NOORDZ november 2021, editie Friesland

D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21

DIGITAAL ONDERNEMEN

‘CORONA HEEFT DE BOEL EEN FLINKE SLINGER GEGEVEN’ WILLEMIEK EVERTS PAGINA 21

ADVERTENTIE

Schreeuwend tekort aan logistieke ESLog professionals De vraag naar logistici met een hbo diploma en bachelor ESLog in de Logistics & Supply Chain is het laatste jaar explosief gestegen. Bedrijven, instanties en overheden zitten werkelijk te springen om deze excellente professionals, die gevormd zijn door enerzijds hun hbo opleiding voor werkenden en anderzijds hun praktische dagelijkse werkzaamheden. De Academy of Logistics (AoL) in Groningen leidt, als grootste opleider in ons land, jaarlijks meer dan 90 % van de nieuwe gediplomeerden op.

De meerwaarde van praktische leerstof Bij de ESLog groep op de logistieke markt is er geen kloof tussen de beroepsgerichte theorie van hun hbo voor werkenden en de praktijk. De meesten zijn vanuit het mbo het bedrijfsleven ingegaan om vervolgens naast hun dagelijks werk een hbo opleiding te volgen met alle logistieke en supply chain disciplines; in de volle breedte én diepte. Door het ontbreken van algemene vakken heeft deze ESLog groep zich volledig kunnen toeleggen op het omzetten van het nieuw geleerde naar de dagelijkse praktijk. Deze ESLog groep heeft naast kennis immers bovenal: begrip en inzicht gescoord. Tools, die ervoor zorgen, dat zij nu de vertaalslag kunnen maken naar het toepassen van hun functionele competenties in vrijwel alle voorkomende situaties.

De docenten zijn enthousiast, uiterst bekwaam en de lessen worden vanuit een praktijkgerichte visie gegeven. Deze dynamische opleiding geeft je energie; dit is studeren mét plezier naast een fulltime job!

Arnold Dekker (Transport manager Lubbers Logistics Group ) De plus van EU opleidingen De ESLog opleiding, die door de ELA (European Logistics Association) namens de EU in vrijwel alle landen ter wereld wordt gegeven, is een officieel erkend hbo. Het praktische karakter van de opleiding is een enorme meerwaarde: het vergemakkelijkt het samenwerken met bedrijven en instanties in andere landen, waar ook ESLog logisticians werkzaam zijn. Er is immers sprake van zuivere horizontale communicatie, omdat er over en weer dezelfde kennis en hetzelfde begrip en inzicht is. De collega s verstaan elkaar qua taal mogelijk niet altijd even goed, maar begrijpen elkaar des te beter, daar ze op niveau, inhoud en competenties dezelfde bagage hebben.

Professioneel, motiverend, persoonlijk, out of the box, enthousiast, kennis van zaken.

Kortom, prima opleider om je logistieke kennis op mondiaal niveau te verbreden.

Peter Wentink (Department manager Essity ) Krapte zorgt voor ontwrichting De krapte op de arbeidsmarkt van deze ESLog logisticians, zorgt ervoor, dat deze mannen en vrouwen, die in 1e instantie gevormd zijn door de praktijk en pas daarna en daarnaast hun hbo kennis hebben vergaard, vandaag de dag roofgoed zijn. De vraag is enorm en het aanbod is zeer beperkt tot vrijwel nihil. De situatie is domweg zo, dat er geen ESLog gekwalificeerde logisticians voorhanden zijn. Allen hebben een mooie, uitdagende baan binnen hun organisatie verworven of daarbuiten. Het gevolg is, dat betrokkenen worden benaderd door bedrijven, selectiebureaus en recruiters. Nog betere functies en nog hogere salarissen dienen hen dan over de streep te trekken om de mobiliteit in te gaan en over te stappen naar een andere werkgever voor een nog beter contract. En de schaarste neemt alleen nog maar toe, met alle maatschappelijke gevolgen van dien voor het Nederlandse bedrijfsleven en de overheid.

Wil je passie voor Logistiek en Supply chain, dan wil je AoL! Jan Pat (Director operations Lubbers BeNeLux )

Henk Bouwman

Overzicht en inzicht Het is juist de Supply & Demand Chain, het zwaartepunt van hun hbo-opleiding, die ervoor zorgt, dat de ESLog logisticians een helicopterview hebben over de afdelingen van hun eigen organisatie en de samenwerkende bedrijven in de vele ketens, waar ze deel vanuit maken.

Inkoop, transport, opslag, productie, voorraadbeheer, distributie, verkoop en LEAN zijn naast resource-, people-, time- en changemanagement enkele tools, die zij tactisch en strategisch inzetten om te komen tot (nog)

betere scores, waarbij duurzaam en circulair werken vanzelfsprekend meer en meer worden meegewogen en genomen.

De interactieve lessen, welke verzorgd worden door praktijkgerichte docenten, zorgen ervoor dat iedere lesavond interessant is.

Marnie Jensema (Tactical purchaser Plixxent ) Een gepassioneerd betoog We ontmoeten Henk Bouwman, directeur AoL, op de locatie in Groningen-zuid in het prachtige Best Western aan het Hoornsemeer, alwaar AoL haar collegeruimtes heeft. We hebben gemeend bovenstaande monoloog integraal weer te moeten geven, gezien het nijpend tekort aan excellente professionals in deze prachtige branche. Dat AoL inmiddels ruim 90 % van de logistieke ELog markt in handen heeft in het onderwijs aan werkenden in de Logistiek en Supply Chain, is niet verwonderlijk. Een rondje langs de deelnemers en deelneemsters leert, dat zij hun belofte De beste kwaliteit op de meest plezierige manier meer dan waarmaken.

Investeren met gegarandeerd rendement Functioneer je op mbo niveau 3 of 4, meld je aan en zorg hiermee voor jouw nieuwe toekomst in de Logistiek en/of Supply Chain van de BV Nederland. Voor meer informatie of toelichting bel ( 06 51.06.77.88 ), app of mail (hbouwman@academy-of-logistics.com) geheel vrijblijvend. Met de tevredenheidsgarantie, waarbij nieuwe deelnemers geheel vrijblijvend en zonder enige verdere verplichting, acht avonden op proef meedraaien. zorgt AoL ervoor dat de eventuele drempel voor deelnemers wegvalt. De eerstvolgende startdatum van nieuwe groepen is de 2e week van januari 2022.

Zie de site www.academy-of-logistics.com voor verdere informatie.

MILJARDEN LONKEN VOOR ONDERNEMEN IN KLIMAAT ndernemen is risico’s nemen, klimaatverandering is een zekerheid – dat schrijft verslaggever Jean-Paul Taffijn verderop in deze nieuwe NoordZ. Maar dat de optelsom altijd klopt: ondernemen in maatregelen die inspelen op klimaatveranderingen = garantie voor succes, is daarmee niet gezegd.

O

Natuurlijk liggen er bij de provinciale overheden, in Den Haag en Brussel miljarden klaar om de vooroplopers financieel op weg te helpen. Met alle aandacht voor klimaat en duurzaamheid, vallen nieuwe initiatieven die bij kunnen gaan dragen aan het terugdringen van klimaatschade sneller in het juiste potje.

tijd bij te zijn en te blijven geloven in een product waarop de voorganger failliet is gegaan.

Het Groningse Carbon Collectors zoekt het onder water: met duwbakken kooldioxide ophalen bij bedrijven en dat opbergen in de leeggepompte aardgasvelden onder de Noordzee. Terwijl de rij met potentiële klanten langer wordt, hoopt Carbon Collectors snel voldoende subsidie op te halen om de eerste grote projecten op te starten.

Ook in deze tak van ondernemen begint het met een goed idee, opbouwen van kennis en ervaring én vraag creëren dan wel gebruikmaken van de vraag die er is. En misschien net ietsje vaker met passie om ‘iets goeds’ te doen. Niet alleen voor jezelf, personeel, klanten en bedrijfsvoering, maar voor de hele wereld. Dat lezen we terug.

Het citaat op de cover ‘Corona heeft de boel een flinke slinger gegeven’ komt van Willemiek Everts van VNO-NCW MKB Noord. De pandemie toont aan dat we niet meer zonder de digitale wereld kunnen. En dat geldt ook voor het midden- en kleinbedrijf. Everts heeft namens MKB Noord de digitalisering in haar portefeuille. Hoewel corona dus veel in werking zette luidt haar conclusie: „Er is nog een wereld te winnen.”

Drie voorbeelden van bedrijven die zich roeren in deze wereld in Drenthe, Friesland en Groningen komen aan het woord. Neem Theo de Jong van Frisian Motors die een jaar of tien geleden begon met het ombouwen van een Chinese zitmaaier en nu aan steeds meer partijen elektrische wagentjes verkoopt. Tot aan aannemers toe die op die manier de stikstofuitstoot op de bouwplaats willen verminderen. ,,Die crisis is voor ons een soort zegen’’, aldus De Jong.

Zo profiteert Q-Blue in Emmen van de hoge energiekosten met zijn douchewater-warmtewisselaar, waarmee huishoudens kunnen besparen op hun gas- en elektriciteitsrekening. Het bedrijf boekt succes door er op

COLOFON

INHOUD

NoordZ is een bijlage van NDC mediagroep

04

Ondernemen is risico’s nemen, klimaatverandering is zekerheid Drie noordelijke bedrijven zoeken naar verdienmodel (of hebben het al gevonden)

08

Als een spin in het Drentse energieweb Je hoeft als ondernemer niet voor alles het wiel uit te vinden

13

Het internet van pluis Column Ronald Mulder

14

‘Meer geld naar energietransitie. Het gaat niet snel genoeg’ Interview met chemicus prof.dr. Kees Hummelen

16

Het ‘nichtje’ van David Attenborough Rubriek De Spiegel met Sabine Stuiver

19

Indietopia helpt gameontwikkelaars ondernemer worden Onze start-uprubriek komt langs om te vragen hoe het er nu voorstaat

21

Er is nog een digitale wereld te winnen in het noordelijk MKB Ondernemers in Drenthe, Friesland en Groningen laten kansen liggen

26

‘Beleidsmakers kunnen straks zeggen: jij mag hier niet meer in met je dieseltruck’ Interview met dr.ir. Paul Buijs, universitair docent duurzame logistiek

30

Van noodlijdend vliegveld tot hippe energiehub Koerswijziging Groningen Airport Eelde trekt belangstelling bedrijven

Samenstelling & eindredactie Gerda Douma Jan Rozendaal Roel Snijder Theo Zandstra Vormgeving Alie Veenhuizen Telefoon bijlagenredactie 050-5844229 058-2845477 E-mail bijlagen@ndcmediagroep.nl Advertenties/branded content Multiplus Media, Drachten T: 06-44911263 E: s.osinga@multiplusmedia.nl

Volg NoordZ ook online op het blog: www.noordz.nl

Neem Sabine Stuiver, mede-oprichter van Hydraloop in Leeuwarden waar ze systemen verkopen die water recyclen. Sabine denkt van kinds af aan al na over keuzes die voor de aarde het best zouden zijn: planet, people, profit ‘in die volgorde’. Als het ‘nichtje van David Attenborough’ schrijft ze haar speeches.

Namens de redactie, veel leesplezier.

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 3

Door klimaatverandering gaat onze leefwereld naar de knoppen. Dus hebben we geen keus. We moeten ons in bochten wringen om de opwarming tegen te gaan. Dat biedt ook kansen voor ondernemers, zo horen we steeds meer. En dat klopt.

Tekst Jean-Paul Taffijn Foto’s Jan Anninga Rens Hooyenga Nienke Maat

ONDERNEMEN IS RISICO’S NEMEN, KLIMAATVERANDERING IS ZEKERHEID e miljarden vliegen je om de oren wanneer je luistert naar het klimaatdebat. Dan gaat het vaak over wat het kost om de opwarming onder de 2 graden Celsius te houden. Steeds meer hoor je ook over de bulten geld die klaarliggen om in opwarmingwerende maatregelen te steken. Subsidies wachten, een groeiend aantal investeerders toont interesse.

D

Logisch. Bij de zekerheden in het leven hoort tegenwoordig namelijk ook dat we kapotgaan als we niets doen. ‘Stilstand is achteruitgang’ in optima forma. Die realiteit dringt diep door. Waar het pakweg tien jaar geleden allemaal wel moest, maar zeker niet te veel mocht kosten, hebben we het punt bereikt waarin het tijd is om all-in te gaan, om te redden wat er te redden valt.

Voor ondernemers betekent dat een paar dingen. Allereerst is het investeren geblazen in het eigen bedrijf. Zorgen dat de energieconsumptie afneemt is de eerste stap, zelf energie opwekken een volgende.

Dat levert een beetje winst op voor het klimaat, maar nog meer voor de onderneming zelf. Nu niet in beweging komen op de duurzaamheidsladder is straks de tent sluiten. Jonge professionals willen niet aan de slag bij een bedrijf dat de klimaatproblemen aan zijn laars lapt. Consumenten laten in toenemende maten producten en

diensten van zulke bedrijven links liggen.

Een eind verder op het spectrum van klimaatafwegingen, bevinden zich de ondernemers die zich met hart en ziel storten op manieren om de opwarming tegen te gaan.

Ze zijn er die zichzelf opnieuw uitvinden en hun hele bedrijf omgooien omdat zich nieuwe kansen aandienen. Het klimaat kan zelfs het startpunt zijn van het ondernemerschap: eerst een missie, daarna een verdienmodel bedenken.

VERDIENMODEL IS ESSENTIEEL Dat verdienmodel is essentieel. Om de

Wordt waterstof dé energiedrager van straks?

aarde te redden moeten we ook haar slijk inzetten. Steunmaatregelen vanuit Europa, Den Haag, provincies en gemeenten zijn alleen effectief als ze worden gebruikt als hulp bij het oversteken; van de oude naar de nieuwe economie. Maar het échte werk op de langere termijn zullen de ondernemers zelf moeten doen. En dan willen ze er wel een cent aan overhouden.

4 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21

Zo bezien heeft het bedrijfsleven een zelfreinigend en klimaatbesparend vermogen.

Om relevant te blijven of te worden, om ouderwetse euro’s te kunnen blijven verdienen, móéten bedrijven wel iets aan het klimaat doen. De vraag is alleen: hoeveel en waarin? Te vroeg te veel brengt risico’s van een te lege kas. Te laat te weinig is een recept voor de ondergang. Ergens daartussenin dus graag.

De winnaars van de toekomst zijn de ondernemers die vroeg in beweging komen.

Dat betekent af en toe ook gokken. Wordt waterstof dé energiedrager van straks? Als dat zo is, kunnen we nu al wat winnaars aanwijzen. Gaan we onze eigen windenergie maken? De ondernemers die zich daarop storten gaan daarvan uit. Is bioplastic het materiaal van de toekomst? In Emmen hopen ze het vurig.

Ondernemen is risico’s nemen. Wie dat op tijd doet is in staat een voorsprong op te bouwen op de concurrenten die te lang drentelen. In Noord-Nederland zijn heel veel goede voorbeelden te vinden. Ondernemers die klimaat en duurzaamheid jaren geleden al ombouwden tot verdienmodel.

Bedrijven die expert zijn in het vinden van de juiste steunmaatregelen, concerns die het beste gebruikmaken van de expertise bij de onderwijsinstellingen. Zij hebben gedurfd en zijn klaar voor wat zeker komen gaat.

THEO DE JONG

FABRIEK VOOR ELEKTRISCHE WAGENS IN BAKKEVEEN DRAAIT VOL DOOR Ze zijn 100 procent elektrisch, totaal customized en zien er gewoon cool uit. Niet raar dus dat de Utility Task Vehicles (UTV) van Frisian Motors in Bakkeveen gretig aftrek vinden.

et klimaat en de lopende rekening gaan gelijk op bij Frisian Motors. Hoe meer wagens er worden verkocht, des te groter de CO2-besparing op aarde. En dat is meer dan ‘mooi meegenomen’ voor directeur Theo de Jong. Die besloot een jaar of twaalf geleden al dat hij iets met duurzaamheid wilde, vooral na het zien van Al Gore’s film An unconvenient truth. Omdat hij dat thema belangrijk vindt en omdat het onmiskenbaar een groeimarkt is.

H

De beweegredenen om zijn voertuigen aan te schaffen zijn in die twaalf jaar zo’n beetje omgekeerd. ,,Ik begon zeg maar in het tijdperk Prius. Voor veel klanten was de grootste aantrekkingskracht het comfort – minder geluid en uitlaatgassen in de stal – minder onderhoud en minder brandstofkosten.

De winst voor het klimaat was mooi meegenomen. Nu is het dikwijls andersom.’’

De belangstelling (en angst) voor de opwarming van de aarde levert hem nieuwe klanten op. Instanties als landschapbeheerders en natuurclubs kunnen niet meer met goed fatsoen met een diesel door de bossen vlammen. Dat is ook goed nieuws voor het klimaat én voor het bedrijf van De Jong. ,,Al met al is het verschil met de beginjaren

groot. Verkopen gaat veel makkelijker dan toen.’’

erin aangeboden, strandpaviljoens zijn er dol op.

EEN KEK KARRETJE Frisian Motors fabriceert een kek karretje dat – voor mensen die het iets zegt – doet denken aan een John Deere Gator. Het gebruiksdoel is ook hetzelfde: makkelijk mensen en spullen over korte afstanden verplaatsen, al dan niet over ruig terrein.

Moderne landbouwers kiezen voor de Friese wagen, campingeigenaren ontdekken het gemak ervan, hele natuursafari’s worden

Vorig jaar opende zich een heel nieuwe klantenwereld vanwege opnieuw een natuurprobleem: stikstof. ,,Die crisis is voor ons een soort zegen. We krijgen opeens veel aanvragen van bouwbedrijven die hun mensen en spullen ermee over de bouwplaats willen rijden. Komend jaar groeien we hard alleen maar omdat een grote verhuurder onze wagens gaat aanbieden in verschillende Europese landen. Dat geeft een kick, ook omdat je weet dat de brandstofwagens daardoor stilstaan en niets uitstoten.’’

We denken nu over een voertuig voor ‘The last mile’

Voor De Jong zelf is het klimaat ook steeds belangrijker. ,,Natuurlijk hebben we hier zonnepanelen en overal LED, maar we denken altijd na over hoe het nog beter kan. Ik bekijk nu of we al onze onderdelen in Europa kunnen laten maken. Nu komen die nog uit zestien landen in de wereld.’’

Dat is niet zomaar gefikst. ,,Wij doen het stap voor stap, zoals het hele bedrijf stap voor stap is gegroeid.’’

Het begon allemaal met een zitmaaier. ,,Ik zocht een elektrische en vond er één in China. Die heb ik besteld en uiteindelijk

compleet gestript en omgebouwd. Na een zomer vol testen en bijstellen deed hij het geweldig en na een uitnodiging om op de agrarische beurs te komen én een groot artikel in de Leeuwarder Courant, kreeg ik plots veel vraag. Toen werd het van hobby werk.

De zitmaaiers verkoopt hij inmiddels niet meer, net als shovels die een paar jaar later kwamen. ,,Achteraf gezien waren dat leuke projecten. Niet meer. Ik ontdekte al snel dat de echte toekomst zat in die UTV’s. Een jaar of drie geleden concludeerden we dat we vooral goed zijn in speciaalbouw. Sindsdien kun je via onze site je wagen helemaal naar smaak aanpassen op één van de vier standaard onderstellen. Dat werkt heel goed, zeker ook omdat we steeds meer opbouwen maken, zodat ze ook als werkvoertuigen geschikt zijn.’’

CO2 besparen en groeien. Het gaat heel goed samen. Van de Friese wagens rolden er afgelopen jaar 150 van de band, volgend jaar zijn het er 240 en het einde is nog lang niet in zicht. ,,We denken nu over een voertuig voor The last mile, de bezorging van goederen in binnensteden. En er komen vast nog meer mooie ideeën om brandstof om te ruilen voor elektrisch.’’

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 5

ADVERTENTIE

De markt veroveren met slimme eigen oplossingen Anticiperen op wat de markt vraagt en dat vertalen naar producten. Vanuit die strategie is Intergas in Coevorden groot geworden. Dat doet het bedrijf vooral met slimme oplossingen, denkend vanuit de bron en vaak afwijkend van wat andere producenten doen. We kiezen voor slimme oplossingen die bijvoorbeeld weinig materiaal vergen, daar geloven wij in , zegt CTO Peter Cool. Dat deed Intergas met de CV en dat doet het nu met hybride oplossingen.

Links Peter Cool Loopt Intergas daarmee voorop in de markt? Nee, maar als het bedrijf met een nieuw product komt, blijkt dat vaak beter te zijn dan bestaande producten. Een voorbeeld is de CV-ketel, waarmee Intergas in de afgelopen decennia zeer succesvol is geweest en nog is. En datzelfde voorziet Cool met de hybride oplossingen, waarmee Intergas volgend jaar op de markt komt.

Kennis en ervaring Intergas heeft als maakbedrijf een lange geschiedenis. In 1939 begon het in Driebergen met het produceren van wasmachines. Begin jaren zestig volgde de verhuizing naar Coevorden, waar een fabriek voor de productie van 100.000 machines werd gebouwd. Zware concurrentie en de vondst van gas, deden het bedrijf besluiten over te schakelen op de productie van gasketels, gevolgd door CV-ketels en inmiddels hybrides.

We hebben alle kennis en ervaring in huis om mechatronische topproducten te maken , legt Cool uit. Het maken van een hybride warmtepomp is daarom niet zo moeilijk voor ons.

We denken vanuit de bron, waardoor we meestal langer bezig zijn met de ontwikkeling van een product. Dat vinden we niet erg, integendeel. Als je dat namelijk goed doet, dan verover je daarmee meteen een goede uitgangspositie op de markt.

Daarnaast zijn we goed in staat om ons te allen tijde aan te passen aan de markt. Dat doen we niet alleen met hybride oplossingen, maar bijvoorbeeld ook met waterstof. Wij hebben inmiddels onze eerste ketel op waterstof ontwikkeld, het netwerk is er weliswaar nog niet, maar als die ontwikkeling zich doorzet, zijn wij er klaar voor.

Test Op dit moment is Intergas vooral bezig met de ontwikkeling van nieuwe hybride oplossingen.

De eerste 25 prototypes worden nu getest en als alles goed gaat komt de nieuwe hybride in september volgend jaar op de markt. Voorop staat dat Intergas met een toestel komt dat relatief eenvoudig bij de klant te plaatsen is.

Daarbij is vooral naar de ruimte bij mensen thuis gekeken. Naast de CV-ketel is Intergas erin geslaagd een kleine unit te ontwikkelen die naast de ketel wordt geplaatst. Samen met de unit die buiten staat, wordt de warmtepomp gevormd.

De hybride is een combinatie van de CV-ketel met een kleine warmtepomp. De warmtepomp zorgt voor warmte als het buiten niet erg koud is en de CV-ketel doet de koude dagen en het warme tapwater. Zo combineer je het beste van twee werelden en kunnen de kosten beperkt blijven, waarbij de installatie relatief eenvoudig is en kleiner dan bestaande oplossingen.

Cool gelooft stellig in het succes van de hybride oplossing van Intergas. Als we er met elkaar in slagen om 1,7 miljoen hybride toestellen in de gebouwde omgeving te plaatsen, dan halen we de klimaatdoelstellingen voor 2030. Het kleine beetje gas wat er dan nog nodig is voor onze hybride oplossingen kun je uit groengas of waterstof halen. Daarnaast komen er ook oplossingen met verbeterde opslagtechnieken.

Op de vraag of hij daarmee niet iets te optimistisch is, antwoordt Cool ontkennend. De eerste Hoog Rendement CV-ketels wogen destijds 75 kilo en kostten 4500 gulden. Nu weegt een HR-toestel 25 kilo en kost hij ongeveer 1.000 euro, exclusief montage. Die slag kunnen we ook met hybride maken. Massafabricage betekent dat

je goedkoper kunt produceren en het product daardoor voor een betaalbare prijs op de markt kunt brengen. Wij denken dat onze hybride oplossing, als aanvulling op de CV-ketel, bij grote aantallen, ongeveer 1.400 euro gaat kosten. Dat is ons doel.

Data Hybride wordt door de overheid niet als eindoplossing gezien om van het gas af te komen.

Cool begrijpt dat niet. Onze hybrides zorgen ervoor dat het gasverbruik met 60 tot 80 procent kan dalen, mits ze goed zijn afgesteld. Daarom sturen wij sterk op data. Wij kunnen van afstand zien hoe onze hybride ketels werken en daarop anticiperen. Om het gasverbruik naar nul te krijgen kun je er voor kiezen om nog een boiler voor warm water te plaatsen en met het beter inregelen van CV-radiatoren en betere isolatiemaatregelen is ook nog winst te behalen.

Daar is na de plaatsing van de hybride nog vele jaren tijd voor.

Of wij voorloper zijn met onze hybride oplossingen? Ja en nee. Dankzij onze digitale techniek zijn we voorloper. Meten is weten, daardoor kunnen wij systemen beter inregelen.

En het klopt, de concurrentie was al eerder met hybrides en warmtepompen op de markt. Maar met onze oplossingen lopen we straks voorop.

Datzelfde zag je met de HR-ketels, waarmee Intergas uiteindelijk de concurrentie inhaalde, juist omdat we vanuit de bron denken en creëren.

Kortom, wij maken de volgende stap naar de toekomst, met een realistische oplossing die je grootschalig kunt toepassen. www.intergas.nl

HAIJE STIGTER

LUDO VAN HIJFTE

HARRY MÜLLER

We hebben de afgelopen decennia heel wat gasvelden onder de Noordzee leeggepompt. Die velden zijn ideaal om CO2 in op te slaan. Het Groningse Carbon Collectors bedacht een ingenieuze manier om dat te doen. Het wil daarmee een grote impact hebben in de strijd tegen klimaatverandering.

Zo logisch dat je het zelf had kunnen bedenken.

Q-Blue in Emmen is daar zo’n voorbeeld van.

Het bedrijf maakt douchewater-warmtewisselaars die jaarlijks honderden euro’s, kilo’s CO2-uitstoot en megawatts aan energie besparen.

‘VAN GANSEWINKEL-PRINCIPE’ VOOR CO2

WARMTEWISSELAARS UIT EMMEN

impel uitgelegd: verzamel het CO2, sla het op in een duwbak, vaar het naar een leeg gasveld en pomp het erin.

