DERS KITABI - 4
YABANCI DIL TÜRKÇE ÖĞRETIM SETI HARMONI TÜRKÇE DERS KITABI - 4 Hazırlayanlar Dr. Tuncay Öztürk Sezgin Akçay Mehmet Armağan Ersan Özmen Fatih Gülen Grafik Tasarım Recep Bulat Resimleme www.shutterstock.com Basım Yeri ve Yılı Romanya - 2019 ISBN
978-1-9115333-2-0
ISBN 978-1-911533-32-0 9
781911
533320
Bu kitabın tamamının ya da bir kısmının, kitabı yayınlayan şirketin önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır. Bu kitabın tüm hakları, E&H Global Ltd.’e aittir. All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the written permission of the Publisher. Bu kitabın hazırlanmasında Türk Dil Kurumunun hazırladığı Yazım Kılavuzu esas alınmıştır. Dil bilgisi konularında Prof. Dr. Zeynep Korkmaz'ın “Türkiye Türkçesi Grameri” kitabından faydalanılmıştır.
E&H Global Ltd. Juxon House, 100 St. Paul’s Churchyard EC4M 8BU, London, UK Tel: +44 020 31027366 | www.nevlisan.com | bilgi@nevlisan.com | info@nevlisan.com
Ön Söz Merhaba, Türkçe, bugün yaklaşık 12 milyon km2lik bir alanda 220 milyon nüfusun konuştuğu, kökleri tarihin en eski dönemlerine kadar uzanan, 600 bini aşkın söz varlığına sahip en yaygın ve en köklü dünya dillerinden biridir. Dünyanın hemen her bölgesinde öğretimi yapılan, bilimsel araştırmalara konu olan, dünya dillerine katkıda bulunan Türkçeyi öğrenmek, zannedildiği kadar zor değildir. Çünkü Türkçe genellikle yazıldığı gibi okunan, istisnaları fazla olmayan, sistematik ve kurallı bir dildir. Harmoni Türkçe Öğretim Seti, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenmek isteyen on iki ile on sekiz yaş ortaöğretim öğrencileri için hazırlanmıştır. Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Programı (CEFR) ve Amerikan Konseyi Yabancı Diller Öğretimi (ACTFL) Yeterlilik Kılavuzu’nda belirtilen kıstaslar göz önünde bulundurularak modern dil öğretim teknikleriyle hazırlanan bu set, Türkçeyi hızlı, kolay ve etkili bir şekilde öğretmeyi hedeflemektedir. Harmoni Türkçe Öğretim Seti hazırlanırken şu hususlara dikkat edilmiştir: • Dört temel becerinin bir arada geliştirilmesi amaçlanmıştır. • Dil bilgisi konuları, işlenen temayı pekiştirmek için ihtiyaç olan yerde verilmiştir. • Ünite içeriklerinin, öğrencilerin kendi dünyalarından, ilgi ve ihtiyaçlarına dönük, ayrıca işlevsel olmasına özellikle dikkat edilmiştir. • Öğrencilere dil hakkında teorik bilgi vermek yerine, öğrencilerin iletişim odaklı etkinlikler yoluyla dili kullanarak öğrenmeleri hedeflenmiştir. • Anlatımda, sistemli bir şekilde bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, kolaydan zora ve somuttan soyuta doğru yol izlenmiştir. • Birçok şeyi bir arada öğretmekten uzak durulmuş, bilinen kelimelerle yeni dil bilgisi yapıları, bilinen yapılarla da yeni kelimelerin öğretilmesi hedeflenmiştir. • Öğretimi etkili ve kalıcı hâle getirmek için kitaplar, görsel ve işitsel unsurlarla desteklenmiştir. • En iyi öğrenmenin uygulamalarla olacağı ilkesinden hareketle kitaplarda alıştırmalara sıkça yer verilmiştir. • Ders sunumlarında Türk kültürüne ait unsurlara yer verilmiş, kültür köşeleriyle bu unsurlar pekiştirilmiştir. • Ders kitapları sarmal yapıya göre oluşturulmuş, ilk kitapta genel hatlarıyla işlenen bazı temalara (konulara) bir sonraki kitapta da yer verilmek suretiyle hem bu temaların tekrarı hem de bu temaya ait yeni kelime ve kuralların kavratılması hedeflenmiştir. Harmoni Türkçe Öğretim Seti’nin Türkçeyi öğrenmek ve öğretmek isteyenlere faydalı olmasını ümit ediyoruz. Nevlisan Yayınları
3
İçindekiler ETKİNLİKLER
Kelimeler
Dil Bilgisi
İnsanları mutlu eden etkinlikler ve boş zaman etkinlikleri yeni yerler keşfetmek, aile ile vakit geçirmek, insanlara yardım etmek, origami yapmak, internet kullanmak...
Şimdiki zaman "-dır (-dir, -dur, -dür, -tır, -tir, -tur, -tür )" Hakan ve ailesi altı yıldır yaz tatilinde köye gidiyor.
Kelimeler
Dil Bilgisi
Meslekler terapist, sunucu, politikacı, aktör, muhabir, hâkim, moda tasarımcısı, muhasebeci, iş adamı, müzisyen...
İsim-fiil Ekleri "-mak (-mek)" Yarı zamanlı bir işte çalışmak istiyorum. Toplantıları organize etmek onun işi.
SEYAHAT
Kelimeler
Dil Bilgisi
Ders 1 İlginç Ulaşım Araçları
Ulaşım araçlarını niteleyici sıfatlar ücretsiz, ekonomik, kullanışlı, elektrikli, gürültülü, motorlu...
