noordz magazine februari 2017 editie Groningen by Mediahuis Noord

februari | editie groningen

Pas bij stress blijkt verschil mannen en vrouwen Gert ter Horst

ADVERTENTIE

Diversiteit als uitgangspunt voor experiment, creatie en inspiratie Ze is trots op de ruim 200 mensen van het Groningse IBM Client Innovation Centre aan het Gedempte Zuiderdiep. De groei zet ook dit jaar door, richting 300 medewerkers. Locatieleider Carola Bos over diversiteit als uitgangspunt en voorwaarde voor resultaat en ontwikkeling.

„Het gaat om quota stellen en intrinsieke motivatie.” Carola Bos spreekt geen woord Spaans als we het hebben over vrouwen en de Nederlandse arbeidsmarkt. Ze trekt het breder, in de setting van het IBM Client Innovation Centre. „Ons uitgangspunt bij het aantrekken van mensen is diversiteit. Het gaat er niet om dat er zo nodig vrouwen bij moeten, nee, het gaat om kwaliteit. Divers samengestelde bedrijven en teams zijn beter, dat is de essentie en dat betekent het liefst ook ﬁfty-ﬁfty in de verdeling man-vrouw.” „Vijfentwintig jaar geleden had ik iets anders geroepen. Maar er komen niet meer vrouwen naar boven, dus ben ik er van overtuigd dat we die quota moeten stellen, anders komen we nergens.

Of wel? En daarnaast, helemaal eens, moet het in intrinsieke motivatie zitten. De oorzaak zit diep in onze Nederlandse cultuur van een rijk en toch ook wel een beetje een verwend land, waar vrouwen de kans hebben gehad om parttime of helemaal aan de slag te gaan. In Zuid-Europese landen is dat heel anders, daar is het simpelweg noodzaak om fulltime te werken. En als je parttime werkt, drie dagen of minder, nee, dan kun je niet verwachten dat je carrière maakt.” Creatief entrepeneurship „Uit onderzoek blijkt dat nog geen drie procent van de Nederlandse vrouwen deel uit maakt van een Raad van Bestuur en er zijn bizar genoeg nog steeds vrouwen, die in een zelfde functie minder verdienen dan een man. Dat terwijl de Nederlandse vrouw, ook in aantallen, net zo goed is opgeleid als mannen. Waar blijven die vrouwen?”

Hoe is het hier? „We zitten nu op 26 procent vrouwen, dat is veel voor IT, maar ik wil het liefst naar vijftig procent. Verder hebben we een grote diversiteit in hbo- en universitaire opleiding en richting. Naast IT zijn dat onder andere biologie, scheikunde, wiskunde, economie, bedrijfskunde en psychologie. Qua nationaliteiten zijn Nederland, Griekenland, Italië, Ierland, Engeland, Zuid-Amerika en Duitsland vertegenwoordigd, verschillend in achtergrond en sekse.” Jullie kracht? „Die diversiteit, samen met de afﬁniteit voor technologie die ze hebben, het analytisch vermogen en hun ﬂexibiliteit, leidt tot creativiteit en entrepreneurship.” www-05.ibm.com/nl/cic

Wereldwijde dynamiek aan de Groningse ring Ze geeft leiding aan een wereldwijd werkend bedrijfsonderdeel van Aegon. Pensioengelden en maatschappelijk vermogen investeren en beheren, een vak apart. Steeds vaker is de duurzame lange termijn leidend in miljardenkeuzes. CEO Roelie van Wijk-Russchen over sustainable leadership in Groningen. Rust en reﬂectie zijn mooie en noodzakelijke deugden. Roelie van Wijk van TKP Investments belichaamt ze beide, ze leidt de pensioeninvesteerder en assetmanager sinds 2006. Gaat het goed in jullie dynamische wereld? „Ja, het gaat zeker goed met TKPI. De markt consolideert, dus het aantal mogelijke klanten neemt af, maar de toenemende grootte van hun vermogens vraagt om consistent beleid. Schaalgrootte helpt om verantwoord en transparant te kunnen blijven beleggen. Aegon biedt ons de ruimte om kwaliteit te bieden aan bestaande en nieuwe klanten en we zijn een voorname en groeiende werkgever waar inmiddels honderd mensen in een platte organisatie kansen en ruimte krijgen.” Maak jij het verschil? Het antwoord volgt na een korte overpeinzing. „Ja. Zo ben ik nog steeds blij dat we in 2007 duurzaamheid bepleitten in beleggingen en de keuze maakten voor uitsluiting van bedrijven. We waren toen de voorloper. Dat duurzame beleid is in Nederland gelukkig gemeengoed geworden. Ook internationaal willen we nu leiderschap tonen. Kort geleden is TKP Investments

daarom toegetreden tot The Investment Leaders Group, het wereldwijde netwerk gelieerd aan het Cambridge Institute for Sustainable Leadership.” „Mensen krijgen de kans zich bij TKP Investments te ontwikkelen. Dat ligt dicht bij me, net als het plezier dat ik heb in dit werk. Ontwikkel je als de mogelijkheden er zijn. Als je iets graag wilt, moet je de keuzes maken die er bij horen. Daarom blijven we heel dichtbij, bijvoorbeeld de gehandicapte sporter Tristan Bangma ondersteunen. Ook na het behalen van goud in Rio. En in groter verband kunnen we met klanten zoals het Prins Bernard Cultuur Fonds stappen zetten naar het ontwikkelen van lange termijn investeringen met de nadruk op duurzaam en kostenefﬁcient beleggen. Het pensioen- en maatschappelijk geld is er, maar het moet wel blijven bijdragen aan een leefbare wereld en dat vraagt om professionalisering van de markt.”

Roelie van Wijk-Russchen www.tkpinvestments.com

VROUWEN ZIJN VAN DE CONTROLE EN NIET VAN DE RISICO’S E

r zijn fantastische vrouwelijke ondernemers in Noord-Nederland. Ik ken ze

natuurlijk niet allemaal, maar namen als Trudie Timmerman, Renske Bos en Antje Meindersma schieten me zo te binnen als toppers. En er zijn er nog veel meer die ik wat minder goed ken. Maar – en bij het optikken van het woordje ‘maar’ zegt mijn vrouw altijd: „Alles wat je voor ‘maar’ zegt, telt niet meer” – ik heb toch altijd het gevoel dat vrouwen veel meer leider en manager zijn dan ondernemer. Vrouwen zijn van controle en niet van de risico’s. Een onderbuikgevoel, ik weet het. Deze editie van noordz gaat over vrouwen en ondernemen. Allerlei vooroordelen

Het citaat ‘Pas bij stress blijkt

komen aan de orde; zowel mannen als vrouwen praten erover. Onderhoudend en

verschil mannen en vrouwen’

leerzaam.

op de voorpagina van deze onder-

En eigenlijk heb ik vooral één ding geleerd: vrouwen en mannen zijn niet gelijk.

nemersbijlage is een uitspraak van

En dat is helemaal niet erg.

de hoogleraar neurobiologie Gert ter Horst uit Emmen. Hij is terug te vinden op pagina 4 van deze bijlage.

colofon Inhoud noordz is een ondernemersbijlage van NDC mediagroep

Vrouwen praten, mannen zijn lui Hoogleraar neurobiologie Gert ter Horst weet waarover hij praat

Samenstelling: Bouke Nielsen

Eindredactie: Gerda Douma, Theo Zandstra, Janna Zuiderveld,

Vrouwen kunnen het alleen als ze het al eerder deden Vooroordelen over vrouwen op de weegschaal

Roel Snijder Vormgeving: Marc Bos

Waarom mag alleen een vrouw uitspreken dat ze een bruiloft leuk vindt? Gertjan Polet, man in een vrouwenwereld

Weinig vrouwen onderneemster in maakindustrie Marjan Fijma van JOVI is ‘one of the boys’

Advertenties / Branded content:

specialsales@ndcmediagroep.nl

Twee ondernemers op een kussen Martijn Rolink en Kai Engelmann nemen werk mee naar huis

telefoon 050-5844994

Zijn de beste ondernemers mannelijk of vrouwelijk? Tips om beter te leren ondernemen

Reacties:

e-mail bijlagen@ndcmediagroep.nl, telefoon 050-5844256 / 058-2845477

De Noordelijke Stelling Panel spreekt zich uit over hoe vrouwen naar de top kunnen

Kort & Prachtig Weinig onderneemsters zoeken hun heil in de ict

Volg noordz ook online op het blog www.noordz.nl

Column Willem van Reijendam Een leven lang leren

VROUWEN PRATEN, MANNEN ZIJN LUI

Vrouwen zijn gevoeliger, kunnen meer tegelijk, laten ruzies langer

door sudderen, zijn instabieler, stressgevoeliger, roddelen meer. Vooroordelen? Nee. Het klopt allemaal. Laten we er dus maar rekening mee houden.

Door Jean-Paul Taffijn, foto’s Pepijn van den Broeke

Als er één ding is waar Gert ter Horst jeuk van krijgt,

kunnen. „Dat klopt dus. Een man heeft ongeveer 50.000 verbindingen tus

dan is het wel van mensen die roepen dat mannen

sen de linker en de rechterhelft. Een vrouw heeft er bijna 100.000.”

en vrouwen gelijk zijn. De hoogleraar Neurobiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen heeft er al heel

„Onze hersenen werken gewoon anders. Dat is ook waarom we elkaar niet

wat jaren onderzoek in gestoken. Zijn conclusie:

zo goed begrijpen. En elkaar zo interessant vinden. MRIscans laten zien

de verschillen zijn groot en dat is iets waarmee de

dat een vrouw in rust activiteiten vertoont in beide hersenhelften. Bij een

maatschappij veel te weinig rekening houdt.

man is dat slechts aan één kant. Om maar een verschil te noemen.”

Zijn vooroordelen nog vooroordelen als ze gewoon

Waarmee het ‘vooroordeel’ dat mannen luier

kloppen? Dat mannen na een ruzie een klap uitdelen

zijn maar weer bijval krijgt. „Mannen staan

en dan samen een biertje drinken terwijl vrouwen

sneller in de spaarstand.”

er nog tijden mee rondlopen. Of dat vrouwen altijd maar willen praten over hun problemen. Praten,

En vrouwen zijn emotioneler en instabieler.

praten, praten. Terwijl mannen meteen met een

„Klopt ook. De meeste geneeskundige onder

oplossing komen. Herkenbaar, niet? Omdat het in de

zoeken worden uitgevoerd met mannen, omdat

kern gewoon waar is.

die minder last hebben van emotionele pieken als gevolg van hormoonwisselingen. Dan krijg

„Natuurlijk generaliseren we hier wel”, zegt Ter Horst,

je een duidelijk beeld. Zeker bij vrouwen die

die bekendheid geniet als de Love Professor vanwege

niet aan de pil zijn, is het heel lastig. Geen peil

zijn onderzoek naar liefdesverdriet. „Maar dat is wat

op te trekken soms.”

Vrouwen zijn onzekerder over het aangaan van grote risico’s

we in de wetenschap altijd doen. Zo kun je de basale verschillen aantonen, maar uiteraard zitten er nog

De verschillen zijn er dus. In overvloed.

vijftig tinten grijs tussen.”

Toch komen die lang niet altijd duidelijk aan de oppervlakte. „Dat heeft met cultuur te maken. De manier waarop wij

Hij zag in al die jaren talloze hersenscans, hormonen

allemaal met elkaar omgaan en worden opgevoed, dempt de verschillen

meters en onderzoeken voorbijkomen. „De verschil

wat. Pas als er stress is, en we als het ware terug worden geworpen op onze

len tussen mannen en vrouwen zijn in de eerste

instincten, dan wordt goed duidelijk hoe anders mannen dan vrouwen zijn.”

plaats puur biologisch van aard.” Laten we er eens een zogenoemd vooroordeel bij pakken, namelijk

Vrouwen zoeken elkaar op, gaan praten. Mannen keren in zichzelf.

dat mannen zich maar op één ding tegelijk kunnen

„Bij liefdesverdriet is dat overduidelijk. Vrouwen gaan bij elkaar zitten

concentreren, terwijl vrouwen van alles naast elkaar

om uit te huilen. Mannen gaan de kroeg in, op jacht. Het gevolg is wel dat ››› 06

05 ››› vrouwen er na een half jaar zo’n beetje vanaf zijn, terwijl de ellende voor mannen dan pas begint.” Ter Horst heeft een overtuigende hypothese, namelijk dat dit gedrag allemaal terug te voeren is op ons oerbestaan. „Op de prairie leefden de vrouwen in groepen, terwijl de mannen op jacht gingen. Dat vergt verschillende eigenschappen. En juist die verschil len komen er bij stressvolle omstandigheden nog steeds uit.” En de evolutie dan? „Wij mensen bestaan nog maar heel kort in termen van evolutie. Misschien ga je verschillen zien als je over een paar honderdduizend jaar nog eens naar die hersen scans kijkt.” Verklaart dit alles waarom de ondernemerswereld – zeker op hoog niveau – toch nog vooral een mannenwereld is? „Deels. Vrouwen zijn onzekerder over het nemen van belangrijke beslissingen, over het aangaan van grote risico’s. Logisch, als je terugdenkt aan die prairie, waar ze vooral tot taak hadden hun gezin te beschermen.” Toch zijn ze er wel, succesvolle vrouwen. Best wel wat ook. „Natuurlijk. Het heeft vaak te maken met het type bedrijf. Zeker als dat een omgeving is waar veel gepraat wordt

PAS ALS ER STRESS IS, WORDT DUIDELIJK HOE ANDERS MANNEN DAN VROUWEN ZIJN

dan maar overboord gooien? „Ja, onmiddellijk. We moeten erkennen en herkennen dat er verschillen zijn. Niet dat het één beter is dan het ander. Integen deel. Maar het is iets om rekening mee te houden. Door het feministische sausje verdwijnt dat naar de achtergrond. En dat is slecht.” Want er rekening mee houden, dat doen we als maat schappij te weinig. „Kijk naar het onderwijs. Ons systeem sluit voornamelijk aan bij de vrouwenherse nen. Met nadruk op kwaliteiten als samen werken en

of gezorgd, dan zijn vrouwen vaak beter geschikt. Wij vinden het logisch dat vrouwen

teamgevoel zoeken. Dat zie je dus aan de prestaties.

aan de top staan van, zeg, een communicatiebureau, een zorginstelling of een kinder

Vrouwen zijn toch al serieuzer, en dat vergroot het

opvangbedrijf. Die vrouwen hebben veel meer begrip voor de mechanismen binnen

verschil nog eens. Vrouwelijke studenten hier bij

zo’n onderneming.”

