DERS KITABI
DERS KITABI - 3
YABANCI DIL TÜRKÇE ÖĞRETIM SETI YAĞMUR TÜRKÇE DERS KITABI - 3 Hazırlayanlar Dr. Tuncay Öztürk Sezgin Akçay Mehmet Armağan Ersan Özmen Fatih Gülen Grafik Tasarım Recep Bulat Resimleme www.shutterstock.com Basım Yeri ve Yılı Romanya - 2019 ISBN
978-1-9115334-2-9
ISBN 978-1-911533-42-9 9
781911
533429
Bu kitabın tamamının ya da bir kısmının, kitabı yayınlayan şirketin önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır. Bu kitabın tüm hakları, E&H Global Ltd.’e aittir. All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the written permission of the Publisher. Bu kitabın hazırlanmasında Türk Dil Kurumunun hazırladığı Yazım Kılavuzu esas alınmıştır. Dil bilgisi konularında Prof. Dr. Zeynep Korkmaz’ın “Türkiye Türkçesi Grameri” kitabından faydalanılmıştır.
E&H Global Ltd. Juxon House, 100 St. Paul’s Churchyard EC4M 8BU, London, UK Tel: +44 020 31027366 | www.nevlisan.com | bilgi@nevlisan.com | info@nevlisan.com
Ön Söz Merhaba, Türkçe, bugün yaklaşık 12 milyon km2lik bir alanda 220 milyon nüfusun konuştuğu, kökleri tarihin en eski dönemlerine kadar uzanan, 600 bini aşkın söz varlığına sahip en yaygın ve en köklü dünya dillerinden biridir. Dünyanın hemen her bölgesinde öğretimi yapılan, bilimsel araştırmalara konu olan, dünya dillerine katkıda bulunan Türkçeyi öğrenmek, zannedildiği kadar zor değildir. Çünkü Türkçe genellikle yazıldığı gibi okunan, istisnaları fazla olmayan, sistematik ve kurallı bir dildir. Yağmur Türkçe Öğretim Seti, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenmek isteyen on iki ile on sekiz yaş ortaöğretim öğrencileri için hazırlanmıştır. Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Programı (CEFR) ve Amerikan Konseyi Yabancı Diller Öğretimi (ACTFL) Yeterlilik Kılavuzu’nda belirtilen kıstaslar göz önünde bulundurularak modern dil öğretim teknikleriyle hazırlanan bu set, Türkçeyi hızlı, kolay ve etkili bir şekilde öğretmeyi hedeflemektedir. Yağmur Türkçe Öğretim Seti hazırlanırken şu hususlara dikkat edilmiştir: • Dört temel becerinin bir arada geliştirilmesi amaçlanmıştır. • Dil bilgisi konuları, işlenen temayı pekiştirmek için ihtiyaç olan yerde verilmiştir. • Ünite içeriklerinin, öğrencilerin kendi dünyalarından, ilgi ve ihtiyaçlarına dönük, ayrıca işlevsel olmasına özellikle dikkat edilmiştir. • Öğrencilere dil hakkında teorik bilgi vermek yerine, öğrencilerin iletişim odaklı etkinlikler yoluyla dili kullanarak öğrenmeleri hedeflenmiştir. • Anlatımda, sistemli bir şekilde bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, kolaydan zora ve somuttan soyuta doğru yol izlenmiştir. • Birçok şeyi bir arada öğretmekten uzak durulmuş, bilinen kelimelerle yeni dil bilgisi yapıları, bilinen yapılarla da yeni kelimelerin öğretilmesi hedeflenmiştir. • Öğretimi etkili ve kalıcı hâle getirmek için kitaplar, görsel ve işitsel unsurlarla desteklenmiştir. • En iyi öğrenmenin uygulamalarla olacağı ilkesinden hareketle kitaplarda alıştırmalara sıkça yer verilmiştir. • Ders sunumlarında Türk kültürüne ait unsurlara yer verilmiş, kültür köşeleriyle bu unsurlar pekiştirilmiştir. • Ders kitapları sarmal yapıya göre oluşturulmuş, ilk kitapta genel hatlarıyla işlenen bazı temalara (konulara) bir sonraki kitapta da yer verilmek suretiyle hem bu temaların tekrarı hem de bu temaya ait yeni kelime ve kuralların kavratılması hedeflenmiştir. Yağmur Türkçe Öğretim Seti’nin Türkçeyi öğrenmek ve öğretmek isteyenlere faydalı olmasını ümit ediyoruz. Nevlisan Yayınları
DERS KITABI - 3
3
Sayfa 42 - 47
Ders 27-30
Sayfa 34 - 41
Ders 21-26
Sayfa 26 - 33
Ders 15-20
Sayfa 20 - 25
Ders 11-14
Sayfa 14 - 19
Ders 7-10
Sayfa 6 - 13
Ders 1-6
İçindekiler
4
1. Ders 2. Ders 3. Ders 4. Ders 5. Ders 6. Ders
Her Gün Neler Yaparsınız? Zeynep’in Bir Günü Her Akşam Kitap Okurum Boş Zamanlarında Neler Yaparsın? Bisiklet Sürmeyi Sever misin? Ne Tür Hobilerin Var? Oyun & Eğlence Değerlendirme
7. Ders 8. Ders 9. Ders 10. Ders
Ne Gibi Yetenekleriniz Var? Neler Yapabilirsin? Engelsiz Yetenekler Penguenler Uçabilir mi? Oyun & Eğlence Değerlendirme
11. Ders 12. Ders 13. Ders 14. Ders
Okulunuzda Yüzme Havuzu Var mı? Yeni Okulum Çok Çalışmam Lazım Ülkemizde Eğitim Oyun & Eğlence Değerlendirme
15. Ders 16. Ders 17. Ders 18. Ders 19. Ders 20. Ders
Kaç Yaşında İlkokula Başladın? Onlar İstanbul'da Yaşadılar Ne Zaman Oldu? Ne Zaman Olmuş? Bir Kulüp: Birçok Başarı Hayat Hikâyesi Oyun & Eğlence Değerlendirme
