November 2018 Een commerciĂŤle uitgave van NDC mediagroep
Tsjechisch k erstmenu:
karper
Walcheren: typisch Zeeland On-Frans: Frans CataloniĂŤ Zes kerstmarkten in De glimlach van
Gambia
Hamburg
Ontdek Europa's mooiste rivieren...
Feenstra
Kom naar onze Open Dagen! 17 december in Rotterdam 18 december in Arnhem Meer info op onze website!
Heeft u de nieuwe brochure voor 2019 al?
Riviercruises
editie 2019
Ontdek Europa’s moois te rivieren tijdens een volledig verzo rgde riviercruise van Feenstra!
feenstrarijnlijn.nl
en boek een riviercruise van Feenstra!
Riviercruises 2019 Met Feenstra Rijn Lijn heeft u keuze uit vele prachtige cruises over de Rijn, Moezel, Saar, Neckar, Main en Donau. Verder bieden wij unieke reizen over de Nederlandse en Belgische wateren. Een riviercruise van Feenstra staat garant voor comfort, afwisseling, gezelligheid en uitstekende verzorging.
Tel. (026) 445 28 05
Daarom kiest u voor Feenstra Zeer uitgebreid aanbod op de Rijn, Moezel, Saar, Neckar, Main en Donau en de Nederlandse & Belgische wateren Keuze uit 72 verschillende riviercruises en 8 comfortabele schepen Verzorging op basis van volpension Busvervoer van en naar Antwerpen mogelijk bij de meeste reizen Nederlandstalige reisleiding Interessante excursies Op alle cruises prijsgarantie
Onze bestemmingen • Nederland & België • Luxemburg & Duitsland • Zwitserland & Oostenrijk • Hongarije & Slowakije • Kroatië, Roemenië & Servië
Meer informatie • Ga naar uw ANVR reisbureau • Op www.feenstrarijnlijn.nl • Volg ons op Facebook! • Of bel gratis (026) 445 28 05
www.feenstrarijnlijn.nl
Pagina 3
Feest! Hoe donkerder de dagen, hoe vrolijker de sfeer. Ontdek in deze novembereditie van Reis&Co de magie van Hamburg, de glimlach van Gambia en het bijzondere kerstmenu van de Tsjechen. Of ga met ons mee naar historisch Krakau en nuchter Zeeland. Elke reis is immers een feestje.
Check onze website en sociale media voor inspirerende verhalen, fotoreportages en video’s, het laatste reisnieuws en interessante Reis&Co-aanbiedingen. Mis ze niet!
Weids Walcheren
Colofon Reis&Co is een commerciële uitgave van NDC mediagroep Redactie: Sanne Eva Dijkstra en Sybylle Kroon Eindredactie: Tine van Knijff-van Hijum Coördinatie: NDC Studio Vormgeving: Henk Haan Sales&Support: Kaya Otten, kaya.otten@ndcmediagroep.nl, telefoon 06 13 21 41 31
Inhoud 4
Tsjechisch kerstmenu: karper
6
Walcheren: typisch Zeeland
www.facebook.com/ndcreisenco
8
On-Frans: Frans Catalonië
reis.en.co
11
Zes kerstmarkten in Hamburg
@reisndc
12
De glimlach van Gambia
15
In de straten van Krakau
www.reisenco.nl
De glimlach van Gambia
Kerstsfeer in Tsjechië
Pagina 4
Karper op het Kerstmenu Elk land heeft zo zijn eigen tradities als het om kerst gaat. In Groot-Brittannië is de kerstmaaltijd niet compleet zonder Christmas crackers, in de Oekraïne hangen ze spinnen in de kerstboom, in Zweden vereren ze de kerstgeit en in Tsjechië staat karper op het kerstmenu. Petra Hoek-Polakova (51) weet als geboren en getogen Tsjechische alles van deze traditie: ,,We laten het bad vollopen en houden daar de karper tot de kerst in.”
Praag
TSJECHIË Aantal inwoners: Hoofdstad: Taal: Valuta: Afstand vanaf Nederland:
10,6 miljoen Praag Tsjechisch koruna 900 kilometer
Van vijver naar bad
Petra met Dalstra-chauffeur Richard
Rispens
Haar man Dirk Hoek wist niet wat hij zag, toen hij voor het eerst kerst vierde in het thuisland van zijn vrouw Petra. In het bad in de badkamer van zijn schoonouders zwom een enorme karper. ,,In Tsjechië eten we geen kalkoen of rollade met kerst, maar karper”, vertelt Petra. De karpers worden speciaal voor dit doel bij grote kwekerijen in het hele land vetgemest, tot ze wel vier of vijf kilo zwaar zijn. Kort voor kerst worden ze uit de kweekvijver gevist en overgebracht naar bassins bij supermarkten en markten. Petra: ,,Twee dagen voor kerst kopen we een of twee karpers en die nemen we levend mee naar huis. We laten het bad vollopen en houden daar de karper tot de kerst in.” De vis reinigt zichzelf in het bad: ,,Karpers zoeken hun eten in de bodem en krijgen daardoor modder binnen. In het schone badwater spuugt hij de modder, steentjes en andere troep uit. Daardoor krijgen wij een schone vis die niet meer zo stinkt en naar modder smaakt”, legt de Tsjechische uit.
Reisleidster Petra
Schubben voor geluk
Petra Polakova ontmoette de Groninger Dirk Hoek begin jaren negentig in Tsjechië. Hij werkte als touringcarchauffeur voor Dalstra Reizen. Zij ging voor de touroperator op locatie in Tsjechië werken als gastvrouw en gids. In 1997 kwam Petra naar Nederland en trouwde ze met Dirk, samen kregen ze zoon Dennis. Ook leerde ze de Nederlandse taal, die ze nu vloeiend spreekt. In 2011 besloot het gezin naar Tsjechië te verhuizen, waar Petra’s achternaam conform Tsjechische regels Hoekova-Polakova werd. Petra woont in Rokytnice in het Reuzengebergte en werkt als reisleidster weer samen met Dalstra Reizen: ze stelt in overleg reisprogramma’s in Tsjechië samen en begeleidt de reizen: ,,Ik ben er van begin tot eind bij. Samen met de gasten zijn we de hele dag op pad, ontzettend leuk om te doen. Omdat ik Tsjechische ben, weet ik veel over onze tradities en ik kan het goed vergelijken met Nederlandse gebruiken. Dat vinden de gasten altijd erg leuk om te horen.”
Vlak voor kerst wordt de karper gedood en klaargemaakt: de ingewanden vormen de basis van de soep die als voorgerecht wordt opgediend, de vis zelf is het hoofdgerecht van de kerstmaaltijd. ,,We eten er aardappelsalade volgens geheim recept bij”, voegt Petra toe. Ook geheel volgens traditie worden een paar schubben van de karper in de portemonnee bewaard: ,,Dat brengt geluk. De schubben glimmen een beetje, net als muntgeld. De schubben behoeden ons voor geldzorgen.”
Kerstdiner op kerstavond De Tsjechen verorberen de karper de avond voor kerst, 24 december. ,,En niet zoals in Nederland tijdens de kerstdagen”, legt Petra uit. Het kerstdiner verloopt vervolgens ook op geheel eigen wijze: ,,We zetten alles wat we nodig hebben op tafel. Tijdens het diner mag niemand opstaan, dat brengt ongeluk. Diegene is er volgend jaar misschien niet meer bij. Als iedereen is uitgegeten, pakt de vader een belletje en rinkelt.
Dat is het teken dat je van tafel mag en bij de kerstboom in de woonkamer mag kijken of er cadeautjes onder liggen.” Nadat de cadeautjes zijn uitgepakt, maakt men zich op voor de kerstmis. De Tsjechen zijn niet heel kerktrouw, maar net als in Nederland zit de kerk tijdens de mis op kerstavond bomvol.
