komen en gezond te blijven? Is het bij jou bekend dat het leren van nieuwe dingen en het hebben van een doel energie en ontspanning geeft?

Gezond Leven in Groningen

in kleine stapjes werken aan je gezondheid D

e coronacrisis heeft een behoorlijke impact gehad op ons leven, en daarmee ook op onze leefstijl en mentale gezondheid. Hoe heb jij je gevoeld tijdens de lockdown? Was je wat meer somber en angstig dan normaal? Je bent echt niet de enige. Uit onderzoek is gebleken dat door de coronacrisis gevoelens als angst, somberheid en eenzaamheid flink zijn toegenomen, met name onder jongeren. Daarnaast is er een stijging van het aantal mensen met overgewicht en zijn we minder gaan bewegen.

POSITIEVE AANDACHT VOOR GEZOND LEVEN Het is tijd voor meer positieve aandacht voor gezond leven! Met kleine stapjes kun je al zoveel bereiken om je gezondheid een boost te geven en je lekkerder in je vel te voelen.

Hoe blijf je gezond en fit? En hoe zorg je voor genoeg ontspanning? Bij wie kun je terecht wanneer je een verhaal kwijt wil? En hoe zorg je goed voor jezelf, juist nu in deze coronatijd? Je leest het allemaal terug op de website van GGD Groningen: www.gezondleveningroningen.nl.

POSITIEVE GEZONDHEID

Gezond Leven in Groningen gaat uit van een positieve insteek. Gezondheid gaat namelijk ook over lekker in je

vel zitten, kunnen ontspannen, contact hebben met mensen en genieten van je leven. Daarom is er naast bewegen en gezonde voeding, ook aandacht voor ontspannen. Het accent van de website ligt niet op ziekte, maar op veerkracht en wat jouw leven betekenisvol maakt. De tips die gegeven worden op www.gezondleveningroningen. nl zijn geen moeten, maar zijn meer gericht op wat kan. Welke tips spreken jou aan om gezonder te leven en lijken je leuk om te doen? Door te ervaren dat je zelf de regie hebt over je gezondheid kun je meer in je kracht gaan staan, je fitter en zelfverzekerder voelen. Dat is precies waar positieve gezondheid over gaat en wat GGD Groningen wil uitdragen.

BIJ JOU IN DE BUURT

Op de website staan allerlei tips over gezond eten, bewegen en ontspannen. In de toekomst zal de website aangevuld worden met het lokale aanbod per gemeente, zodat je kunt ontdekken wat in jouw buurt aan leefstijlactiviteiten georganiseerd wordt. Dit kan van alles zijn: wandelclubjes, weerbaarheidstrainingen, samen koken, vrijwilligersacties, (buiten)sporttrainingen of creatieve cursussen. Er gebeurt al heel veel in de buurt om jou en anderen te prikkelen om naar buiten te gaan, elkaar te ontmoeten en in beweging te komen.

Toch ben je waarschijnlijk niet bekend met wat er dan te doen is en wie dit organiseert. Gezond Leven in Groningen hoopt meer bekendheid te geven aan het aanbod van onder andere welzijnsorganisaties, jongeren- en buurtwerk, vrijwilligerswerkorganisaties en andere lokale partijen. Wie weet ontdek je wel een leuke sportles of cursus om de hoek waarvan je niet wist dat die bestond! En? Ben je al nieuwsgierig geworden? Welke stapjes ga jij zetten om goed voor jezelf te zorgen? Laat je inspireren en neem een kijkje op www.gezondleveningroningen.nl en ontdek welke tips jou aanspreken om gezond(er) te leven.

We zijn erg benieuwd of jij zelf nog tips en/of ideeën hebt voor deze website. Wat helpt jou om gezond te leven en wat zou je willen delen? Mail je ideeën naar gezondleven@ggd.groningen.nl en wie weet wordt jouw tip ook geplaatst.

oktober 2021 | meer gezonde jaren magazine | 3

fotoserie DAAN BULTJE OP DE TRAMPOLINE MET ZĲN DOCHTERS AAFKE EN MARIE.

De fotoserie in dit Meer Gezonde Jaren Magazine van fotograaf Kees van de Veen heeft ditmaal als thema: Veerkracht. Hĳ omvat vĳf verhalen over de oerkracht van mens, dier en natuur. De ﬂexibiliteit van lichaam, geest en de wereld om ons heen. Op de cover (pagina 1) vertellen Ben en Mieke over de kracht van hun koeien met hoorns. ,,Wow … een stal vol stieren!” Dat roepen kinderen regelmatig als ze de melkkoeien van Ben en Mieke in de winter op stal zien staan. De dieren maken diepe indruk. Ze dragen hoorns. Geen alledaags Hollands plaatje. Wél een bewuste keuze van Ben en Mieke. Zĳ ´boeren´ biologisch dynamisch in Hornhuizen. Op het uitgestrekte land langs de Waddenzee staat een riante stal. Koeien met hoorns nemen meer ruimte in én moeten een stap opzĳ kunnen zetten als het onderling niet botert. Al is daar zelden sprake van. Ben: ,,Koeien zonder hoorns vechten vaker. De hoorns zorgen voor onderling respect en een duidelĳke rangorde. Dat brengt rust in de kudde.” De hoorns dienen niet alleen ter verdediging. Ze helpen de koeien om af te koelen, stimuleren de stofwisseling en zĳn een bron van mineralen. ,,Hoorns zĳn geen sieraden. Ze hebben een functie. En het zĳn belangrĳke antennes. Koude hoorns wĳzen op een zieke koe.” De koeien van Ben en Mieke worden relatief oud, maar geven minder melk. ,,Onze dieren leven 240 dagen per jaar buiten en eten veel vers gras. Ze krĳgen eiwitten van eigen land. Geen brokken maar zelf verbouwde veldbonen, granen en erwten. Koeien die meer gras eten, worden ouder. Krĳgen ze meer brokken dan geven ze meer melk. Dat is voor ons niet het belangrĳkste. Hier staan de koeien in hun kracht en wĳ ook.”

meergezondejaren.nl

veerkracht. je merkt het pas als je het door hebt. ,,Lever jĳ nog even een alinea aan over je eigen veerkracht?” vroeg een behulpzame collega me laatst. Ik wist dondersgoed dat ik nog wat huiswerk had ter voorbereiding op de aftrap van de Week voor Meer Gezonde Jaren. Een feestelĳke bĳeenkomst om met alle betrokken organisaties de start van deze week rond het thema veerkracht te vieren. Het idee was dat de bestuurders bĳ deze aftrap een persoonlĳke link leggen met het thema.

k had dit huiswerk voor mĳ uitgeschoven. Want het is nog niet eenvoudig om te zeggen hoeveel veerkracht je hebt. Volgens mĳ is veerkracht iets waarvan je pas echt merkt hoeveel je ervan hebt, wanneer je het nodig hebt. Een soort onzichtbaar vangnet dat jou niet alleen opvangt maar ook weer mee naar boven neemt. Maar is mĳn vangnet vaak en hard genoeg getest om een uitspraak te doen over veerkracht? Neem bĳvoorbeeld Bibian Mentel, de snowboardster die helaas niet meer onder ons is, en gold als het toonbeeld van veerkracht. Ze werd keer op keer geconfronteerd met tegenslag, door een slopende ziekte die telkens weer terugkwam en haar uiteindelĳk fataal werd. Maar ondanks al die tegenslag bleef Mentel een ontzettend positief mens en was ze tot het eind actief en zeer gedreven. Ik kan me niet voorstellen een dergelĳke

veerkracht te bezitten. De ﬁguurlĳke handdoek zou vermoedelĳk vrĳ snel richting de ring gaan. Maar er is hoop. RUG onderzoeker Bertus Jeronimus verzorgde onlangs een lezing op Noorderzon over het thema veerkracht. Hĳ vertelde daar dat mensen die vreselĳke dingen meemaken over het algemeen de veerkracht hebben om hier weer bovenop te komen. En dat de veerkracht toeneemt naarmate we ouder worden. Waarbĳ het wel goed is om te weten dat een sterk sociaal netwerk daarbĳ enorm helpt. Dus bel die oude kennis weer eens op, en ga samen wandelen. Dat is gezond, en goed voor je veerkracht!

DAAN BULTJE | DIRECTEUR HANNN DAAN.BULTJE@HANNN.EU

colofon Het Meer Gezonde Jaren Magazine is een commerciële uitgave van NDC mediagroep in opdracht van Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN) Samenstelling: Lieke ‘t Hart (HANNN) Coördinatie: Martin Messing Vormgeving: Griet Visser Teksten: Chantal Bakker, Martine van der Linden, Marike van der Molen, Lieke ‘t Hart, Alies Hoogstra, Gert Gritter en anderen Eindredactie: Marike van der Molen Fotoserie Veerkracht: Kees van de Veen (foto’s). Chantal Bakker (teksten) Foto’s: o.a. Marjorie Noë, Hesterliena Wolthuis, Kees van de Veen, Marcel Jurian de Jong, Jan Kanning, Jan Willem van Vliet, Niels Westra en Reyer Boxem Illustraties: Marleen van den End

Groningen

4 | meer gezonde jaren magazine | oktober 2020

'sommigen willen meteen stoppen, anderen worden emotioneel' Hoor je dat je kanker hebt, krĳg je meteen het dringende advies te stoppen met roken en alcohol drinken. Terwĳl je op zo’n moeilĳk moment in je leven vaak juist behoefte hebt aan je sigaret of borreltje. Omdat veel patiënten worstelen met een hardnekkige verslaving, heeft het UMCG de hulp van Verslavingszorg Noord Nederland ingeschakeld.

RACHEL DOPHEIDE: ,,MAAR WEINIG PATIËNTEN LUKT HET OM HET ROER OM TE GOOIEN.”

en slechter moment om over stoppen met roken en drinken te beginnen lĳkt er bĳna niet te zĳn. Toch doet verpleegkundig specialist Rachel Dopheide dat wel meteen nadat iemand de diagnose hoofd-halskanker heeft gekregen. ,,Ik wil dat patiënten weten dat roken en alcohol drinken meestal de oorzaken zĳn van deze vorm van kanker”, legt ze uit. ,,En dat als ze daarmee doorgaan, ze meer kans hebben weer kanker te krĳgen. Dan kunnen ze ervoor kiezen om proberen te stoppen of minderen, zodat ze dit hopelĳk niet nog een keer hoeven mee te maken.”