Geneeskunde halen de eerste jaren, waarin in groepen van alles gedaan moet worden, veel hogere

„Sowieso zijn vrouwen vaak goede managers, omdat ze beter naar problemen van

cijfers. Zodra de studenten aan een master beginnen,

collega’s kunnen luisteren, zonder er meteen een oordeel over te hebben of er een

draait het om. Er komt eigen prestatie bij,

oplossing bij te geven. Uiteraard staan er ook vrouwen aan de top van wat wij mannen

eigen verantwoordelijkheid, duidelijke keuzes

bedrijven noemen. Dat zijn precies die tinten grijs.”

maken. En dan zijn de mannen opeens beter.”

Toch is die neurobiologische kant niet de belangrijkste reden waarom vrouwen achter

Mannen zijn lui, vrouwen praten. Gaat dat binnen

blijven in ondernemende topfuncties. „Kinderen spelen een veel grotere rol. Ze nemen

een bedrijf eigenlijk wel samen? „Ja, juist. Ik ben

van vrouwen een aantal jaren van hun werkzaam leven af. Omdat zij dan minder gaat

een groot voorstander van een gemengde populatie

werken, of helemaal stopt. Vrouwen hebben namelijk meer last van de drang om zelf

binnen bedrijven. Bij te veel vrouwen bij elkaar krijg

voor de kinderen te zorgen dan mannen. Dan wordt het al veel lastiger om daarna nog

je vroeg of laat onmin, die weg kan zijn maar als een

de top te bereiken. Ik heb er geen vergelijkend onderzoek naar gedaan, maar ik durf

veenbrand weer op kan laaien. Dat heb ik zelf mee

best te beweren dat de meeste vrouwen die wel aan de top zitten ofwel geen kinderen

gemaakt. Bij te veel mannen loop je het risico op

hebben, of de zorg erover heel goed uit handen hebben gegeven.”

haantjesgedrag, of de kans dat er te weinig gepraat wordt. Zet ze bij elkaar en ze fungeren als elkaars

We hebben van de feministische golf geleerd dat we allemaal gelijk zijn. Moeten we dat

demper.”

ADVERTENTIE

Onbegrensde mogelijkheden met vloeren M4FOUR Creatief gesproken een oneindige droom die bij M4FOUR werkelijkheid wordt. Het ontwerpen en printen van gepersonaliseerde vloeren, voor kort gebruik of voor een leven lang. Van droomdesignvloer tot functionele vloerbelettering en bewegwijzering, met of zonder led: de wereld is de markt. In het Groningse Kolham produceert M4FOUR vinyl-vloeren zonder beperkingen aan het ontwerp. De kantoren van M4FOUR vormen een complete showroom vol vloerbeleving. Ontwerper van al het moois op de vloer, Samuel de Lange, is op getogen over de mogelijkheden: „Dit is zo gaaf om te doen, je kunt het zo gek niet bedenken of het kan. Ja, deze ontwerpen heb ik mogen bedenken. Ze laten zien wat M4FOUR kan.” Z’n vader Rob de Lange zette met z’n compagnons het eind januari officieel geopende M4FOUR op. Technisch bedenker van het proces en de print straat is collega Kempe Groenewold, die z’n leven lang al in de fotografie en print zit. De lat ligt hoog als het op kwaliteit aankomt. „Voordat digitale fotografie en omzetting naar print de kwaliteit van de papieren foto evenaarde, waren we een aantal jaren verder. Toen we dat punt bereikten, bleek er nog veel meer mogelijk. De combinatie met vinyl is een uitkomst. Voor Forbo Coevorden hebben we veel ontwikkeld in het dure vloeren segment met een lange productietijd. Daarnaast printen we al de stalen voor hun vloeren. De stap naar het gepersonaliseerd digitaal printen op vinylvloeren in deze kwaliteit is een leerproces geweest, waarin we met M4FOUR grote stappen hebben gezet.” Merkbeleving en veiligheid Rob de Lange is trots op wat het afgelopen half jaar in het snel groeiende bedrijf bereikt is: een eigen fabriek in Kolham om enkelstuks vinyl vloeren te ontwerpen en produceren tegen lage prijzen én met korte levertijden. „Dit is de next step in levensecht design en signing, en het printen van vloeren. Architecten en ontwerpers bedenken het, wij maken het.” „De mogelijkheden zijn groot voor diverse en wereldwijde markten, omdat we drie soorten kwaliteitsvloeren leveren. De Premium Wvloer voor de korte termijn voor beurzen, exposities en andere tijdelijke vloeren, oplopend naar de Premium T en Provloer, afhankelijk van functio naliteit, vloerbelasting en levensduur. We reali seren beursvloeren, routing in winkelcentra en veilige opvallende bewegwijzering in vloeren op vliegvelden, om maar wat te noemen. Maar wij kunnen ook merkbeleving realiseren door gebruik van led of communicatietechnologie in de vloer. Hierdoor kan de vloer signalen en boodschappen sturen naar de telefoon van de consument in je winkel. Voor Converse in België zijn we er al mee bezig.” De witte streep in de vloer van de gang licht op. „Ledverlichting die we aan en uit kunnen zetten. We frezen het in de ondergrond en werken het af met een coating van een paar millimeter. Wat met transparante vinylvloeren kan, is onbegrensd.”

Vertrouwen en potentie Onbegrensd? Commissaris van de Koning René Paas in z’n openingswoord: „U (en hij wijst naar Rob de Lange) vertelde me dat als M4FOUR een half promille van alle duizenden vloeren die per dag in de wereld gelegd worden mag maken, het hier ’n gekkenhuis wordt.” Kolham is prettig gewaarschuwd. Is de denkbare potentie van wereldwijde markten ook de reden van het enthousiasme bij Siem Jansen, directeur van de Noordelijke Ontwikke lingsmaatschappij (NOM)? „Ja, ik zie hier poten tie in. De compagnons van M4FOUR waren al een goed eind op weg met hun plannen en finan ciering toen ze bij ons kwamen. Wij hebben ze gefaciliteerd in de zoektocht naar een goede locatie en aanvullende financiering. In de loop van de tijd is het vertrouwen in elkaar gegroeid en nu staat hier een prachtig bedrijf met groeimogelijkheden. Het voegt iets toe aan de omgeving met nieuwe

producten en nieuwe werkgelegenheid.” De openingshandeling zet de productiestraat in werking en meteen komt een geprinte drietraps raket tevoorschijn met de logo’s van de mede financiers NOM, Provincie Groningen en het Groeifonds. Vanavond uploaden, morgen printen De Lange ziet goede kansen voor de volgende stap, die Kempe Groenewold technisch al in gedachten heeft voorbereid. „Niet alleen produc tie heeft prioriteit, ook de stap om in acht weken tijd elders in de wereld een nieuwe productieunit te kunnen neerzetten.” En dan? „De snelheid moet omhoog en het kan duurzamer. Straks zijn we zover dat je vanavond je nieuwe vloer uploadt in ons systeem en wij het de volgende dag printen en versturen.” In Kolham! Where else?

www.m4four.com/nl

EEN MAN IN EEN VROUWENWERELD

Trouwjurken, bloemstukken, bruidskapsels, bruidsmake-up,

wedding planners: hoe houd je je als mannelijke ondernemer staande tussen al het oestrogeen-geweld in de overwegend vrouwelijke bruidsbranche? Gertjan Polet vertelt.

Door Karlijn ter Horst, foto Pepijn van den Broeke „De vrouwen die ik spreek zijn het gewoon niet gewend, een

lijke teksten over mogelijkheden, potentie en bereikcijfers over

man. Daar heb je weer zo’n geldwolf, denken ze in eerste in

het algemeen niet weg te nemen bleek bij de vrouwen tegenover

stantie.” Bijna dagelijkse kijkt een vrouwelijke ondernemer uit

wie de Assenaar kwam te zitten.

de bruidsbranche vreemd op als de 23jarige ondernemer Gertjan Polet voor haar neus staat of aan de lijn hangt om

Polet gooide zijn pitch grondig om naar een in de mannenwereld

zaken te doen. De jonge Assenaar lanceerde onlangs samen

gezien als ‘softere’ vorm van verkopen: het persoonlijke gesprek

met compagnon Wessel Jan Bouwers (23) het onlineplatform

aan gaan en vertellen. „Vrouwen zijn goed voorbereid en vragen

Wedding Village, waarop ondernemers in de trouwbusiness

je veel meer. Een man weet van te voren eigenlijk al wel of hij

zichzelf kunnen presenteren aan potentiële klanten.

met je in zee wil. Dat is even een kop koffie voor de formaliteit, je zegje en klaar is Kees.” De meeste vrouwelijke ondernemers

Polet doet weinig zaken met ondernemers van zijn eigen sekse.

willen nog overtuigd worden in een gesprek. „Ze trekken niet

Die zijn er nou eenmaal amper in de overwegend vrouwelijke

vooraf conclusies. Ze willen je verhaal horen.”

branche. „Ik heb vrijwel alleen nog maar vrouwen gezien, op een paar pakkenverkopers na.” Moet je je als man dan wel mengen

De mate waarop een vrouw in de bruidsbranche door een

in zo’n vrouwenwereld? „Waarom niet? Ik houd wel van rebels.

persoonlijk verhaal geraakt wordt, bepaalt of ze met Polet in zee

Het stigma mag er wel af.”

gaat. En dus vertelt hij de overwegend vrouwelijke ondernemers – en totaal niet tegen zijn zin, want er is niets leuker dan

Om eerlijk te zijn liet Polet zijn eigen mannelijke vooroordeel

mooie ervaringen delen – over zijn eigen bruiloft. Zo open

over bruiloften ook pas vallen tijdens de voorbereiding van zijn

baarde hij bijvoorbeeld de brieven aan zijn verloofde, die hij

eigen huwelijk met echtgenote

schreef in aanloop naar hun

Anneroos, afgelopen oktober.

bruiloft. En de kerels die hem

„In het begin had ik er niks mee, er geen gevoel bij. Niet zoals iedere vrouw van haar bruiloft droomt. Ik had bijvoorbeeld een bedrag in m’n hoofd voor mijn pak, maar toen ik eenmaal aan het passen was…” Hij komt er ronduit voor uit: „Je kunt er redelijk van op hol slaan, van die trouwbranche.”

Waarom mag alleen een vrouw uitspreken dat ze een bruiloft leuk vindt

daardoor een mietje vinden: geen boodschap aan. Vrouwelijke ondernemers in de bruidsbranche zijn overwegend meer bezig met gevoel dan met commercie, concludeerde Polet. „Het is een creatieve branche, die vanuit de basis altijd leuk is en om leuke dingen draait.” Hij wil de schakel zijn tussen commercie

De jonge Assenaar bemoeide zich

en creativiteit. En omdat de jonge

graag zelfs met de kleinste

ondernemer zelf getrouwd is,

details van zijn huwelijksdag.

weet hij een beetje hoe die bruids

Maar gaandeweg het wedding plannen concludeerde hij dat

wereld in elkaar steekt. „Ik heb die commerciële gedachte in de

(kleine) lokale bruidsondernemers (vooral online) lastig

benadering wat los kunnen laten.”

vindbaar waren. Het idee voor Wedding Village was daar. Een website waar trouwers in spe per provincie of categorie

Bovendien zijn de mensen die ervaringen en tips schrijven voor

kunnen zoeken naar bruiloftsonderdelen: van bloemstylist tot

Wedding Village – naast de ondernemers die zich aansluiten –

pakkenspecialist.

allemaal zelf getrouwd. En bewust daarop geselecteerd. „Ik hoef echt geen miljoen bezoekers iedere maand, maar ik wil kwaliteit

Leveranciers noemt Polet ze. Ze betalen een bedrag per maand

bieden met een pure website.”

voor een plek op een van de pagina’s. Zijn idee van een gezamen lijk online presentatieplatform voor lokale ondernemers had

Waarom Polet zo eerlijk is over het feit dat hij het gewoon erg

zich al eens bewezen. Polet verkocht in 2015 zijn succesvolle

leuk vindt om zaken te doen met vrouwen? „Als man je gevoel

GoHello, waarop lokale dagjes weg werden aangeboden.

uitspreken, dat doe je niet. Maar waarom mag een vrouw alleen uitspreken dat ze een bruiloft leuk vindt? Het wordt allemaal

Die overwegend vrouwelijke leveranciers overtuigen en binnen

vanuit het perspectief van de vrouw gebracht.”

halen vergt wel een totaal andere aanpak dan hij als man was gewend in zaken doen met voornamelijk mannen. Er heerst

Hij vindt het kletspraat dat een man zich niet zou interesseren

onder vrouwelijke potentiële zakenpartners veel meer achter

voor de ‘mooiste dag van je leven’. „Mannen zoeken heus ook

docht: ‘Wat heeft hij met trouwen?’ En: ‘Die wil vast een groot

naar manieren om hun bruiloft in te vullen. We moeten dat

commercieel bedrijf neerzetten.’ Achterdocht die met puur zake

taboe maar eens doorbreken.”

VOOR OORDELEN, EMOTIES EN ONZIN Vooroordelen: vrouwen krijgen er nogal eens

mee te maken. Zo zouden ze een opdracht of klus niet kunnen als ze iets van soortgelijke omvang nog niet eerder deden. Of zijn ze zwakker en onzeker, omdat ze open zijn en emoties tonen. Volgens de stigma’s zijn vrouwen minder ondernemend. Maar wat vindt de ondernemer daar zelf eigenlijk van?