21. Ders
Ne Tür Televizyon Programları Seyredersiniz? Kim, Ne Seyrediyor? Nasıl Bir İzleyicisiniz? Ne Tür Filmlerden Hoşlanırsınız? Üç Kıtada Çekilen Film: Selam Bir Film Seyrettim Oyun & Eğlence Değerlendirme
22. Ders 23. Ders 24. Ders 25. Ders 26. Ders
27. Ders 28. Ders 29. Ders 30. Ders
YAĞMUR TÜRKÇE
Kelimeler
Dil Bilgisi
Beceriler
Her gün yapılan rutin eylemler, boş zaman etkinlikleri, sevilensevilmeyen eylemler, hobiler
Geniş zaman (olumluolumsuz ve soru şekilleri); genel durum bildiren kelimeler; -mayı (-meyi) sevmek / -maktan (-mekten) hoşlanmak kalıpları
Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduklarını anlama ve arkadaşıyla uygulama şeklinde dinleme, okuma ve konuşma etkinlikleri; resimlere bakarak cümle kurma şeklinde konuşma etkinlikleri Dinleme: Dinlediklerini tekrar etme, yazdıklarını dinleyerek kontrol etme ve dinlediklerini anlamaya yönelik dinleme etkinlikleri Yazma: Dil bilgisi kurallarına göre cümle kurma; resimlere bakarak boşluk doldurma, eksik cümleleri tamamlama, dinleyerek yazdıklarını kontrol etme, örnek metinden faydalanarak kısa metin oluşturma şeklinde yazma etkinlikleri
Kelimeler
Dil Bilgisi
Beceriler
Bazı yetenekleri ve özel becerileri karşılayan kelimeler
Yeterlik fiili geniş zaman (olumlu olumsuz ve soru şekilleri)
Dinleme & Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduklarını anlama ve arkadaşıyla uygulama şeklinde dinleme, okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Dinlediğini anlamaya yönelik etkinlikler Yazma: Dil bilgisi kurallarına göre cümle kurma; resimlere bakarak boşluk doldurma ve eksik cümleleri tamamlama şeklinde yazma etkinlikleri
Kelimeler
Dil Bilgisi
Beceriler
Okul hayatı ve eğitim öğretimle ilgili temel kelime ve kavramlar
Gereklilik kipinin "lazım" ve "zorunda olmak" şeklinde kullanımları
Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduğunu anlama, duyduklarını tekrar etme ve arkadaşıyla uygulama şeklinde okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Dinlediklerini anlamaya, tekrar etmeye ve yazdıklarını kontrol etmeye yönelik dinleme etkinlikleri Yazma: Örnek metinden hareketle paragraf yazma şeklinde yazma etkinlikleri
Kelimeler
Dil Bilgisi
Beceriler
Biyografi yazmak için gerekli olan, insanların hayatındaki önemli olayları karşılayan kelimeler ve bazı ünlü kişiler ile bunların hayat hikâyeleri
Görülen geçmiş zaman ve duyulan geçmiş zaman (olumlu - olumsuz ve soru şekilleri)
Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduklarını anlama, tekrar etme ve arkadaşıyla uygulama şeklinde okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Yazdıklarını kontrol etme ve dinlediklerini anlamaya yönelik dinleme etkinlikleri Yazma: Dil bilgisi kurallarına göre cümle kurma ve örnek metinden faydalanarak kısa metin oluşturma şeklinde yazma etkinlikleri
Kelimeler
Dil Bilgisi
Beceriler
Televizyon programları, bunların vakti, saati "-an (-en) sıfat-fiil eki ve özellikleri ile ile "-ken" zarf-fiil eki film türleriyle ilgili kelimeler
Kelimeler Dil Bilgisi Geleceğe Dair Planların Neler? "-dıktan (-dikten) Ne Yapmak İstiyorsunuz? sonra" ve "-madan Mezun Olduktan Sonra Ne Yapacaksınız? Gelecekte yapılması (-meden) önce" zarfistenen veya planlanan fiil ekleri ile gelecek Gelecek Planlarım işler, hayaller, planlar zaman (olumlu Oyun & Eğlence - olumsuz ve soru Değerlendirme şekilleri)
Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduklarını anlama, tekrar etme ve arkadaşıyla uygulama şeklinde okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Resimlere bakarak yazdıklarını kontrol etme ve dinlediklerini anlamaya yönelik dinleme etkinlikleri Yazma: Dil bilgisi kurallarına göre cümle kurma, eksik cümleleri tamamlama ve örnek metinden faydalanarak kısa metin oluşturma şeklinde yazma etkinlikleri
Beceriler Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduğunu anlama, duyduklarını tekrar etme ve arkadaşıyla uygulama şeklinde okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Dinlediklerini anlamaya ve tekrar etmeye yönelik dinleme etkinlikleri Yazma: Dil bilgisi kurallarına göre cümle kurma, cümle tamamlama ve öğrenilenleri kullanarak ucu açık cümleler kurma şeklinde yazma etkinlikleri
İçindekiler
Sayfa 80 - 85
Ders 53-56
Sayfa 74 - 79
Ders 49-52
Sayfa 68 - 73