HELPEN

Sommige patiënten schrikken zo, dat ze meteen willen stoppen. Anderen worden emotioneel. ,,Die zeggen bĳvoorbeeld: ‘Heb ik kanker, willen jullie me ook nog mĳn sigaretje afnemen!’ Of ze denken dat wĳ ze een schuldgevoel willen aanpraten”, zegt Rachel. ,,Dan leg ik uit dat we het roken en drinken niet veroordelen, maar erover beginnen omdat we ze willen helpen en ze een gezonder leven gunnen.’

ALLES AANPAKKEN

Patiënten die willen stoppen, kregen het advies naar de huisarts te gaan. Helaas is die hulp vaak niet genoeg. Rachel: ,,De huisarts kan nicotine-vervangende medicatie voorschĳven, maar biedt geen specialistische verslavingszorg; terwĳl roken echt een verslaving is. Alles wat die verslaving in stand houdt, van de asbak op tafel tot een partner die ook rookt, moet je aanpakken.” Op de verpleegafdeling ziet Rachel regelmatig hoe sterk de verslaving is. Sommige patiënten gaan naar buiten om te roken of proberen het stiekem op de wc te doen, terwĳl ze

net een operatie hebben gehad. ,,Wat we ook vaak zien, is dat het patiënten lukt om tĳdens de opname niet te roken maar dat ze thuis weer terugvallen in hun oude rookgedrag. Maar weinig patiënten lukt het om het roer om te gooien.”

BEGELEIDING OP MAAT

Om patiënten beter te helpen, doet het UMCG nu samen met Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) een proef. Patiënten die hoofd-halskanker hebben en die willen stoppen met roken en/of drinken, kunnen begeleiding krĳgen van een verslavingsarts en -coach. Dat gebeurt op maat en naar wens bĳ de patiënt thuis, in het UMCG of bĳ VNN. ,,Soms zien patiënten er toch vanaf omdat er in deze fase veel op ze afkomt”, zegt Rachel. ,,VNN belt dan later nog een keer op om te proberen de patiënt opnieuw te motiveren.”

OOK ANDERE PROEVEN

Aan de proef kunnen 20 patiënten meedoen die maximaal een jaar worden begeleid door Verslavingszorg Noord Nederland. Daarna gaan het UMCG en VNN een advies opstellen over het voortzetten en verﬁjnen van het stoppen met roken programma in het UMCG. Het UMCG doet ook andere proeven om te kĳken hoe leefstĳlbegeleiding onderdeel van de zorg kan worden.

HELPEN GEZONDER TE LEVEN

Rachel vindt het belangrĳk dat er in de zorg meer aandacht is voor leefstĳl. ,,Want bĳ mĳn patiënten zie ik wat voor gezondheidsproblemen een ongezonde leefstĳl teweeg kan brengen. Vaak hebben ze niet alleen kanker, maar ook hart- en vaatziekten, diabetes, maagproblemen, enzovoort. Als we patiënten kunnen helpen gezonder te leven, slaan behandelingen beter aan, hebben ze minder complicaties en herstellen ze sneller. En ze hebben minder kans op terugkeer van de kanker en het ontstaan van andere ziektes. We gunnen ze een betere kwaliteit van leven.”

Groningen Leefstijl Interventie Model (GLIM) Leefstĳl speelt een onmisbare rol bĳ ziekte en gezondheid. Het UMCG heeft er daarom steeds meer aandacht voor. Zo is het UMCG dit jaar gestart met het Groningen Leefstĳl Interventie Model (GLIM). Patiënten kunnen leefstĳladvies krĳgen, worden ﬁtter gemaakt voor of na een operatie, en op proef krĳgen bepaalde patiëntgroepen leefstĳlprogramma’s aangeboden. Het uiteindelĳke doel is om leefstĳl een vast onderdeel te maken van de ziekenhuiszorg. Deze vorm van preventie vanuit het ziekenhuis is nieuw en wordt nog niet in andere ziekenhuizen gedaan.

oktober 2021 | meer gezonde jaren magazine | 5

'schrijf oudere werknemers nooit af!' Oudere werknemers traag en minder competent? Van zulke stereotypen wil hoogleraar psychologie Susanne Scheibe absoluut niet weten. ,,Mĳn onderzoek als arbeidspsycholoog laat zien dat ouder worden juist veel voordelen heeft.’’

SUSANNE SCHEIBE: ,,LAAT ALLE VOOROORDELEN OVER OUDER WORDEN EN OUD ZĲN LOS.”

Scheibe onderzoekt de bĳdrage van oudere werknemers op de werkvloer. Vooral de pluspunten vallen haar op. Bĳvoorbeeld dat ze meer mentale veerkracht hebben dan jongere collega’s.

STERKE KANTEN

Ervaren werknemers kunnen beter met stress omgaan en zĳn minder snel uit het lood geslagen bĳ tegenslag. Verder hebben ze natuurlĳk meer levenswĳsheid, die ze meenemen naar de werkomgeving. Bovendien hebben ze in het algemeen een pro-sociale oriëntatie: ze investeren veel meer in relaties op de werkvloer, wat gunstig is voor de werksfeer. Voor jongeren is alles vaak vluchtiger.

VIRTUELE WERELD

Maar er kleven voor werkgevers ook bezwaren aan de oudere werknemer. Zo vermindert het leervermogen met de tĳd: nieuwe informatie wordt minder snel opgenomen. Verder vermindert de fysieke veerkracht. Over het algemeen zĳn ouderen minder vaak ziek dan jongeren. Maar als ze het zĳn, is het meestal langduriger. Een bekend probleem van de oudere werknemer is dat digitale vaardigheden veel slechter zĳn dan die van jeugdige collega’s. Jongeren zĳn opgegroeid - soms zelfs geboren - in een omgeving die verbonden is met de virtuele wereld: zĳ zĳn digital natives.

UNICITEIT

Susanne Scheibe wĳst op een belangrĳk punt bĳ de

inzetbaarheid van oudere werknemers. ,,Een mens is nooit ‘af’. Hĳ of zĳ is nooit uitontwikkeld. In de loop der tĳd wordt iedereen heterogener en unieker, door een opeenvolging van ervaringen die alleen die ene persoon meemaakt. Het gevolg is een set van eigenschappen en kenmerken die niemand anders heeft. Misschien is een ouder iemand niet meer overal inzetbaar, maar is hĳ of zĳ juist uitermate geschikt voor een heel speciﬁeke bepaalde functie.”

BELANG VAN SOCIALE INTERACTIE

Oudere werknemers komen het beste tot hun recht als ze een baan hebben die bĳ hun leeftĳdsfase past. Belangrĳk voor hen is goede sociale interactie op het werk, zoals het samenwerken in teams. Scheibe: ,,De meeste ouderen houden niet van werk dat emotioneel heel uitdagend is.” ,,Neem politieagenten. Zĳ krĳgen te maken met negatieve emoties: misdaad, agressie, ernstige problematiek. Als je jong bent, maakt dat het politiewerk juist interessant. Maar op langere termĳn moet je daar vroeg of laat mentaal afstand van nemen, uit zelfbescherming. De werktevredenheid zal daardoor afnemen. De jongere garde is in het algemeen beter in hectische werkomstandigheden, zoals callcenterwerk of horeca. Jongeren zĳn toleranter, hebben meer incasseringsvermogen en stellen minder eisen.”

LEEFTĲDSDIVERSITEIT

Scheibe benadrukt het belang van leeftĳdsdiversiteit in teams, zodat oudere en jongere medewerkers van elkaar leren. Bĳ complexe

problemen kan elke groep vanuit het eigen perspectief oplossingen aandragen. ,,Blĳf dus in gesprek met elkaar.” Scheibe heeft nog een belangrĳk advies voor zowel jong als oud. ,,Laat alle vooroordelen over ouder worden en oud zĳn los. Je ideeën daarover beïnvloeden namelĳk je ontwikkeling in sterke mate. Als je denkt dat een oudere werknemer per deﬁnitie uitgeteld en afgeschreven is, werkt dat als een selffulﬁlling prophecy. Vermĳd rigide ideeën over 50-, 60-, 70-jarigen, want je gaat ze internaliseren en je er onbewust naar gedragen.”

RELATIVEREN

Past Susanne Scheibe de resultaten van haar onderzoek ook op zichzelf toe? ,,Haha, slechts ten dele. Wat mĳ geholpen heeft is het levensloopbaanperspectief. Ik heb een drukke baan bĳ de universiteit en ben ook moeder. Het waren echt tropenjaren toen mĳn kinderen nog klein waren. Maar ik heb mezelf steeds voorgehouden: dit is maar een heel korte fase van zo’n vĳf jaar op een totaal leven van – statistisch gezien – misschien wel negentig jaar. Dat is maar 5,55 procent.”

Prof.Dr. Susanne scheibe is adjunct hoogleraar lifespan development and organizational behavior, faculteit gedrags- en maatschappĳwetenschappen, rĳksuniversiteit groningen.

6 | meer gezonde jaren magazine | oktober 2021

praktisch onderzoek voor meer gezonde jaren Hoe meer gezonde jaren voor de inwoners van Noord-Nederland, hoe beter de zorg betaalbaar en toegankelĳk blĳft. De Hanzehogeschool Groningen werkt mee aan dit doel door onderzoek te laten doen naar praktische oplossingen.

oenemende gezondheidsverschillen, minder kansengelĳkheid, de zorg die onder druk staat en kostbaarder wordt; volgens de Hanzehogeschool is de urgentie van de transitie naar meer gezondheid en participatie groot. De hogeschool draagt hieraan bĳ door op basis van de praktĳk kennis te ontwikkelen en die mee te geven aan de toekomstige professionals (de huidige studenten) en te delen met de professionals van nu. Volgens Jeroen Pronk, directeur Centre of Expertise Healthy Ageing aan de Hanzehogeschool, moet hierbĳ niet alleen naar de zorg gekeken worden. ,,Maar ook naar bĳvoorbeeld gemeenten, bedrĳven en welzĳnsorganisaties.”

uitgangspunt. Gezondheid bevordert de kansengelĳkheid en participatie van mensen - en vice versa.