Carbon Collectors verfijnde die werkwijze tot een ontzorgprincipe en is na jaren van ontwikkeling bijna klaar om het eerste schip te laten varen. ,,In 2025 kunnen wij operationeel zijn’’, zegt CEO Ludo van Hijfte zelfverzekerd.

et is eigenlijk een simpel principe dat in elk nieuwbouwhuis verplicht zou moeten zijn. Dan zouden we een substantiële reductie van de CO2-uitstoot realiseren. Nu gooien we warm water zo het riool in. Dat is gewoon zonde.’’ Dat zegt directeur Harry Müller. Zeven jaar geleden zag hij de potentie van het product, waarvan er in Europa inmiddels 100.000 zijn geïnstalleerd. Hij haalde de douchepijp uit het pakket van de failliete voorganger van Q-Blue en begon aan een uitgekiend verbeterproces. ,,De efficiëntie van onze producten is sterk verbeterd, net als het productieproces. Nu zijn we klaar om snel uit te breiden. Ik verwacht ook dat dat nodig zal zijn als straks de bouwbesluiten in verschillende landen een vorm van warmtewisseling gaan verplichten.’’

S

Dat mag ook. De interesse in het systeem is groot. Carbon Collectors heeft al afspraken gemaakt voor voldoende opslagcapaciteit in lege gasvelden om de eerste projecten te kunnen realiseren. En dat is pas het begin. ,,In 2030 willen we jaarlijks 6 miljoen ton opslaan onder de Noordzee. Dat komt neer op 4 procent van de totale Nederlandse uitstoot. Maar onze techniek is schaalbaar en kan in de hele wereld worden toegepast waar lege gasvelden voorhanden zijn.’’

Van Hijfte bedacht de oplossing samen met technisch directeur Haije Stigter. De twee weten waarover ze praten. Ze kennen elkaar van hun carrière bij de NAM. In wezen doen ze nu het tegenovergestelde van toen. Niet gas eruit halen, maar erin pompen. Met een team van tien mensen werken ze vanuit Groningen hard aan de verwezenlijking.

Dat doen ze vooral samen met partners, zoveel mogelijk in Noord-Nederland. Zo wordt in Delfzijl gewerkt aan een speciaal duwschip om het CO2 naar de gasvelden op zee te vervoeren. De drukvaten zijn van Leeuwarder makelij. Dat is meteen het grootste verschil met andere manieren om CO2 op te slaan. Die verlopen in Nederland meestal via pijpleidingen. Stigter: ,,Dat werkt ook prima, alleen is het minder flexibel en langzamer. Wij willen een directe oplossing bieden voor bedrijven die toch iets moeten met hun CO2. Het grote voordeel is dat als een gasveld volgepompt is we direct naar een nieuw

veld kunnen varen. En als de emissies van een bedrijf minder worden of ophouden, dan passen wij ons daarop aan. Dat kan met een pijpleiding niet.’’

UITGEKIEND TECHNISCH PROCES De uitstoot van CO2 wordt steeds duurder, nog afgezien van de bijkomende klimaatopwarmingsellende die het kooldioxide veroorzaakt.

Carbon Collectors bedacht een systeem om bedrijven optimaal te bedienen. Van Hijfte: ,,Wij noemen dat het Van Gansewinkel-principe. We zorgen voor een lege duwbak bij een fabriek, komen hem ophalen als hij vol is en zetten direct weer een lege neer. De afvang van CO2 doet een fabriek meestal zelf, maar ook daarbij kunnen we helpen. We willen een zo groot mogelijke impact maken om klimaatverandering tegen te gaan. Dat is ons doel.’’

Achter die schijnbaar simpele logistiek zit een uitgekiend technisch proces. Zo wordt het CO2 op precies de juiste lage temperatuur vervoerd zodat het exact de goede vloeibare eigenschappen heeft om in een aardgasveld te kunnen worden gepompt. Bij de afvanglocatie scheidt Carbon Collectors eerst water en zuurstof van het CO2. Op de offshore-locatie wordt een laadtoren (tower loading unit) geplaatst – gelijkend op die van gaswinning – die na gebruik naar een volgende locatie kan worden verplaatst. En uiteraard worden de opslagvelden nauwlettend gemonitord.

Het gaat snel de goede kant op voor de Groningse oplossing. Wekelijks groeit het aantal Noordwest-Europese bedrijven dat in gesprek gaat met Carbon Collectors. ,,De beslissing is genomen, CO2 wordt steeds zwaarder beprijsd.

Onze dienst wordt daardoor steeds aantrekkelijker. Binnen een paar maanden openen grote, Europese subsidierondes. Ik verwacht dat we dan de eerste grote projecten met bedrijven gaan doen.’’

‘H

Q-Blue produceert koperen buizen die als afvoerpijp fungeren. Om die buizen heen zit weer een andere koperen buis waardoor het water naar douche, tapkraan en bad loopt.

Zodoende wordt het aanvoerwater direct voorverwarmd en hoeft het verwarmingsapparaat het aanvoerwater lang niet zoveel te verhitten als bij een conventioneel systeem.

WARM AFVOERWATER ,,Het principe is eenvoudig en bestaat al lang, wij hebben het geperfectioneerd. Nu hergebruiken we meer dan 60 procent van de energie in warm afvoerwater.

Daarmee bespaart een gezin elk jaar

225 kilo CO2-uitstoot. Moet je je eens voorstellen hoeveel dat scheelt als elk huishouden een warmtewisselaar heeft. Bij gasgestookte ketels besparen we veel, bij warmtepompen is dat nog meer.’’

Investeren in steeds betere systemen en processen Het bedrijf in Emmen groeide sinds 2016 jaarlijks tussen de 15 en 20 procent. Partners in Europa zijn daarin belangrijk. ,,Grote jongens bieden ons systeem aan. Onze portfolio breiden we ook continu uit.

Zo zijn we niet alleen relevant in nieuwbouw, maar hebben we ook oplossingen in de renovatiebouw. Je kunt tijdens het verbouwen van de badkamer een pasklaar systeem achter de muur plaatsen, een beetje net als bij een reservoir van een hangtoilet. Dat is echt een veelbelovende noviteit.’’

Geld verdienen is één ding, impact maken is belangrijker voor Müller. ,,In mijn visie gaat het één niet zonder het ander. Q-Blue moet winst maken om te kunnen blijven investeren in steeds betere systemen en processen. Zo maken we de grootste impact, en dat is waar het uiteindelijk om gaat, om het meehelpen aan het terugdringen van de CO2-uitstoot in de wereld.’’

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 7

Met het stijgen van de energieprijzen rinkelt de telefoon steeds vaker bij Bienke Venema, ondernemersadviseur duurzaamheid en energie van het platform Ik Ben Drents Ondernemer (IBDO).

Als een van de adviseurs helpt ze ondernemers bij hun energievragen over verduurzaming en brengt hen vervolgens in contact met de juiste instanties. ,,De telefoon staat roodgloeiend.’’

Tekst Yke Bremer Foto’s Marcel Jurian de Jong, Gerrit Boer

SPIN IN HET DRENTSE ENERGIEWEB et platform IBDO ondersteunt en adviseert het Drentse mkb op het gebied van economische groei, innovatie en internationalisering in opdracht van de provincie Drenthe. De afgelopen twee jaar heeft Bienke Venema zo’n zeventig bedrijven gesproken die haar hulp inriepen op het gebied van verduurzaming. En met de hogere gasprijs ziet ze dat er steeds meer ondernemers met verduurzaming bezig zijn.

Zonnepanelen, ledverlichting, betere inregeling van installaties, energiemonitoring, warmtepompen, betere isolatie van daken, glazen en muren: het is slechts een greep uit de mogelijkheden die bedrijven hebben om hun energierekening naar beneden bij te stellen.

H BIENKE VENEMA

Bij Venema begint het traject met een bezoek aan het bedrijf. ,,Ik ga naar ze toe en heb een gesprek over hoe ze er voor staan en wat voor ideeën er zijn over de ontwikkeling van hun bedrijf in de komende vijf jaar. Wat zijn de doelen wat betreft verduurzaming?

Willen ze alleen een lagere energierekening of zijn er grotere plannen? En hoe realistisch zijn die plannen en wat zijn de kosten die daarbij komen kijken? Je moet na twee jaar nog wel kunnen bestaan als bedrijf en soms moet je de idealistische plannen wat bijstellen.’’

ze niet kon langskomen in verband met corona. Ze heeft ons verhaal aangehoord en vervolgens een adviesbureau op ons afgestuurd dat ons meer kon vertellen over wat wel en niet mogelijk was binnen ons bedrijf.”

Van der Blij runt samen met zijn vrouw Karin een camping in Midden-Drenthe met 24 plekken. Intussen liggen er 73 zonnepanelen op de daken van het recreatiebedrijf en wordt er ledverlichting gebruikt. ,,Ik moet de eindafrekening nog krijgen maar we hebben zeker behoorlijk bespaard op onze energierekening. We zijn zeer goed geholpen door Bienke en de adviseurs die ze stuurde. Ze hebben aangegeven wat realistische maatregelen

Welke subsidies zijn er en welke adviseurs kunnen helpen?

8 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21

IDEALISTISCH Via het klimaatakkoord heeft de provincie Drenthe zich specifieke doelstellingen gesteld voor energiebesparingen in het mkb en de industrie. In deze collegeperiode ondersteunt de provincie Drentse bedrijven om hun fossiele energiegebruik met 7 procent te verlagen. Met de besparingen wordt de uitstoot van CO2 verlaagd.

Bienke Venema: ,,Mijn persoonlijke doelstelling is ook om zoveel mogelijk bedrijven te helpen om zo de CO2-uitstoot verder te reduceren. Via het energiefonds van de provincie worden miljoenen geïnvesteerd in energiebesparende maatregelen. En aan die bedragen is ook een hoeveelheid CO2-reductie gekoppeld.

Het energiefonds heeft de afgelopen jaren 40,5 miljoen gefinancierd voor vijfhonderd projecten waarmee de CO2-uitstoot met 153.385 ton is gereduceerd.”

Via uiteenlopende wegen komen bedrijven bij haar terecht: ,,Via de gemeenten, collega’s van het IBDO, de provincie, bijeenkomsten, andere ondernemers of het energiefonds weten ze me te vinden. Vaak komen ze met vragen over besparingen op de energierekening. Welke subsidies zijn er en welke adviseurs kunnen het beste helpen? Sommige ondernemers zijn heel idealistisch en willen energieneutraal worden. Ik luister eerst naar verhalen over hoe het bedrijf ervoor staat. Natuurlijk is er een groot verschil tussen een groot en klein bedrijf, maar ook tussen een camping of een straalbedrijf. Ieder bedrijf heeft zijn eigen doelstellingen en uitdagingen en moet daarbij eigen keuzes maken.” „Voor het ene bedrijf geldt er andere wet- en regelgeving dan voor het andere en ook de subsidiemogelijkheden per sector verschillen. Ik neem als het ware de ondernemer aan de hand en kijk wat het beste bij zijn of haar bedrijf past. Ik wijs ze de weg en breng ze in contact met de juiste instanties.’’

GRATIS ,,Vaak begint het met het maken van een energiescan. Dit kan gratis via de provincie Drenthe. Met de scan wordt je onderneming doorgelicht en vervolgens wordt er een advies gegeven wat voor maatregelen je zou kunnen nemen om energie te besparen.

Sinds 2015 zijn er in totaal 1165 scans uitgevoerd waarmee 13,5 miljoen euro is geïnvesteerd in CO2-reducerende maatregelen, met als gevolg een CO2-reductie van circa 7500 ton.”

,,Vervolgens kijk ik welke adviseurs het bedrijf het beste kunnen helpen en ik zorg dat deze contact opnemen. Vaak is er ook een subsidie voor beschikbaar die bedrijven kunnen aanspreken voor het inhuren van extern advies. In feite ben ik bezig met ontzorgen. Ik ken de weg en stuur de juiste adviseur naar het juiste bedrijf. Ik geef ze de handvatten aan waarmee ze aan de slag kunnen.”

ENERGIEFONDS Ewald van der Blij van camping Landgoed Geuzenbos klopte ook aan bij energieadviseur Bienke Venema. ,,Via het IBDO kwam ik bij haar terecht. Ik wilde graag informatie over duurzaamheid en dan specifiek over zonnepanelen en ledverlichting om de energierekening van de camping naar beneden te krijgen. Hoe pak je zoiets aan? Daarbij heeft Bienke ons prima geholpen. We hadden online contact omdat

waren binnen ons bedrijf.’’ „Daarnaast bracht Bienke ons in contact met het Drents energiefonds waar je geld kunt lenen tegen lage rentepercentages. We hebben daar een kleine lening kunnen aanvragen. Het grootste deel van de investering hebben we zelf betaald. Bienke weet de wegen te vinden en heeft de kennis in huis om je snel in contact te brengen met de juiste personen en de juiste instanties. Je hoeft zo het wiel niet nogmaals uit te vinden. Ik zou het andere bedrijven ook aanraden.”

EWALD VAN DER BLIJ

Venema benadrukt nogmaals dat ze zelf geen installateurs regelt, maar vooral het overkoepelende werk doet. ,,Ik wijs de ondernemers de weg en breng ze in contact met adviseurs op het gebied van energie-scans, besparende maatregelen en subsidiemogelijkheden. En de telefoon staat roodgloeiend op het moment. Door de drukte zijn er meerder energieadviseurs aangetrokken en daar ben ik heel blij mee. “

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 9

ADVERTENTIE

Energietransitie: waar water is, is warmte beschikbaar De kansen van water binnen de energietransitie zijn groot, zeker in en voor Friesland.

Aquathermie biedt goede mogelijkheden voor energievoorziening, individueel en collectief.

Lucek Wolthekker van MEFA Energy Systems en Wietse de Vries van Bouwgroep Dijkstra Draisma lichten wetterwaarmte toe. Denken in kansen en kennis opdoen.

Heeg, waterrijk Fryslân © Project Heech Staete Een paar jaar geleden was er het idee dat je met aquathermie een Elfstedentocht sneller zou kunnen houden, door water versneld te koelen door er warmte aan te onttrekken, vertelt Wietse de Vries van Bouwgroep Dijkstra Draisma (BGDD), binnen het bedrijf bezig met innovatie en duurzaamheid. Na een paar jaar testen weten we dat dat niet werkt. Sterker nog: hoe we ook ons best doen om in de proefopstelling het water van die sloot maximaal af te koelen, het wordt niet meer dan maximaal 0,1 graad. Jammer voor de Elfstedentocht, maar erg goed nieuws voor de natuur, voor flora en fauna. De temperatuur van water blijft op peil door invloed van zon, omgeving en warmte uit de aarde. Het testproject is een samenwerking van BGDD, Econoord, Wetterskip, provincie Fryslân en de TU Delft.

beschikbaar is. We hebben veel oppervlaktewater zoals meren, rivieren, sloten en vijvers. En Friesland spant de kroon, het is overal. Wietse de Vries: De hamvraag is welke systeemkeuze maken we op welke plek als we van het gas gaan?

Wat je kiest is mede afhankelijk van locatie en beschikbaarheid. Water is één van de oplossingen binnen de energietransitie. De rol die het kan spelen, hebben we lang onderschat. Daarom is het goed dat er nu al zoveel data beschikbaar zijn uit proefopstellingen en gerealiseerde projecten.

Individueel en collectief Wietse de Vries: Aquathermie betekent het

onttrekken van warmte of koude uit oppervlaktewater, afvalwater of drinkwater. Het geldt als een zeer bruikbare methode voor duurzame verwarming en is ook zo benoemd in het Klimaatakkoord. De kern is dat je in oppervlaktewater panelen hangt die de warmte aan het water onttrekken. Indien nodig wordt de warmte opgeslagen of direct overgebracht naar een warmtepomp, die de temperatuur opwaardeert. Dat kan collectief voor meerdere gebouwen of individueel per gebouw of woning.

In algemene zin geldt dat hoe korter de afstand tot de bron (het water), hoe effectiever, omdat je

Water is één van de oplossingen binnen de energietransitie. De rol die het kan spelen, hebben we lang onderschat Lucek Wolthekker is bij energieprojecten betrokken als business developer van MEFA Energy Systems, een Duitse producent van bronsystemen met de bodem, zon, omgeving, water en ijs als energiedrager. Ook hij is positief over de kansen met warmte uit verschillende waterbronnen. Lucek Wolthekker: Het is een natuurlijke bron die op veel plekken in Nederland

Lucek Wolthekker links en Wietse de Vries rechts

ADVERTENTIE

Warm Heeg: zelf energietransitie vormgeven met wetterwaarmte Wetterwaarmte biedt voordelen in de energietransitie, omdat we over veel oppervlaktewater beschikken, het een enorm efficiente methode van opwekking is, het weinig negatieve effecten heeft op de omgeving en omdat steeds meer mensen de regie willen hebben over lokale keuzes in energietransitie.

skaal it rendabel is en hoe t we de ynfesteringskosten sa leech mooglik hâlde, sadat enerzjytransysje ek elkenien te goede komt.

Het warmte-collectief in Heeg Een van de collectieve initiatieven in Friesland is dat van Heeg. Het project Warm Heeg laat zien hoe een lokale gemeenschap de energietransitie zelf kan en wil vormgeven. Bij Warm Heeg draait het allemaal om de mienskip,

Dat is samengevat waarom Oane Galama stelt dat wetterwaarmte in Friesland de toekomst heeft. De specialist Het dorp aan het water duurzaamheid uit Hilaard i houdt zich in

opdracht van provincie Fryslân bezig met Verwarmen met aquathermie de mogelijkheden van aquathermie.

7 6 Koeling water Gekoeld water via retour Wetterwaarmte kan volgens hem ook de leiding / sloot oplossing zijn voor capaciteitsproblemen Lokale elektrische op het net. ,, Yn e simmer wurdt op energie pykmominten mear stroom opwekt as it 5 net oankin. Dat oerskot oan elektrisiteit Warmtenet kin brûkt wurde om waarmtepompen 1 Opname zonne-energie door draaie te litten om waarmte út it wetter te oppervlaktewater: 4 water wordt warmer Warmtepomp: heljen. Dêrnei kin dy waarmte opslein opwerken temperatuur en afgifte aan wurde yn spesjale tanks of grûnlagen om warmtenet it yn kâldere perioaden te brûken. Mear Elektriciteit ûndersyk nei de ferskate mooglikheden 3 Onttrekken warmte door 2 fan wetterwaarmte, is bot nedich, seit warmtewisselaar Inname water (warmte opslag bodem) Galama Sustainable Solutions Galama om goed út te sykjen op hokker

onderweg geen warmteverlies hebt. Aquathermie moet je niet verwarren met geothermie, dat is een hele andere, veel kostbaardere oplossing die alleen heel grootschalig kan worden ingezet. Juist het kleinschalige van aquathermie is interessant.

Zo wordt bijvoorbeeld het Swettehûs aan het Van Harinxmakanaal, het centrale brugbedieningsstation van Fryslân, verwarmd middels warmte uit dat kanaal.

Lucek Wolthekker: De energietransitie leert ons dat we anders zullen moeten omgaan met warmte en comfort. Met ons gas en de Cv-installaties zijn we gewend aan convectiewarmte. We vinden het heel gewoon dat we in onze Cv-installaties het water tot hoge temperaturen opstoken, tot wel 80 graden. In de toekomst zullen we steeds vaker gebruik maken van technieken met lage temperaturen van bijvoorbeeld maximaal 40 graden, die als omgevingswarmte voor het hele huis of gebouw gebruikt wordt. Een bekend voorbeeld is vloerverwarming, wat steeds vaker wordt toegepast. Wil je dan in bepaalde ruimten tijdelijk een hogere temperatuur hebben, dan maak je bijvoorbeeld gebruik van infraroodpanelen. Dat vergt anders denken, maar bespaart heel veel energie. Daarom is het onttrekken van warmte uit water ook zo geschikt.

Bij de opwekking van de warmte komt geen CO2 vrij en dus is het een hele schone bron, mits je ook groen opgewekte elektriciteit gebruikt .

Wat ons zelf ook verrast heeft, is dat je het principe kunt gebruiken in vrijwel stilstaand water Water betekent warmte Wietse de Vries: Water is in veel verschijningsvormen interessant voor aquathermie. In Friesland is oppervlaktewater vrijwel overal beschikbaar, ook in afgelegen gebieden. Maar denk bijvoorbeeld ook aan nieuwbouwprojecten waar water steeds vaker wordt aangelegd. Dat zijn prima kansen voor collectief gebruik. Een collectieve keuze betekent overigens dat je zelf gewoon baas bent over verbruik of kosten: het is geen ouderwets warmtenet. En verder is water ook beschikbaar in

het Friese woord voor gemeenschapszin. Samen proberen de inwoners van Heeg zelf vorm te geven aan de warmtetransitie, door met behulp van aquathermie warmte uit het Heegermeer te halen om de woningen in Heeg te verwarmen.

Lokale participatie en betaalbaarheid zijn de uitgangspunten waarbij dorpsbewoners zeggenschap hebben over de collectieve warmtevoorziening.

Wim IJkema van gemeente SudwestFryslân is vanuit de gemeente betrokken bij Warm Heeg. ,,De gemeente SúdwestFryslân ondersteunt initiatieven vanuit de gemeenschap en heeft dat vastgelegd in de Transitievisie Warmte die in september door de gemeenteraad is vastgesteld. Warm Heeg, een zelfstandig en professioneel bewonersinitiatief, is daar hét voorbeeld van. Op 1 november heeft de gemeente een investeringsbijdrage van de Rijksoverheid gevraagd via de Proeftuinen Aardgasvrije Wijken regeling, naast al toegezegde bijdragen van provincie en gemeente, omdat Warm Heeg een voorbeeldproject kan zijn voor de regio. In het eerste kwartaal van 2022 ontvangt de gemeente meer duidelijkheid over de rijksbijdrage.

Mear frijheid jaan yn meitsjen fan lokale karmooglikheden Enerzjytransysje yn Fryslân is in kwestje fan nei elkoar harkjen bliuwe.

Deputearre Sietske Poepjes: Litte wy elkoar mear frijheid jaan yn it meitsjen fan lokaal kiezen binnen de romtlike mooglikheden dy t we yn Fryslân kenne, bygelyks foar wetterwaarmte. It is oan ús as oerheid dat te fasilitearjen.

It type lânskip en it type minske regelje de kar yn de lokale en regionale enerzjytransysje. Dat kinne wynmûnen wêze, sinneparken, panielen op dakken fan pleatsen, foarmen fan wetterwaarmte. Hoe t it ek wurdt, de ynrjochting fan ús romte feroaret. Moaier wurdt it net altyd, sis ik wolris, mar it is sa t it is. Yntusken hear ik ek op strjitte en yn e winkels de nedige ûnrêst.

Minsken freegje my, Sietske, hoe komt it skielk?

Hieltyd mear minsken binne oertsjûge dat we duorsumer yn enerzjy- en waarmte foarsjen moatte en mear besparje kinne.

It tij keart. Dochs bliuwt it de keunst elkoar oanhâldend mei te nimmen yn wat de minske yn syn omjouwing wol, wat er kin en wat it docht. It draachflak foar enerzjytransysje wurdt yn hege mjitte bepaald troch drinkwaterbassins, zuiveringsinstallaties en in de vorm van afvalwater, bijvoorbeeld bij fabrieken.

We moeten leren denken in mogelijkheden: water biedt warmte. Niet voor niets doet Wetterskip Fryslân onderzoek naar de mogelijkheden die zijzelf hebben op hun eigen locaties.

Lucek Wolthekker: Wat ons zelf ook verrast heeft, is dat je het principe kunt gebruiken in vrijwel stilstaand water. Zo hebben we aquathermiepanelen toegepast in een slotgracht van een kasteel in Zuid-Limburg. Het blijkt prima te werken. Inmiddels wekt men er voor dat monument heel effectief warmte mee op. Weinig ingrepen, relatief lage kosten.

koöperatyf tinken te bliuwen. Wetterwaarmte wekt yn dat opsicht hieltyd mear ynteresse, omdat it sjen let dat we op in skjinne en goede wize gebrûk meitsje kinne fan ús lânskip by eigen enerzjyfoarsjenning. Sûnder dat grutte yngrepen nedich binne.

Fassinearjend wat natuer ús jout As oerheid moatte wy goed harkjen bliuwe nei wat minsken foar en yn harren omjouwing wolle. It is oan ús dat te fassilitearjen mei ynformaasjefoarsjenning, mei fergunnings.

Lokale kar moatte we mooglik meitsjen bliuwe, it giet op maatwurk. Seker sechstich persint fan wat nedich is foar ús eigen Fryske waarmte kinne we yn ús provinsje opwekje mei de ferskate techniken dy t der binne. Die kâns moatte we gripe.

Neist de ynset fan sinne en wyn, sjoch ik de mooglikheden fan wetterwaarmte as oplossing foar yndividuen en kollektiven. Mei de krekte ynformaasje en stipe, kin it breed droegen wurde en profitearje ek ús mkb-bedriuwen.

Mei de kennis fan wetter en wetterwaarmte kinne we de Fryske regio ta foarbyldprojekt meitsje foar Europa. It bliuwt fernuverjend en fassinearjend wat we dwaan kinne mei wat de natuer ús jout.

Exportproduct Kansen dus voor Friesland? In koor zeggen De Vries en Wolthekker: Zeker weten. Maar kijk daarbij niet alleen naar de postzegel Friesland.

Aquathermie is voor een groot deel van het waterrijke Nederland interessant en daarbuiten ook. Laten we het omarmen door voor Friesland de kansen van aquathermie volop te benutten en onze gezamenlijke aquathermie-kennis in te zetten als teaser voor de wereld en exportproduct van Friesland.

ADVERTENTIE

Ontzorgen bij import en export VN Douane BV

Wie wil importeren of exporteren krijgt met een complex woud van regelgeving te maken. Volgens Anne-Jelle Leegstra, directeur van VN Douane BV is dat onvermijdelijk.

Een mondiale stroom van halffabricaten, grondstoffen en eindproducten moet gereguleerd worden. Elk land hanteert daarbij, naast mondiale afspraken, zijn eigen regels. Wil je daar adequaat mee omgaan, dan moet je gedegen kennis van de materie hebben. Die specialisatie op logistiek internationaal niveau bieden wij. Wie ons inschakelt, geeft veel werk uit handen en voorkomt boetes en wachttijden.

Anne-Jelle Al jarenlang, maar toch nieuw Toen een aantal jaren geleden als zelfstandig ICT-specialist werd gevraagd het interne netwerk van VN Douane Agent op orde te brengen, kon hij zijn twee passies combineren. Van jongs af aan was ik geïnteresseerd in logistiek. Later kwamen daar techniek en ICT bij. Ik startte daarin een eigen bedrijf. Zo kwam ik, al zo n 22 jaar geleden bij dit bedrijf binnen. Ik ben nooit meer weggegaan.

VN Douane Agent was toen al jaren de partner voor het internationale goederenverkeer van veel bedrijven. Als jong en gedreven ondernemer zag Anne-Jelle wel mogelijkheden voor vernieuwing en innovatie. Toen de kans kwam om het bedrijf over te nemen, pakte hij die met beide handen aan. In juli 21 was het zover. Een nieuwe start in een prachtig nieuw pand in Heerenveen en met een nieuwe naam: VN Douane Agent is nu VN Douane BV. Naar de klant toe en ontzorgen Een nieuwe eigenaar, een nieuw pand, een frisse wind en groei. Er zijn nieuwe mensen bijgekomen en we hebben ook al extra kantoorruimte ingericht voor zo n tien werkplekken. We zien namelijk dat onze nieuwe aanpak, nieuwe klanten oplevert.