Tekst Karlijn ter Horst, foto’s Pepijn van den Broeke

Vier ondernemers – twee mannen en twee vrouwen – reageren op vijf vooroordelen over vrouwen.

Irma van steijn Directeur-eigenaar van Maarsingh en Van Steijn, psychologische expertise, Leeuwarden en Groningen

VROUWEN BLUFFEN NIET, DUS KUNNEN HET NIET irma Van Steijn

Dan wordt wel eens gedacht: je bent een

„Een vrouw zonder durf redt het slecht in

halve vent.”

ondernemerschap, maar ik ben het niet met de stelling eens. Het zegt niets over

gerard Kremer

dat een vrouw iets niet zou kunnen.

„Doe mij maar de bescheidenheid van

Je moet als ondernemer wél kunnen

een vrouw. De mensen met een grote

vertellen wat je goed kunt. Mannen

bek zijn niet altijd de mensen die iets het

kunnen dat echt beter. Dus lef is wel

beste kunnen. Het nadeel van mannen is

nodig voor een vrouw.”

vaak dat ze allerlei dingen roepen die ze heel goed kunnen, maar die in werkelijk

jantine Doornbos

heid niet waar blijken. Een oproep aan

„Het blijft onzin, dat een vrouw iets niet

de man: verbindt er geen conclusies aan

kan omdat ze niet bluft. Ik bluf me wel

als een vrouw dat niet doet, maar vraag

eens overal doorheen, maar daar moet

door.”

je wel sterk voor zijn. Eerlijk zijn duurt gewoon het langst. Vrouwen zijn wat

wim Smits

bescheidener. Mannen lopen zichzelf

„Wat een onzin! Bluffen is opzettelijk

soms voorbij, zeggen dat ze iets kunnen

misleiden. Bij mannen is het vooral

en maken het uiteindelijk niet waar.

haantjesgedrag; als apen bovenop de berg

Maar als je dingen zegt die je niet waar

om te laten zien wie de leider is. Vrouwen

kunt maken, of je nu man bent of vrouw,

krijgen zelfs meer advies of steun,

dan ga je er niet komen. Ik val op vrou

omdat ze niet overal overheen denderen.”

wen, dus ik ben wel meer one of the guys.

VROUWEN DURVEN NIET DOOR TE PAKKEN Van Steijn

maal een taak: ondernemen zit in de aard

„Ik denk wel dat er vrouwen zijn, maar

van het beestje, ongeacht man of vrouw.

ook mannen, die niet durven. Echte

Maar je moet het er wel uithalen.”

leiders kunnen goed sturen, zijn daad krachtig en kunnen tegelijkertijd contact

Kremer

houden met de mensen om hen heen en

„Zet een vrouw aan tafel en er wordt

ze daarmee niet beschadigen.”

toch nog even nagedacht over mogelijke consequenties. Misschien is een vrouw

Doornbos

wel veel meer geneigd om de rem erop te

„Onzin, vrouwen kunnen heel goed

zetten. Maar mannen gaan wel eens te

doorpakken. Mannen zijn meer op

snel. De combinatie maakt het mooi.”

wim smitS

gegroeid met ‘je moet geen mietje zijn’. Vrouwen worden veel meer beschermd.

Smits

Ik snap dus wel waarom mannen denken

„Vrouwen zijn meer perfectionistisch en

dat vrouwen niet doorpakken. Maar ze

wat bedachtzamer. Maar ze durven zeker

hebben geen idee hoeveel impact die

door te pakken. Mannen zijn impulsiever.

gedachte heeft. Ik kom vrouwen tegen die

Ze kijken wat meer achteraf. Dat bere

me vragen of ze ook kunnen ondernemen.

kenende dat vrouwen hebben, kan soms

Net als in een mierenhoop krijg je alle

zelfs beter uitpakken.” ››› 12

Directeur-eigenaar van Jollein Baby Textiles, Assen

››› 11

VROUWEN ZIJN ONZEKER EN ZWAKKER DOOR OPENHEID EN TONEN VAN EMOTIES Van Steijn

mensen het weten. Dan zien ze wat ze aan

„Vrouwen onzeker zie worden hebben

je hebben.”

de neiging om hun openheid opzij te schuiven. Juist op dat moment moet je je

Kremer

kwetsbaarheid inzetten. Dan wordt een

„Openheid is een fantastische eigen-

vrouw krachtiger en zekerder. Veel

schap. Niets aan doen! De wereld is

vrouwen doen hard hun best om te laten

vergeven van mensen die niet zeggen wat

zien dat iets ze niet raakt. Het lijkt alsof

ze vinden. Open zijn ligt niet in de aard

mannen hun emoties onder controle

van de man. Je moet stoer zijn.

hebben door een soort muurtje te bou-

Mijn vrouw zei eens: ‘Het zou goed zijn

wen – stone walling. Alsof ze niet geraakt

dat mannen hun vrouwelijke kant ont-

zijn. Het tegendeel is waar. Vrouwen

wikkelen, maar wel gewoon man blijven’.

zijn slecht in staat dat te herkennen.

In je zwakheid laat je je kracht zien als je

Want eigenlijk voelt een man zich net zo

je kwetsbaar op durft te stellen. Maar de

machteloos. Goede ondernemers durven

prototype vrouw die zit te grienen en te

emotioneel en kwetsbaar te zijn. Ze weten

zeuren, daar heb ik het wel mee gehad.

het functioneel in te zetten. ‘Ik heb het

Bij succesvolle onderneemsters spelen

thuis zo zwaar’, vind ik zwakke openheid.

emoties een positieve rol.”

Niet relevant. Eerlijk zijn is niet hetzelfde als alles zeggen.”

Smits „Openheid staat juist voor toegankelijk-

Jantine Doornbos CEO van Fooddrop, Groningen

Doornbos

heid. Bij mannen is het een teken van

„Er zijn mensen die zichzelf voorbij

vertrouwen. Maar je bouwt wel reserves

lopen. Die niet nuchter kunnen kijken

in. Vrouwen die ondernemen weten

naar dingen die niet goed gaan. Kwets-

precies tot welke hoogte ze kunnen gaan.

baarheid en emoties tonen is heel belang-

En emoties uiten ze gewoon op een

rijk in ondernemerschap. Je minpunten

andere manier. Dat is cultureel bepaald,

durven zien en uiten. Het is lastig, van-

de perceptie dat tranen zwak zijn.

wege ego. Maar het is wel belangrijk dat

Maar dat is absoluut niet zo.”

Mannen proberen helemaal geen nieuwe dingen, ze houden vast aan wat ze kunnen

VROUWEN KIEZEN ALTIJD VOOR HUN GEZIN Van Steijn

Kremer

„Het is niet of of. Je zorgt dat je gezin

„Mijn moeder had geen baan, maar wel

een belangrijk deel in je leven is, maar

een bedrijf te runnen: gezin Kremer,

tegelijker tijd kun je een onderneming

met acht kinderen. En dat liep feilloos.

runnen. Door het goed te regelen, kies

Als iemand hiervoor kiest, dan is dat

je alsnog voor je kinderen. Het vergt

prima. Wie ben ik om daarover te oor-

wel een beetje lef. Maar ik zie vrouwen

delen? Ik geloof overigens niet dat een

regelmatig voor een gezin kiezen vanuit

vrouw met kinderen niet kan onder-

een soort overtuiging dat een combinatie

nemen. De crux van het verhaal is

toch niet gaat lukken. Dat is te makkelijk

balans.”

om te zeggen.”

Smits Doornbos

„Vrouwen kunnen zelfs een betere balans

„Nee, een man zou dat ook meer moeten

vinden tussen werk en privé dan man-

doen. Familie gaat voor alles. Maar als je

nen. Als ze aan het werk zijn, focussen

in een start-up zit kun je niet even weg-

zich daar vol op. Hetzelfde geldt voor het

lopen. Als je op het punt bent dat je je

gezin. Bij mannen sluimert het nog wel

visie uit, maar niet zozeer nog in de

eens door elkaar. Ik denk dat vrouwen

uitvoering zit, dan kan het. Het een sluit

die een bedrijf runnen juist scherper zijn

het ander niet uit, maar kan alleen als

op tijd met het gezin en er meer uithalen.

een van de twee stabiel is. Je kunt je niet

Bovendien ben je zo flexibel met een

op twee dingen tegelijk heel goed focus-

eigen bedrijf, omdat je zelf je uren kunt

sen.”

indelen.”

VROUWEN KUNNEN HET ALLEEN ALS ZE HET AL EERDER DEDEN Van Steijn

Kremer

„Goede ondernemers weten dat je op je

„Het zijn dan waarschijnlijk mannen die

bek kunt gaan. En dat moet je hardop

de opdracht verstrekken. Die willen een

durven zeggen. Een kind dat voor de

track record. Maar het is wel degelijk zo

tiende keer op z’n billen valt, denkt ook

dat mannen vanuit opportunisme een

niet: ik stop maar met lopen. De groep

opdrachtgever kunnen overtuigen. Het is

die van zichzelf vindt dat ze het niet kan

vaak valse bescheidenheid van de vrouw.

omdat ze iets nog nooit gedaan heeft,

Je moet niet altijd de man met de grote

bestaat voornamelijk uit vrouwen. Dus ik

bek de opdracht geven. Als een vrouw

denk wel dat het vooroordeel deels klopt.”

zegt dat ze iets kan, dan ga ik daar vanuit.”

Doornbos „Ik ben het nog nooit tegengekomen,

Smits

maar ik kan me het wel voorstellen.

„Het is onzin. Een achterhaalde stelling.

Er wordt altijd een beetje neergekeken

Ik kom het in mijn branche met veel

op vrouwen. Een vrouw moet zich eerst

vrouwen niet tegen. Het is echt iets uit

bewijzen. Ik denk trouwens dat mannen

de mannenwereld, waarin vrouwen zich

helemaal geen nieuwe dingen proberen,

continu moeten bewijzen. Daar ben ik het

maar makkelijk vasthouden aan wat ze

totaal niet mee eens, maar het gebeurt.”

kunnen. Vrouwen proberen dat juist wel, omdat ze zo in hokjes worden geplaatst.”

gerard kremer Voorzitter MKB-Noord, commissaris bij SC Heerenveen en oud-eigenaar van De Vrijbuiter, Roden

ADVERTENTIE

‘We waren de eerste in duurzame mobiliteit en we willen voorop blijven lopen’ Bakkersdochter in de leasewereld, Mirjam Marinus, MT lid en verantwoordelijk voor marketing en HR van Friesland Lease in Drachten. Passie, vitaliteit, lokale goodwill en samen met zestig mannen en vrouwen doelstellingen realiseren. Over ondernemen, relaties onderhouden, innoveren, verrassen en doorzetten.

Mirjam Marinus

Met trots en met een berustende pijn in het hart blijft ze denken aan haar vader, bakker Appie de Jong, te vroeg overleden, nog maar 62 jaar. Een doorzetter, keiharde werker en nooit te beroerd ook voor een ander iets te betekenen. „Passie, doorgaan en samen met anderen mooie dingen doen, dat heb ik van hem. Als zestienjarig meisje wilde ik wel eens wat anders dan werken in de bakkerij. Toen zei hij, dan stap je op je fiets en vind je wel wat.” Fietsen in een conservatieve autowereld Dat bleek Autoland Van de Brug, waar ze aan de slag ging op zaterdag en in vakanties. Na haar studie pakte ze de autodraad weer op. Ze kwam bij Friesland Lease terecht, nu twaalf jaar geleden, trouwde, kreeg kinderen en bleef doorwerken. „Want ik heb de allermooiste baan die er is.” Beetje conservatief die autowereld, wat doen leasefietsen daar? Ze lacht. „In het begin keken ze ons raar aan natuurlijk, fietsen leasen? Friesland Lease was de eerste die er mee begon en we lopen nog steeds voorop. Veertig procent van het woonwerkverkeer speelt zich af binnen een straal van vijftien kilometer, daar past een fiets prima bij. Met de fietsen van nu, zeker de elektrische, kunnen we mensen kennis laten maken met een andere kijk op mobiliteit.” „De wereld verandert snel en we zullen duurzamer moeten, als we willen dat onze kinderen

zoals mijn dochters nog een beetje kunnen genieten. Dus moeten we kijken hoe we dat kunnen vormgeven. Onze visie is ‘mobiliteit kan schoner’. De fiets kan daar een belangrijke rol in spelen. We doen met Friesland Lease nu 4.000 fietsen per jaar, dat worden er dit jaar 8.000 en dat verdubbelen we in de jaren daarna.” „Het uitgangspunt is, dat wij oplossingen willen bieden voor mobiliteit, voor iedereen op elk moment. De luxe van een leaseauto is niet voor alle werknemers weggelegd, de luxe van leasefietsen wel. Wat kun je secundair wél voor je werknemers betekenen? Wat scheelt het in kosten en tijd als je slim om gaat met mobiliteit in de vorm van deelauto’s, fietsen, het OV? Hoe draagt een andere kijk bij aan de gezondheid van je mensen, aan duurzaamheid voor je omgeving, het aanzien van je bedrijf, in het bijdragen aan bereikbaarheid?” Fiets als volwaardige oplossing „Op het moment dat wij met leasefietsen begonnen was het natuurlijk nog een zoektocht. Hoe mooi het idee ook was, vragen over hoe je er aan kunt verdienen, waarde kunt toevoegen en continuïteit kunt blijven bieden drongen zich als snel op. Door het veel breder te zien dan alleen de kosten van een fiets, een lampje vervangen of een onderhoudsbeurt, hebben we het mogelijk gemaakt om de fiets als volwaardige oplossing in mobiliteit te kunnen aandragen. Dat is de Bovag