Niet naar Ikea Tijdens de kerstdagen gaan Tsjechen bij familie op bezoek en nemen dan dozen vol zelfgemaakte koekjes en cakejes mee. ,,We beginnen half november al met het bakken van de eerste koekjes”, vertelt Petra. Ze woonde vijftien jaar in Groningen, lang genoeg om de kerstgewoonten in Nederland en Tsjechië met elkaar te kunnen vergelijken. ,,Met kerst uit eten gaan doen wij in Tsjechië niet zo snel en in de file staan om bij Ikea of een woonboulevard te komen ook niet. Alle winkels zijn op 25 en 26 december dicht in Tsjechië”, lacht de Tsjechische. Waar ze zich in Nederland ook over verbaasde, was de kerstboom: ,,Zodra Sinterklaas weg is, staat de kerstboom bij Nederlanders al in huis. Soms zelfs nog eerder. In Tsjechië zetten we de boom pas 23 december op, maar hij blijft wel tot Driekoningen staan.”
Pagina 5
Kerst aan de Bodensee
Aanbiedingen: Inclusief: • excursies • bezoek wijnkelder en -proeverij van hotel • rondwandeling Stockach met gids en entree stadsgalerij • entree Mainau • welkomstdrankje • halfpension • afscheidsdiner Aantal dagen: 6 Vertrek: 22 december, vertrekgarantie: ja Prijs: € 525 p.p.
Kerst in Tsjechië
Seniorenreis: Kerst in het Teutoburgerwald Inclusief: • excursies • Nederlandssprekende begeleiding in Tsjechië • Nederlandssprekende gids in Praag • boottocht Praag • halfpension • afscheidsdiner Aantal dagen: 6 Vertrek: 22 december, vertrekgarantie: ja Prijs: € 495 p.p.
Kerst in de Duitse Weerribben NDC lezersreis
Nog meer tradities Kerstavond, 24 december, is de belangrijkste Tsjechische feestdag. Het is een dag vol tradities, met een paar daarvan heb je in dit artikel kennisgemaakt. De Tsjechen hebben veel meer gebruiken rond kerst. Benieuwd? Bekijk dan de video op onze website: www.reisenco.nl. Veselé vánoce!
Inclusief: • excursies • ‘winterkahn’tocht in een gondel • dansavond 23 december • welkomstdrankje • koffie en iets lekkers in de middag op 24 december • 24 december: viergangen kerstdiner • Kerstbuffet op Eerste en Tweede Kerstdag • Lunch op 25 december • halfpension • afscheidsdiner Aantal dagen: 6 Vertrek: 22 december, vertrekgarantie: ja Prijs: € 620 p.p.
VRAAG DE GRATIS BROCHURE AAN Meer informatie over deze kerstreizen? Neem dan contact op met Dalstra Reizen, www.dalstra.nl of bel 0512-369030.
Inclusief: • reis per comfortclass liftbus • rollatorvriendelijk hotel en programma • reisassistentie • kofferservice • gids in Hameln • boottocht over de Weser • volpension • afscheidslunch Aantal dagen: 6 Vertrek: 22 december, vertrekgarantie: ja Prijs: € 615 p.p.
Kerst in sfeervol Leipzig en Dresden
Inclusief: • excursies • alle dagen Nederlandssprekende gids • vesper Thomanerchor in Thomaskerk • bezoek Weihnachtsoratorium Johann Sebastian Bach • 5 x ontbijtbuffet • 3 x dinerbuffet in hotel • 1 x viergangen kerstdiner • 1 x koffie met kerststol • lunch op Eerste Kerstdag • 1 x diner in restaurant • afscheidsdiner Aantal dagen: 6 Vertrek: 22 december Prijs: € 545 p.p.
Pagina 6
Typisch Zeeland?
Je ontdekt het op Walcheren
Historische badplaats Domburg
Het leven aan zee heeft van de Zeeuwen een nuchter volk gemaakt. Doe ma hewoon, dan doe je á hek henoeg. In Zeeland beweeg je mee met de getijden en neem je de dag zoals die komt. Rustig aan, alles op z’n tijd, op je gemak. Dat is ook de beste manier om Walcheren te verkennen, dat deels
Walcheren
aan de Noordzee en deels aan de Westerschelde ligt.
Walcheren is één van de dichtstbevolkte delen van de provincie. Met een fijne mix van natuur, cultuur, rust en gezelligheid is het bij toeristen ook het meest geliefde deel. Je vindt er prachtige natuurgebieden, uitgestrekte stranden, pittoreske dorpjes met interessante bezienswaardigheden en de levendige Zeeuwse hoofdstad Middelburg. Laat de wind je meevoeren over het schiereiland en ga op zoek naar ‘typisch Zeeland’ op Walcheren.
Zeeuwse zoetigheden
Landschap Walcheren
De Zeeuwse babbelaar of (room)boterbabbelaar is een romig, karamelachtig snoepje. Deze zoete verwennerij doet het bij toeristen vooral goed vanwege de karakteristieke verpakking. Je koopt de snoepjes meestal in een blauw blikje, versierd met afbeeldingen van het Zeeuwse landschap of dames in klederdracht. Nog zo’n aangename traktatie is de smeuïge, stroperige Zeeuwse bolus. Die wordt gemaakt van een streng brooddeeg, dat door een suikermengsel gehaald en vervolgens geknoopt is. Je eet het koffiebroodje bij voorkeur warm, met een lik roomboter. Op Walcheren noemen ze de Zeeuwse bolus ook wel draoier of stroopedraoier. Het is haast onmogelijk om in Zeeland een bakkerswinkel te vinden die ze níet verkoopt. Iedere bakker heeft zijn eigen recept, dat soms al generaties lang familiegeheim is. Zo voegen sommige bakkers kaneel toe, terwijl een ander liever speculaaskruiden gebruikt. Probeer bijvoorbeeld eens de bolussen van Bliek Meesterbakkers. • Bliek Meesterbakkers - meerdere filialen op Walcheren, waaronder: Damplein 14-16, Middelburg
Zalig zilt Hmmmm, de Zeeuwse mossel. Die krijgt zijn specifieke en alom bejubelde smaak van het water van de Oosterschelde. Minstens zo appetijtelijk zijn de oesters uit de Oosterschelde. Niet voor niets worden deze tot de allerlekkerste oesters ter wereld gerekend. En dan hebben we het nog niet eens gehad over kokkels en kreeft… Een vakantie in Zeeland is eigenlijk niet compleet zonder een maaltijd met één (of meer) van deze zilte zaligheden. Op Walcheren vind je, net als in de rest van Zeeland, bij wijze van spreken op elke straathoek een visrestaurant. Van eenvoudig tot luxe en van authentiek tot modern. Zo kun je in Domburg aan tafel bij De Visbar, een begrip in de regio, waar de vangst van de dag gepresenteerd wordt in een grote vitrine in het midden van de zaak. • De Visbar – Ooststraat 6, Domburg
Traditionele klederdracht De meeste Zeeuwen hebben de traditionele Zeeuwse klederdracht – die overigens sterk verschilt per gemeente, dorp en (schier)eiland – al lang geleden ingeruild voor meer draagbare, casual kleding. Maar tijdens een wandeling door Arnemuiden kom je met een beetje geluk nog steeds vrouwen tegen die dagelijks in de originele dracht gehuld gaan, en dat doen ze niet speciaal voor toeristen. Wil je meer weten over de kleurrijke geschiedenis van de Zeeuwse klederdracht en de onderlinge verschillen? Breng dan een bezoek aan Museum Arnemuiden.
