OBSERVER #50

50 ყოველკვირეული ორენოვანი გაზეთი საქართველოში

WEEKLY BILINGUAL NEWSPAPER IN GEORGIA

19-12-2016 №50 ფასი/PRICE - 2L

9

ISSN 2449-2361

772449

236005

˜

ეძღვნება ქართულ წარმოებას

ANNIVERSARY ISSUE

DEDICATED TO THE GEORGIAN PRODUCTION

˜

EXCLUSIVE INTERVIEWS

საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილე ქეთევან ბოჭორიშვილი

DEPUTY MINISTER OF ECONOMY AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF GEORGIA KETEVAN BOCHORISHVILI საქართველოს სოფლის მეურნეობის მინისტრი ლევან დავითაშვილი

MINISTER OF AGRICULTURE OF GEORGIA LEVAN DAVITASHVILI

BRANDS PRESENTED

BAKEHOUSE; SANATA’S SAKHLI; ZEARIS CHACHA; KULA; IFANI; TIBAANURI CHEESE; CHÂTEAU MUKHRANI; BORJOMI; AVERSI; GURIELI; MATÉRIEL

OBSERVER ქართული ეკონომიკა პოზიტიური ცვლილებების მოლოდინში გთავაზობთ ექსკლუზიურ ინტერვიუს საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილე ქეთევან ბოჭორიშვილთან

რამდენად მნიშვნელოვანია ადგილობრივი წარმოების წვლილი რეალურ ეკონომიკაში? მრეწველობა ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ეკონომიკური სექტორია საქართველოში, რომელიც მთლიანი შიდა პროდუქტის 17%-ს შეადგენს. ადგილობრივი ნაწარმი ასევე გადის ექსპორტზე. 2016 წლის პირველი 10 თვის მონაცემებით, ქვეყნის ექსპორტის 70%-ს ადგილობრივად წარმოებული პროდუქტები შეადგენს. მათ შორის ექსპორტზე ორიენტირებული მრეწველობის ქვესექტორებია მეტალურგია, ტანსაცმელი, სასუქები, წამლები, საკვები პროდუქტები და სასმელები. ევროკავშირთან DCFTA-ის შეთანხმებაზე ხელმოწერა და ახალი თავისუფალი ვაჭრობის რეჟიმები EFTA-ს ქვეყნებთან და ჩინეთთთან მომავალი წლიდან შედის ძალაში, რაც ქმნის მრავალ საექსპორტო შესაძლებლობებს ქართული წარმოებისთვის. აქვე უნდა აღინიშნოს, მრეწველობის წვლილი დასაქმების კუთხით, მას მთლიანი დასაქმების 20% უკავია კერძო სექტორში და ამ წლის მე -3 კვარტალში იმავე პერიოდის წინა წელთან შედარებით 4%-ით არის გაზრდილი. უფრო მეტიც, ეს არის ძალიან მიმზიდველი სექტორი პირდაპირი უცხოური ინვესტიციებისთვის. წელს წარმოებაში მოზიდულმა პირდაპირმა ინვესტიციებმა 1,5 მილიარდ აშშ დოლარს გადააჭარბა, შესაბამისად პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მიღების კუთხით ერთ-ერთი წამყვანი პოზიცია უკავია ჩვენს ქვეყანაში. 2016

წლის მხოლოდ მე-3 კვარტალში, წარმოებაზე მოდის 60 მილიონ აშშ დოლარზე მეტი. რა არის თქვენი გრძელვადიანი სტრატეგია ადგილობრივი წარმოების მიმართულებით? ჩვენი ხედვა არის, რომ პირველ რიგში ადგილობრივი მრეწველობა უნდა იყოს ექსპორტზე ორიენტირებული. როგორც აღვნიშნე, ჩვენი ხელისუფლება აწარმოებს მოლაპარაკებებს ხელსაყრელ სავაჭრო რეჟიმზე ჩვენს პარტნიორებთან, იმისათვის, რომ ჩვენს კომპანიებს ექსპორტის მიმართულებით უფრო მეტი შესაძლებლობები შევუქმნათ. მეორე რიგში ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერიდან გამომდინარე, ჩვენ როგორც მთავრობა ხელს ვუწყობთ და მხარს ვუჭერთ კერძო სექტორსა და მრეწველობის სფეროებში საერთაშორისო სტანდარდებისა და ტექნოლოგიების შესაბამისობაში მოყვანას. ეს ნიშნავს, უმაღლესი ხარისხის და რა თქმა უნდა კონკურენტუნარიან ადგილობრივად წარმოებულ პროდუქციას. ჩვენ ვმუშაობთ მრეწველობის ქვე-კატეგორიების განვითარებისთვის, რათა დავნერგოთ ახალი ტექნოლოგიები და „ნოუჰაუ“. ჩვენი მიზანია განვავითაროთ ადგილობრივი ღირებულების ჯაჭვი, ვაწარმოოთ მეტი ღირებულების პროდუქცია და გავზარდოთ ტექნოლოგიურ სრულყოფა არსებულ წარმოების სექტორებში. ამავე დროს, ჩვენ ვთანამშრომლობთ ჩვენს საერთაშორისო პარტნიორებთან და დონორ ორგანიზაციებთან სხვადასხვა პროექტების ფარგლებში, რომელიც მიზნად ისახავს, ახალი

სექტორების გამოვლენას, რომელიც შეიძლება განვითარდეს საქართველოში. და ბოლოს, ჩვენი სტრატეგიის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მიმართულება ეხება მრეწველობაში მცირე და საშუალო ბიზნესების ჩართულობას. ამჟამად, მცირე და საშუალო კომპანიების წილი წარმოების სექტორში მხოლოდ 15%. ჩვენი აზრით, ეს ძალიან დაბალია და არსებობს უამრავი შესაძლებლობები, რათა გავაუმჯობესოთ ეს მონაცემები. მცირე და საშუალო ბიზნესი შეიძლება გახდეს მრეწველობის ახალი მამოძრავებელი ძალა და ჩვენი მთავრობა მუშაობს ამ მიმართულების განვითარებისთვის. მოგეხსენებათ, ჩვენ გვაქვს პროგრამა „აწარმოე საქართველოში“, რომელიც დაარსდა 2014 წელს და ემსახურება მცირე და საშუალო ბიზნესის მხარდაჭერას, გარდა ამისა ჩვენ გვაქვს მცირე და საშუალო ბიზნესის განვითარების სტრატეგია და აქტიურად ვმუშაობთ ამ მიმართულებით. წახალისების რა ფორმებია ხელმისაწვდომი, რომ მოხდეს მრეწველობის სექტორში ინვესტირება?

2014 წელს, ჩვენმა ხელისუფლებამ დაიწყო სახელმწიფო პროგრამა "აწარმოე საქართველოში", რომელიც კონკრეტულად ადგილობრივი წარმოების წახალისებისკენაა მიმართული. პროგრამა მოიცავს ფინანსური, ინფრასტრუქტურული და ტექნიკური ანალიზის ინსტრუმენტებს, ხელი უწყობს ახალ საწარმოო ობიექტებს და აგრეთვე მხარს უჭერს არსებულის გაფართოება-განახლებას.

გაგრძ. მე-10 გვ-ზე

GEORGIAN ECONOMY EXPECTING POSITIVE CHANGES TO COME EXCLUSIVE INTERVIEW WITH KETEVAN BOCHORISHVILI, DEPUTY MINISTER OF ECONOMY AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT

How important is the contribution of local production to the real economy?

Industry is one of the largest economic sectors in Georgia, which contributes up to 17% of Gross Domestic Products. Locally produced goods also goes on export. In 2016 year for the first 10 months, locally manufactured products account for over 70% of total country’s export. Among top export oriented industry sub-sectors we have metallurgy, apparel, fertilizers, pharmaceuticals products and beverages. The signing of the DCFTA agreement with EU and new free trade regimes with EFTA and China to be inforce next year creates numerous export opportunities for the Georgian industry.

It’s worth to mention the contribution of industry to the employment. It accounts to almost 20% of total employment within the private sector and according to the 3rd quarter of this year, employment increased by 4% to the same period of previous year.

Moreover, it’s a very attractive sector for the foreign direct investments. This year manufacturing has attracted over USD 1.5 billion FDIs, so it’s in top FDI recipient sectors in our country. Only in 3rd quarter of 2016, manufacturing attracted over USD 60 million.

What is your long-term strategy for the local production?

Our vision is that local industry has to be export oriented. As was mentioned previously, our government strives to negotiate the favorable trade regimes with our partners, in order to expand the export destinations for our companies.

Secondly, in light to our Association Agreement we as government promote and support the private sector and industry in particular to comply with international standards and technologies. It means higher quality and of course competiveness of locally produced products.

We are working on development of sub-industries to bring newtechnologies and know-how.

Our goal is to develop the local value chains, produce more value-added products and enhance the technological complexity of existing manufacturing sectors.

At the same time we are cooperating with our international

partners and donor organizations on different projects aiming at to identify the new sectors, which could be developed in Georgia and competitive advantages we have to create in order to absorb those new industries.

Finally, one of the most important dimensions of our strategy towards industry is increase of the SMEs involvement and contribution. Currently, small and medium companies share in production value of the industry is only 15%. From our point of view, this is very low and there are plenty opportunities to improve these numbers.

SMEs could become a new engine for the local industries growth and our government is working on development of this.

As you might be aware we have Enterprise Georgia, which was established in 2014 year and is mandated to support SMEs and we adopted the National SMEs development strategy. We are actively working on this direction.

What incentives are available for investment in the production sector?

In 2014 year, our government launched state program “Produce in Georgia”, which specifically target the local production.

The program’s design includes mix of financial, infrastructure and TA tools to facilitate the development of new manufacturing facilities as well as support the expansion/upgrade of existing ones. We consider this project as very successful. Up to date we have 215 projects with over half billion Georgian Lari of facilitated investments and very diversified portfolio of projects in different sub-sectors.

In addition, we have a state “Partnership Fund”, which coinvest into large scale projects.

They also have several manufacturing projects in their portfolio.

What specific type of investments are you most interested in attracting?

Georgia attracted significant amount of Foreign Direct Investments in the past few years.

FDI inflow amounted to USD 1.75 billion in 2014 and USD 1.56 billion in 2015. Tendency of growth is continuing and according to preliminary data, FDI inflow for 3 quarters of 2016 amounts to USD 1.29 billion.