PRAKTĲKVRAGEN

Hoe voorkom je kwetsbaarheid, of hoe stel je dit zo lang mogelĳk uit? Het is een belangrĳke vraag bĳ het thema ‘Kwetsbaarheid & Passende zorg’. Dit met oog op de toenemende druk op de zorg. ,,We willen onderzoeken hoe kwetsbare mensen zo lang mogelĳk zelfstandig een kwalitatief goed leven kunnen leiden. En hoe de omgeving en zorgprofessionals hieraan kunnen bĳdragen.”

Onder de vlag van Healthy Ageing-Hanze zĳn drie kernthema’s bepaald: ‘Kansengelĳkheid & Participatie’, ‘Leefstĳl & Leefomgeving’ en ‘Kwetsbaarheid & Passende zorg’. Hieronder vallen tientallen onderzoeksprojecten waar lectoren, onderzoekers en studenten aan hebben gewerkt of werken. ,,We krĳgen een vraag van één van onze partners uit de praktĳk waarmee de studenten aan de slag gaan.” De projecten die onder ‘Kansengelĳkheid en participatie’ vallen, hebben als doel om gezondheidsverschillen tussen mensen kleiner te maken. Als mensen gelĳke kansen hebben, kan iedereen participeren in de maatschappĳ en dat is het

HET EUROPAPARK IN GRONINGEN DAT EEN WANDELGEBIED EN BEWEEGFACILITEITEN HEEFT GEKREGEN.

GEZONDE STIMULANS

‘Leefstĳl & Leefomgeving’ draait om onderzoek en onderwĳs voor een vitale en veerkrachtige omgeving. Pronk: ,,Hoe zorgen we ervoor dat mensen opgroeien en leven in een omgeving die gezond leven stimuleert? Het is bĳvoorbeeld bewezen dat mensen die vlakbĳ een fastfood-hub aan de snelweg wonen gemiddeld een hoger BMI hebben. Zĳ kopen daar relatief vaker een makkelĳke, maar vaak ongezonde maaltĳd.”

Volgens Pronk is het mooi om vanuit Healthy Ageing Hanze met dergelĳke vraagstukken bezig te zĳn. ,,Onze studenten leren ervan, onze praktĳkpartners krĳgen nieuwe ideeën en de inwoners hebben er baat bĳ. Het levert alleen maar winst op.” Meer info op www.hanze.nl/healthyageing.

JEROEN PRONK

Tijd voor Toekomst (Kansengelijkheid & Participatie) Dat de plek waar je wieg staat bepalend is voor je latere inkomen en kansen, is bekend. In het initiatief Tĳd voor Toekomst zet de Hanzehogeschool zich samen met andere organisaties in om een generatie lang te investeren in de jongste generatie van deze provincie. Via een verrĳkte schooldag waarop extra lestĳd wordt geboden met inzet op talentontwikkeling, welzĳn, gezondheid en verminderen van achterstanden. Op obs Houwingaham in Bad Nieuweschans vond vorig jaar een pilot plaats. Jeroen Pronk: ,,Studenten gingen naar de school toe om te kĳken waar kinderen, ouders en docenten behoefte aan hebben. Op basis van de antwoorden is een aanbod op maat gemaakt en uitgevoerd. We zĳn nu bezig met de uitrol naar andere gemeenten.”

Faith (Kwetsbaarheid & Passende zorg) Het uitgangspunt bĳ Faith is ervoor zorgen dat kwetsbare mensen zo lang mogelĳk een kwalitatief goed leven kunnen leiden en daarbĳ zoveel mogelĳk zelf de regie houden. ,,Faith is een langjarig programma met verschillende projecten”, legt Jeroen Pronk uit. ,,Het is bĳvoorbeeld belangrĳk dat ouderen voldoende eiwit binnen krĳgen om sterke spieren te behouden. Dit verkleint de kans op vallen. Dus hebben onderzoekers en studenten onderzoek gedaan naar welke elementen in een voedingspatroon en behandeling kunnen leiden tot een hogere eiwitinname. We hebben kennis ontwikkeld en toegepast in bĳ het onderzoek betrokken diëtistenpraktĳken.”

living labs (leefstijl & leefomgeving) Hoe richt je een omgeving zo in dat dit een gezonde leefstĳl stimuleert? ,,Ik woon zelf in Europapark”, vertelt Jeroen Pronk. ,,Dat is een relatief nieuwe wĳk, de openbare ruimte is grotendeels nieuw ingericht. De gemeente had hierover contact met de bewoners om een plan op te stellen. Daarna gingen onze studenten bĳ de bewoners op bezoek om hun wensen en behoeften op te halen. Naar aanleiding daarvan is het plan verder aangepast. Eén van de punten die de studenten naar voren brachten, was dat de bewoners een aantrekkelĳk wandelgebied misten. Dat is gerealiseerd. Soortgelĳk onderzoek hebben we ook gedaan in de wĳk Vinkhuizen en in Emmen. Juist omdat bottom up wordt gewerkt, weet je dat de bewoners ook daadwerkelĳk gebruik zullen maken van wat wordt gerealiseerd én dat je de juiste dingen realiseert: een mooie vorm van citizen science.”

oktober 2021 | meer gezonde jaren magazine | 7

Groningen staat in de top 5 van armste gemeenten in Nederland. Ook in Oost is het totaal aantal huishoudens, dat moet rondkomen van een minimaal inkomen, hoog. In Lewenborg en Beijum is het opleidingsniveau lager dan het stedelijk gemiddelde, wonen relatief veel werkzoekenden en leven relatief veel huishoudens in armoede.

op volle kracht uit armoede Leven in armoede kan grote gevolgen hebben. Het kan leiden tot sociale uitsluiting, langdurige stress, een minder goede gezondheid en het gevoel de grip op het leven kwijt te raken. De gemeente Groningen is in 2019 gestart met de pilot van het project Kansrijk Oost. Met de inzet van buddy’s worden mensen ondersteund om hun problemen aan te pakken zoals zij dat zelf willen.

heeft dingen meegemaakt. Dat geldt ook voor onze deelnemers. Vaak waren ze daarvoor heel iemand anders. Daar ga je aan raken.” Dat levert tot nu toe goede resultaten op. Er zijn deelnemers aan het werk, een aantal volgt een mbo- of hbo-opleiding. ,,Dat doen wij niet, hè? Dat doen ze zelf. Dát is veerkracht.”

EIGEN REGIE

Marloes was tijdens de pilot naast uitvoerend projectleider ook buddy. ,,Ik wilde, naast projectleider, buddy met de buddy’s zijn. En ik heb zelf ervaren hoe het is om in armoede te leven maar ook hoe je eruit kunt komen. Dat heb ik ingezet.”

Projectleider Marloes de Bie stond samen met haar collega Marielle Reneman aan de wieg van het project. ,,Kansrijk Oost is gestoeld op maatwerk”, vertelt Marloes. ,,We begeleiden mensen die in armoede leven zo lang en zo intensief als nodig, met als doel ze de regie op hun eigen leven terug te geven. Daarnaast willen we hun participatie in de maatschappij en hun opleidingskansen vergroten, zodat ze uiteindelijk via betaald werk weer financieel onafhankelijk kunnen worden.”

‘WAT WIL JIJ?’

,,Kansrijk Oost is geen specifiek werkgelegenheidstraject”, benadrukt De Bie. ,,De inzet is niet dat mensen binnen zoveel maanden weer aan het werk moeten zijn. De deelnemer is leidend, niet een vooraf bepaalde uitkomst. Vanuit de vragen ‘wie was jij ooit?’, ‘wie ben je nu? ‘ en ‘wat wil jij?’ gaan we aan de slag. Werk kán een resultaat zijn, maar ook vrijwilligerswerk of een opleiding.” ,, Weet je, iedereen neemt wel eens een verkeerde afslag; iedereen

BUDDY’S

Datzelfde geldt voor de andere buddy’s. ,,Professionaliteit in het sociaal domein of bijvoorbeeld coaching is heel belangrijk; ervaren zijn ‘in armoede’ is de topping. Het maakt de buddy beter in staat om tussen de regels door te luisteren.” De buddy blijft na het projectjaar nog minimaal een half jaar verbonden aan de deelnemer. ,,Je bouwt echt een band op samen. Deelnemers delen graag hun successen en dat is alleen maar heel mooi.” ,,Wij leiden de buddy’s zelf op in de Buddy Academie. Tijdens het tweewekelijkse buddy-overleg werden vragen gesteld over zaken waar buddy’s tegenaan liepen of niet genoeg van wisten. Wij organiseerden vervolgens workshops over de antwoorden. Dat is uiteindelijk uitgegroeid tot onze eigen Buddy Academie met 16 verschillende trainingen.”

MARLOES DE BIE: ‘WE PAKKEN ARMOEDE AAN VANUIT DE VRAGEN ‘WIE BEN JIJ?’ EN ‘WAT WIL JIJ?’.

KANSRIJK GRONINGEN IN WORDING

Het project is inmiddels zo succesvol dat het wordt uitgebouwd. Het gedachtegoed van Kansrijk Oost wordt breder verspreid door de stad. In januari zijn twee vergelijkbare projecten gestart, Kansrijk Selwerd en Kansrijk Zuid. De Buddy Academie werkt al stadsbreed, er is een gezamenlijke website en er wordt gewerkt aan verhalen over de vragen, oplossingen en ervaringen van deelnemers uit de hele stad.

DUURZAAM EFFECT OP KINDEREN

,,Een prachtig neveneffect van dit project is, dat ouders andere rolmodellen voor hun kinderen worden. Armoede heeft wel degelijk invloed op het leven van kinderen. Ook indirect is er dus een duurzaam effect van het project te zien.” ,,Daarom zou ik nóg meer mensen willen bereiken, die dit gedachtegoed meenemen en erin gaan geloven. We werken nu al intensief samen met WIJ Teams, Werk en Inkomen en GKB. Maar er liggen ook veel kansen in partnerships met bedrijven. Er ligt nog een hele wereld open, er zijn nog zoveel mensen om hierbij te betrekken.”