Een belangrijke verandering is de inzet op klantcontact en volledige ontzorging. We gaan naar de klanten toe. In het gesprek kom je erachter waar de verbeterpunten liggen. Kleine aanpassingen die de klant kan doen, leiden dan tot meer efficiëntie of tot hogere liquiditeit. Met een beroep op artikel 23, bijvoorbeeld, hoef je de BTW niet direct bij invoer te betalen, maar

gespreid bij de kwartaalaangifte. Dat soort dingen kun je alleen doen als je het weet. Ook daarbij kunnen we helpen.

Aangezien we ook de logistiek kunnen verzorgen vanaf de invoerlocatie naar ons entrepot, kunnen we volledig ontzorgen.

Zo n certificaat bevestigd onze hoge kwaliteitsstandaarden.

Het is, zeg maar, een betrouwbaarheidscertificaat en dat maakt dat passages vlotter verlopen.

ICT maakt veel mogelijk Adequate afhandeling van import en export is afhankelijk, uiteraard, van kennis van regelgeving, maar ook van grote mate van betrouwbaarheid. Zowel in de hantering van de officiële documenten en communicatie naar onze klanten als naar de douane helpt ICT ons. Het maakt de aangiftes eenvoudiger en er hoeven minder handelingen te worden verricht dan vroeger. Mede daardoor en door de inbouw van digitale checks wordt de kans op het maken van fouten kleiner. Uiteraard gaat het sneller.

Certificering van betrouwbaarheid Beter, vlotter, makkelijker, dat zijn de doelen van VN Douane BV. Daar hoort opleiden bij. Dat is een investering die zich makkelijk terugbetaald in verbeterde bedrijfsvoering. Ook de Authorised Economic Operator (AEO) certificering, die op de dag van de overname verkregen is, geeft belangrijke voordelen. Zo n certificaat bevestigd onze hoge kwaliteitsstandaarden. Het is, zeg maar, een betrouwbaarheidscertificaat en dat maakt dat passages vlotter verlopen.

Douane-entrepot In het tweede kwartaal van 22 hebben we de vergunningen voor een entrepot rond. Vanaf dat moment kunnen bedrijven hier hun goederen opslaan. Dat kan een groot voordeel zijn als je bijvoorbeeld wel invoert, maar nog niet direct een afnemer hebt. Een bedrijf dat gebruik maakt van ons entrepot hoeft pas de heffingen te betalen als het product onze entrepot verlaat. Dat betekent een efficiëntere geldstroom en liquiditeit.

De naam is minder veranderd De naamverandering van VN Douane Agent naar VN Douane BV is een kleine verandering. Vooral als je het afzet tegen de innovatieve ontwikkelingen die zich binnen dit bedrijf afspelen. Anne-Jelle: elk bedrijf verandert. De wereld verandert, regels veranderen en technische mogelijkheden veranderen. Dus wij veranderen mee. Er is ook continuïteit. Onze werkzaamheden bestaan nog steeds uit het ontzorgen van bedrijven bij import en export. Uiteraard wil je daarin steeds beter en vlotter je klanten bedienen.

Hun vragen zijn voor ons leidend. www.vndouane.nl

RONALD MULDER u ik toch je aandacht heb wil ik je graag wijzen op mijn nieuwste start-up. Verbaas jij je ook zo als je het pluisfilter van je wasdroger schoonmaakt? De hoeveelheid pluis die je eruit haalt is niet zelden voldoende om een sok van te maken, of zelfs een onderbroek.

N

Ronald Mulder is ondernemer en econoom.

Man van weinig woorden. @ronaldmulder

Stukje bij beetje worden je kleren afgeschraapt tot er niets meer van over is. En, nu komt het, al dat pluis gooien we weg! Terwijl pluis zeer eenvoudig te verwerken is tot vilt, waarvan vervolgens weer kleding of, bij een minder gunstige samenstelling, isolatiemateriaal kan worden gemaakt.

Dat is dus precies wat Fluffcoin, mijn nieuwe start-up gaat doen. We zamelen pluis uit wasdrogers in, fluff in het Engels, en verwerken dat tot een waardevolle grondstof.

Harde munt, coin dus, en helemaal circulair en klimaatneutraal bovendien.

Het wachten is alleen nog op iemand die digitaal wasmachinepluis uitvindt

HET INTERNET VAN PLUIS

Je zou Fluffcoin zonder overdrijven een klimaatstart-up kunnen noemen. Klimaatstart-ups zijn hot! Climate tech haalde vorig jaar 620 miljoen aan durfkapitaal op, zo meldde Het Financieele Dagblad onlangs. Fluffcoin is niet voorbehouden aan durfkapitalisten. Iedereen met een wasdroger kan instappen, dankzij onze cryptotechnologie.

Het werkt als volgt. Eerst download je de app, en je koopt een goede weegschaal. Zodra je 50 gram pluis hebt, stop je dat in een envelop. In de app maak je een verzendlabel aan en daarmee ga je naar het dichtstbijzijnde Fluffpoint.

Daar geef je de envelop af, ze scannen je verzendlabel en je krijgt direct één Fluffcoin in je wallet. Geen wachttijd, geen transactiekosten. En volledig anoniem. Omdat pluis niets waard is, is Fluffcoin vrijgesteld van alle antiwitwasregels.

In tegenstelling tot de meeste cryptomunten is Fluffcoin geen gebakken lucht. We produceren echt iets: vilt. Vilt dat bovendien 1 procent gerecycled is. De vraag naar duurzame en klimaatneutrale grondstoffen stijgt met tientallen procenten per jaar; de productie van duurzaam vilt zal zeer rendabel zijn. De waarde van de Fluffcoin kan eigenlijk alleen maar stijgen.

Omdat Fluffcoin een cryptomunt is, wordt de verkoop van je pluis vastgelegd op de blockchain. Je kunt je pluis op de blockchain volgen: van pluis tot vilt tot hoedje. Superleuk!

In de toekomst willen we de mogelijkheid bieden om van je pluis een NFT te maken, een soort unieke digitale foto, waarmee je altijd kunt bewijzen dat het echt jouw pluis is, ook als het inmiddels is verwerkt tot zo’n kussentje dat je onder een stoelpoot plakt zodat je geen krassen op je parket krijgt.

Fluffcoin is helemaal klaar voor de metaverse. De verkoop van virtueel vilt zal op de lange termijn ons belangrijkste verdienmodel zijn. Iedereen heeft in de metaverse kleren nodig, en niemand maakt nog kleren van vilt. Het wachten is alleen nog op iemand die digitaal wasmachinepluis uitvindt.

Als slechts 0,1 procent van de Chinezen ons vilt koopt, of Elon Musk, dan zal Fluffcoin meer waard zijn dan Bitcoin.

Stap vandaag nog in, voordat de koers explodeert. Geen startkapitaal vereist, alleen een wasdroger. Vergeet witwassen, begin met witdrogen!

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 13

De energietransitie is in volle gang: de windmolens schieten uit de grond en binnenkort rijden we allemaal elektrisch. Maar gaat het wel hard genoeg? We tanken nog steeds volop op benzine en de meeste stroom die we produceren is ‘grijs’. We maken de balans op met prof. dr. Kees Hummelen, materiaalchemicus aan de Rijksuniversiteit Groningen met onder meer zonne-energie als expertise.

Tekst Wigger Brouwer Foto’s Marjorie Noë

‘HET IS EEN KWESTIE VAN DOEN’ Om maar meteen met de deur in huis te vallen: we hebben al jaren een Solar Race, dus waarom hebben onze auto’s niet al allemaal zonnepanelen?

Kees Hummelen: ,,Het is nog niet praktisch om een auto volledig op zonne-energie te laten rijden. Bij bijvoorbeeld TU Eindhoven laten ze wel zien dat het kan, maar dan alleen in de volle zon en overdag. Dat is voor de gemiddelde gebruiker natuurlijk niet genoeg. Maar er zit wel potentie in en er wordt in Nederland dus wel aan gewerkt, zoals met bijvoorbeeld de Lightyear 1-auto.

Dat is een voorbeeld van een hybride model: een elektrische auto met zonnepanelen die dankzij die panelen extra kilometers kan rijden. En hij laadt mooi op als je hem parkeert. Mits je ‘m in het licht zet, natuurlijk.”

Is elektrisch rijden de toekomst? Het steeds moeten opladen en de relatief kleine actieradius, dat is best onhandig. ,,Je raakt daar wel aan gewend. Vroeger reed ik door Europa met een auto die op lpg (liquified petroleum gas, red.) reed en dat had je niet overal. Dus je deelde je route zo in dat je steeds wel kon tanken. Datzelfde kun je doen met elektrisch rijden. En over dat laden: even 20 minuten een kopje koffiedrinken, dat is toch niet zo’n probleem? Een goede oplossing daarvoor zou zijn dat je je accu kunt verwisselen bij een laadstation: je lege accu leg je erin, de volle stop je in je auto en je kunt doorrijden. Bovendien worden de accu’s in rap tempo krachtiger.’’

KEES HUMMELEN

14 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21

Veel stroom die we produceren wekken we nog steeds op met fossiele brandstof. Hoe lossen we dat op? „We moeten de focus op zonne-energie leggen. Dat is namelijk de goedkoopste manier om stroom op te wekken. Er zijn mensen die door het plafond vliegen als ik dat zeg, maar het is echt waar. Er is een jaarlijks rapport van het Fraunhofer Instituut in Duitsland, dat bekijkt hoe duur het is om stroom op te wekken. Bruinkool, gas, wind: alle vormen komen langs. Zonne-energie was tien tot vijftien jaar geleden nog het duurst, maar sinds vorig jaar is het op land hier en daar in Duitsland al de goedkoopste manier om stroom op te wekken. Dat is heel opmerkelijk, dat het in vijftien jaar van duurste naar goedkoopste gaat.”

Zolang wij de VVD als grootste partij hebben zal er niet genoeg aan gedaan worden

Dus die windmolens kunnen in de vuilnisbak, we gaan overal zonnepanelen plaatsen? ,,Nee, want we moeten ook windenergie gebruiken, dat kan niet anders. We hebben ongelooflijke haast, en dat beginnen gelukkig steeds meer mensen in te zien. Voor onze kinderen en kleinkinderen zullen we even 25 jaar moeten doorbijten. Laten we dat doen, laten we meters maken en niet zeuren. Zonneparken zijn nuttig, maar het kan ook op andere manieren. Beleg nou bijvoorbeeld al die distributiecentra in Nederland met zonnepanelen. Die blokkendozen worden daar niet bepaald lelijker van.”

En hoe zit het in onze regio? ,,Wat ik mooi vind aan Nederland is dat elke provincie goed bekijkt waar er ruimte is voor grootschalige, middenschalige en kleinschalige initiatieven. Wij hebben zelf hier in de buurt vanuit de EnergieCoöperatie Oostwold twee projecten in ontwikkeling. Het ene is een zonneveldje op een voormalige vuilstort.

En daar komt een strook groen omheen, dus je ziet er niks van. En er komt een strook zonnepanelen op onze Zonnewal Oostwold

langs de A7. En die zonnewal zorgt daarnaast voor biodiversiteit, er komen een voetpad, fietspad, ruiterpad, noem maar op. Dus zo is die zonne-energie ook helemaal geïntegreerd. Als je het op die manier doet dan is het ook gewoon mooi en zeker niet storend.”

En kernenergie dan? ,,Daar ben ik altijd op tegen geweest. Zeker in Groningen: stel dat er aan aardbeving komt en zo’n centrale raakt beschadigd. En het weer wordt daarnaast extremer door klimaatverandering: het is nog maar afwachten of een kerncentrale daartegen bestand is aan de kust. Niet dat een windmolen tegen extreem weer kan, maar de gevolgen zijn minder desastreus.

En kernenergie is leuk, maar alleen voor de hoeveelheid elektriciteit die we minimaal gebruiken, want een kerncentrale moet 24/7 volop draaien, ook op een zonnige dag met veel wind. Daarnaast: het is voorlopig nog vreselijk duur.”

In 2017 ondertekende u samen met 89 andere hoogleraren een brief waarin u het kabinet aanspoorde om haast te maken met de transitie. Wat is daarvan terechtgekomen? ,,Er is te weinig gebeurd. Zolang wij de VVD als grootste partij hebben, met een ministerpresident van de VVD, zal er niet genoeg aan gedaan worden. De partijen die vol inzetten op energietransitie hebben weinig in de melk te brokkelen gehad. En Nederland heeft als excuus dat we dichtbevolkt zijn en weinig ruimte hebben. Maar als ik zie wat er sinds die brief wél is gebeurd, dan stemt mij dat optimistisch. De bijdrage van windenergie gaat lekker in Nederland. En er is een exponentiële groei van zonne-energie gaande.”

Het gaat dus de goede kant op, maar te langzaam? ,,Ja, het moet harder gaan en er moet meer geld aan worden uitgegeven. En dat kan: met corona heb je dat gezien. Heel bijzonder was dat. Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt als wat de regering heeft gedaan in die periode.

Het was crisis en ineens was er een bodemloze pot met miljarden en smeten ze met geld.

Ik wist niet wat ik hoorde. Doe dat dan ook met die energietransitie, dacht ik. Het kan, maar het is een kwestie van doen.”

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 15

DE SPIEGEL Elke ondernemer kent ze: van die momenten waarop je moeite hebt te ontdekken wat de juiste keuze is. Dan is het handig als je een groot voorbeeld hebt, iemand die je inspireert, aan wie je je even kunt spiegelen. Vandaag aflevering 22: Sabine Stuiver, CMO en medeoprichter van Hydraloop in Leeuwarden, een systeem waarmee binnenshuis water gerecycled kan worden, waardoor een huishouden kan besparen op waterverbruik.

Tekst Jean-Paul Taffijn

HET ‘NICHTJE’ VAN DAVID ATTENBOROUGH

Eerst maar even: hoe gaat het met Hydraloop sinds de stormachtige doorbraak bijna twee jaar geleden?

Sabine Stuiver: ,,We gaan heel goed. Ons team bestaat inmiddels uit bijna dertig man in binnen- en buitenland. Er komt steeds meer vraag naar onze systemen en ook steeds meer acceptatie om water te recyclen. Maar er zijn nog wel wat hobbels, want in de Verenigde Staten bijvoorbeeld heeft iedere stad zijn eigen regels, die soms beperkend werken. We zijn nu bijna klaar met onze productielijn die in een container past, zodat we op verschillende plekken in de wereld kunnen gaan assembleren. Water besparen wordt zo steeds gewoner.’’

Stormachtig dus. Willen jullie de wereld veroveren? ,,Nee, we willen de wereld redden. Het klinkt misschien wat flauw maar dat is echt de reden dat we er al zoveel jaren zo ongelooflijk veel tijd en energie in steken. Het gaat ons erom substantieel bij te dragen aan één van de grootste uitdagingen ter wereld. Eigenlijk zou wettelijk vastgelegd moeten worden dat élk nieuwbouwhuis voorzien wordt van een waterrecyclingsysteem. Dan zetten we echte stappen op weg naar een betere wereld.’’

Dat klinkt idealistisch. Zit dat in jou? ,,Absoluut. Ik ben al veertig jaar vegetariër, denk bij de keuzes die ik maak al heel lang

na over wat voor de aarde het beste zou zijn. Planet, people, profit. Dat is volgens mij de juiste volgorde.’’

Dan zullen jouw inspiratiebronnen wel geen keiharde zakenlui zijn? ,,Klopt. Ik heb er even over nagedacht, maar twee namen kwamen steeds naar boven: David Attenborough en Greta Thunberg.

Twee verschillende mensen met dezelfde missie en dezelfde gave om die missie op een indrukwekkende manier uit te dragen.

Ieder op hun eigen manier, voor hun eigen publiek. Maar ik zie dat voor beiden geldt dat hun publiek steeds groter en diverser wordt.’’

Recycling ligt enorm voor de hand

Wat heb jij van Attenborough? ,,Nou, ik hang aan zijn lippen. Zoals hij bij de klimaattop in Glasgow sprak, dan kan ik het niet drooghouden. Zo’n gewicht, zo’n missie, zo’n kalmte, zoveel hoop ook. Ik overdrijf niet als ik zeg dat ik vaak aan hem denk bij het schrijven van mijn eigen presentaties en speeches. Ik schrijf alsof ik Attenboroughs nichtje ben, zeg ik weleens gekscherend. Ik probeer op dezelfde kalme, overtuigende manier te vertellen over wat er aan de hand is en wat ons te doen staat.’’

Vooral dat laatste lijkt me in jouw geval belangrijk … ,,Onze Hydraloop is een deel van de oplossing. Maar ik schreeuw niet van de daken dat iedereen ons apparaat moet kopen. Ik wil het verhaal vertellen, zodat haast vanzelf blijkt dat het heel raar is om onze techniek niet in te zetten. In 2050 heeft de wereld 55 procent meer zoet water nodig om de groeiende bevolking te voorzien.

Dat moet érgens vandaan komen. Recycling ligt enorm voor de hand, zeker als het zo gemakkelijk te doen is.’’

Je hoort het Attenborough en Thunberg zo zeggen … ,,Nou ja, zo doen zij het. Alle feiten goed op een rijtje, tonen wat er is misgegaan, maar bovenal hoop en oplossingen bieden. Zo doe ik dat ook.’’

SABINE STUIVER

16 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 17

ADVERTENTIE

De Friesland: We zijn van hier en blijven investeren in het noorden De Friesland is een belangrijke zorg- en gezondheidspartner voor bedrijven en organisaties in het noorden. Die rol wordt in 2022 verder versterkt. Met een digitaal portal voor werkgevers, een community voor inspiratie en een app voor het stimuleren van gezond gedrag. Directeur Marketing & Sales Cid Berger: We zien een toenemende bewustwording voor gezondheid bij werkgever en werknemer. ,De Friesland heeft vanuit haar historie een sterke band met ruim 2.000 bedrijven, instellingen en organisaties als collectieve zorgverzekeringspartner. Die band versterken we naar zowel werkgever als werknemer. We vormen met de werkgevers in het noorden een natuurlijke alliantie: we beseffen hoe belangrijk gezondheid van en voor mensen is en wat de waarde is van gezonde werknemers. Die alliantie en historische band is door corona versterkt. We professionaliseren ons netwerk, kopen nog beter in en gaan verder in het ontzorgen van werkgevers en werknemers.

Cid Berger: Corona heeft gezorgd voor een bredere kijk op gezond leven. We zijn meer thuis gaan werken en realiseren ons de impact van onze omgeving op het werk, we beseffen het belang van een goede werkomgeving, we ervaren de effecten er van. Het leidt tot nieuwe vragen. Wat doet thuiswerk met je? De Friesland ontwikkelt aan de hand van onderzoek en vraag nieuwe coronagerelateerde producten en diensten. Meer aandacht voor preventie, eerdere en snellere interventie bij psychische, mentale en fysieke klachten en beter herstellen na corona, want dat is iets waar veel behoefte aan is en tot nu toe onderbelicht is.

Een aanpak die werkt!

Vitaliteitsconsultant Rutger Bennink is betrokken bij verschillende Covid 19- programma s die De Friesland heeft opgezet. Met Alliade Zorggroep en twee partners hebben we een pilot opgezet om vanuit een brede, integrale zorgaanpak te zorgen voor het sneller herstel van twintig ex-corona patiënten. De aanpak gaat over vitaliteit in lichaam, brein, gevoel en zingeving. Daarnaast wordt er door de adviseur geregisseerd wanneer iemand bijvoorbeeld extra fysieke begeleiding nodig heeft of juist een psycholoog nodig is. Het is een geïntegreerde aanpak. Een kleine verandering in één aandachtsveld heeft direct invloed heeft op alle andere velden. Positieve en negatieve effecten kunnen zich stapelen , versterken of verzwakken.

De aanpak werkt, we zien in een aantal maanden al een verbetering van de belastbaarheid.

En met een zorginstelling hebben we een Corona Café opgezet voor verpleegkundigen. Corona zorgt niet alleen voor fysieke belasting maar ook de mentale belasting en de betekenisgeving aan de inhoud en impact van het werk. Door alle druk op de zorg en hun werk, zien we de verpleegkundigen zelf naar huis gaan met extra druk en mentale zorg. Aan het eind van iedere dag hebben we nu iemand beschikbaar die met hen de dag doorneemt aan de hand van de centrale vraag hoe is het met jou ? Ook is er een speciaal trainingsprogramma gestart voor leidinggevenden zodat zij beter signalen leren herkennen en het gesprek hierover leren voeren.

Het klinkt heel simpel en dat is het in de kern ook. Het belangrijkste is dat we van hen horen dat zo n interventie positief bijdraagt aan hun werk.

Innovatie in brede zin , zegt Cid Berger, is leidend bij wat we doen, want we moeten slimmer en beter omgaan met de zorg. We vergrijzen, we hebben meer (chronische) ziekten en aan-

Cid Berger en Rutger Bennink

doeningen, de zorgkosten nemen toe en de werkdruk neemt toe, mede door de krappe arbeidsmarkt. Daarom komen we in 2022 met het nieuwe Vitaliteitsprogramma Samen Fitter. Het omvat een community voor inspiratie, inclusief workshops en experts, een webshop met gezonde producten en een app om gezond gedrag te stimuleren en te belonen. Het past bij de toenemende bewustwording van werkgevers en werknemers over gezond leven en gezond blijven werken. Werknemers geven ook aan dat ze het prima vinden dat hun werkgever ze meehelpt met het verbeteren van hun gezondheid; dat is wezenlijk anders dan een paar jaar geleden.

Mensen verbinden, vitaliteit versterken, zorg verbeteren Rutger Bennink: Zo hebben we bij een energiebedrijf een programma opgezet rond het thema Fysieke Belasting en veilig werken. Eigen regie en persoonlijk leiderschap staan in deze aanpak centraal: welke keuze kan ik het beste maken om mijn werksituatie slim te benaderen.

Hoe hou ik voldoende aandacht voor mijn belasting. Soms is het stilstaan bij wat je doet, bij een onderbreking en daarna weer verder gaan.

Gezonder werken begint zeker in beroepen met meer fysieke belasting met de vraag of het anders en beter kan wat je dagelijks doet. Een betere werkhouding met een lagere fysieke belasting verbetert de gezondheid en verlengt gezonder leven. Het is goed dat werkgevers daarin meerwaarde zien en gedurende een langere periode willen investeren.

Gezond gedrag belonen Met Samen Fitter als thema hebben we het idee Gezond verdiend, gezond besteed opgezet.

Het richt zich op vitaliteit op je werk en het belang van bewegen, herstellen, beter slapen en gezonde voeding. Door samen met collega s bijvoorbeeld meer stappen tijdens het werk te zetten, zoals samen virtueel de Elfstedentocht wandelen, verdien je punten die je daarna om kunt zetten in gezonde producten in de webshop.

Het gaat om kennisoverdracht en enthousiasmeren en het zorgen voor een gezondere werkdag.

Cid Berger: Om het aantrekkelijker te maken, ontzorgen we werkgevers met een digitaal portaal waarin ze eenvoudig die vitaliteitsdiensten en producten kunnen aanklikken waar ze over willen beschikken; wij verzorgen dan de inkoop en de administratie. Ook hebben we onlangs het Pluspakket geïntroduceerd. Hiermee profiteren collectief verzekerden van extra voordeel op een aantal aanvullende verzekeringen. Zoals extra vergoedingen voor bijvoorbeeld fysiotherapie en mantelzorg en een persoonlijke gezondheidscheck. We hebben dat pakket samengesteld naar aanleiding van uitgebreid onderzoek en het is toegankelijk voor werknemers en hun gezinsleden tegen een zeer lage prijs.

De Friesland wil van het Noorden de meest vitale gemeenschap maken. We willen mensen verbinden, vitaliteit versterken, zorg verbeteren en onze verzekerden de zorg en ondersteuning bieden die ze nodig hebben. www.defriesland.nl

Slechts 1 op de 10 start-ups wordt een succesvol bedrijf. In de afgelopen jaren passeerde een aardig aantal de revue van NoordZ. Hoe staan ze er nu voor? In aflevering 19: Indietopia in Groningen.

Tekst Wigger Brouwer Foto Peter Wassing

BIJSTUREN EN AFREMMEN Wat doen jullie ook alweer?

Merijn de Boer, directeur van Indietopia: ,,Wat we vooral doen is beginnende lokale gameontwikkelaars helpen met het opzetten van hun bedrijf. We helpen bijvoorbeeld bij het schrijven van een projectplan, of het bepalen van het budget. Dat is nodig omdat gameontwikkelaars vaak wel goed games kunnen ontwikkelen, maar geen echte ondernemers zijn. Ze willen zichzelf bijvoorbeeld geen loon geven, of te weinig. Het is een beetje hetzelfde als met sommige kunstenaars: zodra ze er geld mee verdienen, voelt het vies. Maar de game-industrie is de grootste entertainmentindustrie ter wereld dus het is prima om er geld mee te verdienen. Sommige ontwikkelaars beseffen dat niet en denken dat ze aan 10.000 euro per jaar genoeg salaris hebben. Dat is niet zo, tenzij je natuurlijk op een studentenkamer zit en elke dag noedels eet.” ,,Ook inhoudelijk sturen we bij, of remmen we af. Soms komt een ontwikkelaar dolenthousiast naar ons toe, met alles wat hij in zijn spel wil stoppen. Dan roept hij: je kunt dingen sparen, er zit een dag-en-nachtcyclus in, het heeft rpg-elementen (role playing game, red.) en ga zo maar door. En dan zeggen wij: ho, stop. Kies drie elementen, dan gaan we daarmee verder bouwen.”

Hebben jullie de route gaandeweg bijgesteld? ,,Het bedrijf begon in 2014 aan een pand aan de Grote Markt in Groningen. Dat was een groot leegstaand gebouw waarvan ze niet goed wisten wat ze ermee aan moesten dus mochten er gamemakers in werken. We waren toen meer een incubator. We zeiden: kom maar binnen en ga mooie dingen maken. Verder hielden we ons een beetje afzijdig. In 2018 veranderde dat: we gingen actiever begeleiden door evenementen te organiseren, nodigden bekende designers uit om te spreken. We inspireerden en creëerden.” ,,Dat ging goed, tot de coronacrisis kwam in 2020. Toen waren er ineens veel minder startende gamemakers, want tja: wie gaat er nou tijdens zo’n crisis starten? Dus toen zijn we bezig gegaan met andere projecten. We hebben bijvoorbeeld voor Museum Belvédère in Heerenveen een expositie gemaakt.