Sayfa 7 - 16
1. Ünite
Ders 1 Sizi Neler Mutlu Eder?
Ders 2 Nelere Vakit Ayırırsınız?
Değerlendirme Kültür Köşesi "Sohbet Geceleri" "Altın Günü" İŞ HAYATI
Sayfa 17 - 26
2. Ünite
Ders 1 Gelecekte Ne Olmak İstiyorsunuz?
Ders 2 Eleman Aranıyor
Değerlendirme
Sayfa 27 - 36
3. Ünite
Kültür Köşesi "Kaybolan Meslekler"
Ders 2 Seyahat
Değerlendirme Kültür Köşesi "Avrupayı Asya'ya Bağlayan Köprüler" TURİZM
Sayfa 37 - 46
4. Ünite
Ders 1 Popüler Turistik Mekânlar
Ders 2 Tatiliniz Nasıl Geçti?
Değerlendirme Kültür Köşesi "İstanbul'un Gözde Tarihî Eserleri"
4
HARMONI TÜRKÇE
Beceriler
Dinleme: İnsanı mutlu eden şeylerle ilgili diyalog dinleme Konuşma: Mutluluk hakkında konuşma Konuşma: Sevdiğimiz şeyler hakkında bir diyalog kurma Okuma: Hayatımızda bizim için değerli olan şeylerle ilgili bir metin okuma "Sevdiğimiz Şeyler" s. 10 Yazma: Sevdiğimiz şeyleri anlatan bir metin yazma “-dan beri (-den beri, -tan Şehir, insan, yemek, spor beri, -ten beri )” Konuşma: Boş zamanlarda yaptığımız etkinlikler ve ile ilgili sıfatlar Ayşe’nin babası 1980’den beri bunlara ayırdığımız zaman hakkında konuşma eğlenceli, turistik, modern, müzik ile uğraşıyor. Dinleme: İnternetin kullanımı ile ilgili bir diyalog dinleme nefis, baharatlı, popüler, Okuma: Boş zamanımızı değerlendirebileceğimiz yetenekli... Sıfat-fiil Ekleri etkinlikler hakkında bir metin okuma "-(y)an (-en)" "Alternatif Etkinlikler" s. 13 İnternet ile ilgili fiiller Alışveriş yapan kadın e-posta göndermek, Konuşma: Kamp, origami ve kuş gözlemciliği gibi boş Müzik dinleyen kişiler fotoğraf paylaşmak, müzik zaman etkinlikleri ile ilgili konuşma indirmek, sohbet etmek...
Beceriler
Konuşma: Mesleklerle ilgili diyalog kurma Konuşma: Başarılı ve başarısız olunabilecek meslekler ve nedenleri hakkında konuşma Dinleme: Farklı mesleklerde çalışan üç kişinin meslek hayatları ile ilgili bir metin dinleme "-ma (-me)" Mesleklerle ilgili fiiller Okuma: İş başvurusu ile ilgili bir diyalog okuma Çalışma saatlerimiz çeviri yapmak, haber 08.30 -17.00 arası. "İş ilanı" s. 21 toplamak, bestelemek, rol İş başvurusu için öz geçmişimi Yazma: E-posta yoluyla iş başvurusunda bulunma almak, liderlik etmek... göndermeyi unuttum. Okuma ve Konuşma: Gazetede yayınlanan iş ilanlarını okuma ve iş ilanları ile ilgili soru sorma ve cevaplama Karakter özellikleri "-(y)ış (-iş, -uş, -üş) sabırlı, tecrübeli, güler yüzlü, Onun işten ayrılış nedenini Yazma: İş başvuru formu doldurma sosyal... bilmiyorum. İşten çıkış saatimiz değişmiş.
Belirtili isim tamlaması Tamlayan eki: "-(n)ın, -(n)in, -(n)un, -(n)ün" Tamlanan eki: "-(s)ı, -(s)i , -(s)u , -(s)ü" otobüsün şoförü yolcunun çantası arabanın kırık kapısı turistlerin ilk tercihi
Uçak ve tren yolculuğu ile ilgili kelimeler pilot, pist, danışma, bagaj, vagon, hostes, peron, ray, bekleme salonu, kabin, gar, gişe, uçuş... Belirtisiz isim tamlaması koltuk numarası ulaşmak, inmek, tren bileti havalanmak, sıraya girmek, bilet ücreti rezervasyon yaptırmak, gümrük memuru yakalamak, kaçırmak...
Kelimeler Turistik mekânlar ile ilgili kelimeler çarşı, turist, antik şehir, hükümdar, piramit, tünel, gizli oda, hazine, kral, kraliçe, uygarlık, kule... Bazı zıt anlamlı kelimeler tenha-kalabalık, sade-gösterişli, yerliyabancı, modern-tarihî... Tatil etkinlikleri fotoğraf çekmek, tarihî eserleri görmek, tura katılmak, plajda güneşlenmek...
Dil Bilgisi Sıfat-fiil Ekleri -dık (-dik, -duk, -dük, -tık, -tik, -tuk, -tük) Gezdiğimiz müzeyi çok beğendik. Sen çektiğin fotoğrafları arkadaşlarına gösterdin mi? Onların aldıkları hediyelik eşyalar çok güzelmiş. Ek-fiilin görülen geçmiş zaman kipi -dı (-di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü) Hava, tatil boyunca güneşliydi. Tatil dönüşü çok yorgunduk. Havuz dün çok kalabalıktı.