Leasefiets geworden, leverbaar via 450 dealers in het hele land. Daar zijn we erg trots op.” Rest de vraag waarom hybride auto’s nul procent bijtelling hadden en we voor fietsen moeten bijtellen voor privé-gebruik. „Terecht punt, daar valt nog heel veel te halen. Het is heel raar hoe we daar belastingtechnisch mee omgaan, want iedereen weet dat een fiets duurzamer is.” Ze wordt er fel van. „Wij winnen onze aanbestedingen omdat we anders denken en aantonen dat er veel te winnen is door anders tegen mobiliteit aan te kijken. Nieuwe generaties kijken al heel anders aan tegen het bezitten van een auto, daarom zijn autodeelconcepten als Free-To-Go ook zo mooi en kunnen we dus ook nog veel meer doen met leasefietsen. Werkgevers kunnen we in één overzicht per maand volledig inzage geven in de mobiliteitsbewegingen, inclusief alle kosten. Ook privé gaan mensen anders kijken naar autobezit, daar is een wereld te winnen.” „Nu is autolease nog de hoofdmoot. Wij zijn in transitie om een totale mobiliteitsoplossing te bieden, waar zakelijk en privé steeds meer door elkaar heen gaan lopen. Dat kan met bijvoorbeeld het OV, fietsen en deelauto’s. Vitaliteit, gezondheid, een schonere wereld, lokale goodwill, een actieve houding, denken en doen vanuit passie: dat is waar het over gaat.” www.frieslandlease.nl

ADVERTENTIE

‘Duizend euro voor een paar bitterballen kan echt niet meer’ Willem Straat

Jurian Zijlstra

Leven in de brouwerij op het Groningse Suikerunie-terrein. Kadepop-organisatoren Willem Straat en Jurian Zijlstra zijn klaar voor hun avontuur. Nieuwbouw, synergie, het stadslab als culturele community waar je graag bij bent. Op naar De Kade, de beste stuurlui staan aan wal. Willem Straat won afgelopen jaar de Jonge Ondernemers Prijs. Samen met Jurian (net te oud om Jonge ondernemer te zijn) vormt hij KeyPro Housing, het bedrijf dat haar motto ‘snel meubileren zonder zorgen’ succesvol vertaalt in een groeiende dagelijkse praktijk. „Het loopt goed”, zegt Willem. „We hebben veel aandacht gekregen met de prijs, nu richten we ons op onze nieuwbouwplannen.” Stadslab „We gaan naar het Suikerunie-terrein, de plannen voor nieuwbouw van ons eigen kantoor annex podium, het stadslab, zijn rond. Een creatieve, culturele plek waar veel kan en mensen samen komen. Ruimte voor KeyPro en vooral alle ruimte voor Kadepop en andere nieuwe initiatieven op het gebied van muziek, food, cultuur, creatieve innovatie. Kadepop gaat z’n zesde jaar in, afgelopen jaar was de vijfde editie al op het Suikerunie-terrein, straks houden we het in en om ons eigen pand.” De nieuwbouwtekening op tafel schetst de contouren van een groot podium op een festivalterrein. „Klopt. Een groot deel van het jaar houden we hier kantoor en in een mum van tijd is het middengedeelte leeg, schuifdeuren open, ombouwen voor een festival en klaar. We hebben ons eigen podium op de kop getikt, dat scheelt voor Kadepop enorm in de productiekosten. Straks hebben we een multifunctioneel bedrijf, creatief kantoor, festivalterrein en podium. Een gave plek om een paar keer per jaar mooie dingen te doen.

Wie een goed idee heeft mag het zeggen. Bel maar.” Jurian: „Van een leuk idee over een gezellige avond met een biertje en wat muziek in het eerste jaar, zijn we uitgegroeid tot een professioneel festival. We willen het jaarlijkse feest van Kadepop uitbouwen, zorgen dat het blijft bestaan. Dat het aan de basis blijft staan van nieuwe muziek, van jonge bands die groeien naar nationale en internationale bekendheid. Kadepop is de ontmoetingsplek en een speelplaats, waar mensen komen die van muziek en cultuur houden, die sfeer. Ontmoeten en elkaar leren kennen.” Blijven bestaan zeg je, jullie draaien toch hartstikke goed? „Kadepop doet het goed, zeker. We hebben een aantal sponsoren en daar zijn we heel blij mee. Juist voor hen willen we tijd hebben. De afgelopen jaren had ik wel eens het gevoel dat we een mooi festival hadden beleefd, maar geen tijd hadden voor de mensen die ons steunen”, zegt Willem Straat. Dus, hoe blijf je dan bestaan? Met subsidie? Straat en Zijlstra lachen allebei. „Subsidie hebben we nooit gehad, ik krijg wel eens de indruk dat ze ons commercieel vinden. Het zij zo. Leuk vind ik dat niet, want wij hebben Kadepop opgezet en er privégeld in gestopt. We halen er niets uit en als er al wat overblijft, dan is dat voor de volgende keer. Subsidie kennen we niet. Jurian heeft wat anders bedacht.”

„Een maand of vijf geleden hebben we De Kade opgericht, de beste stuurlui staan immers aan wal. Naast onze sponsors zijn dit mensen die met ons de basis onder Kadepop willen verstevigen. De Kade is een community van en voor onze ambassadeurs, mensen die van muziek, cultuur, goede sfeer en een mooi feestje houden. Kijk, er zijn na vijf maanden 92 bedrijven lid, dus het spreekt mensen aan.” Waarom? „Ik heb een paar jaar meegekeken bij netwerkclubs, bijna altijd hetzelfde. Saai en stropdas zonder kwaliteit, duizend euro per jaar voor een paar bitterballen, hetzelfde gesprek en visitekaartjes. Als je ergens naar toe gaat, wil je plezier hebben, goeie mensen spreken, waar krijgen voor je geld. Daarom hebben wij De Kade opgericht: voor hetzelfde bedrag van duizend euro krijg jij als ambassadeur Kadepop en nog een paar initiatieven. Drie keer per jaar in een gave omgeving goeie mensen ontmoeten, in een lekkere ontspannen sfeer een biertje drinken en plezier hebben. Zaken doen volgt dan vanzelf, je vindt elkaar op De Kade en bij Kadepop. Je gaat er heen omdat je wilt, niet omdat je moet.” „Cultuur is het uitgangspunt, iedereen is welkom. Onze nieuwe stage op het Suikerunie-terrein gaat als een magneet werken. Het gaat verrassen, een gave setting tussen allerlei andere creatieve bedrijven.” www.keyprohousing.com

Marjan Fijma, directeur van JOVI Fabricage & Revisie in

Leeuwarden, was en is altijd onder de mannen. In de klas, op de werkvloer en zelfs thuis met een man en twee zonen. „Soms zijn mannen hard, maar daar moet je tegen kunnen.” Een monoloog.

ONE OF THE

Door Wilbert Elting, foto’s Pepijn van den Broeke „Het is wel apart. Als er klanten bellen en ze krijgen

Dat wij het van hem overnamen met de taken die we

mij aan de lijn, vragen ze heel vaak of ik hen kan

nu hebben, het is organisch zo gelopen. Mijn broer

doorverbinden want ze hebben ‘een moeilijke

werkte al bij JOVI in de werkplaats, ik werkte eerst

technische vraag’. ‘Probeert u het eens bij mij’, zeg ik

als calculator bij een ander bedrijf. Ik heb nooit druk

dan, ‘we komen er vast wel uit’. Dan is het altijd even

gevoeld vanuit mijn vader om het over te nemen,

stil. In dit wereldje zijn ze het niet gewend om een

die was er ook niet. ‘Doe wat je

vrouw aan de lijn te krijgen met verstand van

leuk vindt’, zei hij. En dat doe ik

techniek. Of ik mij daar druk om maak? Je verandert

ook. Ik werk hier met plezier.”

er weinig aan. Het is gewoon stereotiep denken. En eerlijk is eerlijk, je komt ook nauwelijks een

„Eigenlijk wilde ik bouw- of

vrouw tegen in deze branche.”

verkeerskunde gaan studeren. Dat het werktuigbouwkunde

Misschien houden mannen zich wel in als ik er bij ben

„Sinds 2000 leid ik samen met mijn broer Wietze

op de hts werd, komt door

JOVI Fabricage & Revisie in Leeuwarden.

mijn vader. Die wilde tijdens

We hebben 22 mensen aan het werk, van wie twee

de open dag ook even kijken in

vrouwen op de administratie. We maken onder meer

het techniek lokaal. Gewoon uit

onderdelen voor machines voor grote bedrijven in

nieuwsgierigheid. Eens kijken

de regio zoals Douwe Egberts en FrieslandCampina.

wat voor machines er staan.

Mijn broer houdt zich daar vooral mee bezig.

Daar raakten we aan de praat

Mijn kant van het bedrijf is de revisie en het onder-

met mensen van de opleiding en

houd. Ik zorg ervoor dat er monteurs naar een

die hebben me overgehaald.

fabriek gaan als daar een machine kapot is. En ik

Ik zou een van de eerste meisjes zijn, vertelden ze

doe de inkoop en de administratie.”

me. Voor dat soort dingen ben ik wel gevoelig.

„We hebben het bedrijf overgenomen van mijn vader

Ik houd wel van een uitdaging.”

die het in 1978 samen met een compagnon oprichtte.

„Het was in het begin wel wennen. Ik kwam van de ››› 18

EEN SOLLICITATIE BRIEF VAN EEN VROUW ZOU IK WEL LEUK VINDEN 17 ››› havo, daar was de verdeling fiftyfifty. In mijn nieuwe

keer bij een praatgroep geweest van vrouwen op de

klas zat nog een meisje, zij is na het eerste jaar

opleiding. De derde keer ben ik weggebleven.”

gestopt, en verder waren er alleen maar jongens.

„Ik kan soms best wel een bitch zijn. Dat weten de

Het was twee om honderd. In het begin werd ik wel

mannen ook. Fouten maken vind ik niet erg, maar

wat geplaagd. Dat ze aan mijn haar trokken bijvoor-

als iemand niet goed luistert, daar heb ik een hekel

beeld. Maar daar gaf ik weinig aandacht aan.

aan. De eerste twee keer zeg ik er iets van in cadeau-

Toen hield het ook al snel op.”

verpakking, maar de derde keer gaat het strikje er echt wel af. Dat is niet omdat ik het gevoel heb dat ik

„Ik heb nooit gevonden dat de jongens zich aan mij

me als vrouw meer moet laten gelden. Helemaal niet.

moesten aanpassen. Dat vind ik nu nog steeds niet.

Nee, zo is mijn karakter.”

Op de eerste plek waar ik stage liep, merkte ik dat op de eerste dag iedereen wat besmuikt reageerde op

„In het zakelijke heb ik niet het idee dat het verschil

mijn komst. De volgende dag heb ik gevraagd waar-

maakt dat ik een vrouw ben. Misschien is het enige

om. Het bleek dat ze alle blootposters van de muren

dat ze me sneller onthouden. Zo snel komt er niet

hadden gehaald. Ze dachten dat ik die posters

een blonde vrouw in een machinefabriek. Maar of

vervelend zou vinden. Maar wat maakt mij dat nou

ze me daardoor sneller iets gunnen? Dat betwijfel

uit. Desnoods hang ik er zelf een leuke man tussen.

ik. De tijd van gunnen is ook wel voorbij. Het gaat

Hier bij JOVI hangen ze ook gewoon aan de muur.

tegenwoordig allemaal om prijs. Sommige van onze

Ik wil niet dat we een bedrijf zijn waar zulke dingen

klanten zijn zo groot, dan kennen wij wel de tussen-

niet kunnen. Een seksistische grap, daar moet je

persoon maar niet degene die uiteindelijk beslist.”

tegen kunnen. Ik stoor mij daar niet aan.”

„Het is wel jammer dat er zo weinig vrouwen in de techniek zijn. Ik zou graag zien dat het er meer zijn.

„Misschien houden de mannen zich wel in, als ik

Ik ga ook wel regelmatig naar scholen om daar te

er bij ben. Dat kan. Je merkt soms wel dat ze zich

vertellen over het vak. De meeste meiden hebben

anders gedragen. Ik merk dat wel eens als ik ergens

toch het idee dat het vies en smerig is. Ze denken

kom. Zijn ze minder hard. Blijkbaar heb je die in-

aan van die tv-programma’s met slijptollen op de

vloed als vrouw. Ik hoorde dat vroeger ook wel van

scheepswerf. Ik probeer ze te vertellen dat je in deze

leraren op de hts. De klassen met meisjes hadden

sector echt iets maakt. Het is iedere keer weer een

een andere sfeer. Ik kan het niet zo goed onder

complexe puzzel die je op moet lossen. Maar of die

woorden brengen omdat ik niet weet hoe het zou zijn

presentaties echt effect hebben?”

zonder een vrouw erbij. Maar ik kan me er iets bij voorstellen.”

„Er heeft hier nog nooit een vrouw gesolliciteerd. Niet voor een baan, niet voor een stageplaats. Als

„Of ik als vrouw op een andere manier onderneem

er een brief van een vrouw komt, zou ik dat wel heel

dan een man? Dat weet ik niet. Ik denk dat mannen

leuk vinden. En ik zou haar ook uitnodigen voor een

rechtlijniger zijn. Directer. Vrouwen hebben eerder

gesprek. Gewoon om eens te zien wat voor iemand

de neiging om dingen achter de rug om te doen.

dat is. Maar ik zou haar niet voortrekken bij de uit-

Zelf houd ik daar helemaal niet van. Ik ben zelf heel

eindelijke keuze. Nee, iemand moet binnen het team

direct. Ik zeg waar het op staat. Vrouwen willen ook

passen. En dan maakt het niet uit of het een man of

altijd de cultuur veranderen. Op de hts ben ik twee

een vrouw is.”

ADVERTENTIE

ZEKER ®

Detachering & Outplacement

Mirjam Boerhof is trots op de Scholtenskoepel, de nieuwe locatie van ZEKER. Drie jaar geleden gestart in een kamer aan de Vechtstraat nu door gegroeid naar dit monumentale pand aan de Hereweg. Ze wordt blij van het ontwikkelen van professionals en het kunnen meebewegen op de veranderende arbeidsmarkt om te zorgen voor de juiste match tussen de vraag van de opdracht gevers en professionals.