8 | meer gezonde jaren magazine | oktober 2021

Sophia Sleeman

Deze fotoserie gaat over Veerkracht. De serie omvat vĳf verhalen over de oerkracht van mens, dier en natuur. Op deze pagina vertelt Sophia hoe ze, ruim tien jaar nadat ze kanker kreeg, in het leven staat. Lees het hele verhaal op meergezondejaren.nl. Ze was een gezonde, fanatiek sportende tiener. Onbezorgd op weg naar haar eindexamen. Tot een ongeluk met haar paard tien jaar geleden abrupt een einde maakte aan het normale tienerbestaan van Sophia Sleeman (28). Terwĳl ze leerde omgaan met haar permanente hersenbeschadiging, werd er ook nog lymfeklierkanker ontdekt. ,,Op de automatische piloot doorliep ik de behandelingen tegen kanker. Er was geen ruimte om naar de toekomst te kĳken. Het was leven met de dag.” ,,Na de behandelingen kwam de zwaarste periode. Mĳn omgeving verwachtte dat ik mĳn leven ‘gewoon’ weer op zou pakken. Hoe graag ik dat ook wilde, er lukte maar weinig. Ik kon nog geen 10 procent van wat ik voor die tĳd deed. Nu, ruim tien jaar later, heb ik enorme stappen gemaakt. Ik kĳk anders naar mĳn ziekte en waardeer hoe het mĳ heeft gevormd als mens. Mĳn ziekte heeft mĳ veerkrachtiger gemaakt. Ik kan tegenslagen beter relativeren en ben milder naar mezelf geworden. Niet alles hoeft meer perfect en ik geniet intenser van de reis, in plaats van me blind te staren op de eindbestemming. Veerkracht betekent voor mĳ de moed om iedere keer opnieuw te durven opstaan, ongeacht hoe vaak je valt. Het ontwikkelen van dat vermogen heeft mĳ geholpen weer naar de toekomst te durven kĳken. Ondanks dat ik weet dat ik nog vaak zal vallen, heb ik nu vertrouwen dat ik altĳd weer overeind kom.”

'mijn ziekte heeft me veerkrachtiger gemaakt'

oktober 2021 | meer gezonde jaren magazine | 9

benut de kracht van cultuur voor mensen met dementie In Nederland hebben 290.000 mensen dementie, en dit aantal zal in 2040 opgelopen zĳn tot meer dan 500.000. Daarmee staan we voor de uitdaging om deze groeiende groep op een goede manier mee te laten doen in de samenleving. Cultuur kan hierbĳ een belangrĳke rol vervullen. In dat kader is het Healthy Ageing Netwerk Noord Nederland (HANNN) in Europa op zoek gegaan naar effectieve manieren om kunst en cultuur toegankelĳk te maken voor mensen met dementie.

ctiviteiten met betrekking tot literatuur, kunst, creativiteit en cultuur kunnen de kwaliteit van leven en het gevoel onderdeel te zĳn van de samenleving, enorm vergroten voor mensen met dementie. HANNN werkt binnen het ‘Dementia in Cultural Mediation‘-project (DCUM) samen met organisaties in Denemarken, België en Spanje. Deze samenwerking zal leiden tot een gereedschapskist voor mensen in de creatieve sector om hun aanbod optimaal af te stemmen op mensen met dementie. Hierbĳ zĳn professionele zorgverleners, mantelzorgers, culturele ondernemers en mensen met dementie betrokken.

Onder ‘cultural mediators’ wordt iedereen verstaan die culturele activiteiten wil organiseren voor de mensen die leven met dementie. Dit kunnen medewerkers van bibliotheken, musea en maatschappelĳke organisaties zĳn, inclusief hun vrĳwilligers en studenten. Het DCUM-project wil al deze mensen zo goed mogelĳk helpen bĳ het benaderen van de doelgroep, het inrichten van de activiteiten en het ondersteunen van de mantelzorgers. Culturele activiteiten bieden een heel mooi kader voor het creëren van sociale netwerken die kunst, creativiteit en cultuur delen. Binnen het project wordt een brede collectie aan artistieke interventies en activiteiten gepresenteerd: van literatuur tot muziek, dans, schil-

derkunst, fotograﬁe, spel en vele andere culturele expressievormen. Elke projectpartner presenteert 6 culturele activiteiten voor de toolbox, die dan weer door de andere partners kunnen worden geadopteerd met eventuele aanpassingen die voor dat land relevant zĳn. Hoe divers de activiteiten ook zĳn, ze hebben allemaal als gemeenschappelĳk doel de inclusie van kwetsbare personen te verhogen. Kĳkend vanuit hun perspectief en bruggen bouwen tussen onze wereld en hun dagelĳkse realiteit.

DIT ZĲN DE 6 CULTURELE ACTIVITEITEN UIT NOORD-NEDERLAND

Het Hunebedcentrum ‘Een doos met (jouw) verhalen’. In de doos zitten allerlei voorwerpen rond een bepaald thema zoals hunebedden en ĳstĳden, op basis waarvan mensen kunnen voelen en het gesprek vanzelf begint.

Fitter Brein – ‘Speels Brein’. Op een toegankelĳke en laagdrempelige manier met elkaar dammen, ongeacht de persoonlĳke situatie of beperkingen. Met geduld en in kleine stapjes komt er vaak veel herkenning en volgen er mooie herinneringen aan momenten dat mensen in hun jongere jaren dit spel zelf speelden.

Odensehuis Emmen & HANNN – ‘Wandeling langs herinneringen’. Buiten zĳn, bewegen, praten en herinneringen ophalen langs een route van fotoplaten. ‘Foto’s van vroeger’ zĳn op groot formaat geprint, zodat deze in de omgeving van de deelnemers geplaatst kunnen worden.

Biblionet Groningen – ‘Boek en Doen’. Met behulp van een green screen worden deelnemers in een afbeelding van een boek naar keuze geplaatst. De persoon die deelneemt aan de activiteit kiest een foto uit wat vervolgens een gevoel of een bepaalde herinnering oproept .

Ina en Wycher – ‘De Gedragsgenerator’. Door middel van rollenspellen worden mensen getraind in het omgaan met het veranderende en/of uitdagende gedrag van een persoon met dementie. Dit wordt binnen DCUM ingezet voor mensen die in een bibliotheek, museum of een andere (culturele) instelling werken.

No-Label ﬁgurentheater & dans – ‘Dansende Verhalen’. Met muziek en afbeeldingen wordt samen met de deelnemer een verhaal opgebouwd en uiteindelĳk gedanst. Improviserend ontstaat een verhaal met een eigen taal. Meer weten? Stuur dan een mail naar allette.snĳder@hannn.eu.

GEZONDE HUISKAMER Wil je weten hoe ﬁt je bent? Doe de gratis leefstĳlcheck in de Gezonde Huiskamer! 08.30 – 12.00 UUR

Leens

OLD STARS BEWEEGFESTIVAL & GEZONDE HUISKAMER Iedereen van 55 jaar en ouder is van harte uitgenodigd voor een gezellige middag waar sporten en bewegen centraal staat. Maak kennis met sporten als walking football en walking hockey. De Gezonde Huiskamer is de hele middag aanwezig bĳ het beweegfestival. Doe hier de gratis leefstĳlcheck of stel je vraag over gezondheid. 12.30 – 17.30 UUR

Sportpark Corpus Den Hoorn,Laan Corpus Den Hoorn 98-102, Groningen

WILDPLUKWANDELING STADSPARK Tĳdens de wandeling gaan we onder begeleiding van Sanne Scheltena (Greaandreamster) op zoek naar eetbare wilde kruiden en planten. Aanmelden via: www.meergezondejaren.nl. € 2,50 14.00 – 15.30 UUR | AFSTAND: ± 3 KM

Start: Parkeerplaats Ni Hao Stadsparkpaviljoen, Groningen

RONDJE LELLENS Wandelrondje Lellens met Alina Kiers in ’t Gronings. Aanmelden via: www.meergezondejaren.nl. 14.00 – 16.00 UUR | AFSTAND: ± 5 KM

Start: Witte Molen, Ten Post

Buurtcentrum Stadspark, Lorentzstraat 11, Groningen

Pathé bioscoop Groningen, zaal 4

DAM-CLINIC & GEZONDE HUISKAMER Wil je meer leren over dammen of een lekker partĳtje spelen? Kom dan langs bĳ de dam-clinic. De Gezonde Huiskamer staat bĳ de bieb. Doe hier de gratis leefstĳlcheck! Bibliotheek, Kapelstraat 11, Bedum

ZPANNEND ZERNIKE Fietstocht voor het hele gezin, van Academiegebouw naar Zernike Campus. Met onderweg ‘wetenschappelĳke’ verrassingen. Aanmelden verplicht via: www.zpannendzernike.nl START: VANAF 10.00 UUR, ELK HALFUUR

Academiegebouw, Groningen

PUBLIEKSLEZING: KWETSBAARHEID, ZINGEVING VEERKRACHT Lezing door Susan Ketner, lector Integrale aanpak kindermishandeling aan de Hanzehogeschool Groningen en Hanneke Muthert, adjunct hoogleraar Godsdienstpsychologie met bĳzondere aandacht voor Geestelĳke Verzorging en Welzĳn (RUG). Aanmelden via: www.bit.ly/5-oktober

GEZONDE HUISKAMER Wil je weten hoe ﬁt je bent? Doe de gratis leefstĳlcheck in de Gezonde Huiskamer!