Beceriler Okuma: Dünyanın farklı ülkelerindeki ilginç ulaşım araçları ile ilgili bir metin okuma "Sıra Dışı Ulaşım Araçları" s. 29 Konuşma: Yaşadığımız şehirdeki ulaşım araçları hakkında konuşma ve ilginç ulaşım araçları ile ilgili fikrini söyleme Dinleme ve yazma: Ulaşım aracı "Tuk tuk" hakkında bir metin dinleme ve paragraf yazma Konuşma: Seyahat, seyahatlerimizde tercih ettiğimiz ulaşım araçları ve seyahatte karşılaşabileceğimiz problemler hakkında konuşma Konuşma: Gişeden tren bileti alma Dinleme: Yolcuların seyahatte yaşadıkları problemlerle ilgili diyaloglar dinleme Okuma: Havalimanında yaşamak zorunda kalan bir yolcunun hikayesini anlatan filmin tanıtım yazısını okuma "Terminal" s. 33
Beceriler
Okuma: Turistler tarafından çokça ziyaret edilen yerlerle ilgili bir metin okuma "Dünyaca Ünlü Yerler" s. 38-39 Dinleme: Çin'in en meşhur yerlerinden biri olan "Yasak Şehir" hakkında bir diyalog dinleme Konuşma: Tatil yerleri ve tatil etkinlikleri hakkında konuşma Dinleme: Tatilcilerin tatillerini geçirdikleri yerlerle ilgili bir diyalog dinleme Konuşma: Tatil hazırlıkları ile ilgili öneride bulunma Okuma: Tatil tecrübelerinin anlatıldığı bir e-posta okuma Yazma: Tatil tecrübelerinin anlatıldığı bir e-posta yazma
İçindekiler KÜLTÜR
Kelimeler
Sayfa 47 - 56
5. Ünite
Ders 1 Milletlere Özgü Şeyler
Ders 2 Yemek Kültürü
Değerlendirme
Sayfa 57 - 66
6. Ünite
Kültür Köşesi "Kahve"
Sayfa 67 - 76
7. Ünite
Deyimler yok yok, canı çekmek, karnı zil çalmak, silip süpürmek...
Dinleme: Çeşitli ülke ve milletlere özgü şeylerle ilgili bir metin dinleme Konuşma: Kendi kültürüne ait kıyafet, spor, çalgı vb. şeyler hakkında konuşma Okuma: Ülkeler ve ülkelere özgü şeyler üzerine internet paylaşımları okuma "Kültürünü Paylaş" s. 50 Yazma : Millî kıyafet, spor veya çalgılarla ilgili bir metin yazma Konuşma: Ülkelere özgü yemekler hakkında konuşma, kendi mutfağına özgü yemekleri tanıtma Dinleme: Farklı ülkelerde çayın tüketilme biçimiyle ilgili bir metin dinleme Okuma: Türk yemek kültürü ile ilgili bir metin okuma "Türklerde Yemek Kültürü" s. 52 Yazma: Kendi yemek kültürünü tanıtıcı bir metin yazma Konuşma: Milletlerin yemek âdetleri ile ilgili karşılaştırma yapma
Beceriler
Kelimeler
Dil Bilgisi
Ders 1 Uyku
Uyku uyku ilacı, uyurgezer, şekerleme, uyanık, kâbus... kâbus görmek, şekerleme yapmak, uyuklamak, uykuya dalmak...
Edatlar "rağmen" Gürültüye rağmen nasıl uyuyabiliyorsun? Ben erken yatmama rağmen sabah geç kalktım.
İYİ ve KÖTÜ
Kelimeler
Dil Bilgisi
Ders 1 Bağımlılıklar
Bağımlılıklar kumar, alkol, yemek düşkünü, oyun tutkunu, internet bağımlısı, alkolik, tiryaki, kumarbaz, işkolik, alışveriş delisi, zaaf...
Ders 2 Beslenme
Ders 2 Suç
Değerlendirme Kültür Köşesi "Yeşilay" ZAMAN VE BİLİM
Ders 1 Geleceğin Dünyası
Sayfa 77 - 86
İnsan, şehir, hava ve yiyecekleri niteleyici sıfatlar güler yüzlü, sıcakkanlı, nazik... kozmopolit, turistik, modern, güzel... nemli, yağışlı, bunaltıcı... baharatlı, yağlı, nefis...
Beceriler
Yapım ekleri İsimden isim yapan ekler -lı (-li, -lu, -lü) -sız (-siz, -suz, -süz ) -cı (-ci, -cu, -cü, -çı, -çi, -çu, -çü) Fiilden isim yapan ekler -mış (-miş, -muş, -müş ) -kan (-ken, -gan, -gen ) -(y)ıcı (-ici, -ucu, -ücü ) Zarf-fiil Ekleri -(y)ıp (-ip, -up, -üp) Çocuklar, anne ve babasından izin alıp masadan kalktı. -madan (-meden) Yemeğin hepsini bitirmeden sofradan kalktı.
SAĞLIK
Değerlendirme Kültür Köşesi "Osmanlı'da Musikiyle Tedavi"
8. Ünite
Milliyetler Kanadalı, Japon, İskoç, Hint, Alman, Meksikalı, İtalyan, İspanyol...
