จดหมายข่าวโครงการหลวง กุมภาพันธ์ 2561

ปที่ 26 ฉบับที่ 2 ประจําเดือน กุมภาพันธ 2561

วันที่ 13 มกราคม 2561 พลเอก อนันตพร กาญจนรัตน รัฐมนตรี วาการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมัน่ คง ของมนุษย และ บริษัท ปตท.จํากัด (มหาชน) ไดมาตรวจเยีย่ มชุมชนและรับฟงสรุปการดําเนิน งาน ภายใตโครงการความรวมมือระหวางมูลนิธิ โครงการหลวง และ บริษทั ปตท. จํากัด (มหาชน) ณ หมูบานขุนยะ ปากลวย ตําบลบานหลวง อําเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม ตรวจเยี่ยม ศูนยการเรียนรูช มุ ชนและแลกเปลีย่ นการเรียนรู ดานการพัฒนาชุมชน งานพัฒนาเกษตรกรชาวเขา และเยี่ยมชมโรงแปรรูปและการจัดการผลผลิต

1

ที่บริหารจัดการชุมชนหมูบานหนองหลม ตําบลบานหลวง อําเภอจอมทอง จังหวัด เชียงใหม พรอมรับรับฟงบรรยายและแลก เปลี่ยนความรูกับผูนําชุมชน

ขาวทั่วไป NEWS UPDATE

วันที่ 11 มกราคม 2561 มูลนิธโิ ครงการหลวง ไดรบั มอบรางวัล “Best Innovation 2018” จาก มร.จอหน คริสตี้ ประธานกรรมการบริหาร เทสโก โลตัสเนือ่ งดวย มูลนิธิโครงการหลวงไดดําเนินงานภายใตการเปนผูประกอบการที่คิด พัฒนานวัตกรรมเพือ่ ตอบโจทยความตองการของผูบ ริโภคยุคใหมในงาน การประชุมคูค า ประจําปของเทสโกโลตัส ณ ศูนยประชุมแหงชาติสริ กิ ติ ิ์ กรุงเทพมหานคร

วันที่ 18-23 มกราคม 2561 มูลนิธโิ ครงการหลวง รวมกับศูนยการคาเซ็นทรัลพลาซา จ.ระยอง จัดงาน Royal Project Strawberry Festival 2018 @ CentralPlaza Rayong ภายใตชื่อกิจกรรมวา “จากยอดดอยสูชายฝงทะเล” โดยไฮไลท ของการจัดงานครั้งนี้ คือการนํา “สตรอวเบอรรีพันธุพระราชทาน 80” มาจําหนายในงาน นอกจากนี้ยังมี ผลิตภัณฑอื่น ๆ อีกมากมาย ไดแก ผัก ผลไม สินคาแปรรูป ไมกระถาง ดอกไมแหง ณ ลานกิจกรรมชั้น 1 ศูนยการคาเซ็นทรัลพลาซา ระยอง 2

วันที่ 26 มกราคม 2561 มูลนิธิโครงการหลวง รวมกับ สถาบันวิจัยและ พัฒนาพืน้ ทีส่ งู (องคกรมหาชน) จัดการสัมมนาในหัวขอเรือ่ ง “ผลการปฏิบัติงานการพัฒนาและสงเสริมพืชผักสมุนไพร ปงบประมาณ พ.ศ. 2560 และแผนการปฏิบัติงาน ปงบ ประมาณ พ.ศ. 2561” ณ หองประชุมอินทนิล สํานักบริการ วิชาการ มหาวิทยาลัยเชียงใหม โดยมีนายสุทัศน ปลื้มปญญา หัวหนาฝายพัฒนา เปนประธานในพิธีเปด ในโอกาสนี้ไดมีการมอบรางวัล ใหกบั ศูนยพฒ ั นาโครงการหลวง ทีม่ ผี ลงานดีเดนและรางวัล การประกวดเกษตรกรดีเดนในการผลิตพืชผักภายใตระบบ