CONTINUED ON PG. 10 OBSERVER

19 december, 2016

3

OBSERVER როგორი იყო 2016 წელი ქართული სოფლის მეურნეობისთვის მინისტრის გზავნილი ადგილობრივ მწარმოებლებს ნათია გამყრელიძე

გთავაზობთ ექსკლუზიურ ინტერვიუს სოფლის მეურნეობის მინისტრ ლევან დავითაშვილთან

როგორ შეაფასებდით 2016 წელს გასულ წლებთან შედარებით და რამდენად მნიშვნელოვანია ეს წელი ქართული პროდუქციისთვის? მე ვფიქრობ, რომ ბოლო წლები სოფლის მეურნეობის განვითარების თვალსაზრისით გარდამტეხი იყო. კერძოდ: 2014 წელი იყო, გარკვეული პიკი, რომელიც იყო დაკავშირებული განსაკუთრებულ აქტიურ ეკონომიკურ გარემოსთან რეგიონში, 2015 წელი იყო ეკონომიკური მდგომარეობის ცვლილების შედეგად გამოწვეული ვარდნა, ხოლო 2016 წელს ჩვენ ვაფასებთ როგორც დასტაბილურების პერიოდს, როდესაც ვხედავთ, რომ ეკონომიკური გარემო მეტნაკლებად სტაბილურია, არ არის ძალიან აქტიური, მაგრამ არც ძალიან დეპრესიული და ამავე დროს ჩვენ ვხედავთ, რომ ქართული სასოფლო სამეურნეო ექსპორტი ახდენს ამ პირობებში ადაპტაციას და ექსპორტი არის მზარდი. შესაბამისად: ჯამურად, რაოდენობრივად და თანხობრივად 2016 წელი, 2015-თან შედარებით უკეთესია, სტრუქტურულად და ხარისხობრივად კი წელს მნიშვნელოვანი გაუმჯობესებაა ყველა წინა წელთან შედარებით, რადგან აგროსასურსათო სექტორის კონკურენტუნარიანობა მთლიანად იზრდება საქართველოში, ეს კი პირდაპირაა დაკავშირებული აგროსასურსათო პროდუქტის მათ შორის, მინერალური წყლების, თხილის, ღვინის მნიშვნელოვან ზრდასთან საერთაშორისო ბაზარზე. რა არის სოფლის მეურნეობის სფეროს მთავარი გამოწვევები? ორ ძირითად საკითხზე შეიძლება დავიყვანოთ სოფლის მეურნეობის სფეროში არსებული გამოწვევები, პირველი ეს იქნება მიწის ფრაგმენტაცია და მიწის დისტრიბუცია-მიწის განაწილება ისეთი ფორმით, როგორიც მოხდა 90-იან წლებში. მიწის ფრაგმენტაცია, რაც ნიშნავს, რომ ძალიან მცირე მიწის ნაკვეთები მოდის თითოელ ფერმერზე და ამავე დროს ეს განაწილება არის უცნაური ლოგიკით. ჩვენთან ფრაგმენტაცია და მცირე მიწიანობა არის ერთ-ერთი უმთავრესი გამოწვევა, ამას ებმის მიწის რეგისტრაცია ანუ მიწის ბაზრის განვითარება და ა.შ. ამ კუთხით დაწყებულია რეფორმა, რაც გულისხმობს მიწის რეგისტრაციას დაჩქარებული და პროაქტიული წესით და აქ მთელი მთავრობა ერთსულოვანია. მომზადებული საკანონმდებლო ცვლილებების შედეგად იუსტიციის სამინისტროს ევალება, რომ დოკუმენტების მომზადება სწრაფ რეჟიმში მოახდინონ, ამავე დროს მოხდეს აზომვითი ნახაზების თანადაფინანსება სახელმწიფოს მხრიდან და აზომვითი კომპანიები უფრო აქტიურები იყვნენ კერძო ფერმერებთან, რათა მათ მოინდომონ აზომვა და შემდგომ რეგისტრაცია, რომელიც უფასო OBSERVER

4

19 dekemberi, 2016

ვფიქრობ, რომ სოფლის მეურნეობას შეუძლია ძალიან დიდი წვლილი შეიტანოს ექსპორტის ზრდის კუთხით იქნება. ეს მოგვცემს საშუალებას, რეალურად დავინახოთ რა რესურსს წარმოადგენს კერძო სექტროში არსებული მიწა, რათა დარჩენილი მიწა სახელმწიფომ შესაბამისად ეფექტურად განკარგოს. ეს ღონისძიება მნიშვნელოვანია იმისთვის, რომ ერთი საფუძველი, ერთი ფენა შევქმნათ მიწის ბაზრის განვითარებისთვის. მიწა არის მთავარი საწარმოო საშუალება, რაზეც ხდება საერთოდ სოფლის მეურნეობის განვითარება. მეორე გამოწვევა დაკავშირებულია იმასთან, რომ ჩვენ გვყავს დაახლოებით 800 000-მდე ფერმერი. მოსახლეობის თითქმის ნახევარი არის სოფლის მეურნეობაში ჩართული და მნიშვნელოვანია ამ ადამიანების სასოფლო-სამეურნეო უნარების, კვალიფიკაციის ამაღლება, რათა ჰქონდეთ ცოდნა სოფლის მეურნეობის თანამედროვე პრაქტიკის, აგრონომიული უნარ-ჩვევები, იმისთვის რომ ამ მცირე მიწიანობის პირობებშიც კი მათ მოახერხონ ეფექტური წარმოება. ამ კუთხით უმნიშვნელოვანია სასოფლო-სამეურნეო ექსტენცია, უნდა აღინიშნოს, რომ ექსტენციის განვითარების კუთხით სოფლის მეურნეობის სამინისტრო აქტიურად მუშაობს. ექსტენციის სამსახურების საჯარო ქსელი სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ 2 წლის წინ დააფუძნა და მათი განვითარება ხდება ყველა მუნიციპალიტეტში. არსებობს საინფორმაციო საკონსულტაციო ცენტრები, რომლებიც ფერმერების კონსულტაციით არიან დაკავებულნი. ზემო აღნიშნული ორივე გამოწვევა ძლიერ შრომას საჭიროებს და ვიდრე მათ მოვერევით დიდი დროა საჭირო. აქვე აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ამ ორი საკითხით არ მთავრდება სოფლის მეურნეობის გამოწვევები. გამოწვევები ბევრია, მათ შორის: სოფლის მეურნეობის მექანიზაციის უზრუნველყოფა, ფინანსებზე წვდომა, მცირე მეწარმეების კონსოლიდაცია და. ა.შ.

რა როლს ასრულებს სამინისტრო თანამედროვე სოფლის მეურნეობის პლატფორმის შექმნაში? ყველაფერი ის, რასაც ჩვენ ვაკეთებთ, ემსახურება იმას, რომ თანამედროვე სოფლის მეურნეობის პლატფორმა შეიქმნას საქართველოში. ჩვენი პოლიტიკა, 5 წლიანი განვითარების სტრატეგია, ზუსტად აქედან გამომდინარეა. ჩვენი სტრატეგია მიმართულია კონკურენტიანობის ამაღლებისკენ და კონკურენტინარიანობაზე ვერ ვისაუბრებთ, თუ არ იქნება თანამედროვე ტექნოლოგიების გათვალისწინება, ეს არის მაღალი ტექნოლოგიების გამოყენება, მათ შორის ციფრული და ანალიტიკური, იმისთვის რომ ეფექტურობა გავზარდოთ და ესეც კონკურენტიანობაზეა მიბმული. ყველა ის მიმართულება რაც სოფლის მეურნეობის ახალ სტრატეგიაშია აღწერილი გულისხმობს იმას, რომ საქართველოში შეიქმნას თანამედროვე განვითარების პლატფორმა. როგორია ქართული პროდუქციის საექსპორტო პოტენციალი? მე ვფიქრობ, რომ სოფლის მეურნეობას შეუძლია ძალიან დიდი წვლილი შეიტანოს ექსპორტის ზრდის კუთხით, ბოლო მონაცემებით უკვე დაახლოებით 30%მდე მოდის აგროსასურსათო სექტორის პროდუქციაზე. ღვინო, მინერალური წყლები, კაკლოვანი კულტურები, მათ შორის თხილი არის სწორედ ის სექტორები, რომლებიც ექსპორტის მნიშვნელოვან წილს წარმოადგენს და რომლებსაც განვითარების დიდი პოტენციალი გააჩნია, შესაბამისად ბუნებრივად გაიზრდება მათი ექსპორტიც. ამასთანავე, მნიშნელოვნად ხდება გაუმჯობესება მესაქონლეობის, ქართული ცხვრის, ხორც-პროდუქტების კუთხით, ბოლო პერიოდში გაუყინავი ხორცის ექსპორტიც დაიწყო საქართველოდან. აღსანიშნავია, რომ ევროკავშირმა დაასრულა ყველა ფორმალური პროცედურა და საქართველო შეიყვანა მესამე ქვეყნების ჩამო-

ნათვალში, საიდანაც ევროკავშირის ტერიტორიაზე თაფლის იმპორტი დაშვებულია. რამდენად მნიშვნელოვანია კერძო სექტორთან თანამშრომლობა სოფლის მეურნეობის სფეროს განვითარებისთვის? სოფლის მეურნეობის განვითარება, კერძო სექტორის განვითარებას უნდა ეყრდნობოდეს. სახელმწიფო უნდა მიეხმაროს კერძო სექტორს, რომ ეს განვითარება სწრაფად მოხდეს, ჩვენი პოლიტიკა სწორედ ამისკენაა მიმართული, რომ კერძო სექტორმა მოახერხოს იმ პოტენციალის გამოყენება რა პოტენციალიც ჩვენ გვაქვს გამოსაყენებელი, ასე რომ უმნიშვნელოვანესია კერძო სექტორთან კოორდინაცია და მე ვფიქობ, რომ თანამედროვე ეკონომიკური თეორიები ზუსტად ამას გულისხმობს, რომ მოხდეს მაქსიმალური კოორდინაცია კერძო და სახელმწიფო სექტორს შორის, რათა მაქსიმალურად სწრაფი ეკონომიკური ზრდა და შედეგები მივიღოთ, ამისთვის მნიშვნელოვანია კომუნიკაციის კარგი პლატფორმა გვქონდეს და ამ კუთხით სამინისტრო ძალიან პროაქტიულია. იგივე ფერმერებთან, კერძო სექტორის სხვადასხვა ინიციატივასთან, ჩვენ თანხვედრაში ვართ, რომ კომუნიკაციის უკვე ფორმალური პლატფორმები შეიქმნას, რათა ქვემოდან ზემოთ ინიციატივები მაქსიმალურად იყო გაზიარებული და გააზრებული პოლიტიკის ჩამოყალიბებისას, ასე რომ კერძო სექტორის როლი არის მნიშვნელოვანი და წამყვანი სოფლის მეურნეობის განვითარებაში. როგორ შეაფასებთ DCFTA-ის როლს ქართული სოფლის მეურნეობის სფეროში? აგროსასურსათო ექსპორტის მესამედი მოდის ევროკავშირის ბაზარზე. დღეისათვის როცა ჯერ კიდევ საწყის ეტაპზე ვართ DCFTA-ის სიკეთეების გამოყენების მხრივ, ჩვენ უკვე დიდი შედეგები გვაქვს, შესაბამისად, იმ დროს, როცა ჩვენ მეტი სავაჭრო პროდუქტი გაგვიჩნდება, მეტი ჰარმონიზაცია იქნება ჩვენი კანომდებლობის და ევროკავშირის კანონმდებლობის უფრო მეტი პირობის შესრულებას შევძლებთ, ბაზარი მეტი პროდუქტისთვის გაიხსნება. ცხადია რომ ევროკავშირთან ვაჭრობა არის უმთავრესი პრიორიტეტი ზოგადად სექტორის განვითარებისთვის. ეს არის 500 მილიონზე მეტი ბაზარი და ეს არის გარე, მაღალი მსყიდველობითი უნარის, კონკურენტული ბაზარი. ასევე ეს არის ბაზარი, რომელიც საშუალებას მოგვცემს, რომ ჩვენი სექტორების კონკურენტიანობა გავზარდოთ, რადგან თუ ამ ბაზარზე მოვახდენთ დამკვიდრებას და სტანდარტების შესრულებას, სხვა ყველა გამოწვევებისთვისაც ვიქნებით მზად და სხვა ბაზრებზე შესვლაც გაგვიადვილდება. რას გვეტყვით აზიურ ბაზარზე,