Daarvoor hebben we onderdelen uit videogames geprint, met zelfs een hele kamer uit de game Dishonored 2, een kamer van 20 vierkante meter. Dat was ambitieus, maar het is gelukt.”

Wanneer is de grote doorbraak? ,,Als ik zie dat wij in drie jaar tijd 36 werkplekken en 14 grote projecten hebben bege-

MERIJN DE BOER

Ons plan voorziet in honderd banen tot 2026. Daarmee hopen we van Groningen een echte gamestad te maken

leid, dan word ik daar erg blij van. Maar we zijn wel nog steeds afhankelijk van subsidies, hoewel dat steeds minder wordt. Als we kunnen blijven doen waar we goed in zijn maar niet meer afhankelijk zijn van subsidies, dan zou dat een doorbraak zijn. Dat wat we verdienen door jonge gamebedrijven te helpen voldoende is om ons verder te helpen. We proberen die hulp, die we nu zonder subsidie vanaf 2020 hebben geleverd, te verzilveren in een nieuw plan dat betere kansen voor onze starters én onszelf biedt.”

Wat heb je geleerd de afgelopen jaren? ,,We hebben geleerd dat je een accelerator, zoals we ons noemen, niet in één jaar op poten zet. Een videogame maak je ook niet in een jaar, dat gebeurt nooit. Daarnaast hebben we geleerd dat er in de game-industrie speelruimte moet zijn: ontwerpers moeten de ruimte hebben om op hun bek te gaan. Neem bijvoorbeeld de bekende game Angry Birds. Een spel van een kleine Finse ontwikkelaar, Rovio die nog steeds goed loopt met een omzet van 280 miljoen euro op jaarbasis. Maar Angry Birds is de 52ste game van Rovio; al die games daaraan voorafgaand waren minder succesvol en zijn niet bekend. Daarom moet er speelruimte zijn, om uiteindelijk tot iets moois te komen.”

Hoe ziet de toekomst eruit? ,,Toevallig zijn we net bezig met een plan om tussen 2022 en 2026 honderd banen te creeren in de noordelijke game-industrie. Met dat plan hopen we van Groningen een echte gamestad te maken. We houden daarbij rekening met die speelruimte, zodat ontwikkelaars genoeg pogingen krijgen om iets echt moois te ontwikkelen. Daarbij gaat het om ongeveer vijftig pogingen, daar moet vast een gouden ei tussen zitten. Hoewel, dat is misschien een beetje flauw na die Angry Birds-vergelijking van net.”

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 19

ADVERTENTIE

Energietransitie is het verhaal van mensen Maak het leven niet ingewikkelder dan het is. Doe. Dat is kortgezegd het brede motto van Stichting PEB, het Provinciaal Energietransitie Bureau. Help mensen zo concreet mogelijk met verduurzamen. Energietransitie gaat in de eerste plaats over mensen, niet over techniek , stelt voorzitter Marjan Faber van PEB. De stichting heeft per 1 november haar nieuwe opleidingscentrum aan de Ouddeelstraat in Leeuwarden in gebruik genomen. Hier hebben we eindelijk onze eigen ruimte om mensen op te leiden tot bijvoorbeeld Energiecoach en CVdokter. We werken hier samen met diverse professionals die actief zijn met energiecoaching, energieadvies en MKB-energiebegeleiding. Het gaat hier over warmte, licht, kosten, comfort en besparen, over de mogelijkheden om te helpen.

Niet iedereen is daar al klaar voor. Het gaat er dus om vertrouwen te winnen en de ander te laten ontdekken waar diegene energie mee kan en wil besparen. Eigen doelen stellen die bijdragen aan CO2- en geldbesparing. Mensen zo concreet mogelijk helpen met de stap naar verduurzaming.

Enthousiasme op de mat leggen, begrijpen wat ze beweegt, waarom ze iets wel of niet doen. Wij helpen ze inzicht te krijgen en manieren om hun doelen te bereiken; we laten ze het nieuwe inzicht toepassen, we geven ze huiswerk en komen terug om te zien hoe ze er mee omgaan. Kom in actie, doe iets. Hou zelf je meterstanden bij, draai een led- lamp in, plak radiatorfolie, plaats tochtstrippen. Een goed gesprek en begrip leidt tot de bereidheid zelf iets te doen en dan ontstaat de lol van besparen. Wij willen mensen er toe brengen dat ze zeggen, nu doe ik mee en ik ben er trots op dat ik kan bijdragen. En ja, het scheelt gewoon geld in de portemonnee. Voor heel veel mensen en bedrijven is dat zo wezenlijk! Voor mensen die krap zitten is paar tientjes per maand veel geld. Energietransitie is daarom vooral een sociaal verhaal, daar is niets technisch aan.

Aldus Klaas Hofman, energiecoach en initiatiefnemer van Stichting PEB. Iedereen betrekken Als voorzitter van Stichting PEB heeft Marjan Faber een heldere missie. Iedereen in Fryslân mee laten doen aan de energietransitie. Het is een sociaal, inclusief verhaal. Te vaak is energietransitie nu een kwestie van alleen maar mannen met goede technische verhalen, terwijl het gaat om een mindset, om de wil mee te doen.

De één benadert energietransitie vanuit technische kennis en vaardigheden, de ander vanuit het klimaat en de toekomst en een derde vanuit geld besparen. Ik pleit ervoor dat we iedereen betrekken, de reden waarom mensen in beweging komen is niet belangrijk. Het gaat om participatie en draagvlak, om de energietransitie samen zo vlot mogelijk te laten verlopen. Daar hebben we iedereen voor nodig, mannen, vrouwen, iedereen. Stel je open, ga het gesprek aan, vind elkaar, dan komt de transitie ook op

Energiecoach Renze van de gemeente NEF/Dantumadiel

gang. Daar zijn inmiddels mooie voorbeelden van, zoals in Heeg waar de wil om draagvlak in het dorp te krijgen voor verduurzamen van leefbaarheid aanzet was om stappen te zetten naar eigen energievoorziening. Het begon gewoon met gesprekken aan de deur, dat heeft gezorgd voor enthousiasme en de vonk verder te gaan. Het begint bij mensen die opstaan en iets willen doen.

Hier begint HET Als we zorgen dat meer mensen betrokken raken, zien mensen ook de mogelijkheden voor zichzelf en hun omgeving. Energietransitie gaat over perspectief, individueel en collectief. Daarin speelt Stichting PEB een verbindende rol, bijvoorbeeld door mensen op te leiden tot Energiecoach. Ook dat is niet technisch: het gaat erom dat je met mensen in contact komt, goed contact hebt en ze meeneemt in het bereiken van hun eigen bespaardoelen. We hebben het afgelopen jaar 20 mensen opgeleid, in twee groepen en die zijn nu aan de slag bij gemeenten als NEF, DFM, SWF, Waadhoeke, Harlingen en Leeuwarden of via HET. HET staat voor Hulp bij Energie Transitie. Stichting PEB en HET zijn samen een professionele organisatie die mensen enthousiasmeert, opleidt en begeleidt naar

betaald of onbetaald werk in de energietransitie en daarbij organisaties en gemeenten ontzorgt.

Dit past binnen onze rol in het Energieteam Fryslân. Energieteam Fryslân is een netwerk van gemeenten, provincie, woningbouwcorporaties, energie coöperaties en bibliotheken en heel veel energiecoaches en adviseurs verspreid over de provincie. Met z n allen werken we daar waar duurzaamheid en het sociaal domein samen komen. Een van de onderwerpen waar we nu druk mee zijn, is het organiseren van een energiebankfryslan. De Friese Energiebank wil iedereen helpen die in de knoei komt met kosten van energie, besparing en verduurzamen.

Samen met FryslânWerkt! en de Friese ROC s zorgen we ervoor dat we mensen kunnen opleiden tot energiecoach, CV-dokter, energieadviseur of een combinatie daarvan. Daarom versterken we de samenwerking met het onderwijs om ervoor te zorgen dat onze coaches en adviseurs straks ook een officieel erkend certificaat krijgen.

De volgende stap is het realiseren in of bij Leeuwarden van een Duurzaamheidscentrum. De inspiratie hebben we in Assen opgedaan. Daar hebben ze een plek gemaakt voor iedereen die iets wil weten over verduurzamen. Wat is het, wat jij kunt doen in je woon- en leefomgeving, wat doet de gemeente, wat kun je met je school doen. Het draait er om bewustwording en beleven voor jong en oud. Klimaat en natuur, vergroening, voedsel, energie, water, afval, besparen, noem maar op.

Een plek waar we laten zien dat verduurzaming gaat over inclusiviteit door bijvoorbeeld ook sociale werkplaatsen, groenvoorziening, onderwijs en natuureducatie te betrekken. Ja, dat centrum realiseren kost zeker een paar jaar, maar het past heel goed in wie we zijn en wat we doen.

Voor informatie: www.peb.frl www.viahet.nl www.energieteamfryslan.frl www.duurzaamheidscentrumleeuwarden.nl

Energiecoaches van de gemeente Leeuwarden

Energiecoach Johan van de gemeente Súdwest-Fryslân

ER IS NOG EEN DIGITALE WERELD TE WINNEN >>

WILLEMIEK EVERTS

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 21

De pandemie en de omvang van het thuiswerken onderstrepen het grote belang van digitalisering en de bijbehorende vaardigheden. Toch is ruim 40 procent van de ondernemers in het Noorden niet bijster geïnteresseerd in digitalisering.

Hoe belangrijk is een digitale (inhaal)slag voor de ondernemer?

En wat is daarvoor nodig?

Willy Schouwstra

illemiek Everts is verenigingsmanager van VNONCW MKB Noord. Ze houdt zich binnen de belangenorganisatie voor ondernemers in Drenthe, Friesland en Groningen bezig met de leden én met digitalisering, een van de zes speerpunten van de vereniging.

Vraag haar wat er moet gebeuren in het Noorden op dit gebied en de contouren van het verhaal worden snel duidelijk: er blijven nog (te) veel kansen liggen en de te behalen winst is groot.

W

Want het belang van digitalisering mag misschien duidelijk lijken, nog niet alle leden van de vereniging zien het ook daadwerkelijk zo. Beter gezegd: in een enquête die VNO-NCW MKB Noord eind vorig jaar onder haar leden uitzette, vinkte 44 procent van de respondenten op de vraag in hoeverre ze geïnteresseerd waren in dit onderwerp de optie ‘niet’ aan. ,,Het onderwerp is te breed’’, denkt Everts. ,,Wat ís digitalisering dan precies? Het is een containerbegrip. Het digitaal vaardig maken van je medewerkers, artificiële intelligentie, het onderhouden van een webshop, databeheer – het valt er allemaal onder. Onze vereniging heeft een brede achterban, van advocaat tot stoffeerder en van grotere bedrijven tot ZZP’ers, en voor iedereen heeft het begrip een andere betekenis.”

Als de coronapandemie en de tijd van gedwongen thuiswerken iets duidelijk hebben gemaakt, dan is het dat digitalisering onmisbaar is. Everts: ,,Mensen konden blijven werken, de economie draaide gewoon door.

Zonder digitale ondersteuning was alles stil komen te staan.” Ook de snelle ontwikkeling van dashboards, QR-code en vaccins zijn voorbeelden van de urgentie van een up-to-date digitalisering, benadrukt Everts.

ONWETENDHEID Het is dan ook duidelijk voor haar dat bedrijven alléén toekomstbestendig kunnen zijn door de boot in deze niet te missen. ,,Het mkb benut nu nog lang niet alle kansen die er zijn. Er is onvoldoende tijd om er mee aan de slag te gaan of het heeft geen

2 2 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21

prioriteit. Het antwoord op de vraag ‘wat levert het mij op?’ blijft vaak onduidelijk.

Aan ons als vereniging om de kansen en mogelijkheden te laten zien – en daarmee de winst voor de ondernemer. Nu is er sprake van een gebrek aan kennis en vaardigheden.”

Daarnaast is er ook veel onwetendheid, merkt de verenigingsmanager. ,,Ondernemers vrezen bijvoorbeeld dat online gaan met hun zaak het einde zal inluiden van hun stenen winkel. Ze zien het digitale als een gevaar in plaats van een kans. Maar digitaliseren is niet hetzelfde als je fysieke winkel inruilen voor een webshop.”

Ondernemers vrezen met online voor hun stenen winkel Gaat het dan zo slecht met de digitalisering in ons land? Dat toch ook niet, want op Europees niveau scoort Nederland een vierde plaats, achter Finland, Zweden en Denemarken, gemeten met de zogenoemde DESI index (digitale economie en maatschappij). Hierin wordt onder meer gekeken hoe digitaal vaardig de inwoners van een land zijn en hoe ondernemers gebruikmaken van sociale media. Dat gezegd hebbende: een vierde plaats betekent natuurlijk dat er ruimte is voor verbetering.

ERVARINGEN DELEN Daarbij kan de overheid een cruciale rol spelen, vindt Everts. ,,Een goede digitale infrastructuur is een vereiste. Een toekomstig 6G-netwerk, glasvezel en voldoende data-opslagcapaciteit zijn onmisbaar om een goede basis te leggen. Maar ook haar vereniging moet aan de bak. ,,Er is veel informatie, maar die wordt niet altijd goed gevonden. Er gebeurt al veel in het Noorden, maar hoe krijg je voor elkaar dat men-

sen dat ook weten? Er zijn bijvoorbeeld digitale werkplaatsen voor ondernemers, ontwikkeld door hogescholen, en 5G-proeftuinen. Wat helpt: het delen van ervaringen. Als je van een collega of je buurman hoort dat hij of zij te maken heeft gehad met phishing bijvoorbeeld, dan gaat het onderwerp veel meer leven.”

Veel ondernemers zijn wél met de tijd meegegaan, merkt Everts op. ,,Corona heeft de boel een behoorlijke slinger gegeven. Thuiswerken was in veel bedrijven tot voor kort onbespreekbaar, terwijl het nu niet alleen goed blijkt te werken, maar zelfs in veel gevallen effectiever is. Hybride werken is heel normaal geworden.” Ook levert de toegenomen vraag naar data-analisten het Noorden werkgelegenheid op. ,,Het internet kent geen grenzen. Als je de mogelijkheden als ondernemer leert kennen, kun je je klantenkring enorm uitbreiden.”

GROTE AMBITIES VNO-NCW MKB Noord heeft grote ambities: de vereniging wil dat Nederland koploper wordt in digitalisering en nieuwe technologieën. Over tien jaar moeten in onze regio de digitaal best uitgeruste ondernemers en bedrijven van Nederland wonen en werken.

Vier onderwerpen staan centraal in de aanloop naar dit resultaat: digitaal ondernemerschap, digitale geletterdheid, AI en big data science en digitale veiligheid. Zo zouden bijvoorbeeld alle werknemers in het MKB het basisniveau van digivaardigheid moeten krijgen. Ook wil VNO-NCW MKB Noord toptalent in de regio opleiden, aantrekken én behouden. De helft van de Nederlandse beroepsbevolking is op dit moment digi-vaardig. Ongeveer één op de vijf bedrijven houdt zich actief bezig met dataanalyse. ,,Er is dus nog een wereld te winnen”, aldus Everts. De kansen zijn er, nu moeten ze nog verzilverd worden. En als er tegen die tijd weer een enquête onder ondernemers wordt gehouden, wat gaat daar dan idealiter uitkomen? Everts, gemotiveerd: ,,Dan blijkt dat de digitalisering na de pandemie volop is doorgezet. En zijn er geen ondernemers meer die er geen interesse in hun digitale mogelijkheden hebben.”

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 2 3

ADVERTENTIE

Vanuit realisme op weg naar de energietransitie Dat is waar Energiewacht voor staat. De reis richting energietransitie is gestart, er is geen weg terug. Ons advies luidt: Ga aan de slag, ook al is het nog heel beperkt , zegt Jaap de Jong, CEO van Energiewacht. Het bedrijf is vooral bekend bij particulieren en woningbouwverenigingen, maar inmiddels kloppen ook steeds meer ondernemers bij Energiewacht aan.

Talloze adviseurs helpen heel Noord-Nederland om hun weg te vinden in duurzame oplossingen. De wil is er, de weg er naartoe nog wel eens lastig.

Energiewacht komt met oplossingen.

Sinds 1 januari van dit jaar zijn drie bedrijven, die feitelijk hetzelfde doen, samengevoegd: Energiewacht Groep in Zwolle, Geas Energiewacht in Enschede en Energiewacht in Assen. Met elkaar hebben we meer slagkracht en investeringsruimte, waarmee we de vraagstukken die op ons afkomen beter aankunnen , legt De Jong uit. Wat hetzelfde is gebleven, is onze regionale aanwezigheid. Een bewuste keuze. We willen zichtbaar zijn in de regio en de binding met onze klanten verder versterken.

Advisering Vanuit het verleden is Energiewacht vooral bekend van het installeren en onderhouden van CV-installaties bij particulieren en voor woningbouwverenigingen. Dat beeld behoeft bijstelling, vindt De Jong. Met de ontwikkelingen in de markt zijn we ons veel meer gaan richten op het aanbieden van een totaal portfolio van besparingsmaatregelen en energieopwekkers, zoals warmtepompen, zonnepanelen, isolatie en ventilatie. Onze advisering speelt daarbij een belangrijke rol. Samen met de klant kijken we hoe hij de weg naar verduurzaming zo praktisch mogelijk kan aanpakken. Wat kun je doen en hoe, zijn vragen die daarbij voorop staan. En dat is best ingewikkeld in een wereld die volop in ontwikkeling is. Wat wij voor de klant willen doen is om die reis toegankelijk te maken. Dat begint bijvoorbeeld met het aanbrengen van tochtstrips en eindigt met een warmtepomp.

Het blijft echter niet alleen bij een advies, integendeel. We hebben zelf talloze producten in huis, die kunnen bijdragen aan verduurzaming.

En is dat niet het geval, dan werken we samen met diverse partners. Daarnaast kunnen we de uitvoering verzorgen, denk aan het installeren van CV-ketels tot een warmtepomp, maar ook het aanleggen van zonnepanelen. En wil een klant dubbelglas, dan werken we daarvoor samen met Energiewacht partner binnen project WaterstofWijk Wagenborg Begin 2020 is een project WaterstofWijk Wagenborg gestart vanuit Enexis, Woningbouwcorporatie Groninger Huis en Energiewacht met het doel om bestaande huurwoningen om te zetten van aardgas naar 100% waterstof. Energiewacht regelt alle technische en bouwkundige werkzaamheden in en rondom de woningen in dit project. De woningen krijgen zonnepanelen, hybride warmtepomp, waterstofketel met detectiemelders, isolatie, HR++ glas en een inductiekookplaat. Energiewacht heeft de opdracht vanuit Groninger Huis om dit te coördineren en uit te (laten) voeren Het project in Wagenborgen is één van de eerste in Nederland waar op grotere schaal bestaande woningen worden aangesloten op een waterstofnetwerk.

Van links naar rechts: Christiaan Postma, Fokko Folkers, Jaap de Jong, Roald Klok, Marnick Sterenberg, Jerry van der Ploeg, Idsard Ozinga en Mark Scholing

partners. Tenslotte gaat Energiewacht voor een langjarige relatie, niet voor niets staat onze service op een hoog niveau. Zo helpen wij concreet en praktisch bij het maken van de juiste keuze, van productoriëntatie en advies tot installatie en nazorg.

Ook werken we samen met HBO- en MBOscholen, waarbij met name de combinatie van installatietechniek en ICT centraal staat. Kortom, we zijn op verschillende terreinen actief en zijn daardoor verzekerd van een continue instroom van nieuwe medewerkers.

Energiescan Met deze aanpak heeft Energiewacht haar aandeel in de verduurzamingsmarkt fors kunnen vergroten. Klopt , reageert De Jong. Er gebeurt nu heel veel in de reis naar verduurzaming, met name onze energiescan werkt daarbij heel goed.

Dat is waar de klant behoefte aan heeft. Waar moet je beginnen, is een vraag die velen bezighoudt. En dat snap ik. Niet alleen komt er heel veel informatie op ons af, ook de technologische ontwikkeling en oplossing voor vraagstukken staat niet stil. En dan heb ik het nog niet eens over de veranderende wet- en regelgeving. Zie daarin maar eens je weg te vinden, dat is lastig genoeg. Juist daarin speelt Energiewacht een belangrijke rol.

Kijkend naar de energietransitie spreekt De Jong van een dynamische markt. Het is voor de klant van belang het hoofd koel te houden, Energiewacht is partner om daarin te helpen en te begeleiden. Dat doen we met realistisch advies.

Wat echter voorop staat is dat we een begin moeten maken met verduurzaming, hoe dan ook.

Dat geldt voor iedereen. Niet alles hoeft tegelijk, maar begin gewoon. Dat is de dynamiek die deze tijd met zich meebrengt en waarin Energiewacht graag haar verantwoordelijke rol op zich neemt.

Opleidingscentra Waar de installatiebranche schreeuwt om nieuwe medewerkers, daar kan Energiewacht haar vacatures tot nu toe invullen. We hebben eigen opleidingscentra in Assen en Enschede. Het is belangrijk om vroegtijdig mensen te binden. Dat doen we via stages en trainees, waardoor mensen kennismaken met ons bedrijf. Daarnaast hebben we in de coronatijd veel zij-instromers gekregen, die we zelf opleiden en trainen, dat gaat prima.

www.energiewacht.nl

ADVERTENTIE

Structuur en avontuur: handen en voeten geven aan energietransitie F&B Group in Franeker is een relatieve onbekende in eigen provincie. Toch is het bedrijf één van de grootste Nederlandse servicespecialisten voor windturbines. De groei is nog lang niet ten einde, dus zoekt F&B nieuwe collega s. ,,Het draait bij ons om vrijheid en verantwoordelijkheid. Wij maken de energietransitie mogelijk.

Als jonge student aan de Middelbare Landbouwschool in Leeuwarden hoort Sjoerd Bartlema voor het eerst iets over windmolens, het fascineert hem. ,,Ik ben naar huis gereden, heb het verteld, we hebben met onze bedrijfsadviseur gesproken en daarna onze eerste molen geplaatst.

Van het een kwam het ander, zoals het ontmoeten van Pieter Thys Faber. Energietransitie en verduurzaming is waar we in geloven, het bepaalt ons denken en handelen, in het bedrijf en naar onze omgeving.

De twee mannen volgen hun eigen carriere in de windmolenindustrie en richten in 2014 F&B Windpower op voor het monteren en demonteren van windmolens. Met de overname in 2018 van Green Energy Services nemen ze een specialist over in onderhoud en service. Daarna nemen ze HST Energy over en volgt in 2020 de overname van de onderhoudstak van Eneco (WNW). Sinds afgelopen zomer werkt F&B Group samen met Certion in Lelystad. ,,Samen nemen we onze opdrachtgevers alle zorg rondom hun windturbines uit handen , vat Sjoerd Bartlema het samen. ,,De markt van windmolens groeit exponentieel en professionaliseert, we hebben mensen en kennis nodig om voor al onze opdrachtgevers het beste te bieden. Dat kan het onderhoud zijn aan een stand alone molen in het land zijn of een dorpsmolen, maar ook de demontage van 26 turbines van Vattenfall naast de Ketelbrug. In Nederland, maar ook internationaal, we werken door heel Europa. De industrie groeit, de turbines worden groter, geavanceerder en hebben vanuit fabriek of eigenaar hun eigen specifieke onderhoudseisen.

Door de uitbreidingen zijn we inmiddels partner voor ieder aspect in de levenscyclus van de windturbine: installatie, service, onderhoud,

vervanging onderdelen, inspecties, service aan rotorbladen, demontage, projectmanagement en hergebruik van windmolens of turbineonderdelen, alles ongeacht het merk, type of situatie.

Blindelings vertrouwen ,,We werken met zestig specialisten, allemaal mensen met passie, vakmanschap en vertrouwen in elkaar. En als je het mij vraagt, denk ik dat we nog veel verder groeien, want de windenergie in Nederland begint nu pas. Dat betekent ook dat we niet alleen veel meer mensen nodig hebben, maar ook dat het werk verder specialiseert. Waar we begonnen met allround monteurs, kiezen mensen nu veel meer hun eigen weg, volgen ze hun hart in wat ze mooi vinden en het liefste doen. We hebben mensen die het land doorrijden naar turbines met een storing en zich daar in verdiepen; we hebben jongens die het geweldig vinden om abseilend het onderhoud aan steeds groter wordende rotorbladen te doen, om een zo perfect mogelijk rendement te garanderen. We hebben mensen die internationaal aan projecten werken, mensen die montageprojecten uitvoeren op locatie. Hun overeenkomst? Ze zijn avontuurlijk ingesteld, ze houden van hun vrijheid, maar hebben tegelijk een enorm verantwoordelijkheidsgevoel. Veiligheid is ons grootste goed, dus hoe avontuurlijk het ook lijkt, alles draait om veiligheid, structuur en blindelings vertrouwen in elkaar. We steunen elkaar in alles wat we doen: het is de enige manier waarop we ons werk kunnen doen.

Samenwerken in de regio ,,De markt groeit, op land en op zee. Het aantal aanbieders groeit en verschuift ook, van veel individuele eigenaren naar meer collectieven en

naar grotere consortia. De komende jaren zal er veel veranderen, naar meer en nog grotere windturbines met meer techniek. Voor ons betekent dat meer werk, meer specialisme, meer diversiteit, meer kennis van verschillende typen.

Het betekent ook dat we nu bekijken hoe we onze eigen opleiding kunnen vormgeven, want een specifieke opleiding voor onze mensen is er niet.

Nu leren onze mensen het werk van elkaar, straks zal die kennis deels al in de opleiding plaatsvinden. En het werk aan de windturbines verandert mee met de tijd, al was het alleen al omdat alle grotere windturbines, meer dan 4 megawatt, over een lift beschikken om naar boven te gaan. Hoeven wij niet meer met de trap naar boven En bedenk dat windturbines na een jaar of 20, 25 ook weer afgebroken moeten worden. Of ze worden dan vervangen door andere, grotere, of ze gaan in revisie en gaan elders in de wereld dienst doen. Ook dat is een deel van ons werk. ,,Het noorden biedt geweldig mooie kansen. We werken niet voor niets samen met andere bedrijven in de regio, we versterken elkaar. Korte lijnen, dezelfde taal en cultuur, onderling vertrouwen en gunnen. Er is veel kennis in de regio bij alles dat nodig is om op land en op zee (of IJsselmeer) om windturbine- fabrikanten en parkeigenaren te ontzorgen. Samen optrekken betekent dat we de regio versterken, dat we meer kansen bieden aan meer mensen om die transitie vorm te geven, om perspectief te hebben. Samen handen en voeten kunnen geven aan energietransitie is voor ons iedere dag meer dan genoeg reden om met plezier aan de slag te gaan. www.fenbgroup.nl

Geen emissies, uitstekende bereikbaarheid, optimale doorstroming van mensen en goederen in slim ingerichte, duurzame en compacte steden. Veilig en betaalbaar. Zo moet mobiliteit en logistiek er volgens het Klimaatakkoord in Nederland in 2050 uitzien. Makkelijker gezegd dan gedaan. Op de weg naar dit ideaalbeeld zitten nog genoeg hobbels. Paul Buijs, universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen, legt uit.

