NoordZ juli 2021, editie Drenthe

ZW

D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21

‘DRUK? PROPVOL! KLANTEN VROEGEN OF IK ME NIET KON LATEN KLONEN’ ZZP’ER CHRIS TIMMERMAN PAGINA 7

DAGBLAD VAN HET NOORDEN

ADVERTENTIE

‘Abeos timmert aan de weg in het noorden…’

Voor Abeos Uitzendbureau werken via tien vestigingen zo’n 2.500 mensen in industrie, groen, logistiek en food. Bas Knol Bruins, regiomanager met meer dan 20 jaar uitzendervaring en formulemanager franchise van Abeos, laat graag meer mensen kennis maken met het bedrijf dat de professionele vakkracht hoog in het vaandel heeft. Toekomstige ondernemers met ambitie daagt hij uit om nu een eigen uitzendbureau te beginnen.

De wortels van Abeos, de voormalige Coöperatieve Vereniging Agrarische Bedrijfsverzorging uit 1963 en later AB Oost, liggen in het oosten van het land. De huidige tien vestigingen van Abeos Uitzendbureau zijn gevestigd in Drenthe, Gelderland, Overijssel, Flevoland en Groningen.

Abeos, vertelt Bas Knol Bruins, manifesteert zich steeds nadrukkelijker op de arbeidsmarkt in de noordelijke helft van Nederland. ,,We zijn de afgelopen jaren verder gaan verbreden, omdat er in diverse sectoren, zoals de agrarische, enorme verschuivingen optreden en we hebben gemerkt dat goed, vakbekwaam personeel uit die sector ook uitstekend aan de slag kan in andere sectoren. Agrarisch is verschoven naar Groen en Grond-, Weg- en Waterbouw, een markt waar Abeos zich uitstekend thuis voelt. Daarnaast richten we ons ook sterk op Bouw & Techniek, waaronder ook Groene Energie, een sector die door de omvangrijke vraag naar zonnepanelen voortdurend op zoek is naar nieuwe, technisch ingestelde mensen. Bouw & Techniek is een sector die zichzelf zo versterkt, zeker in het noorden.

Door de verbreding in onze regio’s kregen we snel meer aanvragen voor mensen werkzaam in de industrie, de food en de logistiek. Daarnaast merken we een toename van het aantal zelfstandigen die op zoek zijn naar een bureau met een breed netwerk van opdrachtgevers en de mogelijkheid tot bevoorschotting om hun ondernemersrisico’s te beperken. Zij waren grotendeels door corona gedwongen tijdelijk andere keuzes te maken. Zo hebben we de afgelopen jaren onze focus verlegd en zijn we uitzendbureau geworden dat zich steeds meer toelegt op de ontwikkeling van haar vakmensen, zodat ze ook voor de toekomst hun toegevoegde waarde blijven behouden voor opdrachtgevers.

Werken met vakmensen passen bij ons oude agrarische gedachtengoed en daarbij hoort dat ze goed geschoold zijn.”

Binden van medewerkers is van groot belang in krappe arbeidsmarkt ,,Door de krapte op de arbeidsmarkt is het belang van persoonlijke en professionele ontwikkeling enorm toegenomen. Het traditionele uitzenden van mensen gedurende korte periodes om een

Bas Knol Bruins

piek op te vangen, is steeds meer veranderd mede door de introductie van het fasensysteem en de WAB. Het vergt meer maatwerk voor bedrijven en het aandragen van personele oplossingen voor langere perioden. Daarbij hoort dat je mensen meer zekerheid kunt bieden dan alleen het vooruitzicht van die zes weken werk. Wil je een aantrekkelijke werkgever zijn en mensen kunnen behouden en perspectief geven, dan hebben ze zekerheid nodig, dus een dienstverband voor langere tijd. Daarin past dat je zorgt voor ontwikkelingskansen. Onze Vakschool biedt mensen mogelijkheden tot bij- of omscholen. De afgelopen jaren hebben we naast onze eigen Vakschool, mooie samenwerkingsverbanden opgezet met onder andere het UWV, het Alfa College en IPC in Schaarsbergen, dat is ontstaan vanuit de Bosbouwpraktijkschool. De rol van onze uitzendorganisatie is nu naast intermediair, tevens een facilitator van ontwikkelingsmogelijkheden en loopbaanperspectief.”

Zelf aan het stuur zitten?...

Kwaliteit en betrouwbaarheid zijn synoniem voor Abeos, dat naast de eigen vestigingen ook een succesvolle franchiseformule heeft. Zoals in het noorden blijkt uit de succesvolle vestiging van Wim Verhaar in Veendam. ,,We zijn twee jaar geleden gestart met de franchiseformule. Door corona is de belangstelling om voor jezelf te beginnen sterk gedaald, maar nu we weer zover zijn dat voor veel bedrijven en mensen de toekomst weer zonniger is, is dit een prima moment om te starten. Het gaat er om markt en mensen bij elkaar te brengen, dus als je ambitie hebt en daar vrolijk van wordt, ligt hier je kans. Ik verwacht dat we in de loop van dit jaar vier of vijf franchisevestigingen kunnen starten. De formule is goed en de markt uitstekend. Voor Groningen en Friesland, maar ook in Flevoland, Brabant en Utrecht, zoeken we enthousiaste mensen die graag een eigen uitzendbedrijf willen opzetten.

Als jij rondloopt met het idee voor jezelf te beginnen, dan maken we graag kennis. Met onze

expertise en diensten kunnen wij je helpen je eigen uitzendbureau op te zetten in jouw regio. Je profiteert als franchisenemer van de ondersteuning van ons servicekantoor, de synergievoordelen met onze andere vestigingen en onze kennis en ervaring. Nadat we uitgebreid met jou hebben onderzocht of we ook voor de lange termijn bij elkaar passen en samen een geschikt werkgebied hebben vastgesteld, staat niets een succesvolle start meer in de weg. Er is krapte in de arbeidsmarkt, er is behoefte aan goede vakmensen, dus de mogelijkheden zijn op dit moment gunstig. Uitzenden blijft mensenwerk, dus als jij thuis bent in je regio, mensenkennis hebt, ondernemend bent en over een goed netwerk beschikt, dan heb je een prima uitgangspunt. In deze branche bepaal jij grotendeels zelf je succes, wij zijn de brandstof die jouw motor laten draaien” Ben jij er klaar voor? ,,Abeos biedt opleidingsmogelijkheden voor bijen omscholen en we bieden digitaal gemak voor werkzoekenden en werkgevers. Voor onze jonge werkzoekenden hebben we sinds twee jaar de app MatchAB, die vooral bedoeld is voor een snelle connectie zonder tussenkomst van een intercedent. Is die match er, dan komt het neer op de persoonlijke aandacht en de kracht van een consultant om de volgende stap te zetten en daar kom je als franchisenemer dus ook in beeld. Voor onze opdrachtgevers maken we het nu makkelijker door ze toegang te geven tot ons Portal, zodat je als werkgever op ieder gewenst moment kunt zien welke mensen wij beschikbaar hebben.”

Bas Knol Bruins: ,,Het zijn aspecten van Abeos die je als franchisenemer goed kunt gebruiken. Ik nodig je daarom graag uit om in een persoonlijk gesprek te kijken of een eigen Abeos Uitzendbureau iets voor jou is. Wij hebben de mogelijkheden en kunnen faciliteren. Samen met jouw wil en ambitie kunnen we iets moois opzetten. De markt is er klaar voor, jij ook?” www.abeos.nl

NATUUR TUSSEN DE MUUR e lisdodde, die rietsigaar als isolatiemateriaal voor in spouwmuren. Het is zo’n ontwikkeling waarvan je vrolijk wordt. Isoleert als een tierelier. Bouwbedrijf Dijkstra Draisma keek nog verder en stelt dat als te zijner tijd de woning moet worden afgebroken, het isolatiemateriaal als meststof kan worden ingezet voor nieuwe lisdoddes. Hoe duurzaam wil je het hebben?

bijlage. De bekende Nederlandse schrijver/ acteur Ramsey Nasr zei onlangs naar aanleiding van zijn veel besproken essaybundel De Fundamenten in de Volkskrant: „Ik denk dat er niemand is die op zijn sterfbed zegt: ‘Wat ben ik blij dat ik veel geld heb verdiend’.”

Oftewel: het gaat om meer dan alleen maar zoveel mogelijk geld verdienen. Nasr in NRC: „We moeten onze invloed op de natuur en het klimaat afremmen.”

De jongens van de bouw zijn techneuten geworden. ,,Daarin gaan we heel ver ja”, zegt directeur Biense Dijkstra, die dan ook een laboratorium runt. ,,Ik vind dat je onze huizen niet alleen uit elkaar moet kunnen halen en de materialen opnieuw moet kunnen gebruiken. Nee, ook die materialen zelf mogen op den duur niet bestaan uit fossiele grondstoffen.”

Bij Opnieuw! in Buitenpost staat die boodschap in de bedrijfsfilosofie gegrift. Daar maken ze een zetel waarop al 69.000 mensen hebben gezeten, prima geschikt voor kantoorgebruik. Bedrijvenvereniging Zuidoost in Groningen droomt ervan dat ze met alle bedrijven genoeg energie opwekken om al diezelfde bedrijven aan de praat te houden: zonnepanelen, (lage) windmolens, efficiënter verbruik. Alles wordt geprobeerd.

D

Het citaat op de cover: ‘Druk? Propvol!

Klanten vroegen of ik me niet kon laten klonen’ is een parafrasering van hetgeen Chris Timmerman zegt in de reportage op pagina 7. Hij is een van die handige zzp’ers die nimmer om een klus verlegen zitten.

Sterker: hij heeft het drukker dan ooit.

Niet dat dat ook maar enige invloed heeft op de prijs, zegt de Leeuwarder: „Ook nu het heel druk is vraag ik normale tarieven.”

Die honderdduizend woningen die het Noorden de komende jaren wil bouwen, die komen er wel. En een stuk aangenamer dan zoals gebouwd in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw. Een deel zal uit de fabriek van Van Wijnen komen. Allemaal dezelfde straten? Van Wijnen kan in de fabriek gemaakte huizen leveren in 120.000 tot 130.000 soorten. En duurzaamheid is troef natuurlijk.

Duurzaam is een onderdeel van sociaal ondernemerschap, het tweede thema in deze

COLOFON

INHOUD

NoordZ is een bijlage van NDC mediagroep

4

Bouwsector bouwt aan betere bouw Een huis wordt in één dag neergezet dankzij industrialisering

7

De zzp’er heeft het drukker dan druk Mensen huren overal iemand voor in en hebben geen schuur vol gereedschap meer

8

Bedrijvenvereniging voorop in duurzaamheid Voor de mensen, voor de planeet, voor de winst

12

Tiny houses: van comfortabel tot off grid Het idee van kleine huisjes lijkt langzamerhand voet te krijgen binnen het overheidsbeleid

15

Het volgende grote ding uit Amerika Column Ronald Mulder

16

Wat is sociaal ondernemerschap?

De wereld verbeteren en je broek ophouden

20

Zonder haar was ik nooit iets met fietsen gaan doen Rubriek De Spiegel met Jan Rijkeboer

24

Gebruikt meubilair op kantoor is handel ‘Er hebben al 69.000 mensen voor u op deze stoel gezeten’

32

Kringloopwinkel viezig? Welnee De kringloop van tegenwoordig is hip

39

Sociaal ondernemerschap kan de wereld veranderen Bedrijven kijken verder: bedrijfsvoering verliest van de publieke opinie

Samenstelling & eindredactie Jan Rozendaal Roel Snijder Theo Zandstra Vormgeving Alie Veenhuizen Telefoon bijlagenredactie 050-5844229 058-2845477 E-mail bijlagen@ndcmediagroep.nl Advertenties/branded content Multiplus Media, Drachten T: 06 44 91 12 63 E: s.osinga@multiplusmedia.nl

Volg NoordZ ook online op het blog: www.noordz.nl

En die stoelen waarop al 69.000 mensen hadden gezeten? Die kwamen bij de NS vandaan.

Veel leesplezier, namens de redactie,

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 3

et wordt allemaal een beetje anders, of heel anders. De manier waarop huizen nu uit de grond worden gestampt, heeft een uiterste houdbaarheidsdatum die niet zo ver in de toekomst ligt. Het moet duurzamer, het moet sneller, het moet met minder mensen, het moet efficiënter.

H

Dat is heus geen verrassing in de bouwwereld zelf. Daar wordt continu nagedacht over de vraag: hoe blijven we het doen, of hoe gáán we het doen? De sleutelbegrippen: samenwerking, materiaalinnovatie, industrieel bouwen, proceswijziging.

Je zou er bijna moedeloos van worden, van al die dingen die anders moeten in de nabije toekomst. Of juist niet. Rolf Koops (foto) kijkt vol verwachting uit naar de enorme woningbouwopgave. De directeur van BuildinG, het kennis- en innovatiecentrum voor toekomstbestendig bouwen in Groningen, ziet de bouwopgave als een uitgelezen kans om innovatie te bevorderen en in de praktijk te brengen. ,,We staan voor een enorme transitie in de bouwwereld. Al die woningen neerzetten is één ding, ze moeten ook allemaal duurzaam zijn, klimaatneutraal en in balans met landbouw en natuur. Je ziet dat de innovaties zich nu razendsnel opvolgen in een wereld die veel mensen nog zien als traditioneel. En dan niet alleen op het gebied van materiaal. Er is meer nodig als we erin willen slagen zoveel woningen van die kwaliteit te bouwen.’’

REGIE IS HET TOVERWOORD Voor het slagen van de woningbouwopgave is het volgens Koops vooral essentieel dat de manier waarop het proces van bouwen van oudsher is ingericht op de schop gaat. ,,Nu is dat projectgeoriënteerd. Dat betekent dat bij elk woonblok bij wijze van spreken een heel proces op gang komt van aanbestedingen, inschrijvingen, inkopen, vergunningen aanvragen en wat dies meer zij. Als we dat op die manier blijven doen, dan lukt het niet om in korte tijd heel veel extra huizen te bouwen. Dat moet anders.’’

Regie is het toverwoord in dezen. ,,Het wordt tijd voor een groot, overkoepelend innovatieplan dat niet alleen gaat over de techniek, maar ook over het proces. Daarin wordt afgestemd wat wanneer waar gebouwd wordt, op welke manier en door wie.

We moeten gaan denken in een ander systeem, analoog aan de bouwinformatiemodellen die door grotere bouwbedrijven al worden gebruikt.’’

In zo’n model, afgekort BIM, wordt alle informatie rond een te bouwen constructie digitaal vastgelegd. Van materiaal tot afmetingen, van kosten tot leidingwerk, van milieuspecificaties tot fasering. Standaardiseren van het proces betekent volgens Koops niet dat er een eenheidsworst aan type woningen ontstaat. ,,Het is eerder andersom. Meer massa betekent meer ruimte voor betaalbaar maatwerk en inpassing in de omgeving.’’

Een BIM is er vooral op gericht de grote faalkosten in een bouwproces te verlagen. ,,Ik denk dat een dergelijk systeem versneld ingezet zou moeten worden voor de ontwikkeling van hele gebieden. Zodat alle partijen precies weten wat wanneer van ze verwacht wordt.’’ Die faalkosten waren al een belangrijke drive voor innovatie in de bouw. Het BIM is een manier om daar wat aan te doen, in de wijze van bouwen zelf is

Stikstof, PFAS, corona, materiaalkosten, personeelstekort, duurzaamheid. Zoek maar een crisis uit, de bouw kent ze allemaal. O ja, en dan moeten er de komende jaren in het Noorden ook nog even 100.000 woningen worden gebouwd.

Hoe dan? De sector zoekt hard oplossingen in innovaties, samenwerking en systeemveranderingen.

ving al eens de prestigieuze Koning Willem I-prijs vanwege de industriële aanpak. Robots in de fabriek bouwen complete gevels op. Toch maakt de bouwgroep het echte verschil met veruit de meeste andere bouwers op een ander terrein: de absolute nadruk op duurzaam. Minder CO2, meer circulariteit, minder footprint, meer biobased. De ambitieuze doelen lopen als een rode draad door het bedrijf. ,,Daarin gaan we heel ver ja’’, zegt directeur Biense Dijkstra. ,,In wezen leggen we alles wat we doen op de weegschaal van de LCA, de levenscyclusanalyse en die van de CO2footprint. Wij gaan voor écht circulair, dat is een hele stap verder dan recycling. Ik vind dat je onze huizen niet alleen uit elkaar moet kunnen halen en de materialen opnieuw moet kunnen gebruiken. Nee, ook die materialen zelf mogen op den duur niet bestaan uit fossiele grondstoffen.’’

Tekst Jean-Paul Taffijn Foto Mariska de Groot

BOUWSECTOR BOUWT AAN BETERE BOUW ook veel te winnen. De industrialisatie van de bouw is wat dat betreft bezig een modieus begrip te worden, misschien wel dé manier om snel slagen te maken.

VAN WIJNEN: KANT EN KLAAR Weinig bouwbedrijven zijn er zo ver in als Van Wijnen. In Gorredijk worden al jaren geprefabriceerde casco’s fabrieksmatig afgebouwd. Dit jaar wordt een nieuwe fabriek in Heerenveen opgeleverd waarin de industrialisatie van de bouw nog een stapje verder gaat. Daar rollen straks ook volledige gevels kant en klaar van de band.

Directeur Smart Assembly Alex Diender is al jaren zoet met de industrialisering binnen Van Wijnen. ,,Het lijkt een logische stap om op deze manier te gaan produceren, maar het is een hele omwenteling. En uiteindelijk is het essentieel om bouwprojecten levensvatbaar te houden, en misschien wel om de hele woningmarkt open te breken.’’

Dat laatste zit hem vooral in de kosten.

Jazeker, Van Wijnen investeerde fors in de fabriek, meer dan 100 miljoen euro. Maar uiteindelijk gaat zich dat terugverdienen.

Sterker nog: de efficiëntieslag die het bouwbedrijf ermee maakt is zo groot, dat de prijs van woningen op den duur omlaag kan, zodat een eigen huis voor meer mensen in zicht komt. ,,De grootste winst zit hem in het voorkomen van fouten. Die komen nu bij elk nieuwbouwproject voor, eigenlijk omdat elk project als het ware een nieuw project is. Veel nieuwbouwprojecten zijn daardoor zelfs verlieslatend. Door industrieel te gaan produceren, haal je heel veel faalkosten uit het proces. Dit systeem werkt overigens alleen voor grote hoeveelheden. De traditionele mkb’er in de bouw blijft ook keihard nodig voor maatwerk.’’

Temeer omdat Van Wijnen steeds verder wil gaan met automatisering. Dat geldt niet alleen voor de productie, maar het hele bouwproces. ,,Met één druk op de knop moet je straks alles in gang zetten. Alle documenten, de vergunningen, de bouwtekening, alles. Normaal ben je daar een half jaar zoet mee. Wij willen voor onze waaier

4 D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21

aan standaardbouwdelen dat hele proces van tevoren al in het systeem hebben.’’

In de fabriek in Heerenveen worden straks plafonds, vloerdelen, gevels, casco’s, toiletgroepen, badkamers en meer in standaardmaten gefabriceerd. Zodat volledige woningdelen op de bouwplaats alleen nog maar gemonteerd hoeven worden. Vanwege de al bekende maten, is het overbodig steeds opnieuw langs dezelfde vergunningafdelingen te gaan.

ALLES PAST OP ALLES Dat klinkt misschien een beetje als eenheidsworst, die standaardbouwdelen. Maar dat is nogal relatief. ,,We hebben alle bouwdelen in een aantal variaties. Ze zijn allemaal te combineren, omdat alles op alles past. Op die manier kunnen we 120.000 tot 130.000 verschillende soorten woningen bouwen. Vergelijk het met een 3D-planner van een keuken. Je voert de maten van je bouwgrond in en zoekt er vervolgens je favoriete vloer, gevels, keuken en alles bij.

Druk op akkoord en de fabriek gaat aan het werk.’’

Zo bouwde Van Wijnen al heel wat woningen. Diender: ,,Ik geloof niet dat wij bouwers de komende jaren honderdduizend huizen kunnen neerzetten op de traditionele manier. Dan móeten we wel industrieel gaan denken. Wij kunnen op onze manier binnen twee jaar tussen de drie- en vierdui-

Het is tijd voor een groot plan: wat bouwen we wanneer en waar, hoe en door wie

Geen pur dus, geen andere op olie gebaseerde kunststoffen. Oppassen met beton vanwege de CO2-uitstoot en nog veel meer.

Dijkstra Draisma heeft er een uniek laboratorium voor ingericht om te onderzoeken welke materialen en methoden het beste op de meetlat passen. ,,We hebben een innovatieteam met mensen die niet uit de bouw komen. Die kijken met heel andere ogen en dat is precies wat we nodig hebben.’’

zend woningen en appartementen per jaar produceren. En dat is pas het begin. Nu is het vooral zaak de wet- en regelgeving zo aan te passen dat het bouwproces in het industriële systeem past. Dat is hard werken, maar het moet lukken, anders staan we straks met een Porsche in de file.’’

RIETSIGAREN Een voorbeeld? Isolatiemateriaal in spouwmuren is doorgaans polystyreen, een op aardolie gebaseerde kunststof. Dijkstra Draisma toonde al aan dat cellulose (papierpulp) uitstekend werkt, de LCA fors opstuwt en de CO2-footprint verlaagt. Maar het kan nog beter: lisdodden, van die rietsigaren die je geregeld aan de waterkant ziet. ,,We schrokken bijna van de tests daarmee.

Die waren extreem gunstig. Het materiaal isoleert fantastisch en het gebruik ervan is zelfs CO2-positief.’’

BUURSEMA: VERDUURZAMEN De wet- en regelgeving is zo’n factor van belang die buiten de bouwsector zelf ligt.

Datzelfde geldt voor een andere factor van belang: de wereldmarkt. Erik Buuursema ziet daarin een grote uitdaging op weg naar de grote bouwopgave die voor ons ligt. De directeur-eigenaar van Buursema Bouwbedrijf uit Erm (107 man op de loonlijst) ziet dat de omstandigheden iedereen in de sector nopen meer samen te werken.

Dat komt zo: de lisdodde groeit geweldig in een veenweidegebied (op een proeflocatie in de buurt van de bouwfabriek in Dokkum). Door het onder water zetten van deze veenweide bespaar je alleen al 20 ton CO2 per hectare. Tijdens de groei slaat het gewas CO2 op. En als het isolatiemateriaal niet meer gebruikt wordt, bijvoorbeeld omdat een woning wordt afgebroken, kan de oude lisdodde dienst doen als meststof voor nieuwe lisdodde. ,,Dat is circulair. Het spul is elk jaar te oogsten, zonder dat de grond uitput. Voor boeren betekent het bovendien een lucratief, nieuw verdienmodel.’’

,,De schaarste aan hout, staal en andere bouwmaterialen is een wereldwijd probleem. Die zorgt niet alleen voor hogere kosten, maar ook voor vertragingen. En daarmee nemen de risico’s voor aannemers en bouwbedrijven flink toe. ,,Ook door crises als die rond stikstof en PFAS.’’ Net als Alex Diender ziet hij een oplossing in het industrieel produceren. ,,Prefab wordt steeds meer toegepast. Bij ons met name in de verduurzamingsopgaves die er liggen, omdat wij geen nieuwbouwers zijn.

Ik denk dat de bouwwereld innig moet samenwerken om in korte tijd veel woningen te kunnen bouwen en kan verduurzamen. Het zou zo maar kunnen dat in de toekomst casco’s en andere bouwdelen geprefabriceerd worden in de fabriek, waar ook de MKB-bouwbedrijven kunnen inkopen en ze zelf kunnen monteren.’’

En zo experimenteert het innovatieteam met nog veel meer. Een nieuw type warmtepomp bijvoorbeeld, alternatieven voor beton, proeven met waterstof, de inzet van drones, testgewassen met van alles en nog wat. „Onlangs zijn we als initiator gestart met een geothermieboring van 2,7 kilometer diepte naar water van 92 graden Celsius om de gebouwde omgeving mee te verwarmen. We zijn in wezen een techbedrijf geworden.’’

De traditionele manier van bouwen is eindig, denkt hij. ,,Inschrijven op de laagste prijs en dan je best doen een beetje winst te maken dat is niet de manier, zeker niet als je intussen ook nog flink wilt innoveren.

Dan moet je gewoon goede prijsafspraken maken, elkaar wat gunnen en de handen ineenslaan.’’

DIJKSTRA DRAISMA: 100% CIRCULAIR Industrialiseren en slim zijn. Die weg sloeg bouwgroep Dijkstra Draisma (hoofdkantoor Dokkum) jaren geleden ook al in. Het ont-

ROLF KOOPS

Rest de vraag: hebben we daar iets aan in ons streven de komende jaren honderdduizend woningen te bouwen? Jazeker. ,,We zetten een huis in een dag neer dankzij het vergevorderde geïndustrialiseerde productieproces. Dan is het ook nog een woning die geheel te demonteren is en vier tot vijf keer beter dan de duurzaamheidsnorm. Die bouwopgave redden we zonder problemen, als we het maar slim aanpakken.’’

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 5

ADVERTENTIE

Koploper in industrieel bouwen met hout „We hebben alles in eigen huis”, zegt Jan van der Meer, algemeen directeur van VDM Woningen.