PUBLIEKSLEZING: PSYCHISCHE PROBLEMEN BĲ JONGEREN Lezing door Frederike Jörg, senior onderzoeker bĳ het Universitair Centrum Psychiatrie (UMCG) en Suzanne Kroon, promovendus bĳ het Rob Giel Onderzoekcentrum (UMCG). Aanmelden via: www.bit.ly/4-oktober 16.30 – 18.00 UUR

Pathé bioscoop Groningen, zaal 4

13.30 – 16.00 UUR

Forum, Nieuwe Markt 1, Groningen, het noordelĳke rondje

09.30 – 17.30 UUR

tussen de Gall & Gall en Pets Place, Appingedam

14.00 – 15.30 UUR | AFSTAND: ± 3 KM

Start: Parkeerplaats Ni Hao Stadsparkpaviljoen

16.30 – 18.00 UUR

GEZONDE HUISKAMER Wil je weten hoe ﬁt je bent? Doe de gratis leefstĳlcheck in de Gezonde Huiskamer! 09.30 – 17.30 UUR

GEZONDE HUISKAMER Wil je weten hoe ﬁt je bent? Doe de gratis leefstĳlcheck in de Gezonde Huiskamer!

Buurtcentrum De Semmelstee, Semmelweistraat 182, Groningen wĳk Corpus den Hoorn

Wĳkcentrum De Badde, Thorbeckelaan 54, Hoogezand

PUBLIEKSLEZING: VEERKRACHT IN DE TOPSPORT Lezing door Dr. Ruud den Hartigh, universitair hoofddocent bĳ de afdeling Psychologie (RUG) en Dr. Wouter Frencken, geeft leiding aan de performance afdeling van FC Groningen. Aanmelden via: www.bit.ly/7-topsport

09.30 – 17.30 UUR

DE VEERKR8 VAN GRONINGEN Fietstocht door de veerkrachtige stad Groningen, met aandacht voor nieuwe ontwikkelingen, oude gebouwen en initiatiefrĳke Groningers. Aanmelden via: www.meergezondejaren.nl

GEZONDE HUISKAMER Wil je weten hoe ﬁt je bent? Doe de gratis leefstĳlcheck in de Gezonde Huiskamer!

Pathé bioscoop Groningen, zaal 4

Koopmansplein, Ten Boer

09.30 – 17.30 UUR

16.30 – 18.00 UUR

09.30 – 17.30 UUR

08.00 – 14.00 UUR

GEZONDE HUISKAMER Wil je weten hoe ﬁt je bent? Doe de gratis leefstĳlcheck in de Gezonde Huiskamer!

PUBLIEKSLEZING: GEZONDE RUIMTE Lezing door Marieke Zwaving, concernadviseur strategie van de gemeente Groningen en programmamanager Groningen Gezond en Jeannette Nĳkamp, lector Gezonde Stad binnen Kenniscentrum NoorderRuimte. Aanmelden via: www.bit.ly/6-oktober

16.30 – 18.00 UUR

Pathé bioscoop Groningen, zaal 4

WILDPLUKWANDELING SCHIPBORG Tĳdens de wandeling gaan we onder begeleiding van Sanne Scheltena (Greaandreamster) op zoek naar eetbare wilde kruiden en planten. Aanmelden via: www.meergezondejaren.nl. € 2,50 14.00 – 15.30 UUR | AFSTAND: ± 3 KM

Start: Parkeerplaats Drentsche Aa, Ruiterweg 2, Schipborg

KUNSTROUTE DOOR DE STAD Wandeltocht met Chris van de Kerke langs minder bekende kunst in Groningen. Aanmelden verplicht via: www.meergezondejaren.nl 14.00 – 15.30 UUR | AFSTAND: ± 5 KM

Forum, Nieuwe Markt 1, Groningen

8.000 STAPPEN PER DAG IN DE MAAND OKTOBER

Ook dit jaar staat er weer een toffe Week voor Meer Gezonde Jaren stappen challenge op het menu. We dagen je uit om vanaf vrĳdag 1 oktober tot en met zondag 31 oktober dagelĳks 8.000 stappen te zetten tĳdens onze Meer Gezonde Jaren challenge. Houd je stappen bĳ via de WeFitter App (gratis te downloaden in de Play- en App Store) en misschien word jĳ wel beloond met een sportieve prĳs. DE GEZONDE HUISKAMER Een dag vol beweging en gezondheid in Leermens. ‘Bewegen in de buitenlucht’ door Magriet Taselaar van Kameleon-loopbegeleiding en om 11 & 14 uur ‘DOEZZ gezond advies’ van Jony Daals. De Gezonde Huiskamer staat bĳ de beweegtuin. Doe hier de gratis leefstĳlcheck! 09.30 – 16.30 UUR

Beweegtuin, Rondweg, Leermens

DE VEERKR8 VAN GRONINGEN Fietstocht door de veerkrachtige stad Groningen, met aandacht voor nieuwe ontwikkelingen, oude gebouwen en initiatiefrĳke Groningers. Aanmelden via: www.meergezondejaren.nl 13.30 – 16.00 UUR

Forum, Nieuwe Markt 1, Groningen, het noordelĳke rondje

4MĲL4YOU* Doe de 4 Mĳl anders! Je legt exact dezelfde afstand af, maar dan op alternatieve wĳze. Aanmelden via: www.4mĳl.nl. € 15,-

Vind je het lastig om regelmatig te bewegen? „Begin met realiseerbare doelen”, zegt Daniëlle Bekkering, programmamanager Gezonde Beweging bĳ Healthy Ageing Network Northern Netherlands. „Probeer elk uur even bewegen, dus kom van je stoel af, doe een huishoudelĳk klusje, loop de trap op en af of maak een ommetje. Je kunt jezelf een extra steuntje geven door een wekker of alarm te zetten, want een uur is zomaar voorbĳ! Dit regelmatig in beweging komen, helpt om je lichaam en alle systemen actief te houden en dat is een belangrĳke eerste stap op weg naar meer beweging.”

GEZONDE HUISKAMER** Wil je weten hoe ﬁt je bent? Doe de gratis leefstĳlcheck in de Gezonde Huiskamer! 09.30 – 17.30 UUR

Bĳ de kerk, hoek Zaagmuldersweg/ Vinkenstraat, Groningen ** Ofﬁcieel vallen deze activiteiten buiten de Week voor Meer Gezonde Jaren

Download de app, doe mee en nodig je vrienden uit, want samen bewegen is leuker! LAATSTE NIEUWS Voor het meest actuele programma en eventuele wĳzigingen omtrent de coronamaatregelen, ga je naar onze website.

Deze challenge is voor jong en oud, voor beginnende en gevorderde ‘bewegers’. Ben jĳ benieuwd wat je kunt bereiken door regelmatiger te bewegen op weg naar een gezond(er) lichaam? Doe dan mee! Want echt, ook met kleine stappen kun je grote sprongen maken. Mocht 8000 stappen teveel zĳn vanwege fysieke ongemakken of herstel na een operatie, kĳk op meergezondejaren.nl voor een challenge die bĳ je past.

MELD JE AAN Voor sommige activiteiten moet je je aanmelden via onze website. Met één klik ben je verzekerd van je plaats.

De WeFitter app helpt mĳ gemotiveerd te blĳven om voldoende te bewegen

20.30 – 22.30 UUR

Start: Kerklaan, Haren Finish: Vismarkt, Groningen

GEZONDE HUISKAMER** Wil je weten hoe ﬁt je bent? Doe de gratis leefstĳlcheck in de Gezonde Huiskamer! 09.30 – 17.30 UUR

Integraal KindCentrum, Klaprooslaan 204, Groningen

ONTWERP: MARLEEN VAN DEN END FOTOGRAFIE: NIENKE MAAT/KEES VAN DE VEEN

* Onder voorbehoud van de coronamaatregelen

De 64-jarige Jeannet kan dit beamen. Zĳ heeft na een hersenbloeding langzaam weer leren bewegen én lopen. Door veel therapie, oefeningen én rust maakt zĳ nu weer haar dagelĳkse stappen. Social media en de WeFitter challenge motiveren haar om dit vol te houden en de challenge waarin ze van 2000 naar 3500 stappen per dag ging (challenge was 80.000 stappen in een maand) was pittig, maar wel te doen.

12 | meer gezonde jaren magazine | oktober 2021

Harald de Graaff

'doldersummerveld verrast me sinds de brand keer op keer'

Deze fotoserie gaat over Veerkracht. De serie omvat vĳf verhalen over de oerkracht van mens, dier en natuur. Op deze pagina vertelt Harald over het herstellend vermogen van de Drentse heide nadat deze in 2018 in as opging. Lees het hele verhaal op meergezondejaren.nl. ,,Nee, hier is hĳ ook niet.” Harald de Graaff speurt hoopvol naar de klokjesgentiaan op het Doldersummerveld. De Graaff is rayonbeheerder bĳ Drents Landschap. Hĳ zorgt voor het uitgestrekte heidereservaat, dat in 2018 werd getroffen door een heidebrand. Zo’n 35 hectare natuurgebied ging in vlammen op. Vele reptielen en kevers gingen dood. Ook de klokjesgentiaan, een blauw zomerbloeiertje, verdween. Het gentiaanblauwtje, een bĳzondere vlinder, is voor zĳn bestaan afhankelĳk van dit bloemetje én van knoopmieren. Ook deze kolonie werd zwaar getroffen. De tĳd moet uitwĳzen welke dieren- en plantensoorten hun weg terugvinden. De Graaff heeft alle vertrouwen in de toekomst. ,,De heide komt spectaculair snel op en groeit mooier dan voorheen. Gras en pĳpenstrootje doen het ook goed. Maar bepaalde reptielen, zoals slangen, hebben hogere beschutting nodig. Voor de variatie in hoge en lage begroeiing op orde is, zĳn we zes jaar verder.” Tot die tĳd verveelt De Graaff zich niet. Het Doldersummerveld verrast hem sinds de brand keer op keer. ,,Omdat het veld nu erg open is, zie ik meer tapuiten. En er groeien paddenstoelen die alleen voorkomen op plekken waar vuur heeft gewoed. De ramp biedt ook nieuwe kansen voor de natuur. We verbazen ons vaak over haar veerkracht.” Onze kans op een ontmoeting met de klokjesgentiaan lĳkt vandaag verkeken. Maar er is goede hoop op een weerzien met dit ‘blauwe goud’. ,,Het is nog vroeg in het jaar”, zegt De Graaff. ,,Kom, we kĳken nog even aan de overkant.” Noot: Onlangs liet Harald de Graaff laten weten dat de klokjesgentiaan alsnog is gespot!

oktober 2021 | meer gezonde jaren magazine | 13

Tjeerd van Dekken

veerkrachtige vrijwilligers dragen 'de huiskamers van de dorpen'

Ferdi Buitenwerf

Ongeveer 230 dorps- en buurthuizen telt de provincie Groningen. De coronacrisis heeft voor deze sociale ontmoetingsplekken veel uitdagingen met zich meegebracht. Maar ze zĳn er nog. Dat getuigt van veerkracht en gedrevenheid bĳ de dorpsbewoners, stellen gedeputeerde Tjeerd van Dekken, Rik van Niejenhuis (directeur Groninger Dorpen) en Ferdi Buitenwerf (voorzitter dorpshuis Baaiermerstee in Bierum). WAT BETEKENEN DORPSHUIZEN VOOR EEN DORP?

meest uiteenlopende activiteiten: van klaverjassen en bingo tot amateurkunst en muziekrepetities. Maar ook bruiloften en begrafenissen vinden er plaats. Dorpshuizen zĳn er voor iedereen en voor allerlei gelegenheden.”

