NoordZ 14 oktober 2021, editie Friesland

D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21

‘IK KIJK GRAAG NAAR HET AVONTUURLIJKE VAN RICHARD BRANSON’ BEN WOLDRING PAGINA 22

ADVERTENTIE

Elkaar versterken in digitale business De academische wereld toegankelijker maken voor digitaal en ondernemend Noord-Nederland, waardoor op allerlei niveaus kruisbestuivingen kunnen plaatsvinden. Dat was misschien wel de belangrijkste doelstelling die leidde tot de oprichting van het Groningen Digital Business Centre, kortweg GDBC, zo n 4 jaar geleden. Directeur Tammo Bijmolt en projectleider Bas Baalmans kunnen na 4 jaar maar één conclusie trekken: GDBC voorziet duidelijk in een behoefte.

Over concrete resultaten leest u verderop in dit artikel. We zoomen eerst in op wat GDBC precies is. Het is een samenwerking tussen Rijksuniversiteit Groningen en het noordelijk bedrijfsleven, verenigd in de Noordelijke Online Ondernemers, om te komen tot het structureel versterken van de digitale sector in NoordNederland , legt Bijmolt uit.

Olievlek Groningen is één van de belangrijkste IT-steden van Nederland, waar vooral digital business sterk vertegenwoordigd is. Die ontwikkeling heeft zich als een olievlek over Noord-Nederland verspreid.

Bijmolt: Veel noordelijke ondernemers zijn toonaangevend in online ondernemen. Een gevolg daarvan is onder andere dat de vraag naar kennis over digital business en naar academisch opgeleide experts binnen de digitale sector groot is en nog altijd toeneemt.

Het is één van de vier pijlers van het GDBC: studenten gaan naar de ondernemingen en ondernemers komen de universiteit in. We laten studenten aan de slag gaan met onderzoeksvragen vanuit de praktijk. Daarnaast kunnen ze stage lopen of een concrete consultancyopdracht uitvoeren. Ook is het mogelijk om een groep studenten aan een specifiek thema te laten werken binnen een learning community, vaak gebeurt dit in opdracht van het noordelijk bedrijfsleven.

De andere pijlers van het GDBC zijn: kennisplatform, waarbij het GDBC seminars, workshops en evenementen organiseert, waar relevante thema s binnen de digitale sector aan de orde komen. Verder het onderwijsprogramma, waarbij diverse vakken vanuit de betrokken faculteiten Economie en Bedrijfskunde en Science en Engineering worden gecombineerd. En de vierde pijler is de onderzoekagenda, waarbij samen met de noordelijke digitale ondernemingen wordt geïnventariseerd welke onderzoeksvragen er leven binnen de digitale sector, waarmee studenten en wetenschappelijk medewerkers aan de slag kunnen.

Schakelen Onderwerpen en vraagstukken die worden aangedragen lopen veelal door de vier pijlers heen , geeft Bijmolt aan. Dat is niet erg. Het mooie van het GDBC is dat we, naast dat we een platte organisatie zijn, snel kunnen schakelen. We beschikken over een brede pool van studenten, hoogleraren en allerlei medewerkers die bij welk digitaal onderwerp dan ook een bijdrage kunnen leveren. We kijken altijd naar mogelijkheden en dat maken we beschikbaar en bruikbaar voor de markt.

Mogelijkheden Bas Baalmans wil benadrukken dat het GDBC er niet alleen is voor de grotere bedrijven, integendeel. Dat hebben de concrete resultaten in de afgelopen jaren ook wel bewezen. Bedrijven en organisaties, van groot tot klein, profit, nonprofit en MKB maakt gebruik van de mogelijkheden die het GDBC biedt. Voorbeelden

Bas Baalmans en Tammo Bijmolt van concrete projecten zijn: een analyse op de verzamelde data van de afgelopen jaren van het bedrijf Chesterfield Brand in Assen met als gevolg andere inzichten op potentiële marktwaarde, de transitie van Probo Sign in Dokkum van een klassiek naar een meer digitaal bedrijf, adviezen over de prijsstrategieën bij INDI in Leek, onderzoek voor het bedrijf Frank.nl naar de verkoop via de eigen website en via derden, enzovoort.

Veel noordelijke ondernemers zijn toonaangevend in online ondernemen Daarnaast zijn we volop actief bij gemeenten, provincies en andere non-profit organisaties zoals ziekenhuizen, georganiseerd in Samenwerking Noord , vertelt Baalmans, en organiseerden we vlak voordat corona uitbrak een groot event bij FC Groningen, waarin de ontwikkelingen rondom digitalisering centraal stonden. Goed bezocht door ondernemers, overheden en studenten en hoogleraren. Overigens hebben we tijdens corona nog een internationale digitale hackathon georganiseerd waarin een groot aantal studenten online in een game-achtige omgeving met een tweetal vraagstukken op digitaal terrein aan de slag ging.

Onderwijsveld Het GDBC zorgt voor kruisbestuivingen op allerlei terreinen, niet alleen met het bedrijfsleven, maar ook binnen het onderwijsveld zelf. Bijmolt: Klopt, we werken nadrukkelijk samen met HBO-

en MBO-opleidingen, waardoor studenten van verschillende niveaus bij elkaar komen en het pragmatische met het analytische wordt verenigd.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan onze deelname in de Werkplaats Online Ondernemen (WOO). Dat doen we goed in het noorden. Deze manier van samenwerking, waar ook overheid, ondernemers en onderzoekorganisaties deel van uitmaken, is uniek voor ons land. We kijken waar projecten en vraagstukken het beste passen. Het GDBC fungeert op die manier als één loket waar ondernemer en organisatie terecht kan. Wij zorgen voor de rest.

Zo ontstaan er op allerlei terreinen samenwerkingen, waarvan het noordelijke (digitale) bedrijfsleven profiteert. Elk bedrijf dat bezig is met digital business kan bij ons terecht.

Het unieke is dat dit de MKB-er uit Emmen, Dokkum of Uithuizermeeden kan zijn, maar ook de grote digitale bedrijven en ondernemingen uit onze regio.

Wat we van de bedrijven horen die het GDBC hebben ingeschakeld? Vooral dat ze aangenaam verrast zijn door de kwaliteit van en de resultaten die de studenten realiseren. Dat is een mooi compliment en beantwoordt aan datgene wat we vier jaar geleden voor ogen hadden. Op die manier is het GDBC goud waard voor de digital business in Noord-Nederland, daar kunnen bedrijven mee verder en op die voet gaan wij graag door. www.rug.nl/gdbc

HAAK AAN BIJ DE INNOVATIEVEN ldus Joop Zeilstra. Zeilstra is directeur R&D bij BD Kiestra in Drachten.

Hier houden ze zich bezig met het automatiseren van laboratoriumprocessen rondom onderzoek naar bacteriën. Robots kunnen sneller de monsters verwerken die ziekenhuizen en laboratoria opsturen voor onderzoek. En hoe eerder de uitslag bekend is, hoe beter voor de patiënt.

En dan is er nog AI, de artificiële intelligentie.

Noord-Nederland blaast een aardig deuntje mee als het gaat om de toepassing van kunstmatige intelligentie. Meer dan driehonderd partijen zijn aangesloten bij de AI-hub NoordNederland, daarmee onderstrepend dat dit allang geen feestje meer is van alleen de Rijksuniversiteit Groningen en Philips. Juist veel mkb’ers haken de laatste tijd aan.

Het gaat in deze NoordZ om automatisering, digitalisering, AI (artificial intelligence), kortom: de hoogste techniek, waaraan tegenwoordig geen bedrijf meer kan ontsnappen. De bandbreedte is daarin groot. Waar het bij BD Kiestra om robotisering gaat, helpt Digitale Werkplaats Drenthe mkb’ers met het ‘digitaal fitter maken’ van het bedrijf. Voor Cosse Camper Adventure, gespecialiseerd in het organiseren van camperreizen, moet dit leiden tot een online platform waarop video’s komen met campertrainingen. Via Digitale Werkplaats Drenthe is het bedrijf gekoppeld aan een aantal studenten die daarbij helpen en zo op hun beurt werkervaring opdoen.

Kunstmatige intelligentie is gebruikmaken van een oneindige berg gegevens en daarvan leren. Een voorbeeld is de gegevens die schepen van de diepte van de rivieren verzamelen op basis waarvan routes kunnen worden uitgestippeld waar het water het beste bevaarbaar is. Waarom dat handig is? Binnenvaartschepen gebruiken minder energie in dieper water.

A

Zo helpt de techniek op een groeiend aantal plekken om allerlei processen en producten te verbeteren. Deze NoordZ biedt inspiratie.

Inclusief een waarschuwing van onze columnist Eelko Huizingh, universitair hoofddocent innovatiemanagement aan de Rijksuniversiteit Groningen: de digitalisering heeft ook haar nadelen. Gebruik haar om kosten te verlagen, betere producten te maken, meer klanten beter van dienst te zijn bijvoorbeeld, maar niet als doel op zich.

De uitspraak op de cover ‘Ik kijk graag naar het avontuurlijke van Richard Branson’ is van Ben Woldring, de vermoedelijk bekendste ondernemer van Noord-Nederland. De Groninger, directeur van Bencom Group en de man achter succesvolle vergelijkingssites als poliswijzer.nl en gaslicht.com, noemt in onze rubriek De Spiegel z’n inspiratiebronnen, onder wie olympisch zeilkampioen Marit Bouwmeester uit Warten en de Zwitserse toptennisser Roger Federer: „Altijd punt voor punt tot het doel is bereikt.”

Bij XPAR Vision in Groningen draait het om sensors, infrarood, optische camera’s en software om fouten en foutjes te ontdekken in het productieproces van glas. Met de Groningse technologie kan snel worden gereageerd op kwaliteitsschommelingen (door bijvoorbeeld temperatuurwisselingen, slijtage van machines of verkeerd menselijk handelen) zodat kwaliteit van glazen flessen en potten is gewaarborgd. Sterker: XPAR Vision gaat de uitdaging aan om glas steeds minder breekbaar te maken.

COLOFON

INHOUD

NoordZ is een bijlage van NDC mediagroep

04

Industrie en AI: Noord-Nederland laat zien wat er kan Een stand van zaken en genoeg plannen voor de toekomst

08

BD Kiestra redt levens dankzij laboratoriumrobots Automatisering in medisch onderzoek bespaart veel tijd

11

Inzetten op zorgvuldige digitalisering Column Eelko Huizingh

12

Hoe maak je je bedrijf digitaal fitter?

Het prototype van studenten wordt door IT-profs vervolmaakt

Samenstelling & eindredactie Jan Rozendaal Roel Snijder Theo Zandstra Vormgeving Alie Veenhuizen Telefoon bijlagenredactie 050-5844229 058-2845477 E-mail bijlagen@ndcmediagroep.nl

Namens de redactie, veel leesplezier,

16

Advertenties/branded content Multiplus Media, Drachten 06-44911263 s.osinga@multiplusmedia.nl

De glasproductie evolueert vanuit Groningen Kwaliteitscontrole terwijl het glas nog gloeiendheet en vloeibaar is

19

Onder de vulkaan Column Ronald Mulder

Volg NoordZ ook online op het blog www.noordz.nl

22

‘Ik kijk graag naar het avontuurlijke van Richard Branson’ Energiegoeroe Ben Woldring in De Spiegel

25

Basicly brengt digitale geletterdheid naar school Onze start-uprubriek komt langs om te kijken hoe jonge bedrijven er nu voorstaan

31

Ondernemen in Duitsland valt niet altijd mee ‘Flexibiliteit? Dat is dus typisch Nederlands’

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 3

VOORTREKKERSROL AI-HUB NOORD-NEDERLAND

Kunstmatige intelligentie kan aan de industriesector heel veel toevoegen. Predictive maintenance, slim voorraadbeheer, razendsnel ontdekken van productiefouten. Het zijn maar een paar voorbeelden. Noord-Nederland is hard op weg voorop te lopen in ontwikkelingen op dit gebied.

Tekst Jean-Paul Taffijn Illustratie Job van der Molen

iljarden euro’s zijn onderweg van Brussel naar onder andere Nederland. Ze zijn bedoeld om de kennis over Artificial Intelligence (AI) in ons land op een hoger plan te brengen, om pilots te doen, het werkveld te betrekken en ervaringen te delen. De nationale AI-coalitie, die om deze reden in het leven werd geroepen, heeft een sterke noordelijke component.

Een van de hubs is hier ondergebracht.

M

,,We zijn hard aan het opbouwen, bezig het mkb aan te sluiten’’, vertelt Jan Post. De RUG-hoogleraar Digital Fabrication is aangesteld als kwartiermaker van de AI-hub Noord-Nederland. ,,De handschoen is vooral vanuit de universiteit en Philips opgepakt. Maar intussen hebben we al meer dan driehonderd partijen aangesloten vanuit overheid, onderwijs en bedrijfsleven. Iedereen profiteert van de kennis die wordt opgebouwd.’’

Zo’n hub is geen fysieke plek. Het is een ecosysteem in de vorm van een coalitie waarin netwerken, coöperatie en learning by doing kernbegrippen zijn. ,,We zetten samenwerkingen op tussen bedrijven onderling, tussen bedrijven en onderwijs en onderzoek. Dat doen we regionaal, nationaal en internationaal. Kijk, wij zijn in Noord-Nederland best goed in AI, met een paar vooraanstaande ondernemingen op dat gebied. Maar we kunnen het niet alleen, we moeten het met elkaar doen.’’

SNELLE ONTWIKKELINGEN De ontwikkelingen op dit terrein gaan razendsnel en in de hele wereld zijn bedrijven en onderzoeksinstellingen er druk mee.

Post verwacht dat AI steeds belangrijker wordt, op alle terreinen. ,,Twaalf jaar geleden moest ik nog uitleggen dat digitalisering heel belangrijk wordt. Nu vindt iedereen dat logisch en is het een onderdeel van de Noordelijke strategie. Ik denk dat de AI-Coalitie Noord hierin een voorname rol gaat spelen.’’

Als je dat weet, dan moet je ervoor zorgen dat je bij de koplopers zit, dat je een trekkersrol op je durft te nemen. En dat is precies wat de AI-hub in Noord-Nederland doet

4 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21

en wat de nationale AI-coalitie voor ogen heeft. Technologische initiatieven moeten er ontstaan, het onderwijsaanbod moet inhoud krijgen, gezamenlijke oplossingen moeten bedacht. ,,We krijgen er allemaal steeds meer mee te maken, AI groeit aan belang in de hele maatschappij, en zeker ook in het bedrijfsleven. Dit is dus geen deelterrein dat alleen IT-bedrijven gaat bezighouden, dat gaat ons allemaal aan.’’

PASSEN De hub in ons landsdeel heeft verschillende thema’s toebedeeld gekregen, thema’s die goed bij het Noorden passen. Gezondheid bijvoorbeeld, energie, landbouw, defensie, maritiem en ook industrie, we werken daarin natuurlijk samen met andere regio’s. Industrie ligt misschien, in eerste instantie, iets minder voor de hand.

Toch past het prima. Noord-Nederland is in een aantal opzichten namelijk al een eind op weg met de ontwikkeling van slim produceren.

Post: ,,Het innovatiecluster Drachten, het 5G fieldlab Groningen is daar al goed mee bezig, Technologies Added in Emmen is ook bekend. Dat soort voorbeelden helpt natuurlijk mee om de hub hier te krijgen.

Het gaat juist om die goede praktijk. Dat is waar we meer van moeten hebben. We willen op allerlei plekken demonstreren wat we hebben, maar zeker ook wat we nog meer in ons mars hebben. Het is in de etalage zetten wat we al hebben, waar we goed in zijn en in proeftuinen uitvinden wat er in de toekomst kan.’’

MKB GROOTSTE SECTOR Om dat te kunnen, is het zaak dat zoveel mogelijk ondernemingen zich aansluiten.

In Noord-Nederland gaat dat voornamelijk over het MKB, de grootste sector. Steeds meer van die bedrijven weten de AI-hub te vinden. ,,Dat is logisch. We gaan bezig met het delen van data en kennis. Bijvoorbeeld over de beveiliging van gegevens, iets dat iedereen aan gaat. Veel van de netwerken in het ecosysteem liggen er al. Wij gaan die versterken en verder uitbouwen.’’

In proeftuinen komen projecten van de grond waar bedrijven kunnen aanhaken. ,,We zoeken ook actief naar ideeën die

onder ondernemers leven. Die halen we op, categoriseren we en dan is het een kwestie van de juiste partners bij elkaar zetten. Dat kunnen noordelijke bedrijven zijn, maar net zo goed combinaties met landelijke of internationale ondernemingen en onderzoeksinstellingen.’’

Jan Post heeft een speciale band met het thema industrie binnen de AI-coalitie. Hij is de trekker van de werkgroep op nationaal niveau, samen met ondernemersvereniging voor de technologische industrie FME. ,,Dat is goed, om dicht bij het vuur te zitten. Zo heeft het Noorden zelf invloed op de onderwerpen die belangrijk worden gemaakt en kunnen we ons leiderschap tonen.’’

VAREN MET AI Maar hoe gaat het dan werken? Post gebruikt een voorbeeld uit de maritieme sector. ,,We weten dat binnenvaartschepen energie-efficiënter varen in dieper water.

De schepen die nu bijvoorbeeld over de IJssel varen, meten continu de diepte. Dus is het een goed idee om al die meetgegevens te verzamelen en te delen om er een diepteprofiel van te maken zodat elke schipper die kan gebruiken. Door middel van AI kun je een schip uiteindelijk de ideale route laten varen. Goed voor het verminderen van de CO2 uitstoot, goed voor de portemonnee van de schipper. Bij de Maritieme Academy in Harlingen zouden leerlingen er in een simulator al mee kunnen oefenen. Zo verbind je kennis, praktijk en het onderwijs in het belang van iedereen.’’