Met die zin vat hij de werkwijze van VDM Woningen samen. De onderneming ontwikkelt, produceert en bouwt voor zowel zakelijke als particuliere opdrachtgevers. In Nederland zien we momenteel een verschuiving ontstaan van traditionele bouwmethoden naar industriële prefab productiemethoden. Wij doen dit al minstens 50 jaar in houtskeletbouw en hebben daardoor een grote voorsprong. Hout is milieuvriendelijk, licht en geschikt voor aardbevingsbestendig bouwen.”

Kees Buitenwerf en Jan van der Meer

„Projectontwikkelaars en particulieren zijn erg enthousiast over deze hoogwaardige bouwmethode voor een scherpe prijs. Als 180 nuchtere vakmensen zijn wij daar best wel trots op. Al noemen we dat zelf liever ‘Grutsk’.”

Hoog kwaliteitsniveau op geheel Eigen Wijze Kees Buitenwerf, financieel directeur van VDM Woningen vertelt over de ervaringen van opdrachtgevers: „Tijdens de oplevering van een woning gaan we met de toekomstige bewoners en een onafhankelijk deskundige een controle uitvoeren. We kijken of er beschadigingen ontstaan zijn aan bijvoorbeeld glas of deuren tijdens de bouw, onzorgvuldig gemonteerde onderdelen en of alle klantwensen zijn uitgevoerd.

Vaak horen we van de opdrachtgever dat onze woningen netjes worden opgeleverd, met slechts weinig opleverpunten. Een hoog uitvoeringsniveau, met oog voor de kleinste details. Dat lukt ons doordat we het hele bouwproces in eigen beheer te hebben. Ontwerp, productie en plaatsing, afbouw en installatietechniek; we hebben alles in eigen hand en leggen de lat daarbij zo hoog mogelijk.”

Relatie met de toekomstige bewoners „Kwaliteit begint bij de kennismaking”, zegt Jan. „Als wij een droomhuis samen willen creëren, moeten we zorgvuldig het gesprek aangaan, blijven luisteren, klaar staan voor vragen én altijd

openstaan voor verbeteringen. Korte lijntjes zijn belangrijk. Wie een huis bij ons laat bouwen, krijgt om die reden een persoonlijke klantenbegeleider.” Deze is zowel werkvoorbereider als uitvoerder van de woning, weet alle ins- en outs en is het enige aanspreekpunt waar de koper mee te maken heeft. „Voor het kennismakingsgesprek met de klantenbegeleider trekken wij een hele dag uit.

Toekomstige bewoners krijgen een rondleiding door onze showroom en alle details worden besproken. De tekeningen komen op tafel en samen wordt gekeken naar de plaatsing van de stopcontacten, het lichtplan, het aantal zonnepanelen en nog veel meer. Mocht de opdrachtgever thuis toch nog tot andere inzichten komen dan is dit geen probleem, voor dergelijke beslissingen nemen we graag de tijd. Gewoon, Eigen Aardig zijn en van begin tot eind écht naast elkaar staan bij de totstandkoming van een nieuw thuis. Dat vinden we hier niet meer dan normaal.”

De reis gaat door Het is telkens weer een belevenis om een braakliggend terrein langzaam te zien veranderen in een comfortabele leefomgeving. Een bijzonder ijkpunt voor kopers is de cascomontage van hun woning. „De verschillende elementen worden onder ideale condities vervaardigd in onze productiehallen in Drogeham. Geen vorst, regen

of harde wind die de kwaliteit van het bouwmateriaal kunnen aantasten. Eenmaal op de bouwlocatie werpt dit zijn vruchten af. Alles past perfect en in één dag hebben we een compleet wind- en waterdichte woning gerealiseerd”, benadrukt Jan. „Uiteraard nodigen we de toekomstige bewoners uit voor zo’n heugelijk moment. Na de casco montage krijgen ook zij zo meteen een goed idee van de binnenruimtes. Het enthousiasme is groot en de inrichting wordt dan vaak al besproken.” „Het klantcontact tussen klantenbegeleider en koper blijft ook daarna. Er is vaak wekelijks contact en er vinden nog een aantal ruwbouwcontroles in de woning plaats. Een goede afstemming is en blijft een absolute voorwaarde.

Naast goede ontwerpers en bouwers zijn we daarom ook goede begeleíders.”

De lat ligt hoog VDM Woningen legt de lat hoog. „Bij alle aspecten die bij het kopen en bouwen van een huis gepaard gaan, leveren we die kwaliteit die we zelf ook graag ontvangen en dat ook met het oog op toekomstige generaties. We willen échte woonwaarde leveren. Voor de toekomstige bewoners betekent dat optimaal wooncomfort in een energiezuinige woning.” www.vdmwoningen.nl

Je deur piept al jaren, maar nu je door corona veel meer thuiswerkt, begint het geluid je pas echt te irriteren. Of neem dat keukenkastje dat maar niet lekker sluit; als je dagelijks je eigen koffie moet maken omdat je niet uit de kantoormachine kunt tappen, wordt het tijd dat euvel aan te pakken. Even de vakman bellen dus, die heeft dat klusje zo gepiept!

Ook als het heel druk is vraag ik normale tarieven stuurt zijn opvallend duidelijk gespecificeerd.

Elk zakje schroeven vind je terug in het overzicht. Het hoort erbij, vindt de vakman. ,,We leven in een informatietijdperk, waarin je alles kunt nakijken. Vroeger wist echt niemand wat een aannemer betaalde voor een balkje. Nu zijn er 1001 websites die alles aanbieden en waar iedereen kan bestellen.” Bovendien houdt hij van transparantie, ook voor zichzelf.

BEVOORRECHT Hij zit in een bevoorrechte positie, beseft Timmerman. Hij kan zelf zijn klussen uitzoeken in een markt waarin de vraag naar zijn diensten ruim de tijd overstijgt die hij in een werkweek kan stoppen. Zijn tip voor klanten: vraag niet te veel offertes op voor je klus. ,,Er gaat veel tijd en energie zitten in het uitbrengen van offertes. Als ik merk dat ik nummer 5 in de lijn ben, zie ik er persoonlijk al van af.

Vraag liever drie voorstellen op. Als mensen niet uit drie offertes kunnen kiezen, denk ik niet dat ze dat wel uit acht kunnen.”

CHRIS TIMMERMAN

Tekst Willy Schouwstra Foto Mariska de Groot

Hoed je bovendien voor de klusser die ‘alles’ kan, raadt de vakman aan. ,,Je kunt je specialiseren in vijf, zes richtingen, dan houdt het echt wel op. Niemand kan alles.” Zelf richt Timmerman zich op interieurbouw, keukenmontage, gevelbekleding en maatwerkkasten en -meubels. ,,Ik rol van het een in het ander, het is een beetje hoe de wind waait. Dan weer een periode vol keukens, dan weer wat van dit en wat van dat. En nee: ik doe niet alles zelf. Moet er eerst een wandje worden gestuukt voor ik de keuken kan installeren, dan roep ik de hulp van een stukadoor in. Leidingen leggen? Dan bel ik de installateur.”

leine domper: de timmerlieden, bouwers en klussers hebben een wachtlijst van weken of zelfs maanden. Vakmensen hebben het druk, heel druk. Interieurbouwer en allround timmerman Chris Timmerman is zo’n vakman. Hij maakt werkweken van 50 uur, zijn agenda zit propvol. Een portret van een vakman met liefde voor zijn werk en klanten. ,,Er wordt me vaak gevraagd of ik mezelf niet kan klonen.”

K

Stiekem is Timmerman niet Chris’ officiële achternaam. De Leeuwarder zit echter al zo lang in het vak dat hij wijd en zijd bekend is onder deze geuzennaam en hij hem daarom ook maar gewoon op zijn visitekaartje heeft gezet. Sinds hij op zijn 16de begon met een opleiding tot meubelmaker, en later ook scheepstimmerman werd, is hij altijd in de praktijk aan het werk geweest.

Aanvankelijk voor verschillende aannemers, vanaf 1999 als zzp’er. Het liep eigenlijk vanzelf zo, vertelt hij lachend. ,,Heel simpel: toen ik erachter kwam wat de tussenpersonen die me inhuurden aan mij verdienden, bedacht ik dat ik het beter helemaal zelf kon doen.” Hij begon met ‘factuurtjes tikken’ door zichzelf uit te lenen aan bouwbedrijven, maar werd al snel in alle opzichten eigen baas.

ALTIJD MEER WERK Dat ging van meet af aan prima. ,,Er is altijd wel iemand met een verrot kozijn of een deurtje dat klemt. In mijn vak geldt: als je eerst maar ergens binnen bent, dan is er altijd méér werk te doen.” Ironisch genoeg heeft Timmerman de afgelopen jaren nauwelijks tijd voor dat klemmende deurtje of rotte kozijn.

Grote projecten dienden zich aan. Van de offertes die hij opstelt, mag hij 95 procent ook daadwerkelijk gaan uitvoeren. Onlangs werd hij gevraagd keukens te installeren in een rits nieuwbouwwoningen, hetgeen wekenlang volle werkdagen gaat opleveren.

Corona gaf de opdrachtenstroom nog een extra slinger. ,,Mensen zijn meer thuis en gaan zich ergeren aan dingen die nog moeten gebeuren. Ook zie je dat klanten nu aanpassingen in hun huis willen. Je wilt niet met je hoofd in een kast zitten Zoomen, dus ga je

DE ZZP’ER HEEFT HET DRUKKER DAN DRUK bijvoorbeeld een deel van de garage als werkruimte laten verbouwen.”

VAKER KWALITEIT De maatschappij verandert bovendien, merkt Timmerman. ,,Er wordt meer uitbesteed, mensen laten overal iemand voor komen. Ik zie niet vaak fietsenschuurtjes vol gereedschap meer, de meeste klanten hebben weinig materiaal in huis of huren het voor een klus gewoon bij een bouwmarkt.”

Dat het wegvallen van vakanties en uitjes de spaarpot van velen heeft gespekt, speelt ook een rol; er blijft wat geld over voor investeringen in onderhoud en verfraaiing van het huis. ,,Mensen kiezen vaker voor kwaliteit”, merkt de vakman op. ,,Natuurlijk zijn er nog steeds wat ik noem Action-mensen, maar velen gaan toch voor duurzaam.”

In zijn werk voor de ‘keukenboer’ voelt Timmerman de nieuwe tijdgeest ook. Kregen

nieuwbouwwoningen ooit allemaal dezelfde keuken en badkamer, tegenwoordig mag de nieuwe huurder zelf kiezen. Kleur, stijl of afwerking; het is veel meer maatwerk. ,,Geen enkele keuken is meer identiek. Superleuk, want je kwakt nu geen negentig dezelfde Bruynzeelkeukens achter elkaar meer in huizen.”

COWBOYS Er is veel wildgroei in de bouwwereld, waar iedereen zich als zzp’er kan aanbieden. Timmerman of installateur is geen beschermde titel, iedereen mag zich zo noemen en zijn of haar diensten onder deze noemer verkopen. „Cowboys”, noemt Timmerman ze. ,,Ongelooflijk ook wat voor prijzen er soms gevraagd worden. Mijn motto is: ook als het heel druk is, vraag ik normale tarieven. Ik wil natuurlijk later graag bij mensen terugkomen.”

De rekeningen die de zzp’er naar zijn klanten

CIRKEL VAN COLLEGA’S Hij heeft een cirkel van trouwe collega’s om zich heen die hij kan inschakelen om grotere klussen gezamenlijk te klaren. Perfect, vindt Timmerman. ,,Ik heb geen concurrentie, ik heb alleen collega’s. Ik hoef niet te wedijveren, maar zit in een mooi netwerk waarin iedereen elkaar alles gunt. Elkaar kerstpakketten geven?

Nee, dat doen we niet. We helpen elkaar, wijzen door naar elkaar en worden eens per jaar een keertje samen dronken bij een barbecue of zo. En momenteel is het echt ruilhandel, anders worden we gek. Het is gewoon heel druk, de agenda’s staan vol en werken in de avonduren is soms onvermijdelijk.”

Spannend is het wel, want de leveringen van materiaal laten soms te wensen over. Halffabricaten uit India of China komen niet altijd tijdig aan, met lege schappen als gevolg. ,,Neem kitkokers. Die komen uit het buitenland en worden hier gevuld. Maar het is een beetje moeilijk vullen als je geen kokers hebt.”

Ook andere bestelde producten bereiken Nederland later dan gewoonlijk. Een deur die normaal binnen negen weken wordt geleverd doet er nu gemakkelijk twee keer langer over.

Straks is de pandemie voorbij. Rustiger tijden voor de branche dus? Welnee, lacht Timmerman hardop. ,,Dan gaat iedereen verhuizen, denk ik. De gekte op de woningmarkt komt ooit ten einde toch? Bovendien, er komt nauwelijks nog iemand van de technische opleidingen en mensen worden steeds gemakzuchtiger. Ik maak me totaal geen zorgen. Ik plan altijd een uitloop in bij grotere projecten, maar die tijd heb ik zelden nodig. In die dagen haal ik een particulier klusje uit de kaartenbak. Je moet wel je hele klantenbestand bedienen en nooit vergeten waar je vandaan komt.”

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 7

Voor de mensen, voor de planeet, voor de winst. Gebruikers van bedrijventerreinen steken steeds vaker zelf de handen uit de mouwen om duurzamer te worden. Bedrijvenvereniging Zuidoost in Groningen is aardig op weg als goed voorbeeld.

Tekst Jean-Paul Taffijn Foto Mariska de Groot

BEDRIJVENVERENIGING VOOROP IN DUURZAAMHEID edrijven die met hun eigen energiemaatschappij stroom opwekken en dat onderling uitwisselen, aardgasvrije aansluitingen die elke onderneming bereiken, verkeersstromen die uitstootvrij over het groene bedrijventerrein geleid worden, een CO2-vrije bedrijfszone. Zo ongeveer ziet bedrijvenvereniging Zuidoost de toekomst voor zich van de bedrijventerreinen die zij verbindt.

Dat proberen is een eufemisme voor het herhaaldelijk aandringen dat Bouma en de zijnen doen. Bij gemeentelijke loketten bijvoorbeeld. Heel gemakkelijk gaat dat allemaal niet. ,,Het is voor iedereen een zoektocht, ook voor ambtenaren. Daar zitten heel welwillenden tussen trouwens hoor, maar het is af en toe best moeizaam.

De regels komen uit Brussel, uit Den Haag, van de provincie, en dat moet hier allemaal nog vertaald worden.’’

de zorgt voor steeds hetere zomers en die hebben een negatieve invloed op de werkende mens – vermoeidheid, slechtere prestaties – maar ook op de omgeving.

Energieverbruik gaat omhoog, de luchtkwaliteit naar beneden. Asfalt en beton, in combinatie met warme lucht uit airco’s en het verkeer, drijven de temperatuur op.

Oplossing: bomen, struiken, gras, water. Op bedrijventerrein Euvelgunne wordt daar al serieus naar gekeken.

Tot een jaar of dertig oud zijn die Groningse bedrijventerreinen: Euvelgunne, Eemskanaal, Driebond, Winschoterdiep, Europapark en Roode Haan. De oudere delen zijn toe aan een revitalisatie. Een prachtig moment natuurlijk om meteen even naar het duurzaamheidsgehalte te kijken en te verhelpen wat er schort.

PROJECTEN EN PILOTS Voor sommige leden van de vereniging gaat dat niet snel genoeg, andere wachten rustig af op wat komen gaat. Dat laatste doet het bestuur in ieder geval niet. Het is al jaren bezig met de duurzaamheidsagenda, samen met parkmanager Nico Borgman.

In 2018 startte bijvoorbeeld het project Driebond Aardgasvrij. Een half jaar eerder al ging Wasaweg Energieneutraal van start, de pilot Zun op ‘t Dak begon een jaar later.

Harry Bouma: ,,Dat heeft een extra voordeel, namelijk dat de bedrijventerreinen aantrekkelijker worden om te werken. En dat is eigenlijk ook wel een must. Want zodra bedrijventerreinen niet meegaan in hun tijd, kiezen ondernemers voor alternatieven, voor nieuwe terreinen meestal. En dat moeten we hier niet hebben.’’

B

Dat is precies wat de bedrijvenvereniging doet. Ambitie kun je het bestuur in ieder geval niet ontzeggen. Zonnepanelen moeten er komen op daken, lage windmolens zijn welkom waar het kan, aardgasvrij is in onderzoek, efficiënter energiegebruik en samenwerkingen op dat gebied worden bekeken.

HELPEN ,,Elke ondernemer weet dat de omslag er aan zit te komen, wij zijn er om te helpen de doelen in de transitie te verwezenlijken’’, vertelt Harry Bouma. Hij is voorzitter van Bedrijvenvereniging Zuidoost. ‘Helpen’ klinkt misschien vrijblijvend maar het is het zeker niet. De vereniging is zeer actief, iets wat we ook zien bij andere bedrijfsverenigingen in het Noorden. Het bestuur praat en sleurt, informeert en brengt samen.

NICO BORGMAN

8 D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21

HARRY BOUMA

,,We merken dat heel veel van onze leden wel willen, maar dat er nog veel vragen zijn. Mogen kleine windmolens worden geplaatst? Hoe zit het met het terug leveren van energie uit zonnepanelen? Mogen bedrijven die stroom onderling uitwisselen? Welke subsidies zijn er allemaal? En zo zijn er nog veel meer vragen waarop wij proberen antwoord te krijgen.’’

,,Het is zo logisch, als je hier om je heen kijkt’’, zegt Borgman – die ook verenigingsmanager is bij bedrijvenvereniging West, waar duurzaamheid niet minder hoog op de agenda staat. ,,Leg panelen op daken, plaats kleine windmolens, werk samen. Dan komen we een heel eind. En niet te vergeten: laten we de hittestress aanpakken door meer groen aan te leggen.’’

Hittestress dus. De opwarming van de aar-

Het is voor iedereen een zoektocht, ook voor ambtenaren

VERANTWOORD ONDERNEMEN Zoals gezegd: ambitie genoeg. Om die in daden om te zetten heeft Zuidoost zich aangesloten bij een aantal initiatieven.

Groningen Werkt Slim is het nieuwe duurzaamheidsplatform van de vier Groningse bedrijfsverenigingen, de gemeente en de provincie. Het is in wezen een loket in aanbouw waar ondernemers terecht kunnen met hun vragen over duurzaamheid. Bouma: ,,Heel belangrijk. Bijvoorbeeld ook de adviseur die precies kan vertellen welke subsidiepotjes er allemaal bestaan voor onze leden.’’

Sinds vorig jaar is de bedrijvenvereniging deelnemer van het Koploperproject. Ondernemers worden daarin bij de hand genomen in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ze delen hun ervaringen en krijgen advies en workshops om echt stappen te kunnen zetten.

Alles voor de toekomst van Zuidoost. Harry Bouma geniet van die dynamiek. ,,Wij zijn er om te faciliteren, maar de leden moeten het uiteindelijk zelf doen. Het zal gaan, zoals het altijd gaat: een paar pioniers beginnen, de grote jongens volgen en uiteindelijk doet iedereen mee.’’

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 9

ADVERTENTIE

‘Aluminium toepassingen in de bouw niet meer weg te denken’ De ontwikkelingen staan nooit stil, zeker niet bij Meilof Riks bv in Veendam.

Het bedrijf ontwikkelt, produceert, levert en monteert al bijna 29 jaar maatwerk in kwalitatief hoogwaardig aluminium dak- en gevelproducten.

Aanvankelijk waren dat vooral aluminium dakgoten, maar in de afgelopen jaren zijn daar allerlei specials en productgroepen bijgekomen. handelsmerk geworden. We kunnen snel leveren, doordat we ons kwalitatief hoogwaardige aluminium in ruime mate op voorraad hebben.

Met onze 175 medewerkers kunnen we elke order, van klein tot groot, aan. Onze voorsprong in de markt is met name een gevolg van onze capaciteit, daar kunnen we ons mee onderscheiden.”

Onderscheiden doet Meilof Riks BV zich ook op het gebied van het milieu. „Aluminium is 100 procent recyclebaar, maar we hebben nu ook een goot ontwikkeld die volledig circulair is”, geeft Kiewiet aan. „Onze goten en andere producten gaan dus nooit meer af en kunnen prima hergebruikt worden. Daarnaast werken we energieneutraal. Sterker nog, dankzij de aanwezigheid van zonnepanelen kunnen we stroom aan het net terug leveren.”

De belangrijkste verandering is volgens Erwin Kiewiet echter dat professionele partijen het gebruik van aluminium toepassingen in de bouw inmiddels volledig hebben geaccepteerd. „Dat verbaast ons niet, want de voordelen van het gebruik van aluminium producten zijn legio.” „Niet alleen is aluminium milieuvriendelijk en duurzaam, het is daarnaast veelzijdig toe te passen, heeft een lange levensduur, is van hoogwaardige kwaliteit en het vraagt minimaal onderhoud. En dat spreekt de professionele markt aan.” Aannemers, architecten, bouwbedrijven, woningcorporaties, projectontwikkelaars; ze maken graag gebruik van de mogelijkheden die aluminium biedt en kloppen voor oplossingen in Veendam aan.

Interne proces En dat heeft Meilof Riks BV in de afgelopen 29 jaar ondervonden. Niet alleen werd de productie fors uitgebreid en beschikt het bedrijf inmiddels over 18 productie- en opslaghallen, ook het

interne proces werd vrijwel continu verbeterd. „We waren een van de eersten die prefab ging produceren”, legt Kiewiet uit. „Daarnaast is het productieproces steeds verder geautomatiseerd, wat mede een gevolg was van een verbeterde werkvoorbereiding. En dat heeft weer positieve gevolgen voor de montage. Daarnaast is de routing in de fabriek sterk verbeterd. Tenslotte hebben we onlangs een nieuwe poedercoatinstallatie in gebruik genomen en is de lakinstallatie binnenkort ook operationeel, waarmee we de producten in alle kleuren kunnen spuiten. Dankzij al deze ingrepen is de levertijd in de afgelopen jaren steeds korter geworden, precies datgene waar de markt om vraagt.” Het is een ontwikkeling die continu doorgaat. „Klopt, als we de doorlooptijd ergens kunnen verkorten, dan doen we dat.”

Handelsmerk Om aan de stijgende vraag te kunnen voldoen, houdt Meilof Riks BV een grote voorraad aluminium aan. „Korte levertijden zijn ons

Renovatievloer Meilof Riks BV heeft een aantal jaren geleden een zijsprong gemaakt naar de productie van stalen liggers in renovatievloeren. Dit doet het bedrijf in samenwerking met de Havebo Groep. „We produceren en monteren in cassettevloer 6.2 en SL combinatievloer”, legt Kiewiet uit. “Deze liggers produceren we op maat en het voordeel is dat ze veel lichter zijn dan de traditionele betonnen oplossingen. Dit product past perfect bij het innovatieve karakter van ons bedrijf.”

Toekomstgericht Meilof Riks bv is klaar voor de toekomst. Met een product dat steeds vaker in de bouw en renovatie wordt gebruikt, maar bovenal met een product dat een uitgebreide range aan toepassingen kent. „We hebben in de afgelopen jaren bewezen dat we met onze aluminium producten en specials voor de beste oplossingen kunnen zorgen. Zowel seriematig als in projecten.” En om de blik naar de toekomst te accentueren: de 3 zoons van eigenaar Meilof Riks zijn inmiddels binnen het bedrijf werkzaam en zullen na een gedegen interne opleiding, beginnend vanaf de werkvloer, het bedrijf op termijn overnemen. „Kortom, alles wat we doen is toekomstgericht”, besluit Kiewiet met een veelzeggende glimlach.

www.meilofriks.nl

Het verkoopteam van Meilof Riks bv. V.l.n.r. Bryan Schenkel, Erwin Kiewiet, Pieter Suurd, Gerard Spa en Ben te Velde.

ADVERTENTIE

‘Bouw jij mee aan de toekomst van Noord-Nederland?’

De bouw en infra moeten de komende jaren bergen werk verzetten. Met een landelijk tekort van 330 duizend woningen en de ambitie om zeven miljoen panden te verduurzamen zijn (nieuwe) bouwers hard nodig. Daar komt in het noorden bovendien de wens bij voor betere verbindingen met de Randstad. “Wie nu voor een bouwopleiding kiest, weet zeker dat hij of zij straks werkt aan oplossingen die de regio nog aantrekkelijker maken.”

Lange wachtlijsten, fors overbieden, achter het net vissen: dat is de dagelijkse realiteit van de woningzoeker. De woningmarkt is overspannen.

Dat geldt allang niet meer alleen voor de grote steden, want steeds meer Nederlanders zien de voordelen van wonen in Drenthe, Groningen en Friesland in. Bouwend Nederland - de brancheorganisatie voor bedrijven in de bouw- en infrasector – houdt nauwgezet in de gaten welke maatschappelijke opgaven er in deze regio liggen.

Volgens ‘Bouwstenen voor het Deltaplan’ kunnen er de komende jaren 220 duizend woningen extra bijgebouwd worden in de drie noordelijke provincies. “Mits er geïnvesteerd wordt in een snellere verbinding met de Randstad en een verbetering van het huidige spoor”, zegt Kees Vianen van Bouwend Nederland Noord. “Dit Deltaplan is belangrijk voor de regio, met name voor de krimpgebieden. Nieuwe woonwijken leiden tot meer bedrijvigheid, betere infrastructuur en economisch perspectief. Voor de bouw en infra betekent het een enorme klus.”