Dil Bilgisi
Ders 2 Hayatı Kolaylaştıran Buluşlar
Değerlendirme Kültür Köşesi "El-Cezeri" "Hezarfen Ahmet Çelebi"
Konuşma: Uyku alışkanlığı üzerine konuşma Dinleme: Uyku problemi ile ilgili bir diyalog dinleme Okuma: Sağlıklı uyku üzerine bir metin okuma "Sağlıklı Bir Uykunun Anahtarları" s. 59 Konuşma: Uyku problemleri hakkında değerlendirilen anket üzerine konuşma Gıdalar Gereklilik kipi pasta, dondurma, ananas, -malı (-meli) Konuşma: Sağlıklı beslenme üzerine bir diyalog kurma brokoli, yoğurt, tereyağı, Bu kadar çok asitli içecek Konuşma: Sağlıklı ve uzun yaşam üzerine konuşma mercimek, pirinç, buğday... içmemelisin. Okuma: Sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmenin yolları ile ilgili bir yazı okuma Beslenme Gereklilik ve teklif ifade protein, mineral, vitamin, eden kelime ve kalıplar Okuma: Sağlıklı beslenme ile ilgili bir metin okuma "Sağlıklı Beslenme Üzerine Tavsiyeler" s. 62-63 asitli içecek, abur cubur, "gerekmek", "lazım", hazır gıda, öğün, porsiyon... "zorunda", "iyi olur"
Suç soygun, kundaklama, yankesicilik, rüşvet, adam kaçırma, cinayet, kapkaç... yankesici, soyguncu, kapkaççı, polis, hâkim, mahkûm, cezaevi, şüpheli, çalmak, kaçırmak, soymak, yakmak, öldürmek, yakalamak, firar etmek, yargılamak...
Beceriler
Zarf-fiil Ekleri -r ...maz (-r ...mez) Hırsız polisi görür görmez evin arka bahçesinden kaçtı.
Konuşma: Telefon kullanımı hakkında bir anket değerlendirme Dinleme: Nomofobi (Telefondan mahrum kalma korkusu) hakkında bir metin dinleme Okuma: İnsanların bağımlılıkları ve bunlardan kurtulma -(y)a... -(y)a, (-e... -e) yolları ile ilgili bir metin okuma Koşa koşa okula gitti. "Bağımlılıklardan Nasıl Kurtuldunuz?" s. 70 Yazma: Sosyal medya kullanımının hayatımıza etkisi -(y)ınca (-ince, -unca, hakkında bir paragraf yazma -ünce) Arkadaşım işlerini bitirince Dinleme: Suç ve suçlularla ilgili radyo haberleri dinleme bana haber verecek. Konuşma: Radyo haberleriyle ilgili bir diyalog kurma Okuma: Suç ve suçlularla ilgili hikâyeler okuma -dığında (-diğinde, "Suç Hikâyeleri" s. 72 -duğunda, -düğünde) Konuşma: Suç ve suçlularla ilgili hikâyeler hakkında Ben geldiğimde evde konuşma kimse yoktu.
Kelimeler
Dil Bilgisi
Geleceğin dünyası petrol, doğal gaz, güneş enerjisi, kaynak, otomatik pilot, sanal ortam, değiş tokuş, robot, bilim adamı, hastalık, tedavi... hayal etmek, kurmak, yetiştirmek, dönüştürmek, yaygınlaşmak...
Gelecek zamanın rivayeti Olumlu şekli -(y)acakmış (-ecekmiş) Gelecekte meyveler daha kısa sürede yetişecekmiş.
Beceriler
Okuma: Gelecekte insanları ve dünyayı bekleyen değişiklikler ile ilgili bir metin okuma "Geleceğin Dünyası" s. 78-79 Konuşma: Gelecek hakkında yapılan tahminlerle ilgili yorum yapma ve önerilerde bulunma Dinleme: Gelecekle ilgili bir diyalog dinleme ve not alma Olumsuzluk şekli -mayacakmış (-meyecekmiş) Konuşma: Hayatı kolaylaştıran buluşlar hakkında konuşma Alışverişte kağıt paralar Dinleme: Buluşlarla ilgili diyaloglar dinleme ve buluşlarla kıllanılmayacakmış. ilgili yapılan uyarıları not alma Buluşlar Okuma: Dört farklı buluşla ilgili tanıtıcı reklam yazıları saç kurutma makinesi, dikiş Soru şekli okuma makinesi, mutfak robotu, -(y)acak mıymış? (-ecek "Çok Amaçlı Tava", "Dijital Kumbara", "Temizlik Robotu", mikrodalga fırın, fermuar, miymiş?) "Podride" s. 82-83 kibrit, kumanda, tekerlek... Bilim adamları hastalıkların Yazma: Bir buluş tasarlayarak onun hakkında tanıtıcı metin pratik, kirli, şarjlı, elektrikli, tedavisini bulabilecekler yazma kullanışlı, çok amaçlı... miymiş?
DERS KITABI - 4
5
6
HARMONI TÜRKÇE
ETKİNLİKLER • • • • •
İnsanları mutlu eden şeyler "-dır, -den beri" Boş zaman etkinlikleri İnternetle ilgili etkinlikler Sıfat-fiil ekleri "-an"
1. ÜNİTE
7
1. Ünite 1. Ders
Sizi Neler Mutlu Eder?