Tekst William Zijlstra Foto Peter Wassing

NIET MEER WELKOM MET EEN DIESELTRUCK ls je de logistiek wilt verduurzamen, dan is het eindpunt wel helder: uiteindelijk moeten alle goederen met een honderd procent duurzaam vervoersmiddel en opslagmiddel worden vervoerd. Maar daar zijn we nog niet. ,,Er ligt een enorme verduurzamingsambitie bij de logistieke sector. Toch is er weinig vooruitgang geweest de afgelopen jaren’’, zegt dr.ir.

Paul Buijs, universitair docent duurzame logistiek in Groningen.

Neem bijvoorbeeld emissievrije transportvoertuigen. ,,Het aandeel elektrische bestelbussen is relatief gezien nog ontzettend klein. Het gaat om een aantal duizend elektrische voertuigen op een totaal van bijna een miljoen. Als je kijkt naar bakwagens dan is dat aandeel nog kleiner en bij grote vrachtwagens zijn het er enkele tientallen op een totaal van ongeveer 80.000.’’

A PAUL BUIJS

Hoe kan dat? Het is een kip-eiprobleem, volgens Buijs. Bedrijven willen wel elektrisch rijden, maar het aanbod is er niet. Andersom willen producenten wel duurzame transportmiddelen maken, maar de vraag is er niet. ,,Je moet je ook realiseren dat zolang er van de productieband geen elektrische, maar dieselvrachtwagens rollen, dat er elk uur vele dieselvrachtwagens worden verkocht. Die gaan na verkoop al gauw vijf tot tien jaar mee en worden vervolgens doorverkocht.’’

EMISSIEVRIJ OPENBAAR VERVOER Een belangrijke uitzondering die laat zien dat het wél kan is batterij-elektrisch en waterstofelektrisch voor bussen in het openbaar vervoer. Eén op de zeven bussen in het openbaar vervoer rijdt al emissievrij. ,,De overheid heeft gezegd: ‘Wij trekken dit project en we gaan die bussen vervangen’. Dan los je gelijk het probleem van vraag en aanbod op.’’

Langzamerhand stappen er steeds meer vrachtwagenbouwers over naar batterij en waterstof-elektrisch. Zo belooft Scania bijvoorbeeld dat 30 procent van de totale verkoop van het bedrijf in 2030 emissievrije vrachtwagens omvat. Ook Mercedes, Renault en Volvo en andere merken zetten in op de ontwikkeling en productie van emissievrije vrachtwagens.

2 6 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21

In Winschoten moeten er straks jaarlijks honderden waterstofvrachtwagens van de band rollen die gemaakt zijn door het Groningse Holthausen en het Amerikaanse Hyzon. Onlangs tekenden elf landen, waaronder Nederland, op de klimaattop in Glasgow een overeenkomst waarin staat dat in 2040 alle nieuw verkochte vrachtwagens en bussen geen CO2 mogen uitstoten.

ZONES VOOR VRACHTAUTO’S Vrachtwagen- en bussenbouwers moeten wel een omslag maken. In de toekomst zijn diesels op steeds minder plekken welkom. Op weg naar het bereiken van de doelstellingen van het Klimaatakkoord wijzen zo’n 30 tot 40 gemeenten in Nederland zero-emissiezones aan. In zo’n zone mogen alleen vracht- en bestelauto’s rijden die geen CO2 uitstoten. Ook Assen, Emmen, Leeuwarden en Groningen doen mee.

Maar niet iedereen kan zomaar een elektrische bestelbus aanschaffen, toch? En waarom zou je een bestelbus die op diesel rijdt wegdoen als deze het nog prima doet? ,,Beleidsmakers verzinnen stimulansen om ondernemers hierbij tegemoet te komen. Zo kan er bijvoorbeeld subsidie worden gegeven aan ondernemers die hun wagenpark elektrificeren. Daarnaast worden niet direct alle dieselwagens geweerd. Met overgangsregelingen vanaf 2025 zullen eerst de meest vervuilende voertuigen worden geweigerd. Een jaar daarop wordt het strenger, enzovoorts, totdat er alleen nog emissievrije voertuigen de zone binnenmogen. En als je wel uitzonderingen treft, dan kun je in elk geval ook voorwaarden aan die uitzonderingen stellen.’’

Het opstellen van die uitzonderingsregels is niet gemakkelijk. Volgens Buijs is het namelijk een enorme uitdaging om uit te vogelen wat er allemaal in een stad aan logistiek gebeurt. ,,Er is weinig data die ons precies vertelt hoeveel en wat voor voertuigen er een stad inrijden, hoelang ze daar zijn, wat ze daar doen, enzovoort. En als je dat weet dan ben je er nog niet want je moet ook weten wat voor oplossing het beste is voor elke vervoerder en tegelijkertijd voor de stad zelf.’’

Ondertussen tikt de tijd door. Eindeloos aanmodderen met allerlei uitzonderingen gaat voorbij aan het doel van emissievrije zones: het creëren van een rustigere, veiligere en autoluwe stad waarin ook nog eens minder CO2 wordt uitgestoten. Een oplossing die voor iedereen perfect werkt, lijkt er niet te zijn. We komen dichterbij 2025 en er moeten knopen worden doorgehakt. ,,Je kunt als beleidsmaker ook restrictieve regelgeving aankondigen en zeggen: ‘Jij mag hier niet meer in’. Dan kan tijdens de precieze invulling van die regels gekeken worden tot welke uitdagingen dat leidt en binnen die regels wat verzachtende elementen inbouwen. Mijn idee is dat restrictieve regelgeving soms nodig is om op grote schaal verandering teweeg te brengen.’’

Fiets is in de meeste gevallen efficiënter dan een bus

BEZORGEN PER FIETS IS EFFICIËNTER Los van alle uitdagingen die de verduurzaming van de logistiek bemoeilijken, gaat er ook veel goed, zegt Buijs. Zijn onderzoeksgroep werkt onder meer met fietskoeriers en daar zit nog genoeg potentie in. ,,Kijk bijvoorbeeld naar Cycloon. Zij laten al geruime tijd zien dat je ook met spierkracht aangedreven voertuigen een succesvol post- en pakketbedrijf kunt runnen. Als een fietskoerier eenmaal bezig is, dan is die fiets in de meeste gevallen efficiënter dan een bus. Qua uitstoot al helemaal natuurlijk, maar vaak ook op economisch vlak.’’

Ook de grotere jongens zetten fietsen in op stedelijk niveau. DHL rijdt in Groningen met cargobikes om pakketten rond te brengen.

Daarvoor zijn overslagpunten op verschillende plekken in de stad nodig. ,,Het probleem is dat het hele netwerk vaak ingericht is op bestelbussen. De depots van grote postbedrijven als DHL en PostNL zitten relatief ver buiten de stad. Vanaf daar kan je niet bezorgen op de fiets. En dan verlies je het als fietser dus van een bestelbus. Grotere sorteercentra buiten de stad moeten aangevuld worden met kleinere overslagpunten in en rond de stad. DHL en PostNL zijn hier al mee bezig, want het netwerk moet aangepast worden om het inzetten van fietskoeriers op meer plekken efficiënt te maken.’’

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 2 7

ADVERTENTIE

Wensink: Truckinnovatie en inspiratie aan de Icarusweg Mercedes-Benz dealer Wensink in Leeuwarden beschikt sinds enkele maanden over een nieuwe, goed geoutilleerde locatie aan Icarusweg 2. Het past bij de ruime aandacht van Mercedes-Benz en Wensink voor bedrijfswagens en trucks. Innovatie, inspiratie en beleving staat hier centraal.

ABS is een geslaagd voorbeeld van MercedesBenz innovatie dat later door andere merken werd overgenomen. En heeft Mercedes-Benz heeft aan de wieg gestaan van heel veel vernieuwing op het gebied van veiligheid en kwaliteit, die later gemeengoed werden in de auto-industrie. Nu gaat het bij Mercedes-Benz om allerlei ontwikkelingen op het gebied van (semi)-automatisch rijden, zelfsturende wagens en over de noodzaak van veiligheidssystemen zoals de centrale break assist van Mercedes-Benz, die bij 70 of 80 kilometer per uur ingrijpt als je op een obstakel afrijdt en niet reageert. De truck staat dan in één keer stil. Het zit niet voor niets inmiddels standaard ingebouwd in alle Mercedes-Benz trucks. We bouwen al heel lang de veiligste truck die in de markt verkrijgbaar is en daar zijn we trots op.

Innovatie staat bij Mercedes-Benz en bij Wensink centraal, ook als het gaat om de aandacht voor het verduurzamen van bedrijfswagens en trucks. Denk bijvoorbeeld aan het minimaliseren van brandstofverbruik en van uitstoot, zowel vanuit kostenefficiency als vanuit milieuoogpunt. Daarnaast komt er steeds meer aandacht voor innovaties op het gebied van elektrificatie en mogelijkheden van waterstof , vertelt Bart Stobbe van Wensink in Leeuwarden, verkoper van Mercedes-Benz Trucks in Friesland.

Vanuit zijn kantoor kijkt hij op de hagelnieuwe werkplaats. We zijn blij met deze nieuwe locatie.

Innovatie en inspiratie komen hier samen, hier kun je Mercedes-Benz bedrijfswagens als rijder beleven.

De nieuwe bedrijfswagenlocatie van Wensink in Leeuwarden sluit goed aan bij de herstructurering van Mercedes-Benz bedrijfswagens per 1 december. Daimler Trucks AG is de naam van het nieuwe bedrijfsonderdeel van het concern, om de naam en faam van Mercedes-Benz bedrijfswagens verder te vergroten. Daarom is het geweldig dat we hier aan Icarusweg 2 nog meer mensen kunnen laten kennismaken met onze bedrijfswagens en de wezenlijke invloed van techniek, technologie en data op volgende

generaties bedrijfswagens en hun rijders. Kennis en kennisoverdracht speelt in professioneel transport een steeds grotere rol, kijk bijvoorbeeld naar de toenemende aandacht en invloed van digitale techniek op het kosten- en milieuefficient rijden en op de veiligheid van de rijder en zijn omgeving. Die kennisoverdracht, het inzicht bieden aan bedrijfswageneigenaren en professionele rijders, het delen van kennis en beleven van wat innovatieve techniek met je doet en voor jou betekent, dat vinden we heel belangrijk. Daar hebben we met deze locatie de ruimte en de mogelijkheden voor. Het is een inspirerende plek, het is het truckcentrum in Friesland voor professionals om kennis te maken met de huidige bedrijfswagentechniek en technologie, om elkaar te ontmoeten, innovatie te beleven en rij-ervaring te delen.

Digitalisering maakt maatwerk mogelijk Werkplaatsmanager Pieter Hogewerf valt hem bij: We kunnen hier laten zien hoe hard het gaat met ontwikkelingen van bijvoorbeeld dieselverbrandingsmotoren. De afgelopen decennia zijn het verbruik en de uitstoot al enorm verbeterd.

Maar Mercedes-Benz blijft haar verbrandingsmotoren continue verbeteren, omdat diesel nog decennialang het professionele transport zal blijven domineren. Mercedes-Benz wil de beste en zuinigste motoren leveren en de techniek om als rijder daar het maximale uit te halen. We hebben veel klanten die bewust kiezen voor Mercedes-Benz, omdat ze nu eenmaal kunnen rekenen. Iedere euro die je op brandstof kunt besparen, is snel verdiend. We laten professionele rijders daarom graag kennismaken met wat ze daar zelf nog aan bij kunnen dragen.

Kennismaken met ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en elektrificering in transport horen daar bij. De bottleneck tot nu toe is natuurlijk de omvang van stroomvoorziening, want de elektrische truck zelf is er al. Hoe ver kom je en wat kun je aan lading meenemen, dat is waar het om gaat. Binnenkort wordt bij ons ook de eerste elektrische bakwagen, de eActros,

leverbaar. Het is het eerste alternatief voor emissie-loze stadsdistributie met een actieradius tot 200 kilometer. De ontwikkeling van elektrificering in mobiliteit gaat hard. Wat betreft trucks is het vooral de vraag in welke richting het gaat. Het gebruik van elektriciteit in combinatie met een brandstofcel ligt het meest voor de hand, omdat het gewicht van accu s bij puur elektrisch rijden te veel ten koste gaat van wat je nog kunt verladen.

Kom zelf rijden!

De toepassing van digitalisering leidt er toe dat naast onze personenwagens, ook bedrijfswagens over enige tijd alleen nog maar compleet inclusief alle denkbare opties geleverd zullen worden. De eerste Mercedes-Benz personenwagens die zo geleverd zal worden, zijn die van de S-klasse, de komende jaren wordt dat meer gemeengoed. Het voordeel van digitalisering is dat je op ieder gewenst moment een bepaalde optie kunt aanvinken, je kunt maatwerk per rijder of situatie leveren. Wat heeft een rijder nu nodig, op dit moment? Als je altijd in de stad rijdt, is cruise control misschien overbodig, maar als je één keer per jaar naar Italië rijdt voor je vakantie, is het wel heel fijn. Straks is het een kwestie van de optie aanvinken voor een bepaalde tijd.

Digitalisering maakt andere verdienmodellen mogelijk en biedt uiteindelijk de klant en berijder meer maatwerk en mogelijkheden. MercedesBenz loopt ook daarin voorop en dat willen we klanten en rijders hier willen laten beleven.

Wensink hield op 30 oktober op de nieuwe locatie aan Icarusweg 2 een open dag voor klanten en nieuwsgierige rijders. Ook als u daar niet bij was, geldt natuurlijk dat u altijd welkom bent om kennis te maken met de nieuwste bedrijfswagens en trucks en om te ervaren wat het is om zelf in een Mercedes-Benz truck te rijden.

Wensink Mercedes-Benz Icarusweg 2, 8938 AX Leeuwarden Bedrijventerrein De Hemrik www.wensink.nl

ADVERTENTIE

KTF, samenwerken tot op de millimeter nauwkeurig Als Kraanverhuur en Transport Friesland opereren wij dagelijks binnen diverse verticale- en horizontale transport disciplines. KTF is opgericht in juni 2007 en na ruim 14 jaar uitgegroeid tot een flexibele en praktische totaalleverancier op het gebied van telescoop- en torenkraanverhuur, hoogwerkerverhuur en zwaar- en speciaal transport.

Anno Zuidema, oprichter en eigenaar van KTF: Wij zijn een betrokken familiebedrijf, inclusief de daarbij behorende kernwaarden. Zoals koersen op rust en stabiliteit, doen wat we afspreken en het opbouwen van lange termijn relaties met onze opdrachtgevers en medewerkers.

Specialistisch totaalleverancier voor mens en materieel Onze opdrachtgevers komen veelal uit de industrie, windenergie, scheepsbouw, woning- en utiliteitsbouw, olie- en gasindustrie en overheden.

Ook verzorgen we op- en overslag in de haven van Harlingen. Daar waar nodig verzorgen we ook montage en demontage van bijvoorbeeld complete machinelijnen. Onderscheidend is dat we steeds meer doorgroeien naar specialistisch totaalleverancier voor kleine en grote logistieke projecten. Met name het transporteren, hijsen en monteren van complete windmolencomponenten, bruggen en de scheepsbouw zijn een specialisme van ons bedrijf geworden.

We zijn ook lid van de NNOW, de brancheclub van de offshore-windbedrijven. Windenergie is een groeimarkt die ook kansen biedt voor bedrijven in de regio. Het is een specifieke wereld met eigen eisen en eigen netwerken. Het feit dat we in opdracht van Windpark Fryslân mochten werken, bracht nieuwe kansen, nieuwe relaties en nieuwe mensen. Het zijn visitekaartjes die je in contact brengen met nieuwe partijen in onze sector.

Modern machinepark, ervaren medewerkers Ons machinepark bestaat uit telescoopkranen tot 500 Ton, mobiele torenkranen tot 50 meter, vrachtauto s met laadkranen, moduletrailers en vrachtauto s met speciale en reguliere opleggers, zelfrijdende platformwagens (SPMT s) en hoogwerkers. Allemaal in eigen beheer, goed

onderhouden in onze eigen werkplaats én beantwoordend aan de allerlaatste veiligheidseisen. Al dit materieel wordt bediend door 49 medewerkers die met passie, toewijding en trots iedere dag weer veilig het werk uitvoeren.

Iedere dag een klein beetje beter worden Onze mensen zijn de basis van ons bedrijf en ons visitekaartje vertelt Anno Zuidema. Door het breed opleiden van onze mensen zijn we in staat om flexibel voor onze klanten te werken. Dat is onze kracht. Het is de kunst mensen hun eigen perspectief te laten ontwikkelen, ze de ruimte te geven om hun richting te vinden, te ontdekken waar ze goed in zijn. Zolang we dat blijven doen, kunnen we veel aan.

We hebben onze eigen werkplaats, eigen opslag, reiniging, we hebben alles in eigen huis , vertelt Evert van der Wiel met trots. Uit z n verhaal spreekt de passie en toewijding van mensen, gecombineerd met zorg, exacte planning en voorbereiding. Weten wat je doet, wees voorbereid, zorgen dat je materieel op de juiste plek is en op het juiste moment gereed om ingezet te worden.

De groei van de afgelopen 5 jaar heeft KTF ook nieuwe en grotere opdrachtgevers gebracht.

Hierdoor zijn opdrachten ook veelomvattender geworden. Dit vraagt om meer verantwoordelijkheid over de gehele projectfase.

Door hier goed op in te springen bieden deze projecten toekomstperspectief en een grote leercurve voor ons bedrijf. Hierin is vooral de werkvoorbereiding een belangrijke schakel geworden. Het is eigenlijk de rode draad door de gehele projectketen geworden. Alles vooraf

berekenen, bedenken, plannen en aansturen/uitvoeren. Door hier tijdig in te schakelen kunnen we hierdoor flexibel werken als de klant of situatie hierom vraagt.

We hebben ondanks de groei ook nog steeds de basis van onze klanten van het eerste uur, iets waar we dankbaar voor zijn. Dit geeft ook aan dat we ondanks de groei onze identiteit vanaf de oprichting voor deze klanten hebben kunnen behouden. We werken voor een groot deel voor de Harlinger bedrijven en uit de directe omgeving.

Dankzij hen komen we in allerlei straten in Harlingen en omgeving en in de verste uithoeken van Europa, van Spanje tot Zweden.

Duurzaamheid Anno Zuidema: Ons nieuwe bedrijfspand is maximaal duurzaam uitgevoerd. We benutten aardwarmte en windmolens voorzien voor 100% in onze energievoorziening. Tevens kunnen een aantal van onze kranen elektrisch draaien op de bouwlocatie. Dit vinden we belangrijk, ook omdat we gevestigd zijn aan de rand van het Waddengebied en de toekomst hierom vraagt.

Iedere dag een klein beetje beter worden, dat is waar we het voor doen. Die betekenis is terug te leiden op al die mensen die hier werken. Want dat is waar het bij ons altijd om draait. Bij KTF gaat het over betrokkenheid, bij het bedrijf, bij elkaar en de omgeving. Wie we willen zijn, wat we doen, we hebben respect voor elkaar en passen op elkaar. Ja, ik ben trots op wat we doen .

Kraanverhuur en Transport Friesland staat voor betrokken, oplossend en innovatief. Zowel intern voor onze mensen als extern voor al onze klanten.

Door deze kernwaarden uit te dragen en te bewaken kunnen we samen onze klanten overal ontzorgen. www.ktf-harlingen.nl

De plannen rond NXT Airport die Groningen Airport Eelde ontwikkelt trekken de aandacht. Verschillende bedrijven tonen belangstelling om zich in de omgeving van de luchthaven te vestigen.

Tekst Richold Brandsma

VAN NOODLIJDEND VLIEGVELD TOT HIPPE ENERGIEHUB EO Meiltje de Groot van Groningen Airport Eelde verheugt zich in de belangstelling van diverse bedrijven om zich in de buurt van de luchthaven te vestigen. De plannen met het vliegveld trekken de aandacht. Eerder dit jaar ontvouwde De Groot de nieuwe koers van vliegveld Eelde. De nadruk ligt minder op passagiersvluchten.

Groningen Airport Eelde wil vooroplopen als het gaat om vernieuwen en verduurzamen van de luchtvaart.

C

Een ontwikkeling die Harm Post van GRQ Business Network toejuicht. ,,Als je je tien jaar hebt gericht op het vervoer van personen, moet je op een gegeven moment durven te concluderen dat dat niet gaat.’’

DUURZAME KOERS VALT GOED GRQ Business Network liet het onderzoeksbureau Enigma Research deze zomer onderzoeken hoe de top van het noordelijk bedrijfsleven naar ‘Eelde’ kijkt. De zakelijke beslissers zijn verdeeld over nut en noodzaak van de luchthaven. Post: ,,Maar wat je wel ziet, is dat de meeste ondernemers in het Noorden, zeker de jongeren, enthousiast zijn over de duurzame koers die Groningen Airport heeft ingezet. Daarbij valt op dat ondernemers in Friesland er net zo over denken als ondernemers in Groningen en Drenthe.’’

waterstof. ,,Die waterstof slaan we op, we gebruiken het zelf voor bijvoorbeeld verwarming van onze gebouwen en ons autopark. Maar we bouwen ook een tankinstallatie waar bussen en vrachtwagens kunnen tanken.’’

per is. Maar ook omdat de kostprijs van een stoel in 19-zitter gelijk is aan die van een groot vliegtuig. De grote vliegtuigen vertrokken vaak half leeg van Eelde. Maar die kleine vliegtuigen kunnen we straks heel goed vullen.’’

Naast het verder ontwikkelen van luchtvervoer met drones, verwacht De Groot veel van elektrisch vliegen. Ze voorziet dat kleine vliegtuigen binnen tien jaar afstanden van 800 kilometer elektrisch kunnen afleggen. De KLM Flight Academy vliegt waarschijnlijk over vijf jaar al elektrisch.

Met luchthaven Schiphol onderzoekt Eelde een elektrische pendeldienst tussen Drenthe en Amsterdam. Die zou in de ogen van De Groot een keer per uur kunnen vliegen. ,,Dat je bijvoorbeeld al op Eelde incheckt voor je vlucht naar Boston. Daarna elektrisch naar Schiphol vliegt en daar geruisloos overstapt op je vliegtuig naar de VS.’’

ELEKTRISCH NAAR SCHIPHOL ,,Er ontstaat dan een heel nieuw netwerk van luchthavens in Europa die met elektrische 19-zitters te bereiken zijn. Daarmee kan personenvervoer voor Eelde rendabel zijn. Ten eerste omdat elektrisch vliegen qua onderhoud en brandstof veel goedko-

IN GESPREK In navolging van grote jongens als Google in de Eemshaven en de isotopenfabriek van Shine in Veendam die mede voor Groningen kozen vanwege de aanwezigheid van een luchthaven, tonen nu verschillende bedrijven interesse in vestiging in de omgeving van het vliegveld. De Groot kan nog geen namen noemen. ,,We zijn in gesprek.

Het gaat om bedrijven die niks met een luchthaven hebben, maar wel belangstelling hebben voor de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en innovatie.’’

Die duurzame koers houdt volgens De Groot bijvoorbeeld in dat de luchthaven het eerste waterstofvliegveld in Europa wordt. ,,Ik ben ervan overtuigd dat kleine regionale vliegvelden in de toekomst een rol krijgen als energiehub. Wij willen een waterstofhub zijn, ook al omdat waterstof een steeds grotere rol speelt in Noord-Nederland.’’

MEILTJE DE GROOT FOTO JASPAR MOULIJN

3 0 L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21

WATERSTOF TANKEN De zonnepanelen op het vliegveld leveren een vermogen van 2,2 Megawatt. Met een elektrolyser op het terrein wil de luchthaven die zonne-energie omzetten in groene

Post en De Groot willen niet alleen aanhaken bij die vernieuwingen. Ze willen vooroplopen. En dat spreekt aan, merken ze.

Vooral voor het vestigingsklimaat rondom Eelde.

Ook het onderwijs wil zich vestigen op de campus van Eelde. Instellingen als Alfacollege en Noorderpoort zitten er al. ,,Kennisinstellingen als NHL Stenden en de RUG komen ook.’’

HARM POST

FOTO KOOS BOERTJENS

Of vakantievluchten van Eelde nog binnen deze strategie passen? Ja, zeggen Post en De Groot. ,,Dat blijven we doen. Dat is ook wijs.

Want Eindhoven zit ook niet te wachten op noorderlingen die van daar massaal naar Ibiza vliegen. Personenvervoer is alleen niet meer onze enige focus.’’

Zonneparking voor elektrische auto’s Groningen Airport Eelde wil het parkeerterrein voor het luchthavengebouw overkappen en het dak voorzien van zonnepanelen. Parkeerders met een elektrische auto kunnen hierdoor ter plekke hun voertuig opladen met zonne-energie.

CEO Meiltje de Groot hoopt dat de luchthaven al volgend jaar met de gewenste overkapping aan de slag kan. De aanpassing past in de duurzame koers die het vliegveld heeft ingezet.

L E E U W A R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 18 N O V E M B E R 2 0 21 31

ADVERTENTIE

Duurzame leverketens vragen om intensieve samenwerking De thema s duurzaamheid en circulair ondernemen stijgen met stip op agenda s over de hele wereld. Hierdoor is er een belangrijke taak weggelegd voor logistiek dienstverleners die optreden als ketenregisseur. Dat vindt René Dale, CEO bij Oldenburger|Fritom in Veendam. Vrijwel alle partijen in de leverketen richten zich nu op een duurzame bedrijfsvoering.

Samenwerken is daarbij de sleutel tot succes. Als ketenregisseur is het onze verantwoordelijkheid om hierin het voortouw te nemen.

Logistieke dienstverlening wordt van oudsher gekenmerkt door het aanbieden van sectorspecifieke oplossingen, zegt Dale. Zo verzorgt Oldenburger|Fritom logistiek maatwerk voor bedrijven in onder meer de hightech-, food-, verpakkings- en bouwsector en fast moving consumer goods. Bij logistieke ketenregie is echter ook een sector overstijgende focus van belang. Vooral nu vrijwel alle partijen in de leverketen zich richten op een duurzame bedrijfsvoering. Dit vraagt om intensieve ketensamenwerking en daarom gaan we langdurige partnerships aan. Niet alleen met onze klantrelaties, maar ook met onze leveranciers en

andere strategische partners in ons wereldwijde netwerk. Op deze manier behartigen we logistieke oplossingen op maat in een leverketen met duurzaamheid als integraal onderdeel.