Zeeuwse bolussen •
Museum Arnemuiden - Langestraat 28 en 35, Arnemuiden
Pagina 7 Zuiderhoofd, foto: JoopHoek/Shutte
Zeeland: hoe zit het ook alweer? Zeeland bestaat uit verschillende schiereilanden, die met elkaar verbonden worden door bruggen en een tunnel. Dit zijn: Tholen, Sint Philipsland, Schouwen-Duiveland, Noord-Beveland, ZuidBeveland en Walcheren. Daarnaast hoort ook Zeeuws-Vlaanderen bij de provincie. De schiereilanden waren ooit losse eilanden, vandaar de naam ‘Zeeland’.
rstock
De Oosterscheldekering
5x de mooiste stranden van Walcheren Een lange wandeling over het strand is een absolute must als je in Zeeland bent. Waar je ook bent op Walcheren, de duinen en het water zijn altijd dichtbij. Reis&Co tipt vijf van de mooiste stranden: 1. Berkenbosch, Oostkapelle Perfect voor als je viervoeter meegaat, want Berkenbosch is het meest hondvriendelijke strand van Walcheren. 2. Strandweg, Dishoek Eén van de zes duinovergangen van het Koudekerkse duingebied. Het strand ligt achter enorme duinen die tot wel vijftig meter hoog zijn. Klim dus vooral naar boven om van het uitzicht over het strand en de schepen in de Westerschelde te genieten.
Westkapelle
Bakens van licht
Deltawerken
In Zeeland zijn vuurtorens onmisbare lichtbakens. Het licht waarschuwt de bemanning van schepen op zee dat ze vlakbij de kust zijn. Alle vuurtorens hebben een eigen soort licht. Daardoor weet een schipper of hij in de Ooster- of Westerschelde vaart.
Toen na een zware storm in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 de dijken doorbraken, werd Zuidwest-Nederland getroffen door de watersnoodramp. Walcheren hield de voeten grotendeels droog, maar veel andere delen van Zeeland kwamen onder water te staan. De schade was enorm en ruim 1800 mensen vonden de dood in het kolkende water. Om herhaling te voorkomen, werd vrij vlot na de ramp gestart met de bouw van de Deltawerken.
De bekendste vuurtoren van Westkapelle is het Zuiderhoofd. Dit was ooit de kerktoren van de Sint Willibrorduskerk. Toen na een felle brand in de kerk alleen de toren overbleef, werd deze in 1907 verbouwd tot vuurtoren. Het Zuiderhoofd werd wereldberoemd omdat Piet Mondriaan er meerdere schilderijen van maakte. Je kunt de toren beklimmen, maar het is met 207 treden, zes verdiepingen en een totale hoogte van 53 meter wel een flinke klim. Ook het Noorderhoofd (of: ijzeren torentje), de eerste ronde gietijzeren toren van Nederland, staat in Westkapelle. • Vuurtoren het Zuiderhoofd - Kerkeweg, Westkapelle Vuurtoren het Noorderhoofd – Zeedijk, Westkapelle
In het zicht van de Oosterscheldekering – het grootste en bekendste Deltawerk – kun je bij Deltapark Neeltje Jans ontdekken waarom de Deltawerken zo belangrijk zijn voor Zeeland en de rest van Nederland. Ervaar de verwoestende kracht van de golven in die bewuste nacht in 1953, kijk hoe de Zeeuwen hun provincie weer opbouwden en kom alles te weten over de dreiging van het zeewater toen en nu. Een indrukwekkende ervaring.
3. Breezand, Vrouwenpolder Het breedste strand van Zeeland is heerlijk voor rustzoekers. Maak je een strandwandeling tussen Vrouwenpolder en Oostkapelle, dan kan het zomaar gebeuren dat je niemand tegenkomt. 4. Nollestrand, Vlissingen Vlakbij de boulevard van Vlissingen en dichtbij de vaargeul in de Westerschelde, zie je vanaf het Nollestrand enorme zeeschepen voorbij varen. 5. Badstrand, Domburg Domburg, de oudste badplaats van Zeeland, ademt een bijzondere, mondaine sfeer. Typerend zijn ook de paalhoofden en de lange rijen met strandhuisjes.
• Deltapark Neeltje Jans - Faelweg 5, Vrouwenpolder
Aanbieding
Drie dagen uitwaaien in Zeeland Er even heerlijk tussenuit? Kom dan naar Zeeland! Uitwaaien doe je tijdens een verfrissende wandeling op de kilometerslange stranden of fietsend door de duinen. Het luxe viersterren Golden Tulip Strandhotel Westduin is direct gelegen achter de laagste duinovergang van Walcheren, slechts vijftig meter verwijderd van zee en strand. Geniet van de zilte zeelucht, de bruisende branding en de adembenemende kustlijn. Reis&Co aanbieding • Ontvangst met Zeeuwse hapjes • 2x overnachting in tweepersoonskamer • 2x uitgebreid ontbijtbuffet • 1x driegangendiner in restaurant bij Jules • Gebruik van het binnenzwembad • Gratis wifi
Adviesprijs: € 229,- p.p.
Reis&Co lezersprijs: vanaf € 94,50 p.p.
Aankomst 12 november t/m december 2018: Aankomst op zo t/m wo: € 94,50 p.p. Aankomst op do en za: € 99,50 p.p. Aankomst op vr: € 104,50 p.p. Januari en februari 2019: Aankomst op zo t/m do: € 109,00 p.p. Aankomst op vr en za: € 119,00 p.p. Aankomst 1 maart t/m 27 april 2019: Aankomst op zo t/m do: € 129,00 p.p. Aankomst op vr en za: € 149,00 p.p.
Informatie & reserveren • www.goedverblijf.nl/ndc0518 • Telefonisch 085 - 489 90 19 (ma t/m vrij: 09.00 - 17.30 uur, za: 10.00 - 16.00 uur) • Actie loopt van 12 november 2018 t/m 27 april 2019. • Zoek- & boekcode: ndc0518 Prijzen zijn o.b.v. een tweepersoonskamer, exclusief verblijfsbelasting à € 2,50 p.p.p.n. en per boeking € 7,50 reserveringskosten.
Pagina 8
: ë i n o l a t a Frans C
tussen berg en zee
Collioure, zicht op het kasteel
Onderweg naar Spanje, zoevend over de Route La Catalane, kom je er Frans Catalonië Spaans Catalonië Barcelona
voorbij. Toch loont het de moeite om eens vóór de Pyreneeën linksaf te slaan. Daar, tussen de bergen en de Middellandse Zee, ligt namelijk een on-Frans stukje Frankrijk: Frans Catalonië.
FRANS CATALONIË
Hoofdstad van de ansjovis
Ligging:
De bewoners hier zijn Frans, ze spreken Frans en eten Frans. Maar ze voelen zich Catalaans, hebben hun eigen keuken, eigen cultuur en eigen taal. ,,Nee, we hebben geen behoefte om ons af te scheiden, zoals de Catalanen in Spanje, maar we willen wel onze identiteit en eigenheid behouden”, vertelt Florent Roque (36). Hij is de vierde generatie ansjovisbereiders van Anchois Roque in Collioure. Het kustdorp tussen de bergen en de Middellandse Zee is volgens kenners de ‘hoofdstad van de ansjovis’. En dus eet je hier Anchois à la Catalane: ansjovis op z’n Catalaans. Gezouten ansjovis met ingelegde paprika en een gekookt ei. Te proeven tijdens de gratis rondleiding met ‘dégustation’. In het winkeltje waar moeder Marie Roque de scepter zwaait kun je daarnaast nog tientallen andere variaties van ansjovis kopen.
Departement: Wijnstreek: Hoofdstad: Taal: Valuta: Afstand: Te bereiken:
in het uiterste zuidoosten van Frankrijk Pyrénées Orientales Roussillon Perpignan Frans en Catalaans euro 1500 kilometer auto (Route La Catalane) trein (TGV naar Perpignan) vliegtuig (Perpignan)
www.tourisme-pyreneesorientales.com
Het licht van Collioure Ooit was Collioure een welvarende vissersplaats. In de baai lagen tientallen Catalaanse vissersboten en het dorp telde zo’n
Marie en Florent Roque
Collioure, boulevard met platanen
dertig ansjovis- en sardine-verwerkingsbedrijven. Kunstschilder Henri Matisse ontdekte de schoonheid van het vissersdorp. Als je door de smalle straatjes, over de boulevard of het strand van Collioure loopt, snap je wat hij zag. Maar Collioure mag dan op zich al een schilderachtig plaatsje zijn, het licht doet het ‘m. ,,In de vroege ochtend is alles hier roze. De lucht, de zee, het strand, de huizen. De zonsopkomst boven de Middellandse Zee zorgt ervoor dat de wereld rondom Collioure zachtgekleurd is. Het verklaart ook waarom je zoveel roze in het werk van Matisse ziet”, aldus gids Cléo. Deze Nederlandse gids uit Edam woont sinds een tijdje met haar zoon in het dorp van haar Frans-Catalaanse oma. Als kind logeerde ze regelmatig in het kustdorp aan de Middellandse Zee en sindsdien heeft ze haar hart eraan verloren.