სადაც ქართული პროდუქციის წილი კიდევ უფრო იზრდება? ჩვენთვის ყოველთვის მნიშვნელოვანი იყო დივერსიფიცირებული საექსპორტო პოლიტიკა, ეს არ გულისხმობს მხოლოდ გეოგრაფიულ დივერსიფიკაციას, თუმცა ესეც მნიშვნელოვანია და ამ კუთხით აზიურ ბაზრებს ძალიან დიდი პოტენციალი გააჩნია. მე მინდა გითხრათ, რომ გარკვეული პროდუქტებისთვის განსაკუთრებით პრიორიტეტულია არაბეთის ქვეყნები, ასევე ძალიან მნიშველოვანია სამხრეთ აღმოსავლეთის აზიის მიმართულება მინერალური წყლებისთვის, ამასთანავე თავისუფალი ვაჭრობის ერთი მხარის დასრულება ძალიან მნიშვნელოვანი სტიმული უნდა იყოს ქართული ღვინისთვის. ზოგადად აზიის მიმართულება ჩვენთვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიმართულებაა, რომელიც დივერსიფიცირების დიდ საშუალებას გვაძლევს. როგორია თანამშრომლობა რუსეთის ფედერაციასთან ადგილობრივი წარმოების კუთხით? ჩვენთვის ყველაზე მნიშნელოვანია, რომ ბიზნეს საშუალება ჰქონდეს სხვადასხვა ბაზარზე წვდომის. ჩვენ დიპლომატიური ურთიერთობები არ გვაქვს რუსეთთან, მაგრამ გვაქვს სავაჭრო ურთიერთობები. მნიშვნელოვანია, რომ ქართული პროდუქტი დაშვებულია რუსეთის ბაზარზე, ეს არის ტრადიციულად დიდი ბაზარი, შესაბამისად მას მნიშვნელოვანი როლი აქვს ქართული ექსპორტის კუთხით, განსაკუთრებით აგროსასურსათო სექტორში, ასე რომ ამ კუთხით შეუფერხებელი სავაჭრო ურთიერთობები გვაქვს. რა იქნება თქვენი მესიჯი ქართველი მწარმოებლებისთვის 2017 წელს? პირველი და უმთავრესი არის წამროებაზე ფოკუსირება. სახელმწიფო ინარჩუნებს თავის მხარდამჭერ პროგრამებს, რომელიც შეეხება წარმოების განვითარებას, ეს არის ერთიანი აგროპროექტის ფარგლებში სხვადახვა პროექტი, მათ შორის: შეღავათიანი აგროკრედიტი, თანადაფინანსების სხვადასხვა მექანიზმი, საგრანტო პროექტები და ა.შ. სახელმწიფოს მხრიდან ამ შეთავაზებული პროგრამების საშუალებით, კომპანიებს შეუძლიათ მოახდინონ თავიანთი წარმოების გაუმჯობესება, გაზრდა, გადაიაარიღება, განახლება და კონკურენტიანობის ამაღლება. მეორე მხრივ მნიშვნელოვანია სხვადასხვა ქვეყანაში გამოფენებში ჩართულობა. ამ კუთხითაც უნდა აღინიშნოს, რომ მარკეტინგული ღონისძიებების შედეგად, საერთაშორისო გამოფენების თანადაფინანსებით ახალ ბაზრებზეც მინიმალურ ცნობადობას ვქმნით ქართული პროდუქციის შესახებ და ვზრდით მომხმარებლის ინტერესს.

OBSERVER Q:A WITH GEORGIA’S MINISTER OF AGRICULTURE EXCLUSIVE INTERVIEW WITH LEVAN DAVITASHVILI, MINISTER OF AGRICULTURE OF GEORGIA NATIA GAMKRELIDZE

How do you compare 2016 year to last years and why this year is important for Georgian production?

I think, that last years were very significant for Georgian agriculture. I mean: 2014 was kind of a pick, that was connected to regional economical situation, in 2015 due to economic changes we saw significant fall, however, 2016 represents more stable situation, when we see that economical situation is stable, it is not too active or depressive, at the same time we see, that Georgian agriculture products are exported in such conditions and this numbers are increasing.

Therefore, at the end, in terms of quantitative and financial analysis 2016 year, compare to 2015 year is better, also structural and qualitative growth is more this year than it was last year. As the whole agricultural sector competitiveness is growing in Georgia it is directly connected to the productivity growth of mineral waters, hazel nuts and wine on the international market.

What are the main challenges for agriculture nowadays?

We can consider two sided challenges in agriculture nowadays; ground fragmentation and ground distribution – ground dividing as it happened in 90ies. Ground fragmentations means, that very small territory belongs to each farmer and at the same time the logic is very strange. These are the challenges connected to property registration, or ground market development etc.

The reform has already been started, that means to register property in a very fast and effective way, here the whole government stands for one idea. According to the prepared legislation amendments the ministry of justice has to react and implement documentation preparations rapidly, also to finance co-measurement from state and measurement companies to be in touch with private farmers, that they can measure, then registration that will be free of charge. It will give us opportunity, what is the reality of resourcing land in private property, that state will be able to run it effectively. This event is very important, because one base is to develop ground business market, and the ground is

I THINK, THAT AGRICULTURE DEVELOPMENT CAN BENEFIT GROWTH OF EXPORT one of the industry source, that agriculture develops on.

Second challenge connected to this, is that we have up to 800 000 farmers, half of the whole population are into agriculture and it is important for people to raise agriculture skills, competences and qualifications, for them to know current and modern practices in order to implement effective and successful production while owning small land.

Considering this it is most important agricultural extension. I need to notify that ministry of agriculture works on this intensively. Extension work was founded 2 years ago by our ministry and in every municipality it is developing.

There are informational consultation centers, that help farmers to solve certain problems and issues. Those two challenges need lots of effort and hard work, and time of course.

I want to specify that there are more challenges in Georgian agriculture than these two.

Among them: securing Agriculture mechanism conditions, financial support, small business consolidation etc.

What kind of role does the Ministry of Agriculture play to create agriculture platform?

Everything we do is aimed to create general platform for Georgian agriculture. Out policy, 5-year development strategy comes from these aims. Our strategy aims to raise the com-

petitiveness, considering modern technological involvement in agricultural field, digital, analytics, in order to increase effectiveness and competitiveness. All the directives that are studied in agriculture new strategy means to create successful platform for Georgian agriculture.

What is the export potential of Georgian production?

I think, that agriculture development can benefit growth of export. With last data around 30% comes on agriculture sector production. Wine, mineral water, walnut cultures, among them hazelnuts, that are exported and have big potential, therefore export will also naturally grow. At the same time, cattle-breeding, Georgian sheep, meat-products, and last period, non-frozen meat export also started. It should be also noted that the European Union has completed all the formal procedures and included Georgia into the list of third countries from which the EU is allowed to import honey.

Why it is important to cooperate with private sector for agriculture development?

Agriculture development has to be based on private sector development. State has to support fast development of private companies, our strategy is the same to use all the advantages on the market and I think, modern economic theories mean the same to coordinate

state and private sector in order to raise economic growth and fast development. For this we need flexible communication platform and ministry is very practical. We have same goals as farmers, private sector representatives, entrepreneurs, that our communication becomes very formal, to consider all demands from the society and put it in the general political view.

So, private sector has immense role in agricultural development in the country.

How do you evaluate DCFTA role in Georgian agriculture?

1/3 of agriculture export comes to the EU market. Nowadays, we are on starting stage to use the benefits of the DCFTA, the harmonization between national legislation and the EUlegislation gives us opportunity to do more so the market will be open for more products. It is clear, that trading with the EU is the biggest priority for our sector development. It is more than 500 million markets that allow us to grow our production and become more competitive, if we can settle on EU market and meet their standards, other challenges will be much easier for us.

What can you say about Asian market where Georgian product margin is rapidly growing?

For us it is essential to have diversified exporting politics, it means not only geographical diversification, but this is also very important. Asian market has lots

of potential. I want to say, that for certain products it is very prioritized for example Arabic countries, also Southeastern Asian directing for mineral waters and implementation of free trade regime has to be a big advantage for Georgian wine. In general, Asia is very good destination for us that gives diversification opportunity.

What type of relation do you have with Russian Federation considering local production?

For us it is important to have access to different markets. We do not have diplomatic relations with Russia but we have trading relations. It is important that Georgian product can be exported to Russian market, and traditionally it is a huge market, therefore it has big role into Georgian exporting system, especially in agricultural sector, therefore we have normal situation.

What will be your message for Georgian entrepreneurs in 2017?

The main and very essential is to focus on production itself.

State keeps supporting programs that is connected to production development in agricultural field, among them: privilege agro-credits, co-financing mechanism, grant projects etc. Private companies with the state support can benefit and grow production, renew, become more competitive. On the other hand, it is important to participate in the international exhibitions. After marketing events we saw that our product visibility on international market and the usage of Georgian products has been growing.

OBSERVER

19 december, 2016

5

OBSERVER ბორჯომი - ქვეყნის ეროვნული საგანძური და ქართული იდენტობის სიმბოლო ყველასათვის კარგად ცნობილი მინერალური წყლის ბრენდი „ბორჯომი“ ქვეყნის ნამდვილი ეროვნული საგანძურია, რომელმაც გაუძლო დროს და საქართველომ საკუთარი იდენტობის სიმბოლოდ აღიარა. ქართული ბაზრის ლიდერ კომპანიას, რომელიც უკვე არის წარმოდგენილი მსოფლიოს 30მდე ქვეყანაში და 800-მდე ადამიანს ასაქმებს, გააჩნია იმის პოტენციალი, რომ არაერთ საექსპორტო ბაზარზე უპირობო ლიდერად იქცეს. კომპანია IDS ბორჯომი საქართველო საერთაშორისო კომპანია IDS Borjomi International-ის შემადგენელი ნაწილია. IDS Borjomi International-ი ნატურალური მინერალური წყლის უმსხვილესი მწარმოებელია. წარმოების მაჩვენებლის მიხედვით იგი დსთ-სა და ბალტიისპირეთის მასშტაბით ბაზრის ლიდერი კომპანიაა ბუტილირებული ნატურალური მინერალური წყლების სეგმენტში.

IDS ბორჯომი საქართველოს აქვს ოფიციალური წარმომადგენლობები სტრატეგიულ ბაზრებზე: ესენია უკრაინა, სადაც კომპანია IDS Borjomi International სათაო ოფისიც მდებარეობს, ასევე ბელორუსი - IDS Borjomi Bel, რუსეთი - IDS Borjomi Russia, აზერბაიჯანი - IDS Borjomi Azerbaijan და ლიტვაში მდებარე IDS Borjomi Europe, რომელიც ევროპის მიმართულებას ემსახურება. კომპანია აწარმოებს ბუნებრივ, ჯანმრთელობისთვის სასარგებლო წყალს და ბაზარზე წარმოდგენილია მინერალური წყლის შემდეგი ბრენდებით: `ბორჯომი~, `ლიკანი~, „მიტარბი“, „ბორჯომის წყაროები“ და `ბაკურიანი~. კომპანიის მუშაობა ეფუძნება სამ ძირითად პრინციპს: • ბაზრების დივერსიფიცირება; • აქტიური მარკეტინგული პოლიტიკის წარმოება; • ბაზარზე ახალი ბრენდების შემოტანა. პრიორიტეტი პროდუქციის მაღალი ხარისხია. მიზანი კი მომხმარებლის ნდობის გამართლება, შენარჩუნება და ზრდა. კომპანია რაციონალურად

მოიხმარს ბუნებრივ რესურსებს, ეკოლოგიური პრობლემების გადაჭრისას კი, საკუთარ თავზე იღებს ინიციატივასა და პასუხისმგებლობას. კომპანიის ყველა თანამშრომელი პასუხისმგებლობით ეკიდება ამ სერიოზულ მისიას და პრაკტიკაშიც მკაცრად იცავენ მაღალ სტანდარტებს. დღეს, ბორჯომში ორი ჩამომსხმელი ქარხანა მუშაობს, სადაც კომპანიის მინერალური წყლების პორტფელში შემავალი ბრენდების ჩამოსხმა წარმოებს. უკანასკნელი ათი წლის მანძილზე ქარხნების სრული გადაიარაღება და მოდერნიზაცია მოხდა. სწორედ ამ სამუშაოების წყალობით ორივე ქარხანა ამ დარგის ლიდერია, როგორც გამოშვებული პროდუქციის მოცულობის მიხედვით, ასევე, გამოყენებული ინოვაციური ტექნოლოგიების დონით. ბორჯომის N1 ახალი ქარხანა ჩამომსხმელი ქარხანა ბორჯომბაკურიანის გზაზე მდებარეობს. ქარხნის რეაბილიტაცია-რენოვაცია ცოტა ხნის წინ განხორციელდა. მისი საერთო ფართი 10 000მ2. ქარხანა შედგება რამდენიმე ბლოკისგან: საწარმოო და სასაწყობე ბლოკი, საოფისე კორპუსი, ყოფითი ბლოკი, ენერგეტიკულ - საკომუნიკაციო ბლოკი. აღნიშნულ ქარხანაში იწარმოება მინერალური წყალი „ბორჯომი“ მინისა და PET შეფუთვებში. და ასევე მინერალური წყალი „ლიკანი“. ქარხნის რენოვაცია, შესაძლებლობას იძლევა თანამედროვე ტექნოლოგიური ხაზების გამოყენებით, გაიზარდოს პროდუქ-