Ders 45-48
Sayfa 62 - 67
Ders 41-44
Sayfa 56 - 61
Ders 37-40
Sayfa 48 - 55
Ders 31-36
Kelimeler 31. Ders 32. Ders 33. Ders 34. Ders 35. Ders 36. Ders
Ulaşım Araçları Hangi Ulaşım Aracını Tercih Edersiniz? Ankara'ya İlk Otobüs Saat Kaçta? Tatilinizi Nerede Geçirmek İstersiniz? Hiç Gittiniz mi? Nereye Gideceksiniz? Oyun & Eğlence Değerlendirme
37. Ders 38. Ders 39. Ders 40. Ders
Hava Nasıl? İklim Şehrinizin İklimi Nasıldır? Şehrinizin En Sıcak Ayı Hangisi? Oyun & Eğlence Değerlendirme
41. Ders 42. Ders 43. Ders 44. Ders
Doğal Afetler Dünya'nın İklimi Değişirse... Hayatta Kalanlar Yağmur Yağdığı Zaman Şemsiye Kullanırız Oyun & Eğlence Değerlendirme
45. Ders 46. Ders 47. Ders 48. Ders
İletişim Araçları Gazete Okur musunuz? Yarın Kar Yağacakmış! Manşetlerde Neler Var? Oyun & Eğlence Değerlendirme
49. Ders 50. Ders 51. Ders 52. Ders
Telefonu Kim İcat Etti? Ampul Ne Zaman İcat Edildi? Hayatımızı Kolaylaştıran Buluşlar Modern Çağın Bazı İcatları Oyun & Eğlence Değerlendirme
53. Ders 54. Ders 55. Ders 56. Ders
Kültürü Oluşturan Unsurlar Bizim Kültürümüzde... Farklı Kültürler İnançlar Oyun & Eğlence Değerlendirme
Dil Bilgisi
Beceriler
Ulaşım araçları, tatil, tatil (yolculuk) "-arak (-erek)" hazırlıkları, tatil mekânları ve tatillerde zarf-fiil eki yapılan bazı etkinlikler
Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduklarını anlama ve arkadaşıyla uygulama şeklinde okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Dinlediklerini tekrar etme, yazdıklarını kontrol etme ve dinlediklerini anlamaya yönelik dinleme etkinlikleri Yazma: Dil bilgisi kurallarına göre cümle kurma, eksik cümleleri tamamlama, sorularla yönlendirerek kısa metin oluşturma şeklinde yazma etkinlikleri
Kelimeler
Beceriler
Dil Bilgisi
İklim ve hava durumunu açıklayan kelimeler; mevsim ve Sıfatlarda ay isimleri ile bunlarla derecelendirme ilgili temel kelime ve soru kalıpları
Dinleme & Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduklarını anlama ve arkadaşıyla uygulama şeklinde dinleme, okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Dinlediğini anlamaya yönelik etkinlikler Yazma: Resimlerden ve örnek metinlerden faydalanarak benzerini yazma şeklinde yazma etkinlikleri
Kelimeler
Dil Bilgisi
Beceriler
Doğal afetler, bunların özellikleri ve afetler sırasında yapılabilecekler
"-dığı (-diği) zaman" ve "-ınca(-ince)" zarf- fiil ekleri
Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduklarını anlama ve arkadaşıyla uygulama şeklinde okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Dinlediklerini anlamaya ve yazdıklarını kontrol etmeye yönelik dinleme etkinlikleri Yazma: Dil bilgisi kurallarına göre cümle kurma ve eksik cümleleri tamamlama şeklinde yazma etkinlikleri
Kelimeler
Dil Bilgisi
Beceriler
Geçmişten günümüze kullanılagelen iletişim araçları ve bunların kullanım alanları
Gelecek zamanın rivayeti
Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduklarını anlama ve arkadaşıyla uygulama şeklinde okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Yazdıklarını kontrol etme ve dinlediklerini anlamaya yönelik dinleme etkinlikleri Yazma: Dil bilgisi kurallarına göre cümle kurma, eksik cümleleri tamamlama ve karışık kelimelerden cümle kurma şeklinde yazma etkinlikleri
Kelimeler
Dil Bilgisi
Beceriler
Tarihteki önemli mucitler ve bunların icatları; günümüzde kullanılan önemli teknolojik icatlar
Edilgen çatılı fiiller
Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduklarını tekrar etme ve arkadaşıyla uygulama şeklinde okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Dinlediklerini tekrar etme ve duyduklarını işaretleme şeklinde dinleme etkinlikleri Yazma: Dil bilgisi kurallarına göre cümle kurma ve tablodan yararlanarak cümle kurma ve örnek metinden faydalanarak kısa metin oluşturma şeklinde yazma etkinlikleri
Kelimeler
Dil Bilgisi
Beceriler
Şimdiki zamanın rivayeti
Okuma & Konuşma: Doğru okuma, okuduğunu anlama, duyduklarını tekrar etme ve arkadaşıyla uygulama ve açık uçlu soruları cevaplama şeklinde okuma ve konuşma etkinlikleri Dinleme: Dinlediklerini anlamaya, tekrar etmeye ve yazdıklarını kontrol etmeye yönelik dinleme etkinlikleri Yazma: Örnek metinden hareketle paragraf yazma şeklinde yazma etkinlikleri
Kültürü oluşturan değerler ve bunlarla ilgili temel kelime ve kavramlar
DERS KITABI - 3
5
1.
Her Gün Neler Yaparsınız?