In de industriële sector kun je soortgelijke voordelen halen. ,,Iedereen wil beter kunnen voorspellen wanneer onderhoud nodig is, bijvoorbeeld aan windmolens op zee. Dat kan met AI, maar dan moeten we er wel meer ervaring mee gaan opdoen. Ik zie een demonstratieplek voor me, in de Eemshaven bijvoorbeeld. Daarmee overtuig je veel meer ondernemers en bestuurders van het belang. Het is ook de start van nieuwe opleidingen in die specifieke richting en dat levert uiteindelijk weer meer bedrijvigheid op. Zo moet het werken de komende periode. En dit onderwerp is ook interessant voor bijvoorbeeld defensie, industrie en maritiem zodat we elkaar in de breedte kunnen helpen’’

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 5

ADVERTENTIE

Internationaal Instituut Toepasbare Psychologie: Psychologisch Kapitaal is wat je nodig hebt.

De Ziel valt niet te digitaliseren Sinds 1993 zet IITP-Bureau Land psychologische kennis in voor optimale ontwikkeling op persoonlijk en professioneel niveau. We zijn er voor iedereen die wil ontwikkelen. Persoonlijk en professioneel onscheidbare eenheden. Ontwikkelen is een natuurlijke behoefte. Als dat niet vanzelf gaat, dan is er iets mis. We kennen allemaal voorbeelden hiervan; persoonlijk of in de werksituatie. Dan komen op de één of andere manier de dingen niet goed van de grond. Schijnbaar eenvoudige taken vreten energie. Mensen vallen buiten de boot of pesterijen op het werk.

We horen vaak: er schuurt iets , zegt Directeur Drs. JOke Land. Zij is psycholoog en Systemisch Specialist en heeft inmiddels 30 jaar ervaring met systemische dynamieken in organisaties, teams en gezinnen. Bevlogen is ze met mensen aan de slag om systemische verborgen dynamieken weer te openen en te laten stromen. Dat doet ze met de specifieke Bureau Land- SCDM®-methodiek.

Oud zeer wordt losgelaten; vaak een intensief proces, juist omdat het ZEER al zolang is weggestopt.

Professioneel en persoonlijk ontwikkelen Professioneel ontwikkelen = persoonlijk ontwikkelen en vice versa. De persoon, het individu, is degene die het uitvoert. Als professional weet je dat je in een team een gezamenlijke taak moet uitvoeren. Als persoon ervaar je dat het niet altijd lukt. Vaak zijn het juist verborgen systemische dynamieken die de oorzaak zijn van de onprettige of zelfs ziekmakende werksfeer; roddelen, vermijden, lijdzaam verzet en onderhuidse conflicten en zeker subgroepjes vorming. Machtspatronen om zich op een vreemde manier toch te manifesteren en negatief te verbinden. Kent u dat?

Wie wil samenwerken en flow wil hebben, heeft zich te verbinden. Als dat gestopt is, moet het opnieuw hervonden worden. Dat is ons dagelijkse werk, open samenwerking creëren. Gemeentes, scholen, zorginstellingen en commerciële partijen internationaal en nationaal maken gebruik van onze expertise. Het team van Bureau Land is er maar druk mee.

De Ziel JOke Land spreekt over de Ziel. Het klinkt ongrijpbaar, de ervaring ervan is duidelijk. Je weet immers wanneer je Ziel ergens inzit . Dat tijd geen factor lijkt te zijn, of dat gevoel van eenheid dat je kunt ervaren in een goed gesprek.

Met het oog op echte verbinding! (Schilderij JOke Land)

Drs. JOke Land, Psycholoog en Directeur Internationaal Instituut Toepasbare Psychologie - Bureau Land sinds 1993

Dan staat de Ziel open. Vaardigheden, kennis leer je, echter de Ziel is er meteen. Het orgaan waarmee je je verbindt met de ander en de wereld en de organisatie of het team waarin je werkt.

Met Ziel je leven doen, dat werkt het beste. De Ziel kenmerkt zich door resonantie in communicatie en verbinding. Zonder resonantie geen verbinding.

dynamiek, maar we benoemen het zelden. Bij een videomeeting is deze uitwisseling minimaal aanwezig; geen echte verbinding. Persoonlijk contact voedt de Ziel en de verbinding. Dat is een menselijke behoefte. Ook het tijd morsen in persoonlijk contact dat niet direct werkgerelateerd is, is nodig. Sterker nog, het verbindt.

Zielsarmoede; als de blijheid verdwijnt.

JOke Land werkt met veel teams die ernstige Zielsarmoede ervaren; teleurstelling, verdriet en wantrouwen. Corona heeft er aan bijgedragen; digitalsering werkt cognitief en verbindt niet echt.

Zielsniveau is nodig, professioneel en persoonlijk, altijd.

JOke Land legt uit dat we vanaf de geboorte beïnvloed worden door familie, school, maatschappij en werkomgeving. Omstandigheden en negatieve gebeurtenissen kunnen voor afsluiting zorgen. Vaak op onbewust niveau en de gevolgen zijn pijnlijk waarneembaar in vermijding, afsluiting en boosheid. In onze trainingen ontdekken mensen dat ze zich hebben afgesloten of minder open staan. Door onze SCDM® methodiek worden Verborgen zaken weer zichtbaar voor onszelf en voor de ander. Er komt weer lucht, de Ziel opent zich weer.

Een team met Zielsarmoede wordt een koud team. Strategische spelletjes beschadigen mensen en dat heeft gevolgen voor de mate waarin ze zich met elkaar verbinden , aldus JOke Land.

Digitalisering en Zielsarmoede Het gaat in een gesprek over de stroming tussen mensen; de uitwisseling van de unieke energie van de individuen onderling. Iedereen kent die

Heeft u of uw team behoefte aan ontwikkeling?

Loopt het niet zo lekker, maar het probleem is niet te duiden? Dan kan IITP-Bureau Land u zeker helpen om weer te stromen en arbeidsvreugde te genereren; www.bureauland.nl en bel ons 085-1307484! bureauland.nl

ADVERTENTIE

Digitale pathologie voor borging pathologiediagnostiek in Friesland Dat moeten we maar even laten onderzoeken. In het ziekenhuis of bij de huisarts een hele normale opmerking naar een patiënt die een verdacht plekje heeft. Maar waar wordt dat onderzocht en welke rol speelt digitalisering? Klinisch patholoog Timco Koopman en laboratoriummanager Ramona Scheenstra-Baas van Pathologie Friesland in Leeuwarden leggen uit wat ze doen.

Wij doen onderzoek naar lichaamsweefsel en menselijk celmateriaal van patiënten uit alle Friese ziekenhuizen, van alle Friese huisartsen en de Noordoostpolder. We doen in Leeuwarden circa 60.000 lichaamsweefselonderzoeken per jaar en een groot deel daarvan omvat tussen de 10 en 80 glaasjes die we onder de microscoop bekijken. We onderzoeken aard, oorzaak en eigenschappen van de ziekte of aandoening (met name tumoren/kanker) en zijn in steeds grotere mate betrokken bij het zo nauwkeurig mogelijk vaststellen van het behandelplan voor de (oncologie) patiënt. Tegenwoordig scannen we deze glaasjes zodat weefsel digitaal door de patholoog onderzocht en met collega s elders gedeeld kan worden. Het te onderzoeken weefsel wordt twintig jaar lang bewaard zodat we ook met nieuwe (moleculaire) technieken alsnog onderzoek kunnen doen naar weefsels of celmateriaal van jaren geleden. Stel dat iemand een vorm van kanker heeft gehad die zich later weer openbaart, dan kunnen wij de gegevens van jaren geleden uit ons archief halen en er weer onderzoek naar doen, maar dan volgens de laatste inzichten.

Het klinkt overzichtelijk wat Ramona ScheenstraBaas en Timco Koopman vertellen. Met tachtig collega s vormen zij Pathologie Friesland aan de Jelsumerstraat in Leeuwarden. Een onopvallend gebouw op een weinig opvallende locatie. Toch bepaalt hun werk mede tienduizenden patiëntbehandelingen per jaar. Ramona legt uit wat daarvoor nodig is: Uit heel Friesland komen stukjes weefsel, organen of celmateriaal hiernaartoe voor onderzoek. Onze transportdienst haalt dat meerdere keren per dag bij ziekenhuizen en huisartsen op. Dat materiaal moet tussen de 6 en 48 uur fixeren (in formaline, sterk water) voor het materiaal behandeld kan worden. Daarna zorgen we er in verschillende stappen voor dat het weefsel in kleine plakjes wordt uitgesneden. Deze uitgesneden stukjes weefsel gaan in een blokje met paraffine (kaarsvet) en daarvan worden vervolgens microscopisch dunne plakjes gesneden en gevat op objectglaasjes. Vervolgens wordt ieder objectglaasje gekleurd. Het is afhankelijk van het type of soort onderzoek welke kleuringen eventueel aanvullend uitgevoerd worden. Vandaar dat we voor één patiënt regelmatig tientallen verschillende glaasjes met verschillende kleuringen klaarmaken, om zo goed mogelijk de aard, oorzaak en eigenschappen van ziekten vast te kunnen stellen.

Al met al zijn wij, afhankelijk van het type onderzoek vaak minimaal een paar dagen tot een week in ons laboratorium bezig voordat de daadwerkelijke diagnose door de klinisch patholoog gesteld kan worden. Daarom duurt het vaak minimaal drie tot veertien dagen voor de uitslag van een onderzoek aan de patiënt meegedeeld kan worden. Ja, het is vooral heel zorgvuldig en geconcentreerd werken en je moet het overzicht bewaren. Zoals aangegeven, is behalve het scannen- alles wat wij doen, nog steeds handwerk. Ondanks alle technologische vooruitgang is er voor wat wij doen nog geen

apparatuur die het hele proces met de nauwkeurigheid van de mens kan verbeteren.

Kostbare opslag en veiligheid Timco Koopman vult aan: Als ons laboratorium die belangrijke eerste bewerking heeft gedaan, komt het materiaal van de patiënt bij mij of één van mijn dertien collegae klinisch pathologen. Wij onderzoeken het weefsel of celmateriaal, stellen een diagnose en we bekijken samen met andere medisch specialisten in het ziekenhuis of met de huisarts welke behandeling het beste is. Ieder van ons heeft een aantal expertisegebieden van onderzoek waar hij of zij zich op richt, zoals dermatologie, urologie, borst etc. Het vakgebied pathologie is namelijk zo omvangrijk en complex geworden dat je niet tot in detail van aard en oorzaken van alle mogelijke ziekten op de hoogte kunt zijn. Tot voor kort deden we ons pathologieonderzoek met behulp van microscopen. Nu zijn we zover dat we over kunnen schakelen op digitaal pathologie-onderzoek; een grote en belangrijke verandering. Een verandering die tijd en geld heeft gekost, want het is kostbaar.

Realiseer je dat het opslaan van één scan, dus één glaasje, 1,5 tot 2,5 gigabyte opslagruimte neemt, zodat we al die aparte beelden op ons scherm tot 400 keer kunnen vergroten. De opslag van al die data van individuele patiënten vergt niet alleen heel veel ruimte, maar moet vooral ook zeer goed beveiligd zijn.

Digitale beeldanalyse Om de borging van de pathologiediagnostiek in Friesland te kunnen garanderen wordt de digitale

pathologie ingezet in samenwerking met het UMCG, Martini Ziekenhuis in Groningen en met Treant Zorggroep in Emmen, Hoogeveen en Stadskanaal in de coöperatie Samenwerkende Pathologie Noord-Nederland (PathologieNoord).

Het enorme voordeel is dat we op ieder gewenst moment de volledige casus van een patiënt met één of meerdere collega s op afstand kunnen delen. Door vanuit gedeelde expertise en ervaring te kijken naar onderzoek en behandelplan, versterken we de kwaliteit van de zorg aan patiënten in Noord-Nederland. We verkorten voor een deel van de patiënten de doorlooptijden van onderzoek, omdat we zo sneller tot betere diagnoses en behandelplannen kunnen komen.

Het is een nieuwe en heel efficiënte en effectieve manier van werken. Die ontwikkeling gaat steeds verder, bijvoorbeeld met digitale beeldanalyse met behulp van software, waaronder kunstmatige intelligentie (artificial intelligence). Stel je bijvoorbeeld voor dat je in weefsel het aantal cellen moet tellen. Dat kan met software vele malen sneller dan wij mensen voor mogelijk houden. We maken daar nu al in kleine mate gebruik van. Dergelijke analyses moeten altijd door klinisch pathologen worden gecontroleerd om de uitkomst te borgen. In de toekomst zullen dergelijke beeldanalyses waarschijnlijk steeds meer in de dagelijkse praktijk nodig zijn. Door samenwerking in het Noorden kunnen we deze investeringen doen en borgen we de pathologiediagnostiek in Friesland. www.pathologiefriesland.nl

BD Kiestra in Drachten houdt zich bezig met het automatiseren van laboratoriumprocessen rondom onderzoek naar bacteriën.

Belangrijk werk, belangrijker dan u denkt, maar toch kennen weinig mensen in het Noorden het bedrijf. Hoe komt dat? En wat doen ze daar eigenlijk de hele dag op het bedrijventerrein aan de oostelijke rand van Drachten?

Tekst Wigger Brouwer Foto Jilmer Postma

BD KIESTRA REDT LEVENS MET LAB-ROBOTS isschien is uw bloed weleens geprikt of hebt u een urinemonster moeten afgeven.

Daarbij viel het waarschijnlijk niet op, maar u had op de medische benodigdheden (de injectiespuit, bijvoorbeeld) de letters BD kunnen tegenkomen, de afkorting voor het Amerikaanse bedrijf Becton Dickinson. U hebt vaker te maken met de producten van BD dan u denkt.

apparaten, verbonden met een lopendebandsysteem. Het eerste apparaat pakt een monster van een patiënt en strijkt het uit over een voedingsbodem. De lopende band verplaatst het naar een incubatiekast. ,,Daar is het 37 graden, dan groeit het lekker”, vertelt Zeilstra. ,,Om de paar uur wordt er een foto genomen. Aan de hand van de beelden kun je aan bijvoorbeeld de groeisnelheid en de kleur zien wat voor bacterie het waarschijnlijk is.”

BACTERIËN BD is een grootleverancier van medische hulpmiddelen. De verbruiksartikelen van het Amerikaanse bedrijf zijn in gebruik in ziekenhuizen overal ter wereld. Een Nederlandse tak van BD zetelt in Drachten: BD Kiestra, gespecialiseerd in bacteriën en het automatiseren van laboratoriumwerk.

Via de apparaten en de lopende band gaat het sneller dan wanneer een laborant alles handmatig zou moeten doen. En dat is precies de bedoeling van BD Kiestra. ,,Deze machine kan een impact maken op mensenlevens”, zegt Zeilstra trots. ,, Als iemand bijvoorbeeld sepsis heeft (een heftige lichamelijke reactie op bijvoorbeeld een bacterie – red.) dan moet je er snel bij zijn. Dankzij een dergelijk systeem kunnen onderzoeksresultaten snel binnen zijn en kun je snel met de behandeling starten.”

M

Kort gezegd zorgt BD Kiestra ervoor dat bepaalde processen in laboratoria snel en efficiënt verlopen. ,,Dat doe je door te automatiseren”, vertelt Joost Zeilstra, directeur R&D bij BD Kiestra. ,,Voor al het werk dat moeilijk en complex is wil je een robot gebruiken. Dát is automatisering.”

PETER DE HAAN

JOOST ZEILSTRA

Die robots en machines bouwt BD Kiestra voor onderzoek naar bacteriën. Stel: u hebt een blaasontsteking waarvan het vermoeden is dat deze wordt veroorzaakt door een bacterie. U levert daarom een urinemonster in voor onderzoek. Het monster wordt vervolgens uitgestreken op een voedingsbodem, een tijdje in een warme omgeving gezet en voilà: er zit een bacteriekolonie op de voedingsbodem. Daaruit kan worden afgelezen welke bacterie het is en welke behandeling derhalve nodig is. Maar het probleem is: dit is een tijdrovend en arbeidsintensief klusje. BD Kiestra zorgt ervoor dat dit proces snel en efficiënt kan, en met minder mankracht.

TIJDWINST IS HET VERSCHIL Bij de R&D-afdeling van BD Kiestra is te zien hoe dat werkt. Er staan grote, witte

8 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21

FAMILIEBEDRIJF Kiestra is van origine een familiebedrijf, toen ook al gevestigd in Drachten. ,,Philippus Kiestra is er ooit mee begonnen”, vertelt Peter de Haan, plantmanager bij BD Kiestra. ,,Hij was een uitvinder die zich bezighield met automatisering. Op een gegeven moment werd BD geïnteresseerd in laboratoriumautomatisering, vooral om de concurrentie voor te blijven. Daarom werd Kiestra overgenomen door het Amerikaanse bedrijf. Dat was in 2012. ,,Daarna groeide het hard”, vervolgt De Haan. ,,Het begon met een man of vijftig aan personeel. Nu werken hier 280 mensen. Er is flink geïnvesteerd.”

De techniek van BD Kiestra zorgt dus voor meer snelheid en gemak, maar een complete laboratoriumoplossing is niet goedkoop.

De meeste klanten bestaan dan ook uit ziekenhuizen en grote laboratoria. BD Kiestra is er nu op gericht om modulaire oplossingen te ontwikkelen. Deze bieden meer

flexibiliteit en daarmee kunnen ook aan kleinere laboratoria passende systemen aangeboden worden. Ook bieden modulaire oplossingen laboratoria de kans om hun systeem stap voor stap te laten meegroeien in hun behoefte.