Van het gas af De energietransitie is een andere belangrijke maatschappelijke opgave. In het Klimaatakkoord van Parijs is afgesproken dat we onze broeikassen met 49 procent verminderd hebben in 2030. En in 2050 zelfs met 95 procent. Tegen die tijd moet Nederland enkel nog duurzaam opgewekte energie gebruiken. “Om deze opgave te realiseren moeten zeven miljoen woningen en één miljoen gebouwen van het aardgas af”, zegt Vianen.

“Daarvoor moeten de komende jaren de huidige energiesystemen en infrastructuren grondig aangepast worden.”

Een voorbeeld van een project dat positief bijdraagt aan de energietransitie is Drenthe Woont Circulair. Acht woningcorporaties sloegen daarvoor de handen ineen en dagen de lokale markt uit circulaire huurwoningen te bouwen.

“Volgens mij is een decentrale aanpak waarbij burgers participeren noodzakelijk. Zonder hun draagvlak gaat het namelijk echt niet lukken”, benadrukt Vianen. “Voor andere opgaven is juist een landelijke aanpak nodig, zoals de capaciteit van het energienet. In onder andere Eemshaven wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar de inzet van waterstof. Ook in dit dossier is de bouw een belangrijke speler. Enerzijds als afnemer – wij moeten ook ons bouwmaterieel verduurzamen – en anderzijds doordat de bouw investeert in personeel met genoeg innovatieve kennis.”

Zijn er voldoende vakmensen?

Want dat is een vraag die komt bovendrijven bij bovenstaande ontwikkelingen: zijn er in de bouw voldoende vakmensen om deze maatschappelijke opgaven het hoofd te bieden? “Nog wel”, denkt Vianen. “Maar om de productiecapaciteit te verhogen moeten we efficiënter bouwen. Dit betekent bijvoorbeeld het digitaliseren van

Kees Vianen

metingen, zodat er efficiënter gewerkt kan worden. Of het bouwen van prefabwoningen in de fabriek. En we moeten nieuwe mensen blijven werven: we zijn een aantrekkelijke sector met veel werk. Je draagt als bouwer bij aan maatschappelijke problemen én het is te gek om over een weg te rijden of naar een gebouw te kunnen wijzen waaraan je hebt meegewerkt.”

Voor de instroom in de bouw- en infrasector is het onderwijs onmisbaar, volgens Vianen. Dat begint bij een initiatief als Sterk Techniek Onderwijs op middelbare scholen, en blijft vervolgens van belang tot mensen al lang en breed aan het werk zijn in de bouw. Vianen: “Steeds meer bedrijven investeren in de leercultuur van hun bedrijf, zodat medewerkers met de nieuwste technieken kunnen werken.”

Daarnaast zijn hbo-opleidingen steeds meer georiënteerd op de bouw van de toekomst.

“Innovatie komt ook van onderaf en studenten kunnen het bedrijfsleven helpen met digitaliseren.

Met name voor mkb’ers is het aan te raden met

studenten in gesprek te gaan. Ze zijn slim, opgegroeid met digitale techniek en hebben ervoor doorgeleerd. Zij gaan een belangrijke rol spelen in de verandering van de sector en voor hen liggen de leuke banen dan ook voor het oprapen in de bouw en infra.”

Vind je droombaan in de bouw Wie bij de bouw nog altijd denkt aan enkel timmermannen en metselaars heeft het mis.

Tablets zijn niet meer weg te denken van de bouwplaats, huizen en bruggen komen uit de 3Dprinters en inspecties worden uitgevoerd met drones. Vianen: “We zoeken mensen op alle niveaus van bouwplaatsmedewerker, BIMmodelleurs tot kopersbegeleiders. Van schoolverlaters tot zij-instromers!”

Bouw jij ook mee aan een toekomstbestending Nederland? Ga naar www.jegaathetmaken.nl en kijk of jouw droombaan erbij staat!

e tiny houses zijn rond 2015 overgewaaid naar Nederland vanuit Amerika en Japan. In beide landen vormden hevige orkanen en tsunami’s de aanleiding om snel en goedkoop huisvesting te bieden aan de bevolking. Tiny houses zijn er in alle soorten en maten, zo blijkt als je het internet afspeurt. Vaak bestaat het beeld van een klein huisjes op wielen, maar dat verdwijnt al snel als je de foto’s van tiny houses ziet.

D

Sommige kleine huisjes zijn van alle gemakken voorzien en andere zijn compleet off grid, wat betekent dat je niet bent aangesloten op stroom, gas, water en riolering.

Zonnepanelen, regenwater, composttoiletten bieden een goed alternatief en laat bovendien een minder grote ecologische voetafdruk achter, vinden de bewoners van de laatste groep. Minimaliseren en duurzaamheid zijn termen die vaak in combinatie met tiny houses worden genoemd.

De bewoners variëren van starters tot ouderen, gezinnen en alleenstaanden. De tiny houses kunnen met een bouwpakket zelf worden gebouwd, kunnen kant-enklaar worden geplaatst of worden opgebouwd door een aannemer. Sommige zijn verplaatsbaar, andere staan permanent. Bij permanente bouw op een fundering kan er een hypotheek worden aangevraagd, bij verplaatsbaarheid moet zelf voor financiering worden gezorgd.

GERARD DIJKSTRA

De prijzen variëren enorm van bouwpakketten van 30.000 euro tot kleine woningen vanaf 125.000 euro, waarbij vaak het vervoer en de kavel nog niet is meegerekend. De tiny houses zijn maximaal 50 vierkante meter, alles boven die afmeting wordt small houses genoemd.

NIET 30 JAAR WERKEN VOOR EEN HYPOTHEEK Gerard Dijkstra in Hurdegaryp is ervaringsdeskundige als het gaat om wonen in een tiny house. Hij was ook mede-oprichter van het bedrijf Mill Home dat zich heeft gespecialiseerd in het bouwen van kleine huisjes. Hij ziet de tiny houses als een manier om starters aan een goedkoop huisje te helpen.

Vier jaar geleden verruilde hij zijn veel te dure appartementje in de Randstad voor een tiny house in Friesland. ,,Mijn vriend, die bouwkundige is, heeft een ontwerp gemaakt voor een tiny house. En zo zijn we eigenlijk semi-serieus begonnen met het bedrijf”, zegt Dijkstra, die zich ondertussen heeft laten omscholen tot verpleegkundige.

De pluspunten van tiny houses zijn volgens hem dat ze betaalbaar zijn (,,je werkt geen dertig jaar voor een dure hypotheek’’), duurzamer (,,mijn tiny house is van hout en voorzien van zonnepanelen’’) en het neemt minder ruimte in (de kleine woning is 30 vierkante meter op een kavel/tuin van 120 vierkantere meter). ,,Ik heb hier alles wat ik nodig heb. Het is slim ingedeeld. Ik heb geen rommel in huis en gooi alles weg wat ik niet meer gebruik.”

Zijn plan voor vijf stuks in Hurdegaryp was het eerste initiatief in Friesland voor permanente tiny houses. ,,Binnen de bestaande regelgeving is er wel snel kans om te bouwen“, aldus Dijkstra. Zelf heeft hij weinig negatieve geluiden gehoord over tiny houses. ,,De meeste mensen noemen ze schatting, leuk of poppig. Het tegenargument wat ik wel hoor is dat ze tè klein zijn

12 D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21

Hij woont al vier jaar in zijn comfortabele tiny house in Hurdegaryp en het bevalt Gerard Dijkstra nog steeds heel goed.

Renske Holwerda is initiatiefneemster van een plan voor ecologische tiny houses in Gorredijk. De vraag naar een klein huisje van maximaal 50 vierkante meter stijgt, ook in Noord-Nederland. Wat zijn de voor- en nadelen om met minder spullen, duurzamer en kleiner te wonen?

Tekst Yke Bremer Foto’s Mariska de Groot

VAN COMFORTABEL TOT ‘OFF GRID’ en geen doorgroeimogelijkheden bieden in een land waar grond schaars is. Ikzelf zou hier ook niet blijven wonen als ik een relatie zou krijgen.”

len en door de wachtlijst in de sociale huurwoningsector geen plek kunnen vinden om te wonen. Ze leven soms bij vrienden, familie, in vakantieparken of illegaal.“

BOUWEN Mohammed Nadi van Kleinewoningen in Heerenveen zag de vraag naar tiny houses groeien en begon vier jaar geleden met de prefab van tiny houses. Het imago van de tiny house als zo’n ‘klein ding op een aanhangwagen’ heeft Nadi doen beslissen om zijn bedrijf Kleinewoningen te noemen en niet tiny houses. De kleine woningen worden seriematig gebouwd in een loods. Nadi denkt dat de huisjes prima geschikt, snel te bouwen en betaalbaar zijn voor starters, ouderen en alleenstaanden.

MEER In het Noorden zijn de afgelopen jaren al enkele projecten gerealiseerd. In Friesland, Drenthe en Groningen staan in totaal zo’n tachtig tiny houses en er liggen diverse bouwplannen klaar. Hoewel in het Noorden de initiatieven vaak klein zijn en op tijdelijke basis, zijn er steeds meer gemeenten die een motie aannemen waarin de komst van tiny houses wordt toegejuicht. Het idee van kleine huisjes lijkt langzamerhand steeds meer voet te krijgen binnen het overheidsbeleid.

,,Je ziet dat er vraag is, maar er wordt nog te weinig mee gedaan door gemeenten. Ze lijken nog te voorzichtig. Ook hangt er rond tiny houses een zweem van idealisme”, zegt Nadi. ,,Met de bouw van kleine woningen kun je zorgen voor snelle huisvesting, maar ook doorstroming. “

Ook in de gemeente Opsterland wordt er met twee initiatiefneemsters, onder wie Renske Holwerda, gewerkt aan een plan van negen tiny houses in Gorredijk. In Bakkeveen biedt de gemeente ruimte aan vier permanente small houses (tussen 50 en 80 vierkante meter).

Op dit moment bouwt het bedrijf 30 kleine woningen in Almere voor ‘economische daklozen’. ,,Dit zijn mensen die de hoge huren in de vrije sector niet kunnen beta-

Holwerda woont op het moment nog in de provincie Groningen, maar wil graag terug naar haar wortels in Friesland. Het idee van tiny houses spreekt haar vooral aan vanwe-

ge de geringe ecologische voetafdruk die het nalaat in de omgeving. In samenwerking met de gemeente Opsterland hoopt ze dat de tiny houses – iedere inwoner mag zijn eigen ontwerp bouwen – in 2023 klaar kunnen zijn. ,,Je kunt een tiny house duurzaam bouwen en in meer of mindere mate gebruikmaken van water, stroom en riolering. Verder spreekt ons het community-aspect heel erg aan. We willen niet een woongroep, maar wel dat er op bepaalde gebieden wordt samengewerkt. We zouden voorzieningen kunnen delen en taken onderling verdelen.

En we willen graag een inspiratie zijn voor de omgeving. Via opendagen kunnen we ook aan educatie doen over de verschillende vormen en voordelen van tiny houses, maar ook met name over het bewust ecologisch wonen en leven.”

Het project in Gorredijk is een pilot, aldus wethouder Anko Postma van de gemeente Opsterland. Er is gekozen voor de bouw aan de groene rand van Gorredijk naast een tuindersvereniging. ,,De negen tiny houses passen op deze plek in Gorredijk. Het is goed dat we in beweging komen met plannen rondom tiny houses. Het plan biedt ook kansen op mooie samenwerkingen.”

Het project krijgt een tijdelijk karakter van tien jaar en na vijf jaar vindt er een evaluatie plaats of het project omgezet kan worden naar een permanent karakter. „We gaan dan kijken hoe het de mensen bevalt en of er behoefte is aan meer tiny houses.

We willen van het project leren.” www.tinyhousenederland.nl www.tinyfindy.com www.marjoleininhetklein.com/tiny-housedrenthe www.marjoleininhetklein.com/tiny-housegroningen www.marjoleininhetklein.com/tiny-housefriesland

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 13

14

donderdag 17 juni 2021

ADVERTENTIE

/// Deskundig advies

Oudeweg 58 9628 CG Siddeburen T. 0598 - 43 03 13 www.tegelcentrumsiddeburen.nl

/////////////

Grote showroom Veel uit voorraad leverbaar Gratis bezorging Tegelzetwerk en vloerverwarming ///////////

////////

OP MAANDAG GEOPEND Ma. t/m Vr. 9.00 - 18.00 uur Zaterdag 9.00 - 17.00 uur

duurzame draagkracht • • • • •

sonderen adviseren construeren produceren monteren

• heipalen • prefab funderingsbalken • mortel leveringen vanuit Lemmer, Emmeloord en Lelystad

Lemmer I Emmeloord I Kampen I Lelystad I 0514 56 88 00 I info@ijbgroep.nl I ijbgroep.nl

RONALD MULDER ie websites volgt over de startup scene, zoals TechCrunch, kan weer een nieuwe bedrijfstak zien opkomen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld blockchain is het een sector die direct bijdraagt aan een groenere en koelere planeet. Het biedt veel van de voordelen van virtual reality, tegen een fractie van de kosten.

W

Helaas is, zoals wel vaker, deze markt vooralsnog helemaal in Amerikaanse handen. Nederland en Europa hobbelen in de achterhoede mee, gehinderd door verouderde wetgeving en de lobby van bedrijven die zich bedreigd voelen door de nieuwe concurrentie.

Dat is dubbel jammer omdat Nederland een jaar of vijftig geleden een leidende positie had in deze sector. Uit de hele wereld kwamen mensen ervoor naar Amsterdam. En nog steeds is het niet te laat. Met onze kennis op het gebied van glastuinbouw en plantenveredeling kunnen we de Amerikanen nog inhalen op deze markt die wereldwijd nu al honderden miljarden euro’s waard is.

Ik heb het uiteraard over hennep. Cannabis.

Sinds begin deze eeuw zijn Canada, Uruguay en steeds meer Amerikaanse staten het pad ingeslagen van legalisering van cannabis.

Meestal voor medicinale doeleinden, soms ook voor recreationele. Na kinderziektes is de sector snel volwassen aan het worden, compleet met durfkapitaal en beursnoteringen. In het coronajaar 2020 groeide de werkgelegenheid in de sector in de VS met 32 procent. Cannabis is in ieder geval gezond voor de schatkist en de werkgelegenheid, zo laten de cijfers zien.

Wat zou legalisering in Nederland kunnen opleveren? Onze uitgangssituatie is uiteraard anders. Gebruik en detailhandel worden in Nederland gedoogd en dat levert al enkele honderden legale arbeidsplaatsen op, alsmede bijna een half miljard aan belastinginkomsten. Maar de Amerikaanse staten Colorado en

HET VOLGENDE GROTE DING UIT AMERIKA Illinois halen inmiddels meer belastingdollars uit cannabis dan uit alcohol. Als ons dat ook lukt, dan halen we een miljard per jaar extra op.

Verder scheelt legalisering een boel kosten. De netbeheerders schatten de stroomdiefstal door wietkwekers op 200 miljoen euro per jaar. Let wel, de kwekers stelen die stroom niet omdat het nu eenmaal boeven zijn, maar omdat ze anders tegen de lamp lopen. Een flink deel van de capaciteit van politie en justitie gaat verloren aan het opsporen van plantjes; dat is de grootste maatschappelijke kostenpost. Legalisering zou een besparing van tenminste een miljard euro per jaar opleveren.

En dat is alleen de legalisering van het bestaande gebruik. Veel van de groei in de VS en Canada komt door de opmars van cannabis als geneesmiddel. Het wordt met succes toegepast bij pijnbestrijding, slapeloosheid en depressies. Westlandse tuinders berekenden een paar jaar terug dat hier voor hen een markt van ruim 30 miljard euro per jaar lag. Als ze zouden mogen.

In de VS telt de cannabissector inmiddels meer dan 300.000 legale banen. In Canada is het, na tomaten, paprika’s en komkommers, het vierde tuinbouwgewas. De grootste producenten, zoals Aphria, zijn beursgenoteerd en miljarden waard. De Canadezen maken overigens ruimschoots gebruik van Nederlandse kennis en toeleveranciers. Kortom, er liggen hier enorme kansen voor de Nederlandse tuinbouw.

In plaats daarvan laten we deze markt liever over aan mensen die een paardenhoofd in je bed leggen als je te laat bent met betalen.

Ronald Mulder is ondernemer en econoom.

Man van weinig woorden. @ronaldmulder

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 15

Voor sociale ondernemers staat de maatschappelijke missie van hun bedrijf voorop. Met lector Margreet Boersma van de Hanzehogeschool kijken we naar de verschillende vormen van sociaal ondernemerschap.

Tekst Coen Berkhout Foto Nienke Maat

DE WERELD VERBETEREN EN JE BROEK OPHOUDEN ndernemen met hart voor je medemens. Dat is een van de definities van sociaal ondernemerschap volgens Margreet Boersma, lector Duurzaam Financieren en Ondernemen aan de Hanzehogeschool Groningen. Het zijn ondernemers die niet alleen uit zijn op (meer) winst voor zichzelf, maar eerst denken aan de maatschappelijke waarde van hun bedrijf.

O

Natuurlijk verdienen deze ondernemers wel geld. Dat moet zelfs. Want sociale ondernemingen onderscheiden zich van bijvoorbeeld zorgorganisaties doordat ze nadrukkelijk hun eigen broek ophouden.

Een bekend voorbeeld is Tony’s Chocolonely en zijn chocolade met slaafvrij geproduceerde cacao. De winst maximaliseren is niet het hoogste doel, Tony’s wil dat cacaoboeren fatsoenlijk van hun productie kunnen leven. En toch is het bedrijf erg succesvol.

WINST VOOR IEDEREEN „Winst maken is niet verkeerd. Het moet zelfs om ervoor te zorgen dat je als bedrijf jouw missie kunt blijven uitvoeren”, zegt Margreet Boersma. In de kern is de winst dus een middel om het maatschappelijke doel te bereiken. „De directeur van Joustra Stoelverzorgers in Heerenveen had een mooie definitie: een sociale onderneming maakt voor iedereen winst.”

Wat we in Nederland het meeste zien zijn volgens Boersma sociale ondernemingen die mensen met ‘afstand tot de arbeidsmarkt’ een kans geven om aan het werk te gaan. Bij Vanhulley in Groningen werken bijvoorbeeld vooral vrouwen met een migratie-achtergrond. En de houtbewerkers bij De Verbinding zijn bijna allemaal doof.

Maakt dat wat uit? Nee, eigenlijk niet. Het deel dat ze misschien verliezen in productiviteit, compenseren ze door recht te doen aan de medewerkers die ergens anders geen kans hebben op werk.

MARGREET BOERSMA

16 D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21

DELEN De Europese Commissie hanteert volgens Boersma nog een andere definitie: is de winst alleen voor het bedrijf, of wordt deze

gedeeld met de medewerkers. En wordt bijvoorbeeld zeggenschap in het bedrijf gedeeld, of neemt de directie alle beslissingen? Boersma: ,,In de Spaanse gemeente Mondragón, in de regio Baskenland, werken 74.000 werknemers in een overkoepelend bedrijf. Binnen dit Mondragón-model kiezen de werknemers de directeuren en maken ze samen de belangrijke beslissingen, als in een democratie. Als het bedrijf meer winst maakt, dan wordt iedereen daar rijker van.”

Een sociale onderneming starten en volhouden is in Nederland trouwens nog niet zo gemakkelijk. Want in de praktijk zijn sociale ondernemingen gewoon nv’s en bv’s. Een speciale rechtsvorm voor deze bedrijven is er (nog) niet. Terwijl ze wel op een wezenlijk andere manier ondernemen.

De herkenning en erkenning van het begrip sociale onderneming staat in de top-5 van

De sociale onderneming Dit is de definitie die de Europese Commissie hanteert voor een ‘sociale onderneming’. De Sociaal Economische Raad gebruikt deze definitie ook. Er staat niets over een juridische vorm, want die hebben sociale ondernemingen in Nederland niet. Belangenorganisaties als Social Enterprise NL pleiten ervoor dat deze er wel komt.

Een sociale onderneming • onderneemt primair vanuit een maatschappelijke missie (impact first); • realiseert impact als zelfstandige onderneming die een dienst of product levert; • heeft een verdienmodel; • ziet winst als middel, niet als doel; • is transparant en fair naar iedereen; • is sociaal in de wijze waarop de onderneming wordt gevoerd; • baseert bestuur en beleid op evenwichtige zeggenschap van alle betrokkenen.

meest genoemde obstakels die sociale ondernemers tegenkomen.

IMPACT METEN Volgens Boersma zou het goed zijn om als overheid deze ondernemers meer hulp en steun te bieden. ,,Maar daarom vragen is wel een beetje als vloeken in de kerk van de vrije markt. Toch moeten we ons realiseren dat de vrije markt ook een dwingend systeem is. De hand van de economie maakt prijs/innovatie/kwaliteit belangrijker dan alle andere zaken.”

Zelf werkte Boersma met collega’s van de Hanzehogeschool en het sociale bedrijf Toolbox Emmen aan twee digitale tools om de impact van sociale bedrijven beter zichtbaar te maken. „De eerste is een medewerkerstool, waarmee je de impact van het werk op werknemers kan meten. Bijvoorbeeld wat het doet met hun welbevinden of zelfvertrouwen. De tweede is een social impact-calculator. Die rekent uit hoeveel geld je als sociale ondernemer de maatschappij bespaart aan bijvoorbeeld uitkeringskosten en beroep op zorgkosten.”

PRIJS-DUURZAAMHEID Door de coronacrisis zijn we anders gaan kijken naar onze economie. En dat biedt kansen voor sociale ondernemingen, meent Boersma. Voor hun klanten bieden sociale ondernemers iets dat traditionele bedrijven simpelweg niet kunnen bieden: de wetenschap dat je met jouw geld en aankopen een positieve impact zal hebben op de maatschappij. Maar lang niet iedereen kijkt op die manier naar het uitgeven van zijn geld.

Dat verandert natuurlijk niet van de ene op de andere dag, maar door anders over onze economie te praten, kunnen we het proces misschien versnellen. Bijvoorbeeld door in consumentenprogramma’s een prijs-duurzaamheidsverhouding te introduceren als tegenhanger van de eeuwige prijs-kwaliteitsverhouding. ,,Want als iets sociaal of duurzaam is, dan is het logischerwijs ook meer waard. Maar hoe maak je die afweging duidelijk en interessant voor klanten. Dat is een van de grote vraagstukken.”

People.

Planet. Profit?

Impact-ondernemen, purpose driven-bedrijven, mvo’s – het zijn allemaal andere aanduidingen van ‘sociaal ondernemerschap’. ,,Het begint allemaal bij duurzaam ondernemen”, zo zo legt lector Margreet Boersma uit. ,,Dat kan circulair zijn en/of sociaal.

Daaronder heb je de drie p’s: people, planet en profit. Traditionele bedrijven leggen de focus op de winst, terwijl de sociale ondernemers of de purpose driven-ondernemingen met hun missie de mensen of de planeet voorop stellen.”

Bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen streven naar economische prestaties (profit), met respect voor de menselijke kant van het werk (people), en doen dat binnen de ecologische randvoorwaarden (planet).

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 17

ADVERTENTIE

Zakelijke klanten op Terschelling reduceren CO2 uitstoot met 570.000 ton Het aantal energiecoöperaties in Noord-Nederland groeit. Steeds meer inwoners van dorpen en steden, tot zelfs eilanden aan toe, besluiten zelf een energiecoöperatie op te richten. Een goed voorbeeld is Terschelling Energie, dat in 2016 werd opgericht. De coöperatie levert de opgewekte zonne-energie aan Energie VanOns, waarna ondernemers en bewoners van Terschelling de groene energie kunnen afnemen. En dat is, zo blijkt, een groot succes.

Willemijn Steentjes, verantwoordelijk voor marketing en communicatie van Terschelling Energie, is blij dat zoveel eilander ondernemers en bewoners zich aansluiten bij Energie VanOns. “Niet alleen omdat het verdiende geld terugvloeit naar de gemeenschap, waarna we kunnen investeren in nieuwe duurzame projecten, maar ook omdat blijkt dat het bewustzijn en het gevoel van urgentie bij de eilanders aanwezig is. We willen met elkaar de wereld beter maken en die ideologie vinden we terug bij Energie VanOns.” Investeren Terschelling Energie beschikt over 2 zonneweiders, Hee 1 en Hee 2, waarbij de laatste onlangs werd geopend. Hee 1 bestaat uit 1.500 zonnepanelen, die deels op het land en op daken liggen, terwijl Hee 2 1.044 panelen telt. “Het was geen enkel probleem om ondernemers en inwoners bereid te vinden te investeren in de zonneweides”, geeft Steentjes aan. Vooralsnog heeft Terschelling Energie geen plannen voor meer zonneweides. “We zoeken het nu vooral in daken bij ondernemers en agrariërs.”

Vorig jaar organiseerde Terschelling Energie een overstapcampagne voor ondernemers en daar maakten in 3 maanden tijd 30 ondernemers gebruik van. “Het heeft tot een reductie van

570.000 ton CO2 geleid. “De gemeente heeft inmiddels uitgesproken dat we voor 2023 een CO2 reductie van 49 procent moeten hebben gerealiseerd.” Ze is dan ook blij dat er steeds meer ondernemers actief worden met groene energie.

“Ze zien dat het werkt, dat het geld oplevert en dat ze mede dankzij groene energie hun bedrijf klaar maken voor de toekomst”, aldus Steentjes.