Klanttevredenheid De sector overstijgende benadering van duurzame leverketens laat onverlet dat de klant altijd centraal staat bij logistieke dienstverlening, aldus Dale. Daarom loopt de Lean Six Sigma methode als rode draad door onze bedrijfsvoering. Deze methode is gericht op het verhogen van de klanttevredenheid door processen continu te verbeteren. Hierbij worden verspillingen in het

René Dale

ADVERTENTIE

proces zoveel mogelijk weggenomen. Lean Six Sigma vormt zo de ideale basis om duurzame leverketens te realiseren. Omdat we als organisatie deze methode al geruime tijd hanteren, hebben we al diverse duurzame oplossingen aangedragen. Alleen was dit tot nu toe vooral onder de noemer kostenefficiëntie.

Pioniersrol Dale vervolgt: Naast continu verbeteren, is het voor ketenregisseurs ook belangrijk om continu te anticiperen op wat belangrijk wordt voor klantrelaties. Daardoor vervullen we onder andere op het gebied van duurzaamheid regelmatig een pioniersrol. In 2016 waren we bijvoorbeeld de eerste logistiek dienstverlener in Noord-Nederland die niveau 4 van de MVO Prestatieladder heeft behaald. Dit is de enige certificeringsnorm met maatschappelijk verantwoord ondernemen in een managementsysteem. Recentelijk vond bij ons een succesvolle her-audit plaats volgens versie 3 van deze certificeringsnorm. In deze nieuwste versie wordt van gecertificeerde ondernemingen op niveau 4 verwacht dat ze hun ketenverantwoordelijkheid verder versterken.

Daarnaast hebben we in 2018 eveneens als eerste logistiek dienstverlener in Noord-Nederland een distributiecentrum laten bouwen volgens BREEAM Outstanding. Dit is het hoogst haalbare niveau van dit internationaal erkende keurmerk voor duurzaam vastgoed. Onze klantrelaties, waaronder zetmeelconcern Avebe, zijn er zo van verzekerd dat de opslag van hun producten aan de strengste duurzaamheidsvereisten voldoet.

Continuïteit waarborgen In relatie tot de coronacrisis noemt Dale dat dit het belang van intensieve ketensamenwerking alleen maar versterkt heeft. In tegenstelling tot veel andere bedrijven zijn we na de uitbraak van het coronavirus enorm gegroeid , licht hij toe.

Onder andere de vraag naar onze luchtvrachtoplossingen is toegenomen. Dit heeft alles te maken met de huidige problematiek rondom de internationale containervaart. Veel van onze klantrelaties wijken daardoor uit naar luchtvracht. Ook hierin handelen we zo duurzaam mogelijk. In plaats van een vrachtvliegtuig te boeken, zijn we continu op zoek naar zogeheten belly-capaciteit van al geplande passagiersvluchten.

Een ander gevolg van de coronacrisis is dat ecommerce in een stroomversnelling is geraakt.

Daardoor is ook de vraag naar onze e-fulfilment oplossingen toegenomen. Omdat we hierbij al jarenlang samenwerken met gerenommeerde ICT leveranciers, maken we in webshopbeheer echt

het verschil. Bijvoorbeeld voor Total Hair Service uit Groningen, een van s lands grootste leveranciers van professionele kappersproducten.

Door onze geavanceerde digitale infrastructuur hebben we stappen uit hun webshopproces kunnen halen die geen waarde toevoegen. Jaap Zwiers, CEO van Total Hair Service zegt hierover: Dit zorgde ervoor dat onze klantorders tijdens de coronacrisis gewoon werden uitgeleverd. Dit was ons zonder de samenwerking met Oldenburger|Fritom niet gelukt. Het waarborgen van onze bedrijfscontinuïteit is daarom mede de reden dat we ons partnership onlangs met 5 jaar hebben verlengd.

Dankzij het commitment van ons moederbedrijf onderscheiden we ons op het internationale strijdtoneel Toekomstbestendig investeren De regie voeren over een duurzame leverketen betekent ook dat je moet durven investeren , weet Dale. Daarbij realiseren we ons dat we in een bevoorrechte positie verkeren doordat we onderdeel zijn van de Fritom Group. Dankzij het commitment van ons moederbedrijf onderscheiden we ons op het internationale strijdtoneel. Ongeacht of het nu gaat om duurzame nieuwbouw of het realiseren van een gedegen digitale infrastructuur. Bovendien stimuleert ons moederbedrijf een duurzaam personeelsbeleid. Daarom bieden we onze medewerkers de mogelijkheid om verder te

Oldenburger|Fritom is een financieel gezond familiebedrijf en maakt deel uit van de Fritom Logistic Solutions Group. De Fritom Group telt ruim 700 medewerkers en behoort tot de top van logistiek dienstverleners in Nederland. Oldenburger|Fritom werd in 1917 opgericht en is wereldwijd actief met vestigingen in Veendam, Emmen, Schiphol-Rijk, het Hongaarse Tatabánya en het Italiaanse Bergamo. studeren naast hun werk. Ook organiseren we sessies in Persoonlijk Coachend Leiderschap.

Tegelijkertijd werken we intensief samen met diverse regionale onderwijsinstellingen, waaronder NHL Stenden, Noorderpoort en het Deltion College. We profileren ons hierbij als logistieke kennisorganisatie, een Center of Excellence (CoE). Zo willen we ervoor zorgen dat komende generaties de regie kunnen voeren over op en top duurzame leverketens. Daar doen we het per slot van rekening voor. www.oldenburgerfritom.nl

ADVERTENTIE

Extreme schaarste chauffeursmarkt dwingt tot vindingrijkheid, maar hoe?

Ondernemers weten niet waar ze de chauffeurs vandaan moeten halen.

Vacatures blijven soms maanden open. Marije van der Werff van uitzendbureau Werff talent kan dagelijks zo zeventig chauffeurs extra inzetten.

Zij ziet kansen voor meer instroom en verhoging van de arbeidsparticipatie.

Maar ze geeft de sector ook huiswerk mee. Een beetje flexibiliteit, efficiëntie en meedenken met chauffeurs en je bereikt veel meer.

In deze absurde schaarste zetten wij al onze wervingsmiddelen in om bedrijven aan voldoende personeel te helpen. Dat doen we samen met onze klanten. Aan het woord is Marije van der Werff, oprichter en eigenaar van uitzendbureau Werff talent, een bekende naam in de transportwereld in Noord-Nederland. Werff talent bemiddelt in logistiek personeel voor alle bedrijven waar goederenstromen plaatsvinden.

De helft van de transportondernemers heeft inmiddels last van personeelstekorten.

Van der Werff ziet meerdere oorzaken voor de schaarste. De vergrijzing speelt een grote rol.

Daarnaast is de uitstroom al jaren groter dan de instroom. Nieuwe aanwas ziet vaak op tegen de werktijden en -omstandigheden. Sinds corona trekt de economie weer aan, maar daarmee groeit ook de roep om personeel. De helft van de transportondernemers heeft inmiddels last van personeelstekorten.

Wat wil de chauffeur?

De transportsector vraagt veel van medewerkers.

Werkdagen van tien, twaalf uur zijn nog heel normaal , zegt Van der Werff. Maar hier ligt wel de sleutel naar een oplossing. De uitdaging ligt in het aantrekkelijker maken van het vak, om bestaande chauffeurs te behouden en nieuwe instroom aan te trekken.

De uitdaging ligt in het aantrekkelijker maken van het vak, om bestaande chauffeurs te behouden en nieuwe instroom aan te trekken.

In het drieluik van medewerker, opdrachtgever en Werff talent nemen wij een objectieve rol in.

We halen het beste uit mens en organisatie. Voor onze chauffeurs zorgen we allereerst voor werk en inkomen. Daarnaast adviseren we over ontwikkeling en loopbaan. We zijn werkgever en opleider ineen. Zo houden we iedereen goed gecertificeerd en betrokken. We weten bovendien wat ze willen , legt Van der Werff uit.

Alle beschikbare capaciteit inzetten Onze opdrachtgevers schakelen ons in voor uitzenden, detacheren en werving & selectie.

Daarnaast maken we dagelijks ad hoc dag- en nachtplanningen met een flexibele pool. Deze vullen wij in met op afroep beschikbare medewerkers. Dit zijn veelal gepensioneerden die een aantal dagen of nachten per week beschikbaar zijn en graag bezig willen blijven. Om alle beschikbare capaciteit in te zetten, werken we samen met het UWV, opleidingsinstanties en brancheverenigingen.

De rol van Werff talent gaat verder. Het bedrijf richt zich nadrukkelijk op de ontwikkeling van zijn medewerkers. Het is een rol die ons op het lijf geschreven is en past bij deze tijd , zegt Van der Werff. We hebben het certificaat Loopbaan Intermediair van branchevereniging NBBU. Ieder jaar bespreken we met onze medewerkers hun behoefte aan scholing, coaching en loopbaanadvies. Daar gaan we vervolgens mee aan de slag. Onze klanten profiteren hiervan.

De vrijheid van het vak uitdragen Bedrijven geven meer aandacht aan het vak en laten bijvoorbeeld op sociale media zien wat het werk inhoudt. Dat kan ik alleen maar toejuichen.

Het is een prachtig zelfstandig beroep met een aaneenschakeling van verantwoordelijkheden. Je hebt te maken met voertuigtechniek, verkeersveiligheid, wetgeving, verschillende ladingen en klanten, om maar een paar facetten te noemen. En je bent altijd onderweg en dus buitenshuis. Dat geeft een gevoel van vrijheid en dat moeten we blijven uitdragen.

Een andere geweldige ontwikkeling is de instroom van vrouwelijke chauffeurs. Deze ontwikkeling is al langer gaande, maar krijgt een boost door tv-programma s als Meiden die rijden.

Hier liggen mooie kansen voor werkgevers om vrouwelijke chauffeurs aan te nemen en op te leiden , zegt Van der Werff.

Werkplezier wordt steeds bepalender dan beloning.

Zij-instromers verwezenlijken hun jeugddroom Nieuwe instroom kent zo meerdere vormen. Je hebt mensen die van jongs af aan kiezen voor een baan als chauffeur, maar er zijn ook zijinstromers die hun jeugddroom najagen. Deze mensen hebben al een loopbaan achter de rug, maar besluiten tot een switch. Je ziet steeds vaker dat geld voor mensen niet het belangrijkste is. Ik ken genoeg chauffeurs die de overstap maakten naar een beter betaalde kantoorbaan, maar eenmaal daar niet wisten hoe ze snel ze moesten terugkeren achter het stuur. Werkplezier wordt steeds bepalender dan beloning.

Mark Kracht wisselt zijn werk als zelfstandige af met het chauffeurs vak bij Niek Dijkstra via Werff talent

Het UWV bestempelt het chauffeursvak als kansenberoep. Hierdoor is er subsidie beschikbaar om de instroom te bevorderen.

Werff talent gaat vrachtwagenchauffeurs zelf opleiden. Voor april willen we de eerste zijinstromers laten instromen bij onze klanten.

Marije van der Werff eigenaresse Werff talent Foto s: Fotopersburo Heerenveen/Mustafa Gumussu Arbeidsparticipatie chauffeurs kan omhoog Nieuwe instroom helpt de gevolgen van vergrijzing tenietdoen en houdt het vak dynamisch. Maar om chauffeurstekorten op te lossen, is meer nodig. Van der Werff benoemt het potentieel van de arbeidsparticipatie van chauffeurs. Daar liggen nog zoveel mogelijkheden. Werkgevers in de transportsector doen er goed aan hier tijd en energie in te steken met hun klant en eindgebruiker.

Chauffeurs werken het liefst voor bedrijven die zich flexibel opstellen en meedenken met de opleiding en persoonlijke ontwikkeling van hun chauffeurs. Voor chauffeurs komt het werk niet altijd meer op plek 1, zoals vroeger , zegt Van der Werff. Ze hebben een thuissituatie waar ze rekening mee moeten houden, zoals een partner die ook een baan heeft. Bedrijven die hierop inspelen, zijn populairder onder chauffeurs.

Come on, wat nou schaarste?

Een voorbeeld. Ik heb een vrouwelijke sollicitant.

Leuke meid met een groot rijbewijs. Ze is moeder en een aantal dagen per week van acht tot vijf beschikbaar. Toch krijgen we haar niet aan het werk. Ze past niet in de tijdzendingen, ze past niet in de klantafspraken , krijgen we dan te horen. Dan denk ik, come on, wat nou schaarste?

Hoe je het ook wendt of keert, de transportsector heeft veel meer personeel nodig om hetzelfde werk uit te voeren. Beschikbare chauffeurs willen minder dagen per week werken en minder uren per dag. Maar áls je deze wensen vervult, staat er nog een hele groep mensen voor ons klaar.

Hierbij ligt er wel een enorme uitdaging om hun wensen voor kortere diensten en dagen in te plannen. De werkplek is immers altijd 'onderweg'.

Een vooruitstrevende chauffeurswerkgever is daarom nu al bezig hier oplossingen voor te bedenken. www.werfftalent.nl

ADVERTENTIE

Noorderpoort logistiek, de logische keuze Kijkt u wel eens naar de Formule 1? Wat een prestaties van onze Max. Henk Eefting, teammanager van de opleidingen logistiek Noorderpoort, legt uit dat een misschien nog grotere prestatie achter de schermen wordt geleverd. In 8 maanden worden wereldwijd 21 circuits aangedaan. Voor elk team betekent dat een afstand afleggen van vier keer de wereld rond. Raceauto s, kleine schroefjes, technische onderdelen, voedsel, enorme teamgebouwen, monteurs, technici, rijders, alles moet op het juiste moment op de juiste plaats zijn. Te laat komen is geen optie. Die hele operatie van verplaatsen van informatie, personen, materiaal, dat is logistiek en wij leiden daarvoor op.

Henk Eefting, teammanager van de opleidingen logistiek Noorderpoort Zichtbaar en onzichtbaar Er zijn zichtbare aspecten van logistiek, zoals de vervoersbewegingen per vliegtuig, trein, boot en vrachtwagen. Daarnaast zijn er minder zichtbare aspecten. Er moet een logistiek plan bedacht worden, het moet geregeld worden, er vindt overleg plaats, aansturing en uitvoering.

Heftrucks rijden af en aan. Er is papierwerk en controle. De logistiek is zo veelzijdig als het leven zelf. Hou je van secuur en gedetailleerd werken, er is een plek voor jou. Hou je van creatief nieuwe oplossingen bedenken, er is een plek voor jou.

Hou je van leidinggeven, van regelen, je raadt het al, er is plek voor jou. Logistiek is zo veelzijdig.

Als je niet weet wat je kiezen moet, dan is logistiek een logische keuze.

Op bijzondere plekken In een Formule 1 auto rijden is niet voor iedereen haalbaar, maar een plek in de logistiek bemachtigen bij de Formule 1 ligt binnen de mogelijkheden. Noem het de krenten in de pap.

Als je van voetbal houdt, dan kun je bij een stadion aan het werk. De looproutes van de fans organiseren en begeleiden, is immers ook

logistiek. Denk ook aan de catering, de spelers, kleding, sanitair en dergelijke. Alles moet op het juiste moment op de juiste plek komen. Andere voorbeelden van bijzondere werkplekken zijn ziekenhuizen, theaters, scholen, te veel om op te noemen; nationaal, maar ook internationaal.

Toekomstbestendig Enthousiast vertelt Henk dat de logistiek niet alleen een aantrekkelijke werkplek biedt, het is ook toekomstbestendig. De activiteiten nemen alleen maar toe. Ook de technische mogelijkheden zorgen voor een steeds veranderende en adequate uitvoering. Je ziet bijvoorbeeld nu al dat de drone een rol gaat spelen. In Afrika worden medicijnen naar moeilijk te bereiken plekken gebracht. Men voorziet dat ook in Nederland de drone een belangrijke logistieke rol gaat opeisen.

Niet zelden komt het voor dat studenten logistiek van de Noorderpoort al een baan krijgen aangeboden terwijl ze nog aan het studeren zijn.

Dat geldt ook in de economisch wat mindere tijden. We hebben goede opleidingen en een groot netwerk aan bedrijven waar we mee samen werken. Men weet onze studenten te vinden.

De opleiding Noorderpoort heeft een twee-, drie- en vierjarige opleiding op verschillende niveaus. Logistiek medewerker, chauffeur wegvervoer, buschauffeur, teamleider en manager zijn enkele voorbeelden van wat je kunt worden. Veel wordt in de schoolbanken geleerd, maar de praktische kneepjes van het vak en de ervaring doen de studenten op bij bedrijven. Als de opleiding is afgerond, is een stap richting hbo ook een optie.

Duurzaamheid speelt een belangrijke rol in de opleiding. We kijken naar onze eigen dagelijkse praktijk als onderwijsinstelling en we zetten flinke stappen in verduurzaming. Daarnaast is in het curriculum volop aandacht voor CO2- en stikstofneutraal werken. Dat biedt uitdagingen.

Als vrachtwagens niet meer de stadscentra in mogen, wat is dan het beste alternatief? We zien dat onze studenten deze uitdagingen omarmen.

Zo zijn we ook samen op weg naar duurzame logistiek. www.noorderpoort.nl

ADVERTENTIE

Zeg Veenema, hoe kan ik mijn uitstoot verder beperken?

De laatste tien jaar gaan ontwikkelingen in brandstof zo snel, dat menigeen de weg kwijt is. CO2 besparing, emissieverlaging, HVO, GTL, CNG? Harold Veenema van de Jongens van Veenema in Sneek begrijpt dat kiezen niet eenvoudig is. Geruststellend: Laten we niet vergeten dat we goed op weg zijn. Beter kan vrijwel altijd, vraag maar hoe!

De Jongens van Veenema, foto Paul Ridderhof

De vraag welke brandstof voor jouw wagenpark of machine het beste is, is bij Veenema iedere dag aan de orde. Het antwoord is afhankelijk van wat je wilt en budgettair kunt, waar je het voor doet, wat je wilt bereiken, waar je rijdt of wat je vervoert. Naast een schonere brandstof ook CO2 besparen van de bron tot het wiel? Dan ligt een vorm van HVO (hydrotreated vegetable oil) voor de hand. Is het voor jou belangrijk en voldoende om emissieverlaging van NOX en roet te realiseren? Dan zul

je eerder kiezen voor bijvoorbeeld CNG,(compressed natural gas) LNG (liquid natural gas) of GTL (gas to liquid).Waterstof zal voor de toekomst tevens een alternatief worden!

Check wat je kiest wel bij de fabrikant van de motor, want niet iedere dieselmotor is al vrijgegeven voor een alternatieve brandstof. In algemene zin: hoe jonger de motor, hoe meer goedgekeurde brandstoffen mogelijk zijn.

Verbrandingsmotoren blijven voorlopig transport bepalen Bij Harold Veenema en de andere jongens van Veenema zitten brandstoffen en smeermiddelen in de genen. Ze volgen de marktontwikkeling en regelgeving nauwgezet en kunnen met een gerust hart zeggen dat we goed op weg zijn om in 2030 werkelijk 55 procent minder CO2 uit te stoten in vergelijking met 1990. We tanken al veel groener en vrachtwagens zijn al veel CO2-neutraler dan vaak gedacht wordt. Motoren zijn vele malen schoner geworden, brandstoffen kennen een veel lagere uitstoot dan 10 jaar geleden. Dat moet ook, want met elektrisch vervoer alleen komen we er zeker niet en het is zeker niet overal en voor iedereen de beste oplossing.

Verbrandingsmotoren blijven het komende decennium in de meerderheid, dus brandstoffen

blijven nodig. Steeds vaker zijn die wel koolstofarm en in steeds grotere mate hernieuwbaar.

Kan het nog beter? Natuurlijk, maar dat gebeurt ook. De ontwikkeling van brandstoffen gaat hard, net als de technologische verbetering van motoren en systemen. Wat helpt, is als de overheid duidelijker regels stelt. Op het gebied van bijmengen van brandstof met biocomponenten en het gebruik van hernieuwbare brandstoffen kan de Nederlandse overheid met de richtlijnen van Europa nu al andere keuzes maken. Daarmee helpt ze de mobiliteitssector om te versnellen naar koolstofneutraal.

Om te kiezen welke duurzame brandstof u past, hebben we de Veenema Brandstofkiezer. En natuurlijk denken we graag mee in wat er voor jouw bedrijf mogelijk en wenselijk is. We zijn goed onderweg en het kan nog beter! www.veenemaolie.nl

ADVERTENTIE

Inbouwpartner voor bedrijfswageninrichting op maat De bedrijfswagen is niet alleen visitekaartje meer van het bedrijf. Steeds vaker wordt de wagen volledig op maat ingebouwd naar wens van bedrijf en berijder.

Van pakketbus tot complete mobiele werkplaats. Bedrijfswageninbouw Leeuwarden heeft daarom een duidelijk motto. Niet zeuren, maar doen.

Ze komen niet alleen uit Friesland, maar uit het hele land hier naar toe , vertelt eigenaar Sjoerd Boersma aan de Jupiterweg op bedrijventerrein De Hemrik. Uit Breda en Amsterdam, uit België zelfs. Dat is het voordeel van internet. Voor een beetje specifieke inrichting loont het zeker om hier naar toe te rijden. We maken veruit het grootste deel van de bedrijfswageninrichting vooraf precies op maat. Staat de bus hier in de hal, dan is het een kwestie van zorgvuldig monteren.

Bij Bedrijfswageninbouw Leeuwarden bepalen ervaring en sfeer het uiteindelijke resultaat en de vele tevreden klanten. De mannen en vrouwen van de inbouwpartner zijn gepokt en gemazeld in hun werk, de sfeer is er opperbest. Een beetje lachen op z n tijd kan geen kwaad , knipoogt Boersma. En onze steun en toeverlaat voor maatwerk is natuurlijk onze CNC-frees, daar kunnen we niet zonder. Die frees achterin de hal voert uit wat het programma heeft berekend.

Paneel na paneel verlaat de zaag- en freestafel, wordt perfect afgewerkt en klaargezet bij de rest van een klant-specifiek pakket.

Voor alles een oplossing We bouwen heel veel in voor zelfstandigen en hebben een aantal grotere klanten waar we tientallen auto s voor inbouwen. En natuurlijk doen we steeds meer pakketjesbussen, zoals wij ze noemen. Dat zijn qua inrichting eenvoudiger klussen, maar die markt specialiseert steeds verder met steeds meer eigen wensen, afhankelijk van het pakkettransport. En we weten inmiddels, als het om inrichting gaat is niets tegenwoordig te gek, het wordt steeds meer maatwerk, steeds luxer, de bedrijfswagen wordt steeds meer een complete mobiele werkplaats, inclusief elektrische

installaties zoals accupakketten tot 10 kW. Er worden ook vaker zonnepanelen toegepast. De wens van de rijder speelt een grotere rol, hij bepaalt steeds vaker hoe hij de inrichting wenst.

Er moeten steeds meer apparatuur en gereedschappen mee in de wagen, brandstofbesparing wordt belangrijker en klanten willen toch ook zoveel mogelijk laadvermogen.

Het is voor ons zaak de klant daarbij goed te adviseren: wat kan met wat jij wilt en met aandacht voor wettelijke regels, veiligheid en beveiliging van de elektrische installaties. Om gewicht te besparen wordt het materiaalgewicht steeds belangrijker. Daarvoor maken we gebruik van aluminium Aluca systemen, waar wij gecertificeerd inbouwpartner voor zijn.

Wat ons goed maakt? We zeuren niet. We doen wat we beloven en als dat later een extra paneeltje kost, dan is dat zo. Binnen de beperkingen die iedere auto heeft, is er bij ons voor alles een pasklare oplossing te vinden. www.bedrijfswageninbouw.nl

ADVERTENTIE

Industrie 4.0 in metaalbewerking Uiterlijk om 18:00 uur verlaat het personeel van Meijer Metal in Sint Jacobiparochie de fabriek. In de toren liggen nog stapels producten te wachten om afgelast te worden. Morgen moet alles klaar zijn. De mensen zijn weg, maar de fabriek zal de hele nacht nog doorwerken.

De fabriek die zelfstandig werkt Een bedrijf succesvol maken is een gezamenlijke onderneming , zegt Hendrik Meijer CEO Meijer Group. Je bent samen verantwoordelijk voor het eindproduct en voor een goede werksfeer waarin optimaal gepresteerd kan worden. Als directie moet je daarin faciliteren. Met dat in gedachte hebben we ook gekeken naar onze werkschema s.

We draaien ploegendiensten, maar is dat nu ideaal? Wat doet dat met je biologische klok, wat betekent dat voor je sociale leven? Zou het niet mooi zijn als we met zijn allen om uiterlijk 18:00 uur de fabriek verlaten. Samen met het gezin aan de etenstafel, nog even sporten, naar vrienden, je kinderen op bed brengen en dergelijke, dat is toch fijner. Maar ja, de productie moet doorgaan. Kan de fabriek niet zelfstandig aan het werk? Dan kunnen wij naar huis.

Dit is een uniek project en samen maak je er een succes van Uniek concept Een fabriek die zelf werkt lijkt misschien een futuristische gedachte, maar de techniek is inmiddels aanwezig. De vraag was of verschillende technische mogelijkheden te verbinden zijn tot een zelfopererend productiesysteem. Voor het laten slagen van het

volledig geautomatiseerd produceren is commitment nodig. Niet alleen van ons, maar ook van de leverancier van de benodigde hightech werktuigen. Alleen met een bundeling van krachten maak je een succes van een dergelijk uniek concept , zegt Reinder Hoekstra, COO Meijer Metal en Meijer Handling Solutions.

Geen mensen op de werkvloer Meijer Metal start dit project met het geautomatiseerd aflassen van halffabricaten.

Overdag worden stalen onderdelen op enkele punten gehecht. Deze nog-niet-af-producten worden in een speciaal hiervoor ontworpen toren geplaatst. Een Automatic Guided Vehicle (AGV) haalt de producten uit de toren en rijdt ze naar de lasrobot en legt ze op de juiste plek. Vervolgens wordt het product afgelast. Terwijl de ene AGV het product weer van de lasrobot haalt, komt een andere AGV het volgende halffabricaat alweer brengen. Vier lasrobots en vier AGV s klaren in de nachtelijke uurtjes de klus. En dat allemaal zonder mensen op de werkvloer.

Eenvoudig opschaalbaar Voorafgaande aan dit proces worden de robotten en de AGV s geprogrammeerd. De AGV s leren hun routes door ze eerst gecontroleerd te rijden.

Censoren van de AGV scannen de bodem. De structuur van de bodem levert de herkenningspunten voor de virtuele plattegrond van de AGV. Samen met een driepuntscoördinatie die via de wifi wordt gegenereerd, weet de AGV

zijn weg te vinden tussen toren en lasrobot.

Het systeem moet makkelijk opschaalbaar zijn.