1. Boşlukları aşağıdaki fiillerden uygun olanlarıyla doldurunuz. beslemek / yapmak / yemek / görmek / dinlemek / satın almak / yardım etmek / vakit geçirmek / almak / çalışmak
görmek 1. yeni yerler _______________ 2. aileyle / arkadaşlarla _______________ 3. müzik _______________ 4. evcil hayvan _______________ 5. sevilen bir işte _______________
6. 7. 8. 9. 10.
spor / egzersiz _______________ insanlara _______________ sınavdan yüksek not _______________ yeni şeyler _______________ lezzetli yemekler _______________
2. Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Resimdeki insanlar için mutluluk ne demektir? Söyleyiniz. 1
2
3
4
5
6
7
8
3. Taner ile Mehmet arasında geçen diyaloğu dinleyiniz. Taner’i mutlu eden şeyler nelerdir? Neden? Örnekteki gibi yazınız. 1.1 Onu mutlu eden şeyler film / müzik / oyun
Nedeni Çünkü müzik dinlemek ona problemlerini unutturuyor.
matematik / Türkçe / tarih bilgisayar / cep telefonu / kamera lokantalar / müzeler / parklar basketbol / futbol / yürüyüş cumartesi / pazar / pazartesi köpekler / kediler / kuşlar 4. Aşağıdaki soruları okuyunuz ve düşüncelerinizi sınıfta paylaşınız. 1. Bugün mutlu musunuz? Neden? 2. Mutluluk sizin için ne demektir? 3. Hayatınızdaki hangi küçük şeyler sizi mutlu eder? 4. Sizi en son ne güldürdü? 5. Kendinizi en mutlu hissettiğiniz yerler nerelerdir? 8
HARMONI TÜRKÇE
Sizi Neler Mutlu Eder?
1. Ünite 1. Ders
5. Aşağıdaki boşluklara uygun sıfatları yazınız. sempatik
komik
yorucu
sevimli
lezzetli turistik heyecanlı
tarihî
eğlenceli
popüler modern
yetenekli
baharatlı
tehlikeli
uysal
şirin
nefis
duygusal
lezzetli nefis baharatlı _________ _________ _________ yemek _________ _________ _________ spor _________ _________ _________ hayvan _________ _________ _________ film _________ _________ _________ şehir _________ _________ _________ şarkıcı 6. Aşağıdaki diyalogları kendinize göre tamamlayınız. Daha sonra diyalogları arkadaşlarınızla uygulayınız.
Diyalog 1: A : En sevdiğin yemek hangisi? B : En sevdiğim yemek ________________ A : ____________, nasıl bir yemek? B : O, ___________________________ bir yemek.
Diyalog 2: A : Evinde hangi hayvanı beslemek istersin? B : Evimde ___________ beslemek isterim. A : Neden? B : Çünkü __________________________________ _______________________________________ Diyalog 3: A : En çok hangi sporu yaparsın? B : En çok __________________________________ A : Haftada kaç kez bu sporu yaparsın? B : ____________________________________ _________________________________ Diyalog 4: A : En son tatilini hangi şehirde yaptın? B : En son tatilimi ______________ yaptım. A : Orası nasıl bir şehir? B : _______________________________________ A : O şehrin neleri hoşuna gitti? B : ________________________________________ ________________________________________
DERS KITABI - 4
9
1. Ünite 1. Ders
Sizi Neler Mutlu Eder?
Sevdiğimiz Şeyler Benim en sevdiğim şey klasik arabamız. 1970 model, parlak kırmızı renge sahip, deri koltuklu, üstü açık klasik bir araba. Trafikte herkesin dikkatini çekiyor. İlk aldığımız zaman çok kötü durumdaydı. Babam boş zamanlarının çoğunu bu araba ile geçirdi. Parçalarını değiştirdi ve boyadı. Eski model bir araba olduğu için bazen bozuluyor. Arabayı babam kendisi tamir ediyor. On sekiz yaşıma girdiğimde babam arabayı bana verecek. Mustafa Ben en çok evcil hayvanımızı seviyorum. O, çok akıllı ve oyunsever bir köpek. Yavru iken onu hayvan barınağından aldık. Şimdi dört yaşında. Bir yaşına kadar onu evde besledik. Fakat üç yıldır bahçedeki kulübede yaşıyor. Onu dışarı almak zorunda kaldık çünkü kardeşimin kedisi ile pek anlaşamıyor. Onlar evde sürekli etrafı dağıtıp eşyaları kırıyor. Köpeğimiz geçen yıl annemin çok sevdiği antika bir vazoyu kırdı. Mary (Meri) Benim en sevdiğim şey aile albümlerimiz. Babam 1980'den beri her yıl için bir albüm hazırlamış. Fakat 1989 ve 1990 yıllarına ait albümler yok. Bir yangında bu iki yıla ait albüm tamamen yanmış. Çok üzücü bir durum. Şimdi albümlerimizi özel bir dolapta saklıyoruz. Ara sıra albümdeki fotoğraflara bakıp geçmiş günleri anıyoruz. Bence albümlerin hayatımızdaki yeri daha farklı. Fatma Ben şehirde yaşıyorum ama şehir yaşamını sevmiyorum. Bu yüzden beni en çok köy hayatı mutlu ediyor. Benim köyüm ormanın içinde, küçük ve şirin bir köy. Altı yıldır yaz tatilinde köye gidiyoruz. Köyün havası daha temiz ve insanlar daha sıcakkanlı. Köyde her yer yemyeşil. Hakan
7. a. “Sevdiğimiz Şeyler” adlı metni dinleyiniz ve okuyunuz. 1.2
b. Aşağıdakileri metne göre eşleştiriniz. 1. Fatma’nın en sevdiği şey 2. Mary’nin en sevdiği şey 3. Hakan’ın en sevdiği şey 4. Mustafa’nın en sevdiği şey
a. köy b. bilgisayarı c. evi ç. aile albümleri d. klasik arabaları e. evcil hayvanı
c. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
1. Mustafaların nasıl bir klasik arabası var? _______________________________________ 2. Mary’nin evinde hangi evcil hayvanlar var? Onlar anlaşabiliyor mu? _______________________________________ 3. Fatma'nın koleksiyonundaki 1989 ve 1990 yılları na ait albümlere ne oldu? _______________________________________ 4. Hakan kaç yıldır yaz tatilinde köye gidiyor? _______________________________________ 8. Siz de en çok sevdiğiniz şeylerden biri hakkında defterinize kısa bir metin yazarak sınıfta okuyunuz.