INNOVATIECLUSTER BD Kiestra is aangesloten bij het Innovatiecluster Drachten. Dat geeft mogelijkheden voor samenwerking met zowel onderwijsinstellingen als andere bedrijven. ,,Studenten laten we werkervaring opdoen. En ze denken vaak lekker out of the box, dat komt ons van pas”, legt Zeilstra uit.

Daarnaast helpt het cluster met het bekender maken van BD Kiestra in Noord-Nederland. ,,Want dat is een beetje ons probleem, we zijn niet heel bekend in de regio. Terwijl je dat wel nodig hebt; je wilt mensen trekken, personeel werven. We hebben bij BD Kiestra veel te bieden: de kans om impact te maken op de gezondheidszorg in de wereld, veel mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen en door te groeien, een leuke, flexibele en internationale werkomgeving.

Als mensen niet weten wat voor mogelijkheden er in het Noorden zijn, vertrekken ze naar het Zuiden. Dat is zonde, want we hebben ze hier keihard nodig.”

En dat terwijl het Noorden prachtig is om te werken én om te wonen. Dat vindt althans Peter de Haan, die vorig jaar vanuit regio Eindhoven naar Noord0Nederland kwam. ,,De work-lifebalance is hier veel beter.

Rondom Eindhoven wonen een half miljoen mensen bij elkaar, dat merk je wel.

Dan loopt aan het eind van de dag ASML leeg, met 17.000 man. Nou, dan kom je zelf nooit meer uit die regio. Dan is het hier een stuk rustiger.” ,,Ja, maar jij woont dan ook in Warten, dat is wel het ultieme rustpunt!”, roept Zeilstra lachend. ,,Dat is ook wel zo, rustiger kan ook niet”, geeft De Haan glimlachend toe.

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 9

ADVERTENTIE

Samenwerking Noord: 10 jaar succesvol samenwerken aan IT en digitalisering IT en digitalisering zijn niet meer uit onze maatschappij weg te denken. De groei van de netwerkorganisatie Samenwerking Noord, die zich richt op medewerkers die in Friesland, Drenthe en Groningen professioneel werken met IT, onderstreept dat nadrukkelijk. Dit jaar bestaat de vereniging 10 jaar en gaat zij voortvarend verder met het verbinden van organisaties en medewerkers die strategisch werken met IT. Doel is het onderling delen van kennis en schaarse capaciteit, wat bijdraagt aan professionaliteit en slagkracht. Het Samenwerking Noord netwerk heeft er mede voor gezorgd dat IT in Noord-Nederland in de afgelopen jaren een reusachtige groei heeft doorgemaakt, een belangrijke pijler voor de economie is geworden en daarmee toonaangevend binnen Nederland.

En daar mag Samenwerking Noord na 10 jaar met gepaste trots op terugkijken. Het ontstond min of meer bij toeval. De overheid wilde alle datacenters die in Nederland gebouwd moesten worden, in de Randstad realiseren. Een aantal noordelijke partijen kwam toen bij elkaar en vond dat het anders moest , zegt Machiel van der Schaaf, voorzitter van de ledenraad en lid van het dagelijks bestuur. De rest is geschiedenis. Op bedrijventerrein Westpoort in Groningen kwam een datacenter en Samenwerking Noord zag niet veel later het levenslicht.

IT-uitdagingen Inmiddels zijn zo n 80 organisaties, publiek én privaat, aangesloten en die trekken samen op in de IT-uitdagingen van deze tijd. Samenwerking Noord wil daarin het verschil maken door uitdagingen zorgvuldig in kaart te brengen en deze vervolgens met sectorale en cross-sectorale verbindingen op te pakken. Zo ontstaat een bundeling van kennis en capaciteit die leidt tot innovatieve oplossingen waar alle ledenorganisaties en hun mensen van profiteren.

Bereidheid om samen te werken, elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen, spelen daarbij een belangrijke rol. Niet voor niets organiseert Samenwerking Noord talloze events en bijeenkomsten waar inhoud en ontmoeting centraal staan. De thema s worden steeds in samenspraak met de leden gekozen en sluiten aan bij de actuele ontwikkelingen , legt programmanager Albina Vitochina uit. Wij zorgen vervolgens voor de beste sprekers uit eigen kring met kennis van het bewuste onderwerp.

Daarnaast organiseren we lunchsessies, waarbij één of twee leden zichzelf presenteren en inzoomen op een bepaald IT-onderwerp. Elke derde donderdag van de maand hebben we een groot event met een centraal thema, zoals hybride werken en IT en arbeidsmarkt gedreven werken. Ook zijn er diverse kennisnetwerken, bijvoorbeeld voor digitaal samenwerken en digitale veiligheid. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld voor alle ledenorganisaties.

Daarnaast ontmoeten de ledenorganisaties elkaar in de bijeenkomsten van de eigen sectoren, zoals bijvoorbeeld Overheden, ICT-dienstverlening,

machine learning cloud

data hybride werken

veiligheid

vaardigheden

duurzaamheid

Machiel van der Schaaf en Albina Vitochina kijken hoe goed de medewerkers tegen de digitale toekomst zijn opgewassen.

De kennis die we opdoen, verspreiden we steeds onder de leden , vervolgt Albina. Eén van de uitdagingen voor de komende jaren is dat we iedereen willen meekrijgen in de transformatie die IT met zich meebrengt.

We hebben hier in tien jaar tijd in elk geval wel iets neergezet. Het Noorden heeft zich ontwikkeld tot een regio die op het gebied van digitalisering en ICT volledig meetelt in Nederlandl Fred Hassert, oprichter en statutair voorzitter van Samenwerking Noord.

Gezondheid en Welzijn, Zakelijke dienstverlening of Onderwijs en Onderzoek. Hierbij worden alle IT gerelateerde uitdagingen binnen het werkveld uitgewisseld. Ook dan staat vaak een thema centraal, zoals bijvoorbeeld hybride werken en IT en arbeidsmarkt. Kortom, er zijn vele mogelijkheden om met en van elkaar te leren.

Oefening digitale crisis De onderwerpen waarop de leden samenwerken, zijn heel divers. Zo werd onlangs in de gemeente Eemsdelta een simulatie van een digitale crisis georganiseerd, door vier ledenorganisaties.

Albina: Doel is om te komen tot bewustwording.

Waar loop je tegenaan, als alle IT in je organisatie is uitgevallen, en hoe moet je daarop anticiperen?

Naar aanleiding van de bevindingen is een draaiboek gemaakt, dat vervolgens aan alle leden beschikbaar wordt gesteld. Zij kunnen het specifiek aan hun situatie aanpassen.

Een ander onderwerp dat speelt, is digital readiness , gaat Machiel verder. Hoe staat het met de digitale geletterdheid in je organisatie?

De ontwikkelingen in de IT gaan snel, de medewerkers en de teams moeten daar wel in mee kunnen. Daar gaat Samenwerking Noord een prachtige bijdrage aan leveren. Na een pilot bij de Provincie Groningen start op korte termijn een vervolg in het Martini Ziekenhuis en op de Hanzehogeschool, waarbij we via een nulmeting

Explosieve groei Samenwerking Noord speelt daarbij een belangrijke rol, is de overtuiging van Albina en Machiel: Het sociale netwerk, wat de drijvende kracht van onze vereniging vormt, zorgt voor initiatief, kennisuitwisseling en groei, zowel persoonlijk als professioneel. IT is voorwaarde voor succes in organisaties en in de maatschappij, en er is nog veel nieuw terrein te winnen. Dit zorgt voor een explosieve groei van IT gerelateerde functies. Die goed invullen met bestaande medewerkers en nieuwe talenten, dat is één van de belangrijkste vraagstukken in de komende jaren. Om de IT-sector in het noorden te laten floreren, moeten er immers voldoende goed opgeleide medewerkers zijn die deze functies kunnen bemensen. Samenwerking Noord gaat ook die uitdaging graag aan.

Samenwerking Noord biedt haar leden: - Samenwerking in 9 sectoren - Vernieuwende events - Lunchsessies over technologie - Thematische kennisnetwerken - Kennisontwikkeling in projecten www.samenwerkingnoord.nl

www.vooruitdigitaal.nl Vanwege het 10 jarig jubileum gratis voor alle noorderlingen. Bezoek de digitale lunchmeetings of kijk ze terug. De digitale toekomst is niet ver.

We zitten er middenin en er staat ons nog heel veel te wachten. Zowel in ons werk als in ons dagelijks leven.

Hoe slim worden computers eigenlijk?

Hoe blijf je als burger de baas over je gegevens?

Hoe kunnen robots later voor ons zorgen?

COLUMN estaurants laten klanten via tablets bestellen. Een beeldscherm toont transportondernemers waar hun vrachtauto’s zijn. Banken vinden verdachte transacties via slimme software. De digitale transformatie is onontkoombaar. Die trend was er al even maar is door corona fors versneld. Net als elke verandering kent ook digitalisering schaduwkanten. Maar de positieve punten overheersen en daarom is het goed vol, maar met beleid, in te zetten op verdere digitalisering.

R

Computers doen werk dat voorheen door mensen werd gedaan. ICT rukt op in zowel processen als producten. Vrijwel elk bedrijf gebruikt ICT voor interne processen, zoals de administratie. Mijn oude tandarts deed dat nog niet, maar sinds zijn pensioen krijg ik emails van zijn opvolgster. Voor de buitenwereld is procesautomatisering redelijk onzichtbaar. Klanten zien het pas als de ICT klantcommunicatie raakt.

Denk aan menu’s in een call center, bestellen via internet, of dienstverlening op afstand.

Columnist dr. Eelko Huizingh is universitair hoofddocent innovatiemanagement,oud-directeur van het innovatie expertisecentrum Vinci van de Rijksuniversiteit Groningen en auteur van het boek ‘Innovatiemanagement’.

Ook in producten vinden we steeds meer ICT. Auto’s worden pc’s op wielen. Voorspeld wordt dat over tien jaar computerchips een vijfde van de waarde van een auto uitmaken. ICT maakt producten slimmer.

Auto’s passen hun snelheid aan de voorganger aan, ruitenwissers gaan aan wanneer het regent, en fileparkeren gebeurt met één druk op de knop. Het gemak dient de mens en wordt mogelijk door digitalisering.

Waar ligt de kracht van ICT? In vergelijking met mensen werken computers sneller, beter, met minder fouten, op grotere schaal, desgewenst 24/7, en worden nooit moe of ziek. Computers zijn niet alleen uit economisch oogpunt verstandig, maar op lange termijn ook noodzakelijk gezien de toenemende vergrijzing en afnemende geboortecijfers. Om onze welvaart te behouden zullen we met minder mensen meer werk moeten verzetten. En daarbij is digitalisering onmisbaar.

Maar niet alles is rozengeur en maneschijn. Voortschrijdende digitalisering maakt onze samenleving kwetsbaar. Zoals klanten vanuit eigen huis bestellen, kunnen inbrekers vanuit eigen huis inbreken. Ze stelen geld of gegevens, vernietigen bestanden of leggen systemen plat totdat losgeld is betaald.

INZETTEN OP ZORGVULDIGE DIGITALISERING

Digitalisering laat ook menselijke contacten verdwijnen waardoor relaties afbrokkelen. Banken waren heel succesvol in het weren van klanten uit hun kantoren maar merkten vervolgens dat klanten ook sneller een hypotheek elders afsloten. ICT kan het ook lastiger maken om te leren over klantwensen. Als ik op het terras witbier bestel dat niet in het assortiment zit en daarna doet een andere klant dat ook, dan zal een goede ondernemer dat signaal oppikken. Als klanten hun bestelling via een tablet opgeven mist de horeca-ondernemer zulke signalen.

ICT kan ook leiden tot verlies van autonomie en flexibiliteit. Een computer controleert foutloos of je alle vragen op een webpagina hebt beantwoord, maar heeft geen idee of die vragen relevant zijn. We hebben ons allemaal weleens lopen ergeren aan onzinnige vragen op een webpagina die je wel moest beantwoorden om verder te kunnen naar de volgende pagina.

Dus digitalisering heeft voor- en nadelen. Moeten we ermee verder?

Mijn antwoord is volmondig ‘ja’ met een mits. ‘Ja’ betekent voor ondernemers: gebruik digitalisering om je processen en producten te verbeteren. Voor werknemers: zorg dat je digitale vaardigheden ontwikkelt en op peil houdt, want de veranderingen gaan snel. Voor overheden: stimuleer digitalisering in alle lagen van de bevolking en door ondernemers, bijvoorbeeld in de zin van infrastructuur, kennis en vaardigheden. Laat het feit dat vele burgers worstelen met de coronaapp een goede waarschuwing zijn. Voor onderwijsinstellingen: realiseer dat je de werknemers-voor-morgen opleidt. Zorg indien nodig voor bijscholing van docenten en laat leerlingen afstuderen met voldoende digitale bagage.

Dan ‘mits’. Digitalisering hoort nooit een doel op zich te zijn. Digitalisering is slechts een hulpmiddel voor innovatie. Gebruik haar om kosten te verlagen, betere producten te maken, meer klanten beter van dienst te zijn, het werk van ontbrekend personeel te doen, et cetera.

Voor restaurants waren tablets eerst een uitkomst vanwege de coronamaatregelen en nu vanwege het tekort aan personeel. Jonge ouders zijn blij dat ze in het spitsuur van hun leven online boodschappen kunnen doen. Dus gebruik digitalisering als instrument om meerwaarde te bieden.

Digitalisering heeft duidelijke nadelen, maar dat is onvoldoende reden om ICT niet te gebruiken. Het is wel voldoende reden om in te zetten op zorgvuldige verdere digitalisering.

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 11

Het is een win-winsituatie: een mkb’er krijgt hulp bij het digitaal fitter maken van zijn of haar onderneming en een mbo- of hbo-student informatica doet ervaring op bij een ‘echt’ bedrijf.

Bij de Digitale Werkplaats Drenthe (DWD) worden de beide groepen aan elkaar gelinkt en met succes, aldus projectleider Edwin Elferink van NHL Stenden Hogeschool in Emmen.

Tekst Yke Bremer Foto’s Boudewijn Benting

EEN DIGITAAL ZETJE VOOR JE BEDRIJF eel mkb’ers willen vaak wel meer doen met digitaliseren en data maar hebben daarvoor de tijd en kennis niet.

Bij Digitale Werkplaats Drenthe helpen we ze verder om de bedrijven met de hulp van studenten digitaal fitter te maken”, zegt projectleider Edwin Elferink.

DWD zit in Assen, Hoogeveen en Emmen.

’V

Het bedrijf Cosse Camper Adventure uit Nieuw-Weerdinge van Maletha en Christiaan Cosse-Ophof kwam als een van de eerste bedrijven via een nieuwsbrief van Ik Ben Drents Ondernemer (IBDO) bij DWD terecht. De reisorganisatie, gespecialiseerd in camperreizen, kwam in de coronatijd grotendeels stil te liggen en zocht naar online mogelijkheden voor het bedrijf om geld te verdienen.

Maletha legt uit wat de studenten van DWD voor haar bedrijf hebben betekend. ,,We wilden een online platform maken met daarop video’s met campertrainingen. Maar hoe doe je dat? We hadden echt geen idee hoe dat werkt. En daarom hebben we de studenten gevraagd om ons te helpen. We hebben de hulp van DWD met twee handen aangegrepen. We hadden wekelijks online contact met ze. In het begin was het wel aftasten om ze duidelijk te maken wat we precies wilden maar uiteindelijk begrepen ze dat we een soort Netflixachtig platform wilden met daarop video’s die onze klanten kunnen kopen. Het waren heel enthousiaste jongens en we zijn supertevreden. We kunnen het iedereen aanraden. We gaan binnenkort met een nieuwe groep aan de slag. En nu mogen we wel fysiek contact hebben en kunnen we dus echt bij elkaar komen.”

PROTOYPE Hbo-student Ryan de Jonge (21) werkte als student informatica met drie medescholieren mee aan het project bij Cosse Camper Adventure. ,,Het was ons eerste externe project. We konden in verband met corona alleen online contact hebben maar de samenwerking verliep goed, het waren heel

12 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21

aardige mensen. Ik vond het heel leuk om mijn kennis toe te passen bij een échte klant. We maken vooral opdrachten voor school, maar nu werk je echt mee bij een bedrijf.”

hogeschool Groningen, Drenthe College en het Alfa-college. Verder wordt DWD ondersteund door de Rabobank en – via Ik Ben Drents Ondernemer – alle Drentse gemeenten en VNO-NCW MKB Noord.

De studenten zorgen voor een prototype dat verder uitgewerkt wordt door een professioneel IT-bedrijf. ,,We willen natuurlijk geen concurrent worden van bestaande bedrijven”, legt Elferink uit. ,,We hebben een concept afgeleverd maar de puntjes moeten nog op i worden gezet”, verduide-

Om te weten hoe hun bedrijf ervoor staat kunnen mkb’ers online een check-up doen van hun bedrijf. Op de website www.digitalewerkplaatsdrenthe.nl staat een vragenlijst die gemaakt is door Ik Ben Drents Ondernemer. Aan de hand van deze vragenlijst worden de digitale kansen van een bedrijf in kaart gebracht op het gebied van online marketing en sales, automatisering, dataverzameling en analyse en online veiligheid. Na afloop ontvangt het bedrijf tips en wordt er gekeken of DWD kan bijdragen aan de hulpvraag van het bedrijf.