3

การเพาะปลูกทีด่ ี (GAP) จํานวน 9 ราย การสัมมนาในครัง้ นี้ มีวตั ถุประสงคเพือ่ สรุปผลการดําเนินงานดานการผลิตพืชผัก ปญหาและอุปสรรคทผี่ า นมา พรอมการนําเสนอแผนปฏิบตั ิ งานสงเสริมของศูนย/สถานีฯ มีผเู ขารวมสัมมนาฯ จากหลาย ภาคสวน เชน ผูอ าํ นวยการศูนย หัวหนาศูนย นักวิชาการผัก เจาหนาทีผ่ กั ฯลฯ รวม 200 คน กิจกรรมภายในงานสัมมนา มีทงั้ การแบงกลุม แตละพืน้ ทีร่ บั ผิดชอบเพือ่ นําเสนอผลการ ดําเนินงาน และระดมความคิดเห็นเพือ่ หาแนวทางการแกไข ปญหา และวางแผนการพัฒนาพืชผักสมุนไพร ใหบรรลุ ตามวัตถุประสงคที่ไดตั้งไว

ผลการประกวดเกษตรกรดีเดนในการผลิตพืชผัก ภายใตระบบการเพาะปลูกที่ดี (GAP) รางวัลที่ 1 นายมติศักดิ์ ศิริสุนทรกุล (แมแฮ) รางวัลที่ 2 นายอําพล แสนสุขอําดมบุญ (แมแฮ) นายมณี ศักดิ์ชัยปญญา (แมสะเรียง) รางวัลที่ 3 นางสาวสุนิสา สีจะ (หวยนํ้าขุน) นายสุรสิทธิ์ ไตรกระแสชล (อินทนนท) รางวัลชมเชย นางอามามี่ สกุลวงศา (หนองหอย) นายใจนอย ลุงกู (อางขาง) นายอุดม เชียงหลิง (ตีนตก) นายชัยสิทธิ วารีนิยม (ปงคา)

ตารางออกใหบริการหนวยแพทย ประชาอาสา - พัฒนาโครงการหลวง ปงบประมาณ 2561 ลําดับ

วัน/เดือน/ปที่ใหบริการ

สถานที่

หมายเหตุ

1.

16 - 17 กุมภาพันธ 2561

ศูนยฯ ปางอุง

บานผาละป

21 - 22 เมษายน 2561

ศูนยฯ แกนอย

22 เมษายน 2561 ทําบุญประจําปพระธาตุฯ อางขาง

3.

8 - 9 มิถุนายน 2561

ศูนยฯ ผาตั้ง

4.

10 - 11 สิงหาคม 2561

2.

ศูนยฯ พระบาทหวยตม

4

5

ขาวจากดอย N E W S

U P D A T E

Í‹Ò§¢Ò§

วันที่ 12-14 มกราคม 2561 บริษัทปาฝน เนกซสเตป จํากัด โดยกรมสงเสริมคุณภาพสิ่งแวดลอม ได เขาบันทึกภาพ และสัมภาษณเกษตรกรทีไ่ ดรบั การพัฒนาอาชีพดานการเกษตร พรอมทั้งสัมภาษณเจาหนาที่ สถานีเกษตรหลวงอางขางเพื่อจัดทําหนังสือ“9เรียนรูตามคําพอสอน” เพื่อ เผยแพรและนอมนําคําสอนของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระบรมนาถบพิตร ไปพัฒนาการเรียนรูเกี่ยวกับการสงเสริมการเกษตร เศรษฐกิจพอเพียง งานการพัฒนาและการปรับปรุงดิน ตลอดจนแนวทางการอนุรักษและจัดการสิ่งแวดลอมในพื้นที่