“-dır (-dir, -dur, -dür, -tır, -tir, -tur, -tür )” Eylemin devam ettiği süreyi söylerken kullanılır. Örnekler: üç gündür iki aydır on yıldır
beş saattir yirmi dakikadır altı senedir
Mary’nin köpeği üç yıldır bahçedeki kulübede yaşıyor. Hakan ve ailesi altı yıldır yaz tatilinde köye gidiyor.
“-dan beri (-den beri, -tan beri, -ten beri )” Eylemin başlama zamanını söylerken kullanılır. Örnekler: perşembeden beri 2012'den beri geçen haftadan beri saat üçten beri ocaktan beri akşamdan beri Fatma'nın babası 1980’den beri müzik ile uğraşıyor.
10
HARMONI TÜRKÇE
Nelere Vakit Ayırırsınız?
1. Ünite 2. Ders
1. a. “25 Yılda” başlıklı yazıyı okuyunuz.
25 YILDA Günlük 2 saat internette gezinen biri, 760 gün harcar.
Günlük 30 dakika egzersiz yapan birinin 190 günü egzersizle geçer.
Günlük 2,5 saat televizyon seyreden biri, hayatından 950 günü televizyona verir.
Günlük 45 dakika müzik dinleyen birinin yaklaşık 285 günü müzik dinlemeye gider.
Günlük 1,5 saat akıllı telefon kullanan birinin 570 günü akıllı telefonla geçer.
Günlük 1 saat alışveriş yapan biri, 380 gününü bu işe ayırır.
b. Yukarıdaki yazıda bahsedilen etkinlikler için siz günde ne kadar zaman ayırıyorsunuz? Söyleyiniz.
2. a. Elif interneti genellikle ne için kullanıyor? Dinleyiniz ve kutucukları işaretleyiniz. 1.3
1 Elektronik posta göndermek, okumak için ✓ ___ ___ Araştırma yapmak için ___ Haberleri takip etmek için ___ Kişisel sayfa hazırlamak için ___ Resim / video / fotoğraf paylaşmak için ___ Yazıları tercüme etmek için ___ Alışveriş yapmak için ___ Video / müzik indirmek için ___ Arkadaşlarıyla sohbet etmek için ___ Oyun oynamak için
b. Siz yukarıdaki etkinlikleri ne kadar sık yaparsınız? Numaralandırınız.
1. Sık sık
2. Bazen
3. Nadiren
4. Hiç DERS KITABI - 4
11
1. Ünite 2. Ders
Nelere Vakit Ayırırsınız?
3. a. Aşağıdaki metni dinleyiniz ve okuyunuz. 1.4
Alternatif Etkinlikler
Kuş Gözlemciliği popüler bir hobidir. Hayvanları seven insanlar bu etkinlikten hoşlanabilir. İhtiyacınız olan şeyler kaliteli bir dürbün ve fotoğraf makinesidir. Biraz sabır isteyen bir uğraştır. Çünkü bu hobiyle uğraşanlar bazen dakikalarca hareketsiz beklerler.
Origami Japonca bir kelimedir. “ori”
kâğıt, “gami” katlamak demektir. Bu uğraşta kâğıtlar ile canlı ve cansız varlıkların figürleri yapılır. Bunun için sadece kâğıt yeterlidir. Makas ya da yapıştırıcı kullanmak gerekmez. Çok kolaydır. Çocuklar bile kolaylıkla öğrenebilir.
Kamp yapmak şehir hayatından sıkılan,
sessiz bir ortamda ve açık havada vakit geçirmek isteyenler için ideal bir etkinliktir. Temiz hava, yeşil ortam, kuş sesleri... İhtiyacınız olan şeyler kamp çadırı, uyku tulumu, yiyecek-içecek, ateş ve kişisel eşyalarınız. Sonra kamp yapmaya hazırsınız.
b. Aşağıdaki cümleleri metne göre doğru “D” veya yanlış “Y” şeklinde değerlendiriniz.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
c. Aşağıdaki etkinlikleri yapmak için nelere ihtiyaç vardır? Yazınız.
( ( ( ( ( (
) Kuş gözlemciliği hayvanlardan korkanlar için uygun bir etkinliktir. ) Kuş gözlemciliği popüler bir hobidir. ) Origamide kâğıttan figürler yapılır. ) Origami zor bir uğraştır. ) Kamp açık havada yapılır. ) Kamp, şehir hayatından sıkılanlar için güzel bir etkinliktir.
Kamp
Origami
çadır
12
ç. Bu etkinliklerden hangisini yaparak vakit geçirmek istersiniz? Neden?
HARMONI TÜRKÇE
Kuş Gözlemciliği
1. Ünite 2. Ders
Nelere Vakit Ayırırsınız?
