NEAR news vol.70th(MNG)

NEAR

News

Нэг Зүүн хойд Ази- Нэг хамтын нийгэмлэг NEAR l One Northeast Asia Region, One Community NEAR 2016 онь‫ ו‬9-10 сар

Vol.

70

ОХУ-ын Тувагийн БНУ-ын Убсунур хотгор Энэ сарын мэдээ NEAR Холбооны үйл ажиллагаа / Холбооны Хэрэг эрхлэх газрын мэдээ Гишүүн орон нутгуудын мэдээ / Гишүүн орон нутгуудад зохиогдох арга хэмжээ Сэдэвт нийтлэл Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум-2016 Холбооны Эрдэс баялаг, нөөц боловсруулалтын хорооны хурал Гишүүн орон нутагтай танилцацгаая. Азийн зүрх-Тувагийн Бүгд Найрамдах улс

Зүүн хойд Азийн нутгийн захиргаадын Холбоо

The Association of Northeast Asia Regional Governments

NEAR News

NEAR News сэтгүүл нь гишүүн байгууллагуудын мэдээг дамжуулах, харилцан мэдээлэл солилцох албан ёсны хэвлэл юм. NEAR Холбооны гол үйл ажиллагаа, гишүүн орон нутгуудын мэдээ, төрөл бүрийн нийтлэл, зарлал зэргийг голчлон нийтэлдэг 2 сар тутмын хэвлэл бөгөөд гишүүн орон нутаг, холбогдох байгууллагуудад үнэгүй тараадаг. Мөн сэтгүүлийг онлайн хэлбэрээр Холбооны вэбсайтад тавьдаг.

NEAR News сэтгүүл гишүүн орон нутгийн нийтийн бүтээл бөгөөд Зүүн хойд Азийн бүсийг сонирхогч хэн бүхэнд нээлттэй. Сэтгүүлд чанартай нийтлэл, шинэ санаа оноо тусгахыг хүсвэл бидэнд хандана уу.

4

6

Vol. 70

"Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум 2016"-д оролцогчид Бүлгүгса буддын сүмд

12

Зүүн хойд Азийн 6 улс(Монгол, Орос, Хятад, Япон, Өмнөд Солонгос, Хойд Солонгос)-ын 80 орон нутаг(73 гишүүн орон нутаг, 7 ажиглагч статустай орон нутаг)-аас бүрдэх Зүүн хойд Азийг төлөөлөх орон нутгийн гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны олон улсын байгууллага юм. Тус Холбоо хамтын хөгжил цэцэглэлт гэсэн үндсэн үзэл санаан дор Холбооны үндсэн дүрмийг баталж, эдийн засаг, хүмүүнлэгийн харилцаа, худалдаа, боловсрол соёлын харилцаа, байгаль орчин, гамшгаас сэргийлэх, хилийн хамтын ажиллагаа, шинжлэх ухаан технологи, аялал жуулчлал, далай загасны аж үйлдвэр, эрдэс баялаг, зохицуулалт, хүүхэд эмэгтэйчүүд, эмчилгээ, газар тариалан зэрэг төрөл бүрийн салбарт өргөн харилцаа, хамтын ажиллагааны төслийг хэрэгжүүлж байна. Европын орон нутгийн хамтын ажиллагааны төлөөлөх байгууллага AER, уур амьсгалын өөрчлөлтийн R20 зэрэг олон улсын байгууллагуудтай түншлэлийн харилцаа тогтоох, хамтын төсөл явуулах зэргээр идэвхтэй харилцан Зүүн хойд Ази төдийгүй дэлхийн хэмжээнд харилцаа, хамтын ажиллагааг явуулахад хичээн чармайж байна

NEAR Холбооны үүд хаалга үргэлж нээлттэй байна Зүүн хойд Азийн бүсэд байршилтай, Холбооны үндсэн үзэл санаатай санал нэг орон нутгийн захиргаад тус Холбооны Бүгд хуралд оролцож, гишүүнээр элсэн орж болно.

Зүүн хойд Азийн нутгийн захиргаадын Холбоо

The Association of Northeast Asia Regional Governments

Энэ сарын мэдээ

NEAR Холбооны үйл ажиллагаа

NEAR Холбооны үйл ажиллагаа Эрдэс баялаг, нөөц боловсруулалт, зохицуулалтын хорооны хурал болж өнгөрлөө.

орлцов.

7 дугаар сарын 15-ны өдөр ОХУ-ын Магадан хотноо NEAR Холбооны Эрдэс баялаг, нөөц боловсруулалт, зохицуулалтын хорооны хурал болж өнгөрлөө. Энэхүү хуралд Магадан мужийн захирагч Владимир Печеный тэргүүтэй албаны 30 гаруй хүн оролцов. Хурлаар эрдэс баялагийн талаарх илтгэл, геологийн судалгаа, алтны уурхайн хөрөнгө оруулалтын өнөөгийн байдал зэргийн талаар илтгэл тавьж, хэлэлцүүлэг хийжээ.Мөн энэ үеэр 3 дахь удаагийн Магадан-Олон улсын хөрөнгө оруулалт, худалдаа, аж үйлдвэрийн үзэсгэлэн болж, хуралд оролцогчид хөрөнгө оруулалтын төслүүдтэй танилцсан. NEAR Холбооны Хэрэг эрхлэх газраас Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вон тэргүүтэй төлөөлөгчид энэ хуралд оролцов.Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вон “Зүүн хойд Азийн

Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум-2016 болж өнгөрлөө.

бүсийн нөөц баялагийг ашиглахад хамтын ажиллагаа чухал бөгөөд салбар хорооны хүрээнд үйл ажиллагааг тодорхой, бодит үр ашигтай болгох хэрэгтэй” гэж онцлон хэлэв.

8 дугаар сарын 7-12-ны өдрүүдэд БНСУ-ын Кёнсанбүг мужийн Кёнжү хот дахь Дунгүг их сургууль дээр Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум болж өнгөрлөө. NEAR Холбооны Хэрэг эрхлэх газраас зохион байгуулсан тус форумд Монгол, Орос, Солонгос, Хятад , Япон 5 улсын 44 орон нутгийн 77 залуус оролцлоо. Форумд оролцогчид 7 багт хуваагдан баг бүрээр Зүүн хойд Азитай холбогдох сэдвээр илтгэл тавьж хэлэлцүүлэг хийлээ. Форумын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг сэдэвт нийтлэл булангаас үзнэ үү.

Холбооны Боловсрол, соёлын харилцааны хорооны 16-р хурал болж өнгөрлөө.

NEAR Холбооны 11-р Бүгд хурал болно.

9 дүгээр сарын 26-29-ний өдрүүдэд ОХУ-ын Иркутск мужид NEAR Холбооны 11-р бүгд хурал болно. Энэ жил тус Холбоо байгуулагдсаны

8 дугаар сарын 19-ний өдөр Япон улсын Шиманэ мужийн Мацуй хотноо болсон уг хуралд 5 улсын 25 оюутан залуус оролцлоо. Тухайлбал Шиманэ

20 жилийн ой тохиож буйтай холбогдуулан олон төрлийн дагалдах арга хэмжээ зохион байгуулагдана.