Als we een robot bijplaatsen, de toren vergroten of andere producten in het assortiment opnemen, dan moet dat eenvoudig kunnen. Met de huidige insteek hoeft de AGV alleen een nieuwe plattegrond te maken als er iets verandert in het schema. De volgende stap is het toevoegen van andere cnc-machines in dit gehele proces. Dat is relatief eenvoudig uit te werken als de basis eenmaal staat , zegt Hendrik. meijerbv.nl

ADVERTENTIE

Dikabo geeft banden een tweede leven Al ruim 40 jaar is Dikabo, met onder andere een vestiging in Assen, gespecialiseerd in de in- en verkoop van truck karkassen. Daarmee zorgt het bedrijf er voor dat banden van vrachtwagens, groot en klein, bussen en zelfs bestelwagens een tweede leven krijgen. We noemen dit retreading, oftewel loopvlakvernieuwing , geeft directeur Harm Dilling aan. Daarmee bespaart men niet alleen op de kosten, het is ook veel beter voor het milieu.

Dagelijks gaan de specialisten van Dikabo naar klanten om truck karkassen op te halen. We ontzorgen onze klanten volledig , geeft Dilling aan. Zo nemen we alle karkassen mee, maar uiteraard is niet elk karkas geschikt voor hergebruik. Onze keurmeesters beoordelen welke banden voor loopvlakvernieuwing in aanmerking komen en welke niet. De niet geschikte banden gaan naar de recycling, terwijl de geschikte karkassen bij ons worden opgeslagen of meteen naar bedrijven gaan die ze een tweede of zelfs derde leven geven. Dikabo beschikt alleen in Assen al over 35.000 vierkante meter opslagruimte.

Vernieuwingsprogramma Loopvlakvernieuwing wordt al jarenlang toegepast en wint aan populariteit. Als je bedenkt dat een nieuwe band circa 400 euro kost, snap je waarom. Als dan alleen het loopvlak versleten is, maar de band op zich nog niet, dan is het erg aantrekkelijk om het loopvlak te vernieuwen. Inmiddels hebben ook Voor de productie van een nieuwe truckband is 100 liter olie nodig, het kost 220 kg CO2 en 60 kilo aan overige materialen. De productie van een vernieuwde band kost 30 liter olie, 39 kg CO2 en 15 kilo aan overige materialen.

gerenommeerde bandenfabrikanten allemaal een eigen vernieuwingsprogramma en Dikabo mag een groot aantal van deze bedrijven tot haar klantenkring rekenen. We halen de karkassen niet alleen op, maar keuren ook van tevoren welke karkassen geschikt zijn voor hergebruik.

Daarmee nemen we deze bedrijven veel werk uit handen.

Met vestigingen in Nederland, Duitsland en Italië doet Dikabo zaken over de hele wereld. We verwerken grote aantallen karkassen en bieden datgene waar de klant naar op zoek is, namelijk kwaliteit.

Duurzaamheid Een jaar of tien geleden deed de goedkope Chinese truckband haar intrede in Europa, maar daar is inmiddels weinig meer van te merken.

Volgens Dilling een gevolg van de Europese importheffing en de hogere transportkosten van dit moment. De Chinese banden zijn goedkoper, maar ook minder van kwaliteit.

Loopvlakvernieuwing daarvan is bijna niet mogelijk. Voor de duurzaamheid en het milieu is het beter gebruik te maken van de Europese en Amerikaanse karkassen.

Volgend jaar loopt de importheffing op Chinese karkassen af en het is nog de vraag of deze wordt

Harm Dilling verlengd. Dat is inderdaad afwachten. Wat ik wel weet is dat de grote bandenfabrikanten doorgaan met hun vernieuwingsprogramma, al was het alleen maar vanuit het oog van duurzaamheid.

Daar staan wij volledig achter. www.dikabo.nl

ADVERTENTIE

Je grootste angst. Met auto te water, en dan?

Jaarlijks raken in Nederland zo n 700 automobilisten met hun auto te water. Stel dat het jou gebeurt, wat doe je dan? Gecertificeerd veiligheidsinstructeur Marian Dekkers van DBE in Oudebildtzijl biedt voor particulier en bedrijf trainingen om angst en paniek weg te nemen.

Gelukkig blijft het vaak bij materiële schade, maar helaas is er regelmatig persoonlijk letsel te betreuren en nog te vaak eindigt een auto te water met dodelijke afloop. Mensen weten niet precies hoe ze moeten handelen als het ze overkomt. Dat is wat wij ze leren.

Marian Dekkers van DBE Nederland een bedrijf in bedrijfsveiligheid en evenementzorg. Ze is onder meer gecertificeerd instructeur op het gebied van EHBO, reanimatie, AED, acute zorg bij drugs- en alcoholincidenten en eerste hulp aan kinderen. In 2019 breidde ze haar bedrijf uit met professionele training en bewustwording van hoe te handelen als je met je auto te water raakt.

Vorig jaar werd de nieuwe felgroene trainingswagen geprepareerd. Trainen kan in buitenwater, maar ook in zwembaden. We doen de training altijd met een groep, omdat je niet alleen leert hoe te handelen als bestuurder, maar ook leert zorgen voor de inzittenden, of het nu volwassenen of kinderen zijn. Ja, ook kinderen kunnen, vanaf hun achtste jaar aan de training deelnemen.

De Met-auto-te- water-training van DBE

hoe je een gordel kunt doorsnijden of waarmee je je zijraam kunt intikken. We zetten de tent neer met aggregaat voor koffie en thee en nemen toiletten mee, alles om op locatie een goede training te geven met theorie en praktijk. De inzet is altijd: wij leren je niet in paniek te raken als je met je auto te water raakt, we leren wat je moet doen en hoe je snel en vooral veilig uit je auto komt.

Nederland is compleet. We hebben een speciaal geprepareerde auto die altijd met de lier verbonden blijft aan de wal, we hebben voor alle cursisten een speciaal shirt om ze goed te herkennen, een helm, altijd twee professionele duikers naast de auto voor het geval er toch iets mis zou gaan, we hebben (kinder)poppen en maxi-cosi s om te kunnen simuleren, we leren je

De trainingen duren afhankelijk van de groep zo n drie tot vier uur, en zijn natuurlijk ook uit te breiden, bijvoorbeeld met reanimatiecursus. We doen de training voor iedereen. Laatst nog hebben we een groep mensen van defensie getraind, maar het kunnen ook ouders zijn die willen weten wat ze moeten doen als ze met hun auto en de kinderen in het water belanden. En voor bedrijven geven we met-auto-te-water training als functionele vorm van teambuilding en veiligheid. dbe-nederland.nl

ADVERTENTIE

Samen gasbaten investeren in lokale energietransitie Gas is essentieel, nu en straks. Zeker Nederlands gas, dat beseffen we ons sinds kort weer meer dan ooit. De energietransitie raakt iedereen, huishoudens en bedrijven. Hoe ziet directeur Sven Tummers de actuele gasdiscussie? Laat niet alles aan de markt over, want dan zijn problemen mogelijk zoals we die nu zien in de hoge energieprijzen.

Vermilion Energy is een bedrijf dat zich richt op gaswinning uit kleine velden. Dat is wat we nu doen. Maar de energietransitie raakt iedereen, ook Vermilion. Het is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Daarom vragen we ons als gasbedrijf voortdurend af wat die transitie betekent, voor Nederland, voor ons bedrijf, voor onze kinderen. Directeur Vermilion Energy Nederland Sven Tummers is er nuchter onder.

We staan middenin de maatschappij, we zitten vol in die transitie. Ieder van ons is zich daar zeer van bewust. De vraag is hoe we de komende decennia die noodzakelijke energietransitie vormgeven. Wij denken dat Nederlands aardgas de beste oplossing is om de transitie mogelijk te maken en tegelijkertijd te zorgen voor zekere en betaalbare energie.

aandeel fossiel te verminderen? Mensen en bedrijven hebben behoefte aan zekerheid en duidelijkheid. Ze willen geen kopzorgen, ze willen keuze hebben in welke energie ze inkopen: wind, zon of gas. Geef ze die vrijheid. Wij moeten burgers en bedrijven bedienen tegen een fatsoenlijke prijs. Dat kan gewoon, laat niemand daarover in het ongewisse. Maar laat niet alles aan de markt over, want dan gaat het mis, dat is deze maanden wel heel pijnlijk duidelijk geworden.

De concurrentie op de energiemarkt is hevig en zeer complex. Energie is wereldwijd een issue, de vraag is explosief gestegen en iedere vorm van energie is verbonden met andere energievormen.

Olie, gas, elektriciteit, alles is met elkaar verbonden en is soms ook inzet van politiek. Door de versnelde afbouw van het Groningenveld, zijn we in Nederland sterk afhankelijk geworden van import en in mindere mate van de productie van kleine Nederlandse gasvelden. De voorgenomen sluiting van Groningen werd om volstrekt begrijpelijke redenen omarmd. Het werd echter verbasterd tot we moeten van het gas af en dat is te kort door de bocht. De discussie ging niet over de voordelen van Nederlands gas, de betaalbaarheid van energie of de impact van import gas op het milieu. Ook de politiek heeft nagelaten te schetsen hoe we de komende jaren in onze energie- of gasbehoefte kunnen voorzien, of te bepalen welke energiedragers de voorkeur zouden moeten krijgen. Wij denken dat noodzakelijke stappen zijn overgeslagen. Daar plukken we nu de wrange vruchten van.

Gas is van alle fossiele energiedragers de minst vervuilende. Zeker als het om Nederlands gas gaat: het is veilig en verantwoord te produceren en het bespaart in vergelijking met buitenlandse productie enorm op de uitstoot van methaan en CO2. Import- gas heeft nu eenmaal een veel grotere impact op het milieu. Het Nederlands gas is er, we kunnen er in vrijheid over beslissen, het vermindert onze afhankelijkheid en de overheid kan het vergunnen. Op nationaal niveau is de keuze allang gemaakt voor gaswinning uit kleine velden, simpelweg omdat het nog nodig is.

Decentrale overheden staan dichter bij de burger en moeten zich politiek soms uitspreken tegen gaswinning, al hebben zij natuurlijk ook gas nodig. Ook windmolens en zonneparken liggen overigens gevoelig. Het is nu tijd om een geïntegreerd energiebeleid te voeren. Betrek provinciale en lokale bestuurders hierbij.

Onze handtekening staat onder einde fossiel Die noodzakelijke stappen zijn de vraag welke energievraag en energiemix hebben we nu en welke willen we over 20, 30 jaar ? Minder fossiel in de nabije toekomst? Daar zetten wij onze handtekening onder. Het gaat er natuurlijk om hoe je daar komt. Wat kunnen we doen om de transitie te versnellen en tegelijkertijd zorg te dragen voor betaalbare en zekere energie?

Vergis je niet in de enorme impact van fossiel .

Bedenk hoezeer het centraal staat in alles wat we al decennialang bedenken, produceren, gebruiken, kopen, transporteren. Willen we daar fundamenteel mee stoppen - en ik ben het daar van harte mee eens - dan moeten we onszelf nadrukkelijk aankijken. Wat kan ik doen om dat

Tijd voor geïntegreerd gasbeleid met regionale en lokale bestuurders

Overheid: investeer mee in transitie We hebben allemaal geleerd van Groningen .

Niet voor niets heeft Vermilion al heel lang een transparant beleid over gaswinning. Dat stoelt op twee pijlers: we maken vooraf duidelijke afspraken met de omgeving hoe we met eventueel veroorzaakte schade omgaan (terwijl Vermilion nog nooit een beving door gaswinning heeft veroorzaakt) en we investeren lokaal, via ons omgevingsfonds, in verduurzamingsprojecten.

Waar wij voor pleiten is dat een groter deel van de gasbaten lokaal wordt geïnvesteerd. Nu gaat het overgrote deel van de baten naar Den Haag.

Onze inzet is dat wij dertig jaar gaswinnen en gedurende die tijd investeren we lokaal in de energietransitie en na de winning ruimen we alles op. Zo dragen wij bij aan betaalbare en zekere energie en een regio krijgt een impuls qua verduurzaming. Op die manier help je samen regio s om sneller en onafhankelijk een route te kiezen naar de eigen energietransitie.

Sven Tummers Energietransitie maakt nadrukkelijk deel uit van onze filosofie. We winnen nu nog gas, maar weten dat dat eindig is en moeten nadenken over onze toekomst. Daarom investeren we in pilotprojecten met bijvoorbeeld biogas en kijken we naar de mogelijkheden van (groene) waterstof. Laten we ons realiseren dat we in Nederland een stevig fundament hebben van kennis en infrastructuur op het gebied van gasvormige dragers. Mijn oproep is om zorgvuldig en duurzaam met ons eigen gas om te gaan: het kan ons enorm helpen bij de energietransitie die we allemaal wensen en nodig achten. www.vermilionenergy.nl

ADVERTENTIE

Bedrijfswagen huren? Van t Blik European Truck- & Trailer Rental!

Van t Blik European Truck- & Trailer Rental, onderdeel van Van t Blik Groep Akkrum, is gespecialiseerd in de verhuur van trucks en trailers. De verhuurvloot is omvangrijk, zodat snel aan iedere vervoerswens kan worden voldaan.

Geralt van t Blik: Van t Blik European Truck- & Trailer Rental is flexibel en oplossingsgericht, de markt en onze klanten vragen dat. Het wordt in de complexe transportwereld voor vervoerders steeds ingewikkelder om op het juiste moment de juiste trucks en trailers beschikbaar te hebben.

Marktomstandigheden wisselen sterk en zijn niet altijd goed meer in te schatten. Seizoensinvloeden maken dat trucks en trailers niet het hele jaar nodig zijn. Vraag en aanbod fluctueren, kijk alleen naar wat corona heeft veroorzaakt. Probeer daar maar goed op voorbereid te zijn als transporteur.

Nog even los van pech, groot onderhoud of aanpassingen aan wagens. Zo zijn er altijd talloze momenten dat een klant voor korte of langere tijd een acute vraag heeft naar beschikbare trucks of

service verhuur omvat het complete pakket van materieel, belasting, banden, reparatie en onderhoud.

trailers of naar bepaalde combinaties. Met Van t Blik European Truck & Trailer Rental voorzien we in die vraag. Zo kunnen onze klanten zonder zorgen of zonder noodzaak tot investeren, voldoen aan vervoerswensen. Wij beschikken over een uitgebreide verhuurvloot van trekkers en trailers in diverse uitvoeringen. De klant vraagt om een goede en veilige materiaaloplossing voor een vervoersprobleem, wij zorgen er voor.

Korte en lange termijn verhuur, full service verhuur, Van t Blik European Truck- & Trailer Rental verhuurt vanuit Akkrum en Heerenveen.

Korte termijn huren is een ideale optie als klanten in een bepaald seizoen(en) extra trucks of opleggers nodig hebben. De klant zit niet vast aan langdurige financiële verplichtingen en onverwachte verrassingen. Met lange termijn huren kiest de klant voor zekerheid. De full

European Truck- & TrailerRental: investeren in goed materieel Van t Blik European Truck- & Trailer Rental is lid van ETT Rental, met vestigingen door heel Nederland. Hierdoor kunnen we naast onze eigen verhuurvloot ook beroep doen op materieel van de andere leden. ,Binnen de verschillende huuropties hebben we daarom bijvoorbeeld koeltrailers in alle opties, kastentrailers, schuifvloertrailers, schuifzeiltrailers, citytrailers, bulkpleggers, coiltrailers , kippers, semi diepladers, meeneemheftrucks en trekkers in de meest voorkomende uitvoeringen. Wat de klant nodig heeft, kunnen wij leveren. We blijven investeren in goed materieel: zo helpen we elkaar en de klant altijd, we voldoen samen aan de vraag.

Het vervoersbelang van onze klanten staat voorop, transport moet altijd, 24/7 kunnen doorgaan. Wat de omstandigheden ook zijn, welke truck en trailer je ook zoekt, voor welke periode dan ook, je kunt er van op aan dat Van t Blik European Truck & Trailer Rental het juiste materieel aan kan bieden. www.trucktrailerrental.nl

ADVERTENTIE

Van alle markten thuis Van heftruckopleiding en -cursus tot VCA, van Code 95 tot trekker-rijopleiding, van EHBO tot vrachtwagenrijopleiding, naast de normale rijlessen in de personenauto (met of zonder aanhangwagen), bus of op de motor. Folkers Rijopleidingen in Winschoten heeft het allemaal in huis.

Een bedrijf waar sfeer en gezelligheid voorop staan en afspraken worden nagekomen. Een bedrijf ook dat in de afgelopen jaren sterk is gegroeid. En niet onbelangrijk, het slagingspercentage ligt op een hoog niveau. Dat alles spreekt mensen aan , zegt Mennie Folkers.

Samen met zijn vrouw Rianne begon hij 13 jaar geleden met Folkers Rijopleidingen. Vorig jaar werd een nieuw pand in Winschoten betrokken.

Toen we hier aan de slag gingen dacht ik dat het veel te groot zou zijn. Maar, dat blijkt nu wel mee te vallen. We kunnen alle ruimte die er is goed gebruiken , zegt Mennie.

Vragen Folkers Rijopleidingen maakt al jarenlang een gestage groei door. Meestal wordt het aanbod uitgebreid naar aanleiding van vragen uit de markt.

Zo hebben we onlangs ook een eigen lesbus aangeschaft die één dezer dagen afgeleverd wordt, omdat we hier ook steeds meer vraag naar krijgen. In 2018 breiden wij ook de vrachtwagenrijopleidingen uit, waarvoor inmiddels een derde leswagen, een DAF XF, in bestelling is. Er is een groot tekort aan vrachtwagenchauffeurs en dat merken we. Niet alleen jongeren, maar ook zijinstromers lessen bij ons. Het gebeurt dat cursisten af en toe benaderd worden door mogelijke toekomstige werkgevers.

Ook voor de heftruckcursussen is veel belangstel-

ling. We hebben 4 heftrucks, waardoor we acht cursisten per dag kunnen ontvangen. Als het allemaal goed gaat, kunnen ze in één dag hun theorie en praktijk behalen , zegt Rianne. Datzelfde geldt voor het VCA-certificaat. Folkers biedt een dagopleiding aan, waarin veiligheid en inzicht krijgen in veiligheidsaspecten centraal staan.

Het gebeurt dat cursisten af en toe benaderd worden door mogelijke toekomstige werkgevers Individueel Voor elke opleiding heeft Folkers niet alleen de praktijk, maar ook de theorie in huis, behalve voor de motorrijopleiding. Indien gewenst kunnen cursisten ook individueel les krijgen van hun instructeur. Zo hadden we hier onlangs een jongeman, die moeite had met leren, maar die ontzettend graag z n trekkerrijbewijs wilde halen. Met extra begeleiding is dat gelukt en hij heeft nu een papiertje wat voor hem enorm veel waarde heeft.

Het is een investering voor z n leven.

Vlakbij Bij Folkers Rijopleidingen is aan alles gedacht.

Moet je medisch gekeurd worden? Er is regelma-

Mennie en Rianne Folkers tig een keuringsarts aanwezig. Ook de examinator CCV komt gewoon naar Folkers toe. Mennie: En het mooie is dat ook het CBR hier vlakbij zit.

Ons doel is dat de cursisten worden opgeleid voor de toekomst, zodat ze goed voorbereid de weg op gaan. Daar gaan we met elkaar voor. Onze instructeurs zijn allemaal gecertificeerd in het nieuwe rijden, zodat we zeker weten dat cursisten die bij ons slagen, klaar zijn voor de toekomst. www.folkersrijopleidingen.nl

ADVERTENTIE

Experts in het meten van beweging Het meten, visualiseren en analyseren van bewegingen en de krachten die daarop van invloed zijn. Dat is kort gezegd waar Siri Marine in Kolham zich mee bezighoudt.

Dat doet het bedrijf voor opdrachtgevers in de maritieme en offshore-(wind)industrie over de hele wereld. Dankzij onze apparatuur weten we wat beweging veroorzaakt, wat het doet en waartoe het kan leiden, dat is essentieel voor schepen die vaak dure lading vervoeren , zegt directeur Ed Nobel. monitoren van windmolens een enorme vlucht.

Met name het transport van de rotorbladen vergt veel nauwkeurigheid. Rederijen willen daar geen risico s mee lopen en maken gebruik van apparatuur van Siri Marine. Volgens Nobel doet de offshore-windindustrie er ook verstandig aan de krachten op windmolens te meten wanneer ze op hun plek staan. Door de omstandigheden zijn windmolens, zeker op zee, gevoelig voor trilling en beweging. Er komen enorme krachten op de rotorbladen te staan, de gevolgen, mocht er eentje afbreken, zijn vaak niet te overzien. Door deze veranderingen te meten, kun je eventueel vroegtijdig ingrijpen. Dat dit geen overbodige luxe is blijkt bijvoorbeeld aan het incident in het Goffert-stadion van NEC, waar onlangs een deel van de tribune instortte. Elke constructie is aan zogenaamde vermoeidheid onderhevig , zegt Nobel. De verandering over een bepaalde periode is te meten.

Vanaf de start in 2003 is Siri Marine een niche bedrijf. Het begon destijds met het meten van beweging van wrakken. De oprichter, Albert Lenting uit Appingedam, had daar veel succes mee en werd over de hele wereld gevraagd zijn zelf ontwikkelde meetapparatuur in te zetten. De verhuizing naar Kolham luidde een nieuwe fase van het bedrijf in. Zo hebben we bijvoorbeeld software ontwikkeld, waarmee de klant snel kan anticiperen op bepaalde afwijkingen die zich eventueel voordoen , legt Nobel uit.

je de vracht niet vast te zetten en dat bespaart tijd. De Siri Meetapparatuur meet ook structurele integriteit en zorgt ervoor om veranderingen in olie- en gasconstructies op zee op te sporen. Om te bepalen of dit tot problemen leidt, is structurele monitoring van belang.

Meten is weten, letterlijk , geeft Nobel aan. En daarop kan de klant vervolgens reageren. Deze manier van werken is in de scheepvaart, maar ook in de offshore-industrie, niet meer weg te denken.

Oplossingen Siri Marine heeft 4 oplossingen in huis die bijdragen aan meer veiligheid: lading monitoring, trim-optimalisatie, weersafhankelijk sjorren en structurele integriteit. Met lading monitoring kan de klant de werkelijke bewegingen en krachten die op een lading en het schip inwerken meten en bewaken. Trim-optimalisatie zorgt ervoor dat de klant de actuele trim van een schip op zee kan bepalen. Indien gewenst kan hij de snelheid, de koers en/of de ballast aanpassen, wat een lager brandstofverbruik tot gevolg kan hebben. In de praktijk leidt dit tot een besparing van twee tot vijf procent , zegt Nobel. En elke procent besparing is meegenomen. De meetapparatuur voor het weersafhankelijk sjorren helpt de klant bij het bepalen van de juiste sjorprocedures voor elke reis. Onder bepaalde omstandigheden hoef

Daarnaast is het meten van belang voor verzekeraars. Kostbare lading verzekeren kost veel geld. Wanneer je als rederij in staat bent om bepaalde waardes te berekenen, waarmee je risico s kunt uitsluiten, dan scheelt dat uiteindelijk in de premie. Helaas komt het nog regelmatig voor dat een lading, door wat voor oorzaak dan ook, begint te schuiven en het schip slagzij maakt. Als je dan weet dat er vaak voor enkele miljoenen aan equipment aan boord is, heb je het over een forse schade , zegt Nobel.

Overigens kan Siri Marine niet voorspellen wat de gevolgen zijn van veranderingen in constructies of ladingen. Nee, wij kunnen aangeven of er iets veranderd, die data verzamelen we en daar kan de klant vervolgens iets mee doen. Alle data wordt wel opgeslagen en is later terug te zien. Siri Marine levert de instrumenten die de waarde meten en naar aanleiding daarvan kunnen bepaalde beslissingen worden genomen.

De scheepvaart wordt door Nobel als redelijk conservatief omschreven. Dankzij onze apparatuur is het innovatiever geworden, maar dat neemt niet weg dat wij de menselijke maat vergeten, integendeel. High Tech ontwikkelingen kunnen helpen om onvoorziene situaties te voorkomen, maar de ervaringen van mensen zijn daarbij onontbeerlijk. Daarmee gaan wij vervolgens aan de slag en ontwikkelen we betaalbare producten die bijdragen aan meer veiligheid. www.sirimarine.nl

Door veranderingen te meten, kun je vroegtijdig ingrijpen Windmolens Naast de scheepvaart neemt momenteel het

Ed Nobel

ADVERTENTIE

Nu zaken regelen om straks met een schone lei te starten Het einde van een bewogen jaar nadert en dat betekent voor ondernemers dat ze diverse zaken die hun onderneming aangaan tegen het licht moeten houden. Althans, dat vindt Hennie van Braak van Van Braak Accountants, met onder andere vestigingen in Marum, Zuidbroek, Drachten en Emmen. Verzekeringen, de juridische structuur, de hoogte van banksaldi, belasting technische maatregelen, het zijn voorbeelden van zaken die van invloed kunnen zijn op wat je onder aan de streep overhoudt.

Hennie van Braak Dat ik hier vaak aandacht voor vraag, is niet voor niets , legt Van Braak uit. Wij komen in de praktijk nog te vaak voorbeelden tegen van bedrijven die hun zaken, vaak als gevolg van de waan van de dag, niet goed voor elkaar hebben.

Overigens ligt de oorzaak daarvoor niet altijd bij de ondernemer. Zo bleek eind oktober dat 38.000 bedrijven nog geen definitieve berekening van NOW1 hadden ingeleverd, terwijl 31 oktober de deadline was. Volgens Van Braak een gevolg van het feit dat de overheid te hoge eisen stelde aan de controle. Er zijn uitgebreide vragenlijsten opgesteld, die accountants nooit in zo korte tijd kunnen beantwoorden. We hebben daarvoor inmiddels ook twee maanden uitstel gekregen.

Dat iedereen z n berekeningen voor 31 oktober moest inleveren, is prima, maar dat betekent niet dat je bij wijze van spreken op dezelfde dag de controle kunt afronden. Dat neemt meer tijd in beslag en dat heeft men nu ingezien.

Tekort Meer zorgen maakt Van Braak zich over het tekort aan grondstoffen. Dat is schrikbarend, we horen het dagelijks van onze klanten en je begrijpt dat dit voor veel bedrijven een rem op de groei kan betekenen. Zo hoorden we laatst van een boer dat hij zelfs niet aan varkensvoer kan komen, omdat bepaalde grondstoffen gewoon niet geleverd kunnen worden. Als gevolg van de tekorten wordt alles duurder en dat is logisch. Er is veel vraag, weinig aanbod en dan gaan de prijzen omhoog. En het gevolg is minder economische groei.

Ook op het gebied van het personeel ziet Van Braak schrijnende zaken. Zo heeft een goed lopend horecabedrijf, klant bij ons, onlangs de deur moeten sluiten. Er was geen personeel om de zaak draaiende te houden. En zelf hebben we onlangs een personeelsuitje gehad, maar dat moest wel in twee delen worden gesplitst. s Morgens konden we op de solex door de omgeving, maar het lopend buffet kon bij dit bedrijf niet doorgaan, omdat er geen medewerkers voorhanden waren. Dus, zijn we toen maar naar een ander restaurant gegaan.