4. Diyaloglarda konuşan insanlar aşağıdaki mekânların hangisinde vakit geçiriyor olabilirler? Yazınız. mağaza
internet kafe
park
kafe
spor salonu
sinema
kuaför
müze
lunapark
Diyalog 1: ____________ A: Sohbet ederken bir şeyler içmek ister misiniz? B: Evet. Bir fincan çay ve bir sütlü kahve lütfen! A: Elbette efendim. Hemen getiriyorum. Diyalog 2: ____________ A: Gerçekten çok yoruldum. Egzersize daha fazla devam edemeyeceğim. B: Bugünlük bu kadar yeter o zaman. Haydi, duş alalım ve çıkalım. Diyalog 3: ____________ A: Film nasıldı? Beğendin mi? B: Bence çok kötü bir filmdi. Verdiğimiz paraya değmedi. A: Aynı fikirdeyim. Diyalog 4: ____________ A: Şu kıyafetlere bak. Ne kadar güzel! B: Bunlarda indirim de varmış. Haydi deneyelim.
Sıfat-fiil Ekleri Sıfat-fiiller aldıkları belli başlı eklerle fiillerden türerler ve cümlede bir sıfat gibi görev yaparlar. Fiil kökenli olmaları dolayısıyla kendilerinde zaman bildirme, dönüşlülük, edilgenlik, olumsuzluk gösterme özellikleri de bulur.
-an (-en) Geçişli ve geçişsiz tek ve çok heceli fiillerden sıfatlar türeten ve bir işi yapanı gösteren ad olarak da kullanılan çok işlek bir sıfat-fiil ekidir: gezen, gören, işiten... Örnekler: 1. Çocuk futbol oynuyor. futbol oynayan çocuk
5. “25 Yılda” ve “Alternatif Etkinlikler” adlı metinleri inceleyiniz. Sıfat-fiil eki almış fiilleri bularak örnekteki gibi yazınız ve eklerin altını çiziniz. 25 Yılda internette gezinen
Alternatif Etkinlikler hayvanları seven
2. Adam araba sürüyor. araba süren adam 3. Otobüs durakta bekliyor. durakta bekleyen otobüs 4. Kız gitar çalıyor. gitar çalan kız
DERS KITABI - 4
13
1. Ünite
Değerlendirme
1. a. Aşağıdaki metni okuyunuz.
Tabiat Meraklılarına Olağanüstü güzelliklere sahip Türkiye, zengin bir bitki ve hayvan varlığına sahiptir. Türkiye coğrafi konumu, iklimi, toprak ve su kaynakları gibi farklı ekolojik değerler taşır. Ayrıca kuşların göç yolları üzerinde bulunması sebebiyle hayvan varlığı bakımından zengin bir çeşitlilik gösterir. Türkiye, birçok hayvan türünün ana vatanı olarak bilinir. Örneğin alageyiğin ana vatanı Akdeniz Bölgesi, Sülün’ün ana vatanı ise Samsun ve civarıdır. Türkiye’de 120 civarında memeli, 400 civarında kuş, 130 civarında sürüngen, 300 civarında balık türü bulunmaktadır. Maalesef 15 memeli türü, 46 kuş, 18 sürüngen, 5 kurbağa türü yok olma tehlikesi altındadır. Üç kıta arasında doğal bir köprü olmasının da etkisiyle, Anadolu Yarımadası, dünyada benzerine az rastlanan bir bitki çeşitliliğine sahiptir. Avrupa kıtasının tümünde bitki türlerinin sayısı yaklaşık 12.000 kadar olmasına rağmen, bugün Türkiye’ de tespit edilmiş bitki türü sayısı hemen hemen bu sayıya yaklaşmıştır. Bunun 3000 civarındaki kısmı, sadece Türkiye’ye özgü türlerdir. b. Aşağıdaki kelimeleri sözlük anlamlarıyla eşleştiriniz.
1. doğal 2. iklim
a. Bir kimsenin veya bir şeyin bir yerdeki durumu veya duruş biçimi, pozisyon b. Yeryüzünün herhangi bir yerinde hava olaylarına bağlı olarak gerçekleşen etkilerin uzun yılların ortalamasına dayanan durumu c. Ortak özellikleri olan bireylerin tamamı, cinslerin ayrıldığı bölüm ç. Doğada rastlandığı gibi, doğaya uygun olan, doğa güçlerine, kurallarına uyan, tabii d. Belli bir kimsede, şeyde veya türde bulunan, öze, has, mahsus
3. özgü 4. konum
5. tür
c. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
1. Alageyiğin ana vatanı neresidir? _______________________________________________________________________________________ 2. Türkiye’de kaç adet kuş türü tespit edilmiştir? _______________________________________________________________________________________ 3. Türkiye’ye özgü, yaklaşık ne kadar bitki türü vardır? _______________________________________________________________________________________ 4. Türkiye’de kaç adet balık türü bulunmaktadır? _______________________________________________________________________________________ 5. Avrupa kıtasında yaklaşık kaç adet bitki türü vardır? _______________________________________________________________________________________ 14
HARMONI TÜRKÇE
Değerlendirme 2. Cümleleri aşağıdaki sıfatlardan uygun olanlarıyla tamamlayınız.
yorucu / tarihî / komik / lezzetli / eski / sevimli / popüler / eğlenceli popüler 1. Tarkan'ı severim. O ____________ bir şarkıcıdır. 2. İstanbul _____________ bir şehirdir. 3. Döner çok ________________ bir yemektir. 4. Evcil hayvanımın adı Pamuk. Pamuk beyaz renkli _____________ bir kedidir. 5. Basketbol _____________ bir spordur. 6. Kemal Sunal'ın filmleri gerçekten ____________ İzlerken beni güldürüyor. 7. Komşumuzun ____________ bir arabası var. 8. Fotoğraf çekmek ____________ bir hobidir.