мужаас 7, БНХАУ-ын Ниншягийн хотон үндэстний ӨЗО-оос 3, Жилинь

Бүгд хурлаар гишүүний татвар нэвтрүүлэх, Холбооны Үндсэн дүрмийн

мужаас 3, БНСУ-ын Дунгүг их сургуулиас 3, Видог их сургуулиас 3,

агуулгад өөрчлөлт оруулах зэрэг асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэхээс гадна

ОХУ-ын Приморийн хязгаараас 5, Монгол улсын Говь-Алтай аймгаас 1

Холбооны гол үйл ажиллагааны тайлангуудыг холбогдох газруудаас

оролцогч оролцлоо.

тавина. Мөн Холбооны дараагийн тэргүүлэгч орон нутгийг сонгох,

Энэ удаагийн арга хэмжээг “Зүүн хойд Азийн харилцааны

шинээр гишүүн элсүүлэх асуудлыг шийдвэрлэнэ. Хурлын дараагаар

жигүүр-Шиманэ 2016” нэртэйгээр 8 дугаар сарын 19-нөөс 24-

Холбоо байгуулагдсаны 20 жилийн ойд зориулсан арга хэмжээ болно.

ний өдрийг дуустал “Аялал жуулчлалын бодлого”-ын чиглэлээр

Энэ удаагийн хурлаар гишүүний татвар нэвтрүүлэх зэрэг гол асуудлыг

хэлэлцүүлэг хийн, с ана л бодлоо солилцов. Мөн япон айлд

хэлэлцэх учраас гишүүн орон нутгуудын дарга зэрэг өндөр албан

байрлаж, японы уламжлалт соёлтой танилцах хөтөлбөрт оролцов.

тушаалтнууд оролцох болно.

4

NEAR NEWS Vol. 70

Холбооны Хэрэг эрхлэх газрын мэдээ

Холбооны Хэрэг эрхлэх газрын мэдээ Холбооны Хэрэг эрхлэх газрын төлөөлөгчид ОХУ-ын орон нутгуудад ажлын айлчлал хийв.

6 дугаар сарын 14-19-ний өдрүүдэд NEAR Холбооны Хэрэг эрхлэх газрын орлогч дарга Ли Сан Ги тэргүүтэй төлөөлөгчид Холбооны гишүүн орон нутгууд болох ОХУ-ын Красноярск хязгаар, Тувагийн БНУ-д мужид айлчилж, Холбооны Бүгд хурлын зарыг хүргэхийн зэрэгцээ энэ жилд

NEAR Холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга БНХАУ-ын Хэнан, Шаньси мужуудад айлчлав.

болох гол үйл ажиллагааны талаар мөн шинээр гишүүн элсүүлэх зэрэг асуудлыг хэлэлцэв.Красноярск хязгаарын Хөрөнгө оруулалтын бодлого, эдийн засгийн хөгжлийн яамны дэд сайд А.Граматунов Холбооны Хэрэг эрхлэх газрын гишүүн Зүүн Хойд Азийн орон нутгуудыг ОХУ-ын орон

7 дугаар сарын 4-8-ны өдрүүдэд Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон

нутгуудтай холбож өгөхийг хүсэхийн зэрэгцээ Солонгос улстай эдийн

Жэ Вон БНХАУ-ын Хэнан, Шаньси мужуудад айлчилж, удирдлагуудтай

засаг, боловсролын салбарт хамтын ажиллагаа явуулах талаар сонирхож

нь уулзан Холбооны Бүгд хурлын зарыг дуулгахын зэрэгцээ Холбооны

буйгаа илэрхийлэв.

үйл ажиллагааны талаар танилцуулж, санал бодлоо солилцов. NEAR

Дараагаар нь төлөөлөгчид ОХУ-ын Тува улсын Засгийн Газрын

Холбооны ууган гишүүн болох Хэнан мужийн захирагчийн орлогч Зао

Тэргүүний зөвлөх Е.В. Кара-салд бараалхан энэ жил болох гол үйл

Чэн Чай Холбооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вонтой

ажиллагаа, салбар хороодын үйл ажиллагааг идэвхжүүлэх талаар

уулзахдаа “NEAR Холбооны үүргийг сайтар ойлгож, удаан хугацааны

хэлэлцэв. Тэрээр хариуд Холбооны Хэрэг Эрхлэх Газрын үйл ажиллагааг

турш Солонгос улстай харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхийн төлөө

дэмжиж, холбогдох асуудалд нааштай хандаж судлах болно гэв.

хичээж байна. Цаашид тус Холбооны үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцож байх болно” гэв. Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вон Шаньси мужийн захирагч Ли Шяо Пэнтэй уулзахдаа тус мужийг NEAR Холбоонд гишүүнээр элсэхийг санал болгов. Хариуд нь Шаньси мужийн захирагч энэ талаар судлах болно. Цаашид тус Холбоогоор дамжуулан Шаньси мужийн өнө эртний түүх, нөөц баялагийг таниулахыг хүсч байна гэв. гэв.

Холбооны Хэрэг эрхлэх газрын төлөөлөгчид Монгол улсын орон нутгуудад ажлын айлчлал хийв.

7 дугаар сарын 3-8-ны өдрүүдэд NEAR Холбооны Хэрэг эрхлэх газрын төлөөлөгчид Монгол улсын Дундговь, Өмнөговь, Төв аймгуудад ажлын айлчлал хийв. Айлчлалын зорилго нь тус холбооны гол үйл ажиллагааны

Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вон ОХУын Приморийн хязгаар, Магадан мужид ажлын айлчлал хийв.

талаар танилцуулахын зэрэгцээ холбогдох асуудлыг хэлэлцэх, Бүгд хурал болон энэ жилдээ зохион байгуулах бусад арга хэмжээний зарыг хүргэх байв. Эхлээд Өмнөговь аймгийн засаг дарга Б.Бадраад бараалхан ирэх 9 дүгээр сард болох Бүгд хурлын талаар болон цаашид тус Холбооноос зохион явуулах үйл ажиллагаанд тусалж дэмжихийн зэрэгцээ идэвхтэй оролцохыг хүсэв. Дараагаар нь Дундговь аймгийн Засаг даргын орлогч Н.Мэндсайхан, Төв аймгийн Төрийн захиргаа удирдлагын хэлтсийн дарга С.Цогбаяр, Санхүү төрийн сангийн хэлтсийн дарга Ю.Бямбацогт нартай уулзан мөн энэ жил болох Бүгд хурал, Залуучуудын форум зэрэг цаашдын үйл ажиллагаа, арга хэмжээний талаар танилцуулж, идэвхтэй оролцон тусалж дэмжихийг хүсэв. Мөн Төв аймагт айлчлахдаа 2017 оны нэгдүгээр сард ашиглалтад орох Чингис хаан олон улсын нисэх онгоцны буудлын бүтээн байгуулалт, ажлын явцтай танилцлаа.