วันที่ 16 มกราคม 2561 คณาจารยจากสถาบันวิจยั มหาวิทยาลัยราชภัฎรําไพพรรณี จํานวน 10 คน เขาศึกษาดูงานการดําเนินการวิจยั ผัก และ ไมผล (สตรอเบอรี)่ โดยมีนายสรศักดิ์ แซเฮอ (นักวิชาการดานผัก) และ นางสาวจีรนันท แสงโชติ(นักวิชาการไมผล) ใหความรูและขอมูลการดําเนินงานวิจัย ของสถานีเกษตรหลวงอางขาง เพื่อคณะจะไดนําแนวทางการวิจัยที่เหมาะสม ของสถานีฯ อางขาง ไปปรับใชที่ สถาบันวิจัย ม.ราชภัฎรําไพพรรณีตอไป

6

ÍÔ¹·¹¹·

วันที่ 29 ธันวาคม 2560 - 2 มกราคม 2561 สถานีเกษตรหลวงอินทนนท อ.จอมทอง จ.เชียงใหม ไดจดั กิจกรรมพิเศษสงทายป 2560 ตลาดอินทนนทคนรักหนาว ในระหวางวันที่ 29 ธันวาคม 2560 - 2 มกราคม 2561ภายในงานมีบูทกิจกรรมการออกรานจําหนายผลิตผลและ ผลิตภัณฑของโครงการหลวง รานอาหารจากผลิตผลของโครงการหลวง การสาธิตการตําขาวปุกอาหารประจําชนเผามง และในวันที่ 1 มกราคม 2561 ไดจัดกิจกรรมทําบุญ ตักบาตร เนื่องในวันขึ้นปใหม 2561 กิจกรรมในชวงเชา เปนการทําบุญตักบาตรพระสงฆ 6 รูป ภายในสถานี เกษตรหลวงอินทนนท โดยมีเจาหนาทีแ่ ละลูกคาบานพัก มารวมกันตักบาตรในวันแรกของป

7

คลินิกพืช

โรคตนแตกยางไหล ในพืชตระกูลแตง (Gummy Stem Blight)

NEWS UPDATE

ศูนยอารักขาพืช ในชวงฤดูฝนที่ผานมามีฝนตกตอเนื่องกันหลายวัน สงผลใหพื้นที่ที่มีการผลิตพืช ตระกูลแตงเชน แคนตาลูป ฟกทองญี่ปุน แตงกวาญี่ปุน ประสบปญหาการเขาทําลาย ของโรคพืชชนิดหนึ่ง คือ โรคตนแตกยางไหล (Gummy Stem Blight) ซึ่งเปนโรคพืช ที่มีความสําคัญเนื่องจาก เมื่อเขาทําลายพืชแลว สามารถทําใหพืชตายไดยอยางรวดเร็ว ทั่วทั้งแปลงปลูก

ลักษณะอาการ อาการทีพ่ ชื แสดง บริเวณ ใบ กิง่ กาน ลําตน ขอตอลําตน มีแผลฉํา่ นํา้ หลังจากนัน้ แผลจะกลายเปนสีนาํ้ ตาลถึงนํา้ ตาลแดงมียางเหนียวสีแดงไหลออกมา (ภาพที่ 1) จากนัน้ แผลตกสะเก็ด และพบเม็ดสีดําเล็ก ๆ บริเวณรอยแผล (ภาพที่ 2)

เชื้อสาเหตุของโรค เชือ้ รา Didymella bryoniae (Auersw.) Rehm. เชือ้ ราชนิดนี้ เปนเชือ้ ราทีส่ ามารถ อาศัยและติดมากับเมล็ดพันธุไ ด รวมทัง้ อยูข า มฤดูไดเปนเวลานานในเศษซากพืชทีเ่ ปนโรค โดยอาศัยอยูในโตรงสรางของเชื้อรา พิคนีเดีย (pycnidia) ซึ่งจะเปนแหลงพักตัวของ เชือ้ สาเหตุโรค เมือ่ สภาพแวดลอมเหมาะสม คือ มีความชืน้ สูง พิคนิเยทีอ่ ยูบ นเศษซากพืช ก็จะเจริญเติบโตและปลอยสวนขยายพันธุ (conidia) ของเชื้อราออกมา ซึ่งสามารถแพร กระจายไปกับนํ้าฝนหรือระบบการใหนํ้าได