ციის წარმოება 450 მლნ ბოთლამდე წელიწადში. ბორჯომის N2 ჩამომსხმელი ქარხანა სოფელ ყვიბისში მდებარეობს. პროდუქციის წარმოება თანამედროვე ევროპულ და ავტომატიზებულ ტექნოლოგიურ ხაზებზე მიმდინარეობს. N2 ქარხანაში იწარმოება: წყაროს წყალი „ბაკურიანი“. ბორჯომის N1 და N2 ჩამომსხმელ ქარხნებში, მინერალური წყლის წარმოების პროცესი, სრულად აკმაყოფილებს თანამედროვე სტანდარტების მოთხოვნებს. ჭაბურღილებიდან მიღებული მინერალური წყალი მაღალი ხარისხის მასალით დამზადებული მილსადენების მეშვეობით ჩამომსხმელ ქარხნებს მიეწოდება. სადაც მისი ბუნებრივი ნახიშირორჟანგა გაზით გამდიდრება და ბოთლებში ჩამოსხმა მიმდინარეობს. კომპანიაში მომუშავე მაღალკვალიფიციური, გამოცდილი პერსონალი ქარხნებში არსებული თანამედროვე, ევროპული ჩამომსხმელი ხაზები და ლაბორატორიები მსოფლიოში არსებულ უმაღლესი ხარისხის უმკაცრეს საერთაშორისო სტანდარტებს აკმაყოფილებს. სწორედ ამ სტანდარტების დაცვა განაპირობებს როგორც მინერალური წყლის „ბორჯომის” ასევე, კომპანიის პორტფელში არსებული სხვა მინერალური თუ წყაროს წყლების უზადო ხარისხს. კომპანიის პროდუქციის წარმოება სურსათის უვნებლობისა და ხარისხის მართვის საერთაშორი-

სო სტანდარტების მოთხოვნების სრული დაცვით მიმდინარეობს. ხარისხის მართვა წარმოებს ხარისხის უზრუნველყოფისა და მუდმივი გაუმჯობესების თანამედროვე პრინციპების გათვალისწინებით. კომპანიის ხარისხის მართვის სისტემა ფარავს მიწოდების ჯაჭვის მთელ ციკლს: ნედლი მასალებიდან - საბოლოო მომხმარებლამდე, ყველა სარეალიზაციო ბაზარზე. კომპანიასა და მის საწარმოებში დანერგილია ხარისხის მართვის სტანდარტი ISO 9001:2008. ბურღილებიდან მოპოვებული და ქარხნებში შემოსული მინერალური წყალი გადის ყოველდღიურ მიკრობიოლოგიურ და ქიმიურ შემოწმებას ISO 17025 სტანდარტის შესაბამისად აკრედიტებულ საგამოცდო ლაბორატორიებში. ორივე ქარხანაში მოწყობილი აღნიშნული ლაბორატორიები ყოველწლიურად მონაწილეობენ ლაბორატორიათაშორის ტესტირებებში, როგორც საქართველოს, ისე საერთაშორისო დონეზე. ინერგება კვლევის თანამედროვე მეთოდები, მიმდინარეობს ლაბორატორიების თანამშრომლების ყოველწილური ატესტაცია და სწავლება, რაც თავის მხრივ, ხარისხის კონტროლის, აგრეთვე ტესტირებების მაღალი სიზუსტით ჩატარებისა და შედეგების სრული სანდოობის წინაპირობას წარმოადგენს. პროდუქციის მაკომპლექტებელი მასალების შერჩევა ხდება წინასწარ დამუშავებული და დამტკიცებული ტექნიკური მოთხოვნების შესაბამისად. მასალების მომწოდებელი ადგილობრივი და საერთაშორისო კომპანიები გადიან მკაცრ სელექციას და პერიოდულ აუდიტს კომპანიის მხრიდან. ქარხანაში შემოსული მასალის ყოველი პარტია ექვემდებარება მკაცრ შემოწმებას შესაბამისობაზე. ყოველივე ეს განაპირობებს მასალების სტაბილურად მაღალ ხარისხსა და სანდოობას. პროდუქციის ჩამოსხმა სრულად ავტომატიზებულ ტექნოლოგიურ ხაზებზე ხორციელდება. მათი სიმძლავრე წყლის რესურსის მთლიანად ათვისების შესაძლებლობას იძლევა. ორივე

ქარხანაში დანერგილია სურსათის უვნებლობის საერთაშორისო სტანდარტები HACCP და ISO 22000:2005, რომლის ეფექტურ განხორციელებას უზრუნველყობს ხარისხის სპეციალისტების კარგად მომზადებული გუნდი. დიდი ყურადღება ეთმობა ევროკავშირის დირექტივის შესაბამისად საერთაშორისო ჰიგიენისა და წარმოების პრაქტიკის დანერგვაგატარებას. ხარისხის მართვის სისტემის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ასპექტი მომხმარებელთან უკუკავშირია. საქართველოსა და საექსპორტო ბაზრებზე მუშაობს 24 საათიანი ცხელი ხაზები, ინფორმაციის მოგროვება ხდება სოციალური ქსელების საშუალებითაც. ეს ინფორმაცია ყოველდღურ რეჟიმში ანალიზირდება და გადაეცემა შესაბამის განყოფილებას შემდგომი რეაგირებისათვის. 2016 წელს კომპანიამ გარემოს მართვის საერთაშორისო სტანდარტი - ISO 14000 მიიღო. მომპოვებელ და ჩამომსხმელ საწარმოებში უკვე დანერგილია და მუშაობს ნარჩენების მართვისა და სეპარირების პროგრამები. გატარებული მნიშვნელოვანი სამუშაოების შედეგად 2016 წლის ზაფხულში აღნიშნული სტანდარტის შესაბამისად საწარმოების სერტიფიცირება დაიწყო. ტექნოლოგიები სწრაფი ტემპით ვითარდება. კომპანია IDS ბორჯომი საქართველო მუდმივად ცდილობს წარმოებაში დაამკვიდროს ახალი ტრენდები, იმისათვის რათა კომპანიის ქარხნები, ჩამომსხმელი ხაზები სრულად პასუხობდნენ არსებულ გამოწვევებსა და ევროპის უმკაცრეს სტანდარტებს. ორივე ქარხანაში მკაცრად დამტკიცებული პროცედურის შესაბამისად და გარკვეული პერიოდულობით მიმდინარეობს პროდუქციის ხარისხისა და წყაროს წყლის შემოწმება, რისთვისაც ქარხნებში შექმნილია თანამედრვე ქიმიური და მიკრობიოლოგიური ლაბორატორიები. მინერალური და წყაროს წყლის ყველა ანალიზი ტარდება საქართველოს სახელმწიფო სტანდარტისა და ევროკომისიის დირექტივების შესაბამისად.

BORJOMI - NATIONAL TREASURE AND SYMBOL OF GEORGIAN IDENTITY Renowned mineral water brand ‘Borjomi’ is the real national treasure for the country. It stood the test of time and was recognized as a symbol of Georgian identity.

Leading company on the Georgian market, with around 800 employees in more than 30 countries worldwide, has the potential to become the unconditional leader on numerous export markets.

OBSERVER

6

19 dekemberi, 2016

IDS Borjomi Georgia is part of an international company IDS Borjomi International. IDS Borjomi International is the largest producer of natural mineral water. It holds a leading position by production rate in the CIS and Baltic states in the segment of bottled natural mineral water.

IDS Borjomi Georgia has official representations at the strategic markets of Ukraine where IDS Borjomi

International’s headquarters is located, Belarus- IDS Borjomi Bel, Russia- IDS Borjomi Russia, Azerbaijan- IDS Borjomi Azerbaijan and Lithuania where it is located IDS Borjomi Europe, serving the European market.

The company manufactures natural, healthy water and supply consumers with mineral water brands as “Borjomi”, “Likani”, “Mitarbi”,

“Borjomi Springs” and “Bakuriani”.

Activity of the company is based on three fundamental principles: • Market diversification • Active marketing • Introducing new brands on the market High quality of the product is the highest priority. In addition, justifying, maintaining and increasing the

consumers’ trust are the company’s goal.

The company consumes natural resources rationally and when it comes to solving ecological problems, it takes the initiative and responsibility. Every employee has a responsible approach towards this serious mission and in practice strictly adheres to the high standards.

OBSERVER There are two bottling plants operating in Borjomi nowadays, where company’s famous mineral water brands are bottled. In the past ten years, the plants were modernized and refurbished. Thanks to these improvements, the both plants are leaders in the field nowadays, both at the leading edge of production and technological development.

Borjomi new bottling Plant N1 is located at Borjomi-Bakuriani road. Rehabilitation-renovation of the factory performed a little while ago. Its total area is 10 000 square meters. The factory comprises of several blocks: manufacturing and warehouse blocks, office building, living units, energy- communications block. In the aforementioned factory mineral water “Borjomi” in glass and PET packaging and mineral water “Likani” are manufactured. Renovation of the factory with using modern technology lines makes it possible to increase production to 450 million bottles a years. Borjomi Bottling Plant N2 is located in the village of Kvibisi.

Production is based on Europe’s automated technology lines. Bottling Plant N2 packs mineral water “Bakuriani”.

In the Borjomi bottling plants, the production process of mineral waters are in full compliance with modern standards. Mineral water resources extracted from the ground

are delivered to bottling plants via high quality pipelines, where they are enriched with carbon dioxide and are bottled.

Highly qualified, experienced employees, European automated technology lines and laboratories are in full compliance with the strictest international standards. For this reason, mineral water ‘Borjomi’ as well as company’s other mineral waters are famous for their

flawless quality. Manufacturing is in full compliance with Food safety and quality control international standards.