7 дугаар сарын 14-15-ны өдрүүдэд Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вон Холбооны гишүүн орон нутаг болох ОХУ-ын Приморийн хязгаар,

The Association of Northeast Asia Regional Governments

5

Холбооны Хэрэг эрхлэх газрын мэдээ / Гишүүн орон нутгуудын мэдээ

Магадан мужид ажлын айлчлал хийв. Айлчлалын зорилго нь 9 дүгээр сард болох Холбооны Бүгд хурлын зарыг дуулгахын зэрэгцээ тус холбооны энэ жилийн үйл ажиллагаа болон хурлаар хэлэлцэх асуудлын талаар танилцуулав.

Холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Зүүн хойд Азийн компаний захирлуудын эдийн засаг, хамтын ажиллагааны форумд оролцов.

Приморийн хязгаарын захирагчийн орлогч Лось Александр Ерөнхий

7 дугаар сарын 30-ны өдөр Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вон

нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Воныг хүлээн авч уулзахдаа NEAR

Кёнсанбүг мужийн Пухан хотноо болсон “Зүүн хойд Азийн компаний

Холбооны үйл ажиллагааг идэвхтэй дэмжиж ажиллана гээд гамшгаас

захирлуудын эдийн засаг, хамтын ажиллагааны форум 2016”-д оролцов.

сэргийлэх, онцгой байдлын чиглэлээр Зүүн хойд Азийн хэмжээнд

Форумыг нээж БНСУ-ын Эв нэгдлийн яамны сайд асан Рю Гил Жэ илтгэл

хамтын ажиллагаа явуулах хэрэгтэйг онцлов.Дараагаар нь Ерөнхий

тавьж, дараагаар нь БНХАУ-ын Хүнчүн хотын захирагч Жан Гил Бун,

нарийн бичгийн дарга Магадан мужийн захирагч Владимир Печеныйтэй

ОХУ-ын Корсаков хотын захирагч Рудаков Александр, Пухан хотын далай,

уулзахдаа Холбооны Эрдэс баялаг боловсруулалт, зохицуулалтын

загасны аж үйлдвэрийн газрын дарга Юн Сог Хун нар тус тус илтгэл

хороогоор дамжуулан уул уурхайн салбарын бодит хамтын ажиллагаа

тавив.

явуулахад идэвхтэй дэмжиж ажиллана гэв.

Мөн Зүүн хойд Азийн бүсийн голлох орон нутгуудын захирагчид, тээвэр ложистикийн компаний захирлуудаас гадна, эдийн засаг аялал жуулчлалын салбарын мэргэжилтнүүд оролцож, төрөл бүрийн салбарт хамтын ажиллагааг явуулах талаар хэлэлцэв.

Гишүүн орон нутгуудын мэдээ Ниншягийн хотон үндэстний ӨЗО-БНХАУ Ниншягийн хотон үндэстний ӨЗО-той нөхөрлөлийн харилцаатай хотуудын форум болж өнгөрлөө.

мужтай дэлхийн байгалийн өвийн чиглэлээр хамтран ажиллах харилцаа тогтоосон юм. Мөн 2011 оны 12 дугаар сард хоёр мужийн хооронд нөхөрлөлийн харилцаа тогтоожээ. Энэ жил тус мужуудийн хооронд харилцаа тогтоосны 5 жилийн ой тохиож буйн хувьд харилцаа, хамтын ажиллагааныхаа цар хүрээг тэлэх үүднээс 8 дугаар сарын 8-ны өдөр Аомори мужийн захирагчийн урилгаар

9 дүгээр сарын 8-10-ны өдрүүдэд Ниншягийн хотон үндэстний ӨЗО-ы

Жэжү мужийн захирагч Вон Хи Рюн тус мужид айлчлан дэлхийн

Ардын засгаас тус оронтой нөхөрлөлийн харилцаатай хотуудын форумыг

байгалийн өв, аялал жуулчлал, соёлын салбарын харилцааг нэг шат

зохион байгууллаа. Хотон үндэстний цор ганц ӨЗО болох Ниншя нь

ахиулахын тулд ах дүүгийн харилцаа тогтоох гэрээ байгуулав.

“Торгоны замын эдийн засгийн бүс”-ийн стратеги газар хийгээд Хятадын эх газрын нээлттэй эдийн засгийн жишиг бүс юм. Энэ удаагийн форумд тус оронтой нөхөрлөлийн харилцаатай олон

Цаашид хөдөө аж ахуйн салбар болон хүүхэд залуучуудын харилцааг явуулж, хоёр мужийн эдийн засгийг идэвхжүүлэх, иргэдийн харилцааг нэмэгдүүлэхээр болов.

улсын хотуудын төлөөлөгчид оролцож, “Нөхөрлөлөө улам зузаатгаж,

Түүнээс гадна Жэжү мужид Аомори мужийн жуулчдыг татахын тулд

хамтдаа хөгжицгөөе” сэдвээр хэлэлцэж, хөгжлийн талаарх арга зам, мэдлэг

явган аялал, бартаат замын аялал, дугуйн аялал зэрэг иргэдэд чиглэсэн

туршлагаасаа хуваалцав.

ажлыг явуулахаар төлөвлөжээ.

Аомори муж-Япон улс Жэжү муж ба Аомори муж хооронд ах дүүгийн харилцаа тогтоов.

2009 онд Япон улсын Аомори мужийн захирагч БНСУ-ын Жэжү мужид албан ёсны айлчлал хийсэн бөгөөд улмаар 2010 оны 10 дугаар сард Жэжү

6

NEAR NEWS Vol. 70

Гишүүн орон нутгуудын мэдээ

Япон улс-Тояама муж “Зүүн хойд Азийн нутгийн захиргаадын байгаль орчны форум” Тояама мужид болж өнгөрлөө.

Солонгосын нутаг нутгийн уламжлалт аргаар дардаг кимчи, гадаадын орнуудын кимчи, гадаадын давсанд дарж исгэсэн бүтээгдэхүүн, кимчитэй хоол зэргээр үзэсгэлэн гаргаж, тариачны гаралтай дуу бүжгийн тоглолт, үндэсний тоглоом зэргийг үзэж болно. Фестивальд биечлэн оролцох хэсэгт кимчи хийхийг сурах, кимчиг ашиглан хоол хийх, кимчинд орох материалын худалдаа, хоолны худалдаа зэрэг хөтөлбөр багтсан байдаг.

Өнгөрсөн 5 дугаар сард зохион байгуулагдсан Их 7-Байгаль орчны яамны сайд нарын хурлын зэрэгцээ Зүүн хойд Азийн орон нутгуудын байгаль орчны мэргэжилтнүүдийн хурал мөн сарын 23-ны өдөр Тояама мужид болж өнгөрлөө. Байгаль орчны яамдын сайд нарын хурал болон байгаль орчны мэргэжилтнүүдийн хурлаар уур амьсгалын өөрчлөлт, амьд биетийн олон янз байдал, далайн хог хаягдал зэрэг сэдвийг голчлон хэлэлцэж цаашид Зүүн хойд Азийн бүсийн байгаль орчныг хамгаалахтай холбогдуулан хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх талаар хэлэлцэв. Мөн 2016 оны Тояамагийн тунхагийг гаргав.