Ders
1. a. Aşağıdaki kelime veya kelime gruplarıyla resimleri eşleştiriniz.
a. b. c. ç.
kahvaltı etmek arkadaşlarla buluşmak telefonda konuşmak kalkmak
d. e. f. g.
duş almak ders çalışmak diş fırçalamak okula gitmek
h. ı. i. j.
alışveriş yapmak ziyaret etmek uyumak okuldan dönmek
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
b. Dinleyiniz ve kontrol ediniz. 1.1
2. Tabloda belirtilen vakitlerde neler yaparsınız? Yazınız. sabah Kahvaltı ederim.
öğle - öğleden sonra
3. a. Aşağıdakilerden hangilerini her gün yaparsınız? İşaretleyiniz. ()
Arkadaşlarımı ziyaret ederim. Televizyon seyrederim. Alışveriş yaparım. Duş alırım.
Dişlerimi fırçalarım. Ödev yaparım. Kitap okurum. İnternete girerim.
b. Yukarıdakilerden başka her gün yaptığınız iki etkinlik de siz yazınız.
_____________________________________________ _____________________________________________ 6
YAĞMUR TÜRKÇE
akşam
2.
Zeynep’in Bir Günü
Ders
1. a. Aşağıdaki metni dinleyiniz ve okuyunuz. 2.1 Merhaba, benim adım Zeynep. Ben on yedi yaşındayım. Öğrenciyim. Ben genellikle saat 07.00’de kalkarım. Önce elimi yüzümü yıkar sonra elbiselerimi giyerim. Saat 07.15'te kahvaltı ederim. Kahvaltıdan sonra dişlerimi fırçalarım ve okula gitmek için evden çıkarım. Ben okula servis ile gider gelirim. Saat 07.40’da okul servisi evimizin önüne gelir ve ben servise binerim. Yaklaşık 20 dakika sonra okula varırız. Bizim okulumuzda dersler saat 08.10’da başlar, 13.30’da biter. Dersler bittikten sonra ben tekrar servisle evime dönerim. Evde ilk önce öğle yemeğimi yerim. Yemekten sonra biraz dinlenirim. Müzik dinlerim ve internete girerim. Daha sonra ödevlerimi yaparım ve ders çalışırım. Genellikle erken yatarım ve erken kalkarım. Hiçbir zaman okula geç kalmam. Hep zamanında okulda olurum. Hafta sonlarım çok güzel geçer. Hafta sonlarında biraz geç kalkarım. Cumartesi günleri kahvaltıdan sonra arkadaşlarımla buluşurum. Onlarla bazen gezerim bazen de sinemaya giderim. Akşama doğru da akrabalarımı ziyaret ederim. Pazar günleri genellikle dışarı çıkmam. Ev işlerinde anneme yardım ederim. Pazar günlerinde bol bol kitap okurum. Boş vaktim olursa biraz da televizyon seyrederim.
b. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
1. Zeynep sabahları saat kaçta kalkar? _______________________________________ 2. Zeynep okula ne ile gider? _______________________________________ 3. O, öğle yemeklerini nerede yer? _______________________________________ 4. Zeynep okuldan sonra neler yapar? _______________________________________ 5. Zeynep sinemaya kimlerle gider? _______________________________________ 6. Zeynep hangi gün annesine yardım eder? _______________________________________
c. Zeynep bir günde sırasıyla neler yapar? Aşağıdaki cümleleri metne göre sıralayınız. Okuldan döner. Elbiselerini giyer. Okula gider. Öğle yemeği yer. Kahvaltı eder.
Dişlerini fırçalar. 1 Kalkar. Ödevlerini yapar. Yatar. Dinlenir.
YA SİZ? Okula nasıl gidersiniz? Öğle yemeklerini nerede yersiniz? Saat kaçta yatarsınız / kalkarsınız? Hafta sonları ne yaparsınız? DERS KITABI - 3
7
3.
Her Akşam Kitap Okurum
Ders
GENİŞ ZAMAN
Geniş zaman, geçmişten geleceğe uzanan geniş bir zaman kesimindeki oluş ve kılışları içine alır. 1
2
Ben her akşam yarım saat kitap okurum.
3
Boş zamanlarımda bazen müzik dinlerim.
A. Olumlu
Geniş zamanın olumlu şekli fiillere "-r, -ar (-er), -ır (-ir, -ur, -ür)" ekleri getirilerek yapılır. Kurallar: 1. Sesli harfle biten fiillerden sonra “-r” gelir. okur / oynar -r yer / yürür 2. Ünsüz ile biten birden fazla heceli fiillerden sonra “-ır, -ir, -ur, -ür” gelir. çalışır / konuşur a, ı -ır öğrenir / görür e, i -ir -ur o, u ö, ü -ür 3. Tek heceli fiillerden sonra “-ar, -er” gelir. açar / sever a, ı, o, u -ar seçer / sorar e, i, ö, ü -er Not: Aşağıdaki tek heceli fiiller bu kurala uymaz: alır, bilir, bulur, durur, gelir, görür, kalır, olur, ölür, sanır, varır, verir, vurur gelmek Ben gelirim Sen gelirsin O gelir Biz geliriz Siz gelirsiniz Onlar gelirler
okumak okurum okursun okurs okuruz okursunuz okurlar
Örnekler: Biz okuldan sonra gezeriz. Siz genellikle erken kalkarsınız. 8
YAĞMUR TÜRKÇE
4
Hafta sonları dedemle balık tutarım.
Her gün ders çalışırım.