We willen geen concurrent zijn van bestaande bedrijven lijkt Ryan. Ook Maletha van Cosse Camper Adventure geeft aan dat er – na het voorwerk van de studenten – gewerkt wordt met IT-bedrijven om de ideeën verder uit te werken. ,,We zijn nu bezig video’s te maken en het platform inhoud te geven. En dat moet vooral veilig gebeuren.”

DIGITAAL ZETJE DWD is onderdeel van een landelijk initiatief om het mkb een digitaal zetje te geven.

Mkb’ers kunnen hier bijvoorbeeld terecht voor oplossingen op het gebied van automatisering en het benutten van data. Ze krijgen praktische adviezen van studenten die worden begeleid door docenten en experts.

In verschillende provincies zijn digitale werkplaatsen opgericht met behulp van subsidies. Ook Drenthe steunt DWD financieel. Hier werken vier scholen mee aan het initiatief, NHLStenden Hogeschool, Hanze-

De hulp van DWD kan in drie vormen aan de mkb’er worden gegeven: als korte check om te bekijken of de IT van het bedrijf nog up-to-date is, als groter project waarbij vier tot zes studenten concrete hulp bieden, of de ondernemers kunnen zelf IT-kennis opdoen door mee te doen aan het programma creatief programmeren. Ook dan werken ze samen met studenten.

WAARDEVOLLE KOPPELINGEN De start van DWD was aan het begin van dit jaar en ondertussen hebben diverse mkb’ers hun weg naar DWD gevonden, aldus Elferink. ,,We zitten in de aanloopfase en zijn volop in ontwikkeling als DWD. We zijn druk bezig om de hele organisatie goed in te richten en waardevolle koppelingen te maken tussen studenten en het mkb. We zijn heel blij met dit initiatief waar het beroepsonderwijs wordt ingeschakeld bij het mkb.”

DWD zal in de toekomst meer mkb’ers helpen met het digitaal fitter maken van hun bedrijf. ,,Bij Cosse Camper Adventure waren ze zeer tevreden en gaven ze de samenwerking met de studenten een dikke 10. We hopen dat dit ook andere bedrijven inspireert om DWD te vragen om met hun mee te denken.”

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 13

ADVERTENTIE

Met 350 mensen staat IJB Groep voor duurzame draagkracht IJB Groep zorgt voor het fundament van de Nederlandse bouw. Ze is specialist in fundering, van sonderen, construeren en produceren tot en met monteren. Verduurzaming kent bij IJB Groep een hoge prioriteit. Algemeen directeur John Engelsman legt uit waarom dat zo is en wat het betekent. Duurzame draagkracht is veel meer dan onze gouden CSC-certificaten.

De geschiedenis van IJB Groep met locaties in Lemmer, Emmeloord, Kampen en Lelystad gaat terug naar de jaren vijftig als Van der Kamp Zand en Grind uit Zwolle in Emmeloord haar vleugels uitslaat en naast de handel een betoncentrale begint. Er wordt ook gestart met de productie van kant-en-klare heipalen, een innovatie die aanslaat omdat in heel Nederland grote behoefte bestaat om snel veel nieuwe woningen te bouwen. Met de uitbreiding naar Lemmer gaat het hard onder de nieuwe naam IJsselmeerbeton. Het bedrijf krijgt steeds meer bekendheid als probleemoplosser voor heien, funderen, prefab heipalen en betonmortel. De Groep omvat IJB Geotechniek, IJB Engineering, IJB Heipalen, IJB Mortel, IJB Funderingen en Altenburg Groep. Het zijn nu ruim 350 mensen die met creativiteit, motivatie, inspiratie en daadkracht werken voor een breed scala opdrachtgevers in Nederland en in Duitsland. We hebben altijd oog en oor gehad voor de mens en onze omgeving. Zij zijn de pijlers van het succes, de omgeving waar we opereren maakt het mogelijk om dat te doen. Het past ons dus om de toenemende urgentie voor mens en milieu onder de brede noemer van verduurzaming sterker te verankeren in alles wat we doen , vertelt algemeen directeur John Engelsman.

Het fundament van Nederland wordt morgen bedacht Ontwikkeling is de basis van innovatie Onze locaties zijn al in het bezit van het internationale gouden CSC-keurmerk, dat duurzame productie van beton garandeert. Daar zijn we trots op, het geeft aan waar onze opdrachtgevers op kunnen rekenen. Het is dus niet verrassend dat we sinds kort de eerste hybride mixer voor IJB Mortel hebben rijden. De komende jaren zullen we stap voor stap onze bedrijfsvoering verduurzamen. Niet alleen op het gebied van de herkomst van grondstoffen die we gebruiken en de wijze waarop we produceren en transporteren. We kijken naar algehele verbetering van onze CO2-prestatieladder en naar alles dat maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent. We zetten in op verduurzaming van de wijze waarop we met

John Engelsman

elkaar werken en de manier waarop we met opdrachtgevers en relaties omgaan. Denk dan aan de mate van deskundigheid, veiligheid, betrouwbaarheid, eerlijkheid en gezondheid.

Kennis en kennisoverdracht is daarvoor heel belangrijk. Om dat beter te borgen in een wereld die steeds complexer wordt en meer van ons vergt, zijn we in 2021 gestart met de IJB Academie. Daarmee kunnen we beter voldoen aan kansen en perspectief voor iedereen binnen het bedrijf. Als je zegt dat bij IJB Groep de mens centraal staat, moet je alles uit de kast halen daar concreet inhoud aan te geven. Het maakt dat we voorop blijven lopen. Dat we aantrekkelijk zijn voor de mensen die nu bij ons werken, omdat zij prettig hun werk kunnen doen. En voor mensen die graag bij ons willen komen werken, omdat we bekend staan als bedrijf waar onder goede condities plezierig gewerkt wordt aan een gezonde toekomst. Ontwikkeling is de basis voor het laten groeien van mensen en de voorwaarde voor een sterke organisatie die in staat is te innoveren.

Een circulair fundament IJB Groep loopt al zeventig jaar voorop. Dat willen we zo houden, ook als het gaat om duurzame innovatie. Dat klinkt soms vaag, maar het geeft richting. We kunnen het niet alleen, maar wij kunnen wel ons uiterste best doen. We hebben onszelf de vraag gesteld hoe wij zo goed en duurzaam mogelijk kunnen bijdragen aan het mogelijk maken van voldoende goede woningen op een goed fundament. Vroeger betekende dat voldoende produceren en leveren. Dat verandert naar hoe je dat doet, waarvan je iets maakt en de wijze waarop. Dat vergt meer kennis en inzicht en kritisch zijn op wat we nu al doen en wat ieder van ons nog beter zou kunnen doen. We zijn het verplicht aan onszelf en aan onze afnemers, omdat we voor hen vraagbaak zijn voor alle funderingen en constructies. Dat vergt van ons

aanpassing van hoe we onze producten ontwerpen, maken en leveren. Tegelijk is het onze kennis en ons vakmanschap die ons daartoe in staat stelt, het is waarom we al decennia betekenis hebben als betrouwbaar specialist in fundering. Maar wat betekent het als we dat zo duurzaam mogelijk willen doen? We hebben de stip gezet op 2035. Dan willen we in staat zijn om alle mogelijke huishoudens van een zo stabiel en duurzaam, liefst circulair fundament te voorzien.

Dat lijkt ver weg, maar het betekent dat we nu met elkaar aan de slag moeten om dat mogelijk te kunnen maken. Want het fundament van Nederland, wordt morgen bedacht. Het betekent dat we binnen IJB Groep aan elkaar zullen vragen, wat ieder van ons denkt te kunnen doen om wat hij doet nog beter en vooral duurzamer te doen.

Ik ben trots op wat we met ruim 350 mensen betekenen in de keten. We hebben een goed en gezond fundament. De afgelopen decennia hebben we bewezen te kunnen meebewegen met de markt. Daarom geloof ik dat IJB Groep ook in staat is te voldoen aan wat markt, mens en omgeving nu en straks van ons vraagt: verder verduurzamen. Want IJB Groep is groen en stapt naar groener en groenst. Op alle locaties en in alle bedrijven en op iedere plek waar we in de keten betekenis hebben. ijbgroep.nl

ADVERTENTIE

Steek je kop niet in het zand, blijf in gesprek Ondernemers zitten niet stil. Ze hebben in coronatijd bijvoorbeeld andere activiteiten ontplooid en merken daar nu de positieve gevolgen van. Dat zegt Arnold de Roo, vestigingsleider bij Van Braak Accountants in Emmen. Dat wil overigens niet zeggen dat het overal goed gaat. Ook dan zijn ondernemers bij Van Braak Accountants aan het juiste adres, moeilijke vragen gaat het kantoor niet uit de weg. We kijken altijd naar de mogelijkheden, maar als die er niet zijn, dan moet je ook eerlijk zijn.

Arnold de Roo Het is een aanpak die door ondernemers op prijs wordt gesteld, weet De Roo. Persoonlijk contact, veel aandacht schenken aan de klant en meedenken in echt alle zaken die er spelen, staan garant voor de succesformule van Van Braak Accountants , is zijn overtuiging. Wij krijgen wel eens opmerkingen van klanten dat we ons echt overal druk over maken. Dat klopt, we kijken altijd of het anders of beter kan. Een klant is op zoek naar zekerheid, die willen wij hem bieden.

NOW-regeling Dat betekent ook dat je vooruit moet kijken, weten wat je kunt verwachten. Een voorbeeld is de NOW-regeling, die in coronatijd ondernemers moest ondersteunen. Op uiterlijk 31 oktober moet de definitieve berekening voor NOW1 worden aangeleverd bij het UWV. Doe je dit niet, dan moet je het voorschot in zijn geheel terugbetalen , geeft De Roo aan. Omdat tijdens de eerste periode van corona veel bedrijven en winkels dicht waren, geeft NOW1 waarschijnlijk weinig problemen. Anders wordt dat met NOW2 tot en met NOW6. NOW2 bijvoorbeeld werd veelal in de slechte periode aangevraagd, maar in de zomer van 2020 gingen veel zaken alweer open en werd er omzet gerealiseerd. Daar moet je scherp op zijn.

Vraag De Roo heeft de indruk dat veel bedrijven de coronaperiode goed zijn doorgekomen, maar er zijn ook schrijnende gevallen en ook die staan we bij. De eerste vraag die we dan stellen is of het verstandig is om door te gaan. Ja, die vraag moet gesteld worden, vinden wij. Is het antwoord daarop ja , dan maken we afspraken met schuldeisers, waarbij vaak meer mogelijk is dan je

op voorhand zou denken. Corona heeft voor meer begrip gezorgd. Dus, ons advies: steek je kop niet in het zand, maar blijf in gesprek.

Dat geldt bijvoorbeeld ook bij een dreigend faillissement. De overheid heeft de wet WHOA in het leven geroepen, waarmee je onderhands schuldenakkoorden kunt treffen en je niet richting faillissement gaat, maar rechtstreeks in de schuldsanering komt. Dus ja, er gaan bedrijven failliet, maar vele kunnen nu met de wet WHOA ook worden afgewend. Wij geven ondernemers daar advies over.

Een klant is op zoek naar zekerheid, die willen wij hem bieden Uitgestelde belastingen Vanaf 31 oktober 2022 moeten bedrijven beginnen met het terugbetalen van uitgestelde belastingen. Je mag die in vijf jaar aflossen , geeft De Roo aan. Ook daar liggen dus mogelijkheden, mits je daar oog voor hebt. Ik vind dat de overheid zich tijdens corona en ook daarna heel coulant opstelt. Zonder alle maatregelen waren veel banen verloren gegaan en waren er veel meer bedrijven gesneuveld. De kritiek is wel eens dat ook bedrijven die slecht draaiden het hoofd boven water hebben gehouden. Ik denk dat dat wel klopt, maar we zien ook dat een groot aantal van die bedrijven nieuwe initiatieven heeft ontplooid en nu weer goed draaien. Dat zijn mooie ontwikkelingen.

Interessant Richting 2022 adviseert De Roo ondernemers om de fiscale eenheden tegen het licht te houden.

Bandbreedtes veranderen, bijvoorbeeld van de vennootschapsbelasting, het is interessant om daar goed naar te kijken. Daarnaast zien we dat ondernemers veel meer bezig zijn met testamenten en levenstestamenten en ook met schenkingen. Wacht daar niet te lang mee, want ook de notaris heeft het druk, zeker richting het einde van het jaar.

Realistisch Waar men bij Van Braak Accountants geen antwoord op heeft, is het groeiende probleem van de personeelstekorten. We zien dat in vrijwel alle branches terug. We adviseren onze klanten daarbij om realistisch te blijven. Sommige ondernemers doen er alles aan om nieuwe krachten binnen te halen, van belang is echter dat je de juiste mensen aantrekt en niet de mensen die afkomen op aantrekkelijke voorwaarden. Blijf daar realistisch in.

Duidelijk is dat de economie op stoom is en dat er veel kansen liggen, maar ook bedreigingen zijn.

Trek op tijd aan de bel wanneer je ergens mee zit , besluit De Roo. Daarnaast mogen klanten van ons verwachten dat we ons overal druk over blijven maken. Dat zit namelijk in ons dna. www.vanbraakaccountants.nl Vestiging Emmen: 0591-308410 Elders in het noorden vindt u vestigingen van Van Braak Accountants in: Zuidbroek 0598-319519 en Marum 0594-648959 en in Friesland in Drachten 0512-571250.

Miljarden glazen flessen en potten rollen er jaarlijks wereldwijd van de band. Een groeiend aandeel daarvan wordt in de gaten gehouden én verbeterd met behulp van Groningse technologie.

XPAR Vision is een 20 jaar oud verhaal over een goed idee, veel slimmeriken en voortdurende innovatie.

Tekst Jean-Paul Taffijn Foto Jaspar Moulijn

PAUL SCHREUDERS

GLASPRODUCTIE EVOLUEERT VANUIT GRONINGEN e beroemde film Glas (1958) van cineast Bert Haanstra staat aan op het beeldscherm van CEO Paul Schreuders. Een beeldverhaal vol vuur, handwerk door operators met zwarte vegen en brekend glas. ,,Die laat ik vaker zien, aan potentiële klanten vooral.

Om duidelijk te maken dat de productie van glas in dik een halve eeuw eigenlijk nauwelijks is veranderd, met alle nadelen van dien.

Met onze apparatuur laten we die nadelen zien en kunnen we delen van de operatie verbeteren.’’

D

XPAR Vision ontwikkelt technologie die op tientallen punten de kwaliteit van glas meet.

En dat is een goede aanzet om het productieproces aan te passen. Dat meten gebeurt namelijk heel vroeg in het proces, als het glas nog heet en vloeibaar is. Dat geeft de mogelijkheid snel te reageren en het proces aan te passen bij onregelmatigheden. De voordelen zijn evident ten opzichte van de klassieke controlemethode: achteraf, als het glas is afgekoeld.

Dat het bedrijf zijn apparatuur inmiddels leverde aan 600 productielijnen in 135 fabrieken in allerlei landen is daarom logisch.

Intussen zit de innovatie-afdeling (die er niet letterlijk is; eigenlijk is heel XPAR de innovatie-afdeling) niet stil. Nieuwe producten en diensten zien geregeld het levenslicht, het hele karakter van het bedrijf is ook fluide.

ZEVENTIG EIGENSCHAPPEN ,,Toen we begonnen, als spin-off van de Rijksuniversiteit, boden we één product aan.

Intussen hebben we een heel portfolio en ontwikkelen we ons van producent en leverancier in leverancier van een betere performance van het maakproces. We zorgen met de klant samen voor vernieuwing. Onze technologie is een onderdeel dat we daar-

16 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21

voor inzetten. We hebben een gezamenlijk doel met de glasproducenten en hun afnemers: kwaliteit, footprint en efficiëntie.’’

De technologie bestaat uit een combinatie van sensors, infrarood, optische camera’s en software. Daarmee kan op een beeldscherm haarfijn worden geduid of een glasdruppel (de hete substantie die in een mal valt en gevormd wordt tot een pot of fles) of de zojuist geproduceerde fles imperfecties bevat.

De vorm, het volume, de oriëntatie van de druppel, de positie en snelheid waarmee de druppel in de mal valt, het wordt allemaal gemeten. Zo ook of het glas op bepaalde plekken dunner is, of erin productiefoutjes zitten en nog veel meer. Per fles meet de apparatuur van XPAR zo’n zeventig eigenschappen.

‘Meten als het glas nog vloeibaar is’ ,,Daar zijn er in de loop van de jaren steeds meer bijgekomen. Vaak wordt dat ingegeven door klantvragen. Kunnen jullie dát ook meten, kunnen jullie dát ook zien? Zo gaat de innovatie alsmaar door. We werken samen met heel wat glasfabrieken in de wereld om uit te testen wat we hier en samen met de klant bedacht hebben.’’

Uit al die verschillende meetpunten die XPAR Vision in beeld brengt volgt haast automatisch de vervolgvraag: hoe ga je met al die informatie om? ,,We zijn al een hele tijd geleden begonnen met het geven van trainingen in glasfabrieken over hoe je de

kwaliteit continu kunt meten met onze apparatuur en hoe je die informatie het beste toepast. Maar we willen een stap verder zetten en daarom maken we onze technologie steeds slimmer.’’

FLUCTUATIES IN KWALITEIT De Groningse onderneming wil rechtstreeks onderdeel uitmaken van de verbetering van het productieproces. Dat streven begon ruim vijf jaar geleden al, toen XPAR zelf robots ging ontwikkelen die de mallen smeren waarin de hete glasdruppels vallen tijdens het productieproces. ,,Wat we willen is dat maakproces van flessen en potten zo consistent en efficiënt mogelijk maken. Dat smeren van de mallen is een van de factoren die van belang zijn voor de kwaliteit van het glas. En zo zijn er nog veel meer en wij willen meewerken om de fluctuaties in kwaliteit zo klein mogelijk te maken.’’