Klein Montmartre Matisse verbleef tussen 1905 en 1914 vaak in het dorp. Cléo vertelt: ,,Toen was het een gewoon vissersplaatsje, met een grote vloot Catalaanse vissersboten, kleurrijke huisjes,
Gids Cléo toont een schilderij
Pagina 9
Picasso in Céret
Kleurrijke stoffen in Perpignan
Plein met platanen in Céret
ONTDEK EN PROEF DE OOSTELIJKE PYRENEEËN
Straatje in Le Mouré
platanen en een kasteel. Juist die eenvoudige schoonheid trok kunstenaars als Matisse aan. En als je het mooie licht en de fraaie kleuren hier ziet, dan snap je ze wel.” Van de visserij is niets meer over, dat stierf in de jaren zestig uit. Van de dertig ansjovisbedrijven bestaan er nog twee. De typerende vissersboten werden met het verdwijnen van de visserij ritueel verbrand. Er dobberen er nog drie in het haventje van Collioure. ,,Tegenwoordig leeft men hier van het toerisme”, weet Cléo. Dat verklaart de grote hoeveelheid winkeltjes in de smalle straatjes van het dorp. Slechts twee straten verder, in het wijkje Le Mouré, zijn geen toeristen meer te zien. ,,Ze noemen dit ook wel klein Montmartre. Het is een van mijn favoriete plekjes, hier speelde ik als kind wanneer ik bij mijn oma logeerde.” Als geen ander kent Cléo de weg en ze gidst de bezoeker via smalle straatjes en brokkelige trappen door het authentieke Collioure, intussen wijzend op replica’s van beroemde kunstwerken die overal in het dorp te zien zijn.
Café vol kunst In het kielzog van Matisse kwamen heel wat andere kunstenaars naar het kustdorp en gaven het fauvisme, de expressionistische kunststroming die zich kenmerkt door felle kleuren, een boost. Ze kwamen vaak bijeen in hotel-café Les Templiers en betaalden hun rekening met een schilderij. Het hotel en het café hangen vol kunst, zo’n tweeduizend werken van onbekende en bekende schilders en beeldhouwers zoals Picasso, Manolo, Maillol en Zadkine. Les Templiers bestaat nog steeds. Maar, zo vertelt Cléo: ,,Betalen met kunst is er niet meer bij. Het licht in Collioure is echter onveranderd en zal schilders, fotografen en andere kunstenaars blijven inspireren.”
Reis&Co-redacteur Sybylle Kroon nipte aan wijn en azijn uit de wijnstreek Roussillon, proefde olijfolie en kersen uit de bergen, at ansjovis aan de kust en ontdekte Perpignan, de hoofdstad van het departement Pyrénées Orientales. De lekkerste adressen en meest interessante hotspots verzamelde ze op onze website: www.reisenco.nl
Dorp van Picasso Zo’n dertig kilometer westwaarts ligt nog zo’n kunstenaarsdorp: Céret. Het is niet zo verwonderlijk dat hier, in dit bergdorp in de Pyreneeën, een gerespecteerd Musée d’Art Moderne staat. Originele schilderijen van Chagall, keramiek van Pablo Picasso en beelden van Jaume Plensa (van de fontein ‘Love’ in Leeuwarden) behoren tot de vaste collectie. Verder heeft het museum voor moderne kunst spraakmakende tijdelijke exposities. ,,Picasso woonde geruime tijd in Céret en beroemde tijdgenoten zoals Georges Braque kwamen regelmatig in dit dorp bijeen. Vaak zaten ze in het Grand Café en nog steeds zie je daar kunstzinnige types tijdens het ápero. Hier werden de eerste fundamenten voor het kubisme gelegd”, vertelt gids Renée. Niet dat het dorp er ook maar in de verste verte vierkant of blokkerig uitziet. Céret is met zijn talloze stegen, intieme pleinen, fonteinen, oude stadspoorten, arena en kleurrijke huizen juist heel weelderig. En dan die bomen!
Platanen en eau de source Overal in Céret staan statige platanen. Sommige zijn al meer dan vierhonderd jaar oud. ,,Ze filteren het zonlicht en zorgen voor een steeds wisselend kleurenpalet. We zijn erg zuinig op onze bomen”, vertelt Renée terwijl ze met haar hand over de gevlekte bast van zo’n oudje strijkt. Ze kent haar dorp goed en vertelt vol trots over de rijke culturele historie en het bijzondere watersysteem dat je overal in het dorp ziet. Voortdurend stroomt er water door de goten. ,,Dat is eau de source”, legt Renée uit. ,,Dit water komt uit de bergen. Het is de water’leiding’ voor bijna alle huishoudens hier in Céret.
DE MARKT VAN CÉRET Plan je bezoek aan Céret op een zaterdag, dan is het marktdag. Er komen veel bezoekers op deze markt af, vanuit de hele regio. Door het hele centrum staan er marktkramen met de meest veelzijdige waren. Veel verse groenten, kruiden, noten, kaas uit de regio, maar ook veel non food en nijverheidsproducten. Kom vroeg, want dan is het nog lekker rustig. In de zomermaanden kan het heel druk zijn. De markt duurt tot ongeveer twee uur ’s middags. Collioure zoals het vroeger was
Je ziet het niet als je door de straten loopt, maar achter de huizen liggen grote tuinen. En met dit water besproeit men de planten en bomen. Ieder huis heeft zo zijn eigen gootje. Het is schoon en gezond water, je kunt het gewoon drinken.” Je zou er dorst van krijgen, van dat klaterende water. Daarom zoeken we een plekje onder de platanen, op het terras waar ooit ook Picasso van zijn aperitief genoot.
DE WIND VAN DE BERGEN Met regelmaat steekt hij op: de Tramontana. Deze wind uit de bergen verstoort regelmatig een paar dagen lang de rust in Frans Catalonië. Het waait en stormt dan drie of vier dagen lang, daarna valt de wind weer weg. Wijnboeren vinden de wind prima: het zorgt ervoor dat de druivenstruiken mooi droog blijven. Maar soms gaat het heftig tekeer. Dan zijn de wind- en kitesurfers weer blij, want dat zorgt voor ideale surfomstandigheden in de Middellandse Zee.
Vóór de Pyreneeën linksaf
FLACHAU
SALZBURGERLAND 6 DAGEN
€ 495,Inclusief: • 3x overnachting met ontbijtbuffet • 3x diner in ****hotel Bergzeit Flachau
BRIXENTAL TIROL 6 DAGEN
€ 425,-
Vertrek: 4 januari
EISACKTAL ZUID-TIROL ITALIË 6 DAGEN
€ 349,-
Vertrek vanuit Friesland............................. 27
Vertrek vanuit Friesland............................ 24
BREMEN
24
6, 7, 8, 13, 14, 15, 19, 20, 21, 22 december Vertrek vanuit Groningen .....................
Vertrekdata:
10, 11, 12, 16, 17, 18 december Vertrek vanuit Friesland.............................. 23
Vertrek vanuit Groningen .......................
21
OBERHAUSEN CENTRO Vertrek: 7, 8, 9, 13, 15 en 21 december.................
27
OSNABRÜCK Vertrek: 7, 8, 9, 13, 15 en 21 december.................
22
OLDENBURG
SPECIALE AANBIEDING:
Vertrekdata:
10, 11, 12, 16, 17, 18 december Vertrek vanuit Friesland...............................21 Vertrek vanuit Groningen ......................