B. Olumsuzluk
Geniş zamanın olumsuzluk şekli "-ma (-me / -maz, -mez)" olumsuzluk ekleri ile yapılır. Kural: a, ı, o, u e, i, ö, ü
-ma / -maz -me / -mez
gelmek Ben gelmem Sen gelmezsin O gelmez Biz gelmeyiz Siz gelmezsiniz Onlar gelmezler Örnekler: Ben pop müzik dinlemem. O, hiç tenis oynamaz.
okumak okumam okumazsın okumaz okumayız okumazsınız okumazlar
C. Soru
Geniş zamanın soru şekli "mı (mi, mu, mü)" soru ekiyle yapılır. Kural: a, ı e, i
mı mi
gelmek Ben gelir miyim? Sen gelir misin? O gelir mi? Biz gelir miyiz? Siz gelir misiniz? Onlar gelirler mi?
o, u ö, ü
mu mü
okumak okur muyum? okur musun? okur mu? okur muyuz? okur musunuz? okurlar mı?
Örnekler: Sen boş zamanlarında futbol oynar mısın? O, sabahları parkta yürür mü?
4.
Boş Zamanlarında Neler Yaparsın? 1. Aşağıdaki boşlukları uygun kelimelerle doldurunuz.
okumak / seyretmek / çözmek / çalmak / sürmek / oynamak / gezmek / dinlemek / yapmak / çekmek 1. 2. 3. 4. 5.
film __________ 6. seyretmek futbol __________ 7. bisiklet __________ 8. kitap __________ 9. bulmaca __________ 10.
müzik __________ fotoğraf __________ gitar __________ piknik __________ arkadaşlarla _______
Ders
3. Aşağıdaki fiillere geniş zaman eki getiriniz. ar yaz_____ bak_____ kal_____ gel_____
anlat_____ getir_____ görüş_____ oku_____
öde_____ yürü_____ ayrıl_____ konuş_____
4. Aşağıdaki kelimelerle geniş zamanlı cümleler kurunuz. 1. sabahları / babam / okumak / gazete Babam sabahları gazete okur. _____________________________________ 2. çözmek / boş zamanlarımda / bulmaca / ben _____________________________________ 3. kalkmak / sabahları / erken / sen _____________________________________ 4. buraya / hafta sonları / gelmek / biz _____________________________________ 5. hoşlanmak / basketboldan / siz _____________________________________ 5. Aşağıdaki altı çizili fiillerin olumsuzunu yazınız.
2. a. Aşağıdaki diyaloğu dinleyiniz ve okuyunuz. 4.1
Merve : Boş zamanlarında neler yaparsın Songül? Songül : Ben boş zamanlarımda genellikle kitap okurum veya müzik dinlerim. Sen neler yaparsın? Merve : Ben boş zamanlarımda film seyrederim. Songül : Sık sık sinemaya gider misin? Merve : Hayır, sinemaya sık gitmem. Genellikle evde film izlerim. b. Benzer diyaloglar kurunuz.
GENEL DURUM BİLDİREN İFADELER her zaman, daima sık sık, genellikle bazen, ara sıra nadiren
asla, hiçbir zaman
Not: “asla, hiçbir zaman,” ifadeleri sadece olumsuz cümlelerde kullanılır.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Ben çok konuşurum. Sen sinemaya gelirsin. O, akşamları çalışır. Biz müzik dinleriz. Siz spor yaparsınız. Onlar kahve severler.
konuşmam _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________
6. Aşağıdaki cevaplara uygun sorular yazınız. Sabahları erken kalkar mısın? 1. ____________________________________ Evet, sabahları erken kalkarım. 2. ____________________________________? Hayır, kışın tatil yapmam. 3. ____________________________________? Evet, arkadaşlarım beni ziyaret eder. 4. ____________________________________? Hayır, onlar asla işe geç kalmazlar. 5. ____________________________________? Evet, hafta sonu alışveriş yaparız. Örnekler: Akrabalarımı sık sık ziyaret ederim. Ahmet her sabah meyve suyu içer. Onlar genellikle futbol oynarlar. Onlar nadiren basketbol oynarlar. Boş zamanlarımda bazen kitap okurum bazen müzik dinlerim. Not: -ler (-lar) eki zaman zarfları ile kullanıldığında “her” anlamı verir. hafta sonları (her hafta sonu) pazarları - pazar günleri (her pazar) sabahları (her sabah) yaz tatillerinde (her yaz tatilinde) DERS KITABI - 3
9
5.
Bisiklet Sürmeyi Sever misin?
Ders
1. Dinleyiniz ve tekrar ediniz. 5.1 1
2
erken kalkmak
3
şarkı söylemek
6
7
satranç oynamak
4
yemek yapmak 8
sırada beklemek
5
bulaşık yıkamak
fotoğraf çekmek
9
yüzmek
10
balık tutmak
origami yapmak
2. a. Aşağıdaki diyaloğu dinleyiniz ve okuyunuz. 5.2
A : Bisiklet sürmeyi sever misin? B : Evet, çok severim. A : Başka nelerden hoşlanırsın? B : Yüzmekten ve satranç oynamaktan hoşlanırım. A : Balık tutmaktan hoşlanır mısın? B : Hayır, balık tutmaktan hoşlanmam. A : Hobilerin neler? B : Fotoğraf çekmek ve origami yapmak.
b. Benzer diyaloglar kurunuz.