Байгаль орчны мэргэжилтнүүдийн хурлын үеэр

5 дугаар сарын 24-ний өдөр “Зүүн хойд Азийн байгаль орчинтой холбогдох мужийн иргэдийн форум” болсон бөгөөд Их 7-Байгаль орчны яамдын сайд нарын хурал, Зүүн хойд Азийн орон нутгуудын байгаль орчны мэргэжилтнүүдийн хурлын дүгнэлт гаргаж, Тояама мужийн байгаль орчны бодлогыг танилцуулав. Мөн энэ үеэр Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вон NEAR Холбооны

Жоллабүг муж-БНСУ “Дэлхийн хөгжмийн фестиваль-Жонжү 2016” болно.

талаар танилцуулав. Энэ удаагийн арга хэмжээгээр дамжуулан мужийн иргэд байгаль орчны асуудлыг анхаарах болж, байгаль орчны талаарх мэдлэг, ойлголтоо нэмэгдүүлэв.

9 дүгээр сарын 29-ний өдрөөс 10 сарын 3-ны өдрийг хүртэл 15 дахь удаагийн “Дэлхийн хөгжмийн фестиваль-Жонжү 2016” болно. Энэхүү фестиваль нь зөвхөн нэг төрлийн хөгжмөөр хязгаарлагдахгүй бөгөөд дэлхийн төрөл бүрийн хөгжмийн ур чадвартнуудын тоглолтуудыг багтаасан дэлхийн хөгжмийн урлагийн томоохон фестиваль юм.

“Songlines” хэмээх дэлхийн хөгжмийн чиглэлийн сэтгүүлээс “Жонжү дэлхийн хөгжмийн фестиваль”-ийг олон улсын шилдэг 25 фестивалийн

Тояама мужийн байгаль орчны бодлогоос танилцуулж буй нь / NEAR Холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вон илтгэл тавив.

Гуанжү хот-БНСУ

нэгээр 4 жил (2012-2015) дараалан шалгаруулсан байдаг. 15 дахь удаагийн энэхүү фестивалийг “Дэлхийн бүх дуу авиа” сэдвээр Солонгосын хөгжмийн соёлын ордон, Жоллабүг мужийн 14 хот, суманд зохион байгуулах ба 28 орны 165 гаруй тоглолт болно. Хөгжмийн төрөл жанр маш өргөн тул бүхий л насны хүмүүс ирж сонирхох боломжтой. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг сайтаас авна уу.

“Дэлхийн кимчиний фестиваль-Гуанжү 2016” болно.

http://www.sorifestival.com/

11 сарын 18-22-ны өдрүүдэд 23 дахь удаагийн “Дэлхийн кимчиний фестиваль-Гуанжү 2016” болно. Кимчиний ашигтай талыг дэлхийд өргөн таниулан сурталчлах, дотоод гадаадын жуулчдыг татах, кимчиний аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх зорилготой тус фестивалийг Гуанжү хотын угсаатны музейн дэргэд зохион байгуулна. 1994 онд “Гуанжү-Кимчиний фестиваль” нэртэйгээр анхдугаар фестивалийг зохиосон бөгөөд 2009 онд “Гуанжү-Кимчиний соёлын фестиваль” нэртэйгээр зохион байгуулагдаж байсан. Энэ фестиваль нь 2 хэсгээс бүрддэг бөгөөд фестивалийг үзэж сонирхох, фестивальд өөрийн биеэр оролцох гэсэн хэсгүүдтэй. Үзэж сонирхох хэсэгт нь кимчиний мэргэжилтэн, эрдэмтэн судлаачид цуглаж, кимчиний талаар эрдэм шинжилгээний хэлэлцүүлэг өрнүүлдэг. Мөн

The Association of Northeast Asia Regional Governments

7

Гишүүн орон нутгуудад зохиогдох арга хэмжээ

September

Гишүүн орон нутгуудад зохиогдох арга хэмжээ

Sunday

Monday

Tuesday

2016. 9

• Ангилал : Чүнчонбүг муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : Тулааны урлагийн ур чадварын тэмцээн-Чонжү 2016 • Хэзээ : 9.3~9.8 • Хаана : Чонжү хот • Харилцах утас : Тэмцээн зохион байгуулах хороо (T) +82-43-220-8461~8466

4

11

18

25

5

• Ангилал : Жоллабүг муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : UCLG ASPAC чуулган • Хэзээ : 9.5~9.8 • Хаана : Гүнсан хот • Харилцах утас : Жоллабүг мужийн захиргааны Олон улс, хамтын ажиллагааны хэлтэс (T) +82-063-280-2812

12

• Ангилал : Красноярск хязгаар/ОХУ • Арга хэмжээний нэр : ‘EXPODREV’ Олон улсын мод боловсруулалт, тавилга үйлдвэрлэл, технологи, тоног төхөөрөмжийн үзэсгэлэн • Хэзээ : 9.6~9.9 • Хаана : Красноярск хот • Харилцах утас : Красноярск хязгаарын Соёлын яам (Т) +7 (391) 249-34-84 (E) Natarov@econ-krsk.ru / inter@econ-krsk.ru

6

• Ангилал : Иркутск муж/ОХУ • Арга хэмжээний нэр : “Ой ба хүн-Иркутск” Олон улсын форум ‘Сибирийн ой ашиглалт, мод боловсруулалт, модон байшин’ үзэсгэлэн • Хэзээ : 9.13~9.16 • Хаана : Иркутск хот • Харилцах утас : Зохион байгуулах хороо (T) +7(3952)35-18-88 (E) ovanesyan@sibexpo.ru

13

20

• Ангилал : NEAR Холбооны Хэрэг эрхлэх газар • Арга хэмжээний нэр : NEAR Холбооны 11-р Бүгд хурал • Хэзээ : 9.26-9.29 • Хаана : ОХУ-ын Иркутск муж • Харилцах утас : NEAR Холбооны Хэрэг эрхлэх газар (T)+82-54-223-2324 (F)+82-54-223-2307

26

• Ангилал : Дэжон хот/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : Дэлхийн инновацийн форум-2016 • Хэзээ : 9.20~9.23 • Хаана : Индонезийн Саустэнгран хот • Харилцах утас : Форум зохион байгуулах алба (T) +82 42 270 2267 (F) +82 42 471 2319 (E) wta.event@gmail.com

October

2016. 10

8

NEAR NEWS Vol. 70

2

3

9

10

11

16

17

18

23

24

25

• Ангилал : Чүнчонбүг муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : 3 дахь удаагийн Гоо сайхны бүтээгдэхүүн, гоо сайхны салбарын экспо • Хэзээ : 10.4~10.8 • Хаана : Чонжү хот • Харилцах утас : Чүнчонбүг мужийн захиргааны Био бодлогын хэлтэс (T) +82-43-220-4542

4

Гишүүн орон нутгуудад зохиогдох арга хэмжээ

Wednesday

Thursday

Friday

Saturday

1

• Ангилал : Камчатк хязгаар/ОХУ • Арга хэмжээний нэр : Эко аялал жуулчлал-Олон улсын форум • Хэзээ : 9.2~9.11 • Хаана : Петрпавловск-Камчатк хот • Харилцах утас : Камчатк хязгаарын захиргааны Аялал жуулчлал, гадаадтай харилцах газар (E) travel@kamgov.ru