19
Vertrek: 7, 8, 9, 13, 15 en 21 december.................
27
MIDDAGTOCHT
AURICH DUITSLAND KERSTMARKT
23
GOUDA
BIJ KAARSLICHT Inclusief programmaboekje. Vertrek: vrijdag 14 december ...........
29
Inclusief: • overnachting met ontbijt in 4**** NH hotel in centrum • plattegrondjes van Düsseldorf en Keulen
Inclusief: • overnachting in 3*** hotel met ontbijtbuffet • plattegrond van Hamburg
Vertrek: 6 en 13 dec. .......
Vertrek: 6, 13 en 20 dec...
€ 135,-
€ 125,-
NOORD-HARZ
Aankomst 14.30 u. vertrek 20.00 u. Vertrekdata: 7, 11 en 18 december ...................................
27
KERSTSFEER BIJ AVOND
39
2e KERSTDAG
VLINDERS &ORCHIDEEËN
105
ANNIE M.G. SCHMIDT DE LA MAR AMSTERDAM
99 MAMMA MIA UTRECHT
Inclusief: 1e rang zitplaats Vertrek: 25 nov. / 13 en 27 jan. / 10 en 24 feb. .................................................... Inclusief: diner en 1e rang zitplaats Vertrek: 30 dec. / 2 febr. ...........................................
99
115
Vertrekdata: 7, 11 en 18 december ...................................
27
3 dagen ANTWERPEN, GENT, BRUGGE
AMSTERDAM Inclusief: 2e rang zitplaats Vertrek: 23 en 30 december......
105
MARGRIET
WINTERFAIR DEN BOSCH Alleen retour ........................................................ 29 Inclusief retour en entree .....................45 Inclusief retour, entree, koffie en Bossche bol ............................................................ 49 Vertrek: 23-24-26-27-28 november Inclusief retour en entree .....................42 Inclusief retour, entree, koffie en Bossche bol ............................................................ 46 Vertrek: 25 en 29 november
BUS-BOOTTOCHT
3 dagen
2 dagen
ESSEN EN DORTMUND
OSNABRÜCK
MÜNSTER
HAMBURG
27
Inclusief stadsplattegrond Vertrek: 15 en 16 december ................
KERSTSFEER BIJ AVOND
MÜNSTER
Inclusief stadsplattegrond Vertrek: 11, 18 en 20 december ....
HAMBURG
DEVENTER
Vertrekdata:
Vertrek vanuit Groningen ...................
DÜSSELDORF EN KEULEN
DICKENS FESTIJN
Vertrekdata:
6, 7, 8, 13, 14, 15, 19, 20, 21, 22 december
Vertrek: 17 februari
2 dagen
2 dagen
KERSTMARKTEN Inclusief stadsplattegrond
Inclusief: 1e rang zitplaats Vertrek: 16 en 23 dec. / 20 jan. / 10 en 24 feb. / 17 maart ..................
CATS
Inclusief: • 3x overnachting met ontbijtbuffet • 3x diner in ***hotel Larch Freienfeld
Inclusief stadsplattegrond
Vertrek: 2 januari Middagvoorstelling inclusief: driegangendiner op de terugreis....123
Inclusief: 1e rang zitplaats en diner op de terugreis Vertrek: 1 december ...............................
Inclusief: • 3x overnachting met ontbijtbuffet • 3x diner in ***hotel Mesnerwirt Westendorf
OLDENBURG
Vertrek: 21 nov. / 5 dec. / 6, 13, 20 en 27 feb. Middagvoorstelling inclusief: driegangendiner op de terugreis... 119
Vertrek: 8 januari
WESTENDORF
BREMEN
Vertrek: 2, 9, 16, 23 en 30 dec. / 6 jan. / 3 en 17 feb. Inclusief: 1e rang zitplaats ............. 115
2e MAASVLAKTE Inclusief: • 7 uur durende cruise • koffie en gebak aan boord • warm/koud buffet aan boord • bezoekerscentrum Vertrek: 25 november / 29 december.....................................................
89
Inclusief: • overnachting in 4**** Welcome hotel in het centrum van Essen met ontbijtbuffet • plattegrond
Inclusief: • 2x overnachting met ontbijtbuffet • 2x diner in het hotel • gids in Wernigerode • afscheidsdiner op de terugreis
Vertrek: 13 en 20 dec. ....
Vertrek: 7 december........
€ 125,-
4 dagen
THÜRINGEN
€ 275,-
4 dagen
LONDEN
MERCEDES BREMEN Inclusief: • koffie en koek in de touringcar • rondleiding Mercedes Benz • driegangendiner Vertrek: 15 jan. en 12 feb. ..................
75
VW EMDEN Inclusief: • bezoek Emden • rondleiding VW • Duits driegangendiner Vertrek: 20 februari .................................
59
VELUWE TOCHT
Inclusief: • bezoek kerstmarkt in Aurich • Duits vijfgangen kerstdiner
Inclusief: • entree Orchideeënhoeve met haar nieuwe attractie: de zwevende bloementuin • 2 kopjes koffie of thee met gebak • orchidee • vijfgangen kerstdiner met live muziek op de terugreis
Inclusief: • 2x overnachting met ontbijtbuffet in centrum van Antwerpen • gids in Gent en Brugge • diner op de terugreis
Inclusief: • 3x overnachting met ontbijtbuffet • 3x dinerbuffet • bezoek Eisenach en Gotha • gids in Weimar en Erfurt
Inclusief: • 3x overnachting met ontbijtbuffet • 2x gids in Londen • retour veerboot
Vertrek: 19 december.........
Vertrek: 26 december.........
Vertrek: 6 en 20 dec. ......
Vertrek: 9 december...........
Vertrek: 6 december.....
€ 59,-
2 dagen
VALKENBURG MAASTRICHT - AKEN
€ 89,-
4 dagen
BERLIJN KERSTSFEER
€ 195,-
4 dagen
DRESDEN - PRAAG
€ 279,-
5 dagen
KERST IN PRAAG
KERSTREIS
BAKKERIJMUSEUM HATTEM EN NEDERLANDS TEGELMUSEUM OTTERLO
€ 380,-
ANDRE RIEU NIEUWJAARSCONCERT ANTWERPEN
Inclusief: • entree Bakkerijmuseum • koffie met gebak • entree Nederlands Tegelmuseum • thee met iets lekkers • driegangendiner Vertrek: 16 november ...........................
69
ROTTERDAM Inclusief: • koffie en gebak • rondvaart havens • entree Euromast • bezoek Markthal • driegangen diner Vertrek: 21 november ...........................
69
MEYER WERFT PAPENBURG
DRUK- EN ZETFOUTEN VOORBEHOUDEN
€ 379,-
Inclusief: • overnachting met ontbijt in Valkenburg
Inclusief: • 3x overnachting met ontbijtbuffet • 3x diner in Berlijn • stadsgids in Berlijn • diner op de terugreis
Inclusief: • 3x overnachting met ontbijt • 1x driegangendiner in het hotel • 1x driegangendiner in traditioneel Praags restaurant • 1x warm buffet in het hotel • gids in Praag en Dresden • lichttour in Praag
Vertrek: 6, 13 en 20 december .......
Vertrek: 6, 13 en 20 december .....
Vertrek: 9 en 13 december...............
€ 119,-
(0512) 51 41 74 DE KLETTEN 2-4 9206 BA DRACHTEN www.paulusma.nl info@paulusma.nl
€ 349,-
€ 249,-
Inclusief: • 2x diner in het hotel • 1x kerstdiner • 1x diner in Praags restaurant • rondvaart • gids in Praag • 4x overnachting met ontbijtbuffet Vertrek: 23 december......
€ 445,-
Inclusief: • koffie met gebak • bezoek werf met rondleiding • bezoek aan Leer • Duits driegangendiner Vertrek: 9 en 28 november / 6 en 18 december.........................................
59
Inclusief: • 2x overnachting met ontbijtbuffet • 1x driegangendiner • zitplaats Sportpaleis 2e cat. • stadsgids Antwerpen • diner op de terugreis
€ 379,-
Vertrek: 5 januari ........