3. Emre, kendini ve ablasını anlatıyor. Emre'nin konuşmasını dinleyiniz ve aşağıdaki soruları cevaplayınız. 5.3 Emre
Ablası
1. Kaç yaşında? 2. Hangi okulda okuyor? 3. Neleri sever? 4. Nelerden hoşlanmaz? 5. Boş zamanlarında neler yapar?
-mayı (-meyi) sevmek a, ı, o, u e, i, ö, ü
-mayı sevmek -meyi sevmek
Ben futbol oynamayı severim / sevmem. Ben müzik dinlemeyi severim / sevmem. O, şarkı söylemeyi sever / sevmez.
10
YAĞMUR TÜRKÇE
-maktan (-mekten) hoşlanmak a, ı, o, u e, i, ö, ü
-maktan hoşlanmak -mekten hoşlanmak
Ben yemek yapmaktan hoşlanırım / hoşlanmam. Ben şarkı söylemekten hoşlanırım / hoşlanmam. O, müzik dinlemekten hoşlanır / hoşlanmaz.
6.
Ne Tür Hobilerin Var?
Ders
1. Resimlere bakınız ve örnekteki gibi cümleler kurunuz. 1
2
3
6
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
7
4
8
5
9
balık tutmayı severim. Ben ______________________ Ahmet _________________________________ Onlar __________________________________ Ayşe ___________________________________ Ben ____________________________________ Siz ____________________________________ Sen ____________________________________ O _____________________________________ Ben ____________________________________ Can ve Metin ____________________________
10
sever
hoşlanır
sevmez
nefret eder
2. Aşağıdaki e-postayı okuyunuz ve kendi hakkınızda benzer bir e-posta yazınız. Yeni İleti
Alıcı:
Cc
Bcc
Konu:
Merhaba. Benim adım Hakan. Ben öğrenciyim ve on altı yaşındayım. Cumhuriyet Lisesinde okuyorum. Ben boş zamanlarımda basketbol oynarım. Çünkü basketbolu çok severim. En sevdiğim basketbolcu Enes Kanter. O şimdi NBA’de oynuyor. Benim sınıf arkadaşlarım futbolu çok severler ama ben futbolu sevmem. Benim diğer hobilerim internete girmek ve müzik dinlemek. Ben gerçekten müziği çok severim. Benim bir gitarım var. Ben her akşam gitar çalarım ve şarkı söylerim. Peki sen nelerden hoşlanırsın veya hoşlanmazsın? Senin ne tür hobilerin var? Lütfen yaz ve bana gönder. Tekrar görüşmek üzere... Hoşça kal. Hakan Bayrak / İzmir
Gönder
Kaç yaşındasın? sun? Hangi okulda okuyor ler yaparsın? Boş zamanlarında ne Ne tür hobilerin var? rkıcı / sporcu kim? En sevdiğin aktör / şa
DERS KITABI - 3
11
1-6.
Oyun & Eğlence
Ders
Resimlere bakarak kelime gruplarındaki boşlukları doldurunuz. Sonra kelimeleri bulmacaya yazarak bulmacayı tamamlayınız.
1
1. 2. 3. 4.
alışveriş yapmak __________ diş __________ __________ gitmek ziyaret __________
5. 6. 7. 8.
__________ çalışmak __________ almak __________ buluşmak __________ etmek
1
2
A
2
L
3
I Ş
5
V
3
6
E 7
R İ
4
Ş 4
8
5
6
7
8
Anahtar İfadeler Günlük rutin işler: yatmak / kalkmak / yemek / içmek / kahvaltı etmek / duş almak / diş fırçalamak / okula gitmek / okuldan dönmek... Her gün neler yaparsın? Yemek yerim, su içerim, uyurum... Saat kaçta kalkarsın? Saat 07.00’de kalkarım. Sabahları kahvaltı eder misin? Evet, ederim. / Hayır, etmem. Boş zamanlarında ne yaparsın? Boş zamanlarımda kitap okurum, müzik dinlerim, sinemaya giderim. 12
YAĞMUR TÜRKÇE
her zaman, genellikle, bazen, nadiren, hiçbir zaman yüzmek / balık tutmak / satranç oynamak bisiklet sürmek... Bisiklet sürmeyi sever misin? Evet, severim. Hayır, sevmem. Ne yapmayı seversin? Futbol oynamayı severim. Ne yapmaktan hoşlanırsın? Ben müzik dinlemekten hoşlanırım. Bulaşık yıkamaktan nefret ederim. Ne tür hobilerin var? Fotoğraf çekmek, balık tutmak gibi hobilerim var.
1-6.
Değerlendirme 1. Aşağıdaki boşlukları uygun kelimelerle doldurunuz.
fotoğraf / bisiklet / satranç / origami / bulmaca / balık / enstrüman / dil 1. 2. 3. 4.
satranç oynamak __________ __________ çalmak __________ sürmek __________ öğrenmek
5. 6. 7. 8.
Derslerimiz saat 15.00’te biter. Dişlerimi fırçalayıp yatarım. Eve dönerim. Kahvaltı ederim. Sabah erken kalkarım. Servis ile okula giderim. Yemekten sonra biraz ders çalışırım. Ailemle akşam yemeği yeriz.