In een glasfabriek heb je te maken met temperatuurverschillen, luchtvochtigheid, bewegende lucht, slijtage van de machine, menselijk handelen en zo nog allerlei factoren die zorgen voor kwaliteitsschommelingen. XPAR Vision liet die schommelingen al op detailniveau zien. ,,Het smeren hebben we inmiddels onder controle. Nu is het een kwestie van stap voor stap de andere factoren beheersbaar maken. Samen met onze klanten en klanten van klanten werken we daar hard aan.’’

De technologie lijkt best toepasbaar op andere producten. Maar ze zijn bij XPAR met glas nog lang niet klaar. ,,Glas is een waanzinnig mooi product, het is de toekomst. Recycable, duurzaam, beter voor de producten die je erin bewaart. Het enige nadeel is dat het breekbaar is. En zelfs die factor verbetert continu, zeker ook door alle data die wij met onze technologie meten, verzamelen en toepassen.’’

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 17

ADVERTENTIE

Op weg naar een digitaal vaardige samenleving In een maatschappij die in toenemende mate digitaliseert, wordt het steeds belangrijker om digitale vaardigheden en kennis te hebben en op peil te houden.

Deze zogenaamde digitale geletterdheid staat onder druk. Reden voor verschillende organisaties uit onderwijs, overheid, cultuur en bedrijfsleven om de Digitale Academie Noord-Nederland (DANN) op te richten.

De Digitale Academie Noord-Nederland is een online platform dat alle beschikbare digitaliseringsopleidingen herbergt en toegankelijk maakt voor iedereen die een cursus of opleiding op het gebied van digitalisering en IT wil volgen. We maken ons zorgen om de digitale geletterdheid van de gemiddelde noordeling en willen voorkomen dat ze een achterstand krijgen, waardoor ze niet mee kunnen komen in de huidige digitale samenleving , zegt Marcel Broersma.

Alle lagen Broersma is voorzitter van de Digital Literacy Coalition, de organisatie die digitale geletterdheid op de Noordelijke agenda plaatste en hiermee de eerste aanzet gaf voor de Digitale Academie Noord-Nederland. De samenleving wordt steeds digitaler , zegt hij. Je ziet het bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, communicatie, bij de overheid en in het werk, overal heb je tegenwoordig digitale vaardigheden en kennis nodig. Uit onderzoek blijkt dat in ons land 18 tot 28 procent van de bevolking niet beschikt over voldoende digitale vaardigheden. Als je dat omrekent naar de situatie in Groningen, dan kom je tot 85.000 à 130.000 inwoners die over onvoldoende digitale vaardigheden beschikken. Het is een breed probleem; van jong tot oud, van laagopgeleiden tot studenten en van nieuwkomer tot werkgever, in alle lagen van de bevolking speelt het probleem van digitale geletterdheid.

Daar moet iets aan gebeuren, concludeerden talloze organisaties, overheden en bedrijfsleven.

Eén van de meest in het oog springende ontwikkelingen is de oprichting van de Digitale Academie Noord-Nederland , zegt Robin van den Berg, initiatiefnemer en programmamanager van de Digitale Academie. Na een paar jaar van voorbereiding ontving de DANN dit voorjaar van het Nationaal Programma Groningen een subsidie, waarmee de Digitale Academie NoordNederland aan de slag kon. Binnenkort gaat de website online en vanaf begin 2022 kunnen de inwoners uit Noord-Nederland de eerste trainingen volgen via de Digitale Academie.

Digitale kloof Er gebeurde tot nu toe te weinig met het probleem dat Marcel schetst , gaat hij verder.

Met de Digitale Academie willen we voorkomen dat er een digitale kloof in de maatschappij ontstaat, waardoor de ongelijkheid in de samenleving verder toeneemt. Veel mensen willen digitaal vaardig worden en blijven, maar weten vaak niet hoe je dat moet doen. Die signalen kregen we ook uit het bedrijfsleven, dus onze indruk is dat de Digitale Academie in een behoefte gaat voorzien.

Online vaardig worden begint offline , geeft Van den Berg aan. Om mensen te kunnen bereiken, hebben we de hulp van maatschappelijke

Marcel Broersma en Robin van den Berg organisaties en gemeenten nodig. Zo stellen Biblionet Groningen, Rijksuniversiteit Groningen, Hanzehogeschool en Noorderpoort tijd en expertise beschikbaar voor het project. De bibliotheken in de provincie Groningen hebben een compleet cursusaanbod om op een laagdrempelige manier een leven lang te ontwikkelen. ROC s en Hogescholen bieden opleidingen digitale vaardigheden en digitaal burgerschap. Ook via het UWV, sociale dienst en werkgevers denken we veel mensen te kunnen bereiken. Met de Digitale Academie willen we een doorgaande leerlijn aanbieden, waarbij uiteindelijk iedereen kan aansluiten. Immers, digitalisering staat nooit stil.

Niets doen is geen optie Eigen niveau Broersma benadrukt dat iedereen op eigen niveau en behoefte een cursus of opleiding kan vinden.

Dat start bij basisvaardigheden, bijvoorbeeld hoe je een coronacheckapp installeert. Want als je dat in deze tijd niet weet, dan heb je een probleem.

Maar, er is een variëteit aan onderwerpen, waarbij bijvoorbeeld ook mogelijkheden en gevaren van digitalisering aan de orde komen.

Er zijn natuurlijk al cursussen en opleidingen op het gebied van digitalisering, maar het aanbod was te versnipperd , aldus Van den Berg. Met de Digitale Academie bieden we echt alles aan wat op het gebied van cursussen en opleidingen voorhanden is. Bovendien denken we dit via de

Academie laagdrempelig te kunnen ontsluiten.

Daarnaast is de Digitale Academie ook interessant voor mensen die bijvoorbeeld aan het werk willen in de IT, waar veel behoefte is aan nieuwe medewerkers, maar waarvoor ze eerst een cursus of opleiding moeten volgen. Kortom, het biedt allerlei mogelijkheden.

Kosten Aan het volgen van een cursus of opleiding zijn kosten verbonden, maar doel is om deze op het gebied van basale vaardigheden gratis aan te bieden. Van den Berg: We vinden het van belang dat iedereen de kans moet krijgen digitaal vaardig te worden. Wil je vervolgens een verdiepingscursus volgen, die bijvoorbeeld wordt aangeboden door een commerciële partij, dan staan daar wel kosten tegenover. We zetten alle cursussen en opleidingen naast elkaar, zodat de gebruiker een weloverwogen beslissing kan nemen.

Van den Berg en Broersma verwachten dat de Digitale Academie in een behoefte gaat voorzien, maar ze beseffen ook dat dit een weg van de lange adem wordt. Het moeilijkste is om de mensen waar het in eerste instantie om gaat te bereiken.

Maar, niets doen is geen optie. Het is echt belangrijk dat we nu iets doen aan de digitale geletterdheid van veel mensen.

Meer informatie over hoe u gebruik kunt maken van de Digitale Academie Noord-Nederland, vindt u binnenkort op: www.dann.nl

COLUMN oen de kranten een paar weken terug schreven dat de lavastroom op het Canarische eiland La Palma ‘een spoor van verwoesting’ achterliet, merkte een lezer in een reactie op dat dit eigenlijk een spoor van creatie was.

Hier werd letterlijk het fundament gelegd voor landschap en natuur op La Palma voor de komende tientallen, misschien wel honderden jaren.

T

Ronald Mulder is ondernemer en econoom.

Man van weinig woorden. @ronaldmulder

Het is natuurlijk allebei waar. Sterker nog: het een kan niet zonder het ander. Waar iets nieuws ontstaat moet iets anders sneuvelen. En waar iets sneuvelt kan pas iets nieuws ontstaan. Zo werkt dat in de natuur, in relaties, bij stadsontwikkeling, in de evolutie, nou ja, overal eigenlijk. Ook in de economie.

Economische ontwikkeling is een proces van scheppende vernietiging (creative destruction), aangejaagd door innovatie.

Politici en beleidsmakers zijn dol op innovatie. Dat er daarvoor ook gesneuveld moet worden is jammer, maar niet meer dan dat; het zijn de kosten van de vooruitgang. Maar hoe weten we dat het nieuwe beter is dan het oude? Het zal winstgevender zijn, of efficiënter of hipper. Maar beter?

De cd heeft achteraf bezien alleen maar een enorme berg slecht recyclebaar afval opgeleverd

ONDER DE VULKAAN

Van de evolutie weten we dat ze geen doel of richting heeft. Het is een complex, chaotisch en onvoorspelbaar proces. Begin duizend keer met dezelfde oersoep en duizend keer krijg je een ander resultaat. Een blauwe reiger is niet ‘beter’ dan een pterodactylus of een dodo, hij heeft gewoon wat meer geluk gehad. De omstandigheden mee gehad.

Geldt dat voor innovatie dan ook? Als iets niet beter is dan wat het vervangt, dan straft de markt dat toch af? Jawel, maar de markt is wispelturig en kijkt niet vooruit. Toen de audio-cd veertig jaar geleden op de markt kwam, was het een geweldige innovatie. Maar achteraf bezien was het een dwaalspoor dat alleen een enorme berg slecht recyclebaar afval heeft opgeleverd. Auto’s worden ieder jaar beter, maar schoner, zuiniger en elektrischer worden ze pas sinds overheden dat afdwingen.

Normaal gesproken is dat allemaal prima. Laat duizend bloemen bloeien. De markt kan misschien niet vooruitkijken, maar overheden ook niet. Dus innoveer er maar op los en de toekomst zal wel uitwijzen wat goed of slecht was. Maar de laatste jaren zie ik toch wel erg veel geld, brainpower en innovatie in sectoren die geen enkele bijdrage leveren aan het oplossen van het grote vraagstuk van deze tijd: hoe houden we deze planeet bewoonbaar?

We wonen onder een vulkaan, we hebben nog een jaar of tien, twintig, om een uitbarsting te voorkomen of in ieder geval de ergste gevolgen af te wenden. En wat brengt innovatie ons?

Sociale media (produceren tweespalt en nepnieuws), cryptovaluta (groot online casino met het energieverbruik van een middelgroot Europees land), ruimtetoerisme (geen woorden voor) en hybride auto’s (lopen op benzine én subsidie).

Ik heb het idee dat de mensheid iets scherpere keuzes zal moeten maken, anders krijgen we meer scheppende vernietiging dan ons lief is.

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 19

ADVERTENTIE

Veni is expert in complexere vastgoedfinancieringen Investeringen in bedrijfspanden, de ombouw van winkels in appartementen, combineren van financieringen uit privé en zakelijk. Voor de iets complexere kansen moeten vastgoedinvesteerders bij Veni zijn. Voor alle kansen eigenlijk.

V.l.n.r.: Martijn Wichmann, Martijn Zaal en Job van Manen Vastgoed is nogal een hot topic. Al jaren stijgt de waarde van panden aanzienlijk. Logisch dus dat mensen op zoek gaan naar mogelijkheden om van die waardestijging gebruik te maken. Waar investeren in woningen van oudsher een heel populaire manier is om dat te doen, rukt het steken van geld in bedrijfspanden de laatste tijd op. Dat is een direct gevolg van de extreme krapte op de woningmarkt.

Veni Groningen. ,,Ze zoeken bijvoorbeeld een manier om de financiering van vastgoed te regelen met een combinatie van privévermogen en zakelijk geld. Dan heb je bij banken meestal met verschillende afdelingen te maken die lastig samenwerken. Bij ons is dat geen probleem. We gaan zitten en hebben het er samen over, met al onze experts.

,,We merken dat de interesse in zakelijke panden hard stijgt de laatste maanden , vertelt Martijn Zaal. Hij bestiert het kantoor van Veni in Leeuwarden en is expert in zakelijke stenen . ,,Daar ligt mijn ervaring. Maar het mooie van Veni is dat de lijntjes heel kort zijn en we samen altijd in staat zijn combinaties met andere typen financieringen te maken.

Dat Veni door slimme combinaties vaak meer kan betekenen, wordt steeds bekender in de markt, ondervindt Job van Manen, die vooral in Groningen en Enschede werkt voor Veni. ,,Een steeds groter deel van onze nieuwe klanten is doorverwezen. Ze horen van bekenden: Heb je moeite je financiering te regelen? Ga dan eens bij Veni langs. En het klopt ook dat wij net iets meer kunnen regelen.

Die combinaties maken het kantoor met vestigingen in Groningen, Leeuwarden, Enschede en Zwolle uniek. Waar de meeste banken geremd worden door een vastgelegd raamwerk aan mogelijkheden, kan Veni verder kijken. Dat is ontzorging. Klanten leggen hun vraag neer en Veni kijkt van alle kanten, op zoek naar het beste antwoord. Zakelijk, privé, een combinatie, met of zonder verhuur, verzekeringen erbij. Het kan allemaal.

Iets complexere financieringen als zogeheten transformatiepanden (bedrijfsgebouwen die omgebouwd worden tot appartementencomplexen) regelt Veni graag.

Martijn Zaal: ,,We hebben met veel banken een goede relatie, we zijn niet gebonden aan één partij. Daardoor hebben we veel meer mogelijkheden, meer smaken en kunnen we oplossingsgerichter te werk gaan voor onze klanten.

Wij kunnen vaak net iets meer ,,We hebben veel klanten die eerder zijn vastgelopen , bevestigt Martijn Wichmann van

Mooie, soms onverwachte oplossingen Met één vastgoedfinancier doet Veni in het bijzonder graag zaken. Martijn Wichmann:

,,RNHB is vaak de eerste partij met wie we mogelijkheden onderzoeken voor onze klanten.

Die vastgoedfinancier past ons goed, omdat de mensen er vooral in kansen denken, net als wij.

Je hoort niet snel nee, kan niet . Er wordt altijd gekeken naar hoe financieringen wél mogelijk zijn. Dat is precies hoe wij ook bekend staan.

Job van Manen: ,,Laatst nog een prachtig project met RNHB geregeld in Enschede. Daardoor kon een bedrijfspand worden omgebouwd tot een serie kleinere verhuurunits voor de zakelijke markt. En in Emmen hielp RNHB met de financiering van een prachtig transformatieproject van bedrijfspand naar een appartementencomplex. Dat zijn mooie projecten die perfect bij Veni en bij RNHB passen.

Veni regelt in wezen alle vastgoedfinancieringen, voor iedereen. Wie verhuist en zijn oude pand wil verhuren, kan er terecht. Wie zijn twintigste bedrijfspand wil financieren, vindt er ook een passende oplossing. Martijn Zaal: ,,In de praktijk zien we vooral mensen die een financiering zoeken die wat complexer in elkaar zit.

Ondernemers bijvoorbeeld, die soms ingewikkelde geldstromen hebben. Wij leggen de puzzelstukjes neer en komen tot mooie, soms onverwachte oplossingen en mogelijkheden. Dat is wat we het mooist vinden. venigroep.nl

ADVERTENTIE

Helpende hand bij digitalisering Wij helpen organisaties bij digitalisering , zegt Jan-Willem de Vries, directeur van Yelgo, in de vorm van professionals die thuis zijn in de digitale wereld. Gedreven mensen die bijspringen bij kort- of langdurige projecten op het gebied van softwareontwikkeling, e-commerce, online- en contentmarketing. Dat is niet alles wat we doen, we doen meer.

De vraag achter de vraag Als je het plat slaat, dan zijn we een detacheringsbedrijf en adviesbureau in één. We voorzien bedrijven in een behoefte aan direct inzetbare digitale professionals. Mensen die passen binnen het bedrijf en geëquipeerd zijn om de klus te klaren. Dat is het antwoord op de vraag: heb je voor ons iemand die onze online marketeer kan vervangen of iemand die onze software kan optimaliseren? Regelmatig gaat achter die vraag een andere vraag schuil die ons steeds vaker wordt voorgelegd: kun je ons op weg helpen en begeleiden bij het nemen van de juiste beslissingen als het gaat om digitale verandering?

Dat is ontstaan omdat men ons inmiddels ziet als expert op het gebied van digitalisering ten behoeve van klantencontact, online marketing, e-commerce en software development.

Over digitale drempels heen Yelgo zet deze expertise in om bedrijven over digitale drempels heen te helpen. Hoe zet je de juiste tool op de juiste plaats in? Om dat te weten, moet je een bedrijf kennen. Daar gaan gesprekken aan vooraf en een gedegen analyse. Je kijkt naar nieuwe mogelijkheden; welke deuren naar de toekomst kunnen we openzetten? Onze pay-off is niet voor niets: tomorrow people. We gaan verder dan alleen detachering van onze professionals.

Samen brengen we de situatie en doelen in kaart en stippelen we de weg naar morgen uit.

Van ongemak naar beweging Volgens Jan-Willem is er enorm veel potentie, maar tegelijkertijd zijn veel ondernemers op verschillende borden aan het spelen. Ze houden

van hun werk, hebben passie voor hun vak en moeten tegelijkertijd zorg dragen voor allerlei zaken waaronder de digitale processen van het bedrijf. Geen probleem, zolang het gaat , maar we zien ook dat een inefficiënte digitale verandering, of het uitblijven van verandering, kan leiden tot buikpijn . Klantgegevens, bijvoorbeeld, die niet adequaat worden opgeslagen zodat er teveel handelingen moeten plaatsvinden om een nieuwsbrief te versturen.

Ook een website of webshop die niet goed is afgestemd op de wensen van de gebruiker, is hier een voorbeeld van. De buikpijn ontstaat dan bij je klant en dat is het laatste wat je wilt. Met een goede digitale huishouding voelen klanten zich thuis bij jouw bedrijf.