16-24 FEBRUARI 2019
€ 20,€ 30,€ 33,-
Busretour
Busretour + entree vertrek: ma 18 februari wo 20 februari Busretour + entree vertrek: 16, 17, 19, 21, 22, 23 en 24 feb.
4 DAGEN
MUZIEKREIS LEIPZIG Inclusief: • 3x overnachting met ontbijtbuffet • 3x diner • entree Johannes Passion • gids in Leipzig • entree Dom Merseburg Vertrek: 18 april ...............
€ 590,-
Pagina 11
, t h c i l d n e l e k Fon sprookjes en glühwein
6x de leukste kerstmarkten in Hamburg In de Noord-Duitse havenstad Hamburg bruist het in elk seizoen. Maar in de aanloop naar de feestdagen is het helemáál een feestje. Met fonkelende lichtjes, prachtig versierde kerstbomen, stalletjes waar je de lekkerste – en gloeiend hete – glühwein kunt drinken en kerstmuziek op straat. Magisch! Kan het nóg ‘kerstachtiger’? Ja dus. En wel op één van de talloze kerstmarkten die Hamburg rijk is. Reis&Co verzamelde er 6 voor je. Van lekker traditioneel tot anders dan anders: #1
Klassiek - Historischer Weihnachtsmarkt
De klassieker onder de kerstmarkten in Hamburg – en ook meteen de grootste – is de Historischer Weihnachtsmarkt bij het Rathaus. Op het plein voor het stadhuis struin je langs zo’n honderdvijftig uitbundig versierde kraampjes vol Duitse lekkernijen en kerstartikelen. Deze markt heeft een traditioneel karakter: je vindt er geen massaproductie, maar juist veel handgemaakte spullen. Je scoort hier dus moeiteloos originele cadeautjes voor onder de kerstboom. (Rathausmarkt, 26 november - 23 december).
#2
Stout – Santa Pauli
Met onder andere een striptent, erotische lezingen en ‘hete engelen’ als trekpleisters is de Santa Pauli in de rosse buurt van Hamburg anders dan alle andere kerstmarkten. Behalve voor frivool en licht pikant vertier kun je er ook ‘gewoon’ terecht voor een glaasje glühwein bij een knisperend haardvuurtje op het winterdek, of om te dansen op livemuziek. De kraampjes liggen vol met spannende presentjes. Santa Pauli is een kerstmarkt met een knipoog, die tot in de late uurtjes geopend is. (Spielbudenplatz, 19 november – 23 december).
#3
Knus - Weihnachtsmarkt Gänsemarkt
Een markt vol koekhuisjes. Gemaakt van hout, maar zo mooi dat je er bijna een hap uit zou nemen… Deze kleine kerstmarkt op de Gänsemarkt trekt veel locals, die na het werk nog even een drankje komen doen met collega’s of vrienden. De sfeer wordt opgeluisterd door Europese, Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse livemuziek. (Gänsemarkt, 26 november - 22 december).
#4
Chic – Weißer Zauber auf dem Jungfernstieg
De kerstmarkt op de boulevard van de Jungfernstieg heeft een luxe, op-en-top romantische uitstraling. Hier geen houten kraampjes, maar elegante witte tenten en duizenden witte kerstlichtjes. De Weißer Zauber is ook bijzonder leuk voor kinderen. Op de vijf uitbundig verlichte sprookjesboten op het meertje Binnenalster kunnen ze bijvoorbeeld luisteren naar sprookjes en zelf kerstkoekjes bakken. Voor een fenomenaal uitzicht over Hamburg maak je een ritje in het reuzenrad. (Jungfernstieg, 26 november - 30 december, gesloten op 24 en 25 december).
#5
Maritiem - Weihnachtsmarkt Fleetinsel
Fleetinsel is een wat kleinere, maar erg populaire kerstmarkt op het ‘eiland’ tussen de rivieren de Elbe en de Alster, met een maritiem sfeertje. Volwassenen genieten er – al dan niet nippend van glühwein – van de aanblik van twee historische schepen, kinderen maken er maar wat graag een ritje in de draaimolen. (Heiligengeistbrücke, 26 november – 23 december).
Kerstsnoeperij Welke traditionele lekkernijen moet je zeker proeven op de kerstmarkt? • Glühwein (mit Schuss) – gekruide warme wijn (met schnaps of rum) • Lebkuchen – kruidkoek
#6
Hip – Holy Shit Shopping
Niet echt een kerstmarkt, wél een heel leuk evenement als je de drukte rondom de feestdagen even wilt ontsnappen en tegelijkertijd een paar one of a kind cadeautjes wilt kopen. Speciaal voor Holy Shit Shopping verandert de Hamburg Messe in een gigantische pop up-shop, met lifestyleproducten zoals mode, sieraden, kunst en interieuraccessoires van jonge ontwerpers. (Hamburg Messe, 15 en 16 december).
• Geröstete Mandeln – geroosterde amandelen • Geröstete Maronen – geroosterde kastanjes • Grünkohl – boerenkool • Stollen of Christstollen – krentenbrood
Pagina 12
Visverkoopsters op de markt
De glimlach van
a i b m a G
Gambia mag dan vooral bekend staan als zonbestemming, het West-Afrikaanse land heeft veel meer te bieden dan zee, strand en warmte. Wie de moeite neemt om verder te kijken ontdekt een bijzondere historie, een rijk dierenleven en lachende Gambianen.
Bij de rivier The Gambia
Straatbeeld Banjul
Het is een gek land, Gambia. Eigenlijk heet het The Gambia, net als de rivier die door het land stroomt. Gambia bestaat uit de rivier, de noordoever en de zuidoever. Dat is het. Een langgerekt land, ruim driehonderd kilometer lang, enkele tientallen kilometers breed en geheel omringd door Senegal. Een islamitisch land, waar de rust in 2017 na een korte periode van politieke onrust is teruggekeerd. Gambia kent lage criminaliteitscijfers (er is slechts één gevangenis in het land) en verschillende stammen leven probleemloos naast en met elkaar, ook al is het een van de armste landen van Afrika. Als toerist uit Europa val je meteen op tussen de donkere Gambianen. Het zijn de trotse nazaten van onder meer Kunta Kinte, de Gambiaanse slaaf die bekend werd door het boek en de film die over hem verschenen.
Kleurrijk Of je nu op het strand of op straat bent, de Gambiaan zal op je aflopen en een praatje met je willen maken. En natuurlijk lacht hij zijn witte tanden bloot. Het is vriendelijk bedoeld, maar kan soms wat overenthousiast overkomen. Het is wel dé kans om mooie foto’s te maken, want hoe open Gambianen ook kunnen zijn, ze worden niet graag zonder enig overleg gefotografeerd. En er is juist zoveel te fotograferen in dit kleurrijke land. Vakantie in Gambia is niet compleet zonder een bezoek aan een van de markten waar ze van alles en nog wat verkopen. Er zijn ook ‘craftmarkets’ waar je prachtig houtsnijwerk, muziekinstrumenten en stoffen voor een prikkie kunt aanschaffen. Afdingen hoort erbij. Spectaculair is de binnenkomst van de vissers in het dorp Tanji, waar ze met honderden bont geschilderde bootjes de vers gevangen vis aan land brengen. Kunstzinnig is het dorpje Galloya, in het natuurreservaat Makasutu, waar bijna alle huizen voorzien zijn van een schildering. ‘Big smile’
GAMBIA Aantal inwoners: Hoofdstad: Taal: Valuta: Vliegduur AmsterdamBanjul: Klimaat: Regenseizoen:
1,9 miljoen Banjul Engels Dalasi ruim 6 uur tropisch savanneklimaat ja, van juni tot en met oktober
Het is onderdeel van het project Wide Open Walls van initiatiefnemer Lawrence Williams. Met dit initiatief hoopt hij het toerisme in deze regio een flinke oppepper te kunnen geven, wat uiteindelijk moet leiden tot verbetering van de leefomstandigheden van de bevolking.