Tevreden Een voorbeeld van zo’n bedrijf is Hotel De Walvisvaarder in Lies. Een ingrijpende verbouwing was voor eigenaar Dick Visser aanleiding om te investeren in diverse duurzame oplossingen. Er kwamen zonneboilers, zonnepanelen, warmtepompen en de hoogste vorm van isolatie werd toegepast. “We werken er

“Door te kiezen voor een energieleverancier die volledig groene stroom levert, verbeter je direct je CO2-voetafdruk”, zegt accountmanager Jan Koster van Energie VanOns. “Een bijkomend voordeel is dat groene stroom van Energie VanOns niet eens veel duurder is dan grijze stroom. Daarnaast hoef je niet direct grote investeringen te doen om je eigen energie te produceren.”

nu één jaar mee en zijn erg tevreden over het resultaat”, laat hij weten.

Met name het gevoel dat hij iets kan doen voor de volgende generatie, gaf bij Visser de doorslag. “Ik ben sinds een paar jaar opa en dan ga je toch anders naar de toekomst kijken. Niet alleen qua energie, ook op andere vlakken houden wij rekening met het milieu. Zo werken we toen naar een volledig biologisch ontbijt, houden we rekening met welke schoonmaakmiddelen we inzetten, enzovoort.”

“Het gevoel is goed, niets doen was geen optie.

Het was wel een ingewikkeld proces, we hebben veel zelf moeten uitzoeken. Maar het is gelukt en het hotel is klaar voor de volgende generatie.” Die is gevonden in oudste zoon Bram, die binnen afzienbare tijd De Walvisvaarder duurzaam gaat voortzetten. energie.vanons.org

ADVERTENTIE

Miedema Groep: bruggen slaan in de veranderende bouwketen Hoe gaat Miedema Bouwmaterialen, Houtindustrie en Nautic om met een knotsgekke houtmarkt en zoekt ze haar weg in een keten die volledig verandert?

Algemeen directeur Gerda van der Singel loodst familiebedrijf Miedema in Leeuwarden door een bijzondere tijd. Over balans en inspiratie, elkaar begrijpen en soms je eigen verdienmodel parkeren om een andere weg te verkennen.

„Hoe ontwerp je samen een zo duurzaam en efficient mogelijk proces? Dat is vaak de vraag die ik op tafel leg. We weten allemaal dat door technologisering zoals BIM, de bouwwereld en de keten open gaat en we met elkaar anders om moeten gaan. Ook onze rol als toeleverancier verandert, het vereist een andere instelling en nieuwe samenwerkingen. En dat staat los van corona en de compleet dol gedraaide houtwereld van dit moment. Daarover heen komt de urgentie om circulair te gaan ontwerpen en bouwen, iets dat we allemaal moeten leren, want het is voor iedereen nieuw.”

Gerda van der Singel is er tegelijk nuchter als gedreven onder. Het afgelopen jaar is het in het bouwmaterialenbedrijf hollen en heel weinig stilstaan. De wereld van hout is voor het eerst in dertig jaar op z’n kop gegaan, wereldwijd is hout hot en de prijzen huizenhoog. De vraag in Nederland is niet bij te benen, de keten stagneert. „Dit is voor niemand fijn. Je moet met elkaar kijken hoe je daar uit komt. Ik hoop dat we elkaar handel en toekomst blijven gunnen, want niemand is gebaat bij het onderste uit de kan. En houden we elkaar hier altijd voor: op een dag is het ook weer anders.” Relativering hoort bij een familiebedrijf. Gericht op continuïteit, zorgen voor elkaar over lengte van jaren en zorgen dat je dat kunt blijven doen. Het gaat goed in het bedrijf waar ze zelf al 14 jaar werkt. Om de continuïteit te borgen in de breedte van de bouwketen bestaat Miedema Groep uit Bouwmaterialen, Houtindustrie en Nautic; onlangs werden daar Projecten en SIP Bouwtechniek aan toegevoegd.

De circulaire keten De afstudeeropdracht voor Technische Bedrijfskunde bracht de boerendochter naar de wereld van hout en bouw. Inmiddels is het passie geworden en gaf de familie Miedema haar de ruimte om te groeien in het bedrijf. Eerst op de afdeling logistiek, inmiddels als algemeen directeur. Daarnaast volgt ze nog een Executiveopleiding aan Nyenrode. „Het tekent het bedrijf en de familie. Elkaar gunnen, ruimte bieden, willen ontwikkelen, nieuwsgierig zijn. Dat spreekt me aan, het ook is voorwaarde om onze nieuwe rol in die open bouwketen in te vullen en om de route naar het circulaire te ontdekken. Andries Miedema, DGA van de Miedema bedrijven heeft decennia geleden al de eerste duurzame stappen gezet, hij had de planeet in zijn hart. Hij gebruikte dertig jaar geleden al circulaire verplaatsbare houten gevels voor ons nieuwe pand en introduceerde later windmolens en zonnepanelen als stap naar verduurzaming. Het is aan ons om de volgende stappen te zetten: een duurzaam bedrijf in een circulaire bouwketen.”

Duurzaam voegt ze er aan toe, is in de eerste plaats zorgen dat je stappen zet en het intern vorm geeft. „We willen mensen ruimte geven zich

Gerda van der Singel te ontwikkelen, te groeien. Daarom hebben we ons Young Professional programma om talent een kans te geven. We hebben frisse ideeen en inspiratie nodig, verrassende input uit onverwachte hoek. Tegelijk willen we dat generaties elkaar blijven verstaan, kennis en ervaring uitwisselen. Een prachtig proces, we zitten er middenin”, vertelt Van der Singel op de net nieuwe kantoorverdieping met veel glas.

Transparant en tegelijk een stap in interne efficiency. „Wil je blijven bestaan, dan moet je aantrekkelijk blijven als bedrijf waar mensen graag willen werken. Daar hoort ook bij dat je kijkt naar mogelijke verbetering van je processen, dat is wat me altijd drijft. Wat we meenemen uit onze geschiedenis van meer dan 100 jaar is heel veel kennis over hout en bouw, over kwaliteit en mogelijkheden. Die kennis speelt een wezenlijke rol, zowel in het doorgeven aan elkaar om de kennis in het bedrijf op peil te houden als naar buiten toe in onze onderscheidende waarde naar anderen.”

Miedema als katalysator „Hoe kun je naar buiten effectief en efficiënt blijven? Om klanten, leveranciers en ontwikkelaars zo goed mogelijk te blijven bedienen, om doorlooptijden te garanderen en

elkaar een gezonde toekomst, moeten we nauw met hen samenwerken. De prijs van het proces wordt doorslaggevend, in ons bestaan, in duurzame zin. Waar en hoe stap je in een proces, durf je anders te kijken naar het voor jou bekende deel van het proces, een andere rol aan te nemen?

Het is als in een estafette, je moet in dezelfde stap komen als de ander om vol vooruit te kunnen. Ik zie Miedema met al onze expertise en ervaring als katalysator, als een bedrijf dat bruggen kan slaan, die kan helpen om nieuwe modellen te ontdekken en helpen aan te jagen, te enthousiasmeren. Het is daarbij voorwaarde om los te willen laten, je eigen verdienmodel te parkeren, zodat je niet belemmerd wordt in het denken over een compleet andere aanpak of gedachte. In de veranderende bouwketen moet je leren open te zijn, je kennis over jouw aandeel in het proces te delen. Dat is spannend en het maakt dit tot een bijzonder mooie tijd.” „De rol van begrijpen”, sluit ze glimlachend af, „voor je begrepen wordt. Het begint met je welkom voelen om samen te werken aan nauwe samenwerking. Miedema bouwt verder met jou.” www.miedemagroep.nl

DE SPIEGEL Elke ondernemer kent ze: van die momenten waarop je moeite hebt te ontdekken wat de juiste keuze is. Dan is het handig als je een groot voorbeeld hebt. Iemand die je inspireert, aan wie je je even kunt spiegelen. Aflevering 18 van De Spiegel: Jan Rijkeboer, directeur-eigenaar van fietsenfabriek Azor in Hoogeveen. Hij prijst z’n moeder.

Tekst Jean-Paul Taffijn Foto Mariska de Groot

‘ZONDER HAAR WAS IK NOOIT IETS MET FIETSEN GAAN DOEN’ Een kwart eeuw al hè? Krijgen we een feestje? ,,Zeker weten! Alleen wachten we even tot alle corona-ellende wat geluwd is. Ik wil het wel groots doen dan. Want het is wel heel mooi gegaan, als je zo die 25 jaar terugkijkt. Dat had ik toch niet durven dromen, dat we nu hier zouden staan, met onze grote fabriek, bijna zestig werknemers en wereldwijde levering.”

JAN RIJKEBOER

Welk groot voorbeeld heb je gebruikt om dat neer te zetten? ,,Ik zou zeggen dat ik in de loop van de tijd door verschillende mensen én processen ben geïnspireerd. Maar terugkijkend was mijn moeder wel het belangrijkst. Zonder haar was ik nooit in de fietsenproductie verzeild geraakt. En haar voorbeeld was ook belangrijk voor het aannemen van onze medewerkers met een visuele beperking.”

Begin maar eens bij dat eerste dan … ,,Mijn moeder was er zo eentje van: ‘niet zeuren, aanpakken, hard werken, eerlijk zijn, anderen helpen’. Ik zat op de mavo, maar ontdekte dat bureauwerk niet mijn ding is. Ik wilde iets technisch, dat deed ik in mijn vrije tijd ook altijd. Beetje rommelen met elektronica en zo. Dus ging ik mts elektro doen. Maar dat was ook niet mijn ding. Te theoretisch. Mijn volgende gedachte: iets met brommers, daar zat ik namelijk ook veel aan te klussen. Maar daarin kon ik nergens een stage vinden,

2 0 D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21

tot iemand zei: probeer het eens bij Union.

Dat zijn weliswaar fietsen, maar dat is ook wel wat.”

Wat vond je moeder daarvan? ,,Zij steunde me. Dat bleek vooral toen een baas van Union mij afkeurde vanwege een aangeboren afwijking aan mijn voet. Toen ze dat hoorde, ontstak ze in woede en ging echt te keer tegen die onderdirecteur, over dat het belachelijk is en dat ik prima mijn werk kon doen ondanks die voet. Uiteindelijk werd ik aangenomen en heb ik er jarenlang met plezier kunnen werken.”

Is jouw samenwerking met Visio geïnspireerd op die actie? ,,Dat denk ik wel, al is het niet bewust. Ik kreeg een keer een telefoontje van een blinde jongen, Patrick, die dol was op fietsen en heel graag in mijn fabriek wilde werken. Ik dacht eerst dat dat niet handig

Nu werken er al 24 jaar mensen met een visuele beperking in onze fabriek

was, dat het meer tijd zou kosten dan het zou opleveren. Uiteindelijk heb ik afgesproken dat hij het een weekje mocht proberen.

Ja, misschien heb ik die kans wel gegeven omdat ik van mijn moeder geleerd heb dat dat wat kan opleveren. Dat beviel zo goed, dat de deal met Visio tot stand kwam. En nu werken er al 24 jaar mensen met een visuele beperking in onze fabriek.”

En die inspirerende processen die je noemde? ,,Dat gaat vooral om lessen die ik leerde in mijn banen bij achtereenvolgens fietsenfabrieken Union en Rivel. Het werk was daar erg leuk, maar er gingen daar veel zaken niet goed. Bij Union zag ik dat de leiding te snel wisselde. De eerste investeerde in een nieuwe richting, de volgende maakte dat vervolgens ongedaan. Pure kapitaalvernietiging. Dat heb ik altijd wel in mijn hoofd gehad, dat dat zo niet moet. Voor beide fabrieken gold dat er niet goed gecalculeerd werd en dat afdelingen niet goed samenwerkten. Daar gingen veel te veel fietsen de fabriek uit met verlies. Daar heb ik veel van geleerd. Wij hebben heel veel onderdelen op voorraad, maar nul gereed product. In deze tijd van lange levertijden van de onderdelen is dat ons geluk. Alles gaat op bestelling, ik probeer de risico’s zo laag mogelijk te houden. Zo gaan mijn fietsen ook de grens over. Ik heb voor export maar twee voorwaarden. De koper moet technische kennis hebben en het transport betalen. En dat bevalt me prima.”

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 21

ADVERTENTIE

Real time camera surveillance Klaas Algra, directeur van InfraWatch, tevens mede eigenaar van het grondverzetbedrijf Gebr. Algra, vertelt geanimeerd over zijn bedrijfservaringen. Ook de start van InfraWatch komt aan bod.

„We waren aan het werk bij De Haak rond Leeuwarden toen het idee ontstond om ons materieel na werktijd wat beter in het oog te houden. We maakten een container, een paal erbij en daarop een toen nog een wat primitief soort van bewakingscamera. We hadden direct beet.

Iemand meende de gasolie uit de kraanwagens te moeten halen voor eigen gebruik. We zagen het en schakelden de politie in die de man in de kraag kon vatten. Dat succes stimuleerde ons tot het zetten van vervolgstappen.”

Alles in eigen hand Het eerste beveiligingssucces was geboren uit een min of meer spontane actie. „Ik snapte wel dat kwalitatief hoogstaande beveiligingsservice een gedegen aanpak en goed materiaal vereist”, zegt Klaas. Daarom ging hij pas na veel research, testen en bijschaven de boer op met zijn ontwikkelde bewakingssysteem. „We gingen aan de slag met een eigen groep professionals. Van ontwikkeling tot het maken van de units, we houden het liefst alles in eigen hand. Natuurlijk worden er onderdelen elders vervaardigd, maar de assemblage vindt hier plaats. We hebben transportmiddelen, monteurs en ander personeel paraat staan om de aannemer te ontlasten van verder denk- en regelwerk.”

Bovengemiddeld intelligent Klaas laat de interface zien van de InfraWatch software. Door heel Nederland en Noord Duitsland zijn geplaatste camera’s zichtbaar op de landkaart. Met een druk op de knop wordt de snelste route tussen camera’s zichtbaar. Een tweede druk en een haarscherp beeld van een observatiepost verschijnt op het beeldscherm.

„In de controlekamer staan 24/7 observanten paraat die direct tot actie overgaan bij verdachte omstandigheden. Uiteraard zijn er korte lijntjes met de politie. Bovendien worden alle beelden opgeslagen. Dat levert aanknopingspunten en bewijsmateriaal op voor politie en justitie. Vrij uniek aan onze software is dat onze klanten zelf via een portal kunnen meekijken.”

„Met onze units kun je naar vandalen en dieven speuren, maar ook de werkveiligheid verbeteren en brand voorkomen.”

Er vindt continu innovatie plaats. „Ten opzichte van gangbare systemen genereert InfraWatch 90% minder loze alarmen. Die slimme technologie gaat ons steeds beter helpen met doelgerichte observatie. We ontwikkelen nu software die een alarm geeft als iemand een bouwterrein oploopt zonder bouwhelm. Een observatiecamera kan ook de temperatuurverschillen in de gaten houden. Bij afval- en recyclingbedrijven kan daarmee broei en brand voorkomen worden. Met onze units kun je naar vandalen en dieven speuren, maar ook de werkveiligheid verbeteren en brand voorkomen.”

Benzinestations schakelen over op InfraWatch „Bij benzinestations wordt soms wel getankt, maar niet betaald. Als de camera’s verouderd zijn,

dan leveren ze niet de beelden die kunnen helpen bij opsporing. Geen opsporing, geen dader, geen geld.” „Goede camerabeveiliging is specialistenwerk. Je moet een strategisch plan ontwikkelen, software up tot date hebben en vervolgactie kunnen initiëren. Nu op veel plekken ouder materiaal vervangen wordt, kiest men voor ons om een adequaat beveiligingssysteem op te tuigen.”

Met respect voor het milieu Aan 40 uur zonnestraling per week heeft de InfraWatch Solar unit genoeg om volledig autonoom te kunnen functioneren. Dat is goed voor het milieu, maar ook handig als er geen stroom voorhanden is. „Neerzetten, mast omhoog, contact met de beveiligde site en de kostbare spullen zijn beveiligd met cameratoezicht”, zegt Klaas. „Dat is onze grote kracht: snelheid en afspraak is afspraak. Gisteren, 4 mei, werd bij Julianadorp joygereden met een hijskraan. Om 9:00 uur werden wij gebeld en om 13:00 uur hadden we een observatiecamera operationeel bij de inmiddels teruggebrachte hijskraan.” „Nu ik erover nadenk, vanaf het ontstaan van InfraWatch zijn we continu observatie-units aan het bijbouwen. Daarom hoeven we nooit nee te verkopen. Er staat altijd een unit paraat.” www.infrawatch.nl

ADVERTENTIE

Financieel management kan alleen maar duurzaam Hanzehogeschool neemt het voortouw naar het opleiden van financieel managers van morgen. En dat betekent dat ze leren om in alles wat een bedrijf doet, het duurzame financieel te verankeren. Duurzaam -circulair en sociaal ondernemen blijkt een hele speurtocht.

Lector Margreet Boersma, docent onderzoeker Marjolein Groot Rouwen en masterstudente Iris Kooij zijn gidsen in de speurtocht naar hoe we ondernemen daadwerkelijk kunnen verduurzamen. Margreet Boersma: „Wat nu geen waarde heeft of wordt gezien als kosten, moeten we leren van waarde te laten zijn. Wat is de waarde van de natuur en is die minder waard dan meer gas uit de Noordzee boven Schiermonnikoog? Wat zijn de negatieve effecten van kleding, gemaakt door kinderen in Bangladesh? MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) klinkt leuk, maar het gaat om het vertalen van duurzaamheid in het beleid van de onderneming. Daar zijn financieel geen kaders voor, geen waarderingen, maar het is hard nodig om te laten zien hoe waardevol duurzaam is.

Duurzaam omgaan met elkaar, met materialen, met grondstoffen en met je leefomgeving, volledig circulair zijn, moeten we voorzien van een waardering om het positieve effect er van aantoonbaar te maken. Dat gaat verder dan het bedrijf zelf, en daar begint de speurtocht. Voor de nieuwe financiële managers die wij hier opleiden, geldt dat geld geen doel op zich is, maar een middel om duurzaamheid tot uitdrukking te brengen. Dat vereist zoeken naar nieuwe kaders en veel samenwerken met het bedrijfsleven.

Daarom zoeken we ondernemers die met ons de speurtocht willen doen naar het waarderen van circulair ondernemerschap. We kunnen heel veel leren van elkaar in het bereiken van een circulaire wereld en hebben iedereen nodig om er te komen.

Doe mee.”

We laten niets achter Masterstudent Iris Kooij belichaamt die financial van morgen. Voor haar casestudy’s tijdens de opleiding Interdisciplinary Business Professional loopt ze stage bij wat we vroeger een sloopbedrijf noemden, Bork Groep in Hoogeveen. Nu een bedrijf van plannenmakers naar wat mogelijk is in hergebruik. Ze noemen zichzelf ook wel de nietsachter-laters. „In die fascinerende wereld van slopen, breken, sorteren en zoeken naar mogelijkheden voor hergebruik probeer ik de circulaire waarden kwantificeerbaar te maken: alles immers is van waarde, het gaat er alleen om dat je die waarde kunt toekennen.” Niet dat ze nou zo idealistisch was toen ze begon aan haar studie Bedrijfseconomie aan Hanzehogeschool. „Nee, zeker niet, ik had er niets mee. Toen ging ik inzien wat ik zelf zou kunnen bijdragen aan die nieuwe standaard van duurzaam en dat is volgens mij waar het om draait. Elkaar laten zien wat jij kunt bijdragen aan een circulaire economie. Er is heel veel onbekend, dat maakt het zo mooi, er valt heel veel te ontdekken en we hebben juist andere jonge mensen nodig die willen leren bijdragen aan onze wereld van morgen. Dat vergt veel studie, veel creativiteit. Durven denken, buiten gebaande laden willen lopen. Het is echt gaaf om te doen, ik ben zo blij dat ik die kans krijg samen met de Hanzehogeschool en Het Noordelijk Innovatielab Circulaire Economie (NICE). Anders denken en leren kijken: Bork Groep is daarom

geen sloop – en verwerkingsbedrijf, maar een urban miner die van allerlei materialen bekijkt hoe en waar het hergebruikt kan worden. Afval zien als bruikbare materialen die waarde toevoegen. Het is een bedrijf dat onderzoekt wat er binnen wet en regelgeving kan en mag, die de grenzen verkent en zich afvraagt waarom iets wel of niet kan en mag en wat er in de hele keten van ontwerp tot en met bouw voor nodig is om de volgende stap naar circulariteit te zetten. Als bedrijf moet je leren hoe je dat financieel waardeert en inzichtelijk maakt. Onze economie is nu eenmaal gebaseerd op cijfers, maar alles wat circulair is, wordt vaak gezien als lasten in plaats van iets dat opbrengt en bijdraagt. Ik wil bijdragen aan nieuwe standaarden en circulair financieel management.”

Vanuit haar huidige rol als docent en onderzoeker kan voormalig accountant Marjolein GrootRouwen het belang van cijfermatige onderbouwing alleen maar beamen. „Daarom noemen we het een speurtocht. Hoe krijgen we het circulaire in een jaarverslag? Daarom zijn we op zoek naar mkb- bedrijven die met ons expertise willen opdoen en die wij kunnen helpen bij de omslag naar circulair ondernemerschap.

Laten zien wat je kunt bijdragen en aantonen dat het circulaire financieel grote waarde heeft.

Sterker nog, een bedrijf dat niet volledig duurzaam is, heeft feitelijk geen toekomst meer.

Daarom willen wij laten zien hoe je binnen jouw bedrijf circulariteit berekent, wat het oplevert, en waar je slagen kunt maken in efficiency in processen en productie, naar duurzaam ondernemen.”

Leer denken in planet en people Als lector Duurzaam Financieren en Ondernemen en als schrijfster van het Basisboek Duurzame Economie geeft Margreet Boersma richting en inhoud voor studenten en ondernemers. „Duurzaam is natuurlijk een containerbegrip, maar het is wel de basis voor ons denken en doen.

Aan ons Instituut Business, Marketing & Finance leren we je nadenken over duurzame efficiency, over de waarde van vertrouwen, nadenken over iets dat eigenlijk al heel ver terug gaat in de tijd.

Heeft mijn bedrijf alleen betekenis voor mezelf en voor mijn eigen profijt, of heeft wat ik doe ook maatschappelijke betekenis en waarde? We doen dat door onderzoek met bedrijven en andere instellingen zoals banken en accountsorganisaties. Samen verantwoordelijkheid nemen voor onze toekomst, voor een duurzame toekomst, dat is waar het om gaat. De financials van morgen die we hier opleiden spelen daar een grote rol in. Zij moeten leren denken en rekenen in planet, people en profit.”

Het lectoraat Duurzaam Financieren en Ondernemen, onderdeel van het Marian van Os Centre of Expertise Ondernemen nodigt mkbondernemers uit circulariteit in hun bedrijf concreet vorm te geven. „Het is voor iedereen een speurtocht. Laten we elkaar daarbij helpen, want we zijn samen verantwoordelijk voor de wereld van morgen.” www.hanze.nl

In Buitenpost geeft Opnieuw! afgedankte meubels een tweede leven. Banken en tafels gemaakt van oude NS-treinonderdelen, opnieuw gestoffeerde bureaustoelen en lampenkappen gemaakt van petflessen; geen opdracht is te gek. „Alles kan”, zegt directeur Douwe Jan Boersma (49). Voorwaarde is wel dat de sociale onderneming winst behaalt, op ecologisch, sociaal en economisch vlak.

Tekst William Zijlstra Foto Mariska de Groot

GEBRUIKT MEUBILAIR OP KANTOOR IS HANDEL ij Opnieuw! draait alles om circulair meubilair. Afval- en restmateriaal wordt verwerkt in nieuwe producten voor op kantoor of voor in huis. Afgeschreven en afgedankte meubels worden schoongemaakt, opgeknapt en opnieuw gestoffeerd.

Vervolgens worden ze verkocht aan bedrijven of overheden.

B

,,Ons concept is uniek. Er is geen ander bedrijf dat hetzelfde op zo’n grote schaal doet. We kunnen complete kantoren van nieuwe, circulaire stoelen en tafels voorzien’’, zegt Boersma. Winst behalen blijft als ondernemer belangrijk, maar met Opnieuw! wil Boersma vooral ook bewustwording creëren en klanten laten zien dat duurzaam, circulair meubilair net zo goed is als iets nieuws uit de winkel.

Onlangs ontwikkelde het bedrijf een tool waarmee klanten onder meer kunnen zien hoeveel CO2 en hoeveel grondstoffen ze besparen als ze bijvoorbeeld bij Opnieuw! een ‘nieuwe’ bureaustoel kopen. ,,Die CO2besparing drukken we uit in aantal vlieguren. Mensen houden van beeldspraak’’, zegt Boersma. De tool werd gevalideerd door een onafhankelijk onderzoeksbureau.

Ook maakte de sociale onderneming een bank van oude NS-treinstoelen waarop staat ‘er hebben al 69.000 mensen voor u op deze stoel gezeten’.

DOUWE JAN BOERSMA

2 4 D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21

EEN BOUWER Boersma is al zo’n vijftien jaar ondernemer.

Hij richtte in 2006 het bedrijf Health2work op in Surhuisterveen. De onderneming adviseert bedrijven op het gebied van efficiënte werkplekken. Een voormalig stagelo-

per van Health2work is inmiddels de directeur en mede-eigenaar het bedrijf. Zelf wilde Boersma niet als manager of beheerder aanblijven. ,,Ik ben een bouwer en dat wilde ik blijven doen.’’ Daarnaast wilde hij graag aan de slag met onbenutte afval- en reststromen. Zo ontstond het idee achter Opnieuw!