8

ปจจัยที่สงผลใหเกิดการแพรระบาดของโรค ความชืน้ และอุณหภูมเิ ปนปจจัยทีส่ าํ คัญตอการระบาดของโรค เพราะมีผลตอการงอก การสราง และการปลอยสวนขยายพันธุ รวมทัง้ การเขาทําลายพืชดวย โดยความชืน้ จะเปนปจจัยหลัก ถาพบวา มีความชืน้ สัมพัทธมากกวา 85 เปอรเซ็นตหรือในสภาพทีม่ ฝี นตก หรือใบพืชเปยกอยางนอย 1 ชัว่ โมง ก็จะมีผลตอการเขาทําลายของเชือ้ โรคและการพัฒนาของแผล สําหรับอุณหภูมทิ เี่ หมาะสมตอการระบาด ของโรคนัน้ บางครัง้ ขึน้ อยูก บั ชนิดของพืชดวยวาเปนพืชตระกูลแตงชนิดใด เชน ถาเปนแตงโม อุณหภูมิ 24 องศาเซลเซียสจะเหมาะสมตอการระบาด สวนแตงกวาหรือแตงรานอุณหภูมิ 24 - 26 องศาเซลเซียส จะเหมาะสมตอการระบาด สําหรับแคนตาลูปอุณหภูมิประมาณ 18 - 20 องศาเซลเซียส จะเหมาะสมตอการระบาดของโรค ซึ่ง ถาอุณหภูมิสูงเพิ่มขึ้นพืชจะมีความตานทานตอโรคเพิ่มมากขึ้น นอกจากนี้ยังพบวาโรคนี้มีความสัมพันธกับโรคราแปง กลาวคือ หากพืชมีการเขาทําลายของโรคราแปงกอน ก็จะทําใหเกิดโรคตนแตกยางไหลไดงายขึ้น

9

การปองกันกําจัดโรค ใชเมล็ดพันธุที่ปลอดโรค คลุกเมล็ดกอนปลูกดวยเชื้อราไตรโคเดอรมา (พีพ โตรโค) หรือ ผสมเชื้อราไตรโคเดอรมา ในวัสดุปลูก ปลูกพืชหมุนเวียนในพื้นที่ทุก 2 ป ทําลายตนที่เปนโรคหรือเศษซากพืชในแปลงใหหมดหลังการเก็บเกี่ยวผลผลิตแลว ควรทําการปองกันโรคราแปง โดยพนสารนํ้ามันปโตรเลี่ยม หรือ สบูออน อยางสมํ่าเสมอ หากพบการระบาดของโรค สามารถใชสารปองกันกําจัดโรคพืช เชน อะซ็อกซี่สโตรบิน (อมิสตา) ไพราโคลสโตรบิน (เฮดไลน) สลับกับ แมนโคเซบ (ไดเทนเอ็ม 45) เปนตน

ภาพที่ 1 ลักษณะอาการของโรคตนแตกยางไหลในฟกทองญี่ปุน

ภาพที่ 2 เชื้อรา Didymella bryoniae สรางพิคนีเดียสีดํา บริเวณลําตนที่เปนแผล

10

ภาพที่ 3 ลักษณะพิคนีเดียของเชื้อรา Didymella bryoniae ภายใตกลองจุลทรรศน

เอกสารอางอิง

https : //www.thairath.co.th/content/443230 https : //www.extension.umn.edu/garden/yard-garden/vegetables/diseases-of-cucurbits/ gummy-stem-blight/

11

12 4. รานโครงการหลวง สาขา เซ็นทรัลพลาซา เชียงใหม แอรพอรต ตั้งอยูในศูนยการคาเชียงใหม แอรพอรต โซน ชั้น G บริเวณโซนกาดหลวง อําเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม

ปีที่ 26 ฉบับที่ 2 ประจําเดือน กุมภาพันธ 2560