Mirjam Boerhof

‘Je nek blijven uitsteken voor de ontwikkeling van mensen’ „De verhuizing is rond, de Scholtenskoepel aan de Hereweg heeft nieuwe bewoners. Het monument krijgt ook van buiten nog een goede onderhoudsbeurt”, zegt Mirjam Boerhof, directeur/eigenaar van ZEKER, Detachering & Outplacement. Begonnen binnen het vakgebied sociale zekerheid, inmiddels uitgegroeid tot een overheidbrede dienstverlener in Noord- en Midden-Nederland. „Onze professionals werken vooral bij gemeenten, omdat daar, door voortdurende wijzigingen in wetgeving en gemeentelijke herindelingen, behoefte is aan tijdelijke mensen. Soms denk je wel eens dat het afneemt, maar als ik het vergelijk met jaren geleden is er weinig veranderd aan de vraag. Tijdelijke mensen blijven nodig. Daarom zijn we altijd op zoek naar professionals met expertise binnen de overheid. Van managers tot beleidsmedewerkers en van consulenten jeugd tot klantmanagers werk.” Doen wat je zegt „ZEKER hebben we als naam gekozen, in eerste instantie vanuit onze expertise binnen de Sociale ZEKERheid maar ook omdat je bij ons ZEKER bent van een leuke baan. De naam hebben we sinds januari 2016, daarvoor opereerden we onder de naam FlexExpert Non Profit. We groeien hard, binnen twee jaar van niets naar zo’n vijftig mensen. De ambitie is om in 2017 te verdubbelen. Bij die ambitie past een ander pand en daarom zijn we blij dat we de Scholtenskoepel konden betrekken; het pand is warm en knus en past bij wie we zijn en wat we uit willen stralen. Persoon-

Laurie Meiring als Recruitment Manager verwachten wij onze ambities verder waar te kunnen maken. Zij is verantwoordelijk voor het binden van nieuwe professionals aan onze organisatie. Hierdoor hebben we een efficiënt en gedreven team. Duidelijke taal staat hier voorop: doen wat je zegt te doen naar je opdrachtgevers en naar onze professionals. Zo mochten we al vroeg met landelijke partijen meedoen. Uiteraard is deze groei gepaard gegaan met vallen en opstaan, maar inmiddels staat onze organisatie en daar zijn we trots op.” Tijdelijke mensen blijven Hoe ziet de toekomst er uit? „Voor veel mensen is de onzekerheid alleen maar toegenomen, bijvoorbeeld door de wet DBA, een onding. Ook de Wet Werk & Zekerheid heeft niet voor meer rust op de markt gezorgd. Niet voor werkgevers en niet voor medewerkers. Wij merken dat gemeenten steeds minder geneigd zijn om rechtstreeks zaken met zelfstandigen te doen, ze doen dat liever via ons om risico van werkgeverschap uit te sluiten.” „Naast de groeiende vraag spelen we ook steeds meer in op outplacement. Door de inzet van onze dienst outplacement nemen we regelmatig dienstverbanden over. Wij zorgen ervoor dat mensen zich blijven ontwikkelen. Daar moet je je nek voor blijven uitsteken, want de markt vraagt om mensen die goed zijn ingewerkt en opgeleid.”

lijke aandacht en benadering en oog voor ontwikkeling staan bij ons centraal. Je moet je bij ons thuis voelen. Dat is wat het pand ook uitstraalt.” „Op kantoor werken we met een mooi team, vrouwen en mannen. Mijn compagnon Bob Vereijken speelt inmiddels een belangrijkere rol in ons bedrijf. Hij vult mij aan en andersom. De interne organisatie stáát, met een team waarin iedereen zijn expertise heeft en zijn verantwoordelijkheden pakt. Zo is Sylvana Iwema een belangrijk aanspreekpunt voor onze opdrachtgevers en professionals en met de komst van

Ervaringen delen „Jonge mensen willen we al vroeg betrekken bij ons bedrijf en dat is de reden dat we de samenwerking hebben gezocht met de Hanzehogeschool. Er draait nu een pilot binnen de opleiding SJD, Sociaal Juridische Dienstverlening, waarmee we studenten al vroeg laten kennismaken met de praktijk. Daarnaast laten we onze professionals hun praktijkervaringen delen met de nieuwe generatie tijdens terugkomdagen.” „De vraag naar goede mensen blijft, maar de manier waarop vraag en aanbod bij elkaar komen is veranderd. De vacaturebank is voor ons vooral vervangen door LinkedIn, daar vinden professionals elkaar. En nog steeds blijkt mond-tot-mond reclame heel effectief. Ervaringen doorgeven aan elkaar werkt en door de vestiging in de Scholtenskoepel wordt die bekendheid alleen maar groter.”

www.zeker.eu

Hij is een probleemoplosser, een praktijkman. Zij is een doordenker, een adviseur. Beiden zijn ze ondernemer, Martijn Rolink (36) en Kai Engelmann (34) uit Emmen. En ze zijn nog een stel ook.

TWEE ONDERNEMERS OP EEN KUSSEN... Door Jean Paul Taffijn, foto Pepijn van den Broeke Twee ondernemers op één kussen, daar slaapt de duivel tussen?

wat Martijn en Kai nu anderhalf jaar min of meer doen. Ze

Nou, nee dus. Het heeft zo zijn voordelen. Natuurlijk, het is een

hebben allebei nog hun eigen huis. „We zijn wel bezig om voor

iets onzekerder bestaan. De risico’s zijn groter. En inderdaad,

ons samen en de kinderen iets te kopen. Maar als je bij de bank

de kans dat het werk mee naar huis wordt genomen – van beide

komt, merk je meteen een nadeel van allebei ondernemer zijn…”

kanten – is groter dan wanneer één van tweeën, of allebei, in loondienst zou zijn.

Natuurlijk, ze spreken ’s avonds geregeld over hun onder-

Martijn en Kai kennen de verschillen. Ze hebben beiden een

nemingen, over wat hen die dag overkomen is. Maar het gaat

scheiding achter de rug, beiden met een partner die geen

heus niet altijd over de zaak. „Wij kijken ook gewoon Netflix

ondernemersbloed door de aderen had stromen. „Nou ja,

hoor”, zegt Martijn. „Het grote verschil zit hem erin dat je

misschien is dat wel een deel van de aantrekkingskracht. Dat zij

minder hoeft uit te leggen. Als ik ’s avonds nog even naar een

ondernemend denkt”, zegt Martijn over Kai. „Heel bewust is dat

netwerkbijeenkomst wil, dan hoef ik niet te vertellen waarom.

niet. Het is gewoon zo gegaan”, relativeert Kai over Martijn.

Of als er echt nog even op kantoor iets moet gebeuren.”

Martijn is samen met broer Rik eigenaar van TMS Holland,

„Dat is ook zoiets dat ik van Martijn heb geleerd: netwerken”,

een bouwtechnisch adviesbureau in Emmen. „Bestaat al sinds

vertelt Kai. „Daar zag ik eerst als een berg tegenop. Maar hij

1988, toen onze vader ermee begon. Rik en ik hebben het in

nam me mee, introduceerde me hier en daar en tegenwoordig

2010 overgenomen.” Het ondernemerschap zit in zijn DNA.

vind ik het gewoon leuk. We hebben ook allebei ons eigen net-

Martijn keek die kunst thuis af. „In loondienst? Kan ik me echt

werk opgebouwd.” Martijn: „Het komt best vaak voor dat we

niet meer voorstellen. Daarvoor vind ik het veel te leuk om zelf

samen op zo’n bijeenkomst binnenstappen. Dan zien we elkaar

alles te doen, uit te vinden en aan te pakken.”

aan het eind van de avond weer in de auto.” Denken als een ondernemer. Wat is dat eigenlijk? Kai: „Kansen

Hoe anders is het met Kai, die pas drie jaar voor zichzelf bezig

zien is het belangrijkste. Dat is iets dat we allebei doen. We kun-

is. Studio Baaz heet haar bedrijf, een reclame- en ontwerpbu-

nen elkaar aansteken met ons enthousiasme. Mensen die een

reau. „Ondernemen stond altijd ver van me af, dacht ik. Intus-

vast dienstverband hebben zijn vaak wat terughoudender.

sen weet ik wel beter. Bij ons thuis was dat niet normaal. Het is

Zo van: zou je dat nou wel doen? Dat speelt bij ons minder,

een state of mind hè? Die heb ik niet echt meegekregen.”

hoewel we elkaar natuurlijk wel kritische vragen stellen.” Martijn is ook heel dankbaar voor de visie van zijn vriendin.

Kai was getrouwd, heeft twee dochtertjes. Haar man had een

„Ik vind het knap wat zij doet. Mijn broer en ik denken vaak:

goede baan, zij ook. „Ik was net voor mezelf begonnen, toen

o ja, nog even een advertentietje zetten. Doen wat we al twintig

mijn man en ik scheidden en ik me bedacht dat ik niet moest

jaar doen. Kai kan dan zeggen: kijk er eens heel anders tegen-

worden wat ik nooit wilde: een vrouw die afhankelijk is van

aan. Wat wil je bereiken? Doe niet alles zoals je gewend bent.

haar (ex-)man. Dat motiveerde me om flink gas te geven om

Daar heb ik echt veel aan. Over het algemeen denk ik: ik kon

nooit in die situatie terecht te komen. En ik merkte dat dat ook

mijn ei altijd wel kwijt. Maar Kai snapt beter waarover ik het

nog eens goed bij mijn ambitie paste om snel op te trekken,

heb.”

om vol te gaan voor iets waar ik in geloof.” En dan heb je wat aan een door de wol geverfde ondernemer, als

Ook zo’n voordeel van twee ondernemers in één gezin: ze doen

je zelf ook omhoog wilt. „Aan Martijn heb ik wat dat betreft veel

elkaars acquisitie. Nou ja, ongeveer. Martijn: „Moet je je niet te

gehad. Hij kent het klappen van de zweep en stelt dus de juiste

veel bij voorstellen hoor. Wij hebben veel opdrachten

vragen. Hij kent de valkuilen en waarschuwt me daarvoor. Mede

buiten de regio, dus dan heeft Kai er sowieso niet zoveel aan.

dankzij hem heb ik in korte tijd veel geleerd. De Ondernemers-

Maar ja, het komt wel eens voor dat ik een klant hoor praten

fabriek Drenthe is me net zo ten steun geweest.”

over een marketing- of communicatieprobleem. Dan zeg ik altijd

Het is anders, als ondernemer hokken met een ondernemer,

dat ik een heel goede oplosser ken.”

Ik wilde niet een vrouw worden die afhankelijk is van haar (ex-)man

ADVERTENTIE

‘Ik weet nooit wat er morgen gebeurt en dat vind ik leuk’

Karen Bezema heeft met 050crew een uniek bedrijf, dat vrijwel geen concurrentie kent. Groningen als centrum van een aparte wereld: het zoeken en leveren van roadies en stagemanagers door het hele land. Heldere taal, mensenkennis en snoeihard werken.

Karen Bezema

Naast de eigen technici van de grote bands zijn er op locatie vaak vele honderden mensen nodig. En die mensen kent Karen en de organisatoren kennen Karen ook. De relatie met Mojo is hecht en goed, net als met andere professionals in de concertwereld. 050Crew is de schakel voor roadies voor het Eurosonic Noorderslag en een indrukwekkende lijst festivals en optredens in de Oosterpoort, Ziggodome, Goffertpark en vele andere plekken. Voor luie mensen? „Nee. Ik moet van je op aan kunnen. Professionaliteit, inzet, alert, actief, netjes. Niet dwepen met sterren, goed en veilig je werk doen, van muziek en van het sfeertje houden. Ik heb ruim twintig mensen die er volledig van leven, zij zijn de basis van 050Crew, de toppers. Daarnaast huren we honderden mensen per jaar in voor concerten, festivals en podiumopbouw.”

En studenten? „Ook goed. Er zijn er genoeg die met heel veel inzet en plezier werken hoor, maar soms ben je schooljuf. Laatst moesten er veertig naar Amsterdam, sta ik hier zelf als check om zes uur ’s morgens te tellen. Je kan ook niet verwachten dat die overlopen van ervaring.” „Eén plan is geen plan, ik moet er zeker vijf hebben. Ik weet niet wat er morgen gebeurt en dat vind ik leuk, de menselijke factor blijft de onzekere en daar moeten wij mee dealen. Ja, het is ‘n aparte business. Zorgen dat het goed komt, de juiste ploeg voor een klus regelen, zorgen voor diversiteit in zo’n groep, balans krijgen. Als ze het goed hebben samen, is dat mooi om te zien, er wordt wat afgelachen.” Waarom ben je sterk in dit werk? „Ik neem altijd de telefoon op, blijf gewoon staan en verder helpen humor en zelfspot.” „Overigens mag een meubelzaak waar ad hoc de hele boel verplaatst moet worden mij ook bellen; ik sta 24/7 klaar voor iedereen die wat handige handen nodig heeft.”

www.050crew.nl

‘Begin elk gesprek alsof het de eerste keer is’ Deze tijd vraagt leiderschap met impact. Leiderschap begint bij jezelf maar eindigt daar natuurlijk niet. En zeker met betrekking tot werk, prestaties, relaties op de werkvloer of thuis gaat leiderschap over ‘samen’. Op de werkvloer heeft leiderschap pas impact als je als leider stopt met denken en handelen vanuit macht, onzekerheid of angst. Leiderschap heeft impact als het is gericht op wederkerigheid; het vermogen om elkaars belangen te gunnen en te steunen. Was getekend, Judith Gunneweg van het Groningse Ssentia Ontwikkeling. Wat is jouw meerwaarde als zelfstandig ondernemer? „Ik adviseer bedrijven/organisaties graag bij vraagstukken die de kern raken. Dat gaat bijna altijd over de ‘Leider’: de leiderschapsstijl, de keuzes, de consequenties en het waarom daarvan. Wat betekent dit alles voor het bedrijf, de mensen, de samenleving, de bottom line?” Dat gaat vast niet vanzelf. „Klopt. Ik verhuisde vier jaar geleden naar het Noorden en dat was best een ‘inburgering’: hoe denken de mensen hier? Hoe is de dynamiek van de (arbeids)markt en waarom? Met welke vragen kampt het MKB? Welk type leiderschap is hard nodig in sectoren zoals overheid, zorg en onderwijs? Immers: deze sectoren zijn dominant in het Noorden. Wat verontwaardigt burgers en wat verbindt hen? En natuurlijk: welke bijdrage kan ik leveren met mijn achtergrond: dertig jaar werkervaring in het bedrijfsleven in binnen- en buitenland?”