Nu, ruim 2,5 jaar later, is Opnieuw! meer dan alleen een idee. Het team bestaat uit 32 medewerkers, inclusief flexwerkers. Het bedrijf heeft volume, leveranciers en verschillende grote klanten; Opnieuw! leverde al aan de NS, Heineken en Corendon. In mei zijn de afdelingen stoffering, metaal- en houtbewerking, die voorheen nog in Surhuisterveen zaten, naar het pand in Buitenpost verhuisd. Alle mensen en processen zitten nu bij elkaar. Opnieuw! beschikt daarmee over ruim 7000 vierkante meter aan bedrijfsoppervlak.

Is de ruimte nodig omdat het bedrijf zo snel groeit? ,,Nee, eigenlijk niet’’, zegt Boersma. ,,We hebben vooral veel volume nodig om al onze grondstoffen op te sparen en op te slaan. Dat is bijvoorbeeld handig als we klanten willen bedienen wanneer zij een grote order plaatsen.’’ In de loods van Opnieuw! staan talloze stellingen gevuld met restmateriaal dat een tweede leven krijgt, zoals afgedankte stoelen en tafels. Dat betekent niet dat het bedrijf een afvalplaats is. ,,Het is niet de bedoeling dat elk bedrijf hier komt om wat te dumpen. Er mag best iets tegenover staan’’, zegt directeur en eigenaar Douwe Jan Boersma.

SOCIALE WINST Bij Opnieuw! werken onder meer pro-

ductontwerpers, meubelmakers, stoffeerders en een architect. Een aantal mensen binnen het team heeft (of had) ‘enige afstand tot de arbeidsmarkt’. ,,Dan heb je het bijvoorbeeld over mensen met autisme of mensen die verslavingsproblemen hebben gehad.’’ Voor Boersma is het van belang dat zijn onderneming sociale winst boekt. Hij wil iedereen binnen zijn team een kans geven om zich te ontwikkelen. ,,Het belangrijkste voor mij is dat je wílt, dat je ambitie hebt en dat je dat ook laat zien.’’

Het team van Opnieuw! is zo opgebouwd dat een vaste kern van medewerkers een buffer vormt voor de mensen die vooral bij het bedrijf werken om te leren en zich te ontwikkelen. ,,Als ondernemer en als bedrijf wil je natuurlijk ook winst behalen.

Daarnaast is het ook zo dat de druk vanuit klanten evenzo hoog is. Het eisenpakket

We moeten geen bijzonderheid zijn. Dat is mijn doel

van de klant blijft hetzelfde, of je nou een sociale onderneming runt of niet. Deadline is deadline en wij moeten kunnen leveren.

Die druk moet niet bij de sociale boog van ons team komen en daarom vangen we die op met onze vaste kern en flexwerkers.’’

CIRCULAIR CAFÉ Hoe ziet de toekomst van Opnieuw! eruit?

Boersma heeft plannen genoeg. Na de verhuizing van alle afdelingen naar Buitenpost komt er bijvoorbeeld een café naast het bedrijfspand. ,,Dat wordt het Circulair Café, open tussen tien en twee. De bedoeling is dat mensen koffie of thee bij ons komen drinken en daarbij de mogelijkheid hebben om te zien wat we hier allemaal doen.’’ Het café, dat tijdens dit interview al bijna af was, is opgebouwd uit allerlei rest- en afvalstromen. Zo komen de spotjes in het plafond uit failliete Miss Etam winkelpanden, de lampenkappen zijn gemaakt van petflessen en voor een gedeelte van de vloer zijn planken gebruikt van een oude, afgebrande molen, die vroeger in het bezit van Boer-sma’s familie was.

Opnieuw! heeft de afgelopen jaren vooral geïnvesteerd in de infrastructuur van het bedrijf. Nu is het hoog tijd om de naamsbekendheid te vergroten en om grootschalig impact te maken. ,,Wij moeten geen bijzonderheid zijn. Dat is mijn doel,’’ zegt Boersma vastberaden. ,,We zijn nu een van de weinige bedrijven in Nederland die dit doet, maar dat gaat ongetwijfeld veranderen.’’

Boersma gelooft erin dat bewustwording uiteindelijk leidt tot gedragsverandering. ,,Dat is mijn visie. Ik zeg niet dat het gelijk werkt, maar je moet ergens beginnen en ik ben bovenal een optimist.’’

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 2 5

26

donderdag 17 juni 2021

ADVERTENTIE

‘We willen er zijn voor de klant’ „Als een klant een vraag heeft, dan willen we die zo snel mogelijk beantwoorden.

Daarvoor moet je parate kennis in huis hebben en dat is bij ons het geval.” Dat zegt directeur Marco Kuipers van Kuipers Administratie & Advies in Groningen. Het kantoor verhuisde een aantal jaren geleden naar het bedrijventerrein Eemspoort en daar heeft men nog geen seconde spijt van. „We zijn hier letterlijk en figuurlijk beter in beeld.” „Sterker nog, 99 van de 100 klanten komt met de auto, wanneer ze ons bezoeken. Dat bleek op ons vorige adres nog wel eens een probleem, hier gelukkig niet meer. We hebben voldoende parkeerplekken. En binnen het kantoorgebouw hebben we ook voldoende ruimte. Ja ook ruimte om te groeien. Groei is weliswaar geen doel op zich, maar we moeten wel een bepaalde omvang hebben waarmee we een goede positie in de markt kunnen behouden.”

Automatisering Dat is in een tijd waarin het contact tussen kantoor en ondernemer belangrijker wordt een pré. Kuipers:„ Het handmatige werk verdwijnt steeds meer, dankzij een toenemende automatisering. Daar komt meer advieswerk voor terug. De klant is op zoek naar gericht advies, waardoor hij sneller kan schakelen.”

Uiteraard was Kuipers Administratie & Advies een welkome partner in de voorbije coronaperiode. Kuipers:„ We werden veelvuldig ingeschakeld bij vragen over en het aanvragen van allerlei regelingen. Het up to date hebben van de cijfers was daarbij van groot belang, daardoor ging er zo weinig mogelijk tijd verloren.” Inmiddels, zo is zijn ervaring, hebben de meeste ondernemers de draad weer opgepakt en wordt er nog maar beperkt gebruik gemaakt van de regelingen. „Dat zegt ook iets over hoe de meerderheid van onze klanten ervoor staat.”

kleine MKB-ers tot en met het middenbedrijf en bedienen ook controleplichtige klanten. We zijn in omvang groot genoeg om alle facetten van het werk te kunnen doen, maar verzanden tegelijkertijd niet in allerlei processen en schakels. Dat spreekt klanten aan, want het verloop is minimaal.”

Advies Kuipers verwacht dat het werk in toenemende mate zal verschuiven van boekhouding naar advisering. „Zeker als de klant daar meer behoefte aan krijgt. Wij stellen ons daarin pro actief op. De gemiddelde ondernemer wil snel kunnen sturen, wanneer dat nodig is. Het is aan ons om zijn cijfers daarom altijd up to date te hebben, want alleen dan kun je aan die vraag voldoen. Ook in onverwachte omstandigheden, zoals de afgelopen periode wel heeft bewezen. Daarmee hebben we een hoop zorgen bij onze klanten kunnen wegnemen, precies datgene wat men van ons mag verwachten.” www.kuipersadviseurs.nl

Bij Kuipers Administratie & Advies werkt louter personeel op HBO- en universitair niveau. „We werken voor

ADVERTENTIE

Een feest om mee te werken Op zoek naar een specialist in de verhuur van tenten, inrichting en facilitaire voorzieningen?

Dan is Spijkerman Evenementenverhuur met vestigingen in Groningen en Meppel het juiste adres. Afhankelijk van de wensen van de klant neemt Spijkerman Evenementenverhuur alle werkzaamheden rondom een feest, beurs, trouwerij, studioinrichting, uitvaart, festival of babyshower uit handen. En dat doet het bedrijf tot in de puntjes. Niet voor niets weten klanten uit het hele land de weg naar Spijkerman te vinden.

Carlo Spijkerman

„Onze spullen gaan naar alle delen van het land, van de Waddeneilanden tot en met Zeeland, dat is mooi om te zien.” Uiteraard heeft Spijkerman Evenementenverhuur ook talloze klanten in Noord-Nederland, vanuit het bedrijfsleven, maar ook klanten als Martiniplaza, vele cateraars, Hanzehogeschool, TT Assen, Jaarbeurs van het Noorden in Roden, Noorderzon en Eurosonic Noorderslag.

Oplossingen „Bij alles wat we doen proberen we het ‘wow-effect’ te creëren”, zegt Carlo Spijkerman. „Dat betekent dat we niet alleen de spullen leveren, maar ook meedenken met de klant, leuke dingen bedenken en zorgen voor oplossingen.

Daarin gaan we heel ver. Niets is ons te gek.”

Als voorbeeld noemt hij het concept van een

bedrijfsfeest waarbij medewerkers een vliegticket als uitnodiging krijgen, in een heuse vertrekhal komen en meegenomen worden naar het oktoberfest in München, wat zich in een volgende hal bevindt. „Een prachtig feest waar we veel succes mee hadden.” Dit geeft goed aan waartoe Spijkerman Evenementenverhuur in staat is.

Groeien Mede dankzij die creativiteit kon het bedrijf in de afgelopen jaren fors kon groeien. Totdat corona deels roet in het eten gooide. De evenementenbranche ging volledig plat en daar ontkwam Spijkerman Evenementenverhuur ook niet aan. „Desondanks zijn we zo normaal mogelijk doorgegaan”, legt Spijkerman uit. „Onze medewerkers bleven aan het werk, sommige elders en we hebben achterstanden weggewerkt, onze materialen gedigitaliseerd, waardoor we nu zo goed als papierloos zijn. Verder hebben we fors geïnvesteerd in het meubilair dat we verhuren, zowel in de diepte als de breedte.” „Ook hebben we diverse corona gerelateerde producten aan allerlei bedrijven en organisaties geleverd en dat loopt nog steeds door.” Ook was het bedrijf organisator van de taste away en ander diverse drive-through activiteiten die in een aantal plaatsen werden georganiseerd.

Aanvragen Inmiddels neemt het aantal aanvragen voor reguliere evenementen en andere activiteiten weer toe. „Maar je merkt wel dat veel organisaties en bedrijven nog in onzekerheid verkeren, met name waar het de regelgeving aangaat. Wat mag er nu wel en wat niet? Daar is veel onduidelijkheid over.” „Wij denken graag mee met onze klanten, willen mensen enthousiasmeren en ervoor zorgen dat een evenement een onuitwisbare indruk voor bezoekers en deelnemers achterlaat. En dat iedereen zo langzamerhand weer toe is aan een feestje of evenement is duidelijk. Wij zijn er in elk geval klaar voor.” www.spijkerman.eu

ADVERTENTIE

Toonaangevend en compleet in bodemonderzoek Kennis van de bodem en bodemgesteldheid wordt steeds belangrijker. Medusa in Groningen is gespecialiseerd in het in beeld brengen van de bodem en levert onder de naam Medusa Explorations gedetailleerde bodeminformatie aan diverse opdrachtgevers, zoals overheden, bedrijfsleven, landbouw, projectontwikkelaars en voor wetenschappelijk onderzoek. “Actueel is op dit moment bijvoorbeeld het vraagstuk rondom klimaatadaptatie”, zegt Han Limburg. “Daarbij staat een betere waterhuishouding en landschapsinrichting voorop, kennis van de bodem is daarbij onontbeerlijk.”

Een tweede tak van Medusa betreft de ontwikkeling van meetapparatuur en sensoren.

Onder de naam Medusa Radiometrics gaat apparatuur die in Groningen is ontwikkeld en geproduceerd de hele wereld over. “Met beide onderdelen hebben we de kennis en de technische hulpmiddelen in huis, waarmee we alle bodemgerelateerde vraagstukken kunnen bedienen”, aldus Limburg. En dat gaat verder dan alleen het meten, want ook het goed interpreteren van de verzamelde gegevens is van belang en vormt de basis om tot de juiste beslissingen te komen. Ronald Koomans:“ Bij het maken van analyses werken we graag samen in teams, met experts van diverse achtergrond. Op die manier kom je tot goede adviezen waar de klant haar voordeel mee kan doen.”

Eerste klus Waar we voorheen een gat in de grond gingen graven om te zien wat er in de bodem aan de hand was, daar beschikken we tegenwoordig over moderne technieken om de bodem in kaart te brengen. Medusa ontstond ruim 20 jaar geleden en kwam voort uit de Rijksuniversiteit Groningen.

Limburg en Koomans kunnen zich hun eerste klus nog goed herinneren. “Dat was in een bootje op het riviertje de Tjonger, waar we onderzoek gingen doen.”

Het staat model voor de manier waarop Medusa anno 2021 nog steeds te werk gaat. Pionieren, onderzoeken en daarvan leren. Niet voor niets beschikt het bedrijf over een eigen R&D afdeling.

“Het is de kraamkamer voor de technologische ontwikkelingen, waardoor wij een voorsprong in de markt hebben kunnen bewerkstelligen”, is de overtuiging van Limburg. Het werk aan projecten in Nederland speelt daarin een belangrijke rol.

“Door een meetmethode te ontwikkelen voor een bodemvraagstuk in Nederland, kom je er regelmatig achter dat deze toepassing ook elders voor een oplossing kan zorgen. Ja, noem het een combinatie van wetenschap en avontuur.”

Radioactiviteit in de bodem Radioactiviteit in de bodem speelt een belangrijke rol bij het in kaart brengen van de bodem.

“Radioactieve stoffen komen in zeer lage concentraties in de bodem voor en de gehalten van deze stoffen verschillen per bodemsoort”, legt Limburg uit. “Dat biedt ons de mogelijkheid om de verschillen in samenstelling van de bodem te kunnen meten.”

De schep van voorheen is dus allang vervangen door geofysische meettechnieken, zoals een grondradar, gamma spectrometer en elektromagnetische metingen. Koomans:” Wij maken zogenaamde vlakdekkende bodemkaarten, op het land en op het water. Deze geven een volledig inzicht in de bodem, waardoor opdrachtgevers precies weten wat ze waar kunnen tegenkomen. Dit leidt bijvoorbeeld tot minder risico’s op vertraging of onnodig meerwerk.”

Bodeminformatie voor klimaatadaptatie De vraag hoe je water in de grond langer kunt vasthouden wordt steeds actueler. “De watervoorziening is ook in Nederland een uitdaging. De samenstelling van de bodem bepaalt sterk of water vast gehouden kan worden of in de ondergrond verdwijnt. Met goede en gedetailleerde informatie over de opbouw van de bodem, kunnen slimme oplossingen helpen om adaptief met klimaatverandering om te gaan.”

Deze informatie is juist nu hard nodig en Medusa is betrokken bij diverse projecten in Nederland, zoals bij de aanpak van het gebied van de Drentse Aa. Koomans:” We doen daar bodemonderzoek en met behulp van onze kaarten en profielen zijn plannen gemaakt om in het gebied in te grijpen.

Hierdoor verbetert het Waterschap de ecologische kwaliteit van de beek en verminderen we verdroging van kwetsbare natuur in het beekdal.”

“De veranderingen van het klimaat zorgen ervoor dat naast droge periodes ook erg natte periodes voor gaan komen. Daarom worden onze dijken verstevigd. Ook in deze projecten is bodeminformatie nodig. Zo is het bijvoorbeeld van belang om te weten hoe dik de beschermende

Medusa onderzoekt de mogelijkheid om een fabriek op te richten waar hoogwaardige technologische apparatuur kan worden geproduceerd. “Deze fabriek komt in NoordNederland”, zegt Limburg. “We gaan daar mooie producten maken en het zorgt voor hoogwaardige werkgelegenheid.”

kleilaag rondom een dijk moet zijn. Deze dikte van de kleilaag brengen wij met onze meettechnieken snel, gedetailleerd en efficiënt in beeld.”

Wereldwijde export Het succes van de projecten in Nederland, zorgt voor steeds meer vraag uit het buitenland. Dat is een markt waar Medusa Radiometrics haar sensoren verkoopt. Nederland loopt op het gebied van onderzoek van landbouwgrond wereldwijd voorop. “In ons land wordt bijvoorbeeld veel onderzoek gedaan naar precisielandbouw”, zegt Limburg. “Vanwege de relatief kleine percelen hier is dat wat wellicht wat minder interessant, maar de resultaten zijn voor landbouwbedrijven in het buitenland, die over veel grotere percelen beschikken, juist wel van belang.” De sensoren die in Nederland hun nut hebben bewezen worden nu wereldwijd verkocht.

Goede informatie van de bodem We willen steeds meer weten van de bodem, omdat daarmee allerlei vraagstukken van deze tijd kunnen worden opgelost. “Bij Medusa weten we niet alleen veel van de bodem, maar ook van de technologie, dat maakt ons uniek in Nederland. Goede informatie van de bodem is van belang om de juiste keuzes te maken, daar zorgen wij voor. Want als je wilt ingrijpen, is het van belang om dat op de juiste plek te doen. Een goede kennis van de bodem is daarbij onontbeerlijk.” www.medusa-online.com

ADVERTENTIE

‘Wij maken gebouwen onderhoudsarm’ Montage van gevelbekleding, dakkapellen, kozijnen, maar ook kleine verbouwingen zijn bij Marinus in goede handen. „We maken de gebouwen onderhoudsarm”, zegt Anne Marinus. „1 juli doen we dat al 15 jaar. Eigenlijk zoeken we nooit de publiciteit, maar ons 15-jarige bestaan vonden we toch wel een mijlpaal. Dat willen we vieren en delen. Dan kijk je ook even terug. Van zzp’er, net voor de crisis gestart, tot een bedrijf waarbij dagelijks zo’n 25 man aan het werk zijn. Hoe is dat zo gegroeid?”

V.l.n.r.: Anne, Corrie, Gerrit, Abel Jan en Rudmer Niet stilzitten „Anne kan niet stilzitten”, zegt Corrie Marinus, echtgenote en alles-behalvemontagewerkzaamheden-kunner van het bedrijf.

Dat hielp enorm toen Anne in 2006 zei: „ik heb ondernemersbloed, ik moet voor mezelf beginnen.” Corrie zegt: „dat is een hele stap. Anne had jarenlange ervaring in de allround montage en ik heb vertrouwen in hem, maar toch, je moet het ook maar even waarmaken.” Volgens Anne liep het niet zo’n vaart. „Ik hou van werken, bezig zijn, al moet ik een week lang in de auto zitten op zoek naar werk, het komt goed.” Zo geschiedde, Anne was lange dagen op pad om opdrachten te krijgen. „Als je begint als zelfstandige moet je bewijzen wat je waard bent; laten zien dat je de vakman bent.” Anne liet het zien. De opdrachtgevers die kwamen, die bleven ook. Zo kon hij niet alleen zijn gezin een mooie boterham geven, hij kon na verloop van tijd zijn drie zonen, Gerrit, Abel Jan en Rudmer ook van werk voorzien. „Wat is er nu mooier dan met je gezin een bedrijf draaiende houden.”

We zijn trots op onze jongens Wanneer Anne en Corrie over het personeel beginnen is de boodschap helder: „we zijn trots op ons personeel. We hebben in de noordelijke provincies zo’n 5 ploegen continu aan het werk in projecten en voor particulieren. We zorgen ervoor dat het materiaal en gereedschap er is en zij

klaren de klus. We vertrouwen er honderd procent op dat ze hun werk goed doen en met liefde voor het vak.”

In deze tijd hebben veel bedrijven te maken met personeelskrapte. „De jongens die hier werken blijven vaak voor langere tijd, dat geeft zekerheid, maar wij kunnen altijd gemotiveerde vakkrachten gebruiken. Wie interesse heeft, mag langskomen.

Koffie staat klaar.”

Marinus doet er ook alles aan om de arbeidsomstandigheden optimaal te houden. „Een werkdag heeft 8 uur en, uitzonderingen daargelaten, langer moet het werk niet duren per dag. Ik heb liever een man te veel bij de klus, dan dat de jongens te vaak en te veel moeten overwerken. Uiteindelijk wordt niemand daar blij van.”

De kraan en de robot Marinus heeft een kraan, diverse tilhulpmiddelen en een computergestuurde glasrobot meedraaien.

Kozijnen en glazen zijn zwaar en ongemakkelijk te tillen. Om je mensen te beschermen heb je goed materiaal nodig. De kraan kan tot 2000 kg tillen en de robot kan op de millimeter het glas plaatsten. „Dat is Arbo technisch prettig, maar je voorkomt met een dergelijke precisie ook schade aan de gevel.”

Sociaal en recht door zee De warmte waarmee over het personeel wordt gesproken, is ook te vinden in de wijze waarop de klanten worden benaderd. „We geven advies, we lichten voor, we helpen met het maken van keuzes. We vertellen eerlijk hoe het zit en wat men aan ons heeft. Afspraak is afspraak en als we de werkzaamheden uitvoeren, weten we dat we te gast zijn bij de mensen. Als we klaar zijn, doen we nog even een rondje. Is alles goed gedaan? We laten de woning of bedrijfsruimte ook weer netjes achter. Als er achteraf problemen zijn met de montage, dan is een belletje genoeg. We zorgen dat het goed komt.”

Mede mogelijk gemaakt door „Alleen doe je niet veel”, zegt Corrie. „Zonder ons personeel en onze zonen, kunnen we dit niet doen. Wie we ook moeten benoemen zijn de vaste opdrachtgevers en leveranciers. Dat zijn Europrovyl en Kumij die de kunststof kozijnen leveren, maar ook Power to Create die in opdracht van Dijkstra Draisma de kozijnen levert.”

Anne knikt: „als je het zo met elkaar kunt doen, je hebt tevreden klanten, wat wil je dan nog meer?” www.marinusmontage.nl

ADVERTENTIE

De beste en leukste werkgever voor finance professionals Finanxe, 6 kantoren en zo’n 200 collega’s, is een bureau voor finance professionals. Voor financials is het de plek om je carrière in een stroomversnelling te brengen, met uitdagende interim opdrachten en een persoonlijk ontwikkelprogramma.

Martijn Bakker Voor organisaties is Finanxe de plek waar je terecht kunt voor oplossingen met betrekking tot capaciteits- en/of kennisvraagstukken. In beide gevallen gaat het bedrijf een stap verder dan veel anderen: Finanxe wil de beste én de leukste zijn.

Martijn Bakker: „heel erg goed zijn in wat je doet, dat kenmerkt Finanxe en onze financials. We hebben ambitie, lef en een drive om te groeien.

En dat doen we als team, want samen kom je veel verder dan alleen.”

Professionals die impact willen maken Voor veel bedrijven, van middelgroot MKB tot multinationals, zowel profit als nonprofit, blijken de Finanxe professionals heel waardevol te zijn.

Martijn: „de juiste persoon op de juiste plek kan het verschil maken. Bijvoorbeeld door een business intelligence systeem in te richten, jouw team door een software implementatie heen te slepen of bij te springen in het geval van capaciteitsproblemen.” Soms zitten opdrachtgevers met hun handen in het haar vertelt Martijn. Een interim collega die een aantal maanden vol gas geeft biedt dan uitkomst. „Onze professionals zijn nieuwsgierig en betrokken. Het zijn ambitieuze mensen, gedreven om impact te

maken. Ze zien wat er beter kan en leveren daaraan proactief hun bijdrage.”

In no-time van afgestudeerde naar excellente professional Finanxe zorgt dat haar professionals voorbereid zijn op wat er morgen en overmorgen van ze gevraagd gaat worden, aldus Martijn. „Om als controller van de toekomst succesvol te zijn is het ontwikkelen van soft, social- en business-skills cruciaal. Ieders persoonlijke ontwikkeling staat centraal en daarvoor krijgen onze financials alle mogelijkheden. De Finanxe Academy biedt diverse ontwikkelprogramma’s aan met trainingen als projectmatig werken, performance management of coaching. Daarnaast volgen veel professionals een vervolg studie of verdiepende masterclasses. In combinatie met de uitdagende opdrachten blijkt dit een gouden formule.

Ontwikkeling, flexibiliteit en afwisseling met de zekerheid van een vast contract.”

Met elkaar en van elkaar leren Als organisatie wil Finanxe elke dag een stukje beter worden vertelt Martijn. Een uitgebalanceerd team van talenten en competenties is daarvoor

essentieel. „Met elf spitsen win je de wedstrijd niet. En samen kom je veel verder dan alleen. Als je met en voor elkaar gaat en een ambitieus eindresultaat in het vizier houdt, dan gebeuren er bijzondere dingen.” Senior collega’s die starters begeleiden, teambuilding, gezellige borrels, expertgroepen en een online community. Het zijn een paar voorbeelden van de ruimte die gecreëerd wordt voor ontmoeting en ‘samen werken’. “We zijn betrokken en de lijntjes zijn kort. We vormen een mooi team met hele leuke mensen.”

Join the team En het gaat goed met dat team en met Finanxe!

Recent opende ze een zesde kantoor in Twente.

“We zijn ambitieus en willen doorgroeien.

Accountants en controllers: elke financial die geïnteresseerd is in onze werkwijze nodig ik van harte uit voor een kop koffie!” www.finanxe.nl

ADVERTENTIE

‘Vanuit samenwerking komen tot de beste match’ Met 11 vestigingen in de 3 noordelijke provincies is Abiant altijd dichtbij. Of het nu gaat om uitzenden, detacheren, werving & selectie, opleiding & training of de inzet van een jobcoach: Abiant heeft het in huis. „We voelen ons meer dan een uitzendorganisatie alleen.