Buitenwerf: ,,Voorheen vervulden de twee kerken in Bierum de functie van dorpshuis. Later was dit nog maar één kerk. Sinds 18 december 2020 hebben we een compleet nieuw dorpshuis. Bierum is een actief dorp met veel verenigingen, maar veel voorzieningen zĳn verdwenen. Dankzĳ het dorpshuis kunnen de activiteiten wel voortbestaan. Zo sloot eerder dit jaar het laatste café. Sindsdien heeft het dorpshuis op zaterdag de functie van snackbar.”

WIE HOUDEN EEN DORPSHUIS DRAAIENDE?

Van Niejenhuis: ,,Het zĳn de woonkamers van de gemeenschap. Ze zorgen voor ontmoeting en verbinding in een dorp.”

Van Dekken: ,,Dorpshuizen, maar ook wĳkcentra en jeugdsozen, zĳn het sociaal cement van de samenleving. Dat zag je erg goed tĳdens de eerste lockdown. Er waren helemaal geen activiteiten meer, je had amper sociaal contact. Dat maakte mensen dubbel geïsoleerd. Het is alleen daarom al goed dat alle activiteiten weer kunnen opstarten.”

WIE MAKEN ZOAL GEBRUIK VAN EEN DORPSHUIS?

Rik van Niejenhuis

Buitenwerf: ,,In Bierum bieden we ruimte aan allerlei verenigingen, onder andere een gymnastiekclub, een 55+-club en sinds kort een zangkoor uit Appingedam. En we hebben elk jaar een feestweek, al was het dit jaar vier dagen in plaats van zeven. Je ziet dan grotendeels dezelfde gezichten, maar elke activiteit trekt ook weer nieuwe gezichten.” Van Niejenhuis: ,,Je ziet in alle dorpshuizen de

Van Niejenhuis: ,,Dat zĳn vooral vrĳwilligers, vaak een grote groep, maar soms ook wel professionele krachten.” Buitenwerf: ,,Bĳ ons zitten zes mensen in het bestuur en zĳn 35 vrĳwilligers actief. Bĳ meer grote evenementen plaatsen we een oproep op social media en zĳn er altĳd wel meer mensen uit het dorp die willen helpen.”

HOE WAS HET VOOR DORPSHUIZEN TĲDENS DE LOCKDOWNS?

Van Niejenhuis: ,,Veel mensen zĳn dagelĳks of zeker wekelĳks bezig met een dorpshuis. Als dat wegvalt, dan voel je je een beetje onthand. Dorpshuizen zĳn daarnaast niet rĳk, maar hebben wel kosten. Als er dan ook geen inkomsten zĳn vanwege de maatregelen waardoor geen activiteiten kunnen plaatsvinden, ontstaat een hypotheek op de toekomst.” Van Dekken: ,,Daarom hebben we vanuit de provincie het coronafonds voor dorpshuizen en buurthuizen in het leven geroepen. Die kunnen subsidie aanvragen ter compensatie van de gemaakte kosten en om nieuwe activiteiten op te starten. Met andere woorden: de regeling is bedoeld om veerkracht te laten zien. We doen het voor de bevolking. Deze regeling is onlangs

uitgebreid met jeugdsozen en verlengd tot 31 december 2021.” Buitenwerf: ,,Wĳ maken daar zeker gebruik van, onder andere voor onze ofﬁciële opening op 25 september.” Van Niejenhuis: ,,Het is een mooie regeling waar wĳ vanuit Groninger Dorpen ook heel blĳ mee zĳn.”

IS DE WAARDE VAN DORPSHUIZEN MISSCHIEN OOK TOEGENOMEN DOOR CORONA?

Van Niejenhuis: ,,Het ergste effect was elkaar niet ontmoeten. Dat is in tĳden van verdriet en vreugde wel heel belangrĳk. Het zou mĳ niet verbazen als mensen weer veel waardering hebben voor dorpshuizen.” Buitenwerf: ,,Mensen zĳn blĳ dat ze elkaar weer op een andere manier kunnen treffen dan op een afstand. De samenleving is hier echt weer aan toe.” Van Dekken: ,,Juist de vele aanvragen voor de subsidie geven daar ook een goed beeld van. Mensen willen ervoor zorgen dat hun dorpshuis in stand blĳft en spannen zich hier erg voor in. Al sinds jaar en dag heeft provincie Groningen de Provinciale Vrĳwilligersprĳs. Daarom wil ik mensen uitnodigen om ook vrĳwilligers van dorpshuizen te nomineren. Vrĳwilligers zĳn van grote waarde, ook voor de dorpen.”

Meer informatie over de subsidieregeling: www.provinciegroningen.nl/subsidies/ coronafonds/dorpshuizen-en-buurthuizen/ Vrĳwilligers nomineren kan via: www.provinciegroningen.nl/actueel/ provinciale-vrĳwilligersprĳs/

14 | meer gezonde jaren magazine | oktober 2021

'daar kun je als docent echt confettikanonnen voor afschieten'

Krista: ,,Nina, kun jĳ iets vertellen over de weg die je hebt afgelegd naar jouw diploma?”

Nina: ,,Voordat ik deze opleiding ben gaan doen heb ik drie jaar op het hbo gezeten, maar iedere keer opnieuw in het eerste jaar. Eerst heb ik de opleiding Vaktherapie gedaan, dat was niks voor mĳ. Daarna heb ik twee jaar Social Work gedaan, waar ik op één punt na het eerste jaar niet heb gehaald. Ik wist door deze hele rit wel dat ik iets met mensen wilde doen. Dus toen heb ik, tussen aanhalingstekens, een ‘stapje teruggedaan’ naar het mbo. En nu zit ik hier drie jaar later met een diploma én met een baan!

Voor de zomervakantie troffen Noorderpoort docente Krista Driesten en (oud-)studente Nina Broekema elkaar voor het laatst bĳ de diploma-uitreiking van de opleiding Persoonlĳk begeleider speciﬁeke doelgroepen. Nina ontving daar haar diploma. Nu praten ze bĳ in een kofﬁezaak in de stad Groningen.

Krista: ,,Wat mĳ betreft is jouw weg naar het diploma een perfect voorbeeld van veerkracht.”

Nina: ,,Ja, eigenlĳk wel he? Al zĳn er, denk ik, nog meer voorbeelden, zelfs in mĳn eigen klas.”

Krista: ,,Absoluut. Ik denk dat zĳ, net als jĳ, veel hebben gehad aan het ontwikkelingsgericht werken. Dus lesgeven vanuit de gedachte, wie ben ik, waar sta ik en waar wil ik naartoe. Dit vraagt veel zelfkennis, maar het geeft ze ook de mogelĳkheid om zich op hun eigen tempo te ontwikkelen.”

Nina: ,,Dat denk ik ook. Iedereen bewandelde

zĳn eigen (hobbelige) route naar het diploma. Het liet ook mooi zien dat we allemaal wel een bepaalde vorm van veerkracht hebben. Je ziet het alleen bĳ iedereen op een andere manier terugkomen.” Krista: ,,Ja, het heeft met je karakter te maken, maar ook zeker met je thuissituatie. Alles heeft invloed op die veerkracht. Als je ouders hebt die zeggen ‘Kom op meid, je kunt het!’, dan zul je eerder opkrabbelen dan wanneer je ouders minder betrokken zĳn bĳ jouw studie.

Bĳ die studenten, waar de omgeving minder stimulerend is, ligt een mooie taak voor studieloopbaanbegeleiders, zoals ik. Mĳn motto is dan ook: eerst de relatie, dan de prestatie. Hoe zie jĳ dat? Hoe hebben wĳ als docenten bĳgedragen het afronden van jouw opleiding?” Nina: ,,De goede relatie met docenten droeg daar zeker aan bĳ. Ik raakte vaak het overzicht kwĳt. Vanaf het eerste gesprek op school hebben we daar veel over gesproken. Dat deed ik voorheen nooit, ik wilde altĳd alles zelf oplossen.

DOCENTE KRISTA DRIESTEN (LINKS) IN GEANIMEERD GESPREK MET STUDENTE NINA BROEKEMA.