Natuurschoon Rustzoekers gaan naar de noordoever van de rivier De Gambia: hier kun je de Afrikaanse variant van Stonehenge vinden. Meer landinwaarts begint het paradijs voor natuurliefhebbers. Menig birdwatcher komt vanuit Nederland (en andere landen) naar Gambia voor de vele bijzondere vogels die er te zien zijn. Door de diversiteit in landschappen telt Gambia zo’n 660 vogelsoorten, waaronder ijsvogels en gieren. Als je geduldig blijft wachten en er vroeg bij bent, zie je wellicht ook nog krokodillen, bavianen en varanen. Ga je verder stroomopwaarts, dan wordt het water van De Gambia steeds zoeter. Hier kun je met een beetje geluk ook imposante nijlpaarden tegenkomen. Doordat Gambia zo waterrijk is en een regenseizoen kent, is het een groen land, met overal baobab-, mahonie-, kapok- en palmbomen.
Glimlach The Smiling Coast of Africa, zo wordt Gambia ook wel genoemd. Het is een land waar mensen met open vizier, extravert en lachend door het leven gaan. Het is niet alleen de fraaie lach die Gambia zo fotogeniek maakt. De kleurrijke kleding, de bonte vissersboten en de exotische natuur toveren als vanzelf een glimlach op je gezicht.
Pagina 13
Gambia culinair
Natuurlijk kun je aanschuiven bij de Nederlandse pannenkoekenbar in Serekunda, maar om Gambia echt te leren kennen, eet je de smakelijke gerechten van het land. De Gambiaanse keuken is eenvoudig, met als hoofdingrediënten rijst, zoete aardappel, bonen en pinda’s. Men eet verder vooral kip en vis. Een paar culinaire hoogtepunten:
VIS - Verser kun je het niet krijgen: bootladingen vis worden dagelijks gevangen en naar de markten en restaurants afgevoerd.
Domoda
Rijstvelden
DOMODA - Rijstgerecht met de allerlekkerste pindasaus (gemaakt van de plaatselijke pinda’s) en kip of rundvlees. YASSA – Populaire stoofpot met vis of vlees, knoflook, mosterd, kruiden en uien. BENACHIN – Eenpansgerecht met vis, uien, tomaten, tomatenpuree en kruiden. BAOBAB – De nootvormige vruchten van de apenbroodboom zijn voedzaam en heel zoet. De vrucht wordt verwerkt tot sap, smoothie, ijs en andere zoete snacks.
Baobab - boom op de kop
PANCAKES – Zoete mini-oliebolletjes die bij de koffie en thee worden geserveerd, niet te verwarren met onze pannenkoeken.
Een van de meest bijzondere bomen die je in Gambia tegenkomt, is de baobab. De bomen kunnen 25 meter hoog worden maar zijn vooral bekend vanwege de enorme stamomtrek, de ouderdom (ze kunnen duizend jaar en nog ouder worden) en het bijzondere uiterlijk. Het lijkt alsof de boom op de kop staat, met de wortels naar boven. Apen (en mensen) zijn dol op de vruchten van de boom, vandaar dat hij ook wel apenbroodboom wordt genoemd.
JULBREW – Het enige biertje dat in het land gebrouwen wordt, met een ijsvogel als logo. De brouwerij staat in Banjul. PALMWIJN – Sap van palmbomen wordt opgevangen in flessen die in de bomen hangen. Het alcoholpercentage varieert tussen de vier en dertig (!) procent. Craftmarket
Banjul Belly Je doet er verstandig aan in Gambia geen water uit de kraan te drinken. Pas ook op met water doorslikken tijdens douchen of tandenpoetsen en ijsblokjes in je drankje. Je kunt last krijgen van de Banjul Belly, oftewel ernstige diarree en andere klachten. Drink en gebruik alleen water uit flessen. Check voordat je op reis gaat naar Gambia de gezondheids- en vaccinatieadviezen: www.nederlandwereldwijd.nl
TOP 3 HOTELS GAMBIA:
Djembe Beach Resort ★★★★ Kololi – logies & ontbijt
Djeliba Aparthotel ★★★★ Kololi – logies & ontbijt
Palma Rima ★★★★ Kololi – All inclusive
Een heerlijke winterzonvakantie vier je in het viersterrenresort Djembe Beach aan het goudgele zandstrand van Kololi. Deze kleinschalige accommodatie beschikt over moderne kamers en appartementen en ligt in het nieuwe centrum Seaview Plaza waar je winkels, bars en restaurants tegenkomt. De bekende Poco Loco Beach Bar ligt pal naast het hotel. Een infinity pool, diverse sportactiviteiten en heerlijke Afrikaanse maaltijden, het zal je in Djembe Beach Resort aan niks ontbreken!
Een vrolijk gekleurde Gambiaanse accommodatie die uitermate geschikt is voor het hele gezin, dat is Djeliba Aparthotel. Dit unieke hotel beschikt over een ideale ligging nabij het strand en in het nieuwe centrum van Kololi. Een lunch, drankje of souvenir voor thuis, je kunt voor alles terecht in Seaview Plaza. Comfortabele kamers, een prachtige grote tuin met zwembad en de diverse kinderactiviteiten maken het een uitstekend verblijf voor jong en oud.
Waan je in Afrikaanse sferen en ontdek waarom Gambia bekend staat als ‘the smiling coast’ in het All inclusive hotel Palma Rima. Vriendelijk personeel, ruime bungalows en het grootste zwembad van het land. Je vindt het allemaal in deze accommodatie in Serekunda, vlak bij het Kotu Bay strand. Voor de natuurliefhebbers: het bekende Bijilo Forest Park is in de buurt. Relaxen of eropuit trekken, je geniet sowieso van een topvakantie!
8 dagen nu al vanaf € 449,- p.p.
8 dagen nu al vanaf € 399,- p.p.
8 dagen nu al vanaf € 599,- p.p.
Uitgebreide hotelbeschrijvingen en meer informatie: www.corendon.nl
Pagina 14
ARRANGEMENT
TERSCHELLINGS GENIETEN 3 dagen vanaf €135,- p.p.
Een uitgestrekt strand, frisse zeelucht en ruige duinen. Even onthaasten, je bent op het prachtige Terschelling. Geniet drie dagen lang van dit Waddeneiland, je wordt weer helemaal zen. WestCord Hotel Schylge Uniek gelegen aan het UNESCO Werelderfgoed, de Waddenzee, ligt WestCord Hotel Schylge. Vanuit het hotel heb je een prachtig uitzicht over de Waddenzee en de haven. De comfortabele kamers hebben een eigen balkon of terras. Je kunt culinair dineren in restaurant Op West, zwemmen in het verwarmde binnenzwembad en strikes gooien op de bowlingbaan. Vanaf het hotel beginnen verschillende fietsroutes waarmee je het hele eiland kunt ontdekken.
Inclusief
2 x overnachting in luxe hotelkamer 2 x uitgebreid ontbijtbuffet 1 x 3-gangendiner op dag van aankomst Koffie met Terschellinger jutterbitter Gratis toegang tot sauna en Turks stoombad p Terschelling voordeelbonnenboekje p p p p p
3 dagen
vanaf €135,- p.p.
Verblijf is mogelijk t/m 4 april 2019, op basis van beschikbaarheid. Bekijk de website voor de voorwaarden.
Bezoek onze website www.westcordhotels.nl/ndc of bel WestCord Hotel Schylge: 0562 – 442 111 o.v.v. ‘NDC – Terschellings genieten.’
7-daagse Kerstcruise Romantische Rijn Van 21 t/m 27 december
€400,VOORDEEL ! normaal €1.498,- p.p . nú vanaf €1.098,- p.p .