Quality control is conducted according to modern principles of quality assurance and irreversible development. Quality control system of the company covers the whole cycle of supply chain: from raw materials to the end-user, on every selling market. There is im-

ქართული ნატურალი წვენების კომპანია „კულა“ განსხვავებული კონცეფციის საოჯახო ლიმონათს გამოუშვებს

„გორის საკონსერვო ქარხანა კულა” 250– ზე მეტი სახეობის ხილ – ბოსტნეულის ეკოლოგიურად სუფთა წვენებსა და კვების პროდუქტებს აწარმოებს: ნატურალურ წვენებს, მურაბებს, ჯემებს, საწებლებს, მწნილებს, სალათებს და კომპოტებს. მისი პროდუქტი არ შეიცავს კონსერვანტებს, საღებავებს და სხვა ხელოვნურ დანამატებს. კომპანია 2009 წელს დაარსდა და არსებობის შვიდი წლის განმავლობაში მუდმივად ორიენტირებულია ნატურალური პროდუქციის წარმოებასა და მომხმარებლისთვის სიახლეების შეთავაზებაზე. კომპანია „კულას“ მიზანია ბუნებისა და ტექნოლოგიების კომბინაცია, ამიტომ საწარმო უშუალოდ იღებს მონაწილეობას წვენებისა და საკონსერვო პროდუქციის წარმოების ყველა ეტაპზე, დაწყებული ხი-

ლისა და ბოსტნეულის მოყვანითა და მისი გადამუშავებით, დამთავრებული ჩამოსხმითა და დისტრიბუციით. ყველა ხილი და ბოსტნეული მოყვანილია საქართველოში, მათი მოკრეფვა და გადამუშავება ხდება სიმწიფის სტადიაში ქართული ტრადიციების მიხედვით და თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით, რაც მაქსიმალურად უნარჩუნებს პროდუქტს ყველა სასარგებლო თვისებას. პროდუქციის დასამზადებლად ხილი და ბოსტნეული საქართველოს თითქმის ყველა კუთხიდან მიიღება: ვაშლი, კომში, ატამი – შიდა ქართლიდან; მარწყვი, ყურძენი – კახეთიდან; წიწაკა, ტომატი და კიტრი – ქვემო ქართლიდან; ტყემალი, ჯონჯოლი – იმერეთიდან. გენეტიკურად სახეშეუცვლელ ნედლეულს ახასიათებს განსაკუთრებული საგემოვნო თვი-

სებები და არომატი, რასაც განაპირობებს მათში ჰარმონიულად შერწყმული მრავალრიცხოვანი ვიტამინები და მიკროელემენტები, რომელთა შენარჩუნებასაც უზრუნველყოფს „გორის საკონსერვო ქარხანა კულა“. პროდუქცია დიდი პოპულარობით სარგებლობს არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მსოფლიოს სამ კონტინენტზე – 20–ზე მეტ ქვეყანაში. მათ შორის: აშშ, კანადა, გერმანია, საფრანგეთი, ბელგია, რუსეთი, უკრაინა, პოლონეთი და ა.შ. კომპანიას მისი საქმიანობის სფეროში მიღებული აქვს მრავალი დიპლომი თუ სერთიფიკატი. 2010 წლიდან დღემდე არავის უთმობს ოქროს ბრენდის დაჯილდოვებაზე წლის საუკეთესო ნატურალური წვენის მწარმოებელი კომპანიის ტიტულს. საახალწლოდ, „კულა“ ქართველ მომხმარებელს სიახლეს სთავაზობს 100 %-ით ნატურალური ლიმონის და პიტნის საოჯახო ლიმონათი, რომელიც მალე ყველა ოჯახის სადღესასწაულო თუ ყოველდღიური სუფრის ნაწილი გახდება. ცნობილია, რომ „კულას“ ლიმონათი განსხვავებული კონცეფციის იქნება, მისი ჩამოსხმა პირდაპირ ლიმონის და პიტნის ნაზავით მოხდება. ლიმონათი არაგაზირებულია და არ შეიცავს რაიმე სახის კონსერვანტს თუ სხვა ხელოვნურ დანამატებს. ამას გარდა, კომპანია კიდევ ერთ სიახლეს გვპირდება მალე ვიხილავთ „კულას“ 100%-ით ნატურალურ ხილის წვენებს შაქრის, წყლის და კონსერვანტების გარეშე მუყაოს შეფუთვაში.

plemented quality control standard ISO 9001:2008 in the company and its enterprises.

Spring waters and the quality of finished product undergo comprehensive and periodic controls that are done by microbiological and chemical laboratories based in the plants committed to fully complying with ISO 17025 standard. Labs in both plants are annually participating in laboratory testing, at Georgian, as well as at international level. Modern methods of research are implemented, annual attestation and trainings of Laboratory stuff members are being held, which itself is precondition for quality control and reliability of the results.

Production materials are chosen according to pretreated and approved technical requirements.

Local and international material supplier companies undergo strict selection and periodic audits from the company. Every new batch of materials is subject to strict inspection over the compliance. This results in high quality and reliability of materials.

Bottling is carried out on fully automated technology lines. Their power allows the complete digestion of the water resource. There are implemented food safety international standards HACCP and ISO 22000:2005 in both plants. Much attention is devoted to implementation of international hygiene and

manufacturing practice in accordance with EU directive.

Consumers’ feedback is one of the most important factors of quality control. There are 24-hour hotlines active; information is gathered through social media as well both on Georgian and on export markets.

This information is analyzed daily and is transferred to the appropriate department for further consideration.

In 2016, the company received environmental management international standard -ISO 14000.

Waste management and separation programs are implemented and activated in the mining and bottling enterprises. In the summer of 2016 it was started the certification of enterprises according to the abovementioned standard.

Technologies are rapidly developing. IDS Borjomi Georgia is always trying to implement new trends so that company plants, bottling lines are always in compliance with the existing challenges and the strictest European standards.

In accordance with the strict procedure established in both plants, inspection of the production quality and spring water is being held periodically, there are modern chemical and microbiological laboratories to conduct those tasks. All analysis of mineral and spring water are conducted in compliance with Georgian national standard and EU directives.

GEORGIAN NATURAL JUICE COMPANY

“KULA” TO PRODUCE FAMILY

LEMONADE OF DIFFERENT CONCEPT ‘Gori Feeding Cannery Kula’ produces more than 250 types of environmentally friendly fruit-vegetable juices and food products: natural juices, jams, sauces, pickles, salads and compotes. These products do not contain preservatives, dyes or other artificial additives. Company was founded in 2009 and during the 7 years of existence it is constantly focused on making natural products and offering new concepts.

The goal of ‘Kula’ is to combine nature and technology, hence the company takes part in all stages of juice and canning production starting from fruit and vegetable growing and processing ended with packing and distribution.

All fruits and vegetables are grown in Georgia. They are picked at the stage of maturity according to Georgian traditions with the help of modern technology, which helps to maintain all the benefits of fruits and vegetables.

Fruits and vegetables are collected from nearly every region. Apple, quince, peach– from Shida Kartli; Strawberry, grape – from Kakheti; Pepper, tomato and cucumber – from Kvemo Kartli; Plum, capers – from Imereti. Genetically unmod-

ified crops have exceptional characteristics and aroma, which are the result of abundance of vitamins and microelements which are kept safe and unchanged by ‘Gori Feeding Canning Kula’.

The production is popular not only in Georgia but in more than 20 countries on 3 continents including: USA, Canada, Germany, France, Belgium, Russia, Ukraine, Poland, etc.

The company has received several diplomas and certificates. Since 2010 it is being awarded as the best natural juice company.

‘Kula’ is presenting a new product for the New Year – 100% natural lemon and mint family lemonade, which will soon become the part of every family feast. It is known that ‘Kula’ lemonade will have different conception. It will be molded straight as the combination of lemon and mint. Lemonade is non fizzy, not containing conservatives or other artificial additives. In addition, the company offers another novelty – soon we will have a chance to buy 100% natural fruit juice without sugar, water and conservatives in cardboard packaging from ‘Kula’.

OBSERVER

19 december, 2016

7

OBSERVER

რით არის ქართული ღვინო უნიკალური? ექსკლუზიური ინტერვიუ პატრიკ ჰონეფთან, კომპანია შატო მუხრანის აღმასრულებელი დირექტორი

შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ქართული ღვინო უნიკალურია? საქართველო არის ღვინის აკვანი, ყველაფერი აქ დაიწყო და ეს ხდის მას ძალიან განსაკუთრებულს. მიუხედავად იმისა, საბჭოთა პერიოდში ქვეყანა მასობრივ ღვინოს აწარმოებდა, საქართველოს აქვს ყველა პირობა იმისთვის, რომ აწარმოოს მაღალი ხარისხის ღვინო. დღეს აქ რენესანსის პერიოდია, ამიტომ ჩვენ ბევრს ვმუშაობთ ხარისხზე და შემდეგ უკვე ბევრი უნდა ვიმუშაოთ იმიჯზე. რაც შეეხება პროდუქტის უნიკალურობას, აქ არის დიდი რაოდენობით იშვიათი უძველესი ჯიშები, რომელიც გვხვდება მხოლოდ საქართველოში, სწორედ ეს არის ის პოტენციალი, რომელსაც უნდა ემყარებოდეს ქართული ღვინის წარმოება. გარდა ამისა საქართველო იყენებს ღვინის დაყენების ტრადიციულ ქვევრის მეთოდს, ისევე როგორც ამზადებს თანამედროვე საერთაშორისო სტილი ღვინოს, ეს ძალიან იშვიათია, რომ რომელიმე ქვეყანაში მოიძებნებოდეს ორივე ტექნიკა ერთად. რამ გადაგაწყვეტინათ, რომ გემუშავათ ქართულ ღვინოზე? მე მივიღე ზარი რამდენიმე წლის წინ, როდესაც მე ვცხოვრებდი საფრანგეთში ბორდოს რეგიონში, ამ დროს ვიღაცამ მკითხა, ხომ არ ვიმუშავებდი საქართველოში, რაც ძალიან გამიკვირდა, რადგან როგორც ბევრ ადამიანს იმ მომენტში მეც დავფიქრდი თუ სად არის საქართველო. მეღვინეებისთვისაც კი საქართველო ცნობილია ფაქტიურად, როგორც ღვინის სამშობლო, მაგრამ მე უფრო ცნობისმოყვარე აღმოვცნდი, შეხვდა კომპანიის დამფუძნებლებს პარიზში და გადავწყვიტე, რომ ერთი კვირით ჩამოვიდე საქართველოში. შემდეგ როგორც ხდება ხოლმე აქ ჩამოსულებში, როცა

ისინი ან გაქცევაზე ფიქრობენ ან უყვარდებათ საქართველო, მე მეორე კატეგორია ვარ. გაოგნებული ვიყავი ქვეყნის პოტენციალით იმ საქმით რაც უნდა მეკეთებინა - გამომეცოცხლებინა ვაზისა და ღვინის კულტურა საქართველოში, აქ შესაძლებელია რაღაც შექმნა, როცა ევროპა ძირითადად არსებული დონის შენარჩუნებას ცდილობს. რომელია თქვენი საყვარელი ქართული ვაზის ჯიში, რეგიონი? რატომ? მე ვფიქრობ, რომ ეს არის ძალიან რთული არჩევანი, რადგან საქართველოში ყველგან მოიძებნება ღვინო, თქვენ გაქვთ საინტერესო ჯიშები. მაგრამ მე მომწონს ქართლის პოტენციალი რადგან ქართლი კახეთსა და იმერეთს შორისაა და მის ღვინოს არც კახეთის სიცხე და არც იმერეთის სიგრილე ეკარება, გამოდის ძალიან სუფთა და ცოცხალი თეთრი ღვინო და დახვეწილი, დამწიფებული წითელი ღვინოები. რა არის თქვენი საყვარელი საკვებისა და ღვინის დაწყვილება ამ სეზონზე?

ჩვენი ახალი ღვინო Collection Secrète, რომელიც გამოვიდა 2014 წელს, რომელიც არის კონცეფცია ფრანგული და ქართული ჯიშების ნაზავი, ეს არის შატო-მუხრანის მოგონება, და ძალიან გემრიელი კერძი ჩვენი შეფ მზარეულისგან ღორის ტენდერლიონე მდოგვის სოუსით. როგორ ხედავთ ქართული ღვინის მომავალს? ეს არის ძალიან საინტერესო ეტაპი საქართველოში, ვხედავ ქვეყნის ლამაზ მომავალს, ბევრი ახალი ვენახით, რომლის მთავარი იდეა იქნება ხარისხი. მე ვხედავ, რომ მომავალ თაობები უფრო მიიღებენ ხარისხიან ღვინოს ვიდრე უხარისხოს დიდი რაოდენობით. ასევე დარწმუნებული ვარ ქართული ღვინის მზარდ საექსპორტო პოტენციალში. მართალია საქართველო ჯერ კიდევ ძალიან დამოკიდებულია რუსეთის ბაზარზე თუმცა ჩინეთი არის ქართული ღვინის ძალიან მნიშვნელოვანი განვითარებადი ბაზარი და ასევე ძალიან საინ-

ტერესო ევოლუცია ნიშა დასავლეთის ქვეყნებში. მე ვფიქრობ, რომ ეტაპობრივად საქართველოს მიდის საერთაშორისო ღვინის ლანდშაფტისკენ. რომელი ღვინო და სად გაგაქვთ ექსპორტზე?