Gelukkig kreeg ik op school de ruimte om mĳ kwetsbaar op te stellen. Dat is een prettig gevoel, dat je als student weet dat er op school een docententeam achter je staat dat je kan opvangen en je vervolgens weer een duwtje in de goede richting kan geven. Ik ben nu wel nieuwsgierig natuurlĳk. Hoe zou je mĳn veerkracht omschrĳven?” Krista: ,,Ik kan me jou herinneren als iemand die inderdaad redelĳk snel het overzicht kwĳt kan raken. Wat ik heel knap vind van jou is, dat jĳ toch iedere keer weer die touwladder uitgooide en weer omhoog kroop en dat je zo uiteindelĳk helemaal zelf jouw diploma hebt gehaald. Wĳ hebben je alleen kaders gegeven en jĳ hebt het opgepakt. Je zag dat je gedurende de opleiding steeds meer vertrouwen kreeg en dacht ‘Ik kan dit’.” Nina: ,,Dankjewel. Wat een mooi compliment. Het voelt ook echt zoals je het omschrĳft.” Krista: ,,Dat is ook de kick van het docentschap. Dat je ziet dat studenten, die allemaal hun eigen route bewandelen, hun diploma halen. Daar kun je als docent echt confettikanonnen voor afschieten.”

oktober 2021 | meer gezonde jaren magazine | 15

Alida Freerks

'zo ontspannen zie ik hem niet vaak'

Deze fotoserie gaat over Veerkracht. De serie omvat vĳf verhalen over de oerkracht van mens, dier en natuur. Op deze pagina vertelt Alida hoe haar zoon Mateusz fysiek en mentaal grote stappen zet dankzĳ FrameRunning. Lees het hele verhaal op meergezondejaren.nl. ,,Kĳk, dit bedoel ik. Die sprankeling in zĳn ogen. Dat ginnegappen met die meiden. Die complete ontspanning. Zo zie ik hem niet vaak.” Alida Freerks kĳkt naar haar 15-jarige zoon Mateusz: fanatiek FrameRunner bĳ Atletiek Groningen. FrameRunning is een sport voor kinderen, jongeren en volwassenen met een lichamelĳke beperking. Door het loopframe met drie wielen, een zadel, een stuur en borststeun kan er met hoge snelheden worden gelopen. Dat doet Mateusz met veel plezier én succes. Hĳ maakt fysiek en mentaal grote sprongen. Mateusz heeft een verstandelĳke en motorische beperking. Een van zĳn handen werkt niet goed mee en hĳ heeft een verkorte achillespees. Hĳ zit op lange afstanden vaak in zĳn rolstoel, maar dankzĳ FrameRunning vergaat lopen hem steeds wat beter. De sport maakt Mateusz sterker. Lopen kost hem minder kracht en hĳ wordt minder snel moe. Mattheus deed eerder aan streetdance, judo, gymnastiek. Dan sportte hĳ binnen regulaire teams en kon hĳ het tempo niet bĳbenen. Nu sport hĳ met kinderen die ook een beperking hebben en loopt hĳ voorop. Hĳ is snel. De snelste. Maar dat boeit hem niet. Liefst wacht hĳ zĳn groepsgenootjes op. Rent hĳ samen met ze over de ﬁnish. Dáár geniet hĳ van. Dat is goud waard. Meer dan de beker die hĳ won tĳdens de clubkampioenschappen. FrameRunning maakt Mateusz niet alleen sterker, ook zelfverzekerder, merkt Freerks: ,,Ontspannen is moeilĳk voor hem. Hier gaat dat vanzelf. Dat is ﬁjn om te zien.”

16 | meer gezonde jaren magazine | oktober 2021

zo gezond zijn als je kunt, dat doe je niet alleen We worden steeds ouder, maar blijven niet langer gezond. Daardoor moeten steeds meer mensen leven met een of meerdere chronische ziektes, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Vervelend én het geeft een enorme druk op de gezondheidszorg. Deze ziektelast is niet meer te behappen als we niets veranderen aan hoe we nu leven. En dat gaat niet alleen over de dingen die je zelf kunt doen om gezond te blijven, maar juist ook over de omgeving waarin je leeft.

DE VERANTWOORDELIJKHEID VOOR GEZONDHEID IS STEEDS MEER BIJ DE MENSEN ZELF KOMEN TE LIGGEN.

eel gezondheidsbeleid is gericht op het stimuleren van een gezonde leefstijl. Maar hoe stel je mensen nu in staat hun leefstijl te verbeteren? Vaak worden er interventies ontwikkeld die zich richten op de persoon die het ‘fout’ doet: iemand met overgewicht mag bijvoorbeeld naar een voedingsdeskundige en iemand die rookt kan naar de stoppen-met-roken-poli. Dat zijn mooie ontwikkelingen, maar de context waarin deze mensen leven wordt soms vergeten. Want als ongezond eten goedkoper is dan gezond eten, is het dan gek dat iemand met minder geld de ongezonde optie kiest? Als de buurt niet veilig is, kunnen we het iemand dan kwalijk nemen dat hij de veiligheid van de auto verkiest boven een wandeling naar school? Zolang de ongezonde optie de makkelijkste of meest logische is, zullen mensen daar eerder voor kiezen.

VERANTWOORDELIJKHEID

De verantwoordelijkheid voor gezondheid is steeds meer bij de mensen zelf komen te liggen. We willen dat mensen gezonde keuzes maken, maar de faciliteiten daarvoor gaan juist de andere kant op. Er komen meer fastfoodrestaurants, schoolzwemmen is afgeschaft, er is geen suikertaks en sporten is voor sommige mensen onbetaalbaar. En zo zijn er nog veel meer maatschappelijke factoren die een gezonde leefstijl moeilijk uitvoerbaar

maken; vele factoren liggen buiten de invloed van het individu.

INTEGRAAL GEZONDHEIDSBELEID

Preventieaanpak, het Preventieoverleg Groningen en de Drentse gezondheidstafel.

Het gezondheidsvermogen van een mens is de mate waarin individuen in staat zijn of in staat worden gesteld om in gezondheid te leven. Want gezond zijn is niet alleen een zaak voor het individu: de systemen waarin we leven moeten zo worden ingericht dat gezonde keuzes vanzelfsprekend worden.

Deze ontwikkelingen roepen direct de vraag op hoe dat dan moet, integraal gezondheidsbeleid. En hoe weet je wat daadwerkelijk een positief effect heeft op gezondheid en wat niet? Concrete doelen voor gezondheid maken dat makkelijker te bepalen is of het ontwikkelde beleid voldoende effect heeft.

Daarin ligt ook een grote verantwoordelijkheid bij beleidsmakers. Preventiebeleid moet niet alleen gericht worden op mensen en de keuzes die zij zelf (kunnen) maken, maar op alle facetten van de leefomgeving. Gezondheid moet een factor zijn in alle soorten beleid: van cultuur tot architectuur, van supermarkt tot arbeidsmarkt, van openbaar vervoer tot onderwijs. De kern van het beleid wordt zo: individuen in staat te stellen om gezond te zijn door een omgeving te creëren waar het gezondheidsvermogen van individuen optimaal tot zijn recht komt.

AJSPH

LANDELIJKE NOTA GEZONDHEIDSBELEID

Gelukkig worden daar stappen in gemaakt: in de landelijke nota gezondheidsbeleid 2020-2024 van het ministerie van VWS wordt ingezet op integraal gezondheidsbeleid. Ook in NoordNederland wordt steeds meer vanuit een breed perspectief aan gezondheid gewerkt. Zo werken gemeenten, GGD, provincies en de kennisinstellingen samen aan een duurzaam gezondheidslandschap in regionale consortia zoals de Friese

Daar kan de Aletta Jacobs School of Public Health (AJSPH) bij helpen. Het samenwerkingsverband tussen RUG, Hanzehogeschool Groningen en UMCG heeft een netwerk van onderzoekers, die zich vanuit allerlei verschillende perspectieven bezighouden met gezondheid: sociaal, medisch, ethisch, cultureel enzovoort. Voor het vergroten van het gezondheidsvermogen is goed en doelgericht beleid nodig. Door onderzoekers en beleidsmakers te verbinden, kunnen ze samen beleid ontwikkelen op basis van wetenschappelijke kennis. ,,Er moeten wettelijk verankerde streefwaarden komen voor de volksgezondheid”, vinden prof. dr. Jochen Mierau en prof. dr. Brigit Toebes (wetenschappelijk directeur en onderzoeker AJSPH). ,,Door in te zetten op alle factoren die het gezondheidsvermogen van mensen beïnvloeden, werken wij aan meer gezonde jaren, voor iedereen.”

oktober 2021 | meer gezonde jaren magazine | 17

NANDA (RECHTS VOORAAN) EN JASPER (TWEEDE VAN LINKS, VOORAAN) DOEN SAMEN MET COLLEGA’S MEE MET EEN LES THAI CHI.

'fysiek, mentaal en sociaal gezonde medewerkers zijn beste voorbeeld voor studenten' Vitaliteit is een speerpunt bĳ het Alfa-college. HRM en de vitaliteitscampus richten zich integraal op vitaliteit van medewerkers. Zĳ zĳn immers het beste voorbeeld voor studenten en elkaar. Jasper van Buiten, programmamanager van de Vitaliteitscampus en werkzaam op het Alfa-college en Nanda Vinken, Adviseur Duurzame inzetbaarheid en Mobiliteit, vertellen hoe belangrĳk het is om juist medewerkers fysiek, mentaal én sociaal gezond te houden. Het Alfa-college hanteert al sinds 2014 een integraal vitaliteitsbeleid. Het doel is en was al die tĳd, dat medewerkers met plezier en in goede geestelĳke en lichamelĳke gezondheid ﬁt aan het werk zĳn en blĳven. Dit beleid gaat veel verder dan alleen het bieden van activiteiten. Het biedt een pakket van maatregelen die de nadruk leggen op vitaliteit, een combinatie van activiteiten en verschillende HRM beleidsinstrumenten, gericht op het stimuleren van gezond gedrag. Nanda: ,,We hanteren een inzetbaarheidsmodel waarin alle thema’s van duurzame inzetbaarheid staan: professionalisering, mobiliteit, verzuim inzetbaarheid en Arbo. Juist het bespreekbaar maken van een thema, bĳvoorbeeld tĳdens het ontwikkelgesprek, is belangrĳk.”

AMBASSADEURS

In gesprek gaan over hoe je met plezier en duurzaam inzetbaar je werk kan blĳven doen, werkt. ,,We zĳn met een klein groepje mensen begonnen en hebben vervolgens breed in de organisatie met onze medewerkers een visie en plan ontwikkeld. Inmiddels hebben we een mooi

programma voor en door eigen medewerkers ontwikkeld, en worden ook ervaringen en resultaten zichtbaar.”

POSITIEVE GEZONDHEID

,,HRM faciliteert concreet workshops, cursussen en trainingen. Zoals stoppen met roken, tai chi, talentontwikkeling, vitaal in je werk en de health check. Het gaat over bewustwording en het pakken van de eigen regie. Pak de ﬁets in plaats van de auto, of neem de trap in plaats van de lift. Even snel iets overleggen met een collega kan ook buiten, tĳdens een wandelingetje. Als docenten dat laten zien, volgen studenten makkelĳker hun voorbeeld.”