En, welke bijdrage kun je leveren? „Niet simpel, noch eenduidig. Ik kijk en luister graag naar mensen. Waarom doen ze wat ze doen? De waarom-vraag vind ik namelijk veel interessanter dan de ‘wat’ of de ‘hoe’ vraag. ‘Waarom’ zoekt naar de kern. Daarbij verbind ik me graag met mensen die de handen uit de mouwen steken om vanuit een soort (Noord-)Nederlandse nuchterheid, betrokkenheid en loyaliteit, kansen te benutten.” „Ik ben daarom óók begonnen met Leadership Dialogues (ELP) in Groningen. ELP biedt een context om de waan van alledag te doorbreken en stil te staan bij je eigen leiderschapsvragen. Daar krijgen interessante sprekers het podium zoals Philip Wagner, Eelco Derks en (vorig jaar) Hans Alders. Ik vind het zinvol om mensen met elkaar in verbinding te brengen om over essentiële vragen na te denken en die in daden om te zetten. Dat brengt ons nader tot elkaar.” Judith Gunneweg www.ssentia.nl

ADVERTENTIE

Subsidiegeld genoeg, nu de bedrijven nog Er is subsidiegeld genoeg in Noord-Nederland, zeker voor MKB-bedrijven. Is er voor uw bedrijf ook geld beschikbaar en wat komt er kijken bij een subsidietraject? Klaas Zijlstra en zijn collega’s van ASQA Subsidies gaf onlangs in de Groningse Bovenkamer tekst en uitleg over het benutten van de mogelijkheden.

Het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) verdeelt Europese subsidies in het Noorden. Joep Hoveling van het SNN houdt daarom regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten voor ondernemers over subsidies. Hoe kijkt hij terug op de informatiedag van ASQA Subsidies over innoveren en groeien met subsidies? „Er is duidelijk behoefte aan goede informatie over innovatiesubsidies. Over de opzet van de dag, met veel ruimte voor het uitwisselen van kennis en ervaringen, ben ik enthousiast. Het delen van informatie en met elkaar in gesprek gaan zorgt voor inzicht en begrip, dat werkt heel positief. Aansluiten bij dit soort bijeenkomsten is een mooie aanvulling op de voorlichtingsbijeenkomsten die we vanuit SNN organiseren.” „In de gesprekken met ondernemers helpen praktijkvoorbeelden altijd goed om inzicht te geven in hoe je een subsidie aanvraagt of tot bijvoorbeeld een samenwerkingsverband komt. We toetsen onze subsidies continu aan de praktijk en passen deze waar mogelijk aan. Ondernemers die een paar jaar geen subsidie hebben aangevraagd zijn vaak aangenaam verrast; die moeten we daar goed in meenemen.” Ga in gesprek „Mijn SNN-collega’s en ik gaan graag met ondernemers, kennisinstellingen en clusterorganisaties in gesprek. Bespreek tijdig je aanvraag met ons zodat we daarin kunnen meedenken. Er is geld genoeg beschikbaar in het Noorden, de vraag is hoe we elkaar kunnen helpen dat geld op de goede plek te krijgen.” Tobias Strating heeft met belangstelling geluisterd naar de ervaringen van de verschillende gespreksdeelnemers. Hij is bij de informatiedag aanwezig namens Roelofs Groep, die zich in Noord-, Midden- en Oost-Nederland richt op

duurzame vernieuwing in gebiedsontwikkeling en de aanleg, beheer en het onderhoud van infrastructuur. „Het is goed om die kennis en ervaring te delen. Binnen Roelofs is er dankzij eerdere subsidietrajecten kennis aanwezig, maar dit is ook voor mij een goede update. We kijken naar verschillende innovatietrajecten en de ontwikkeling van duurzame producten op het gebied van mobiliteit, beheer en onderhoud langs wegen en het gebruik van duurzame materialen en dus is het goed om te weten welke mogelijkheden er zijn.” Kennis, innovatie en waarde Erwin Winkel van DBI Holding is naarstig op zoek naar de juiste mensen om zijn innovatie op energietransitie gebied naar een hoger plan te tillen. „Het is gecompliceerd, omdat het beoordelen van wat ik heb bedacht, veel kennis vereist; er zijn weinig mensen die kennis hebben van het opwekken van energie door middel van magnetisme. Ja, het klinkt ingewikkeld en dat is het ook. We hebben de eerste testfase van de werking van ons model allang doorlopen en we zitten nu in de beoordeling van een MIT-haalbaarheidsproject. Ik was erbij om te kijken wat er met ASQA Subsidies mogelijk is op het vlak van energie en subsidietrajecten.”

drempelig zijn. De VIA richt zich op innovatie en technische ontwikkeling met maatschappelijk belang, waarbij er ook nog een apart budget is voor bedrijven die innoveren in CO2-reductie. De regeling is bedoeld voor vernieuwing van producten, diensten en procedés, waaronder het ontwikkelen, testen en bouwen van prototypes. De subsidiabele kosten zijn zowel voor het inschakelen van externe onafhankelijke organisaties, als voor materialen, loonkosten en huurkosten voor bijvoorbeeld apparatuur en uitrusting. Het maximale subsidiebedrag is 100.000 euro per project. De aanvraagperiode betreft heel 2017, zolang er voldoende budget is. Is alle subsidie door het SNN vergeven, dan sluit het loket eerder.”

Vincent Voet van het lectoraat Duurzame Kunststoffen van Stenden Hogeschool was op de dag aanwezig om zijn netwerk uit te breiden en kennis op te doen. „We werken binnen Stenden samen met diverse bedrijven in innovatietrajecten, waarbij de bedrijven de aanvragers zijn van subsidies. Voor mij was dit een leerzame dag om kennis te maken met innovatiegerichte bedrijven.”

Punten voor kwaliteit „De MIT-regeling staat nog niet open, dat zal april worden. De regeling is een stimulans voor MKB-bedrijven binnen één van de negen topsectoren: Agri & Food, Chemie & Energie inclusief Biobased, Creatieve Industrie, Hightech Systemen en Materialen, inclusief ICT, Life Sciences & Health, Logistiek, Tuinbouw en Uitgangsmaterialen en Water. Er zijn twee regelingen. De eerste is een haalbaarheidsproject om de risico’s en mogelijkheden in kaart te brengen, met een subsidiabel bedrag van maximaal 25.000 euro. De subsidieaanvragen voor dit onderdeel zullen in volgorde van indiening behandeld worden. Het tweede is de R&D-subsidie voor samenwerkingsprojecten van minimaal twee MKB-ondernemers, met een looptijd van twee jaar. Deze laatste wordt beoordeeld op basis van kwaliteit: hoe meer technologische vernieuwing en economisch waarde toegevoegd wordt, hoe hoger de puntenwaardering.”

Welke subsidies zijn volgens Klaas Zijlstra van ASQA Subsidies met name de moeite waard voor een groot aantal MKB-bedrijven in het Noorden? „De VIA en de MIT-regeling, omdat beide laag-

www.asqasubsidies.nl

beste

DE 7 TIPS VOOR MEER ANDROGYN ONDERNEMEN Bepaalde feminiene kwaliteiten â&#x20AC;&#x201C; ja mannen, ook jullie hebben die zeker â&#x20AC;&#x201C;

kunnen best van pas komen in het overwegend masculiene ondernemerschap. Want de beste leiders en ondernemers zijn mannelijk noch vrouwelijk. Juist een mix van de twee zet bedrijven in beweging. Androgyn dus. Het is de toekomst. Door Karlijn ter Horst, illustratie Job van der Molen

Aan deze tips werkten mee: › Caro van Roon, eigenaar van Caro van Roon Advies, Training en Coaching uit Ryptsjerk › Pauline Schueler, verleidkundige en oprichtster van het Verleidkundig Instituut uit Groningen

Tip 1

Tip 4

Heb oog voor het grotere geheel van je onderneming

Durf contact te maken

Het grote overzicht kunnen houden is een kenmerk voor goed ondernemer

– ook persoonlijk – hoe meer je terugkrijgt. Dat is fijner dan in je eentje

schap, meent Caro van Roon, die met haar bedrijf organisaties en bedrijven

ownen hoe goed je op eenzame hoogte staat.” Verleidkundige Schueler is

voorziet van advies en begeleiding bij complexe vraagstukken. „Goede

ervan overtuigd dat delen ondernemerschap vooruit helpt.

managers durven te kiezen voor het totaal. Het zijn mannen die niet zo zeer

Maar dat moet wel gemeend, door echt contact te maken: een feminiene

branden hoeven te blussen en zich dienstbaar op durven te stellen.”

kwaliteit. „Stel je open. Beweeg je soepel op het grensvlak van comfort

Wie deelt, is gelukkiger. „Hoe meer je met een ander durft te delen

zones.” Naast iemand gaan zitten, in plaats van tegenover iemand, bijvoor Het totaal overzien is eigenlijk een heel vrouwelijk kenmerk, aldus

beeld. „Het werkt energetisch, waardoor je sneller dichtbij komt.”

Van Roon. Vrouwen houden van overzicht. Wees er dus als vrouwelijke

Daarmee verzamel je betere strategische informatie die je kunt inzetten om

ondernemer bewust van dat overzicht goed is en maak daar gebruik van.

iemands houding of gedrag te beïnvloeden, is Schueler van mening.

Zoals Aristoteles ooit zei: „Het geheel is meer dan de som der delen.”

„Het ligt wel aan je integriteit of je die persoonlijke informatie misbruikt.

Of in de woorden van Van Roon: „Focus op het totaal en niet op je eigen

Al val je zo door de mand als het voor je eigen gewin is.”

behoeften. Die dienen ondergeschikt te zijn.”

Tip 5 Tip 2

Wat een eikel, doe het zelf maar als je het zo goed weet

Reflecteer niet alleen op anderen, maar ook op jezelf

Luister „Vrouwen kunnen veel beter luisteren.” Van Roon vindt dat een goede ondernemer de kunst van het luisteren verstaat. Vul als ondernemer – ongeacht sekse – niet zomaar in waar je personeel of bedrijf behoefte aan

„Kwetsbaarheid is een

heeft. „Je kunt wel invullen wat jij denkt, maar dan kom je nooit uit bij de

enorm grote feminiene

werkelijke behoefte.” Je kans op goede resultaten wordt een stuk kleiner,

kracht.” Verleidkundige

aldus Van Roon.

Pauline Schueler helpt orga

Ga het gesprek aan om achter die werkelijkheid te komen. „Mannen vullen

nisaties bij veranderingen

het in de praktijk eerder in, omdat ze daadkracht willen tonen en wel weten

door verleiding in te zetten

hoe het moet.” Invullen voor een ander, ook al is deze een ‘ondergeschikte’,

als strategisch instrument.

werkt zelfs averechts, vindt Schueler. „Mensen voelen zich niet gezien of

Ze adviseert alle onder

gehoord in een organisatie.” De te verwachten reactie? „Wat een eikel,

nemers – mannen en vrou

doe het zelf maar als je het zo goed weet.”

wen – om zich kwetsbaarder op te stellen. Daarvan kun

Tip 6

nen zowel je onderneming

Kies de weg van de geleidelijke verandering

als jijzelf groeien. Van Roon vult aan: „Fouten maken hoort bij leren, ook

Oplossingen zien in kleine subtiele veranderingen en de klus afmaken is

als ondernemer. Erken ze en pak door.”

feminien. Van Roon: „Vaak is er behoefte om een aardverschuiving plaats te laten vinden. Dat er gelijk mensen weg moeten, bijvoorbeeld. Subtiele

Daarna moet je dus wel een keuze maken wat je eraan wil doen, stelt ze.

veranderingen worden vaak totaal als niet interessant ervaren.”

„Dat maakt je niet kwetsbaar of onzeker, maar juist krachtig. Vallen,

Terwijl die juist voor duurzame oplossingen kunnen zorgen. Kies voor de

uithuilen en weer doorgaan. Maar je moet nooit op je rug gaan liggen.”

weg van de geleidelijkheid, zeg na A ook B en maak de klus af. Schueler doet

Want het is echt niet aantrekkelijk of aanstekelijk om ‘je als vrouw als

er een schepje bovenop: „Met hiërarchie, macht en straf krijg je mensen

slachtoffer op te stellen’, aldus Schueler. Voor mannen geldt hetzelfde,

niet langdurig in beweging vanuit intrinsieke motivatie.”

overigens.

Tip 7 Tip 3 Zoek co-creatie

Spreek uit je hart, maar luister naar je ratio Schueler raadt iedereen aan vanuit zijn of haar hart te spreken. „Het triggert

Samenwerken. Daartoe zijn vrouwen beter in staat, omdat het bij mannen

degene met wie je praat. Oprechtheid en eerlijkheid werkt ontwapenend.

vaak draait om egomacht, stelt Van Roon. Schueler legt uit waarom samen

Het doet een appél op een natuurlijk verlangen om iemand te helpen.”

werken zo belangrijk is: „In een onderneming draag je samen de lasten.

Maar weet goed met wie je praat en stem daar je mate van persoonlijk

Waarom niet samenwerken en elkaars talenten inzetten op een bepaald

worden op af. „Je moet niet soft lopen doen in een formeel gesprek.”

probleem?”

Gebruik je ratio, je verstand, wanneer je uit je hart spreekt. En hoewel vrouwen beter vanuit hun hart kunnen spreken, zijn ze vaak

De beste samenwerking is androgyn, aldus Van Roon: „De beweging van

geneigd het niet te doen, aldus Schueler. „Het zou niet professioneel over

samen doen is heel vrouwelijk, maar daarin kun je prima autonoom

komen. Maar je kunt zakelijk en openhartig tegelijk zijn.” Uit je hart

blijven.” Oftewel: er ronduit voor uit komen wat jouw bijdrage is in de

spreken betekent dus niet dat je zwak of ondergeschikt bent. „Het haalt het

samenwerking is prima, bovendien nog masculien ook.

blablagehalte een eind naar beneden.”