2

• Ангилал : Камчатк хязгаар/ОХУ • Арга хэмжээний нэр : “Елизовскийн намар” Камчатк мужийн бизнес эрхлэгчдийн амжилтын ээлжит үзэсгэлэн • Хэзээ : 9.3~9.4 • Хаана : Елизов хот • Харилцах утас : Елизовскийн районы захиргаа (E) glavaadma@elizovomr.ru (Т) + 7-(841531) 6-16-42

8

• Ангилал : Томск муж/ОХУ • Арга хэмжээний нэр : Усанд сэлэлтийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн • Хэзээ : 9.9~9.12 • Хаана : Томск хот • Харилцах утас : Дэлхийн усан спортын холбоо

9

10

7

• Ангилал : Хёго муж/Япон улс • Арга хэмжээний нэр : Олон улсын тэргүүлэх аж үйлдвэрийн үзэсгэлэн 2016 • Хэзээ : 9.8~9.9 • Хаана : Кобэ хот • Харилцах утас : Хёго мужийн шинэлэг аж үйлдвэрийн хэлтэс (T) +81-78-362-3054 (F) +81-78-362-4273

14

15

• Ангилал : Ховд аймаг/ Монгол улс • Арга хэмжээний нэр : ‘Ойрад Монголчуудын биет бус соёлын өв’ олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал • Хэзээ : 9.16~9.18 • Хаана : Ховд хот • Харилцах утас : Ховдын их сургууль (T) +976-70435118 (F) +976-70432038 (E) munkh_boroldoi@yahoo.com

22

• Ангилал : Чүнчонбүг муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : 6 дахь удаагийн Хятад оюутнуудын фестиваль • Хэзээ : 9.23~9.25 • Хаана : Чонжү хотын Урлагийн ордон • Харилцах утас : Чүнчонбүг мужийн захиргааны Аялал жуулчлал, агаарын тээврийн хэлтэс (T) +82-43-220-3962

• Ангилал : Хабаровск хязгаар/ОХУ • Арга хэмжээний нэр : Аж үйлдвэр, худалдааны үзэсгэлэн-Амур 2016 • Хэзээ : 9.22~9.25 • Хаана : Хабаровск хот • Харилцах утас :Үзэсгэлэнгийн алба (T) +7-(4212)566-129, 574-043,564-736

• Ангилал : Кёнги муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : DMZ баримтат киноны фестиваль • Хэзээ : 9.22~9.29 • Хаана : Гуяан, Пажү хотууд • Харилцах утас : Кёнги мужийн захиргааны Гадаад харилцаа бодлогын хэлтэс (T) 031-8008-2198

• Ангилал : Жолланам муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : Жанхын 2016-Олон улсын анагаах ухааны үзэсгэлэн • Хэзээ : 9.29~10.31 • Хаана : Жанхын сум • Харилцах утас : Жолланам мужийн захиргааны Олон улс, худалдааны хэлтэс (T) +82-61-286-2421

29

• Ангилал : Жоллабүг муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : Чонжү-Дэлхийн дуу хөгжмийн фестиваль • Хэзээ : 9.29~10.3 • Хаана : Солонгосын дуу хөгжмийн ордон, Жоллабүг мужийн 14 хот, сум • Харилцах утас : Жоллабүг мужийн захиргааны Соёл, урлагийн хэлтэс (T) +82-63-280-4846

6

5

• Ангилал : Пусан хот/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : Пусан-Олон улсын кино фестиваль • Хэзээ : 10.6~10.15 • Хаана : Пусан хот • Харилцах утас : Фестиваль зохион байгуулах алба (T)+82-1688-3010 (F)+82-51-709-2299

12

• Ангилал : Канвон муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : GTI LCC (Орон нутгийн хамтын ажиллагааны хороо) & 2016 GTI Олон улсын худалдаа, хөрөнгө оруулалтын үзэсгэлэн • Хэзээ : 10.13~10.16 • Хаана : Сугчу хот • Харилцах утас : Канвон мужийн захиргааны Олон улстай харилцах хэлтэс (T) +82-33-249-3286 Канвон мужийн захиргааны Худалдаа, хамтын ажиллагааны хэлтэс (T) +82-33-249-2174

• Ангилал : Кёнги муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : Солонгосын шилдэг бүтээгдэхүүний үзэсгэлэн • Хэзээ : 10.26~10.29 • Хаана : KINTEX үзэсгэлэн, арга хэмжээний төв • Харилцах утас : Кёнги мужийн захиргааны Гадаад харилцаа, бодлогын хэлтэс (T) +82-31-8008-2198

26

3

16

17

23

24

30

• Ангилал : Кёнсаннам муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : Санчон 2016-Солонгосын эмийн ургамлын фестиваль • Хэзээ : 9.30~10.10 • Хаана : Санчон сум • Харилцах утас : Фестивалийг зохион байгуулах хороо (T) +82-55-970-7771~5

1

• Ангилал : Дэгү хот/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : Дэгү 2016-Олон улсын дуурийн фестиваль • Хэзээ : 10.6~11.5 • Хаана : Дэгү хотын дуурийн театр • Харилцах утас : Фестивалийг зохион байгуулах хороо (T)+82-53-666-6111 (F)+82-53-351-5825

7

8

13

• Ангилал : Тоттори муж/Япон улс • Арга хэмжээний нэр : 2016 World Trails Conference in Tottori, JAPAN • Хэзээ : 10.14~10.17 • Хаана : Тоттори муж • Харилцах утас : Тоттори мужийн захиргааны төвийн бүсийг хариуцсан алба, Нутгийн хөгжлийн газар төвийн бүсийг хөгжүүлэх хэлтэс World Trails Conference (T) +81-858-23-3290

14

15

20

• Ангилал : Улаанбаатар хот/Монгол улс • Арга хэмжээний нэр : Улаанбаатар-Олон улсын кино фестиваль • Хэзээ : 10.20~10.27 • Хаана : Улаанбаатар хот • Харилцах утас :Зохион байгуулах хороо (T) +976-11- 321529 +976-11- 319017

21

22

• Ангилал : Жоллабүг муж/БНСУ • Арга хэмжээний нэр : Жонжү-Олон улсын исгэсэн хүнсний бүтээгдэхүүний экспо • Хэзээ : 10.20~10.24 • Хаана : Жонжү хотын стадион • Харилцах утас : Жоллабүг мужийн захиргааны Газар тариалангийн бүтээгдэхүүн, аж үйлдвэрийн хэлтэс (T) +82-63-280-3676

29

The Association of Northeast Asia Regional Governments

9

Сэдэвт нийтлэл

Northeast Asia Youth Leaders Forum 2016

Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум-2016

Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум-2016

8 дугаар сарын 7-ны өдрөөс 13-ны өдрийг дуустал БНСУ-ын Кёнсанбүг мужийн Кёнжү хотноо Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум-2016 болж өнгөрлөө. Анхдугаар удаагийн энэхүү форумд 5 улсын 44 орон нутгийн 20-иос дээш насны 77 залуус оролцов. Зүүн хойд Азийн залуус “Би, бид түүнчлэн Зүүн хойд Ази” гэсэн үндсэн сэдвээр хэлэлцэж, санал бодлоо солилцож, харилцан бие биенээ ойлгон, ирээдүйн манлайлагч болоход нь нөлөөлөх үүднээс уг форумыг зохион байгуулсан юм. 8 дугаар сарын 7-ны өдрөөс форум эхэлсэн бөгөөд 8-ны өдөр нээлтийн ажиллагаа, нээлтийн илтгэл, 9-ний өдөр баг бүрээрх хэлэлцүүлэг, Кёнжү хотын түүх дурсгалын газартай танилцах аялал, 10-ны өдөр баг бүрээрх болон нэгдсэн хэлэлцүүлэг, 11-ний өдөр баг бүрээрх хэлэлцүүлэг, Пухан хоттой танилцах аялал, 12-ны өдөр багуудын илтгэл, хаалтын ажиллагаа гэсэн дарааллаар явагдав. Энэхүү форумд оролцогчид 7 багт хуваагдан дараах сэдвүүдээр хэлэлцүүлэг өрнүүлэв.