Alles wat we doen is erop gericht om te binden en boeien. We investeren graag in de mensen, zodat opdrachtgevers de zekerheid hebben dat ze over vakkrachten kunnen beschikken”, zegt Maggie Ammerlaan, Commercieel & Operationeel directeur.

V.l.n.r.: Bert Schepers, Sandra Velda, Fabian Brinkema, Paul van ’t Zand, Roy Boesing en Jasper Mollema.

Als voorbeeld worden de bouw en technische sector genoemd. Abiant slaagt er in om aan de toenemende vraag te voldoen. En lukt dat niet via de gangbare wegen, dan worden nieuwe medewerkers opgeleid (zie kader). „We zetten vol op deze sectoren in, omdat de vraag naar personeel groeit”, aldus vestigingsleider Bert Schepers. „We zijn blij dat onze eigen medewerkers over prima netwerken beschikken, waar ze uit kunnen putten. Daarnaast willen we nieuwe instroom graag enthousiast maken voor de grote diversiteit aan beroepen.”

Ruiken en proeven Uiteraard is Abiant naast bouw en techniek in nog veel meer sectoren actief, namelijk transport en logistiek, agrarische sector, groen, commercieel en verkoop, grond-, weg- en waterbouw en industrieel en productie. Ammerlaan:„ Dat biedt ons de kans om mensen te laten ruiken en proeven aan allerlei beroepen. Wij zien het als onze taak om mensen aan het werk te helpen én te houden. Werk geeft een bepaalde betekenis aan je leven, daar willen we samen met onze

Abiant verzorgt voor iedereen die dat wil of nodig heeft opleidingen die de kandidaat niets kosten. „Dat kan op het opleidingscentrum TSH, waar we mee samenwerken, maar ook op het Alfa College en Noorderpoort”, geeft Paul van ‘t Zand, accountmanager techniek aan. Zijn collega Fabian Brinkema geeft aan dat het vooral maatwerktrajecten betreft. „Abiant kijkt samen met de kandidaat wat hij of zij wil en welke opleiding daar het beste bij past. En uiteraard speelt ook de mogelijke opdrachtgever daarin een rol. Leeftijd maakt daarbij niet uit, wel een goede motivatie. Op die manier hebben we in samenwerking met talloze opdrachtgevers al heel veel kandidaten een goede start op de arbeidsmarkt kunnen bieden.”

opdrachtgevers graag een positieve invulling aan geven.” Bij Abiant is dan ook met instemming gereageerd op het ontwerpadvies van de SER, dat onlangs werd gepresenteerd. Vakbonden,

werkgeversorganisaties en kroonleden adviseren het nieuw te vormen kabinet om fors te investeren in onder andere zekerheid van werk en inkomen. Onderdeel daarvan is het streven naar meer vast en minder flex. „We zijn heel blij met dit advies, het past perfect bij de manier waarop Abiant al jaren acteert. We hebben niet voor niets veel arbeidskrachten in vaste dienst. Abiant neemt daarin haar verantwoordelijkheid en wil op die manier een wezenlijke bijdrage leveren aan de werkgelegenheid en groei in van NoordNederland.” www.abiant.nl

donderdag 17 juni 2021

31

ADVERTENTIE

Met ervaring en passie onderweg De monteurs van Semteq Materieelservice bieden de helpende hand bij onderhoud, keuring en storing van uw materieel. „Er is niets zo vervelend dan kostbare uren verliezen omdat je graafkraan, verreiker, shovel, heftruck of hoogwerker het laat afweten. Goed onderhoud helpt dit voorkomen. Mocht er toch een probleem zijn, dan zijn we snel ter plaatse.”, zegt Jenny Douwes, eigenaar van Semteq. „Met elk merk kan men bij ons terecht.”

Een aanpak die aanslaat „Voor garantie- en contractonderhoud heeft elk merk ook zijn eigen service. Bij een aantal grote merken is onze effectieve en efficiënte manier van werken opgevallen. De praktijk heeft allang geleerd dat we genoeg kennis en kunde in huis hebben om adequate oplossingen te bieden. We verkennen nu de mogelijkheden om de aftersales service voor bijvoorbeeld importeurs in te vullen.

Dat betekent groei en we hebben dan ook doorlopend vacatures.”

Wat verklaart het succes „We werken in een dynamische branche.

Innovaties, overheidsregels en veranderende omstandigheden door bijvoorbeeld corona of milieuwetgeving. Wij moeten meebewegen en betrouwbaar zijn. Een veiligheidskeuring moet veiligheid garanderen en de klant moet erop kunnen vertrouwen dat zijn materieel voldoet aan de wettelijke eisen.” „Voor het leveren van adequate service is flexibiliteit belangrijk. Het materieel moet immers in bedrijf blijven. Met goed overleg en betrokkenheid creëren we snel oplossingen of

Jenny Douwes

De visie van Jenny Na een studie HLO (Hogere Laboratorium Opleiding) en een aantal jaren wetenschappelijk onderzoek knaagde er iets. „Ik miste ruimte”, zegt Jenny Douwes, directeur van Semteq Materieelservice. „Letterlijk, de muren kwamen langzaam op mij af, maar ook figuurlijk had ik ruimte nodig. Ik wilde zelf kunnen beslissen en oplossingen bedenken. Verantwoordelijkheid nemen, daar gaat mijn hart sneller van kloppen.

Nu ik ondernemer ben, geef ik mijn werknemers die ruimte. Wie van zijn werk houdt, wil toch laten zien wat hij kan. Daar hoort zelf je werk indelen bij en je eigen verantwoordelijkheden hebben; voelen dat je vertrouwd wordt als expert in jouw vakgebied.

Mijn collega's zijn de succesformule, het hart van ons bedrijf, ik wil dat zij het naar hun zin hebben en zich gewaardeerd voelen.”

voorkomen we juist problemen. Dat is waar we energie van krijgen. Dat is wat zorgt voor tevreden klanten.” semteq.nl

ADVERTENTIE

Van geen idee naar energielabel C Vanaf 1 januari 2023 moeten kantoren in Nederland groter dan 100 m2 minimaal energielabel C hebben. Die datum komt met rasse schreden dichterbij, maar veel bedrijven voldoen nog niet aan de eisen. “Heel veel bedrijven hebben geen label laten registreren en weten dus überhaupt niet waar ze staan. Wij kunnen ze hierbij goed verder helpen’’ zegt Teake Damstra algemeen directeur van Koninklijke Damstra Installatiegroep aan de digitale Teams tafel met stagiair Jeroen Rinsma.

Damstra rekent even voor. “Ongeveer 60 procent van de bedrijven in Nederland die onder deze regeling valt, heeft nog niks gedaan om aan de voorwaarden te voldoen. In Noord-Nederland gaat het dan om 60 procent van 12 duizend bedrijven. Dat komt neer op 8 duizend bedrijven die in minder dan twee jaar tijd hun energielabel naar een ander niveau moeten tillen.”

Met alle kennis en kunde aanwezig binnen Damstra op het gebied van verduurzaming kunnen ze bedrijven helpen de juiste stappen te zetten richting een C-label. Maar dan moeten bedrijven wel weten dat er op korte termijn actie nodig is en ze zo snel mogelijk bij Damstra moeten aankloppen. Daar komt Rinsma in beeld.

Als onderdeel van zijn stage voor de hboopleiding Commerciële Economie helpt hij Damstra om de urgentie bij bedrijven in de regio onder de aandacht te krijgen.

Kort dag “Het is kort dag, dus belangrijk dat ondernemers aandacht besteden aan dit onderwerp”, geeft Rinsma aan. “Hoe sneller ze in actie komen, hoe beter. Het kan vervelende consequenties hebben voor bedrijven die op 1 januari 2023 niet aan de voorwaarden voldoen. In principe mogen gebouwen dan niet meer als kantoor worden gebruikt, wat een enorm nadelige invloed kan hebben op het productieproces. Er bestaat een

mogelijkheid dat de datum nog wordt opgeschoven om bedrijven meer tijd te geven, maar zeker weten doe je dat niet. Dus zekerheidshalve is het verstandig zo snel mogelijk de boel in gang te zetten.”

Damstra vult aan. “Er zijn op dit moment problemen met de teruglevering van zonneenergie aan het elektriciteitsnet. Het netwerk is overbelast door het massale gebruik van zonneenergie en het terugleveren aan het net. Er is daarom in Friesland een terugleverbeperking.

Bedrijven zullen met zo’n beperking niet gauw geneigd zijn aan zonnepanelen te beginnen. We hebben dit aangekaart bij het ministerie, maar of het ook leidt tot een aangepaste datum of andere afspraken moet nog blijken. Tot die tijd staat 1 januari 2023 vast als datum waarop de bedrijven energielabel C moeten hebben.”

Damstra denkt mee De Koninklijke Damstra biedt bedrijven in de Noordelijke provincies de helpende hand.

Rinsma: “Wij gaan brieven sturen, mailen, bellen en geven er aandacht aan op onze website en social mediakanalen. De missie en visie van Damstra is om mensen te helpen duurzaam te leven, dus wie kan ondernemers nou beter helpen hiermee dan Damstra. We kunnen ze helpen in het proces en daarover meedenken. Welke subsidies zijn er en wat zijn de

Jeroen Rinsma en Teake Damstra belastingvoordelen, maar vooral ook, moet er dubbel glas komen, isolatie, en/of zonnepanelen et cetera. Daar weten we alles van en kunnen we bedrijven de helpende hand bieden. En voor de zekerheid zeg ik het nog een keer. Heb je een bedrijfsruimte die binnen deze regeling valt, begin dan liever vandaag dan morgen informatie in te winnen.” damstra.nl

Slecht verlichte ruimtes waar mensen graaien in bakken met muffe kleding en langs ouderwetse, eikenhouten meubels schuifelen. Een wat viezige winkel voor klanten met een klein budget. Is dat wat het woord ‘kringloopwinkel’ bij je oproept?

Onterecht: de kringloop van tegenwoordig is hip, happening en hét voorbeeld van maatschappelijk en ecologisch verantwoord ondernemen.

Tekst Willy Schouwstra Foto Mariska de Groot

KRINGLOOPWINKEL VIEZIG? WELNEE en modern recyclebedrijf, een exporuimte van start-ups, een opleidingsplek en een plaats waar iedereen de kans krijgt zijn of haar talenten in te zetten in een passende werkomgeving: de 8000 vierkante meter grote Recycle Boulevard van Omrin Estafette is landelijk een lichtend voorbeeld in dit opzicht. ,,Dit is een heel relevante plek in Leeuwarden, zowel qua milieu als maatschappij.”

E

Wie binnenstapt bij de Recycle Boulevard in de Friese hoofdstad loopt via een wand vol kunstwerken de eerste huiskamer al binnen. Verwacht hier niet uitsluitend lange rijen stoelen en banken: alles is met zorg en volgens thema’s gerangschikt. Modern, uit grootmoeders tijd, strak of juist kleurrijk; de verschillende hoeken nodigen uit en inspireren. Via meubels, boeken, speelgoed, bedden, kasten en huisraad kom je achter in de grote ruimte bij de kleding, een populaire afdeling waar je voor een paar euro kekke bloesjes, broeken of ander textiel op de kop kunt tikken.

Het meest verrassend is het originele aanbod. Kussens gemaakt van stropdassen, tuintafeltjes waarin je stoelpoten of delen van oude fietsen herkent, kunstwerken van allerlei hergebruikt materiaal; hoe beter je kijkt, hoe meer je ziet.

Alfons Sanders, manager recycle van Omrin Estafette, het gemeentelijke afvalverwerkingsbedrijf waarvan de Recycle Boulevard onderdeel is, zit glunderend in zijn kantoor.

Onlangs werd zijn werkruimte opnieuw ingericht door een student van een designopleiding die stage loopt bij het bedrijf.

Uitsluitend spulletjes uit eigen winkel worden gebruikt voor de kantoren van de medewerkers.

RESTYLEN EN UPCYCLEN Van de benaming ‘kringloopwinkel’ wil hij niet weten: de juiste omschrijving is recy-

clewinkel. ,,Niet alleen klinkt dat eigentijdser; we zijn gewoon zoveel meer dan een kringloop. Natuurlijk, we verkopen spulletjes opnieuw die nog goed zijn. Maar daarnaast restylen en upcyclen we dingen en gebruiken we aangeboden goederen als grondstof. We proberen onze afvalstroom zo klein mogelijk te houden.”

De populariteit van tweedehandswinkels neemt de laatste jaren een grote vlucht.

Toch zijn er nog mensen die tweedehands associëren met ‘viezig’, aldus Sanders. ,,Dat imago willen wij afschudden. Mensen zijn vaak aangenaam verrast als ze voor het eerst komen en zien dat ze hier bijvoorbeeld een prima wasmachine of computer kunnen kopen. Misschien niet het nieuwste model, maar wel van top tot teen nagekeken en met drie maanden garantie.”

Behalve het commerciële succes van kringloopwinkels – er zijn er meer dan duizend in Nederland met een geschatte omzet van ruim 250 miljoen euro per jaar – is het vooral het sociale aspect dat de winkels zo bijzonder maakt. De werknemers, het overgrote deel is vrijwilliger, komen uit alle culturen, milieus en achtergronden.

Mensen die werken met behoud van uitkering, mensen met ‘afstand tot de arbeidsmarkt’, gepensioneerden of zij die naast een betaalde baan werken, ex-gedetineerden, ex-verslaafden; het is een bonte mengelmoes. ,,Het maakt mijn werk inspirerend én intens”, aldus Sanders. ,,Soms komen er maar vier mensen opdagen van de tien die ik op mijn lijstje heb staan.”

Daar komt het sociale aspect van het bedrijf dan ook duidelijk om de hoek kijken.

Eigen verantwoordelijkheid? Zeker, maar er wordt altijd contact gezocht met iemand die niet verschijnt. Gaat het wel goed? Wat weerhoudt de werknemer ervan om te komen? ,,Ik wil weten hoe het met iedereen is. Ook in de periode dat we vanwege

3 2 D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21

Betrokkenheid Omrin Estafette werkt samen met een keur aan opleidingen en bedrijven. Alle geledingen van het bedrijf ademen het gedachtegoed van maatschappelijke betrokkenheid en circulaire economie. Een kleine greep: studenten van D-Drive (Friesland College) helpen mee met het stylen van de winkel, terwijl hun collega’s van de opleiding meubelontwerp van afgekeurde goederen nieuwe producten maken. Friesland College EXTRA heeft in de Recycle Boulevard drie leslokalen, de studenten kunnen de geleerde theorie meteen in praktijk brengen in de winkel.

Er wordt samengewerkt met uiteenlopende ketenpartners: producenten, overheid, start-ups en innovators. Door ‘upcyclen’ worden er nieuwe producten gemaakt met een veel hogere waarde dan het oorspronkelijke materiaal. A House of Happiness naait bijvoorbeeld gordijnen van de snijresten van nieuwe stoffen, maar ook woonkussens en gordijnen van afvalstof. Wurkjouwer maakt stoere woonitems van afval dat anders in de container zou belanden.

De Eethoek bereidt broodjes, soep en taartjes zonder verspilling van voedsel. In het team werken onder anderen statushouders die werkervaring opdoen en mensen in een re-integratietraject.

Stadshout Leeuwarden redt gekapte bomen uit Leeuwarden en omstreken van de versnipperaar. Deze sociale onderneming wordt gerund door twee jonge, gepassioneerde ondernemers die het hout van de gekapte bomen uit de stad een tweede leven geven en er circulaire producten van maken voor in en om het huis.

de pandemie gesloten waren, hielden we nauw contact. Onze betaalde krachten hebben tijdens de eerste lockdown veel gewandeld met vrijwilligers. Even checken, even bijpraten, mensen door een lastige periode heen helpen. De tweede lockdown was in de donkerste periode van het jaar. Toen zijn we hier gaan klussen, verven en opruimen met iedereen die dat wilde.”

ALFONS SANDERS

LEEPROCES Hij werkt met een diverse en ook kwetsbare doelgroep, beseft Sanders zich terdege. ,,De weg naar werk is daarom geen doel op zich.

Er zijn bij ons veel mensen die simpelweg thuis zouden zitten als ze hier niet rondliepen. Ritme, regelmaat, een sociale context en het gevoel dat het ertoe doet dat je er bent: het zorgt ervoor dat je gezond blijft, zowel lijfelijk als in je hoofd. Betaald werk is nou eenmaal niet voor iedereen weggelegd.”

De manager praat snel en met passie zodra hij vertelt over zijn personeel. ,,Belangrijk punt is dat we niet de omstandigheden aanpassen aan wie hier werkt, dat gebeurt buiten het bedrijf namelijk ook niet. We willen empoweren, niet pamperen. Maar je mag hier wél op je snufferd gaan, meerdere keren ook. Hier kun je alles in een veilige context uitproberen, we gunnen iedereen het leerproces. Je draagt bij naar vermogen, en élke bijdrage is relevant.”

Voor iedereen wordt de optimale plek binnen het bedrijf gezocht, wil hij benadrukken. ,,Sommigen kunnen de grootte van de Recycle Boulevard niet aan, die levert te veel prikkels op. Dan kunnen ze bijvoorbeeld bij een kleinere vestiging van de Estafette aan de slag.”

Toen de winkel na de lockdown weer open mocht, was hij ‘ramvol’. ,,Het was een schatkist”, vertelt de manager. ,,We hebben heel veel spullen gegund gekregen. En wat was >>

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 3 3

ADVERTENTIE

Bouwen op basis van gelijkwaardig samenspel Al bijna 100 jaar realiseert Lont woningen, kantoren, bedrijfsruimtes, agrarische gebouwen en beheert en verduurzaamd Lont bestaande woningen. Een kernwoord daarbij is verbinding. „Zonder verbinding hangt alles als los zand aan elkaar”, zegt Jetze Lont, algemeen directeur.

Dat geldt voor bouwconstructies, maar ook voor alle partijen die bij de bouw betrokken zijn, zoals klanten en ketenpartners. Alle radartjes moeten gezamenlijk een soepel lopend geheel zijn. Alleen zo creëer je het meest waardevolle eindproduct.

Gerard van der Duim, directeur, voegt toe: „waardevol heeft te maken met de beleving van de bewoner of gebruiker. Dan denk je aan klanttevredenheid. Wij leggen de lat iets hoger.”

Bouwen is geen doel op zich „Je moet de focus houden op wat echt belangrijk is, waar het om gaat”, zegt Jetze. „Bij een gebouw is het gebouw niet het doel. Het is een middel. We bouwen de plek waar je kunt werken of wonen.

Dat is wat we doen. Met onze bouwwerken creëren we een leefbare samenleving.”

Rentmeesterschap is een belangrijk kernwoord bij Lont. „We hebben onze aardbol in bruikleen en we geven het weer door. Daarvoor moet je blijven zoeken naar nieuwe, betere en duurzame bouwmethoden. De techniek schrijdt voort en het is aan ons om per bouwproject verantwoorde keuzes te maken. Standaardwerk bestaat niet, maatwerk wel.”

Sociale innovatie Rentmeesterschap betreft niet alleen duurzaamheid. „De samenleving is in beweging.

Wij moeten meebewegen en innoveren.” Gerard vertelt hoe hij meer en meer werd geraakt door de toenemende vereenzaming, vaak, onder ouderen.

Daar wilde hij iets aan doen. Zijn zoektocht bracht hem in contact met Joren van Dijk, omgevingspsycholoog. „We zijn te veel gaan bouwen voor specifieke doelgroepen; voor starters, voor jonge gezinnen, voor ouderen. ’s Avonds trekken we de deur dicht en we hebben, gechargeerd, geen idee wie de buren zijn. Is dat wat we willen of willen we met elkaar leven; in contact staan met anderen? We willen verbinding, ook met andere groepen in de samenleving.

Daarvoor moet je samen wonen, elkaar treffen op dat ‘sociale bankje’ voor je huis. De natuurlijke

„Wat vindt u belangrijk als toekomstige bewoner, als omwoner, vroegen we? Recreatie, groen, het gevoel van natuur in je woonomgeving. De resultaten zijn verwerkt in het plan De Treffe Heerenveen. Ik bouw, jij bouwt, wij bouwen, samen creëren. Customer Intimicy, noemen we dat. Dat is onze werkwijze.” Impressie: TWA Architecten

behoefte van de mens moet uitgangspunt zijn van het ontwerp.”

‘We hebben onze aardbol in bruikleen en we geven het weer door. Daarvoor moet je blijven zoeken naar nieuwe, betere en duurzame bouwmethoden’ De achterdeur naast de voordeur Samen met gelijkgestemden is vanuit Lont Kluer opgezet. Groen en de mens staan centraal. Vanuit

verschillende disciplines zijn de zes bouwstenen voor woongeluk ontwikkeld. Zes elementen die bijdragen aan ons emotionele welbevinden. „In Heerenveen, ons eerste Kluerproject, hebben we de ‘achterdeur’ naast de voordeur geplaatst. Wie naar buiten gaat, ontmoet de buren. Vanuit elkaar kennen, kunnen we er voor elkaar zijn. Misschien is dat ook iets wat corona ons heeft geleerd. Hoe belangrijk het is dat je even de helpende hand uitsteekt; een boodschap voor elkaar doet.”

Ontspanning, groenvoorziening en bewegen, zijn andere welzijnsingrediënten en terug te vinden in het ontwerp. „De vergrootte watertoevoer door de opwarming van de aarde vraagt ook om meer groenvoorzieningen. Ruimte voor water en wooncomfort is goed te verbinden.”

Verantwoordelijkheid Een bouwsteen van welzijn is invloed hebben.

Lont voert dat door, niet alleen naar de eindgebruiker van hun bouwwerken, maar ook naar het personeel en hun partners in het bouwproces. „Wie werkt bij Lont mag mee op ontdekkingsreis naar vernieuwing in de bouwwereld. Dat betekent een hoge mate van zelfstandigheid, de kans om invloed uit te oefenen en je blijven ontwikkelen als mens en als professional. „We nemen mensen niet aan om de plek waar ze staan, maar waar we denken dat ze kunnen komen. Leergierigheid en proactief denken is belangrijk. Hier werk je met eigen verantwoordelijkheid in gelijkwaardigheid.” „Op dezelfde wijze staan we in relatie met onze toegewijde partners. In langdurige relaties bouw je samen iets op dat leidt tot een mooiere omgeving.”

De foto’s laten goed de ruime opzet van de 61 woningen zien. Naast veel groen zijn er kleinschalige clusters ingepast om contact met buren te stimuleren. Met de verscheidenheid aan planten wordt de biodiversiteit gestimuleerd. Impressie: TWA Architecten

www.lont.nl www.kluer.nl

>>

het druk! De goederen gingen de winkel sneller uit dan wij ze konden aanvullen.”

ERETITEL Afvalverwerker Omrin, waarvan de Recycle Boulevard van Estafette deel uitmaakt, werd in 2020 uitgeroepen tot duurzaamste bedrijf van Nederland, een eretitel die met trots gedragen wordt. De kringloop als het reguliere alternatief voor elke nieuwe aanschaf: manager Alfons Sanders ziet het wel gebeuren. ,,Consuminderen is hip. Je ziet dat er een verandering gaande is van een productnaar een dienstenmaatschappij. Oudere generaties wilden een auto, de jongeren van nu zoeken mobiliteit. De aanschaf van een stereotoren is ingeruild voor een abonnement op Spotify. Het systeem van groei en productie, meer en meer, heeft zijn langste tijd gehad. Ook de jongeren moeten straks nog een wereld hebben.”

Uitdaging daarbij is wel dat de reguliere retail de herverkoop ook begint te ontdekken. Zo heeft textieldiscounter Zeeman in een aantal filialen een deel van de winkel ingericht met tweedehands kleding en verkoopt Ikea geretourneerde meubelen voor een lage prijs. Sanders ziet het niet als een bedreiging, maar als ‘de beste keuze voor de wereld die een retailer kan maken’. ,,Het blijft ook productgeoriënteerd, terwijl wij ons op de mensen richten.”

Het systeem van productie en groei heeft zijn langste tijd gehad.

Ook de jongeren moeten straks nog een wereld hebben ,,Hier wordt echt gekeken naar wat je kunt en wat je kwaliteiten zijn. Je achtergrond doet er niet toe, er is geen hiërarchie en men respecteert elkaar.”

Je zou Ottenhoff een lokale beroemdheid kunnen noemen. Twee keer was hij al in televisieprogramma’s te zien: bij Paleis voor een prikkie, waarin het illustere duo Frank en Rogier huizen opnieuw inricht met spullen uit de kringloop, en in de documentairereeks De kracht van de kringloopwinkel, uitgezonden door de VPRO. Bovendien prijkt zijn beeltenis op

de Omrin-vrachtwagens die door de stad rijden.

Hij is gepokt en gemazeld in zijn werk, maar kan zich toch nog verbazen over dingen die hij aantreft tussen de aangeleverde goederen. ,,Een dildo of vibrator, dat komt weleens voor, en ik heb ooit een zak gebruikt kattengrit geopend.” Gelukkig zijn dit uitzonderingen; er komen ook schatten voorbij zoals designmeubels, kunst en oud keramiek. Uiteindelijke vinden nagenoeg alle spullen op welke manier dan ook hun weg weer in de cirkel die kringloop heet.