3. Aşağıdaki boşlukları “-dır (-dir)” veya “-dan beri (-den beri)” eklerinden uygun olanıyla doldurunuz.
tan beri 1. Sabah__________ çalışıyorum. Çok yoruldum. 2. Üç hafta__________ seni görmedim. 3. Pazartesi__________ internete girmedim. 4. Saat dokuz__________ otobüs bekliyor. 5. Bir saat__________ televizyon seyrediyor. 6. 2011’__________ her yaz Ankara’ya gidiyoruz. 7. Amcam on yıl__________ İstanbul’da yaşıyor. 8. Dört ay__________ yağmur yağmadı. 9. Ben onu geçen yıl__________ tanıyorum. 10. Dün__________ onunla görüşmedim. 11. Nisan__________ bu lokantada garsonum. 12. Onların arabası bir hafta__________ bozuk.
4. Aşağıdaki cümleleri “-an (-en)” sıfat-fiil ekini kullanarak tek cümle şeklinde yazınız. 1. Bir kişi sandalyede oturuyor. O, Türkçe öğretmeni. Sandalyede oturan kişi Türkçe öğretmeni. _______________________________________ 2. Öğrenci sınavı bitirdi. O, dışarı çıktı. _______________________________________ 3. Bardak masadan düştü. Bardak kırıldı. _______________________________________ 4. Bazı insanlar hayvanları sever. Onlar evlerinde hayvan beslerler. _______________________________________ 5. Çocuk bisiklet sürüyor. O benim kardeşim. _______________________________________ 6. Bazı insanlar büyük şehirlerde yaşar. Onlar daha çok para harcarlar. _______________________________________ 7. Bazı insanlar çok kitap okur. Onlar çok şey bilirler. _______________________________________
1. Ünite
5. Renkli harflerle verilen şifreli kelimeleri bulunuz ve Elif’in ağabeyinin internette ne yaptığını yazınız. Merhaba. Benim adım Elif. Bugün günlerden cumartesi ve evdeki herkes bir şeyler ile meşgul. Ben müzik dinliyorum. Annem, elbise ütülüyor. Ablam, egzersiz yapıyor. Dedem, kitap okuyor. Ninem, televizyon seyrediyor. Erkek kardeşim, ödevlerini yapıyor. Ağabeyim ise internette
Cümlenin parçalarını birleştirerek mesajı bulunuz. H N
U
C
A
A
Ğ
I
Z
.
K
A M
B
İ
Z
B
U
F
T
A
P
A
S
O
P
A Y
Anahtar İfadeler 1. Ders: Sizi Neler Mutlu Eder? arkadaş edinmek, hayvan beslemek, insanlara yardım etmek, müzik dinlemek, seyahat etmek, arkadaşlarla vakit geçirmek baharatlı, duygusal, eğlenceli, heyecanlı, komik, lezzetli, modern, nefis, popüler, sempatik, sevimli, şirin, tarihî, tehlikeli, turistik, uysal, yetenekli, yorucu
2. Ders: Nelere Vakit Ayırırsınız? televizyon seyretmek, egzersiz yapmak, alışveriş yapmak, müzik dinlemek, internette gezinmek, oyun oynamak elektronik posta, etkinlik, fotoğraf, haber, hobi, kamp, kişisel sayfa, kuş gözlemciliği, origami, resim, uğraş, video internet kafe, kafe, kuaför, lunapark, mağaza, müze, park, sinema, spor salonu
DERS KITABI - 4
15
BIR ATASÖZÜ B
Sorma kişinin as
IR DEYIM
lını, sohbetinden
Sözü sohbeti ye rind
bellidir.
e
KÜLTÜR KÖŞESİ
SOHBET GECELERİ Geleneksel sohbet toplantıları erkeklerin bir araya geldikleri toplantılardır. Bu toplantıların genel amacı iş dışında kalan zamanı eğlenerek ve sohbet ederek değerlendirmektir. Toplantılara katılanların sayısı 5-30 arasında değişir. Sohbet grubu, bir başkan veya ekip tarafından organize edilir. Toplantılar üyelerin evlerinde sıra ile yapılır. Toplantılar için çoğunlukla perşembe, cuma veya cumartesi günü seçilir. Akşam saatlerinde başlayan toplantılar gece yarısına doğru sona erer. Sohbet toplantılarında spor, siyaset, sağlık, ekonomi gibi günlük yaşama dair her konuda konuşmalar olur. Sohbetlerin yanı sıra halk müziği, halk dansları, eğlenceli oyunlar ve ziyafetlerle sohbetler renklendirilir.
ALTIN GÜNÜ Altın günü; bayanların zamanlarını değerlendirmek, birbirleriyle dertleşip rahatlamak, eğlenmek ve birikim yapmak amacıyla eskiden beri düzenledikleri geleneksel bir etkinliktir. Altın gününün kendine has kuralları vardır. Altın gününün yapılacağı evde günün o saati erkeklerin eve girmesine kesinlikle izin verilmez. Altın gününü organize edecek bir kişi belirlenir. Bu kişi genelde grubun en sosyal, bilgili ve yaşça büyük kişisi olur. Hangi hafta kimin evinde toplanılacağı istişare ya da kura ile belirlenir. Sohbet, el işleri ve ev yapımı yiyecekler bu günün vazgeçilmezleridir. Doyasıya yenilir, içilir ve sohbet edilir. Günün sonunda kararlaştırılan miktardaki altın veya para o gün ev sahipliği yapan kişiye verilir.
16
HARMONI TÜRKÇE