60% ჩვენი ღვინის გადის ექსპორტზე ყველა სახეობა. მთავარი ბაზარი კვლავ რუსეთია, ჩვენ გვაქვს ძალიან კარგი ურთიერთობა უკრაინასთან, ყაზახეთთან, მიუხედავად იმისა, რომ მათ ჰქონდათ რთული ეკონომიკური სიტუაცია, ბელორუსი, პოლონეთი ძლიერად განვითარებადი ბაზარია, ჩინეთი ძალიან ძლიერი განვითარებადი ბაზარი და შემდეგ ჩვენ განვითარება ეტაპობრივად მოხდება გერმანიაში, დიდი ბრიტანეთი ... რა ართულებს ევროპულ ბაზარზე შეღწევას? ევროპული ბაზრები ძალიან კონკურენტუნარიანი, პირველ რიგში, თქვენ შეგიძლიათ დაივიწყოთ სამხრეთ ევროპა - იტალია და ესპანეთი არ ელოდებიან ქართული ღვინოს. იქ შეიძლება იყოს გარკვეული ნიშა ბაზარი

დედაქალაქებში, მაგრამ არავინ იცის საქართველოს შესახებ და არ მომხდარა მისი როგორც კატეგორიად ჩამოყალიბება. მაგრამ საქართველოს აქვს ლამაზი ამბავი და დიდი უპირატესობა ისეთ ქვეყნებთან შედარებით როგორიც არის მოლდოვა, ბულგარეთი, რუმინეთი, რადგან მას არ ჰქონია უარყოფითი იმიჯი. ქართული ღვინო არ არის იაფი ღვინო და ეს არის კიდევ ერთი პრობლემა. ჩვენ გვყავს ლამაზი ისტორია, მაგრამ ჩვენ უნდა ვიმუშაოთ, რომ ბაზარზე გაგვიცნონ, როგორც იცით არ არის საკმარისი რესურსი, რომ ვაწარმოოთ დიდი სარეკლამო კამპანია, ეტაპობრივად უნდა გავაკეთოთ, მაგრამ ამას მეტი დრო დაჭირდება. ქვევრის ღვინო არის ძალიან ლამაზი კარის შემღები საერთაშორისო ბაზარზე, რადგან დღეს საერთაშორისო ჟურნალისტებიდ ა ღვინის მოყვარულები ამაზე აკეთებენ აქცენტს, მაგრამ საქართველო უნდა იყოს ფრთხილად, რომ ქვევრის ღვინო ნიშად არ აქციოს, რადგან ის ქართული ღვინის წარმოების მხოლოდ 3%-ს შეადგენს. რომელ ორ ბოთლ ღვინოს გაუწევდით რეკომენდაციას შატომუხრანის პროდუქციიდან და რატომ?

Royal Saperavi და Collection Secrète: Royal Saperavi ძალიან კეთილშობილური დახვეწილი ღვინოა 100% საფერავი, რომელიც გვიჩვენებს საფერავის მართლაც დიდ პოტენციალს, განსაკუთრებით სასიამოვნო დასალევია 2011 წლის მოსავალი.

Collection Secrète 2014 გვიჩვენებს ელეგანტურობას და ქართული რქაწითელის ფრანგულ ჯიშებთან შეჯვარებას, რომელიც აჩვენებს ქართლის ცოცხალი, ელეგანტური თეთრი ღვინის პოტენციალს.

ქართული ყველი გამორჩეული სახელითა და დაძველების ტექნოლოგიით სიღნაღის რაიონის სოფელ ტიბაანში ფრანგულ-ქართული ტექნოლოგიით დამზადებული დელიკატესი ყველი “ტიბაანური“ 2008 წელს გამოჩნდა ქართულ ბაზარზე. სწორედ ეს კომპანია არის პირველი საქართველოში, რომელმაც დაიწყო ასეთი (დელიკატესი) ყველის წარმოება, მისი წარმოების იდეა ეკუთვნის მანანა ხატიაშვილს, რომელმაც ზუსტად ამ წელს თავის ახლობლებთან ერთად რძის გადამამუშავებელი საწარმო გახსნა. თავდაპირველად საწარმოში მხოლოდ ქართული ტიპის ყველი მზადდებოდა, რომელსაც თეთრ ღვინოში აძველებდნენ, თუმცა მწარმოებლებმა მალევე გააცნობიერეს, რომ წითელი ღვინით მას უფრო პიკანტური გემო მიეცემოდა. “ზუსტად იმ დროს USAID-ის პროგრამა იყო, რომელიც სოფOBSERVER

8

19 dekemberi, 2016

ლის პროექტებს არ აფინანსებდა. მაინც ვცადეთ ბედი, დავწერეთ პროექტი და თანხის 50%-იც დაგვიფინანსეს, სწორედ ამ პროექტის შემდეგ დავიწყეთ ყველის სახელ-

განთქმულ ტიბაანის საფერავში დაძველება“, – განაცხადა მანანა ხატიაშვილმა. რაც შეეხება კონკრეტულად თაფლსა და საფერავში ყველის

წარმოებას, მოუხედავად იმისა, რომ მისი დამზადების ტექნოლოგია საიდუმლოა, ჩვენი გაზეთის მკითხველს შესაძლებლობა აქვს მცირედი ინფომრაცია მიიღოს ყველის წარმოების პროცესთან დაკავშირებით. ყველის დამზადებიდან, 10 დღის განმავლობაში იგი თავსდება მინდვრის ყვავილების თაფლში, რომელიც ამ კომპანიის მიერ არის დამზადებული. აღნიშნული პროცესის გავლის შემდეგ ყველი საბოლოო სახეს იღებს რეალიზებისთვის. საფერავში დავარგებული ყველის წარმოება განსხვავებით თაფლში წარმოებულისგან, გარკვეულ პროცედურულ სხვაობას ითვალისწინებს. დამზადებიდან გარკვეული დროით ლაგდება კომპანიის წარმოებულ საფერავში. საფერავიდან ამოღების შემდეგ 25-

35 დღით ძველდება სპეციალურ თაროებზე და სწორედ ამ პროცესის შემდეგ იგი მზად არის რეალიზებისთვის. ყველი „ტიბაანური“ როგორც ადგილობრივ ისე საერთაშორისო გამოფენებში აქტიურად მონაწილეობს. მან ლონდონში 2013 წლის დეკემბერში ფესტივალ „ქართული კულტურის დღეებზე“ ყველაზე ორიგინალური ყველის სახელი დაიმსახურა. პიკანტური „ტიბაანური“ ყველი ჯერჯერობით ექსპორტზე არ გადის, თუმცაღა მისი შეძენა და დაგემოვნება მომხმარებელს შეულია თბილისის რამდენიმე მაღაზიაში (ყველის კუთხე, არისტეუსი, ქართული კალათა) კაფე-რესტორანსა (პულიფუნია, ვინო ანდერ გრაუნდი, აზარ-ფრეშა) და ქალაქ წნორის ცოდნის კაფეში.

OBSERVER WHAT MAKES GEORGIAN WINE SO UNIQUE?

EXCLUSIVE INTERVIEW WITH PATRICK HONNEF – WINEMAKER, VITICULTURIST, CEO AT CHATEAU MUKHRANI Is Georgian wine unique?

Georgia is a cradle of wine, everything began in this area and this makes it somehow very special.

Although it was forgotten during Soviet times, when they needed mass wines, but Georgia has all the conditions to make high quality wine. Today it’s a renaissance of this wine country, therefore we work a lot on the quality and we have to work on the image afterwards.

Concerning the product, a big amount of rare ancient varieties which is met only in Georgia makes Georgian wine so unique, this is a big potential Georgia should construct on and finally, Georgia is producing wine with very old traditional wine making techniques in vessels (Qvevri) as well as the modern international style of making wine, it is very rear to find country with both techniques together.

What influenced your decision to work with Georgian wines?

I received a phone call a few years ago when I was living in Bordeaux region, at this time somebody asked me if I could imagine to work in Georgia I was very surprised, a lot of people take a moment to think about where is Georgia exactly even for wine makers Georgia is known literally as a cradle of wine but I became curios, met the shareholders in Paris and decided to come for a week. Then I think it happened to me like it happens to a lot of people who come to Georgia, some want to run away very fast or they fell in love with the country and

for me it was the second. I was amazed by the potential and by the work to do to revitalize culture of wine in Georgia, because here it is very challenging that you can construct something while Europe tries to keep the level.

What’s your favorite Georgian varietal, region? Why? I think it is very difficult to choose as everywhere in Georgia we can find wine, everywhere you have interesting varieties. But sure, I like the potential of Kartli because Kartli is in between of Kakheti and Imereti, so it does not have a heat of Kakheti nor cool of Imereti, it can make very fresh crispy white wines and fresh elegant ripened red wines.

What’s your favorite food & wine pairing for the season?

Our new wine Collection Se-

crète released in 2014, which is a concept of blend of French and Georgian varieties, reminiscence to Chateau-Mukhrani history and very nice food paring from our chef is pork tenderloin with mustard sauce.

Where do you the future of Georgian wine heading?

It’s very interesting time now in Georgia, the future inside the country is very beautiful to see lot of new vineries created with the real idea of quality a lot of them working on qvevri wine making, others-modern wine making. I see that next generations will get more used to quality rather than a lot of quantity.

Then for sure the future will be the export. Georgia is still very dependent on the Russian market; China is very important emerging

market for Georgian wines and as well very interesting evolution in niche western countries. I think step by step Georgia comes up on the landscape of international wines Which wines and where do you export?

60% of our wines are exported in all varieties. Main market still remains Russia, we have very good relations with Ukraine, Kazakhstan although they had difficult economic situation, Belarus, Poland strong developing market, China as very strong developing market and then we develop step by step more slowly Germany, UK… What makes European market so challenging for Georgian wine?

European markets are very com-

petitive, first of all you can forget about south Europe - Italy and Spain are not waiting for Georgian wine. There could be some niche things in the big capitals, but nobody knows or heard about Georgia, the category of Georgian wines was never created, but Georgia has a beautiful story and has a big advantage compared to countries like Moldova, Bulgaria Romania as it has no negative image. Georgian wine is not cheap wine and this is another problem.

We have beautiful storytelling, but we need to work on it marketing power as there is not enough resources to make huge advertising campaigns, step by step we do, but it will take more time to come on the screen.

The qvevri wine is a very nice door opener as it is a focus today of international journalists and wine lovers which come a lot to Georgia to speak about it, but Georgia should be careful not to put itself in the niche of qvevri wine as it is perhaps only 3% of Georgia wine production.

Which two bottles of wine you would recommend to try from Chateau Mukrani and why?

Royal Saperavi and Collection Secrète: Royal Saperavi is very noble elegant wine from 100% Saperavi, which shows really the huge potential of Saperavi, makes lot of pleasure – 2011 is very nice today Collection Secrète 2014 shows a lot of elegance and is a marriage of Rkatsiteli and French varieties it shows the potential of Kartli to make crispy elegant white wines.

GEORGIAN CHEESE WITH THE UNIQUE NAME AND AGING TECHNOLOGY Delicacy cheese “Tibaanuri” made according to French/Georgian technology first appeared in Georgian market in the region of Signagi, village of Tibaani in 2008. This was the very first company which started producing delicacy cheese in Georgia. The idea belongs to Ms. Manana Khatiasvili who opened the milk processing plant in the same year.

Initially the plant was producing only Georgian cheese which was aged in white wine, though later producers realized that the red wine could give the cheese spicier taste.

“Exactly this time there was the USAID programm, which was not financing ideas from villages. we still tried, drafted project and they financed 50% of it. Exactly after

this project we started to age cheese in well-known Saperavi wine of Tibaani, - stated Ms. Manana khatiashvili.

As for the production of cheese in honey or in Sapheravi, the technologies of creation remains as a secret, however our reader will get part of the information connected with the production process of this cheese.

From making of Cheese, during 10 days, it is placed in a meadow flower honey, which is produced by the company itself. After this process is over, the cheese is ready for realization.

There are several differences between the procedures of producing cheese with the honey and producing cheese with “Saperavi”. When the cheese is produced with “Sa-

peravi” it is put in “Saperavi” (produced by the company) for a period of time. After taking from “Saperavi” the cheese is kept in the special shelves, after 25-30 days the cheese is ready for realization.