Binnen de eigen organisatie moet Van Braak er ook alles aan doen om nieuwe medewerkers aan te trekken en daarvoor worden onconventionele maatregelen niet geschuwd. We kloppen vroegtijdig bij scholen aan. Geven lessen en laten studenten proeven aan de praktijk. Bij ons krijg je niets, maar we bieden wel de mogelijkheid om kennis te maken met het vak.

Kijk alles nog eens goed na, zodat je op 1 januari met een schone lei kunt beginnen Zaken regelen Van Braak adviseert om nog in november zaken te regelen, die normaal gesproken voor december op de agenda staan. Ik verwacht in december een enorme druk op allerlei instanties, je moet voorkomen dat je achter het net vist. Tips heeft

hij natuurlijk ook. Haal het aftrekken van kosten naar voren, kijk naar de structuur van je bedrijf.

Nog te vaak komen we in de BV-structuur een arme moeder en rijke dochters tegen, terwijl het beter is om dat juist andersom te hebben.

Maak je veel winst binnen de BV, dan is het te overwegen meerdere BV s op te richten. Van Braak: Stel je maakt 9 ton winst binnen één BV, dan betaal je daarover 25,8 procent vennootschapsbelasting. Splits je de BV in drie aparte BV s, dan betaal je over twee keer vier ton en één keer één ton 15 procent belasting.

Verder adviseert Van Braak om de verzekeringspolissen te controleren, bijvoorbeeld of daarop nog de juiste personen vermeld staan.

En houd je testament eens tegen het licht. Kijk ook goed naar de omzet die de kassa aangeeft, klopt dat met de administratie. Is dat niet het geval, zoek dat dan meteen uit, anders komt over twee jaar de Belastingdienst en wordt het allemaal een stuk moeilijker. Kortom, kijk alles nog eens goed na, zodat je op 1 januari met een schone lei kunt beginnen. www.vanbraakaccountants.nl Vestiging Drachten: drachten@vanbraakaccountants.nl

ADVERTENTIE

Duurzaam woonwaarde creëren voor nu en de komende generaties De waarschuwingen omtrent CO2-uitstoot en energieverbruik zijn niet van vandaag of gisteren en die nemen wij al jarenlang ter harte , zegt Jan van der Meer, algemeen directeur van VDM Woningen uit het Friese Drogeham. Alternatieve verwarming en stappen zetten naar nul op de meter, is voor ons niet nieuw. De woningen die we nu bouwen zijn gasloos, uitstekend geïsoleerd en bijna energieneutraal. Prachtig, maar we kijken verder. Duurzaam bouwen is voor ons ook écht duurzaam bouwen. Dat geldt niet alleen voor de woningen, maar ook voor ons geïndustrialiseerd productieproces. generatie verwarmingsinstallatie in gebruik genomen die energie genereert uit onze eigen houtspaanders. Uiteraard voldoet deze installatie aan de meest recente normeringen. We zitten er duurzaam warmpjes bij in de fabriek. Niet alleen de fabriek wordt verwarmd met de spaanders, ook een plaatselijke pluimveehouderij genereert warmte van het restmateriaal van VDM. De zelf ontwikkelde skid Ter vervanging van gas worden de woningen verwarmd met een warmtepomp. Ook hierbij is gedacht aan efficiëntie in bouw en logistiek. VDM heeft daarvoor een eigen skid ontwikkeld. Het is een soort kast met daarin de warmtepomp en alle bijbehorende appendages. De skid kan samen met de elementen op een vrachtwagen vervoerd worden. Door de plug & play oplossing kan de installateur de woning vrij snel en eenvoudig aansluiten, zonder alle losse onderdelen te moeten transporteren en op de bouwlocatie te moeten monteren. Duurzaam én effectief.

Stilzitten is geen optie De energietransitie is in volle gang en VDM loopt hierin voorop, volgens Jan van der Meer. Toch zijn er nog een paar vervelende obstakels op de weg, waaronder het steeds veranderende, en soms zwalkende, beleid vanuit de overheid. Ook kost het veel moeite om de gebouwde woningen op tijd aangesloten te krijgen op de nutsvoorzieningen.

In sommige delen van Nederland moeten toekomstige bewoners soms meer dan 2 maanden wachten om aangesloten te worden op het energienet.

De duurzame houtskelet schuurwoning van VDM. Met hout, een duurzame voorsprong VDM introduceerde in de jaren 80 de houtskeletbouw in Nederland. Sindsdien heeft VDM grote stappen gezet in de ontwikkeling van prefab houtskeletbouwwoningen. Met 180 gedreven vakmensen bouwen wij ongeveer 250 woningen per jaar voor zowel de particuliere als de projectmatige markt. Van een starters- en levensloopbestendige woning tot een meer exclusieve woning, wij willen voor nu en de komende generaties woonwaarde creëren. En dat betekent duurzame woningen ontwikkelen op een energieneutrale manier. Dat begint bij het bouwmateriaal en het productieproces.

Op de klimaatconferentie in Glasgow wordt het vaak gezegd: bossen zijn van groot belang voor de wereld omdat ze CO2 opnemen. Het hout van VDM komt uit productiebossen in Scandinavië waar voor iedere gekapte boom een nieuwe wordt aangeplant.

Bovendien is hout een sterk, maar ook relatief licht bouwmateriaal. Dat maakt het niet alleen geschikt voor bouwen in aardbevingsgebieden, maar het laat zich ook efficiënter vervoeren. In plaats van ongeveer 15 vrachtwagens die naar de bouwplaats rijden voor een woonhuis van betonelementen, zijn er bij VDM 4 vrachtwagens genoeg. Dat is een enorme reductie in uitstoot en een vermindering van andere vormen van overlast in woongebieden.

Een vlot en efficiënt bouwproces De onderdelen van de houtskeletbouw worden in de geautomatiseerde fabriek vervaardigd onder gecontroleerde en ideale omstandigheden. Op een dergelijke geïndustrialiseerde wijze van bouwen creëer je precisiewerk. Dat zorgt voor uitstekende isolatiewaarden, maar ook voor

Algemeen directeur Jan van der Meer met op de achtergrond de zelfontwikkelde skid.

VDM maakt gebruik van de duurzame grondstof hout. Zowel voor warmte als voor elektriciteit is het bedrijf zelfvoorzienend. Door industrieel te bouwen met hout wordt er minder CO2 uitgestoten in het logistieke proces dan bij conventionele bouwtechnieken. Kan het nog duurzamer? We zijn een heel eind, maar stilzitten is geen optie. We leggen de lat hoog en blijven de kwaliteit leveren die wij zelf zouden willen ontvangen. www.vdmwoningen.nl

bouwsnelheid. Hout komt in de vorm van planken de fabriek binnen. Vervolgens worden, grotendeels volledig geautomatiseerd, de onderdelen van de houtskeletbouw gefabriceerd.

Geïsoleerde wanden, compleet met kozijnen, ramen en elektra verlaten de fabriek om efficiënt vervoerd te worden naar de bouwplaats. Door veel werkzaamheden in de fabriek te doen, hoeven minder bouwvakkers naar de bouwplaatsen te rijden en is de doorloopsnelheid op de bouw hoog.

Eigen energieproductie De fabriek in Drogeham is vrijwel energieneutraal. Met ruim 3.200 eigen zonnepanelen op het dak produceren wij onze eigen groene stroom voor onze bedrijfsprocessen. Er is zelfs nog een overschot aan groene stroom gelijk aan het jaarverbruik van ongeveer 150 gezinnen.

Daarnaast wordt de fabriek verwarmd op basis van afvalstromen. We hebben onlangs de tweede

Houtskeletbouw elementen maken efficiënt vervoer mogelijk.

ADVERTENTIE

Van t Blik European Truck & Trailer Care houdt transport in beweging Van t Blik Groep in Akkrum en Heerenveen omvat zes gespecialiseerde bedrijven waar bedrijfsvoertuigen vanaf 3.5 ton het dag- en nachtritme bepalen. Van t Blik European Truck & Trailer Care maakt deel uit van de groep en bestaat volgende jaar 25 jaar. Transport moet door, dag en nacht. Daar zorgen wij voor.

Onderhoud en service: flexibel en snel Van t Blik European Truck & Trailer Care is gevestigd in Akkrum en Heerenveen. Het is een allround full service center voor onderhoud, reparatie, schadeherstel en revisies. Van eigen rijder tot grote fleetowners kunnen hier terecht met bedrijfsvoertuigen boven de 3.5 ton. Onze monteurs worden op alle gebieden periodiek geschoold. Hierdoor worden werkzaamheden aan laadkleppen, koelmotoren, hydrauliek installaties en alle keuringen (APK, LPK, ALK, CFK/STEK en Tacho) volgens de laatste normen uitgevoerd.

We zijn een full service, one-stop-shopping bedrijf met twee werkplaatsen en magazijnen.

Door een grote voorraad in onze magazijnen en ons team gemotiveerde, gecertificeerde monteurs,

kunnen we alle werkzaamheden van koplamp tot achterbumper snel en vakkundig uitvoeren.

We zijn erkend servicepartner voor alle bekende merken zoals Krone, Schmitz, Welgro, Kögel, Broshuis, Kässbohrer, Stas en Wielton. Asproducenten zoals BPW, SAF, Valx, en Gigant en producenten van remsystemen Wabco, Haldex en Knorr hebben voor ons gekozen als erkend service partner. Voor laadkleppen zijn we erkend service partner van Bär en D`Hollandia. Dit geeft aan dat we volgens kwaliteitsnormen uit naam van de producent werkzaamheden en modificaties uitvoeren. We zijn trots op deze samenwerkingen.

Pechservice en Repatriëring Onderweg met pech stilstaan is funest voor de planning. Hier zit zowel de transporteur, chauffeur als de klant niet op te wachten. Met onze geoutilleerde servicetrucks kunnen we onderweg veel werkzaamheden uitvoeren. Banden vervangen, laadkleppen repareren, hydrauliek slangen persen, luchtbalgen vervangen zijn werkzaamheden die veelvuldig onderweg uitgevoerd worden. Zit het probleem in de trekker en is het niet mogelijk de oorzaak van de stilstand meteen op te lossen, dan halen we de trekker met onze speciale trucktransporter op en kunnen we ter plekke de trekker omwisselen met

een vervangende trekker. Zo kan de chauffeur doorgaan en zorgen wij ervoor dat dat de trekker naar de gewenste locatie wordt gebracht. Dit kan bij de eigen dealer zijn, de standplaats of bij ons in de werkplaats.

European Trailer Care Van t Blik European Truck & Trailer Care maakt deel uit van European Trailer Care. European Trailer Care is de succesvolle samenwerking tussen onafhankelijke truck- en trailer reparatie bedrijven in Europa. Door de kracht van samenwerken kan European Trailer Care de fleetowner optimale service bieden in geheel Europa en zijn we in staat onze klanten op welk moment waar dan ook te helpen. De hulpdienst is altijd bereikbaar via één centraal nummer. Tevens werkt European Trailer Care zeer nauw samen met alle trailer en onderdelen fabrikanten, zodat de lijnen kort zijn, en ook de juiste prijs gegarandeerd is. Door middel van eigen opleidingen tracht European Trailer Care het kwaliteit niveau hoog te houden. We staan klaar voor onze klanten wanneer het nodig is en waar dan ook. Dag en nacht, 365 dagen per jaar.

Transport moet doorgaan. Wij zorgen ervoor dat onze klanten kunnen doorrijden. www.trucktrailercare.nl

ADVERTENTIE

JuMa Transport en Dienstverlening groeit razendsnel In coronatijd een bedrijf oprichten en daarmee meteen succes boeken. Dat had ook Jurrien Pinkster niet verwacht toen hij in december 2020 JuMa Transport en Dienstverlening bij de Kamer van Koophandel inschreef. Met twintig chauffeurs en vijftien busjes is het einde van de groei nog lang niet in zicht.

Pinkster was vrachtwagenchauffeur en reed daarna jarenlang op een touringcar. Door de coronapandemie had ik geen werk. Ik werd wel doorbetaald, maar houd niet van stilzitten dus toen ben ik op een vrachtwagen voor Jumbo gaan rijden. Ondertussen ontstond het plan om zelf een transportbedrijf te beginnen.

Pinkster was van plan om één bus aan te schaffen en het werk alleen te doen. Maar al snel was er zoveel werk dat ik mensen kon aannemen en het wagenpark moest uitbreiden. Na een paar maanden vond ik een bedrijfspand in Wijster, waardoor ik niet meer vanuit huis hoefde te werken. Hier vandaan vertrekken inmiddels dagelijks vijftien busjes om goederen af te leveren. We rijden dag en nacht en in januari wordt het team weer uitgebreid met zes nieuwe collega s.

Caravans ophalen Het transportbedrijf draagt de eerste letters van de namen van Jurrien en zijn vrouw Mariska. Zij is niet werkzaam in het bedrijf, maar ondersteunt Jurrien naast haar eigen baan zoveel mogelijk.

Samen reden ze in het voorjaar naar diverse landen in Europa om caravans op te halen.

delivery , maar brengt ook auto-onderdelen naar garages en rijdt voor opticiens en audiciens.

Pinkster: Dat laatste gebeurt s nachts. Onze nachtchauffeurs halen eerst brillen en hoortoestellen op bij de opticien, gaan dan naar het expeditiecentrum in Meppel, leveren daar spullen af en halen nieuwe op. Aan het eind van het jaar gaan we kerstpakketten bezorgen.

In januari starten zes nieuwe collega s Jurrien en Mariska Pinkster bij één van de bussen van JuMa Transport en Dienstverlening.

Mariska: Veel mensen hadden hun caravan in het buitenland staan, maar wilden vanwege corona in Nederland op vakantie met hun eigen caravan. Voor bedrijven golden andere regels.

Een vrachtbrief was genoeg om de grens over te komen. Zo reden we heel Europa door.

JuMa Transport bezorgt onder meer voor een groot koeriersbedrijf en verzorgt Same day

Mooi team Jurrien Pinkster is blij met het succes, maar vooral met het team dat hij inmiddels gevormd heeft. Ik noem het nu al de JuMa-familie. Ze helpen elkaar en doen het werk met plezier. Bij sollicitaties kijk ik eigenlijk nooit naar het cv. Ik wil iemand spreken en laat kandidaten proefdraaien. Dan weten we allebei al snel of het bevalt. www.jumatransport.nl

ADVERTENTIE

Specialist in opleidingen voor verkeer, transport, logistiek, arbo en veiligheid Kreeft Opleidingen is een landelijk werkend opleidingscentrum voor verkeer, transport, logistiek, arbo en veiligheid. Kreeft Opleidingen biedt naast de basiskwalificaties en nascholingscursussen ook gespecialiseerde transportopleidingen aan, zoals ondernemersopleidingen, veiligheidsadviseur ADR, machinist autolaadkraan en LZV. Er is veel vraag naar chauffeurs. Wie nu een opleiding volgt, kan direct aan het werk , zegt Lucas Kreeft, directeur van Kreeft Opleidingen.

Voor bedrijven nemen we het scholingsvraagstuk uit handen en daarmee dragen we bij aan optimale inzetbaarheid van gekwalificeerd personeel.

Breed en gevarieerd aanbod Kreeft Opleidingen biedt verschillende opleidingstrajecten aan. Omdat er zowel dag-, avond- als zaterdagstrajecten zijn, biedt Kreeft flexibiliteit aan haar cursisten. Door ons grote en flexibele aanbod, kunnen cursisten snel starten.

Bedrijven kunnen daardoor hun bezetting makkelijk op peil houden en cursisten kunnen binnen twee weken het vrachtautorijbewijs halen.

Kreeft leidt op tot vakbekwame, duurzaam inzetbare professionals. Veiligheid krijgt aandacht en ook schadelastbeperking van bedrijfsmiddelen en producten is een belangrijk thema in ons opleidingsaanbod.

Ook voor nascholingscursussen heeft Kreeft een breed aanbod. We hebben meer dan veertig nascholingscursussen; zowel theorie als praktijk.

Voor iedereen is een passende cursus beschikbaar; volledig vakgericht maatwerk is mogelijk.

Ontzorgen van ondernemers We kunnen het volledige scholings- en nascholingstraject van werknemers uit handen nemen. Kreeft Opleidingen heeft alles in huis voor volledige scholing en nascholing. Hiermee is maatwerk voor individuele werknemers mogelijk.

Bovendien heeft het bedrijf een digitale tool om de verplichte nascholingstrajecten te monitoren.

De kans dat je niet meer bekwaam bent volgens de wet, omdat je niet op tijd een nascholing doet, behoort daarmee tot het verleden. HRM kan zich

Directeur Lucas Kreeft bij VEC Drachten daardoor volledig richten op haar kerntaken.

Ook de verplichte medische keuringen kunnen door Kreeft uitgevoerd worden. Ook hier geldt flexibiliteit: zowel overdag, s avonds als zaterdag is de keuringsarts beschikbaar.

Subsidies en andere financiële voordelen De kostprijs van het opleidingsaanbod is laag en bovendien zijn er diverse subsidies waar aanspraak op gemaakt kan worden. De

administratieve handelingen en de aanvraag van de subsidies kunnen ook verzorgd worden door Kreeft Opleidingen.

Voor particulieren zijn er nog andere voordelen.

Zij kunnen de kosten van de scholing aftrekken van hun inkomstenbelasting. Bovendien zijn veel opleidingen van Kreeft vrijgesteld van BTW. Eigen vestigingen en incompany door het hele land Kreeft heeft vestigingen in Groningen, Fryslân, Drenthe en Overijssel en verzorgt incompany opleidingen door heel Nederland. Kreeft Opleidingen is dus altijd dichtbij.

In Drachten heeft Kreeft het Verkeers Educatie Centrum (VEC). Hier worden slipcursussen gegeven en nascholingsdagen verzorgd. Ook vinden hier chauffeursdagen en bedrijfsuitjes plaats.

Grote vraag naar geschoold personeel De vraag naar geschoold personeel is enorm toegenomen. We leiden graag op en ook brengen we werkgevers en cursisten met elkaar in contact.

Een baan na je opleiding is zo goed als zeker. Of je nu chauffeur wilt worden of heeft uw bedrijf behoefte aan chauffeurs, wij helpen iedereen vlot en voordelig op weg. www.kreeftopleidingen.nl

ADVERTENTIE

Wij maken morgen mogelijk De energietransitie realiseren en liefst zo snel mogelijk, dat ziet Visser & Smit Hanab, onderdeel van het koninklijke VolkerWessels concern, als één van de grootste uitdagingen van deze tijd. Een uitdaging waaraan het bedrijf graag een bijdrage levert. Wij zijn vandaag, onze kinderen zijn morgen , zegt Erik Drost, bedrijfsleider Distributie Noord, veelbetekenend.

Distributie is onderdeel van Visser & Smit Hanab, een bedrijf met 1200 vaste medewerkers. V&SH Distributie is specialist in het aanleggen van ondergrondse leiding- en kabelinfrastructuur en op die manier nauw betrokken bij allerlei projecten rondom de energietransitie.

Nauw betrokken De aardgaskraan gaat langzamerhand dicht, zonne- en windparken komen ervoor terug.

Zonder kabels en leidingen kan alle gewonnen stroom niet op het net worden aangesloten. En dan komen wij in beeld , zegt Drost. Het aantal zonne- en windparken, in combinatie met de vele zonnepanelen op daken van particulieren en bedrijven, zorgt er inmiddels voor dat de netwerken overbelast raken. De netbeheerders zijn nu aan zet, er moet worden uitgebreid. De opgave is tenslotte groot. We willen naar energie neutrale woningen, een laadpaal aan huis, we gaan steeds meer stroom gebruiken en het aantal

zonne-en windparken zal ook nog groeien. Visser & Smit Hanab is daar nauw bij betrokken.

Vakschool Er moet veel werk verzet worden en daarvoor zijn vakbekwame medewerkers nodig. Drost: Helaas is het onderwijs niet meer gericht op het type werk dat wij doen, technische scholen zijn er niet meer. Om die reden hebben wij in 2017 in Hoogeveen een eigen Vakschool opgericht, waar we mensen opleiden in gas, water en elektra, op niveau 2 en 3 van het MBO. We begonnen destijds met 20 mensen, eind 2018 waren het er al 60 en eind 2019 meer dan 100. Het succes was voor VolkerWessels, het concern waar wij onderdeel van zijn, reden om in Schoonebeek een nieuw opleidingscentrum te bouwen, waarbij het aantal opleidingen werd uitgebreid met rail, glasvezel en verkeersregel installaties.

Aanvankelijk waren het vooral jonge mensen die kozen voor de opleiding, maar tijdens de

Projecten waar Visser & Smit Hanab: - De aanleg van een transportleiding voor Vitens tussen Ens en Kampen.

- De aanleg van een turn key voedingsroute vanaf het zonnepark in Pesse naar Hoogeveen.

- Hetzelfde werk staat te gebeuren tussen Meeden en Sellingen.

- De energiebekabeling van 15 windmolens aan de Pottendijk in Emmen.

- In de regio Groningen actief bij het plaatsen en bekabelen van laadpalen en sanering/vernieuwing van gas naar elektra.

- Het plaatsen van slimme meters in het werkgebied Regio Noord: Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en Gelderland.

ADVERTENTIE

coronatijd kon het opleidingscentrum steeds meer zij-instromers begroeten. Mensen die een carrièreswitch willen maken, zijn altijd welkom.

Naast de jongere mensen die graag met hun handen werken, maar zich minder goed kunnen motiveren voor theoretische vakken.

Het geheim van het succes van het opleidingscentrum zit hem volgens Drost in de aanpak. We zijn praktisch gericht en hebben klassen van maximaal 8 mensen. Daarnaast werken we alleen met vak geschoolde leraren, die weten wat er in ons werk moet gebeuren. De leerlingen volgen naast vier dagen werken, één dag per week onderwijs en hebben de hele dag dezelfde leerkracht. Juist doordat het klein is haal je de juiste motivatie uit de leerlingen. We zijn trots dat het slagingspercentage maar liefst 96 procent is.

Wij bieden mensen de mogelijkheid om binnen ons bedrijf te groeien en zich te ontwikkelen, je kunt hier carrière maken Ondernemen zit in ons DNA Alle kennis en kunde in eigen huis, dat is de kracht van Visser & Smit Hanab. Wat een klant daar van merkt? Afspraak is afspraak, je hebt één aanspreekpunt en we zijn niet afhankelijk van derden. Daarbij leggen we veel verantwoordelijkheden bij de 400 medewerkers binnen Distributie. Zij krijgen de kans om het ondernemen binnen de organisatie zelf eigen te maken, binnen de afspraken die we uiteraard na moeten komen. Waar het om gaat is dat onze medewerkers met trots naar hun werk kunnen gaan en hun vak, waar ze goed in zijn, uitoefenen.

Dat straalt af op het werk, maar ook op de omgeving waarin we werken. Wij willen de overlast tot een minimum beperken, laten de werkplek altijd netjes achter en lossen eventuele problemen zo snel mogelijk op. Klanten moeten er van op aan kunnen dat ze met Visser & Smit Hanab de juiste partij hebben om de werkzaamheden uit te voeren.

Erik Drost, bedrijfsleider Distributie Noord

Dat is elke dag opnieuw een uitdaging. Niet alleen richting onze bewoonde omgeving, maar zeker ook onder de grond , legt Drost uit. Daar ligt al een spaghetti aan kabels en leidingen en er moet nog meer infra aangelegd worden, denk bijvoorbeeld aan het glasvezelnetwerk. Maar ook dan zit Visser & Smit Hanab niet stil. We hebben in Papendrecht, waar het hoofdkantoor van Visser & Smit Hanab gevestigd is, een boorafdeling die in staat is leidingen te trekken door een mantelbuis. Zo n afdeling hebben we inmiddels ook in de regio Distributie Noord opgezet.

Klimaatdoelen; vakmensen zijn noodzakelijk De klimaatdoelen voor 2030 zijn duidelijk. We zitten al in 2021 en er moet nog ontzettend veel gebeuren om aan die klimaatdoelen te voldoen, om die opgave met elkaar zo efficiënt en

Visser & Smit Hanab brengt Energie Visser & Smit Hanab, onderdeel van VolkerWessels, is al ruim 150 jaar de specialist op het gebied van boven- en ondergrondse leiding- en kabelinfrastructuur en hoogspanningsinstallaties. Visser & Smit Hanab draagt bij aan een duurzame samenleving. Samen met haar klanten wil het bedrijf de energietransitie realiseren en versnellen. Daarbij ligt de focus op incompany engineering en eigen vakmensen en op elektra, windmolens, zonneparken, warmtenetwerken, waterstof en hoogspanningsinfrastructuur.

Visser & Smit Hanab engineert, realiseert en onderhoudt voor haar opdrachtgevers de belangrijkste energienetwerken en infrastructuur van Nederland met 3 grote gespecialiseerde business units: 1. V&SH Distributie, 2. V&SH Warmte | Leidingen | Industrie, 3. Volker Energy Solutions.

Onderdeel van deze business units zijn een aantal gespecialiseerde afdelingen zoals Boren/HDD, de Lastechnische Dienst (LTD), een incompany Engineeringteam en VSKR Volker Stevin Kabelwerken Railinfra). Visser & Smit Hanab leidt haar vakmensen zelf op in een eigen Vakschool, samen met andere VolkerWessels bedrijven. duurzaam mogelijk te realiseren. Daarvoor hebben we veel mensen nodig en we zijn er trots op dat we bij Visser & Smit Hanab gemotiveerde vakkrachten aan het werk hebben. Wij bieden mensen de mogelijkheid om binnen ons bedrijf te groeien en zich te ontwikkelen, je kunt hier carrière maken. Waarbij we oog hebben voor de oudere generatie, die we ook aan de slag willen houden. Zo bieden we deze mensen bijvoorbeeld de kans om leerkracht te worden op ons opleidingscentrum. Of ze gaan als leermeester aan het werk, waarbij ze de nieuwe generatie wegwijs maken in de werkzaamheden. Zo binden en boeien we mensen aan dit bedrijf, mensen die met plezier morgen mogelijk willen maken. www.vshanab.nl

De passie van Johannes Wij zijn TVM. Wij hebben passie voor transport.

Johannes is vrachtwagenchauffeur bij Boonstra Transport.

Hij rijdt zo’n 200.000 km per jaar, hoofdzakelijk ’s nachts.

Hij leeft voor veiligheid. In 2018 werd hij winnaar van het eerste NK Veiligste Chauffeur. Johannes neemt onderweg geen onnodige risico’s en gaat altijd voorbereid de weg op. Want als geen ander weet hij dat een ongeluk uit onverwachte hoek kan komen.

Bekijk zijn verhaal op tvm.nl/passievoortransport