3. Aşağıdaki fiillere örnekteki gibi geniş zaman eki getirerek fiilleri tekrar yazınız. Fiil Olumlu 1. dinlemek : dinler ____________ 2. oynamak : ____________ 3. görmek : ____________ 4. yemek : ____________ 5. yürümek : ____________ 6. oturmak : ____________
Olumsuz dinlemez ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________
4. Aşağıdaki cümlelerdeki geniş zamanlı fiillerin mastar hâllerini örnekteki gibi yazınız.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
oynamak Ben futbol oynarım. __________ Ayşe, saçlarını tarar. __________ Öğrenciler sınıfta şarkı söylerler. __________ Metin lavaboda dişlerini fırçalar. __________ Okulumuzda dersler erken başlar. __________ Annem telefonda konuşur. __________
5. Aşağıdaki soruları örnekteki gibi geniş zaman kullanarak cevaplayınız. 1. 2. 3. 4. 5.
6. Aşağıdaki insanlar boş zamanlarında ne yapar? Resimlerin altına örnekteki gibi birer cümle yazınız.
__________ çekmek __________ tutmak __________ çözmek __________ yapmak
2. Aşağıdaki cümleleri gün içindeki oluş sırasına göre numaralandırınız. a. b. c. ç. d. 1 e. f. g.
Ders
Aylin ve arkadaşları pazar günleri ne yaparlar? Onlar film izlerler. ____________________________ (film izlemek) Nesrin Hanım sabahları ne yapar? ________________________ (parkta yürümek) Özlem cumartesi günleri ne yapar? ___________________________ (kursa gitmek) Mesut hafta sonları ne yapar? ________________________ (evde dinlenmek) Sen derslerden sonra ne yaparsın? ________________________ (futbol oynamak)
1
Mustafa
2
Serhat
Mustafa, boş zamanlarında gitar çalar. 1. _______________________________________ 2. _______________________________________
3
Nilay
4
Mert
3. _______________________________________ 4. _______________________________________ 7. Tablodaki kelime veya kelime gruplarını kullanarak Pelin ve Mert hakkında örnekteki gibi cümleler yazınız. 1 2 3 4 5 6
Etkinlik türü balık tutmak şarkı söylemek bisiklet sürmek erken kalkmak bulaşık yıkamak yüzmek
Pelin sevmez çok sever sevmez nefret eder hoşlanır hiç sevmez
Mert sever hoşlanmaz hoşlanır çok sever nefret eder hoşlanır
Pelin, balık tutmayı sevmez. 1. _______________________________________ Mert, balık tutmayı sever. _______________________________________ 2. _______________________________________ _______________________________________ 3. _______________________________________ _______________________________________ 4. _______________________________________ _______________________________________ 5. _______________________________________ _______________________________________ 6. _______________________________________ _______________________________________ DERS KITABI - 3
13
7.
Ne Gibi Yetenekleriniz Var?
Ders
1. a. Aşağıdaki resimlerle cümleleri eşleştiriniz.
14
1
2
3
4
5
6
Ayşe, ressam. O çok güzel tablolar yapabilir. Kenan, ata binebilir. Mert, yetenekli bir çocuk. O, paten kayabilir. Fatih’in müziğe ilgisi var. O, gitar çalabilir ve şarkı söyleyebilir. Ali, yüksekten korkmaz. O, paraşütle atlayabilir. Örümcek Adam, bir süper kahraman. O, yüksek binalara tırmanabilir. O, sirkte çalışıyor. İp üstünde yürüyebilir.
7
a. b. c. ç. d. e. f.
b. Dinleyiniz ve kontrol ediniz. 7.1
2. Aşağıdaki etkinlikleri siz yapabilir misiniz? Kendinize göre uygun kutucuğu işaretleyiniz. ()
3. a. Aşağıdaki diyaloğu dinleyiniz ve okuyunuz. 7.2
Kolaylıkla Belki yapayapabilirim. bilirim. İp üstünde yürüyebilirim. Gitar çalabilirim. Resim yapabilirim. Ata binebilirim. Basketbol oynayabilirim. Şarkı söyleyebilirim. Binalara tırmanabilirim. Paraşütle atlayabilirim. Paten kayabilirim. Araba sürebilirim.
Ayhan : Neler yapabilirsin Ayhan? Bekir : Ben gitar çalabilirim ve şarkı söyleyebilirim. Senin yeteneklerin neler? Ayhan : Ben araba sürebilirim, paraşütle atlayabilirim.
b. Benzer diyaloglar kurunuz.
YAĞMUR TÜRKÇE
Kesinlikle yapamam.
8.
Neler Yapabilirsin?
Ders
1. a. Aşağıdaki diyaloğu dinleyiniz ve okuyunuz. 8.1
Okan : Okulda gelecek hafta yetenek yarışması olacak. Haberin var mı? Mert : Hayır, yeni duydum. Okan : Ben bu yarışmaya katılmak istiyorum. Mert : Ne gibi yeteneklerin var? Okan : Ben paten kayabilirim ve ellerimin üzerinde yürüyebilirim. Mert : Ata binebilir misin? Okan : Hayır, ata binemem ama bisiklet sürebilirim. Bisikletle akrobatik hareketler yapabilirim. Mert : Bunlardan başka özel bir yeteneğin var mı? Okan : Evet, taklit yeteneğim var. İnsanların konuşmalarını taklit edebilirim. Senin neye ilgin var? Mert : Benim müziğe ilgim var? Okan : Piyano çalabilir misin? Mert : Hayır, piyano çalamam ama saz çalabilirim. Okan : Şarkı söyleyebilir misin? Mert : Evet, şarkı söyleyebilirim. Sesim güzeldir. Okan : Peki, resim çizebilir misin? Mert : Hayır, resim çizemem. Okan : Başka ne yapabilirsin? Mert : Yemek pişirebilirim. Benim yemeklerim harika olur.
YETERLİK FİİLİ
Yeterlik fiili, temel fiilin gösterdiği eyleme gücü yetme, başarma anlamları kazandırır.