Cheese “Tibaanuri” is actively participating in local and in the international exhibitions. In London, December 2013, at the festival “Days of Georgian Culture” it deserved the award of most original name for cheese.

Piquant “Tibaanuri” cheese does not go through export, although the user is able to purchase it at Tbilisi stores (Corner of Cheese, Aristeus, Georgian basket) cafe-restaurant (Pulipunia, Vino under Ground, Azar-Fresh), and at the Tsodnis café in Tsnori OBSERVER

19 december, 2016

9

OBSERVER ქართული ეკონომიკა პოზიტიური ცვლილებების მოლოდინში გთავაზობთ ექსკლუზიურ ინტერვიუს საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილე ქეთევან ბოჭორიშვილთან

მიგვაჩნია, რომ ეს პროექტი არის ძალიან წარმატებული. ამ დრომდე ჩვენ უკვე გვაქვს 215 პროექტი რომელმაც ხელი შეუწყო ნახევარზე მეტი მილიარდი ლარი ინვესტიციების მოზიდვას და შექმნა ძალიან დივერსიფიცირებული პროექტების პორტფელი მრეწველობის სხვადასხვა ქვე-სექტორებში. გარდა ამისა, ჩვენ გვაქვს სახელმწიფო "საპარტნიორო ფონდი", რომელიც ახდენს მასშტაბურ პროექტებში თანაინვესტირებას. მათაც არაერთი პროექტი განახორციელეს წარმოების დარგში. ყველაზე მეტად რა კონკრეტული ტიპის ინვესტიციების მოზიდვით ხართ დაინტერესებული? საქართველო ბოლო რამდენიმე წელია იზიდავს მნიშვნელოვანი ოდენობის პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებს. 2014 წელს მოხდა 1.75 მილიარდი აშშ დოლარის ინვესტიციების მოზიდვა და 2015 წელს 1.56 მილიარდი. ზრდის ტენდენცია გრძელდება და წინასწარი მონაცემებით, 2016 წლის 3 კვარტალში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები შეადგენს 1.29 მილიარდ აშშ დოლარს. ეს ნიშნავს, 40%იან ზრდას იგივე პერიოდი საშუალო მაცვენებელთან შედარებით ბოლო 5 წლის განმავლობაში. საქართველოს მთავრობა მოწოდებულია გაზარდოს ინვესტიციები მიზნობრივ სექტორში, როგორიცაა: ტრანსპორტი და ლოგისტიკა, სტუმართმოყვარეობა / უძრავი ქონება, წარმოება და ენერგეტიკა. ტრანსპორტი და ლოგისტიკა: საქართველოს მთავრობის ერთ-ერთი მთავარი პრიორიტეტი ტრანსპორტი და ლოგისტიკა, ნებისმიერი ქვეყნის ეკონომიკისთვის სასიცოცხლო მნიშვნელობისაა, ვინაიდან იგი წარმოადგენს მთავარ ბირთვს მიწოდების ჯაჭვში. ტერიტორიები კარგი სატრანსპორტო კავშირების გარეშე ვერ ვითარდება. შესაბამისად, საქართველოს მთავრობის ყველაზე დიდი გამოწვევა ქვეყნის სატრანზიტო ფუნქციის გაძლიერება და რეგიონში ლოგისტიკურ ცენტრად ჩამოყალიბებაა, რაც მოიზიდავს უფრო მეტ ინვესტორს. საქართველოს მთავრობა ატარებს ისეთ ინფრასტრუქტურულ პროექტებს, როგორიცაა ანაკლიის ღრმაწლოვანი შავი ზღვის პორტი, რკინიგზის მოდერნიზაციის პროექტი, აღმოსავლეთ-დასავლეთის მაგისOBSERVER

10

19 dekemberi, 2016

ტრალის მშენებლობა, ბაქო - თბილისი - ყარსის ახალი სარკინიგზო ხაზი და ლოგისტიკური ცენტრების პროექტის განვითარება. სტუმართმოყვარეობა / უძრავი ქონება: ტურიზმი საქართველოში იზრდება. ჩვენ ვმუშაობთ სხვადასხვა ტიპის ტურიზმის განვითარებუს მიმართულებით (მათ შორის, სამედიცინო ტურიზმი, ზაფხულის კურორტები, ზამთრის სათხილამურო კურორტები). საქართველოს მიმზიდველობა დადასტურებულია მზარდი საერთაშორისო სიით: უცხოელ ტურისტთა შემოდინება უკანასკნელი 12 წლის განმავლობაში გაიზარდა 19 ჯერ, 310 ათასი-დან 2003 წელს 5,9 მილიონამდე 2015 წელს და 2016 წლის 11 თვის მონაცემებით, საქართველოს 5.86 მილიონი ტურისტი ესტუმრა, რაც ნიშნავს, 7.9%-იან ზრდას წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით. საქართველოს ტურიზმის განვითარების სტრატეგიის შედეგად, ჩვენ ველით 11 მილიონიან შემოდინებას 2025 წლამდე. შესაბამისად დიდი მოთხოვნაა დამატებით ოთახებზე, რაც ხელს უწყობს ინვესტორებს ისარგებლონ და გაზარდონ მოგება რადგან სასტუმროს ბაზარზე მიმდინარეობს თანმიმდევრული ზრდა. იმისათვის, რომ ხაზი გავუსვა რამდენიმე ფაქტს: 2015 წელს საქართველოში 1,225 სასტუმრო და სასტუმროს ტიპის ობიექტები ოპერირებდა საქართველოში და ოთახებისა და საწოლების საერთო რაოდენობამ შეადგინა 23,100 და 48.600. სასტუმროს განვითარების 2016-2019 წლის სტრატეგიით, მოხდება 120-ზე მეტი საცხოვრებელი ერთეულისა და 15,000 საწოლზე მეტის დამატება. როგორც უკვე აღვნიშნე, საქართველო მნიშვნელოვან საინვესტიციო შესაძლებლობებს სთავაზობს კომპანიებსწარმოების დარგში. ენერგეტიკა: ენერგეტიკის სექტორი არის ჩვენი ეკონომიკის ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი სექტორი, რომელსაც აქვს ზრდის მაღალი პოტენციალი. საქართველო არის ერთ-ერთი წამყვანი ქვეყანა წყლის რესურსებით ერთ სულ მოსახლეზე. ენერგიის წყაროების დივერსიფიკაციის შედეგად, საქართველო 2008 წლიდან ნეტ ელექტროენერგიის ექსპორტიორია. მთავრობამ განახორციელა მაღალი ძაბვის

გაგრძ. დასაწისი მე-3 გვ-ზე

ინფრასტრუქტურის მშენებლობასა და რეაბილიტაციაში ინვესტიცია. ასე ერთად ჩვენს მეზობელ ქვეყნებში ელექტროენერგიაზე მოთხოვნის ზრდა, ლიბერალურლი რეგულაცია მშენებლობასა და ექსპლუატაციაზე დამატებიტ ზრდის უცხოელი ინვესტორებისთვის მიმზიდველობას. საქართველოს მთავრობის ერთ-ერთი პრიორიტეტი სიახლეებსა და ცოდნაზე დაფუძნებული ეკონომიკის განვითარების მხარდაჭერაა. საქართველოს მთავრობამ ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს ჩამოაყალიბა საქართველოს ინოვაციების და ტექნოლოგიების სააგენტო (GITA).

GITA-ს დღის წესრიგში აქვს განახორციელოს მთავრობის საინოვაციო პოლიტიკა, მარეგულირებელი ჩარჩოს განვითარება, ინფრასტრუქტურით უზრუნველყოფა (ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ინფრასტრუქტურული პროექტი არის ინტერნეტი ყველასთვის - რომლის მეშვეობითაც მთელი ქვეყანა იქნება დაფარული მაღალი სიჩქარის ბოჭკოვანი ინტერნეტით), უნარებისა და შესაძლებლობების განვითარება, დაფინანსების ხელმისაწვდომობა, R & D მხარდაჭერა და კომერციალიზაცია - კვლევითი ინსტიტუტების კომერციალიზაციის პოტენციალის შეფასება და შემდგომი მხარდაჭერა. როგორი მოლოდინი გაქვთ 2017 წელთან დაკავშირებით? საქართველოს ეკონომიკა ექვემდებარება რეგიონში მიმდინარე რთულ გარე შოკებს. ლარის გაუფასურებამ შეასუსტა მსესხებელთა ბალანსები. მიუხედავად იმისა, რომ ამ შოკს, საქართველოს ეკონომიკა შედარებით კარგად პასუხობდა. წინასწარი მონაცემებით ეკონომიკური ზრდა 2016 წელს დაახლოებით 2.7 პროცენტია, ხოლო 2017 წელს 4,0 პროცენტი. საერთაშორისო სავალუტო ფონდისა და EBRD- ის შეფასებით, 2017 საქართველოს ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელი ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი იქნება რეგიონში. საქართველოს ეკონომიკამ უკვე გადალახა გარე შოკი და თუ მხედველობაში მივიღებთ პოზიტიურ ეკონომიკურ ტენდენციას, ჩვენი მოლოდინი 2017 წელთან დაკავშირებით ოპტიმისტურია.

GEORGIAN ECONOMY EXPECTING POSITVE CHANGES TO COME EXCLUSIVE INTERVIEW WITH KETEVAN BOCHORISHVILI, DEPUTY MINISTER OF ECONOMY AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT CONTINUED FROM PG. 3

This means 40% increase compared with the average indicator of the same period during past 5 years. Government of Georgia is committed to increase investment inflows in targeted sectors, such as:Transport and Logistics, Hospitality/Real estate, Manufacturing, Energy.

Transport and Logistics: One of the top priority sector for Georgian Government, transport and logistics, represents the lifeblood of any country’s economy since it constitutes the heart of the supply chain. Areas without good transport connections do not grow or prosper.

Notably, biggest challenge for the Government of Georgia is strengthening the transit function of the country and formation of logistical hub in the region, thus attract more investors with this regard.Government of Georgia is carrying out major infrastructural projects such as Anaklia New Deep Water Black Sea Port, Railway Modernization Project, East-West Highway Construction, Baku – Tbilisi – Kars new railway connection line project, development of logistical centers.

Hospitality/Real Estate: Tourism in Georgia is on the rise.

We encourage development of different types of tourism destinations (including Medical tourism, summer resorts,winter ski resorts). Attractiveness of Georgia is proven by growing number of international visitors: inflow of international visitors over the last 12 years increased 19 times, from 310 thousand in 2003 to 5.9 million in 2015 and for 11 months of 2016, 5.86 million international tourists visited the country which means 7.9% increase compared with the same period of previous year. According to Georgian Tourism Development Strategy, we expect 11 million visitors inflow by 2025.

Thus, there is a huge demand on extra rooms which stimulates investors to benefit and increase their profits as the hotel market is being fueled by a consistent growth in tourist number.

To highlight some facts: 1,225 hotel and hotel-type facilities operated in Georgia in 2015 and total number of rooms and beds amounted to 23,100 and 48,600. According to hotel development pipeline for years 2016-2019, more than 120 accommodation units and more than 15,000 beds will be added.

Energy: Energy sector is one of the fastest growing sectors of our economy, which has high potential for further growth.

Georgia is one of the top countries in the world by water resources per capita. Due to diversification of Energy supply sources, we are net electricity exporters since 2008. Government invested in rehabilitation and construction of high voltage electricity infrastructure.

This, together with growing demand on electricity in our neighboring countries, liberal regulations for construction and operation of HPP-s additionaly increases attractiveness for foreign investors.

One of the priority for the Government of Georgia is the support of innovation and knowledge-based economy development.The Government of Georgia has established Georgia’s Innovation and Technology Agency (GITA) under Ministry of Economy and Sustainable Development. GITA has a big agenda to implement Government Innovation Policy, development of regulatory framework for innovation, provision of infrastructure for innovation (one of the biggest infrastructure project is BroadBand for All – through which the entire county will be covered with high speed fiber optic internet)skills and capacity development, access to finance, supporting R&D commercialization – by assessing the commercialization potential of research institutes and further support.