ADVERTENTIE

‘Mijn drive is de groei van de mensen en Yspeert’

Doortastend, creatief, ondernemend. Yspeert, no-nonsense advocaten. Een ideale marketingtekst om te positioneren. Ruth Pruim, advocaat en bestuurder van de zakelijk juridische dienstverlener met vijftig man/vrouw in Groningen, Drachten en Emmen verklaart de propositie: de transitie van vastlopend oermodel naar toekomstgerichte onderneming. Vloeken in de kerk? „Het mooie is leren elkaar mee te nemen. Waarom doen we dit, hoe worden we een bedrijf gericht op samenwerking, gelijkwaardigheid en continuïteit? Wat is onze visie? Natuurlijk roept verandering tegenkrachten op en is het goed even afstand te nemen, met andere ondernemers te praten over hun bedrijfsmodel. Wat verwachten zij van een advocaat? Leren van elkaar, van anderen, verbin den en oplossingen ontwikkelen.”

Ruth Pruim

Wat maakt jullie advocatenkantoor onderscheidend? „We zijn zes jaar geleden begonnen met het om vormen van een traditioneel advocatenkantoor met vennoten naar een zakelijk juridische dienst verlener op basis van gelijkwaardigheid. De advocaat van toen was vooral notabel.” Wat is daar mis mee? „De afstand. ‘Ik vertel wat goed is voor u’. Daar wilden we van af, met een andere bedrijfsstructuur, een gezonde onder neming en dito verdienmodel. Niet een secreta resse voor iedere advocaat, niet een sjiek pand met ieder een protserige kamer.”

Je stuurt verandering, wat maakt jou geschikt? „Ik ben advocaat, ik ken mijn vak. Het is essen tieel de finesses daarvan te begrijpen om te weten waar de grenzen liggen, wat verandering betekent. Tijdens mijn studie had ik samen met iemand een eigen marktonderzoeksbureau, nu onderneem ik samen met medebestuurder Paul Kostwinder. We zijn complementair en vormen daardoor een goed team. Dat is een belangrijke voorwaarde om goed een transitie te leiden.” ‘Uurtje factuurtje’ is wat jullie betreft ouderwets? „Er was een moment dat alle advocaten in het

land in een zaaltje nadachten over hoe het ver der moest. Onzin. Kijk naar de klantvraag: wat past en wat wil je? Zet je klant centraal, luister. Denk na over hoe het beter kan, hoe kun je hem juridisch ontzorgen, kun je samen kijken naar vermindering en beheersing van zijn juridische kosten. Moet alles bij ons of is het tijd voor meer interne juridische kennis? Je hebt kwaliteit nodig om risico’s te beheersen en je processen optimaal in te richten. Door te luisteren naar onze klanten ontstaan hier innovaties. Ontzorgen door tender management, daarvoor hebben we YSA opgericht, Yspeert Succesvol Aanbesteden. Met dezelfde kwalitatieve borging, maar met een ander prijs kaartje.” En in de toekomst? „Aantrekkelijk blijven voor klant en nieuwe juris ten. Met academisch gevormde, sterk analytische mensen die synergie willen, ondernemend zijn, el kaar laten groeien en het bedrijf in gezond tempo ontwikkelen.”

yspeert.nl

‘Nooit gedacht, toch gedaan: notaris worden’

Yvonne Stevens

Een notariskantoor waar de mens en de inhoud tellen. Aan de koffietafel van Stevens Idema Notariaat in Groningen, het kantoor van de enige vrouwelijke notaris van de stad, pratend over oplossingen, empathie en inzicht. Nee, ze had nooit gedacht notaris te worden, dat leek zo saai. Ze werd het toch en het blijkt hartstikke leuk. Het notariaat past haar, Yvonne Stevens, notaris te Groningen. Sinds 2006 haar eigen kantoor, een algemeen notariaat voor particulier en ondernemer: familierecht, onroerend goed en ondernemingsrecht. Smaakvol ingericht zonder opsmuk, nuchter geleid, gericht op inhoud. „Dienstverlening past me heel goed, meedenken vind ik leuk, empathie is onder scheidend en bepalend.”

aan mij om bij een vraag of kwestie een keer extra na te denken, te wegen of de oplossing die op tafel ligt de beste is, voor nu en voor later, voor alle betrokkenen.”

„Het beeld dat ik van het notariaat had, bleek verkeerd. Ik belandde op een notariskantoor en ontdekte waar het over ging. Ik heb geleerd wat ik kan betekenen voor mensen op belangrijke momenten in hun leven, privé en zakelijk. Het is

Ben je straks overbodig door technologie? „Het biedt kansen, meer dan bedreigingen. We maken er natuurlijk al langer gebruik van, daardoor hebben we heel snel inzicht in de gege vens van allerlei databanken en kunnen we

De Idema van ‘Stevens Idema’ komt er bij: Eddy Idema, kandidaatnotaris en partner. Mooie combi? „Ja, we hebben ons eigen kantoor en vinden dit een mooie setting. Het is voor ons en onze klanten een goede combinatie om ons ambt in uit te oefenen.”

eenvoudig gegevens controleren. Het kan nog beter en meer bijdragen, daar geloven we in. De kracht van de notaris blijft het kunnen toe passen van kennis in gevraagde situaties en vooral het aan tafel inschatten van je gespreks partners. Van het belang en de bedoeling, van de emoties die spelen, van het verbale en het nonverbale. Empathie en inzicht in emoties zijn bepalend voor de beste oplossing, dat onder scheidt ons van techniek.” Hoe blijf je relevant? „We kijken voortdurend hoe we naast continuïteit in dienstverlening onze klanten kunnen verrassen en binden op een wijze die ons past.” www.stevensidema.nl

De Noordelijke stelling:

VROUWEN REGELEN ZELF DE ROUTE NAAR DE TOP Interessant, al die talkingheads. Die geleerden, politici en andere kundigen. Altijd een mening. Maar wat vindt ondernemend Noord-Nederland ervan? noordz vraagt mensen uit de ondernemerswereld, uit heel verschillende ondernemerswerelden, wat zij ervan vinden. Waarvan? Van de door ons geponeerde stelling. De Noordelijke Stelling.

Thecla Bodewes

Stef van der Ziel

Directeur van scheepswerven Bodewes

Eigenaar van onder meer Streamzilla,

in Harlingen, Meppel en Hasselt.

Jet-stream en Schuddema in Groningen

‘Kijk naar het buitenland’

‘Vrouwen moeten meer durven’

„Diversiteit is van groot belang in het bedrijfs

„Positieve discriminatie is ook discriminatie.

leven. Dat moeten we blijven promoten. Dat gaat

En daar ben ik fel tegen. Niemand legt vrouwen

dus niet specifiek over vrouwen wat mij betreft,

iets in de weg om ondernemer te zijn of te

hoewel die op topposities wel in de minderheid

worden. Ik zou er blij mee zijn als er meer

zijn. Als vrouwen het echt willen, dan kunnen ze

vrouwen in de top komen. Ze moeten het

het bereiken. Maar daar hebben ze wel een

gewoon doen, iets meer risico durven nemen.

beetje hulp voor nodig. De kinderopvang

Dat is iets wat mannen in het algemeen beter

bijvoorbeeld is in ons land niet goed geregeld.

kunnen. Die denken minder na over mogelijke

Tweeverdieners kunnen daardoor amper allebei

negatieve gevolgen. Mannen zouden vrouwen

op hoge posities terecht komen. Dat is in het

op sleeptouw kunnen nemen. Maar stimuleren?

buitenland heel anders. Daar is de diversiteit

Nee. Dat helpt niet. Als vrouwen meer lef heb

veel groter. Daar moeten we van leren. En dan

ben dan kunnen ze misschien wel meer bereiken

kunnen de vrouwen en mannen die wel willen,

dan mannen, want ze zijn in veel dingen beter.”

maar niet kunnen, ook de top bereiken.”

Door Jean-Paul Taffijn

Vrouwen. We hebben er te weinig van. Althans, aan de top van het bedrijfsleven. Maar ook bovenin de acade mische wereld, de politiek, het bestuur. Jarenlang al probeert de overheid op de één of andere manier om daar verandering in te brengen. Positieve discriminatie, stimuleringsmaatregelen, noem maar op. Moet dat wel? Is het niet veel meer een kwestie van écht willen van de vrouwen zelf? En zijn al die maatregelen dus eigenlijk niet overbodig?

volko de jong

Yvonne Bleize

Ondermeer manager van Global Gas

Adviseur van organisaties en overheden

Networks Initiative in Groningen en

in hun ontwikkeling, uit Leeuwarden

vice-president van Energy Delta Institute.

‘Het is een keuze tussen partners’ ‘Het kost tijd’ „Stimuleringsmaatregelen hebben in het „Het veranderen van de positie van de vrouw in

verleden wel geholpen. Vooral om te bereiken

Nederland kost tijd. En er zit gelukkig beweging

dat vrouwen zorg en werk beter kunnen

in, zie ik als vader van drie dochters. Als we

combineren. Want dat is waarom vrouwen

vrouwen rustig blijven steunen, kunnen we in de

achterblijven, door hun privésituatie. Je ziet

toekomst nog veel meer genieten van de kracht

nog steeds – maar gelukkig steeds minder –

van vrouwen. Niet alleen op de werkvloer,

dat de vrouw vooral kiest voor de zorg thuis,

maar ook in de top van bedrijven en de politiek

voor werk dichterbij, voor minder uren. Dat kan

zullen vrouwen steeds meer gezichtsbepalend

ook anders, maar dan moet de vrouw dat zelf

zijn. Maar denk nou niet dat je, met het aan

regelen met haar partner. Daar hoeft de over

nemen van een wet in de Tweede Kamer,

heid geen voorwaarden voor te scheppen.

de rol van vrouwen ineens dramatisch kunt

Ze zal het zelf moeten doen.”

verbeteren.”

28 KORT EN PRACHTIG

MKB TREKT VAAK EIGEN PORTEMONNEE Het midden- en kleinbedrijf (mkb) vormt haast 100 procent van het

Het is opmerkelijk te zien dat het mkb zich graag bedient van ouder-

noordelijke bedrijfsleven. En aangezien het met de investeringen weer

wetse instrumenten om geld op te halen. Eigen middelen en de bank staan

de goeie kant op gaat in het mkb, is dat goed voor Noord-Nederland.

bovenaan, crowdfunding en informal investors staan helemaal onderaan,

De ING Investeringsbarometer heeft vastgesteld dat vooral in de

zo stelt ING vast. Maar dat laatste zou best eens kunnen veranderen in

industrie en de bouw de investeringsbereidheid groot is. En die in-

de komende jaren.

vesteringen doen ze vooral uit eigen middelen, want anders zou het mkb het mkb niet zijn. Investeringen in ict 20% boven pre-crisis niveau index, 2008 = 100

De bedrijfsinvesteringen zijn, als het om machines en wagenpark gaat, weer op het niveau van 2008. Het geld dat voor ict uitgetrokken wordt, ligt zelfs al boven het niveau van 2008.

140 120

De sectoren die nog aarzelen om de portemonnee te trekken zijn de zorg, detailhandel en transport & logistiek. Dat heeft natuurlijk alles met een

100 80

breekbaar herstel in die sectoren te maken. Voorzichtigheid is een logisch 60

gevolg.

2008

2010

2012

2014

2016

— Gebouwen — ICT — Machines + voertuigen Bron: CBS, bewerking ing economisch bureau * = grond-, wegen waterbouw

investeringsbereidheid groot in industrie en bouw saldo van ondernemers dat verwacht meer versus minder te investeren in de komende twaalf maanden, naar sector

Mkb finfnciert vooral uit eigen middelen percentage ondernemers, maakt gebruik van Eigen middelen

Industrie

Bankfinanciering

Bouw

Leverancierskrediet

Groothandel

Leasing

Agrarische sector

Overheidssubsidies

Zakelijke diensten

Afnemerskrediet

Horeca

Familie/vrienden

Zorg

Debiteurenfinanciering

Detailhandel non-food

Informal investors

Detailhandel food

Crowdfunding

Transport & Logistiek

0% -10%

10%

20%

40%

60%

80%

100%

– 2016 – 2013

30%

Bron: ing economisch bureau

WEINIG ONDERNEEMSTERS ZOEKEN HUN HEIL IN DE ICT Er zijn nog steeds weinig vrouwen in de ict en techniek. En dus zie je in die

Willie Wortel die elke dag in de schuur bezig was. En altijd aan het werk. Ik

sectoren ook weinig vrouwelijke ondernemers. Antje Meindersma: „Er zijn

weet niet beter. Ik vind het leuk. Of hij invloed op me heeft gehad? Ik vrees

al weinig vrouwen die ondernemen en in de ict is het dan helemaal schrik-

van wel, haha. Ik heb graag invloed op de toekomst. Dan ga je dingen uit-

barend.”

zoeken en dingen zelf maken.”

Antje Meindersma is van Alledaags (digitale productontwikkeling), Light-

Ze denkt ook dat vrouwen zich schikken naar de vooroordelen. Vooral

curb (beacon platform) en SMC050 (netwerk). Een Friese ict-onderneem-

werkende vrouwen met kinderen hebben daar last van. Zelf is ze ondern-

ster in Groningen. „Vrouwen zie je op veel meer plekken te weinig”, vindt ze.

eemster met kinderen. „Dan hoor ik uitgerekend van vrouwen dat ik dan

„Kijk naar de startupwereld.”

zeker zo’n moeder ben die er nooit is”, vertelt ze. „De topvrouw van Yahoo, een miljardenbedrijf, is gewoon ’s middags om vijf uur bij de kinderen. Je

De oorzaak? Ze moet gissen: „Misschien is het de opvoeding. Meisjes krij-

moet daarover duidelijk zijn binnen je bedrijf. Je meldt simpel dat er kin-

gen nog steeds poppen en er is voor hen zelfs roze Lego. Daar begint het al.

deren op je wachten.”