A. Geniş Zamanın Olumlu Şekli
Temel fiile "-(y)a (-e)" ekinden sonra "bil-" fiili getirilerek yapılır. oynamak Ben oynayabilirim Sen oynayabilirsin O oynayabilir Biz oynayabiliriz Siz oynayabilirsiniz Onlar oynayabilirler Kural: a, ı, o, u e, i, ö, ü
-(y)abilir -(y)ebilir
Örnekler: Ben ata binebilirim. O, gitar çalabilir. Siz şarkı söyleyebilirsiniz.
yüzmek yüzebilirim yüzebilirsin yüzebilir yüzebiliriz yüzebilirsiniz yüzebilirler
b. Kim ne yapabilir? Diyaloğa göre işaretleyiniz. (3) Okan
Mert
Bisiklet sürebilir. Ata binebilir. Paten kayabilir. Saz çalabilir. Piyano çalabilir. Yemek pişirebilir. Resim çizebilir. Şarkı söyleyebilir. Elleri üzerinde yürüyebilir. Taklit yapabilir. 2. Aşağıdaki cümleleri yeterlik fiilinin Geniş zaman şekline göre tamamlayınız.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
abilirim. Ben Türkçe konuş______________ Sen bilgisayar kullan______________ O, yemek pişir______________ Biz şarkı söyle______________ Siz resim yap______________ Onlar araba sür______________ Ayşe elbise ütüle______________ Sen paten kay______________
3. Aşağıdaki kelimelerle örnekteki gibi anlamlı cümleler kurunuz. 1. gitar / onlar / çalmak Onlar gitar çalabilirler. ______________________________________ 2. ip üstünde / yürümek / ben ______________________________________ 3. hızlı / koşmak / biz ______________________________________ 4. ata / binmek / sen ______________________________________ 5. ağaca / Ahmet / tırmanmak ______________________________________ 6. oynamak / tenis / siz ______________________________________ DERS KITABI - 3
15
9.
Engelsiz Yetenekler
Ders
1. a. Aşağıdaki metinleri dinleyiniz ve okuyunuz. 9.1 Ayşe Işık / Türkiye
Ayşe Işık, kollarını bir kazada kaybetti. Fakat o günlük hayatta birçok şeyi ayakları ile yapabiliyor. Ayakları ile bilgisayar kullanabiliyor. Bardağı ayağı ile tutabiliyor ve çayını içebiliyor. Kitabın sayfalarını ayağı ile çevirebiliyor. Ayakları ile çatal ve kaşık tutabiliyor, yemeğini kendisi yiyebiliyor. Odasını toplayabiliyor. Elbiselerini ayakları ile katlayabiliyor. Telefonlara cevap verebiliyor ve arkadaşlarını telefon ile arayabiliyor. Onun en büyük yeteneği ise resim yapmak. O çok yetenekli bir ressam. Ayakları ile harika resimler yapabiliyor. Ezra Frech / ABD
Ezra, protez bacak kullanıyor. Fakat bu Ezra için problem değil. Çünkü o normal insanlar gibi spor yapabiliyor, koşabiliyor, karate yapabiliyor. Futbol ve basketbol oynayabiliyor. Engeller üzerinden atlayabiliyor. O aynı zamanda iyi bir yüzücü. Ezra çok iyi yüzebiliyor. b. Aşağıdaki cümleler kimle ilgilidir? Cümlelerin başına Ezra için "E", Ayşe için "A" yazınız.
16
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
( ( ( ( ( ( ( (
) Protez bacak kullanıyor. ) Kollarını bir kaza sonucu kaybetti. ) Normal insanlar gibi spor yapabiliyor. ) Çok yetenekli bir ressam. ) İyi bir yüzücü. Çok iyi yüzebiliyor. ) Harika resimler yapabiliyor. ) Futbol ve basketbol oynayabiliyor. ) Ayakları ile çatal ve kaşık tutabiliyor, yemeğini kendisi yiyebiliyor.
c. Ayşe, ayakları ile neler yapabilir? Aşağıdaki kelimeleri kullanarak birer cümle yazınız.
bilgisayar / bardak / elbise / arkadaş / oda / kitap
Bilgisayar kullanabilir. 1. __________________________________ 2. __________________________________ 3. __________________________________ 4. __________________________________ 5. __________________________________ 6. __________________________________
YAĞMUR TÜRKÇE
YETERLİK FİİLİ B. Geniş Zamanın Olumsuz Şekli
Yeterlik fiilinin, geniş zaman olumsuz şekli "-(y)a (-e)" eki ile "-ma (-me) / -maz (-mez)" olumsuzluk eklerinin bir araya getirilmesiyle yapılır. Kural: a, ı, o, u e, i, ö, ü
-(y)ama / -(y)amaz -(y)eme / -(y)emez
oynamak Ben oynayamam Sen oynayamazsın O oynayamaz Biz oynayamayız Siz oynayamazsınız Onlar oynayamazlar
yüzmek yüzemem yüzemezsin yüzemez yüzemeyiz yüzemezsiniz yüzemezler
2. Aşağıdaki cümleleri olumsuz yapınız. 1. Ben resim çizebilirim. Ben resim çizemem. ____________________________________ 2. Sen bilgisayar kullanabilirsin. ____________________________________ 3. O, Türkçe konuşabilir. ____________________________________ 4. Biz futbol oynayabiliriz. ____________________________________ 5. Siz paten kayabilirsiniz. ____________________________________ 6. Onlar ağaca tırmanabilirler. ____________________________________ 7. Ben ip üstünde yürüyebilirim. ____________________________________ 8. Sen yemek pişirebilirsin. ____________________________________ 9. O, bisiklet sürebilir. ____________________________________