Regelmatig gaat achter die vraag een andere vraag schuil: Kun je ons op weg helpen en begeleiden bij digitale verandering?

Weet waarom je het doet We raken steeds vaker in gesprek met ondernemers en organisaties over hun ambitie en de impact van digitalisering. Je hebt de digitale hulpmiddelen die enerzijds het bestaande werk vereenvoudigen en versnellen. Anderzijds kun je nieuwe middelen inzetten zoals dashboards om data in te zien of om 24/7 service te verlenen, bijvoorbeeld. En, je hebt de mens die uiteindelijk

de digitale weg moet inslaan en er gebruik van moet maken. Die drie zaken, ambitie, digitale middelen en de mens, moeten een eenheid vormen. Daarom is het belangrijk om bij het bedenken en uitrollen van nieuwe mogelijkheden de gebruiker, zowel medewerkers als klanten, een belangrijke rol te geven , zegt Jan-Willem. Zij weten vaak het best wat de knelpunten zijn of wat ze missen. Je kunt het alleen samen oplossen.

Wie het waarom van de verandering kent, heeft geen moeite met de digitale oplossing.

De digitale overheid Jan-Willem ervaart het dagelijks in zijn werk: organisaties die verder willen ontwikkelen, maken stappen met digitale tools waarbij met name het MKB fors investeert op het verbeteren van klanttevredenheid. Ik zie nog een ontwikkeling.

De overheid stelt meer en meer eisen; meer zaken die bijgehouden moeten worden. Slimme digitalisering helpt ook dit nauwkeurig, veilig en efficiënt te doen.

Yelgo, begonnen als detacheringsbedrijf is inmiddels de partner, misschien wel coach, van veel bedrijven en organisaties op het gebied van digitale vraagstukken. Regelmatig helpen we met capaciteit. Vaak ook met advies. Dan gaan we samen een traject in. Wij zetten onze kennis in voor de doelen van de opdrachtgever. www.yelgo.nl

DE SPIEGEL Elke ondernemer kent ze: van die momenten waarop je moeite hebt te ontdekken wat de juiste keuze is. Dan is het handig als je een groot voorbeeld hebt, iemand die je inspireert, aan wie je je even kunt spiegelen. Aflevering 21 van De Spiegel: Ben Woldring, directeur-eigenaar van de Bencom Group, bekend van vergelijkingssites als gaslicht.com, lookingforbooking.com en poliswijzer.nl.

Tekst Jean-Paul Taffijn Foto Nienke Maat

‘IK KIJK GRAAG NAAR HET AVONTUURLIJKE VAN RICHARD BRANSON’ Ik denk dat jijzelf een voorbeeld bent voor (jonge) ondernemers. Maar aan wie trek jíj je op? ,,Als het op ondernemerschap aankomt is Richard Branson de eerste aan wie ik denk.

Ik heb hem weleens ontmoet, tijdens de Big Improvement Day en dat was heel inspirerend. Daar gebeurde iets wonderbaarlijks. Ik had er een leuk gesprek met hem over mijn vergelijkingssites en na 20 minuten vroeg hij: ‘What’s next? I bet it’s traveling.’ We waren toen al een jaar in stilte bezig met de voorbereiding van Looking for Booking …’’

Dat is bijzonder. Wat maakt hem tot een voorbeeld? ,,Ik vind het mooi hoe hij het avontuur opzoekt, hoe hij inspeelt op de situatie, hoe hij kansen ziet. En zeker ook hoe hij markten openbreekt, zoals de luchtvaart en de ruimtevaart. Dat hij zoveel verschillende dingen doet, vind ik ook inspirerend. Dan ben je een echte ondernemer. Enerzijds is het risico’s nemen, anderzijds is het risico’s beperken door zo gespreid bezig te zijn.’’

BEN WOLDRING

2 2 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21

Doe jij dat zelf ook? ,,Dat inspelen op de actualiteit, op de situatie van het moment is iets dat zeker bij de Bencom Group past. Wij hebben verschillende vergelijkingssites die allemaal ontstonden omdat we op dat moment een behoefte voelden in de markt, of die zagen aankomen. We zijn ook altijd bezig met de laatste ontwikkelingen en doen er alles aan

om agile te blijven, zodat we snel kunnen bewegen. Bezig zijn met verschillende dingen doe ik ook graag.’’

Bij Branson veranderde niet alles in goud … ,,Je moet op een zeker moment ook durven stoppen, of het roer volledig omgooien, ook al heb je er flink in geïnvesteerd. Toen wij met Looking for Booking bezig waren, wilden we ons in eerste instantie op de consumentenmarkt richten. Tot we zagen dat dat niet haalbaar was en we het concept besloten om te gooien. Dat moet je durven.

‘Ik heb de behoefte om impact te maken, net als de natuur’

Sindsdien richten we ons op de zakelijke markt en dat werkt heel goed.’’

Branson is niet je enige inspiratie begrijp ik? ,,Van topsporters kunnen ondernemers veel leren, de natuur is ook een inspiratiebron voor me. Laatst was zeiler Marit Bouwmeester hier. Ze vertelde van alles over haar sport waarvan ik regelmatig dacht: dat moet ik ook gebruiken. Over hoe zeilers altijd verschillende plannen hebben bijvoorbeeld voor als het weer plotseling omslaat. En ook hoe ze als iets misloopt eerst zorgen dat ze weer op koers raken voordat schuldigen worden aangewezen.

Dat voorbereiden en doorzetten is iets dat ondernemers ook beter maakt. Als ik Roger Federer zie tennissen, punt voor punt totdat het doel is bereikt, dan leer ik daar ook van.’’

En de natuur? ,,Zoals de natuur dingen oplost, zo veerkrachtig als de natuur is, daar kun je niet omheen. Als ik in de natuur loop of fiets, dan zie ik dingen, dan bedenk ik dingen.

Over biomassa bijvoorbeeld. Dat is natuurlijk niet de meest CO2-vriendelijke manier van energie opwekken. Dus kun je op gaslicht.com nu ook selecteren op energieaanbieders die geen gebruik maken van biomassa. Ik heb de behoefte om impact te maken. Net als de natuur, en net als Branson.’’

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 2 3

ADVERTENTIE

Lokaal opgewekte groene stroom uit eigen streek Een eenvoudige manier om de CO₂-uitstoot op de zaak of thuis te reduceren, is door stroom af te nemen die afkomstig is uit duurzame energiebronnen. Door te kiezen voor een energieleverancier die volledig groene stroom levert verbeter je direct je CO₂voetafdruk. Een bijkomend voordeel is dat groene stroom niet eens veel duurder is dan grijze stroom. Dit kan bij Energie VanOns. Daarnaast hoef je niet direct grote investeringen te doen om je eigen energie te produceren.

Monique Spaltman, directeur van Landgoed Borg Verhildersum: Lokaal kopen is belangrijk. Wij hebben daarom gekozen voor echte groene energie die lokaal en in de omgeving van Leens op een duurzame manier wordt opgewekt en waarvoor het certificaat Garantie van Oorsprong is afgegeven. Dus, geen leveranciers die grijze

energie vergroenen door groene stroomcertificaten uit het buitenland aan te schaffen.

Initiatieven Het is alweer ruim 3 jaar geleden dat Landgoed Borg Verhildersum koos voor groene energie van Energie vanOns. En dat bevalt uitstekend , geeft Spaltman aan. Er is altijd goed overleg en met name het feit dat een deel van de opbrengst terugvloeit naar de regio spreekt ons aan.

Daardoor worden veel initiatieven mogelijk gemaakt, waar ook de burger van profiteert.

Landgoed Borg Verhildersum staat voor grote opgaves op energiegebied. Zo wil men graag verduurzamen, maar blijkt dit in historische panden nog niet zo eenvoudig. Om het Landgoed volledig te verduurzamen is vijf à zes miljoen euro nodig , zegt Spaltman. Dat hebben we nu in kaart gebracht. Over hoe we dat moeten doen, gaan we nu nadenken. Vast staat dat verduurzaming essentieel is voor de toekomst van de Borg. Zo kunnen wij in de winter niet open, omdat er geen verwarming aanwezig is. Dit betekent ook dat we alle stukken moeten verwijderen, omdat het dan te vochtig wordt in de ruimtes.

Energie VanOns is van en voor ons allemaal Energie VanOns is een coöperatieve energieleverancier. En heeft als doel de energietransitie te versnellen. Samen met meer dan honderd energiecoöperaties wekken zij lokaal groene stroom op met bijvoorbeeld een windmolen of zonnepark.

Alle opbrengsten worden in eigen streek besteed aan duurzaamheids- of leefbaarheidsprojecten. Wil je ook je steentje bijdragen aan de energietransitie? Dat kan!

Kies op de zaak of thuis voor echte groene stroom uit je eigen streek. Kijk voor meer informatie op: www.energie.vanons.org Kortom, er ligt een enorme opgave, maar Verhildersum heeft geen keuze. Er zijn veel investeringen nodig, die op termijn de exploitatiekosten omlaag brengen en de opbrengsten omhoog. Bovendien past duurzaam bij onze bedrijfsvoering. Energie VanOns denkt daarin mee, samen zijn we op zoek naar de beste oplossingen om de Borg in de toekomst te verduurzamen. www.energie.vanons.org

ADVERTENTIE

Meer dan een kringloopwinkel De KuubsKist in Lemmer is één van de grootste kringloopwinkels van Friesland met meer dan vierduizend vierkante meter aan zorgvuldig geselecteerde curiosa, meubels, boeken en andere hebbedingetjes. We ondernemen met een maatschappelijke missie , zegt André Spoelstra, samen met zijn vrouw Alie, eigenaar van de winkel. Een bezoekje aan onze winkel moet een prettige tijdsbesteding zijn, maar we zijn ook een inspiratiewinkel , vult Alie aan.

Het is iets betekenen voor elkaar Met een koffiehoek creëert de KuubsKist een laagdrempelige ontmoetingsplaats. We zien mensen een boek pakken uit de winkel en hier vervolgens lekker lezen en een praatje maken met elkaar. Als er één iemand is die zich hierdoor minder eenzaam voelt, hebben we winst gemaakt.

Door met vrijwilligers te werken, schep je eenzelfde soort sociale context en het geeft de mogelijkheid. Ook de mensen met afstand tot de arbeidsmarkt die werkzaam zijn bij de KuubsKist vinden hier een zinvolle dagbesteding. Het is voor ons fijn dat zij met hun talenten deelgenoot kunnen zijn van de KuubsKist. Het is niet alleen werk, het is iets betekenen voor elkaar.

Elk budget en van kwaliteit We zijn ecologisch , benadrukt André, of het nu gaat om de koffie, de koekjes, de gebruikte materialen, de schoonmaakmiddelen, bij alles zoeken we naar de meest ecologische toepassing.

Alie vult aan: daarom vinden we hergebruik zo belangrijk. Om dat te stimuleren gaat alle inbreng door een strenge controle. Apparatuur moet

André en Alie Spoelstra werken, kleding en meubels moeten schoon en toonbaar zijn en glas en servieswerk moeten heel zijn. Voor elk budget en van kwaliteit. De sneupspulletjes die aan de strenge eisen voldoen, worden overzichtelijk uitgestald in de smaakvol ingerichte themaloodsen van de winkel.

Inspiratie voor blikvangers Probeer anders te kijken , zegt André, dan is er

veel mogelijk. Alie gaat hier op in: We hebben hier mooie objecten staan. Soms moet je spullen een nieuwe bestemming geven. Dat doen wij ook.

Van opslagkisten voor aardappelen hebben wij onze displays gemaakt. Oude tafels zijn omgetoverd in een balie met designlook, van een oude houten trap hebben we een lamp gemaakt en oude materialen zoals gaas zijn omgetoverd tot insectenhotels. Van lp s maken we lampen van dekens kussens. Met een andere manier van kijken en wat creativiteit kun je oude spullen omtoveren in prachtige nieuwe blikvangers.

Wie minder creatief is, kan gebruik maken van de do-it-yourself-pagina (DIY) van de KuubsKist.

Met de vele verschillende voorbeelden die daar getoond worden, kan het niet anders dan dat je geïnspireerd raakt om van iets ouds iets nieuws te maken. Duurzaamheid vraagt om te kijken naar wat mogelijk is. Wie die stap zet, zal een positieve, creatieve energie ervaren , zegt André. Samen die omslag maken is wat ons drijft. Deze winkel maakt dat mogelijk. kringlooplemmer.nl

Slechts 1 op de 10 startups wordt een succesvol bedrijf. In de afgelopen jaren passeerde een aardig aantal de revue van NoordZ. Hoe staan ze er nu voor? In aflevering 18: Basicly in Groningen.

DIGITALE GELETTERDHEID OP SCHOOL

Wanneer is de grote doorbraak? „Dat was het moment dat we in 2018 in Noord-Groningen een aanbesteding wonnen, in opdracht van Vereniging Kansrijke Groningers. Het is een project van vier jaar, waarin we ruim honderd basis- en middelbare scholen helpen met de toepassing van digitale geletterdheid. We hadden daarvoor een kleiner project gedaan en dat ging goed.

Maar met dit nieuwe project kwamen er plotseling ruim honderd scholen, bijna 20.000 leerlingen en honderden leerkrachten bij. Toen moest er veel gebeuren: we moesten professionaliseren, flink opschalen, bedrijfsauto’s regelen, noem het maar op. En tot op de dag van vandaag is dit het grootste project in Nederland als het gaat om digitale geletterdheid. Dus toen stonden we niet alleen in Noord-Nederland op de kaart, maar kregen we ook landelijke bekendheid. En we lieten ook zien dat we het aankunnen, zulke grote aantallen.”

Tekst Wigger Brouwer Foto Nienke Maat

Wat doen jullie ook alweer?

Vincent Veenbrink, oprichter van Basicly: „Wij helpen basis- en middelbare scholen bij de implementatie van het nieuwe leergebied digitale geletterdheid in het onderwijs. Digitale geletterdheid gaat over alles wat een leerling moet kennen en kunnen om goed te functioneren in de digitale samenleving. Dat bestaat uit een aantal onderdelen. Bijvoorbeeld ICT-basisvaardigheden: daarbij leer je hoe technologie in elkaar steekt. Wat is een moederbord, hoe knip en plak je, hoe werkt een computer? Een ander onderdeel is bijvoorbeeld Informatievaardigheden. Dat gaat onder meer over het zoeken, analyseren en verwerken van informatie. Dus als je online gaat zoeken naar informatie voor een werkstuk, hoe zoek je dan goed? En hoe onderscheid je bijvoorbeeld echt nieuws van nepnieuws?” „Lessen over digitale geletterdheid zijn bedoeld om leerlingen voor te bereiden op de digitale wereld. Het is nog niet verplicht voor scholen om het aan te bieden, maar ze willen er wel mee aan de slag. De vraag is alleen: hoe pak je dat aan? Want de meeste leraren hebben de kennis over digitale geletterdheid vanuit hun opleiding niet meegekregen en kunnen het niet zomaar toepassen in hun dagelijks onderwijs. Ons online platform stelt de leraar in staat dat wél te doen, en digitale geletterdheid zo gemakkelijk een plekje te geven in het onderwijs. Dat doen we met ons online platform met kant-en-klaar lesmateriaal waarin onderwijsdoelen zijn verwerkt. We maken het dus zo gemakkelijk mogelijk voor scholen en leerkrachten om lessen in digitale geletterdheid aan te bieden.”

Hebben jullie de route gaandeweg bijgesteld? „Dat we scholen willen helpen leerlingen voor te bereiden op de digitale samenleving, dat is nooit veranderd. Maar hoe we dat doen wel. In het begin hadden we de focus op leerlingen, maar dat werkte niet. Pas toen we de focus gingen leggen op leerkrachten, om hen in staat te stellen digitale geletterdheid zelfstandig toe te passen in zijn of haar onderwijs, toen ging het balletje rollen. Toen

werden schooldirecteuren en ook leerkrachten geïnteresseerd om met Basicly te gaan werken. Ook ICT-coördinatoren werden enthousiast. Dat is belangrijk, omdat zij vaak de kar trekken als het gaat om digitale vernieuwingen op scholen. En die kartrekkers faciliteren wij om digitale geletterdheid zo leuk en eenvoudig mogelijk een vaste plek te geven in hun onderwijs.”

VINCENT VEENBRINK

‘De lessen zijn bedoeld om leerlingen voor te bereiden op de digitale wereld’

Wat hebben jullie geleerd de afgelopen jaren? „Dat alles wat je wilt en plant, eigenlijk niet op die manier gebeurt. Dus je bedenkt van tevoren dat iets op een bepaalde manier gaat, maar uiteindelijk gaat dat vrijwel altijd heel anders. Dat komt omdat je onderweg vaak betere alternatieven tegenkomt. Daarin moet je dan ook flexibel zijn en niet willen vasthouden aan je oorspronkelijke plan. Een voorbeeld daarvan is dat we begonnen zijn met zelf voor de klas te gaan staan, om de leerlingen digitale geletterdheid bij te brengen. Maar scholen zaten er niet altijd op te wachten dat we langskwamen en gingen lesgeven.’’ ,,En een ander nadeel: als wij weggingen namen we alle kennis weer mee in de auto en gingen scholen bij wijze van spreken over tot de orde van de dag. Zo hadden we het oorspronkelijk wel in ons hoofd, maar het bleek in de praktijk niet handig. Maar als je hard werkt en blijft proberen dan vormt er zich vaak wel een beter alternatief. En dan moet je ook voor dat alternatieve idee gaan.”