A баг

Соёлын олон янз байдлаар дамжуулан Зүүн хойд Азийг хөгжүүлэх арга зам Соёлын олон янз байдлын чухал болохыг ойлгон Зүүн хойд Азийг хөгжүүлэх

B баг

Зүүн хойд Азийн ирээдүйн хөгжил ба залуучуудын үүрэг Зүүн хойд Азийн ирээдүйг авч явах залуучуудын үүрэг, чухал шинж

C баг

Орон нутгийн эдийн засгийг хөгжүүлэхийн тулд аялал жуулчлалын салбарыг идэвхжүүлэх арга зам Аялал жуулчлалын салбарын хөгжил нь орон нутгийн эдийн засгийг хөгжүүлэхэд их нөлөөтэй. Утаагүй аж үйлдвэр буюу аялал жуулчлалын салбарт түшиглэн нутгийн эдийн засгийг хөгжүүлэх арга замыг эрэлхийлэх

D баг

Компаний нийгмийн хариуцлага ба бэрхшээл Компаний нийгмийн хариуцлага ба бэрхшээлтай асуудлыг судалж үүнийг шийдвэрлэх арга замыг эрэлхийлэх

10

NEAR NEWS Vol. 70

E баг

Зүүн хойд Азийн ард иргэдийн харилцааг идэвхжүүлэх арга зам Зүүн хойд Азийн ард иргэдийн харилцааны өнөөгийн байдал, асуудалтай талыг судлан ард иргэдийн харилцааг эрчимжүүлэх аргыг эрэлхийлэх

F баг

Хүн амын бууралтын асуудал, түүнээс гарах арга зам Бага төрөлт, залуучууд шилжин суурьших зэргээс үүдэн тухайн газар эзэнгүйдэж байна. Энэ талаар улс, газар бүрийн байдлыг судалж, шийдвэрлэх арга замыг эрэлхийлэх

G баг

Орон нутгийн чанартай олон улсын байгууллага байхын чухал нь хийгээд хөгжлийн арга зам Даяаршлын эрин үед орон нутгийн чанартай олон улсын байгууллага чухал болохыг судлан хөгжлийн арга замыг эрэлхийлэх

Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум-2016

Улс бүрээрх оролцогчид-Хятад, Япон, Солонгос, Монгол, Орос

Хятад

Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жон Жэ Вон үг хэлж буй нь

Баг бүрээр оногдсон сэдвийн дагуу хэлэцүүлэг өрнүүлж, өөрсдийн бэлдсэн илтгэлээ тавицгаав. Сүүлийн өдөр нь сэдэв бүрээр улс орны төлөөлөл илтгэл тавьж, 5 улсын залуучууд харилцан ойлголцлоо нэмэгдүүлэв. Тэдгээрээс хамгийн шилдэг 1 баг, шилдэг 2 багийг шалгаруулж шагнасан бөгөөд хамгийн шилдэг илтгэл тавьсан B баг шалгарсан юм. Форумд оролцогчдод зориулж Солонгосын

Япон

багаар “Зүүн хойд Азийн ирээдүйн хөгжил ба залуучуудын үүрэг” сэдвийн дагуу түүх соёлын газруудтай танилцах аялал зохион байгуулав.Тухайлбал Кёнжү хот дахь Бүлгүгса хийд, эртний хааны цэцэрлэгт хүрээлэн “Анабжи” зэрэг газруудаар явж Солонгосын буддын шашны соёл, түүхийн дурсгалт газруудаар аяласан. Мөн Пухан хотод далайд усан онгоцоор аялав. Оролцогчид форумын хөтөлбөр нь сонирхолтой, ач холбогдолтой байсныг онцлон хэлсэн юм. Хятад ба ОХУ-ын оролцогчид дараа жил энэхүү форумыг өөрийн улсад зохион байгуулагдвал дуртай байх болно гэв.

Солонгос

Форумын нийт оролцогчид

Монгол Орос The Association of Northeast Asia Regional Governments

11

Сэдэвт нийтлэл

Northeast Asia Youth Leaders Forum 2016 12

Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум-2016

Илтгэл, хэлэлцүүлэг

Тусгай илтгэл/БНСУ-ын Хандун их сургуулийн багш Ким Жон Вон

Соёлын аялал

NEAR NEWS Vol. 70

Хэлэлцүүлэг

Кёнжү хот-Бүлгүгса буддын хийд

Зүүн хойд Азийн залуу удирдагч форум-2016

Соёлын аялал

Пухан хот-Далайд усан онгоцоор аялав.

Илтгэл, хаалтын ажиллагаа

Сүүлчийн өдөр-Багууд илтгэл тавьж буй нь 1,2

Хаалтын ажиллагаа-Нийт оролцогчдод гэрчилгээ гардуулж буй нь

Нийт оролцогчид дурсгалын зураг авахуулав

The Association of Northeast Asia Regional Governments

13

Сэдэвт нийтлэл

Холбооны Эрдэс баялаг, нөөц боловсруулалтын хорооны хурал

Холбооны Эрдэс баялаг, нөөц боловсруулалтын хорооны хурал Магадан муж ОХУ-ын Алс Дорнодын хойд хэсэгт орших бөгөөд 462,500km² газар нутагтай, 154.485 хүн амтай(2012 оны байдлаар). Холбооны төвийн бүсээс алслагдсан ба хүйтэн уур амьсгалтай. Жилд 6 ~ 7.5 сар хүйтэн, өвөл үргэлжилнэ. Газар нутгийн талаас дээш нь Анчин тэнгис ба Номхон далайгаар хүрээлэгдсэн. Нийт нутгийн 4-ний 3 нь тундр ба ойт тундрийн бүс. Мөн ашигт малтмалын нөөц ихтэй юм. Тухайлбал алт, мөнгө, цагаан тугалга, кобальт, нүүрс зэргээр Орост эхний 10-т орох бөгөөд алтны нөөцөөр 1-рт ордог. Магадан мужийн эдийн засгийн салбарын 79%-ийг уул уурхай олборлолт эзэлдэг. Тус муж ашигт малтмалын салбарт түшиглэн олон улсын арга хэмжээг өргөн зохион байгуулдаг. Сэтгүүлийн энэ удаагийн дугаарт 7 дугаар сарын 15-16-ны өдрүүдэд Магадан мужид болсон Холбооны Эрдэс баялаг зохицуулалт, боловсруулалтын хорооны хурал, Олон улсын хөрөнгө оруулалтын үзэсгэлэн, Алт фестивалийн талаар танилцуулж байна.