,,Vanuit het gedachtegoed Positieve Gezondheid van Machteld Huber ligt het accent niet op ziekte, maar op gezondheid en de eigen regie. Op veerkracht en op wat het leven betekenisvol maakt”, zegt Jasper. ,,Dit is de rode draad in de curricula op alle niveaus. Ook binnen de verschillende organisaties.”

ZIT-STA BUREAU

Het Alfa-college is één van de 33 deelnemende partĳen aan de Vitaliteitscampus. ,,Deze werkt overkoepelend”, vertelt Jasper. ,,We hebben twee belangrĳke missies: een vitale regio, waarmee we mee willen helpen aan de vitaliteit van inwoners van Groningen en de kop van Drenthe. En het positioneren en professionaliseren van het MBO onderwĳs. Dat doen we zowel domein- als niveau overstĳgend.” Studenten komen als breed ontwikkelde professionals op de arbeidsmarkt, in een vitalere en gezondere regio waar zĳ zelf hun steentje aan hebben bĳgedragen.

,,Er zĳn zoveel tools voorhanden om mensen gezond en veerkrachtig te houden”, vult Jasper aan. Nanda: ,,In de coronaperiode zĳn we met het thema Digitale ﬁtheid gestart; goed omgaan met

Een integrale aanpak waarbĳ wordt samengewerkt is noodzakelĳk. Nanda: ,,Alleen losse workshops aanbieden werkt vaak niet. Wĳ trekken het volledig breed, iedereen komt ermee in aanraking. Alle schoolterreinen zĳn bĳvoorbeeld rookvrĳ gemaakt, je kunt gebruik maken van een zit-sta bureau en er staat op verschillende plekken vers fruit.”

digitale programma’s en ﬁt blĳven! Gelukkig worden we daarbĳ ondersteund door onze coaches en verschillende trainingen. Zo leren we zelf ook steeds in deze veranderende wereld.”

NIEUWE WERELD

,,We leven in een nieuwe wereld, waarin het ‘oude’ langzaam weer terug lĳkt te keren”, concludeert Jasper. ,,Blĳf met elkaar in gesprek. We hebben zoveel, bĳvoorbeeld qua expertise op HRM gebied; maak daar gebruik van. Studenten moeten nu anders leren, hebben andere vaardigheden nodig. Dat betekent ook iets voor onze medewerkers. Er is veel meer bewustwording: je hoeft niet binnen te zitten. Laten we vooral niet teruggaan naar het ‘oude normaal’. Daar hebben we veel te veel voor geleerd.”

18 | meer gezonde jaren magazine | oktober 2021

Deze fotoserie gaat over Veerkracht. De serie omvat vĳf verhalen over de oerkracht van mens, dier en natuur. Op deze pagina vertelt Susan hoe de coronapandemie haar veranderde. Als ondernemer en als mens. Lees het hele verhaal op meergezondejaren.nl. ,,Wat als de lockdown nóg langer duurt?” Natuurlĳk stelde Susan Huitenga (42) zichzelf die vraag toen de sluiting van haar kroeg aan het Gedempte Zuiderdiep maar voortduurde door de coronapandemie. Maar nooit kwam het in haar op dat die het einde van Proeﬂokaal MOUT zou betekenen. ,,Wat er ook gebeurt, ik red me wel. En MOUT met mĳ.” Susan opende in 2016 de deuren van haar kroeg. Een gezellige ‘stadshaven’ waar alleen bier van Nederlandse bodem wordt geschonken. En aandacht. Veel aandacht. ,,Ik heb liefde voor het vak en hart voor mensen.” Het ongeloof was groot toen begin 2020 alle horeca de deuren moesten sluiten. De lege kroeg, de stille straten. ,,Het was luguber. Surrealistisch. We gooiden de winkel open en verkochten bierpakketten. Dat liep heel goed. Na de eerste golf stagneerde de animo. Reden om MOUT wat vaker te sluiten. Dat was even lastig. MOUT bracht structuur in mĳn leven. Die viel weg. Toen kwam het besef dat ik de afgelopen jaren heel veel heb gewerkt. Dat dat misschien niet zo goed voor me was.” Susan brouwde nieuwe vriendschappen Met mensen die ze via MOUT al kende. Zonder die bar ertussen. Ze schonk even geen drank maar des te meer aandacht. Aan anderen. Aan zichzelf. ,,Ik besef me door de pandemie nog sterker dat ik meer ben dan MOUT. Dat ik meer wil ontdekken in het leven. Ik heb plannen genoeg. Voor MOUT én voor mezelf.”

Susan Huitenga

'even geen drank schenken, maar aandacht'

oktober 2021 | meer gezonde jaren magazine | 5

Verliezen. Golden Girl Sarèl de Jong (25) uit Meedhuizen kent dat gevoel niet. Ze begon op haar zestiende met kickboksen en won sindsdien alles wat er te winnen valt. Een gouden najaar lonkte. Maar toen scheurde ze haar knieband tijdens de training. ,,De eerste echte tegenslag in mijn carrière. Ik heb gehuild, gehuild, gehuild. Maar nu is de knop om.”

Sarèl de Jong:

'ik heb gejankt, gejankt, gejankt' Die omschakeling ging niet vanzelf, vertelt De Jong. Al jaren traint ze dag in dag uit om op topniveau te blijven. Om haar titels te kunnen verdedigen. ,,Toen ik hoorde dat mijn knieband gescheurd was, voelde het alsof ik alle grip verloor. Ik heb gejankt, gejankt, gejankt. Ik reed 40 op de Ring. Iedereen scheurde me voorbij. Alles waar ik zo hard voor werk, viel voor mijn gevoel weg.”

DROOM IN DUIGEN

De Jong is de komende acht tot twaalf maanden zoet met revalideren. Ze mist het kwalificatietoernooi voor de World Games, de ‘Olympische Spelen voor niet-Olympische sporten’, die ze in 2017 won. ,,Dat was zo’n mooie ervaring”, verzucht ze. ,,Ik wilde daar zó graag weer bij zijn.” Ook de verdediging van haar wereldtitel in de klasse tot 61 kilogram komt te vroeg. Maar die wedstrijd wordt tot haar opluchting naar juni 2022 verplaatst. Ze hoopt er dan weer te staan. Van die ‘rotknie’ te zijn hersteld. Voetballer Memphis Depay inspireert haar. ,,Hij scheurde een tijd geleden ook zijn kruisband en ik volg online hoe hij zich terugknokte. Dat helpt me wel. Zijn herstel ging zó snel. Gelukkig ga ik tot nog toe ook lekker. Ik kan alweer fietsen en

autorijden. Soms wil ik te snel. Moet ik even worden afgeremd.”

BANG VOOR ‘RINGROEST’

Hoewel haar herstel spoedig verloopt, is er ook twijfel. De angst voor ‘ringroest’. ,,Ik kan de komende tijd niet vechten. Mijn concurrentie wel. Dat vind ik heel frustrerend. Wedstrijdritme is zó belangrijk in onze sport en dat mis ik nu. Maar ik probeer het positieve te halen uit de situatie. Voor mijn blessure was het gaan, gaan, gaan. Nu kan ik alles even op een rij zetten.” De Jong hoopt wat meer balans te vinden tussen haar werk en haar sociale leven. ,,Ik mis mijn vrienden. De gezelligheid. Kan niet onbezorgd van een feestje genieten, want de volgende dag moet ik weer fris zijn voor de training. Ik hoop dat ik daarin wat relaxter word.” Sportief gezien, ziet De Jong ook kansen. ,,Door mijn blessure kan ik extra trainen op mijn balans. En ik kan mijn boks-skills verbeteren nu ik nog geen voetenwerk mag doen. Ik wil verder mijn wedstrijden analyseren en kijken waar het beter kan.”

GROEIEN

De Jong geniet ondanks haar blessure nog steeds van de sport. ,,Ik word heel blij van de trainingen en wedstrijden van mijn teammaatje. Zij komt er hard aan. Ik train ook wekelijks kinderen

tussen de zes en vijftien jaar. Sommigen worden gepest, anderen zijn onzeker of te zwaar. Dankzij kickboksen zie ik ze groeien. Ze worden assertiever en zelfverzekerder.” De Jong vertelt trots over een van haar pupillen. ,,Een klein jochie. Zodra hij in de ring stapt, zie je hem groeien. Alsof hij de kracht in zichzelf ontdekt. Ik train ook een jongen met MS. Die gooit al zijn teleurstelling in de sport. Het heeft hem emotioneel sterker gemaakt, geeft hem iets om naar uit te kijken.”

STOER

Kickboksen heeft ook De Jong zelfverzekerder gemaakt. ,,Ik heb leren uitdelen en incasseren. Mijn eigen kracht ontdekt. Ik wist voor ik aan deze sport begon dat ik stoer was, maar niet dat ik zo sterk kon zijn. Dat ik op eigen kracht zover kon komen.” De Jong leerde vechten. Letterlijk en figuurlijk. Haar veerkracht groeide en dit helpt haar nu om niet vast te roesten in haar teleurstelling. ,,Mijn coach Denis van der Giessen steunt mij hierbij enorm. Net als mijn fysiotherapeut en mijn sponsoren.” Die steun sterkt haar. Goud zit er dan wel even niet in, gouden randjes zijn er genoeg. ,,Overal valt iets positiefs uit te halen. Dat geloof ik echt. Ik doe er alles aan om hier sterker uit te komen.”

16 | meer gezonde jaren magazine | oktober 2021

samen op weg naar meer gezonde jaren Samen op weg naar meer gezonde jaren. In de kleedkamer voor de wedstrĳd. Bĳ oude bekenden op de kofﬁe. Met twee paar verrekĳkers in de kĳkhut. In een waaier over de mistige wegen. Mooie momenten om te delen. Altĳd welkom en altĳd vindbaar op www.meergezondejaren.nl Volg ons ook op Facebook en Instagram @meergezondejaren