Stap op in Friesland of Groningen om vanuit uw regio per Comfort Class Touringcar van Dalstra Reizen naar Nijmegen te gaan. Hier ligt uw 5-sterren superior luxe hotelschip HS Inspire klaar voor vertrek richting de Romantische Rijn. U wordt vorstelijk ontvangen in de royale entree op het Diamantdek. Ervaar de luxe en het comfort van een gloednieuw 5-sterren hotelschip door de stijlvolle inrichting en faciliteiten aan boord. Tijdens de Kerstcruise geniet u van de met lichtjes versierde kerstmarkten en gezellige kerstsfeer in o.a. Düsseldorf en Bonn. Speciaal voor onze gasten organiseren wij op Eerste Kerstdag een exclusief Kerstconcert met medewerking van professionele musici in de Sint Kastorbasiliek in Koblenz. Een waar hoogtepunt tijdens uw Kerstcruise. Vaarschema: Nijmegen - Keulen - Bonn - Rüdesheim - Koblenz - Düsseldorf Ontscheping en per touringcar terug naar Friesland en Groningen.
Reissom €1.098,- p.p. De reissom is p.p. en gebaseerd op een 2-pers. C-cabine (14 m²), Smaragddek.
RIVIERCRUISES WERELDWIJD
Boek deze speciale Reis&Co aanbieding via www.friendshipcruises.nl/ndc of bel via 088-1307300 Wat is inbegrepen?
• Transfer per Comfort Class touringcar vanaf Düsseldorf naar Nijmegen. • Volpension verzorging aan boord. • Deskundige Nederlandssprekende cruiseleader. Wat is niet inbegrepen? • Toeslagen voor andere type accommodaties. • Eventuele brandstoftoeslag. • Excursies (aan boord te reserveren). • Verzekeringen, calamiteitenfonds € 2,50 en reserveringskosten € 19,50 per factuur. • Drankjes, fooien en andere uitgaven van persoonlijke aard. • Op- en uitstapservice Nijmegen: enkele reis € 22,50 p.p. retour € 45,00 p.p. Kies uit Assen, Groningen, Heerenveen, Hoogeveen, Leeuwarden, Meppel of Sneek.
Toeslagen
• 2-pers. C-suite (21 m²), Smaragddek: € 198,- p.p. • 2-pers. B-cabine (14 m²), Rubindek: € 218,- p.p. • 2-pers. B-mini suite (17 m²), Rubindek: € 248,- p.p. • 2-pers. B-suite (21 m²), Rubindek: € 348,- p.p. • 2-pers. A-mini suite (17 m²), Diamantdek: € 398,- p.p. • 2-pers. A-grand suite (28 m²), Diamantdek: € 448,- p.p. • 2-pers. C-cabine voor alleengebruik (14 m²), Smaragddek: € 398,• 2-pers. B-cabine voor alleengebruik (14 m²), Rubindek: € 598,• 2-pers. C-Suite voor alleengebruik (21 m²), Smaragddek: € 698,• 2-pers. B-Suite voor alleengebruik (21 m²), Rubindek: € 798,-
www.reisenco.nl
Pagina 15
In de straten van Krakau Foto’s: Sybylle Kroon
De beste manier om Krakau te ontdekken is te voet, ontdekte Reis&Co-redacteur Sybylle Kroon tijdens haar bezoek aan deze stad in het zuiden van Polen. Ze wandelde door de oudste wijken van de stad, langs filmsets, in een ondergronds museum en over zondagse markten.
Stad aan de Wisla Zondagochtend. Ulica Krakowska is uitgestorven. De zon knipoogt langs de schoorstenen van de pastelkleurige panden in de straat. De rails schitteren in het ochtendlicht en in de verte tingelt een vroege tram. De bladderende verf op de huizen geeft de stad op dit uur van de dag een authentieke uitstraling. „Klopt”, bevestigt gids Jola. „Krakau heeft het geluk gehad niet platgebombardeerd te zijn in de oorlog. Bijna alles wat je ziet is origineel.” We lopen door Kazimierz, ooit een zelfstandige stad aan de rivier de Wisla, nu een van de oudste wijken van Krakau. De stad ontwaakt langzaam. Op een hoek van de straat Ulica Meiselsa staan Kasja en Bart in jarenvijftig-outfit hun ontbijt te nuttigen: een broodje humus met een glas witte wijn. Ze zijn het ‘uithangbord’ van hun eigen eetcafé. Een populaire plek, zo blijkt; alle tafeltjes zijn bezet. „In dit deel van de stad zitten veel interessante eettentjes, bakkers, boetiekjes, keldercafés en galeries”, weten de locals te vertellen. Even verderop staan we verlekkerd te kijken bij de bakker, die letterlijk zoete broodjes bakt.
Filmset Schindler’s List Via de Ulica Jozefa lopen we verder door de straten van de voormalige Joodse wijk. Ooit woonden er zo’n zeventigduizend joden in Krakau en telde de stad bijna vijftig synagogen. De Tweede Wereldoorlog heeft grote impact gehad op de stad en zijn bewoners. Wij zien een intieme biertuin, met gezellige tafels onder het groen van bomen. Maar zeventig jaar geleden werden op deze plek joden bijeengedreven om naar het getto aan de andere kant van de rivier te worden afgevoerd. Of erger nog: naar het vernietingskamp Auschwitz, zo’n zeventig kilometer verderop. Foto’s van toen hangen rondom de biertuin. Er zijn
KRAKAU
Land: Aantal inwoners: Taal: Valuta: Vliegduur: Afstand:
Polen 770.000 Pools zloty 2 uur 1200 kilometer
www.polen.travel/nl
ook foto’s bij uit de film Schindler’s List, die hier werd opgnomen. Elke hoek, elke straat en elk plein in dit deel van Krakau heeft zijn eigen huiveringwekkende geschiedenis. De lege synagogen en de monumenten in de stad zijn daar het kille bewijs van.
Ballonnen en bontjassen Toch heeft het leven hier niet stilgestaan. Krakau leeft en groeit, daar zorgen onder meer de tienduizenden studenten voor. We wandelen langs de vele terrassen en restaurants aan Ulica Szeroka en wurmen ons door de drukke tweedehandsmarkt op Plac Nowy. Ooit werd hier alleen koosjer vlees verkocht, nu koop je hier zondags bontjassen, schoenen en accessoires. In het centrum van de stad lopen ballonverkopers tussen de bloemenverkopers, straatmuzikanten, locals en toeristen op het Rynek Główny, de Grote Markt. Terwijl we naar de trompetter luisteren die elk heel uur hoog vanaf de toren van de Mariakerk zijn klanken over de stad laat galmen, weten we nog niet dat we op een van de grootste ondergrondse archeologische musea staan. Dat museum is eigenlijk het Krakau van eeuwen geleden, maar dan vijf meter lager.
Hoogste punt: Wawel Als we weer boven de grond staan, wandelen we door de straten van Krakau naar het letterlijke hoogtepunt van de stad: de heuvel Wawel. Hier staan het kasteel en de kathedraal van Krakau. Zodra we boven op de heuvel zijn, kijken we uit over de stad en de rivier. Ondertussen gaat de zon alweer onder. De laatste stralen weerkaatsen in het water van de Wisla. De straten van Krakau worden langzaam stiller. Morgen weer een dag.
Krakau is rijk aan bezienswaardigheden én een goede uitvalsbasis om de rest van de regio Malopolska (Klein Polen) te ontdekken. Reisredacteur Sybylle vertelt op onze website welke locaties je niet mag missen, wat de Poolse delicatessen zijn en wat er zoal te doen is: www.reisenco.nl
Vakantie gaat altijd! Nonstop vliegen met Germania vanaf Bremen.
20 kg age ruimbag EF INKLUSI
Antalya · Athene · Fuerteventura Gran Canaria · Hurghada · La Palma Lanzarote · Madeira · Mallorca · Tenerife
69 €
*
vanaf
NIEUW vanaf zomer 2019: Corsica · Cyprus · Ibiza · Kroatië
Voor meer informatie en boekingen: flygermania.com Germania Fluggesellschaft mbH · Riedemannweg 58 · 13627 Berlin
ANZ_NL-BRE_260x385.indd 1
*Athene, per enkele reis
25.10.18 09:46