Эрдэс баялаг нөөц, боловсруулалтын хорооны хурал

Хятадын Тиенхө уул уурхайн ХХК 2014 оноос тус мужийн Кунарепское

Уул уурхайн салбарын талаар мэдээлэл, технологи солилцох

нутагт цайр, тугалга, мөнгө, зэс, төмөр, кадьми, германин зэргээр геологийн

зорилготойгоор байгуулагдсан тус хорооны хурал 4 дэх удаагаа болж

судалгаа, хайгуул, боловсруулалт хийх лиценз авсан. 2016-2017 онд

өнгөрлөө.

Хятадын уул уурхайн “Тиенхо” компани 15 тэрбум воны хөрөнгө оруулалт

Хурлыг нээж Магадан мужийн Байгалийн нөөц, байгаль орчны яамны

хийх ба 2021 онд геологийн хайгуул дуусна. 2026 оноос олборлолт хийж

сайд “Магадан мужийн уул уурхайн салбарт хөрөнгө оруулахын давуу тал”

эхлэхээр төлөвлөөд байгаа бөгөөд энэ үеэс ашиг гарна гэж тооцоолж буй аж.

хэмээх сэдвээр илтгэл тавив. Түүний илтгэлд дурдсанаар 1928 оноос одоог

Дараагаар нь хөрөнгө оруулагч компаниудын хэрэгжүүлж бус төслийн

хүртэл мужийн ашигт малтмал олборлолтын байдлыг харахад алт 3000,

талаар илтгэл тавигдсан бөгөөд дараагийн хуралд уул уурхайн салбарын

мөнгө 13.000, цагаан тугалга 72.500 тонн, нүүрс 85 сая тоннд хүрчээ. 2015

холбогдох төрийн албан хаагчдаас гадна компаниудын төлөөллүүдийг өргөн

онд Магадан муж 24.5 тонн алт, 1.127.500 тонн мөнгө олборложээ.

оролцуулах боломжийг хангана гэв.

Тус мужийн уул уурхайн салбарт хөрөнгө оруулагчдаас үнэт метал, төмөр, өнгөт метал нүүрс зэрэг 11 төрлийн ашигт малтмалын хайгуул судалгаа хийх зэрэг эхний 5 жилд орлогын татвар авахгүй бөгөөд дараагийн 5 жилд 10%-ийн татвар ногдуулах ба чөлөөт худалдааны бүсийг 2025 он хүртэл ажиллуулна. Магадан мужид үйл ажиллагаа явуулж буй компаниудийн нэг болох

14

NEAR NEWS Vol. 70

Магадан-Олон улсын хөрөнгө оруулалтын үзэсгэлэн 7 дугаар сарын 17-ны өдөр Магадан мужийн Колымскый стадионд Олон улсын хөрөнгө оруулалтын үзэсгэлэн болж өнгөрлөө. Үзэсгэлэнд Магадан мужид үйл ажиллагааг явуулдаг компаниуд, Орос бусад нутаг болон

Холбооны Эрдэс баялаг, нөөц боловсруулалтын хорооны хурал

гадаадын компаниуд болон Хятадын Хэйлонжан мужийн Суаняа Шаньси компаний төлөөлөл бүхий 3000 гаруй хүн оролцжээ. Үзэсгэлэнгийн хөтөлбөрт хөрөнгө оруулалтын төслийн талаар танилцуулах, Оросын дотоодын болон гадаадын зах зээлд гарахын тулд хүнс үйлдвэрлэл, аялал жуулчлал, зар сурталчилгаа, барилга, банк санхүүгийн үйлчилгээ, анагаах ухаан, эрчим хүч, газар тариалан зэрэг 34 салбарын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг танилцуулах зэрэг үйл ажиллагаа багтжээ. Мөн компаний танилцуулга, худалдааны павилион ажилуулжээ. Энэхүү үзэсгэлэнг зохион байгуулснаар Магадан мужийн захиргаа, хөрөнгө оруулагчдын хооронд хамтран ажиллах тухай санамж бичиг байгуулж, 1 тэрбум гаруй рублийн ашигтай төсөл хийгдэх болсон бөгөөд тэдгээрээс хамгийн том хөрөнгө оруулалтын төсөл нь Якутск-Магаданы хооронд цахилгаан харилцааны сүлжээг байгуулах төсөл юм.

”Алт” фестиваль 7 сарын 17-ны өдөр болж өнгөрсөн тус фестивалийн онцлох үйл явдал бол гар аргаар алт олборлох тэмцээн байв. Энэ тэмцээнд 79 хүн оролцжээ. Тэмцээнд мэргэжлийн болон мэргэжлийн бус хүмүүс ус урсгуур, хүрз, устай модон савыг ашиглан уламжлалт аргаар алтыг олборлосон а ж э э . Э х л э эд М а г а д а н мужийн алт олборлолтын ”Полевая” компани шороон алтыг авчирч тэмцээний талбайд асгасан бөгөөд тэмцээнд оролцогчид тэндээс алт олборлов. Тэмцээний хугацаа 15 минут байсан бөгөөд тэмцээнийг 20 хүнтэйгээр тасалж явуулав. Шороотой алтыг усаар зайлж, дараа нь гал дээр тавьж хатаасны дараа тусгай зориулалтын саванд хийж өгдөг аж. Энэ жилийн тэмцээний ялагч 2.4 грамм алт олборлосон бөгөөд шагналд нь 15.000 доллар авав.

The Association of Northeast Asia Regional Governments

15

Гишүүн орон нутагтай танилцацгаая.

Азийн зүрх-Тувагийн Бүгд Найрамдах улс

Азийн зүрхТувагийн Бүгд Найрамдах улс

Енисэй мөрөн

Тува улсад 8000 гаруй гол горхи байдаг бөгөөд

хамгийн том нь Енисэй мөрөн юм.Энэ нь Сибирь нутагтаа хамгийн томд тооцогддог төдийгүй Оросын хэмжээнд хамгийн усны нөөц ихтэй гол болохын хувьд нийт урт нь 3487 км болно. Бихэм гол Гахэм голтой нийлэн Енисей мөрөн үүсч, улмаар Кара тэнгисийн эх газар рүү түрж орсон хэсэг болох Енисей буланд цутгана. Красноярск ба Саян-Шюсенскийн усан цахилгаан станц Енисей гол орчимд байдаг. .