Hoe ziet de toekomst eruit? „Onze prioriteit is om zoveel mogelijk basisen middelbare scholen te helpen digitale geletterdheid een vast onderdeel van hun onderwijsaanbod te maken. En om daar natuurlijk de grootste en de beste in te zijn.

We hebben plannen om naar het buitenland te gaan maar daar hebben we nog niet voldoende over nagedacht. Op dit moment is onze business nog heel erg gericht op het Nederlandse onderwijssysteem. En de dingen die je leert over digitale geletterdheid in ons lesprogramma zijn misschien wel heel interessant voor andere landen, maar hoe je dat dan inpast in het onderwijssysteem, daarop hebben we nog geen antwoord. Maar de ambitie om uiteindelijk naar het buitenland te gaan, die is er zeker.”

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 2 5

ADVERTENTIE

Kopen met het goede gevoel Ons interieur krijgt alle aandacht. Versterkt door corona, een oplopende huizenmarkt en uitgekiend televisiesucces groeit Keukensale en Sanisale in Leeuwarden gestaag door. Het draait om het tevreden gevoel bij de klant, dat is waar wij het voor doen , licht eigenaar Zacheus van der Zee toe. Keep it simple, be reliable.

Keukens en badkamers kopen doe je niet iedere dag, dus wat je koopt moet goed. Zacheus van der Zee van Keukensale en Sanisale aan de Zwettestraat in Leeuwarden begrijpt heel goed vertrouwen van je klant het hoogste goed is. Het gaat om vertrouwen en gunnen. Niet mensen onder druk zetten, nee, geef ze de tijd om hun keuze te maken en een afgewogen beslissing te nemen. Met de filosofie van hou het simpel, doe wat je zegt en wees betrouwbaar richtte Fred Grifhorst elf jaar geleden zijn eerste badkamerzaak op. Zes jaar gelden begon hij met keukenzaken. Die Keukensale- en Sanisale-zaken zijn de basis van de FG Groep met inmiddels 120 vestigingen in Nederland en België. De groei is bereikt door een heldere filosofie en overnames van andere ketens. De FG Groep is inmiddels de grootste aanbieder van keukens en badkamers in Nederland onder diverse formules.

Zacheus van der Zee is sinds jaar en dag eigenaar van de vestiging in Leeuwarden, waar hij keukens en badkamers onder één dak heeft. De formules spreken hem aan, juist vanwege die belangrijke uitgangspunten. Hoe je het doet, is alles bepalend, daar voel ik me bij thuis. De eigenaar van iedere vestiging staat zelf in de winkel, we zijn direct op ons eigen telefoonnummer bereikbaar en we hebben een hoge klantwaardering. En we bieden een compleet assortiment in keuken en sanitair. Sinds kort hebben we daar ook pvc-vloeren aan toegevoegd.

Steeds meer consumenten zien de voordelen van pvc-vloeren boven tegelvloeren, dus daarom bieden we nu een uitgebreid assortiment van zowel pvc-vloeren als tegels voor keuken en sanitair.

Er staat weer een mooi najaar te wachten. We hebben net de laatste opnames achter de rug van Kopen zonder Kijken met Jeroen Krabbé. We zijn nu drie jaar partner van het programma en het loopt echt goed. We worden zichtbaarder, we krijgen meer mensen in de winkels. Het is een

goede formule die veel mensen aanspreekt en waar wij heel blij mee zijn. Het is niet alleen de aandacht: mensen raken geïnspireerd, zien wat er mogelijk is op gebied van ontwerp en inrichting en komen met duidelijke vragen en wensen naar ons toe. In november hebben we nog de nodige verrassingen, maar wat dat is wordt dan wel duidelijk.

Realistisch ontwerp Televisieprogramma s als Kopen zonder Kijken hebben onze klanten ook geleerd hoezeer ze op realistische wijze betrokken kunnen worden bij het ontwerp van hun nieuwe keuken of badkamer.

Digitale technologie en VR- brillen maken het mogelijk om een heel getrouw beeld te maken van het ontwerp en dat heel snel en realistisch te delen met de klant.

Er staat een mooi najaar te wachten!

Door corona merken we helaas nog wel dat ook bij ons de levertijden nog onder druk staan. We kunnen wel goed aangeven wanneer de keukens en badkamers geleverd en geïnstalleerd worden, maar de vertraging zien we vooral bij apparatuur.

En dat is jammer, want je wilt natuurlijk voor je klant alles in één keer doen. Dat dat niet altijd lukt is jammer, maar je moet er wel duidelijk in zijn. Helaas hebben we er mee te maken, dus zeggen we tegen klanten vaak: hou nog even de oude apparatuur in huis, tot echt alles thuis geleverd is, want anders kan het zijn dat je even zonder zit. Aan de andere kant is het juist mooi om te zien dat door sterk stijgende Europese vraag wij juist binnenkort onze luxere keukens nog sneller kunnen leveren: binnen vier weken zelfs! Dat komt omdat onze keukenfabrikant, de grootste in Europa, investeert in uitbreiding met een derde fabriek en daardoor een enorme versnelling in productie en levering kan realiseren. Voor onze projectkeukens geldt

overigens al dat dat heel snel kan, namelijk in tien werkdagen, maar dan is alleen je keuze beperkter.

Daarom zijn we blij dat onze keukenfabrikant nu leidend wordt in korte levertijd.

Apps voor koelkast en wasmachine De huidige woningmarkt heeft natuurlijk zijn invloed. Wij merken het vooral aan wat oudere kopers die hun huis goed verkocht hebben en kleiner maar luxer en comfortabel gaan wonen.

Overwaarde wordt steeds vaker ingezet om de inrichting naar een hoger plan te tillen. Mooier, luxer, we zien dat heel duidelijk terug in meer en uitgebreide apparatuur in de keukens en meer wellness in de badkamer. Daarnaast zien je in algemene zin dat bijvoorbeeld de afzuigkap steeds vaker wordt ingeruild voor afzuiging in de kookplaat. Niet alleen meer bij de kookeilanden, maar ook bij rechte en hoekkeukens. En zo neemt de trend naar meer persoonlijke accentvoorkeuren en kleur ook meer toe, net als de meer luxe uitvoering. Na bijvoorbeeld de rvs- en chromen kranen kwamen de zwarte kranen; nu zien we steeds vaker allerlei gekleurde kranen en neemt tegelijk ook de keuze voor matzwart toe.

Een kleur die je ook meer terugziet in apparatuur.

Het bekende zwartglanzende front wordt steeds vaker ingewisseld voor matzwart. En fabrikanten bieden steeds meer geheel matzwarte apparatuur aan. En technologie zoals wifi dringt steeds meer door in allerlei apparatuur, waardoor steeds meer via apps gecommuniceerd kan worden. Als de was klaar is, krijg je een berichtje op je telefoon. En als je in de supermarkt staat, kun je kijken wat er nog in de koelkast staat.

Hoe uitgebreid de mogelijkheden ook zijn, de basis van wat wij doen ligt in de manier waarop we bij Keukensale en Sanisale met onze klanten omgaan. Want wij zien onze klanten graag nog een keer terug! www.sanisale.com

ADVERTENTIE

De waarde van afvalwater is mensenwerk WSP werkt lokaal en wereldwijd aan complexe vraagstukken in bouw, infra, water, energie en milieu. Ze kiest voor een integrale aanpak om de wereld te verduurzamen.

Abe Witteveen en Bert Offereins van WSP Leeuwarden wat dat betekent op het gebied van water. Want: Afvalwater vertelt ons alles over jouw bedrijf.

Het lijkt heel technisch wat we doen, maar het draait voor tachtig procent om mensen.

Digitalisering helpt enorm, maar fundamentele verandering bereik je pas als je mensen meeneemt. Het past bij wie we zijn, want WSP is de optelsom van passie, ervaring en visie. Mensen zijn verantwoordelijk voor de wereld van morgen, wij maken verandering mogelijk. Die cultuur van inspiratie en verandering delen we met onze collega s in het land , zeggen Bert Offereins en Abe Witteveen aan de Orionweg in Leeuwarden.

Een cultuur die zorgt voor aansprekend en zichtbaar resultaat: begin oktober werd Anja Vijselaar, directeur Vakgroep Energie bij WSP, unaniem gekozen tot Bouwvrouw van het Jaar.

Een mooie beloning voor wat ze doet en een erkenning van de integrale aanpak van WSP , zeggen Offereins en Witteveen. Waar Anja Vijselaar zich richt op Energie, sturen zij in Friesland op water en afvalwater.

Wat normaal is, weet bijna niemand Maatschappelijk is de rol van water totaal veranderd. Van vanzelfsprekende en bijna gratis grondstof, wordt het steeds meer een kostbare asset. Overheden en drinkwaterbedrijven sturen steeds meer op de stijgende maatschappelijke kosten van waterzuivering en het toenemende gevaar van verdroging. Bij bedrijven zien wij een toenemende interesse in de monitoring van afvalwater. En juist omdat de eisen vanuit de overheid strenger worden, pleiten wij voor meer ambitie: streef consequent naar minder verontreiniging dan in je vergunning staat. Het loont altijd: het bespaart je bedrijf geld en grondstof en is maatschappelijk gezien veel beter voor ons milieu. Het betekent fundamenteel bijdragen aan verduurzaming en structurele verlaging van je bedrijfskosten. Het is aan ons om onze klanten mee te nemen in de mogelijkheden van water en afvalwaterbeheer en ze daarin effectief te ontzorgen.

We hebben een sterke traditie in waterzuivering.

De basis van het huidige WSP Leeuwarden is het destijdse Milfac, dat voortkwam uit de zuivelindustrie. Inmiddels werken we op watergebied voor allerlei bedrijven in de proces en maakindustrie, voor ziekenhuizen, defensie, waterschappen en overheden. Digitalisering maakt het mogelijk dat we realtime en 24/7 inzage kunnen hebben in bijvoorbeeld afvalwater en in de mogelijkheden op ieder gewenst tijdstip in te grijpen. Dat is een groot verschil met achteraf bekijken waar je aan zou moeten voldoen en naar wat er eventueel is misgegaan. Dat dat vaak nog zo werkt, is begrijpelijk, want het is moeilijk te begrijpen waar je als bedrijf aan moet voldoen. Bekostiging van afvalwater voert terug op gemiddelden en niet op wat er nu werkelijk mogelijk is binnen een bedrijf. De vraag wat normaal is, kan bijna niemand beantwoorden.

Wat wij wel kunnen, is bedrijven en instellingen inzicht geven in de benchmark en hoe en in welke mate ze kunnen sturen op verbetering van alle water-gerelateerde processen. Digitale technologie maakt het mogelijk om heel nauwkeurig vast te stellen wat er wanneer geloosd wordt en wat het zegt over je bedrijfsprocessen, over water- en energieverbruik, grondstofverlies en de mogelijkheden van hergebruik van afvalwater. Daarom zeggen wij wel eens: het afvalwater dat je loost, vertelt ons alles over jouw bedrijf.

Een sterke traditie in waterzuivering Grote getallen, perfecte instrumenten Daarmee hebben we dus ook de mogelijkheden om alle processen die invloed hebben op afvalwater positief te beïnvloeden. Vergis je niet: het gaat vaak om grote getallen als je bijvoorbeeld kijkt naar de hoeveelheden grondstof die je

dagelijks kunt besparen. Dat die ambitie om het optimale voor jouw bedrijf te doen in water- en afvalwaterbeheer loont, kunnen we aantonen.

Waar het om gaat, is dat je iedereen meeneemt in wat het concreet betekent, wie wat op welk niveau kan bijdragen. Van management tot operator.

Juist met de digitale techniek van nu zoals sensoren die het afvalwater tot in de kleinste details meten en camerabeelden die afvalwater 24/7 in beeld brengen heb je de perfecte instrumenten om op ieder gewenst moment en vanaf ieder gewenste locatie inzage te hebben en indien nodig direct te sturen. Op efficiency, op hergebruik van water, op de mate van besparing, op circulariteit. Als je dat beseft, is de maatschappelijke en bedrijfsmatige winst enorm.

Maar zoals we aan het begin zeiden: ondanks alle technologie waar we mee werken, is afvalwaterbeheer voor het grootste deel een kwestie van mensenwerk. We kunnen je geweldige digitale tools geven en alle benodigde informatie om tot inzicht en resultaat te komen, maar je moet zelf het werk doen.

Het mooie is dat we als waterexperts werken vanuit een integrale bedrijfsmatige aanpak, waardoor we heel concreet bijdragen aan resultaat. Het zijn projecten met een kop en een staart. Als we verbeteringen inzichtelijk hebben gemaakt en doorgevoerd, is het klaar. Een servicecontract is daarna één van de opties om vervolgens regelmatig nog een check te doen of mogelijke resultaten nog steeds worden behaald.

Water is de essentie van het leven, de kwaliteit daarvan staat door mensen onder druk. Daarom moeten we blijven investeren in kennis en inzicht om dat positief te blijven beinvloeden. Daag WSP daarom gerust uit om (afval)water- grondstof en energiebeheer ook in jouw bedrijf en voor al je medewerkers inzichtelijk en tastbaar te maken. www.wsp.com/nl Volg ons op LinkedIn: WSP in Nederland.

ADVERTENTIE

ViaData; Zorg voor je ICT-omgeving Generatie Y fronst de wenkbrauwen als ze horen dat we weer naar kantoor kunnen , zegt Jacco van der Gaag, accountmanager ViaData. Kantoor? Ik wil in de bibliotheek werken of bij mijn favoriete barista waar ik een heerlijke koffie kan drinken en me kan laten inspireren. Bovendien, van 9:00 tot 17:00 uur? Ik wil eerst mijn kinderen naar school brengen, s middags even boodschappen doen en na het eten nog even werken.

Anyplace, anywhere, anytime Variatie in tijd en plaats, dat is de toekomst die al gaande is. We hebben er al aan mogen proeven door het gedwongen thuiswerken. Het nieuwe kantoor is op vele plekken waaronder het traditionele. Bedrijven moeten dus hun focus verplaatsen van vierkante meters kantoorruimte naar de Moderne Werkplek. Dat zijn digitale vraagstukken. Hoe realiseren we de Moderne Werkplek op een eenvoudige en digitaalveilige wijze?

De Moderne Werkplek ViaData wil het werken voor medewerkers makkelijker maken. Hiervoor ontwerpt en levert ze slimme digitale oplossingen aan veelal MKBbedrijven en grotere serviceorganisaties voor het managen van hun service- en onderhoudsdiensten, voor veilig databeheer en ze levert complete ICT-infrastructuren. De Moderne Werkplek gaat vooral over dat laatste.

Een werknemer wil aan de slag. Zijn werkomgeving moet eenvoudig, snel en efficiënt zijn. Stel, je logt thuis in, dan maak je contact met het netwerk van je bedrijf, je moet weer inloggen, dan ga je een specifiek programma gebruiken en die vraagt ook weer om een verificatie. Dat is drie keer inloggen voordat je aan de slag kunt. Niet efficiënt, niet leuk. ViaData legt een schil om de software heen die de tweede en derde inlog van je overneemt. Je logt dus één keer in, waar je ook bent, op je laptop of telefoon. Alles wat je nodig hebt aan applicaties is direct tot je beschikking.

Ja, dat is echt veilig Je zit in een café en je wilt gebruikmaken van de wifi aldaar, maar je wordt op slinkse wijze naar de server van een hacker gelokt. Als je niet binnen de digitale omgeving van je bedrijf bent, maak je geen gebruik van de gesloten deuren, de digitale veiligheid van het bedrijf. Jacco legt uit dat om dit te voorkomen nieuwe verdedigingslinies worden aangelegd bij de Moderne Werkplek. Als we jouw device gereedmaken met een persoonlijk werk gerelateerd profiel, dan is dit inclusief een beveiligde verbinding. Dat betekent dat alle informatie die je vanaf je computer stuurt, versleuteld wordt. Als het derden wel lukt om mee te kijken, zien ze alleen onleesbare tekens.

Een werknemer wil aan de slag. Zijn werkomgeving moet eenvoudig, snel en efficiënt zijn.

Over deze andere veiligheidsmaatregelen hoeft de gebruiker zijn hoofd niet te breken. Updates, virusscanners, firewall, veilige cloudopslag, ViaData zorgt ervoor. Bovendien kan je het werkgerelateerde deel van je laptop scheiden van je privédeel. Dat geeft extra gebruikersgemak en zorgt voor een veilige scheiding van gegevens.

24/7 service in een ander daglicht Gemak dient de mens , zegt Jacco. We bieden uiteraard 24/7 service die via de telefoon of de digitale omgeving bereikbaar is. Maar

belangrijker. wij duiken de interne organisatie in om vooraf kritisch naar elke schakel te kijken.

Onder het motto: voorkomen is beter dan genezen zorgen wij voor business continuity, 24/7. Dat is een andere benadering dan 24/7 service verlenen. Ook de hardware nemen we hierin mee. Juist daar vind je regelmatig de oorzaak van de problemen. Oorzaken wil je wegnemen. We willen dat de werknemer ontspannen zijn ICT-omgeving instapt.

Onlangs opgeleverd, mooie feedback Op 30 september is bij Royal Koopmans een omvangrijk systeem voor de moderne ViaData werkplek opgeleverd. Aanleiding hiervoor was de wens van Koopmans om slimmer te willen werken. Ivo Reitsma, Manager IT bij Royal Koopmans legt uit waarom zij de inrichting hiervan aan ViaData toevertrouwde. ViaData is flexibel en zorgt voor een snelle start van een project. Ze luisteren goed naar onze wensen en hebben pragmatische oplossingen. Ze leveren ook iets extra s. Met hun kennis zien ze zaken die wij over het hoofd zien. Daarmee creëren ze meerwaarde. Ook de documentatie is bij ViaData op orde. Wat doen we, waarom doen we dat en waarom is dit de beste manier? Die vragen en het proces worden helder verwoord. Voor ons is dat een gedegen naslagwerk dat ons helpt bij het optimaal laten functioneren van het systeem.