LEERMEESTER Binnen de Recycle Boulevard werken drie zogenoemde leermeesters: één in de circulaire werkplaats, één in de winkel en één bij de inbreng en sorteer. Paulien de Graaf (44) vervult de laatste functie. Voorheen werkte ze als accountmanager, sinds een jaar is ze leermeester en docent omgangskunde en begeleidt en coacht vrijwilligers en stagiaires.

‘Dichter bij mijn eigen wezen’, zo omschrijft ze haar werk, dat in weinig lijkt op de commerciële werkwijze in haar vorige carrière. ,,Het enige zekere in deze functie is dat je dag niet volgens plan gaat lopen.

Ik kan daar goed mee dealen. Je moet er de humor van inzien, een beetje meebewegen. En soms even flink op je strepen staan, anders word je knettergek.”

Kringloop App Voor wie ook eens een kringlooprondje wil maken: alle kringloopwinkels van Nederland kun je nu terugvinden in een gratis app.

Met de Kringloop App zie je in één oogopslag welke winkels er bij jou in de buurt zijn. Ook vind je er openingstijden, beoordelingen, contactgegevens, foto’s en algemene informatie.

Op haar afdeling is het verre van de chaos die je zou verwachten op een plek waar de kleding met zakken tegelijk binnenkomt.

Twee vrouwen staan aan een flink bemeten tafel kleding te sorteren. Stapels broeken liggen netjes naast elkaar op een hoek. Alles waar geen gaten, vlekken of andere beschadigingen in zitten, kan de winkel in. Wat niet direct verkoopbaar is, wordt op een andere manier gebruikt. ,,Wij zijn een soort tweede familie voor de vrijwilligers. Ik bel regelmatig met mensen die niet kunnen komen. Om te horen hoe het gaat, om te zeggen dat ze gemist worden. Ik wil dat mensen gezien worden en dat ook voelen.”

BEROEMDHEID Elders in de grote winkel haalt Paul Ottenhoff (37) de stofzuiger door de ruimte waar het kleingoed wordt gesorteerd. Hij werkt al een kleine tien jaar als vrijwilliger bij het bedrijf en houdt zich bezig met styling. Ottenhoff kan het verhaal van leermeester De Graaf volmondig beamen:

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 3 5

ADVERTENTIE

Julius van der Werf innoveert: energie besparen met keramiek Tegelgroothandel Julius van der Werf is de snoepwinkel op tegelgebied, al 85 jaar. Maar de wereld verandert, ook Julius van der Werf. Bijvoorbeeld met het leveren van een duurzame en effectieve klimaatregelende tegelvloer. Ideaal in combinatie met een warmtepomp. Het is allemaal te zien in de Julius van der Werf Bouwshops en Showrooms in Groningen en Sneek.

Tegels zijn van alle tijden en veranderen mee met ons leven, met functionaliteit, mogelijkheden en met woontrends. Julius van der Werf laat de tegelwereld tot leven komen in de Bouwshops en Showrooms in Sneek en Groningen. Ze zijn nu al open, maar worden allebei in oktober, door corona later dan gepland, officieel geopend. Wie er binnenstapt, ondergaat een design, look & feelbeleving voor binnen en buiten. Inderdaad, het zijn snoepwinkels op tegelgebied. Maar het is niet alleen maar inspiratie: de shops zijn ook een kenniscentrum en de plek waar de tegelvakman alles vindt wat hij nodig heeft: techniek, gereedschap en assortiment.

Waarom opent Julius van der Werf in Groningen en Sneek de Bouwshops in een nieuw format? ,,De tegel staat meer in de belangstelling dan ooit.

Omdat het pure en duurzame producten zijn en de mogelijkheden voor binnen en buiten in ontwerp, kleur, motief, formaat en functionaliteit enorm zijn toegenomen. Voor iedereen en voor iedere ruimte hebben we tegels”, vertelt Rolf Haan, commercieel directeur van familiebedrijf Julius van der Werf. ,,Groningen is een dynamische stad waar veel gebouwd wordt. Het was voor ons een logische stap om op een goed bereikbare locatie in de stad een Bouwshop te

hebben waar de vakman terecht kan, ook nog voor hij naar een klus gaat. En we kunnen de vakman bedienen met advies, kennis en de nieuwste ontwikkelingen. We hebben de Bouwshops opgedeeld in drie ruimtes: het verwerken van tegels, de mogelijkheden van koelen en verwarmen en alles op gebied van design, look en feel omtrent de tegel. De vakman kan er alles halen wat hij nodig heeft om tegels te verwerken en vloerverwarming aan te brengen, hij kan er kennis opdoen en uitwisselen, hij kan zich laten adviseren en hij ziet wat er allemaal mogelijk is voor zijn klant. Dat is nodig, want de ontwikkelingen gaan hard en dat willen we graag laten zien”, vult sales manager Douwe-Jan van der Werff aan.

Klimaatregelende tegelvloer Rolf Haan: ,,Een van de ruimtes hebben we daarom speciaal ingericht rond verwarmen en koelen. Want een tegelvloer leent zich bij uitstek voor vloerverwarming in het hele huis. Daar komt in september een geweldig mooi systeem bij: de klimaatregelende tegelvloer. Het is een Duits systeem, dat we samen met de fabrikant in Nederland op de markt brengen. Het biedt een perfecte oplossing voor verwarmen en koelen voor iedereen die een warmtepomp in huis heeft

of krijgt. Een duurzaam en effectief systeem. We horen te vaak dat mensen die een warmtepomp in huis hebben, in combinatie met vloerverwarming, dat het huis niet aangenaam warm wordt. Dat is verleden tijd dankzij de klimaatregelende tegelvloer die geschikt is voor het hele huis.” ,,Technisch gezien: de vloer bestaat uit een geïsoleerde noppenplaat voor de leidingen met hierop een dunne cementdekvloer of vloeibare mortel. Hierop worden de ontkoppelingsmat en de tegels geplaatst. Het systeem is geschikt voor alle ruimtes en heel effectief. Wat het helemaal mooi maakt, is dat je de vloeibare mortel zelfs kunt laten gieten. Je hebt dan binnen een halve dag een zelf egaliserende zandcement vloer, die de ideale vlakke basis vormt om op te tegelen. Het is een techniek die veel werk, tijd en geld bespaart, dus vakman en consument hebben er baat bij.

In combinatie met een keramische tegel is het voor de eindgebruiker een schitterende vloer, die juist ideaal is bij een lagere watertemperatuur zoals je die hebt bij een warmtepomp. Daarom zijn we zo blij met dit systeem, want het aantal warmtepompen in Nederland neemt enorm toe.

En je hebt er het jaar rond plezier van, want je kunt in die combinatie met een warmtepomp, je huis verwarmen én koelen. Mede vanwege de goede geleidende eigenschappen van tegels bespaar je daarmee op de energiekosten en het comfort in huis neemt toe. Klimaatregelend voor het hele huis, want door de beperkte dikte en isolerende en geluiddempende werking van de vloer is hij ook heel geschikt voor de verdieping.

Door de enorme keuze in tegels, is er voor iedere ruimte een geschikte tegel te vinden, die in functionaliteit en uitstraling passend is. Tegels op de vloer inclusief vloerverwarming en vloerkoeling voor woonkamer, keuken, slaapkamer, werkkamer en badkamer.“ Gaat Julius van der Werf, de tegelgroothandel, met de nieuwe Bouwshops ook de consument rechtstreeks bedienen? Rolf Haan: ,,Nee, de Bouwshops zijn er alleen voor de professional, voor de tegelvakman, de installateur, de aannemer, de architect. Julius van der Werf is al 85 jaar een tegelgroothandel die in heel Nederland levert en adviseert en dat blijven we.

We zitten in Sneek en Groningen niet voor niets op locaties die juist voor de vakman in die omgeving goed bereikbaar zijn. We willen al die vakmensen nog beter bedienen zodat zij hun klanten kunnen adviseren over alle mogelijkheden van tegels, in techniek, assortiment en mogelijkheden. www.juliusvanderwerf.nl

Rolf Haan

ADVERTENTIE

Zonwering, raamdecoratie in COOL|YELLOW „Wat is het doel van een showroom? Geen onredelijke vraag als je plannen hebt voor een volledig vernieuwde showroom. Het antwoord was verrassend duidelijk door zijn eenvoud. Een klant moet in de showroom tot een weloverwogen keuze komen. Hoe de showroom was ingericht, voldeed niet meer. Het moest dus anders, maar hoe?”

Paul Olijve, directeur van De Haan Westerhoff en COOLYELLOW

Ondernemen met vertrouwen Aan het woord is Paul Olijve, directeur van De Haan Westerhoff en COOLYELLOW. Paul is een echte ondernemer. Hij ruikt de kansen en is een doorpakker met lef en vertrouwen. Zo had het bedrijf eens een ton geïnvesteerd in een automatiseringsproject, toen een drietal medewerkers zijn kantoor kwamen binnenlopen. „Ze wilden toch even met me praten. Nou, ga zitten, koffie erbij. Toen kwam het hoge woord eruit. ‘We denken toch niet dat de nieuwe planningssoftware ons gaat helpen’. Al onze medewerkers zijn professionals die met liefde en passie werken aan een mooi product. Als zij zeggen ‘we kunnen er niets mee’, dan moet ik in actie komen. We zaten toen net in de bouwcrisis, planningssoftware was nog een noviteit, maar we hadden de voordelen ervan wel op ons netvlies.

Dan neem je het verlies en ga je door. Vandaag de dag is planningssoftware een onmisbare post op onze begroting.”

125 monteurs door heel Nederland Met die ondernemende daadkracht is het bedrijf snel uitgegroeid tot een onderneming met 6 vestigingen, 60 servicebussen en 15 hoogwerkers.

Dagelijks zijn onze 125 servicemonteurs door heel Nederland te vinden. „We leveren en monteren grote zakelijke projecten. Denk aan

gemeentehuizen, scholen en kantoren. Daarnaast doen we het onderhoud en service. Waar ons hart ook naar uit gaat, is de particuliere sector. Voor hen hebben we onze nieuwe showroom ontworpen.”

Showroom 2.0 „Een rolluik, een lamellendak, een windblocker, buitenzonwering of, bijvoorbeeld, een terrasscherm zijn aankopen die voor langere tijd het aanzien van je woonomgeving bepalen. Als klant wil je vooraf een realistisch idee krijgen van hoe het er op je huis, in je tuin of op de veranda uit komt te zien. Zonwering gaat immers niet alleen over verkoelen, isoleren, verduisteren, uw interieur beschermen tegen verkleuring, het design moet ook een lust voor uw oog zijn. Onze showroom is ruim opgezet en overzichtelijk ingericht. Je kunt de producten niet alleen zien, maar ook beleven.”

COOLYELLOW website 2.0 Het succes van de showroom vroeg om een vervolg. „Een oriëntatie begint vaak bij een digitale verkenning. Ook daarin kun je klanten tegemoet komen. We maakten onze nieuwe site intuïtief, duidelijk en ook vooral met beleving van onze producten; beelden aangevuld met een korte uitleg in duidelijke taal.

„Aan slechte kwaliteit doen we niet, maar wel aan verschillen in kwaliteit en functionaliteit. Die hebben wij in categorieën onderverdeeld. Dat is overzichtelijk. Bij elk onderdeel weet je of het goed, beter of best is. Vorig jaar is de nieuwe showroom geopend en wat we dachten wordt bevestigd. Onze klanten zijn enthousiast en ze hebben na een bezoek genoeg ‘tools’ om een weloverwogen keuze te maken. ”

dehaanwesterhoff.nl www.cool-yellow.com

De pandemie leerde ons Min of meer per ongeluk werd nog iets belangrijks ontdekt. „Door de coronamaatregelen moeten we mensen op afspraak uitnodigen. Het voordeel is dat onze adviseurs hun aandacht niet meer hoeven te verdelen onder klanten. ‘Ik kom zo bij u’, is niet meer aan de orde. Zowel wij als onze klanten ervaren dat als zeer prettig. Deze wijze van werken gaan we daarom handhaven na deze pandemie.”

ADVERTENTIE

De toekomst start met de Nieuwe Groninger Woning Er wordt te weinig regiospecifiek gebouwd, terwijl de vraag naar typisch Groninger woningen en gebouwen toeneemt. Met die constatering gingen een aantal initiatiefnemers, waaronder Hesco Bouw in Stadskanaal en DAAD Architecten in Beilen, aan de slag. Daarbij is nadrukkelijk gekeken naar circulaire en ecologische oplossingen en aardbevingsbestendig bouwen. Het resultaat is de Nieuwe Groninger Woning. Een woning die specifieke karakteristieke Groninger elementen in zich heeft, ecologisch en circulair is en door de manier van bouwen, namelijk houtskelet, aardbevingsbestendig.

De Nieuwe Groninger Woning is gebaseerd op een aantal pijlers. Zo is het van en voor de Groninger bodem, bij de bouw wordt daarom zoveel mogelijk gebruik gemaakt van lokale materialen. Daarnaast is gekozen voor de Groninger architectuur, sober en nuchter met oog voor de gebouwde omgeving. „De houten delen worden typisch Gronings rood, met witte elementen”, geeft architect Titus Mars van DAAD aan.

Gezond binnenklimaat De Nieuwe Groninger Woning is gezond en comfortabel. Mars:„ De woning kent een gezond binnenklimaat, doordat er damp-open wordt gebouwd, met behulp van natuurlijke isolatiematerialen. Dat leidt bijvoorbeeld tot langzamere opwarming en afkoeling van de woning, waardoor er sprake is van minder temperatuurswisselingen. Daarnaast zijn de woningen geluidsisolerend.”

Verder worden de woningen ecologisch en CO2 neutraal gebouwd. „De woningen veroorzaken daardoor geen milieubelasting voor de omgeving en zijn toekomstbestendig. Mede dankzij het gebruik van natuurlijke en circulaire materialen, vraagt de woning minder onderhoud en lagere exploitatiekosten. Bijna alle materialen die worden gebruikt zijn remontabel en te hergebruiken. Daarmee vertegenwoordigt de Nieuwe Groninger Woning toekomstwaarde.”

Ralf Holthuis van Hesco Bouw: „Het idee is ontstaan uit woningen die door ons gerealiseerd worden in ’t Zandt. De realisatie hiervan is inmiddels gestart. Het project voldoet niet alleen aan bovenstaande elementen, toekomstige bewoners hebben ook inspraak gekregen in welk type woning ze straks gaan wonen. Daarbij is nadrukkelijk rekening gehouden met de bebouwde omgeving.”

Specifiek Gronings En dat is precies zoals initiatiefnemers, naast DAAD Architecten en Hesco Bouw, zijn dit de onafhankelijke adviseurs Gert Jan Doornbos en

Artist impression Nieuwe Groninger Woning.

V.l.n.r.: Ralf Holthuis, Hans Klünder, Titus Mars, Gert-Jan Doornbos en Theo Adema.

Theo Adema, die kennis hebben van de corporatiewereld en Hans Klünder van M3 Energie en verantwoordelijk voor de installatieconcepten, het voor ogen hadden. „De materialen raken op en de CO2 uitstoot is te hoog, wij vinden dat we daar iets mee moeten doen”, zegt Titus Mars van DAAD. Het is een gegeven dat het architectenbureau al vele jaren bezighoudt. Voor een project in Drenthe ontwierp het bureau al een Drentse woning die bijna volledig circulair/bio based is en waarvan de eerste woningen binnenkort worden opgeleverd. „De kennis en ervaring die we daar hebben opgedaan, hebben we meegenomen naar de Nieuwe Groninger Woning.”

Landschap Omdat er door ons een aantal verschillende Groninger woningen zijn ontwikkeld, kunnen ze in allerlei omgevingssituaties worden toegepast. „Je kunt denken een woonwijk”, zegt Ralf Holthuis van Hesco Bouw, “maar ook in lintbebouwing komt de woning goed tot z’n recht.

We kunnen met de Nieuwe Groninger Woning invulling geven aan elk stedenbouwkundig vraagstuk, waarbij voorop staat dat de inpassing nadrukkelijk is afgestemd op het Groninger landschap.”

Trots „In ’t Zandt komen tien unieke woningen”, gaat hij verder. „Bewoners moesten hun bestaande woningen vanwege aardbevingsschade verlaten, maar ze kregen wel de mogelijkheid om in hun eigen omgeving, in een nieuwe woning, te blijven wonen. Uit gesprekken bleek dat deze bewoners het belangrijk vinden dat ’t Zandt ’t Zandt moet blijven. Ze zijn trots op hun omgeving en willen

graag in een huis wonen dat daar bij past.

Kortom, ze waren op zoek naar een woning die kenmerken van de Groninger architectuur in zich heeft. Een gedachte die dus blijkbaar niet alleen bij onze vakgenoten leeft. Daarnaast werd duidelijk dat het verlangen naar duurzamer wonen onmiskenbaar leeft. De Nieuwe Groninger Woning voldoet daaraan.”

Belangstelling groeit Nu de eerste contouren van de nieuwbouw in ‘t Zandt zichtbaar wordt, groeit de belangstelling vanuit de markt. „Diverse corporaties hebben interesse getoond en zijn enthousiast over het idee achter en de uitvoering van de woningen.

Daar zijn we blij mee, want je moet altijd maar afwachten hoe het wordt opgepakt. Zelf hebben we geen enkele twijfel. Circulair/bio based bouwen heeft de toekomst en als dat ook nog kan met een typisch Groninger Woning, dan is dat winst. De toekomstige bewoners in ’t Zandt zien er naar uit.”

Zowel Mars als Holthuis zijn ervan overtuigd dat de Nieuwe Groninger Woning voldoet aan datgene waar de markt naar op zoek is. „We moeten anders naar de wereld kijken en daarbij past een zorgvuldige manier waarop we met onze grondstoffen omgaan. De bouwwereld speelt daarin een belangrijke rol en wij merken dat die gedachte steeds meer gemeengoed wordt. Niet alleen bij bedrijven die actief zijn in de hele bouwkolom, maar ook bij huurders, die heel enthousiast worden van circulair/bio based bouwen.” www.groningerwoning.nl

Ze noemen zich pragmatische wereldverbeteraars: Buro Bries in Groningen helpt bedrijven, organisaties en overheden om de wereld te verbeteren en met hun bedrijfsvoering en beleid maatschappelijke impact te hebben.

DE WERELD VERANDEREN

Tekst Yke Bremer Foto Mariska de Groot dviseurs Floor Kuipers en Yang Soo Kloosterhof van Buro Bries begrijpen dat ieder bedrijf winst moet maken om de eigen broek op te houden, maar ze streven ernaar ondernemers zelf te stimuleren om een maatschappelijke bijdrage te leveren, bijvoorbeeld op het gebied van de energietransitie, het verkleinen van de sociale ongelijkheid of het bieden van kansen aan mensen met weinig perspectief op de arbeidsmarkt.

A

YANG SOO KLOOSTERHOF

Buro Bries bestaat uit twaalf zelfstandige ondernemers, onder wie Kuipers en Kloosterhof die samenwerken in een coöperatie. Ze helpen organisaties en overheden met maatschappelijke opgaven en zetten ondernemerschap in als vehikel om dat te bereiken. ,,We willen dat ondernemers niet alleen de nadruk leggen op ‘ikke, ikke, ikke’ maar gaan denken in termen van ‘wij allemaal’. Hoe kun je met je bedrijf en ook als overheid iets bijdragen aan deze maatschappelijke ontwikkeling. Iedereen kan die kans pakken om iets extra’s bij te dragen. De wereld gaat er dan heel anders uitzien. Wij helpen nieuwe en bestaande bedrijven en overheden met verschillende projecten. We zien wat wel en niet werkt en geven adviezen over sociaal ondernemen”, legt Kuipers uit.

EFFECTIEF MIDDEL Volgens Yang Soo zien bedrijven steeds vaker in dat het niet alleen gaat om geld verdienen, maar ook om de vraag hoe je als ondernemer kunt bijdragen om de wereld een beetje beter te maken. ,,Ondernemers zijn innovatief , dus elk bedrijf kan dit op zijn manier doen. Daarbij hebben ze wel de hulp nodig van overheden. Je hebt elkaar dus nodig: ondernemers, organisaties en overheden. Het is belangrijk dat ze elkaar vasthouden en in het midden treffen.’’ ,,Ondernemerschap is een effectief middel om maatschappelijke vraagstukken op te lossen.

Dat vraagt van de overheden dat zij zich inspannen om een klimaat te scheppen dat sociaal ondernemerschap erkent en gemakkelijker maakt. Ze moeten bedrijvigheid aanjagen en stimuleren om mee te doen door betere regelgeving, subsidies te verstrekken en allianties aan te gaan.’’

De naam ‘sociaal ondernemerschap’ zou overigens niet eens moeten worden gebruikt, vindt Kloosterhof. ,,Ik vind het gek dat we het zo noemen. Het creëert een tegenstelling. Ik wil het hebben over ondernemers met oog voor de samenleving en de planeet waarop we leven. Je kunt heel goed winst maken en tegelijkertijd met je bedrijf ook werken aan een betere samenleving of een schonere omgeving.”

CHALLENGE Een voorbeeld van een manier waarop de overheid ondernemers kan ondersteunen is de Sociale Groningse Ondernemers Challenge. In

FLOOR KUIPERS

samenwerking met de gemeente Groningen ontwikkelde Buro Bries in 2017 de eerste Sociale Groningse Ondernemers Challenge. Ondernemers kunnen een idee aandragen waarin ze laten zien hoe zij hun maatschappelijke steentje denken bij te dragen. ,,Iedereen mag meedoen of je nu een bestaand of niet bestaand bedrijf bent”, zegt Kuipers. ,,Ze kunnen dan aanspraak maken op een startinvestering in de vorm van een microkrediet voor hun idee. In de afgelopen drie challenges hebben we zo 60 tot 70 ondernemers geholpen. Sommige plannen zijn succesvol en sommigen niet. Dat laatste is niet erg. Het is ook een leerproces om te zien wat wel en niet mogelijk is.”

In het zesjarige bestaan van Buro Bries zien de projectmanagers en adviseurs wel dat er

steeds meer mogelijkheden worden geschapen voor en en dat er groeiende interesse is in sociaal ondernemerschap. ,,De muur is dunner geworden. Je ziet in Groningen bijvoorbeeld dat er steeds meer weggetjes te bewandelen zijn binnen het ecosysteem van het sociale ondernemerschap. Ondernemers hebben een glijbaan nodig en je ziet dat er steeds meer regelingen komen waardoor er veel meer mogelijk is voor bedrijven die een maatschappelijke impact willen hebben.”

PUBLIEKE OPINIE De interesse voor het sociaal ondernemerschap neemt dan ook toe bij bedrijven, zien Kuipers en Kloosterhof. Voordeel bij het bedrijfsleven is dat ze in langere termijnen denken. ,,In de politiek wordt vaak in periodes van vier jaar beleid uitgestippeld, maar een ondernemer kijkt vaak veel verder. Kleine,

maar ook grote bedrijven als KLM en Shell zien dat als ze zo doorgaan met hun bedrijfsvoering ze het verliezen van de publieke opinie.

De burger zal meer en meer aandringen op duurzame oplossingen en sociale gerechtigheid.’’ ,,Grote, beursgenoteerde bedrijven hebben steeds vaker een chief society officer of een knop voor sustainability. Ze laten zien dat ze aan duurzaamheid en diversiteit doen. Op den duur zou zo’n knop of functie niet eens meer hoeven te worden vermeld, maar is het vanzelfsprekend dat het gebeurt. Maar of je nu groot bent of klein, iedere onderneming kan op haar eigen manier bijdragen aan sociaal ondernemerschap. En wij kunnen daarbij helpen. Je moet weten aan welke knoppen je moet draaien en de vinger van tijd tot tijd op de zere plek durven te leggen.”

D A G B L A D V A N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 17 J U N I 2 0 21 3 9

ADVERTENTIE

Verrassend veelzijdig, de mensen van Friso Bouwgroep Friso Bouwgroep bestaat 75 jaar en dat mag worden gevierd. Het verhaal van Friso is het verhaal van 550 mensen en hun mogelijkheid zich in het bedrijf te ontwikkelen. Zij zijn het goud van het bouwbedrijf. Pia, Michiel en Tom vertellen hun verrassende verhaal.

Friso Bouwgroep heeft een rijke geschiedenis die een mooi inkijkje geeft in hoe de bouw zich ontwikkelde vanaf 1946, het ontstaan van Friso.

In de loop van de jaren is het werkgebied fors uitgebreid en nam de diversiteit van diensten toe.Sinds 1992 heeft het bedrijf zijn hoofdkantoor in Sneek en vestigingen in Leeuwarden, Heerenveen, Groningen, Almere en Eibergen en fabrieken in Sneek en Leeuwarden.

Henk Dedden, algemeen directeur van Friso Bouwgroep: „We beheersen alle facetten van het bouwen en kennen daardoor een grote verscheidenheid aan mensen. Dat laatste is voor ons het goud van onze organisatie, daar ben ik trots op.”