Тувагийн Бүгд Найрамдах улс нь байгалийн өвөрмөц тогтоц, өнө эртний түүх дурсгалтай соёлын үнэ цэнэ бүхий газар бөгөөд дэлхийн экологийн тэнцвэрт 200 гаруй газрын нэг юм. Газар зүйн байрлалын хувьд Оросын нутаг

Үүний онцлог нь бөө мөргөлийн тэнгэр шүтэх ёс

дэвсгэрийн төвд байрладаг бөгөөд хэдэн зуун жилийн

болон газар тэнгэрийн шүтэлцээ юм. Тувад 13-р зууны

турш түүхэн олон хэргийн талбар болж байсан нь тус

эхэн үеэс Буддын шашин дэлгэрч эхэлсэн. Үүнийг тэр

улсын түүх төдийгүй ард түмэнд чухал нөлөө үзүүлсэн.

үеийн буддын шашинтай холбогдох эртний олдворууд

Тува улс нь Өмнөд Сибирь, Хойд ба Төв Азийг холбох

гэрчлэнэ.

гүүр болохын хувьд өнө эртнээс Төв Азиас Европ

Тус улсад 3000 гаруй жилийн өмнөх түүх, соёлын

руу шилжих гол гарц болж байв. Оросын бусад засаг

дурсгалын зүйл ихтэй бөгөөд эдгээрээс 781 зүйл нь

захиргааны нэгжтэй харьцуулахад Тува улс нь хамгийн

улсын хамгаалалтанд байдаг. Мөн улсын соёлын төв 3,

сүүлд бий болсон.Тэрхүү түүхийг сөхвөл Тану-Тува

музей 11 байдаг. Азийн зүрх гэгддэг бяцхан Туватай та

ард улс 1944 онд ЗХУ-д нэгдсэнээс эхлэлтэй.Тува улс

бүхэн танилцана уу.

зүүн Сибирийн өмнөд хэсэг болох Азийн хамгийн төв хэсэгт байрлалтай бөгөөд Монгол улс, Иркутск муж, Хакасийн БНУ, Буриадын БНУ, Алтайн БНУ болон Красноярск хязгаартай хиллэдэг. Газар нутгийн хэмжээ 168600км2, нийт 315.637 хүн амтай. Нийслэл нь Кызыл хот. Тува үндэстэн голлодог. Уламжлалт шашин нь бөө мөргөл бөгөөд энэ нь одоо ч тувачуудын соёл уламжлалд ихээхэн нөлөөлж байна.

16

NEAR NEWS Vol. 70

Азийн зүрх-Тувагийн Бүгд Найрамдах улс

Улсын байгалийн цогцолборт газар Убсунур Тус газар нь хэд хэдэн хэсгээс

бүрдэх бөгөөд олон төрлийн амьтан ургамалтай. Цагаан ирвэс, мануул, буга зэр эг амьтдаас гадна хар өрөвтас, хун зэрэг ховордсон шувууд нутагладаг.

The Association of Northeast Asia Regional Governments

17

Гишүүн орон нутагтай танилцацгаая. Саян нуруу

Саян нуруу нь өмнөд Сибирийн уулархаг бүс

юм. Уг нуруу нь зүүн ба баруун Саянд хуваагдах бөгөөд 600 км урт, 3121 метрийн өндөртэй баруун Саян нурууны дээд хэсэг нь тэгш, шовх хэлбэрийн нурууд дийлэнхийг эзлэх бөгөөд уул хооронд хөндийтэй. Зүүн Саяны урт 100 км өндөр, 3491 метр бүхий ердийн хэлбэртэй нуруу ба мөсөн хучлагатай.

Чадан хүрээ

Чадан хотоос 7 км зайд “Хүрээ“ нэртэй сүм байдаг. Энэ сүм

нь 19-р зууны сүүл үед баригдсан бөгөөд 1937 онд сүмийг нураан сүйтгэх үйл явдал болж байсан. 1999 онд Оросын Засгийн Газрын шийдвэрээр дахин сэргээсэн. Жил бүр амьд хөгжмийн наадам энд зохиогддог бөгөөд арга хэмжээнд оролцохоор дэлхийн өнцөг булан бүрээс хөгжимчид ирдэг.

18

NEAR NEWS Vol. 70

Азийн зүрх-Тувагийн Бүгд Найрамдах улс

Азийн зүрх-Тувагийн Бүгд Найрамдах улс

Хоомэй

Тувагаар аялагч гадаадын жуулчид,

эрдэмтэд тус улсын хөгжмийн талаар шагшин гайхдаг. Учир нь тус улсад өвөрмөц хөгжмийн жанр хөгжсөн.

Арцаан булш

1909 онд түр хугацаагаар Тувад

“Арцаан булш-1“ ,“Арцаан булш-2“ нь 2500 жилийн өмнөх буюу МЭӨ

амьдарч байсан Сибирийн үндэсний

8-9 р зууны үеийн томоохон дурсгалууд юм. “Арцаан-1“ булшнаас хаан

хөгжим судлаач Анохин “Бүх түрэг

хатны цогцос олдсон. Булшнаас хааныг дагалдсан нийт 15 цогцос ба 160

үндэстэн дундаас Тува хүмүүс дууг

гаруй морь олдсон байдаг. Мөн 19 килограмм гаруй жинтэй алт, эрдэнэс

гойд сайн дуулдаг“ гэсэн байдаг. Нийт

олдсон. Эдгээр олдворууд дунд эвхэрсэн ирвэсийн хэлбэртэй цул алт бий

Тува хүмүүсийн 95 хувь нь хөгжмийн

бөгөөд энэ нь алдарт Арцааны ирвэс юм. “Арцаан булш-2“-т хаан хатны

авьяастай. Ялангуяа хоомэйг өвөрмөц

цогцосноос гадна 19 килограммийн жинтэй алтан эдлэл хадгалаастай

арга барилаар дуулдаг бөгөөд үндэсний

байсан. Эдгээр олворууд эрт дээр үед Скифийн соёл ид хөгжиж байсныг

онцлог шинжийг тусгасан, үндэсний

илтгэнэ.

хөгжмийн өвөрмөц жанр болон хөгжсөн. Хоомэйг дуулахад хүйс, нутгийн ялгаа байхгүй бөгөөд Тувагийн бүх нутгаар дэлгэрэн тархсан.

Эртний Уйгурийн цайз

Домогт “Бур-Бажин“ цайз нь Тэрэ-Хол нуурын олон арлын нэгэн

дээр байдаг. Нутгийн хүмүүс уг цайзыг “Бур-Бажин“ буюу “Шавар гэр“ гэж нэрлэдэг. 240 метр урттай уг арлын ихэнхийг цайз эзэлнэ. Цайзын нурсан хана хэсэг нь 8 метр өндөр. 2007 онд Москва, Санкт-Пербург, Казань, Красноярск, Кызыл болон бусад хотоос ирсэн оюутнуудын оролцоотой эртний дурсгалт зүйлүүдийг олж илрүүлэх, цайзыг сэргээн босгох ажил хийгдэж байсан.

The Association of Northeast Asia Regional Governments

19

The Association of Northeast Asia Regional Governments

Зүүн хойд Азийн нутгийн захиргаадын Холбоо The Association of Northeast Asia Regional Governments

аяг. Кёнсанбүг муж, Пухан хот, Намгү Жигугну 394(Жигугдун 601) Пухан Техно парк 3 давхарт Х Утас. +82-54-223-2384 Факс. +82-54-223-2309 E-mail near@neargov.org Website www.neargov.org