Indien mogelijk dit kader toevoegen www.viadata.nl Gratis webinar Moderne Werkplek, 4 november 11 uur. Aanmelden: viadata.nl

ADVERTENTIE

H gaat goed, maar we blijven waakzaam Het Wij gaan voor langdurige relaties, omdat we vinden dat we onze relaties dan het beste kunnen bedienen. Dat zegt Peter van der Meer, directeur van private bank InsingerGilissen in Groningen. Woorden die in de praktijk worden waargemaakt, getuige het groeiende klantenbestand van de vermogensbeheerder. Ook in coronatijd is aan dat beeld niets veranderd. We zijn zi alert op alle ontwikkelingen die zich in de wereld voordoen en adviseren onze relaties vervolgens proactief hoe ze daarop kunnen reageren, dat wordt gewaardeerd.

Die aanpak vraagt veel van de organisatie en de relatiemanagers van InsingerGilissen. De wereld draait door, altijd. We zien dat er veel geld is onder de mensen, daarnaast is de rente laag, terwijl de beurzen de laatste jaren sterk stijgen.

Dat biedt kansen en mogelijkheden voor de portefeuilles van onze relaties. Zo is in de markt de negatieve rente van invloed op grote spaarvolumes. Wij hebben hiervoor oplossingen in huis waardoor je toch rente op je spaarvermogen kunt behalen. Relaties vinden het prettig wanneer je daarin meedenkt. We bieden weliswaar deposito's (met rente van momenteel 0.1% vanaf EUR 1 miljoen) aan voor onze beleggingsklanten maar we blijven ons richten op de beleggingen. Daarnaast zien we bij ons een sterke toename van de kredietverlening, vooral het financieren van commercieel vastgoed en maatwerkfinancieringen.

Duurzame band opbouwen Zoals aangegeven gaat InsingerGilissen voor langdurige duurzame relaties en Van der Meer prijst zich gelukkig dat de vermogensbeheerder niet of nauwelijks personele mutaties kent. Je bouwt een band op met je relatie, die zijn vermogen in vertrouwde handen legt. Die relatie wil niet elke keer opnieuw zijn verhaal vertellen en contact hebben met een andere relatiebeheerder. Om die reden heeft elke relatiebeheerder ca. 80 relaties in portefeuille om voldoende betrokken te blijven. Vanwege de groei zijn er alleen al in Groningen inmiddels zes relatiebeheerders actief (in 2014 begon het team met 3).

Pro actief Het werven van nieuwe relaties is Van der Meer in coronatijd erg meegevallen. Natuurlijk konden we niet onze netwerkbijeenkomsten organiseren, maar dat wil niet zeggen dat wij hebben stilgezeten, integendeel. We zijn een proactieve private bank en naast de reguliere kanalen, waar we onze informatie vandaan halen, blijven we actief in het contact met onze klanten. Een telefoontje, appje, bedrijfsbezoek of een ontmoeting op een terras, met alle voorschriften, konden gewoon doorgaan. Dat heeft wel gewerkt.

We zijn 24/7 bereikbaar voor onze klanten, dat maken we ook waar. Het komt zelden voor, maar als ik op zondag een telefoontje krijg en een prangende vraag voor een klant moet oplossen, dan doe ik dat. Zit je ergens mee, dan moet je je vrij voelen om ons even te bellen of te appen. En omdat wij niet met een call center werken, krijg je altijd je eigen adviseur aan de lijn die snel kan reageren.

Die alertheid en betrokkenheid stellen relaties op prijs getuige de hoge cijfers die InsingerGilissen krijgt in de periodieke enquêtes en onafhankelijke InsingerGilissen is een private bank die zich richt op vermogende particulieren, families, ondernemers, stichtingen en verenigingen, vanaf een vermogen van 1 miljoen euro.

Naast duurzaam vermogensbeheer en beleggingsadvies biedt InsingerGilissen privatebankingsdiensten, zoals financial planning, estateplanning en kredietverlening.

Van links naar rechts: Rogier Westera, Richard Janssen, Mark Severien, Peter van der Meer, Ive Hulleman en Rolf Kromhout van der Meer. vergelijkingssites. Van der Meer beseft wel dat de positieve ontwikkelingen op de beurs daarin een rol spelen. Dat, in combinatie met ons servicelevel, zorgt voor tevreden relaties. Echter, zou het een tijdlang slecht gaan met de beurs, dan houden we ook contact met onze relaties. Juist dan maak je het verschil. Frequent contact, in goede en slechte tijden, is relevant voor een relatie die met vertrouwen zijn vermogen bij ons onderbrengt.

Beleggen in duurzaamheid duur gaat gepaard met een goed rendement DNA Duurzaamheid speelt op elk vlak in onze maatschappij een steeds grotere rol en dat is bij InsingerGilissen niet anders. Van der Meer: Relaties willen uiteraard weten waarin we beleggen. Daarin maken wij bewuste keuzes. Zo kom je bij ons bijvoorbeeld geen beleggingen in olie of wapens tegen in de beheerportefeuille eheerportef s.

Dat vindt de relatie in deze tijd minder prettig, maar dat past ook niet bij ons dna. Verder doen we niets met cryptomunten. Niet alleen omdat we daar niet in geloven, maar ook vanwege de

enorme elektriciteitsvraag die de productie van cryptomunten met zich meebrengt. Daarnaast blijkt al jaren dat beleggen in duurzaamheid gepaard gaat met een goed rendement, zelfs beter dan beleggen op de traditionele manier.

De vooruitzichten voor 2022 zijn volgens Van der Meer goed, maar het is altijd van belang om waakzaam te blijven. Dat mag de relatie van ons verwachten, zelfs eisen. Om die reden spreiden we de risico s wereldwijd en zijn we altijd op zoek naar een zo goed mogelijk rendement voor onze relaties. Zeker in een snel veranderende omgeving is dat elke dag opnieuw een uitdaging. www.insingergilissen.nl Dit document heeft uitsluitend een informatief karakter, vormt geen individueel (beleggings)advies en beleggingsbeslissingen kunnen niet uitsluitend gebaseerd worden op dit document. In geval een product, dienst of advies wordt genoemd, kan dit alleen worden gezien als samenvatting en nooit als de volledige informatie. Alle (beleggings)beslissingen op basis van de genoemde informatie zijn voor uw rekening en risico. U dient zelf te (laten) bepalen of het product of de dienst voor u geschikt is. InsingerGilissen en haar werknemers kunnen niet aansprakelijk worden gehouden voor verlies of schade die voortvloeit uit het gebruik van (een deel van) dit document.

De opgenomen informatie is aan veranderingen onderhevig en InsingerGilissen heeft na de publicatie van de tekst geen verplichting om de informatie overeenkomstig aan te passen of daarover te informeren.

ADVERTENTIE

Holiday Ice staat voor innovatie Holiday Ice in Sint Nicolaasga produceert ijs voor meer dan 20 landen binnen en buiten Europa. Jaarlijks rollen zo n 500 miljoen ijsjes van de productielijnen voor de nationale en internationale markt. Wat is de basis van dit voortdurende succes? Noordz peilt stemming en temperatuur.

Bauke Molenkamp (l) en Jitse Boonstra (r) In de moderne Friese fabriek, de grootste van Nederland, draait het om de balans tussen enthousiaste mensen en de meest innovatieve technieken. Momenteel wordt er hard gewerkt aan de uitbreiding van het nieuwe diepvriesmagazijn voor in totaal 20.000 palletplaatsen, waardoor de omvang van het bedrijf bijna verdubbel. Een innovatieve fabriek met een duidelijke marktstrategie waar de mens centraal staat. Zonder mensen geen ijsjes in de winkel. Jan, Dirk, Bauke, Jitse en Herman vertellen waarom ijs maken bij Holiday Ice zo leuk is.

Mooie techniek en veel vrije tijd Jan Werumeus Buning werkt al vijftien jaar als mixbereider bij Holiday Ice. Met bestaande en

Jan Werumeus Buning nieuwe recepturen, want de afdeling Research & Development ontwikkelt continue nieuwe producten. ,,Ik had nooit gedacht hier terecht te komen en vind het nog steeds leuk. En wees gerust: we werken hier onder normale temperaturen hoor! Prachtige ijsproducten maken blijft een feest, ik ga iedere dag met plezier naar mijn werk. De techniek ontwikkelt zich steeds verder, het fijne is dat ons werk er veel lichter en schoner van is geworden. En nauwkeuriger en veiliger en dat vind ik heel belangrijk, want we maken voedingsproducten.

en de meeste machines worden speciaal voor ons gemaakt. We zijn elektromonteur en mechanisch monteur tegelijk, je moet van allerlei techniek en technologie verstand hebben. Door de voortdurende vernieuwing van machines en installaties blijft ons werk leuk en uitdagend. We krijgen de ruimte en tijd om het nieuwe te leren.

Tegelijk weet je dat een probleem in de productie altijd direct moet worden opgelost. Saai is het hier nooit, iedere dag is afwisselend en anders.

Wat we wel zeker weten, is dat we thuis altijd een volle vriezer met lekkere ijsjes hebben

Zijn jongere collega Dirk Frowijn: ,,Jan was mijn leermeester, ik werk hier sinds 2020. Door corona verloor ik mijn baan als pizzabakker en chef-kok, dus ik was heel blij dat ik hier aan de slag kon.

Ook hier werk ik met voeding en recepturen, alleen heel anders. Het grootste verschil? Dankzij de vijfploegendienst heb ik veel meer vrije tijd, heerlijk! Ik kan hier doorgroeien, die kans krijgen we en dat bevalt me prima. Net als de sfeer van een grote familie en met veel meer collega s dan ik ooit heb gehad. IJs en recepturen maken is mooie techniek, het is secuur werk en heel leuk om te doen.

Iedere dag met plezier naar het werk

Investeren in high tech

Dirk Frowijn

Herman Dijkstra

De Technische Dienst zorgt voor het onderhoud, de inspectie en de continuïteit van productie en logistiek. Bauke Molenkamp en Jitse Boonstra van die TD zijn maar wat trots op de techniek in de fabriek. Zoals de laatste aanwinst, een meterslange en metershoge high tech robotstraat die met drie armen tegelijk razendsnel ijshoorntjes in dozen verpakt om die vervolgens op een carrousel te zetten voor transport naar de volgende verdieping. ,,Voor een deel werken we planmatig aan onderhoud of installatiewerk van nieuwe apparatuur en machines, het andere deel is het snel verhelpen van storingen. Met de uitbreiding van de opslagcapaciteit, wachten ook voor Bauke en Jitse nieuwe uitdagingen. ,,Holiday Ice investeert in technologische ontwikkelingen

Herman Dijkstra werkte lang in de horeca en zocht in 2017 iets anders om weer lol in zijn werk te hebben. Via het uitzendbureau kwam hij bij Holiday Ice en vervolgens al gauw in vaste dienst ,,Ik heb allerlei verschillende dingen in het bedrijf gedaan en zit nu aan het einde van de lijn. Hier voel ik me echt op mijn plek. Bij end-of-line zorgen we dat alles zo goed mogelijk verpakt wordt en zo netjes mogelijk tijdig de deur uit gaat.

De techniek en technologie van al die moderne machines waar we mee werken maken het mooi.

Het draait in het hele proces om tijd, licht en snelheid, het is mechanica en robotica. Als je dat doorkrijgt, wordt het echt leuk! ,,Wat me bevalt aan Holiday Ice? We staan open voor elkaar, het is een gezellige club collega s met hart voor hun werk. We hebben de vrijheid om te leren, om fouten te maken en te herstellen, we kunnen proberen wat het beste werkt, ook met nieuwe machines. Als je een beetje vindingrijk bent en je kunt omgaan met techniek en technologie, dan heb je het hier goed. En daarom ga ik iedere dag weer met plezier naar mijn werk. www.holidayice.nl

Hoe is het om handel te drijven met Duitsland? Heel anders dan binnen onze landsgrenzen, zeggen twee ondernemers die het uit ervaring kunnen weten.

Tekst Dorinde Meuzelaar Foto Jos Schuurman

MARCEL BAANDERS

‘FLEXIBILITEIT? TYPISCH NEDERLANDS’ ederland is een ondernemend landje, wij zien overal wel een kans in. In Duitsland zijn ze minder flexibel, maar wel meer nauwgezet”, zegt Wim Beukers, algemeen directeur van telecomkabelbedrijf Allinq. Dat herkent Marcel Baanders, oprichter en directeur van Handelsagent Duitsland. „In Nederland los je zaken boven een kop koffie op. Maar Duitsers willen geen tussenoplossing, ze zijn risicomijdender. Daar draait het erom hoe betrouwbaar je bent, je moet al je certificaten tonen. En dan pas denken ze erover na om met je in zee te gaan.”

’N

Voor Beukers is Duitsland een heel belangrijke groeimarkt: het land kan nog een enorme digitaliseringsslag maken. „In Nederland is 50 procent van de woningen en bedrijven aangesloten op glasvezel. In Duitsland ligt dat percentage tussen de 5 en 7 procent.

Bovendien is het land en dus de markt veel groter.”

Allinq startte in 2012 met de eerste vestiging in Berlijn; het bedrijf haalt inmiddels 20 procent van de omzet uit Duitsland. Beukers verwacht dat dit verder groeit. „Wanneer je op de Duitse snelweg rijdt en een telefoongesprek voert, is het niet ongebruikelijk dat de

hebben directe contacten bij Duitse inkopers, dus we zorgen dat we onze klant bij hen aan tafel krijgen.”

verbinding twee of drie keer wegvalt. In Nederland accepteren we dat niet meer.

Burgemeesters op het Duitse platteland waarschuwen voor leegloop, omdat het internet er niet goed genoeg is.”

TAAL SPREKEN Cruciaal is, behalve de juiste contacten, ook de taal te spreken. Baanders: „Het is een beetje een generalisatie, maar in Nederland schakelen we gemakkelijk over op Engels.

Dat is in Duitsland minder gebruikelijk.”

„Onder Merkel is er al het nodige geïnvesteerd in telecominfrastructuur. Of een volgend kabinet dat ook gaat doen of niet, dat zal de groei in telecom niet meer remmen.

Beschikbaarheid van snel en betrouwbaar internet wordt meer en meer gezien als een levensbehoefte. Door de coronapandemie is dat alleen maar belangrijker geworden.’’

VASTLEGGEN Wie zaken wil doen in Duitsland moet zich wel realiseren dat er cultuurverschillen zijn, zegt Beukers. In Duitsland moet je onder meer veel meer vastleggen op papier. Beukers: „In Nederland stel je een contract op en handel je naar de geest ervan. In Duitsland gaat het om de letter van het contract. Dus wijzig je tijdens een project iets? Dan moet je het vastleggen. Dat zijn we in Nederland niet zo gewend.”

Wie zijn product in het schap van een Duitse winkel wil krijgen, moet bovendien de juiste contacten hebben. „Je kunt natuurlijk het algemene nummer van een Duitse super-

Wat het grote verschil is tussen ondernemen in Duitsland en Nederland? „Een van mijn Duitse contacten zei ooit: ‘Flexibiliteit is een Nederlands woord’”, zegt Baanders lachend. „Wij begeleiden een aantal start-ups. In Nederland zegt een retailer weleens: dat ziet er goed uit, we proberen het. Nou, in Duitsland niet.”

Wim Beukers FOTO LINDA VAN SPIJK

marktketen bellen en vertellen dat je zo’n goed product hebt. Maar zie dan maar eens teruggebeld te worden”, zegt Baanders. Hij helpt Nederlandse bedrijven voet aan de grond te krijgen in Duitsland. Het grootste deel van zijn klanten bestaat uit mkb-bedrijven in de detailhandel. „We zijn er niet voor het marktonderzoek of adviestraject. Wij

Dat is tegelijkertijd een belangrijke les voor Nederlandse ondernemers die een stap over de grens willen wagen. Baanders: „Ausdauer, die vasthoudendheid, is wat hier nog weleens ontbreekt. Ook in Duitsland draait zaken doen om business en marge. Maar Duitsers zijn ook loyaler aan hun leveranciers. Ze nemen niet zomaar afscheid. Dat betekent dat het soms lang kan duren voordat je product in het schap ligt. Wij zijn soms twee jaar met klanten bezig.”

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 14 O K T O B E R 2 0 21 31

BEZORGING DOOR HEEL NEDERLAND*

ALLES VOOR DAK EN GEVEL *UITGEZONDERD EILANDEN

KOM LANGS IN NIJ BEETS ONZE ERVAREN MEDEWERKERS HELPEN U GRAAG! WIJ BESCHIKKEN OVER EEN RUIM OPGEZETTE SHOWROOM. AFSPRAAK NIET NODIG.

RUIM AANBOD GRIND EN SIERBESTRATING SPECIALIST IN HOUT EN PLAATMATERIAAL

OPENINGSTIJDEN: MAANDAG

07.30 - 17.30 uur

DINSDAG WOENSDAG

07.30 - 17.30 uur 07.30 - 17.30 uur

DONDERDAG 07.30 - 17.30 uur VRIJDAG 07.30 - 17.30 uur ZATERDAG

In onze ruim opgezette shop kunt u terecht voor alles wat u verder nog nodig heeft voor uw bouwproject!

08.30 - 12.00 uur

SWIJNSWEI 2A | NIJ BEETS | BOUWPARTNERVANDERMEULEN.NL | T (0512) 460 022