Van zorg naar houtskelet Pia Dijkstra werkt bij een van de fabrieken van Friso Bouwgroep, Prefab Houkesloot in Leeuwarden. Het bedrijf is toeleverancier van geprefabriceerde bouwmaterialen. Van houten kozijnen, ramen en deuren tot houtskeletbouw en prefabbeton binnenwanden. In de fabriek staat Pia aan één van de werktafels voorbereidingen te doen voor prefab wanden. Iets dat ze een paar jaar geleden nooit had bedacht. Hoe is ze hier terechtgekomen? „Ik heb zeven jaar in de zorg met gehandicapten gewerkt en had het daar steeds minder naar mijn zin. We kregen steeds minder tijd voor onze patiënten en juist voor die aandacht was ik ooit de zorg in gegaan. Eén van mijn vrienden die hier al bij Houkesloot werkte, zei toen een keer tegen me, joh, dan kom je toch bij ons werken? Het was een grap, maar ik ging er toch over nadenken. Ik ben gaan kijken en uiteindelijk heb ik de stap gewaagd en ben, toen nog via een uitzendbureau, hier aangenomen. Ik wist natuurlijk niets van bouwen en heb eerst op kosten van het uitzendbureau een korte cursus via Friesland College gedaan en daarna ben ik hier vier dagen gaan werken en één dag gaan leren. Inmiddels ben ik bij Friso in dienst en na twee jaar net klaar met mijn opleiding voor

Pia Dijkstra

houtskeletbouw. Ik heb het echt naar m’n zin hier en heb nooit spijt gehad van de overstap. In september begin ik met mijn volgende opleiding voor technisch leidinggevende, omdat ik me meer wil verdiepen. Wat ik mooi vind is om te zien wat we met elkaar, met al die verschillende mensen samen, kunnen maken.”

Van timmerman naar calculator Michiel Meindertsma werd het bouwen met de paplepel ingegoten. Zijn vader zat al in de bouw als timmerman bij Friso Bouwgroep en zo werd Michiel ook timmerman bij Friso. Hij had het er prima naar zijn zin, tot een weekendje mountainbiken zijn leven veranderde. Een lelijke val betekende een gescheurde schouder en een lastig herstel. „Langzaam werd het me duidelijk dat ik mijn fysieke werk als timmerman, dat wat ik leuk vond, niet meer kon doen. In het reintegratietraject kwam naar voren dat ik wel geschikt was om iets anders binnen Friso kon gaan doen, bijvoorbeeld als calculator. Ik moest daar echt wennen hoor, want ik had het prima naar mijn zin buiten. Uiteindelijk heb ik het doorgezet en bij Friso de ruimte gekregen me om te scholen. 'Ik ben begonnen als leerling en kreeg binnen Friso de kans om direct de cursus te volgen. Dat viel me zwaar, want dat was in Nieuwegein en ik was reizen en daarbij op kantoor werken niet gewend. Inmiddels ben ik calculator en bereken ik dus wat collegatimmerlieden op de bouwplaats gaan maken.

Toen ik vroeger daar mijn werk deed, had ik nog wel eens zoiets van, die mensen op kantoor, wat doen die nou eigenlijk? Nu zie ik dat het allemaal nodig is om uiteindelijk iets gebouwd te krijgen.”

Denk je nooit meer aan je oude beroep? „Zeker wel en daarom wil ik uiteindelijk een stap zetten naar projectleider. Ja, dan moet ik een studie doen, maar dat zie ik wel zitten. Als het me lukt, dan kan ik theorie en praktijk combineren op de bouwplaats.”

Michiel Meindertsma

Vakmanschap van eeuwenoude verbindingen Tom Tijssen straalt als hij vertelt van de bijzondere klussen die hij mag doen als timmerman bij het gespecialiseerde restauratiebedrijf Jurriëns Noord in Groningen, dat sinds 2016 onderdeel is van Friso Bouwgroep. „De restauratie van de toren, de klok en wijzerplaten van de Martinitoren was één van de meest bijzondere hoor. Nee, dat had ik niet bedacht toen ik hier vijf jaar geleden als leerling begon, want ik had toen niet zoveel idee bij de bouw.” Tom kwam via het leer-en werkbedrijf waar hij zat, in contact met Jurriëns Noord en mocht als leerling aan de slag. „Ik moest gewoon doen wat me gevraagd werd, ik wist niets.

Langzaam ontdekte ik dat ik het wel mooi vond om in oude gebouwen rond te lopen en te ontdekken hoe ze in elkaar zitten. Ik heb drie jaar als leerling gewerkt en werk nu twee jaar als timmerman. Ik heb vooral geleerd door naar anderen te kijken en het dan zelf te doen. Gewoon doen en ontdekken. Wat ik het leukste vind? In kapconstructies van monumenten zien hoe de constructie in elkaar zit en oude of verrotte balken vervangen door nieuwe. Die verbindingen maken, een vakmanschap dat al eeuwenoud is.

Het idee dat gebouwen van honderden jaren oud, door wat jij doet, weer een hele lange tijd meegaan vind ik prachtig. Ik wil er nog veel over leren, me echt specialiseren in dit werk. Daarna wil ik anderen leren en laten zien hoe mooi dit werk is.”

Friso Bouwgroep is zoals je leest een veelzijdig bedrijf, dat veel mensen mogelijkheden biedt op een mooie toekomst. Wil je weten wat jij en Friso Bouwgroep voor elkaar kunnen betekenen? Kijk dan voor de openstaande vacatures op de website www.echtebouwers.nl

Tom Tijssen

ADVERTENTIE

Kwaliteit in roestvast staal voor de voedingsindustrie Berco in IJlst is een gespecialiseerde machinefabriek in roestvast stalen machines en apparaten voor met name de voedingsindustrie. De productieruimten zijn vergroot en verduurzaamd, de productie neemt gestaag toe. Oscar Poelstra en Feite van der Veen over passie voor techniek en de kracht van diversiteit in werk. machinepark op peil te hebben en te zorgen voor de juiste scholing van je mensen. Op dit moment ronden een aantal jongens daarom de cursus Hygiënisch Lassen af, die ingaat op de hoge eisen die aan onder andere tanks gesteld worden. Want ook in ons vak wordt steeds meer met machines en techniek gedaan, maar het is en blijft mensenwerk. Daarom ook zit ik een van de commissies van ROC Friese Poort, om mee te denken over hoe we meer jeugd bij techniek kunnen betrekken, want dat is van groot belang voor de sector en de omgeving.”

Oscar Poelstra en Feite van der Veen

Het meest opvallende aan de Trompmoledyk in IJlst is de veertien meter hoge productiehal van Berco. De totale productiecapaciteit van het IJlster bedrijf is verdubbeld, als laatste is het pand van de buren overgenomen. Het werk komt dan als vanzelf, zegt Feite van der Veen, samen met Oscar Poelstra eigenaar van Berco. „Als de locatie goed is en je hebt de mensen, dan komt het werk ook.”

Het veertien meter hoge middengedeelte van de machinefabriek is daarom een uitkomst, zegt Feite van der Veen. „We kunnen niet alleen meer produceren, we kunnen ook groter. Met deze nieuwe hal van 450 vierkante meter voorzien we in de toenemende vraag uit de industrie naar smallere maar hogere rvs- tanks. Ruimte is overal een issue, dus willen ze eerder de hoogte in dan de breedte. Kijk maar naar deze tanks”, wijst hij in de hoge hal. „Tien meter hoog, de eerste van een serie van vier tanks ten behoeve van reinigingsvloeistof. Wat tanks betreft kunnen we nu alles produceren van twee tot twintigduizend liter en een hoogte van zo’n 11 meter. We hebben het dak van deze hal direct goed geïsoleerd een alle heipalen voorzien van leidingen die zijn gekoppeld aan een warmtepomp. Met behulp van water dat we terugpompen in de grond, kunnen we in de winter verwarmen en in de zomer koelen.”

Diversiteit is het mooiste Het tekent Berco, dat nu zo’n dertig jaar bestaat.

Aanpakken is altijd het devies in IJlst. Doen wat je kunt doen. De afgelopen vijf jaar is er gestaag uitgebreid omdat de mogelijkheden er waren, de hallen zijn verduurzaamd en op het dak liggen

216 zonnepanelen om in de eigen energiebehoefte te voorzien en zelfs nog een deel terug te leveren aan het net. Ook als het gaat om het werk, is aanpakken het uitgangspunt en dat betekent dat de diversiteit van werk nog steeds wordt gekoesterd, benadrukt Van der Veen. „We zijn nog steeds een machinefabriek waar ze de hand niet omdraaien voor de breedte van het vak. We maken in opdracht allerlei producten in roestvaststaal en aluminium en onze mensen zijn net zo divers, vakkundig en gemotiveerd als het werk van ze vraagt. De klantvraag bepaalt, van tanks en apparaten tot machines, roerwerken, goten, zeg het maar. Klein, groot, stukwerk of serie. Een deel van de machines of machinedelen gaan zo naar de klant, soms monteren wij ergens ter wereld af wat we hier maken, andere monteren we hier compleet af en gaan daarna op transport. Wij vinden het van belang om die diversiteit en flexibiliteit in werk te houden, dat is onze kracht. Het houdt je expertise op peil en je voorkomt dat je in de problemen komt als in jouw smalle gespecialiseerde marktsegment de vraag wegvalt. En soms levert je dat hele mooie, bijzondere opdrachten, zoals de Rikka, één van de elf fonteinen die in het Culturele Hoofdstadjaar 2018 in Friesland zijn gemaakt naar ontwerp van internationale kunstenaars. Wij hebben meegewerkt aan de Onsterfelijke Bloemen in het centrum van IJlst en ieder keer als ik er langs fiets, voel ik trots. Het mooiste van iets maken, is als je iets moois kunt maken voor je omgeving.” „De voedingsindustrie, het gros van onze klanten, vraagt steeds meer kwaliteit en kwaliteitsbewaking. Daarom is het van belang om voortdurend mee te groeien met de klant, om het

De passie voor autosport „De afgelopen jaren heeft de uitbreiding en verbetering van onze productie centraal gestaan.

Nu is het tijd om onder andere de volgende stap in software en digitalisering te zetten en de kantoren aan te pakken, zowel voor de teken- en engineeringafdeling als de ontvangstruimte. Zo groeien we gestaag verder. Inmiddels werken we met 25 mensen, vast en inleen. Die groei mag wat ons betreft doorzetten, dus daarom zijn we voortdurend op zoek naar goede mensen, naar techneuten met passie. Een deel van onze mensen vinden we in de speedway. Oscar en ik zijn daar zelf gek van, we bouwen zelf onze auto’s en racen graag hobbymatig in Blauwhuis op het circuit.

Het is zo’n typisch wereldje waar mensen met passie en gouden handen elkaar treffen en de afgelopen jaren hebben we op die manier een aantal prima jongens naar ons toegehaald. Het vak leren doen ze hier wel, het gaat om de instelling, de passie en het technische gevoel.”

Vooruitkijkend, zegt Van der Veen, zet de groei in de markt door. Want buiten Europa wordt op steeds meer locaties voedsel geproduceerd en in Europa moeten veel fabrieken de komende jaren stevig inzetten op verduurzaming. En zo valt er ook in IJlst voor Berco dankzij veel trouwe opdrachtgevers in de voeding nog genoeg aan te pakken. www.berco-rvs.nl

42

donderdag 17 juni 2021

ADVERTENTIE

Bij MRM staat de menselijke maat voorop Onlangs verhuisde interim- en adviesbureau MRM naar een nieuwe en grotere locatie in Groningen. Het tekent de groei die het bureau doormaakt. Opdrachtgevers in met name de publieke sector doen graag een beroep op de specialisten van MRM. „En dan praat je over een breed scala aan functies”, legt Menno van der Keur uit. „Wij werken op basis van gelijkwaardigheid en dat spreekt opdrachtgevers aan”, voegt collega Robin Broekema er aan toe.

Werkplezier, kwaliteit, aandacht, humor en toewijding staan centraal bij MRM. „Wij vinden het belangrijk dat medewerkers plezier hebben in hun werk, zowel op ons kantoor als extern”, zegt Van der Keur. „Dat was in coronatijd wel eens lastig, omdat veel mensen die extern aan het werk waren thuis moesten werken. Als dat niet mogelijk bleek te zijn, konden ze naar ons kantoor komen. Die ruimte was aanwezig.”

tegelijkertijd is er heel veel te doen, zoals in gebiedsontwikkeling, milieu, duurzaamheid, energietransitie, omgevingswetgeving, het sociale domein en op het gebied van Arboveiligheid. Wij leveren graag een bijdrage aan deze vakgebieden met de juiste professionals, zodat uiteindelijk een win-win situatie ontstaat. Een situatie waarin MRM daadwerkelijk iets kan toevoegen binnen een interim- of adviesproject.”

Menselijke maat Het tekent de manier waarop MRM haar medewerkers bijstaat. „We werken met een vaste club mensen, die we zoveel mogelijk willen ondersteunen. We kennen elkaar goed, geven elkaar feedback en weten wat er bij onze opdrachtgevers speelt. Dit kunnen we, omdat we een relatief klein bureau zijn, waar we met korte lijnen werken en de menselijke maat voorop staat”, aldus Broekema.

Verhuizing De verhuizing is inmiddels afgerond, vanuit het nieuwe kantoor aan de Laan Corpus den Hoorn bevindt MRM zich op een prachtige zichtlocatie. „Een inspirerende omgeving met voldoende ruimte, een mooie stap vooruit voor ons bureau.

Dit is een omgeving waar sfeer, werkgeluk en toewijding nog beter tot uitdrukking kunnen komen.”

En dat merken opdrachtgevers wanneer ze in zee gaan met MRM. „Als bureau staan we in goed contact met onze opdrachtgevers. Het gaat immers altijd om het realiseren van de beste match, waarbij de opdrachtgever en onze collega zich goed moeten voelen. Wij bereiden onze mensen goed voor op het werk dat ze gaan doen.

En bieden, indien gewenst, ook trainingen en

Robin Broekema (l) en Menno van der Keur opleidingen aan. Dat leidt niet alleen tot tevreden opdrachtgevers, maar we helpen mensen op deze manier ook in hun werkcarrière.”

Schaarste Zowel Van der Keur als Broekema verwachten dat overheidsinstanties nu en in de toekomst volop gebruik blijven maken van de deskundige medewerkers van MRM. „Er is sprake van schaarste binnen diverse domeinen en

„Met elkaar willen we een bijdrage leveren aan de maatschappelijke ontwikkelingen”, besluit Van der Keur. „Daarbij is groei geen doel op zich.

Echter, zo blijkt, wanneer je de juiste dingen doet, groei je bijna automatisch. Dat heeft de afgelopen periode wel bewezen.” www.mrm.nl

ADVERTENTIE

Aan de slag bij TMS Holland! ,,Heel mooi om te zien dat het goed gaat in de bouwsector, dit is jarenlang anders geweest”, aldus Martijn Rolink, directeur TMS Holland, allround en onafhankelijk in bouwkundig advies. ,,Daarom verwelkomen wij graag nieuwe enthousiastelingen binnen ons team van Bouwkundig Inspecteurs en Energielabel Adviseurs.”

De economie en ook de bouwsector zitten in de lift en daar vaart TMS Holland wel bij. De vraag naar bouwkundig advies is enorm gestegen en door de invoering van de nieuwe regelgeving rond energielabels is er een mega toestroom van opdrachten.

Interne opleiding Martijn vertelt; ,,ik ben naarstig op zoek naar uitbreiding om onze markt goed te bedienen. Een enthousiasteling met ervaring in en met bouw en materialen is een goede start, nog mooier MBO Bouwkunde. Basis praktijkkennis is voldoende om hier te komen werken, de bouwinspecties en alles over energielabels leren wij de mensen intern. Om energielabel adviseur te worden bieden wij een gecertificeerde opleiding aan. Dus kom van die steiger af en stap in de afwisselende wereld van TMS Holland. Elke dag is anders, er is geen gebouw gelijk, je werkt zowel binnen als buiten, je ziet en spreekt veel mensen. We zijn vooral actief in Noord-Nederland als dienstverlener in de Bouw en Makelaardij zowel.”

Commitment TMS Holland beschikt over een gevarieerd

kwartet van inspecteur en adviseurs, elk met een eigen specialisme. “We opereren samen en gaan voor hetzelfde doel; continuïteit en kwaliteit leveren voor TMS.” Martijn; ,,die commitment hebben wij ook naar de markt. Wij hebben veel langdurige relaties met onze klanten, zij weten dat we objectief en betrouwbaar zijn en hun opdracht bij ons ‘veilig’ is. Zij weten dat we ons aan gemaakte afspraken houden. Wij willen mensen goed mogelijke manier onafhankelijk informeren.”

Passie Martijn heeft in 2010 het familiebedrijf overgenomen. Zijn grootste passie ligt bij bouwbegeleiding en kwaliteitsmonitoring. ,,Ik sta het liefst met mijn laarzen in de kleigrond te bakkeleien met een aannemer”. Op dit moment is Martijn bouwbegeleider bij de bouw van het grote AZC complex in Delfzijl; een miljoenenproject met 4 wooncomplexen met elk 19 woningen en twee servicegebouwen.

TMS bestaat al meer dan 30 jaar en is in de markt veel gevraagd als onafhankelijke partij. Een deskundige vlotte club die hard op zoek is naar

Martijn Rolink nieuwe mensen. Ben jij die enthousiasteling met basiskennis of affiniteit met de Bouwsector?

Bekijk de vacatures op www.tmsholland.nl en neem contact op via info@tmsholland.nl.

ADVERTENTIE

Installaties voor een energiepositieve toekomst „We staan voor een dubbele uitdaging”, zegt Marijn Douma, bedrijfsleider Breman Drachten. We hebben te maken met een woningtekort. Dat betekent bouwen. Aan de andere kant willen we onze wereld duurzaam doorgeven aan onze kinderen. Dat lijkt een tegenstrijdige opgave, maar wij denken dat we met een andere manier van werken twee vliegen in één klap kunnen slaan.”

„Prefab voorkomt ook afval op de bouwplaats; op de bouwplaats hoef je niks uit te pakken en ook geen afval weg te brengen. Het lijkt klein, maar in de praktijk is het een groot voordeel.”

„Onze overtuiging is dat je meer energie kunt teruggeven dan dat je verbruikt.”

Marijn Douma Energiepositief aan het werk „De kern is het creëren van een energiepositief woon-, leef- en werkklimaat. Onze overtuiging is dat je meer energie kunt teruggeven dan dat je verbruikt. Daarvoor moet je anders omgaan met energie en productiemiddelen. Nul op de meter, recyclen en innoveren. Doe je dat, dan ben je energiepositief.”Het gaat daarbij niet alleen over harde meetbare feiten zoals uitstoot. Ook welzijn, je prettig voelen en tevreden wonen en werken zijn doelstellingen van Breman.

Circulair Energiepositief voor de aarde betekent circulair werken. „Creëren, maar ook alles hergebruiken; circulair bouwen. Het kan als je op voorhand nadenkt over de gevolgen voor later. „Voor ons is dat de kern van duurzaamheid: je kinderen niet opzadelen met jouw afval. Ook dat is energiepositief. Het kan door zorgvuldig om te gaan met grondstoffen en energie, met de focus op zorg voor je omgeving.”

Plezier in het werk „Energiepositief heeft met werkplezier te maken.

Een belangrijke factor is kunnen groeien in je werk. Welke functie je ook bekleedt, bij Breman kun je altijd omscholen, verbreden, verdiepen of andere posities gaan bekleden.”, zegt Marijn. „We hebben ons eigen scholingsplatform en de Breman Academy.” „Een goed werkklimaat heeft ook met arbeidsomstandigheden te maken. Slim werken, fysiek je lichaam niet afmatten. We richten het werk zo in dat iedereen een veilige werkplek heeft; zowel fysiek als mentaal. Op die manier zijn we energiepositief voor onze opdrachtgevers.”

Meedenken en prefabricage Als je monteurs niet met zware componenten de trap op wilt laten lopen, moet je nadenken over

ergonomische alternatieven. „Wij werken met prefab componenten”, legt Marijn uit. „Dat heeft enorm veel voordelen. Al is het maar omdat je met prefab de transportbewegingen kunt verminderen. Dat is minder uitstoot, het is efficiënter en het kost minder. De componenten worden in de werkplaats geassembleerd. Dat kan allemaal op stahoogte met flexibele werkplaatsen.

Je staat altijd in een goede werkhouding. De componenten worden vervolgens bij nieuwbouwprojecten en renovaties voor energielabelverbetering met een kraan door het dak gehesen. Alle aansluitingen en luchtkanalen zijn in het casco ingebouwd. Het is als het ware plug and play. Ook het inregelen van de installatie is gestandaardiseerd.”

3D en VR In het voortraject van een project werkt Breman hecht samen met de aannemer en de architect.

Zowel de workflow als de aansluitingen van de installatie en de componenten moeten perfect op elkaar aansluiten. Om niet tegen onvoorziene zaken aan te lopen, wordt elke tekening ook in 3D en Virtual Reality (VR) uitgevoerd. „Je ervaart liever op voorhand waar het beter kan, dan dat je er tijdens de installatie achter komt.” „Vanuit onze expertise kunnen we met de aannemer en architect meedenken over technische uitdagingen. Wij hebben bijvoorbeeld met een geluidexpert onze warmtepomp en inbouw zo ontwikkeld dat hij niet resoneert.

Daardoor hoeven er geen bouwkundige hoogstandjes worden uitgehaald om geluidsoverlast van de warmtepomp tegen te gaan.” www.breman.nl

ADVERTENTIE

Klaas Hofman: passie voor energie besparen Energietransitie begint met leren energie te besparen. Klaas Hofman is Energiecoach in hart en nieren en zijn aanpak voor gemeente Leeuwarden werkt. „Zet mensen in hun kracht, daag ze uit en ondersteun ze.” We rollen nu, samen met de Provincie, Energiecoaches over heel Fryslan uit.

Hij is de zoon van een schilder uit Deinum en daardoor praktisch ingesteld. Hij werkte tientallen jaren bij het befaamde PEB dat opging in het grote Nuon. Klaas Hofman is een doener die anderen graag helpt en een passie heeft voor besparen van energie, gas en water. Sinds zes jaar is hij daarom zelfstandig energiecoach en bespaaradviseur. „Het gaat er om mensen te leren thuis energie te besparen, ze inzicht te geven en ze aan het werk te zetten. Neem de mensen mee in wat je wilt bereiken en leg uit hoe energie besparen werkt. Het vergt een systematische aanpak, die ik in de loop van de jaren ontwikkeld en verbeterd heb. Ik werk samen met gemeente Leeuwarden als Energiecoach en heb pilots gedraaid in andere gemeenten in Friesland en Groningen, daarnaast heb ik mensen opgeleid tot coach en adviseur.

Met gemeente Leeuwarden hebben we het digitale Energieloket Leeuwarden opgezet om zoveel mogelijk mensen concreet te kunnen helpen. Nu hebben we onder meer de actie RREW om 5.000 huishoudens, 2.000 koopwoningen en 3.000 huurwoningen te helpen een lagere energienota te krijgen. Dit doen we met het inzetten van zowel de Energiecoach als in het inzetten van duurzame bespaar middelen. Zoals Waterzijdig inregelen van CV installatie, waterbesparende douchekop, LEDlampen, etc.

Het bespaart mensen gewoon geld en dat werkt.

De Energiecoaches zitten bij mensen aan tafel om

te kijken wat ze verder zelf kunnen doen om te energie te besparen.” „Daarom ben ik er trots op dat we voor de Noordelijke Provincies (met als start Friesland) de StichtingPEB hebben opgericht. PEB heeft dit jaar al 2 opleidingen, deze theoretische opleidingen bestaan uit 10 dagdelen. Daarna stromen ze door naar praktijkbegeleiding, welke bestaan uit (meestal) 6 bezoeken aan huis.

En dan binnenkort volgen de terugkomdagen. Dit alles doen we in samenwerking met de Provincie Fryslan, Fryslan werkt, ROC Fryslan en De Woonbond.

De kunst van energietransitie zit in draagvlak, participatie, mee doen in de maatschappij en de veranderingen die gaande zijn. Mensen leren besparen, het verduurzamen van woningen, begeleiding in de transitie en betrokkenheid vergroten, daar is man/vrouwkracht voor nodig.

Dit is de reden dat wij mensen opleiden tot energiecoach, energie-en maatwerkadviseur; specialisten in bespaar- en verduurzaamondersteuning.” Stichting PEB helpt mensen met het vinden van nieuwe richting binnen de energietransitie, met de omscholing die daarvoor nodig is en met het vinden van duurzaam werk.

De afgelopen jaren leidde Klaas al meerdere mensen op die een afstand tot de arbeidsmarkt

hadden en/of in de bijstand zaten. „Een echte win-win situatie. Het helpt mensen aan een zinvolle baan, minder energie-armoede en meer betrokkenheid bij de energietransitie.” Klaas: “Het meest te besparen is steeds meer op de hoeveelheid m3 gas. Dit kan door je CV ketel en installatie waterzijdig te laten inregelen. Dit hoeft maar 1 x gedaan te worden en je kan daar ieder jaar 10 a 20% mee besparen. Hierdoor krijg je een beter comfort in je woning en houdt je meer geld over om leuke dingen mee te doen.

In de al eerder genoemde regelingen van RRE en RREW zit een voucher voor het laten inregelen van de CV installatie. Maak daar vooral gebruik van zou ik zeggen. PEB start binnenkort ook met de opleiding CV dokter. Zo versnellen we de transitie in Friesland op een concrete manier.

Aangezien mensen leren wat zij zelf thuis kunnen doen om zelf energie, gas, water en dus daarmee geld te besparen, is dit de kortste klap naar bewustwording en daarmee naar draagvlak voor verduurzaming.

Ook aan de slag? Kijk op www.hofmaninteractief.nl . En doe eens mee met de netwerkbijeenkomst van Energieteam Fryslân. www.stichtingPEB.nl