Meisjes zijn zich ook te weinig bewust van wat je met techniek kunt. Je ziet ook dat vrouwen iets bedenken en de mannen het vervolgens maken.”

Ze denkt dat ook mentaliteit een rol speelt. „Er zullen wel wat mensen over me heen vallen, maar ondernemen is ook offeren en heel hard werken”, zegt

Zelf komt Meindersma uit een technische familie. „Mijn vader was zo’n

Meindersma. „Veel mensen hebben daar geen zin in.”

„

Storage Share in Hoogeveen heeft alle kenmerken van een scale-up, oftewel een startup die superhard hard gaat. In oktober zijn Julian Doorten en Niels van Eck (beiden 27) begonnen, nu zitten ze al met hun bedrijf in Londen. Storage Share wordt wel gezien als een airbnb voor opslagruimte.

QUOTE Degenen die zich het verleden niet kunnen herinneren, zijn veroordeeld het te herhalen George Santayana,

”

Spaans-Amerikaans schrijver, dichter en filosoof

Even naar het begin. Wat doen jullie? Julian Doorten: „Ik verhuisde vanuit Drenthe naar Amsterdam. Ik had daar minder woonoppervlak en ineens geen ruimte meer voor mijn ski spullen en mijn mountainbike. Veel mensen uit de grote steden kampen met datzelfde probleem, bedacht ik. En anderzijds zijn er mensen die ruimte over hebben en ook staan er kantoren leeg. Daar zijn we mee aan

Catawiki? Nou nee, van dat bedrijf kunnen we alleen maar leren. Je ziet wel

de slag gegaan. We hebben nu bijvoorbeeld leegstaande kantoren ter

dat ook Catawiki met extra geld van buiten zo snel kon groeien.”

beschikking.” Is jullie perspectief veranderd sinds er een investeerder is? Wat doen jullie in Londen?

„Valt wel mee. We hebben altijd kans op een investeerder gemaakt,

„Onze investeerder Pi Labs heeft voor ons een acceleratorprogramma op

zo hadden we zelf al geschat. We voldoen aan alle voorwaarden: we zijn

gezet. Gedurende drie maanden worden we bijgespijkerd. We krijgen

schaalbaar, we veranderen de markt, we kunnen in korte tijd een markt

gedurende 13 weken veel hulp, op allerlei gebieden. Het gaat over sales,

opbouwen enzovoort.”

investeren, tech, marketing, noem maar op. We praten nu ook met onder nemers met wie we normaal gesproken niet in contact zouden komen.”

Zijn er nog obstakels? „Jazeker, mensen moeten nog vertrouwen in ons krijgen. Neem Airbnb.

Het gaat wel supersnel met jullie.

Als je tien jaar geleden had gezegd ‘ik verhuur mijn huis aan een stel

„Het kan nog sneller, hoor. We lossen een probleem op, de markt lijkt goed

Chinezen’, dan was je voor gek verklaard. En toch is het onderhand

en iedereen is enthousiast over wat we doen. Of we te vergelijken zijn met

heel normaal.”

Niels van Eck

Julian Doorten

KORT EN PRACHTIG

NA EEN PAAR MAANDEN AL IN LONDEN

30 ADVERTENTIES

FIFTY SHADES DARKER PRIJSVRAAG

WAT BEWEEGT JOU? ZechSallsport gel en ﬂakes - Sneller herstel - Soepele spieren

Win dit pakket en verleg je grenzen!

- Sterke botten

Waarde €250,-

+ eerste hulp bij kramp

1. Win dit EASYTOYS pakket en verleg je grenzen! Ga naar de prijsvraag op www.easytoys.nl/darker 2. ZECHSALLSPORT ZechsallSport is een merk van Noordzorg bv, Transportweg 64, 9645 KX Veendam www.zechsall.eu

WIJ GAAN VERHUIZEN. ALLES MOET WEG!

Alles gaat weg met

hoge korting

EN WIJ VERHUIZEN MEE!

OP = OP

EXTRA VEEL VOORDEEL

Proﬁteer van extra veel voordeel op nieuwe voorraadmodellen. Eind maart verhuizen wij met onze Groningse ŠKODA vestiging naar een nieuw pand aan de Bornholmstraat in Groningen. Daarom proﬁteert u de komende weken van extra veel voordeel bij de aanschaf van een nieuwe ŠKODA uit voorraad. century.nl/skoda

OP = OP TECHNOLOGY TO ENJOY Kom langs voor scherpe deals op nieuwe voorraadmodellen. Eind maart verhuizen wij met onze Groningse SEAT vestiging naar een nieuw pand aan de Bornholmstraat in Groningen. Daarom proﬁteert u de komende weken van extra veel voordeel bij de aanschaf van een nieuwe SEAT uit voorraad. century.nl/seat

Helsingborgweg 2, 9723 HN Groningen (verkoop nieuw / service), T 050 - 853 7100 Paterswoldseweg 139, 9727 BE Groningen (verkoop jonggebruikt), T 050 - 853 7100 Tinnegieter 7, 9502 EX Stadskanaal (verkoop jonggebruikt / service), T 0599 - 651 165 De Zwaaikom 6, 9641 KV Veendam (service), T 0598 - 622 112 Zeefbaan 9, 9672 BN Winschoten (verkoop jonggebruikt / service), T 0597 - 413 300

century AUTOGROEP

kunnen ze altijd nog zeggen: „Ik heb gestudeerd aan de universiteit van het leven.” Dat klinkt in elk geval beter dan: „Ik heb een mbo-2 opleiding.’’

We weten het al jaren. Veel kinderen, vooruit: jongvolwassenen, die na twee of drie jaar middelbaar beroepsonderwijs de arbeidsmarkt betreden kunnen niet concurreren met machines en straks niet met robots. En ze hebben niet genoeg geleerd om zelf die machines te bouwen of te bedienen. Of ze hebben een opleiding gedaan waar niemand op zit te wachten, zoals toerisme en recreatie. Zoveel baliemedewerkers bij de camping zijn er nou ook weer niet nodig. Zelfs in een aantrekkende economie dreigen zo’n 150.000 banen te worden weggeautomatiseerd en komen zo’n 30.000 écht verkeerd opgeleiden niet meer aan de slag, schat de SER Noord-Nederland.

Dat adviesorgaan heeft desgevraagd ruim een jaar grondig naar de problematiek gekeken en kwam onlangs met een rapport, dat dit keer beslist, nee heus, niet in een lade verdwijnt… Waarom zou dat ook gebeuren met een pleidooi voor een betere samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en onderwijs, voor een betere aansluiting van opleidingen bij de wensen van de werkgevers en voor een soepeler beleid voor de 30.000 mensen die met hun huidige opleiding kansloos zijn op de arbeidsmarkt. Er zal niet snel een fakkeloptocht tegen zulke maatregelen worden georganiseerd. Then again, ook niet snel ervóór.

EEN LEVEN LANG LEREN

De SER pleit vooral voor een leven lang leren, een voortdurend om-, bij- en herscholen van de mbo’ers, opdat ze in trek blijven bij de werkgevers. Om te laten merken dat hij zelf wel zo’n beetje is uitgeschoold, noemt de SER dat ‘flexibilisering van het post-initieel onderwijs’ en ‘verbetering van intersectorale mobiliteit’, maar iedereen begrijpt wat er bedoeld wordt.

Het gaat dus niet alleen om een cursus Word voor de typiste of een trajectje ‘leiderschap’ op de hei, voor het ongemotiveerde middenkader. Nee, hele bedrijfstakken moeten die scholing samen met het onderwijs gaan organiseren en overheden moeten dat met subsidies en regelgeving mogelijk maken. Een grootse en meeslepende houtskoolschets die 160.000 mbo’ers onderwijskundig op peil moet brengen en houden.

willem van reijendam Zelfstandig journalist en tekstschrijver

Een leven lang leren. Laat het even op u inwerken. En constateer dan dat u dat ook doet. En iedereen om u heen ook. Het gaat tenslotte niet over een cursus bloemschikken of Leren Luisteren Naar Klassieke Muziek III. Wij leren allemaal ons leven lang, met vallen en opstaan. Soms zoeken we iets op op Wikipedia, we lezen weleens wat en meestal leren we al doende. We worden wijs door ervaring, niet door diploma’s. Een leven lang leren is eigenlijk gewoon doormodderen. Zoals ook

@vanreijendam

de politiek, na zo’n prachtig SER-rapport, toch door moet modderen in de weerbarstige praktijk.

Het is verdrietig dat het onderwijs de afgelopen decennia zo grondig is stukgerepareerd dat het blijkbaar niet bij machte is om werknemers behoorlijk te scholen, of in SER-taal: ‘initieel onderwijs te bieden’, en dat dat nu dus ‘post initieel’ moet. Misschien moeten de leerlingen dat initiële onderwijs dan maar overslaan, en in plaats van een diploma een tegoedbon van de SER in handen gedrukt krijgen met het vriendelijke advies: ‘Ga maar lekker een leven lang leren aan de universiteit van het leven’.

COLUMN

Als mensen hun opleiding niet hebben afgemaakt,

ADVERTENTIE

Uitzendbureau 365Werk groeide afgelopen jaar met 45 procent en mikt dit jaar op eenzelfde omzetstijging. De Groningse nieuwkomer heeft een concept dat aanslaat.

Wies van ’t Slot

Uitzendbureau 365Werk is eigenlijk IT-bedrijf Alweer een uitzendbureau? Ja en nee. 365Werk is in wezen een softwarebedrijf. En dat is toch net even een andere aanvliegroute. Ja, 365 zendt uit en doet aan payrolling. Maar het blijft verre van het traditionele model met vestigingen, inloop en intercedenten die bepalen wie waar werkt. „Ik geloof niet in de rol van consultant die veel uitzendbureaus op zich willen nemen”, vertelt directeur Wies van ’t Slot. „De bedrijven weten zelf wel waar ze heen willen. Dat traditionele begeleiden van uitzendkrachten, vind ik ook onzin. Wij doen geen verplichte maandelijkse belletjes om te vragen hoe het gaat. Bij ons staan whatsapp en facebook open. Dan heb je altijd snel antwoord. Binnenkort komt er ook een chatfunctie bij.” Software dus. Die wordt van steeds groter belang. Twee van de acht werknemers zijn fulltime bezig met de ontwikkeling ervan. „Dankzij onze geautomatiseerde achterkant draaien we nu met twee medewerkers op de front-office 6,5 miljoen omzet. Dat is ongekend in de branche. Dat komt omdat we minder handling hebben, met als gevolg minder menselijke fouten die we moeten herstellen.” „Wij werken vooral op basis van de feedback die we van onze klanten krijgen. We scrummen en

gaan er meteen mee aan de slag. Maar we kijken ook naar initiatieven in binnen- en buitenland, ook buiten onze branche. En dan zo snel mogelijk uitproberen en feedback ophalen. Wij zijn niet van de lange ontwikkelprojecten.” Elke uitzendkracht heeft een eigen omgeving binnen het platform van 365Werk. Daarop is alles te vinden. Reserveringen, opbouw van loon, de hoogte van de scholingspot. Maar ook andere vacatures die wellicht interessant zijn. De omgeving voor de opdrachtgevers geeft juist alle informatie die voor hen essentieel is. „Inzicht is het sleutelbegrip. Dat geven wij.” Maar met software alleen red je het niet. „Als we contact hebben, dan moet het ook heel goed zijn. Klanttevredenheid is essentieel voor ons model. Ik kijk voor voorbeelden naar partijen als Coolblue. Daar komt bij dat mijn mensen zelf veel verantwoordelijk krijgen om snel op een goede manier de klanten te bedienen. En dan bedoel ik met klanten ook zeker de uitzendkrachten. Die zijn minstens zo belangrijk. Als zij (meer dan) tevreden zijn, dan komen de opdrachtgevers vanzelf.” In een paar jaar tijd verdubbelde 365Werk het aantal mensen op zijn eigen payroll tot 800 per week. „Ons concept slaat aan. Ik weet dat vooral

de transparantie die we nastreven gewaardeerd wordt. Onze opdrachtgevers zien precies hoe onze kostprijs is opgebouwd, welke marge voor ons is. Geen schimmig gedoe. En als onze kosten omlaag gaan, dan profiteert de opdrachtgever daarvan mee.” Voor uitzendkrachten is het vooral de informele, snelle en gebruikersvriendelijke manier van werken die aanspreekt. „Mobile First uiteraard. Door middel van een app die we binnenkort lanceren, kan de uitzendkracht alles op zijn telefoon regelen. Maar dat vind ik eerlijk gezegd basis. Wij voegen er continu nieuwe dingen aan toe. Zoals laatst de mogelijkheid om online handtekeningen te maken. Dat scheelt heel veel geprint en gescan.” Uitontwikkeld is 365Werk nog lang niet. „De arbeidsmarkt verandert in hoog tempo. De nieuwe generatie gaat niet voor een 40-urige werkweek. Jongeren doen verschillende losse taken. Deels in dienst, deels als zzp’er. Wij kunnen beide ondersteunen. Mensen moeten zich blijven ontwikkelen en daar spelen wij een rol in. Niet door ze bij de hand te nemen en te zeggen wat ze moeten doen, maar door ze zelf in control te plaatsen. Dankzij onze software zien ze hoe ze ervoor staan en wat ze extra zouden kunnen doen om meer kans te maken bij bepaalde vacatures. En daar helpen wij uiteraard bij. Maar alleen als ze dat zelf willen.” De rol van het uitzendbureau in het koppelen van vraag en antwoord op de arbeidsmarkt zo klein mogelijk maken. Dat is het doel dat 365Werk nastreeft. „Dat klinkt misschien een beetje gek, omdat wij zo’n bureau zijn. Toch is dat waar we heen willen. We willen de eigen regie en de transparantie steeds verder doortrekken. We moeten vooral een goed platform zijn. Dus als iemand een betere term voor me heeft dan uitzendbureau: laat maar weten.”

365werk.nl