What are your expectations for the Georgian economy for the coming 2017?

Georgia’s economy was exposed to a difficult external shock coming from economic stagnation in the region. Depreciation against the dollar has weakened balance sheets of borrowers. Despite this shock, Georgia’s economy has performed relatively well.

Economic growth in 2016 is forecasted to be around 2.7 percent and in 2017 – 4.0 percent.

According to IMF’s and EBRD’s estimations, projected growth rate for 2017 is one on the highest in the Region.

Georgian economy has already absorbed external shocks and taking into consideration positive economic trend lines, our expectations for 2017 is optimistic.

APARTMENTS WITHOUT DOWN PAYMENT PROJECT THAT WILL COMPLETELY CHANGE THE STANDARD OF COMFORT, MULTIFUNCTION AND MODERNITY There are ďŹ ve lines of development in AXIS Towers: residential, 5 star hotel, A-class ofďŹ ce center, commercial and entertainment functions.

The development objective is to locate these functions in one building, so that they will supplement each other, which is allowed by the developed infrastructure of AXIS Towers. Main communications are supplied directly by the central stations, it means that the communications do not overload the current network, but the funds are spent on development of the present network and sub-stations. AXIS Towers will be served by 31 fast elevators promoting independent movement of internal streams. People who live, work or have fun here do not need to go out for shopping or receiving high quality service. This is a kind of a building-city in the city, covering 100 000 square meters of the construction area and having 41 floors, 37 of which are above ground and 4 are under ground. There will be parking space on three out of f our underground floors, which will cover 25 000 sq. meters, one floor will be used for commercial space with a supermarket and various shops.

A-CLASS OFFICES FOR RENT

WWW.AXISTOWERS.GE 032 2 2417171

OBSERVER „ზეარის“ - რომელიც მართლაც ზე არის ალკოჰოლური სასმელების კომპანია „ზეარის“ შეიქმნა 2012 წელს, თუმცა პროდუქტის კონცეფცია 90-იანი წლებიდან მუშავდებოდა. პროდუქტის შექმნიდან პირველივე წელს კომპანიამ გაიმარჯვა მსოფლიო კონკურსში, ნიუმბერგში სადაც წარმოდგენილი იყო მსოფლიოს წამყვანი პროდუქტები, თუმცა კომპანია ყველაზე მეტად საქართველოში მოპოვებული ჯილდოებით ამაყობს. „ზეარისის“ კონცეფციასა და ფასეულობებზე კომპანიის გენერალურ დირექტორს ქალბატონ თეონა ზაქრაძეს ვესაუბრეთ. როგორ იქმნება ზეარის-ის პროდუქცია და რა დატვირთვა აქვს ყურძნის მტევანს ბოთლის შიგნით? ზეარის-ის პროდუქტი იქმნება უნიკალური მეთოდით და იგი წარმოადგენს მეტად დახვეწილი ძველი ტრადიციებისა და თანამედროვე მეცნიერული ცოდნის სინთეზს. ჩვენი პროდუქტის შექმნაზე მუშაობდნენ მსოფლიო რანგის ტექნოლოგები და მეცნიერები. ამიტომაც შევარქვით მას “ზეარის”, იმიტომ, რომ იგი ყველა პროდუქტზე ზე- არის. ვაზის მტევანი, შიგ სიმბოლურად ჩაღვენთილი ღვინო საფერავით ჩვენი ქვეყნის სიმბოლოა და ამავდროულად მიგვანიშნებს იმაზეც, რომ ამ ყურძნისგან არის დამზადებული თვით ჭაჭაც. მტევანი ჩვენთვის თავისი ღვინით სულია, ჭაჭა და ხელთნაკეთი ბოთლი კი – სხეული, რომელიც მთლიანობაში საქართველოს სიმბოლურად ჰგავს. ვისთვის იქმნება ზეარისი, ვინ არის თქვენი სამიზნე სეგმენტი? ზეარისი იქმნება ყველასთვის, მაგრამ ვწუხვართ, რომ ჩვე-

ნი თვითღირებულება იმდენად მაღალია, რომ იგი დღეს ყველასათვის ხელმისაწვდომი ვერ იქნება, ამიტომ დღევანდელი სამიზნე სეგმენტი ალბათ ის წარმომადგენლობაა, რომელსაც შეუძლია საჩუქრები მიართვას სხვას, გაუკეთოს საკუთარ თავსაც და დატკბეს ჩვენი ჭაჭის უნიკალური გემოთი. თუმცა, გარწმუნებთ, რომ ეკონომიკა წინ მიდის, ჩვენც მალე, ალბათ ჩვენს ხელნაკეთ ბოთლს აქვე შევქმნით – საქართველოში და ეს გაგვიიაფებს და გახდის მას სახალხო პროდუქტად. ამავდროულად, ჩვენ შევინარჩუნებთ მაღალფასიან სეგმენტს, რომელიც მხოლოდ ბიზნეს წრეებისთვის იქნება ხელმისაწვდომი, მაგრამ არაფრით არ დავაკნინებთ იმ ადამიანთა შესაძლებლობებსაც, რომელთაც

ასეთი საშუალება არ აქვთ და მათთვისაც არანაკლებ ხარისხიან პროდუქტს ვქმნით. გვიამბეთ “მითოლოგიას” კონცეფციაზე… ქართველებისთვის ყველაზე საყვარელი და ძვირფასი მითები შევარჩიეთ. ერთი მითია არგონავტებისა და ჩვენი მედეას შესახებ, რომელიც გამოირჩევა ერთგულებით, ტრაგიზმითა და სიბრძნით. ამავდროულად, თქვენ კარგად იცით, რომ მედიცინა როგორც ცნება და სიტყვა, მოდის მედეასგან. ეს პროდუქტი ჩვენ გავაჯერეთ მედეას სამშობლოში, კოლხეთში დაკრეფილი ფორთოხლისა და ციტრუსების ნატურალური პროდუქტით, რომელიც უნიკალურად შევაერთეთ ქართულ, კახურ, ჩვენს მიერ წარმოებულ ჭაჭასთან. მართლაც უნიკალუ-

რი პროდუქტი გამოვიდა. მედეას ბოთლს მივეცით ზღვის ფერი. მეორე მითი არის ამირანი, რომელიც ასევე გამოირჩევა ქართულ მითებს შორის, მე ვიტყოდი მსოფლიო მითებს შორისაც… ამ ბოთლზე ჩვენმა დიზაინერებმა ბევრი იმუშავეს და შექმნეს უნიკალური პროდუქტი. მასში თერთმეტი წლის კონიაკი ასხია მაგრამ ჩვენ სამწუხაროდ ცნობილი მიზეზების გამო, ვერ ვუწოდებთ მას კონიაკს და ამიტომაც დავაწერეთ VSOP, რომ მომხმარებელი მიხვდეს – რომ ეს პროდუქტი კონიაკია. ამავდროულად, მინდა ხაზი გავუსვა იმას, რომ ჩვენ სრულიად გულწრფელები ვართ მომხმარებელთან, რადგანაც ეს ბოთლი აიტანდა „XO“ -ს წარწერასაც, მაგრამ წავაწერეთ ის, რა პროდუქტიც გვქონდა და შევქმენით.

მესამე – თბილისი და ვახტანგ გორგასალი, რომელიც უკვე გვირგვინია და გადმოსულია ჩვენს წელთაღრიცხვაში. გამოდის, რომ მითი და რეალობა ჩვენ ერთმანეთს შევუხამეთ. მასში ჩვენი ჭაჭა ასხია, რომელიც ზეარის-ის სხვა პროდუქტებისგან იმით განსხვავდება, რომ იგი 40 გრადუსიანია. როგორ შეიქმნა “Only For You”? აღმოვაჩინეთ, რომ საქართველოში არავის უწარმოებია სასმელი სპეციალურად ქალბატონებისთვის, შეყვარებულებისთვის, დედებისთვის, დებისთვის და ა.შ. სწორედ ამან გვიბიძგა შეგვექმნა ეს პროდუქტი, რომელიც ძალიან წააგავს პროდუქტ მედეას, მაგრამ იგივე არ არის. რა თქმა უნდა, არ შეიძლებოდა ჩვენი ქალბატონებისთვის და მანდილოსნებისთვის არ დაგვემზადებინა უნიკალური და ულამაზესი ყუთი და ასეთი ყუთი როგორ შეიძლებოდა ყოფილიყო გალაქტიონის სიტყვების გარეშე „უსიყვარულოდ მზე არ სუფევს…“ მას შევარქვით „მხოლოდ შენ ერთს“. რას გვეტყვით კომპანიის სამომავლო გეგმებზე? ახალ წელს ქართველებს და დანარჩენ მსოფლიოსაც ერთ-ერთ ატრიბუტად სუფრაზე ყოველთვის უდევთ შამპანური. ჩვენ გვინდა, რომ ჩვენი პროდუქტი არა მხოლოდ ახალ წელს, არამედ ქართველთათვის ყველა დღესასწაულს ამშვენებდეს და იგი ყველა ოჯახისთვის იქცეს ერთ-ერთ აუცილებელ ატრიბუტად, რომელიც ყოველთვის შეგვახსენებს საქართველოს სიდიადესა და მის კავშირს ვაზთან. დანარჩენ გეგმებს, ამ ეტაპზე, საიდუმლოდ დავტოვებთ.

“ZEARIS” WHICH IS REALLY ABOVE ALL Alcohol Beverage Company “Zearis” was established in 2012 year; however the concept of the product had been created since 90’s years. At the first year of creating the product, the company won the world competition in Newberg, where world’s leading products were presented, however company is the most proud for awards received in Georgia. About concept and values of “Zearis” we talked to General Director of the company Ms. Teona Zakradze.

How is “Zearis” production being created and what is the meaning of grape cluster inside the bottle?

Zearis’ product is created with unique method and it presents a synthesis of sophisticated traditions and modern science knowledge. World’s leading techonolgists and scientists were working on making our product. That’s why we call it “Zearis”, because it at OBSERVER

14

19 dekemberi, 2016

upper level then all other products. Grape cluster with a sign of wine Saperavi is a symbol of our country and at the same time remarks that itself Chacha is also made by grape. A cluster with its wine is a soul for us, Chacha and handmade bottle –body, which in total symbolically looks like Georgia.

To whom “Zearis” is made for? Who is your target segment?

Zearis is for everyone, but unfortunately our cost is so high, that currently it is not accessible for everyone. So maybe current target segment is the representation, which can make gifts for others or itself and receives a pleasure with unique taste of our Chacha. But I make sure that economy is going forward and soon maybe we will make our handmade bottle here in Georgia, which will make the product cheaper and public. At the same time we will maintain

high price segment, which will be accessible only for business fields, but we will not decline possibilities of those people, who don’t have enough income and for them we make product with high quality.

Please, tell us about the concept of “mythology” We choose the most lovely and valuable myths for Georgians. One myth is about Argonauts and our Medea, who is famous for loyalty, tragism and wisdom. At the same time, you know well, that medicine as a concept comes from Medea. We saturated this product in homeland of Medea. We successfully combined natural products of orange and citruses harvested in Kolkheti with Georgian, Kakhetian Chacha produced by us. It really became unique product. The bottle of Medea has a color of sea.

Second myth is Amirani, which is also exceptional in

Georgian myths as well as in world myths. Our designers worked a lot on this bottle and created unique product, in which is eleven years old Brandy, but unfortunately due to well known reasons we cannot call it a Brandy so we mark it as VSOP, so that the customer can guess this product is Brandy.

At the same time, I would like to underline that we are absolutely sincere to customer, because we could write “XO” on the bottle, but we marked exactly what product we had and created.

Third one – Tbilisi and Vakhtang Gorgasali, who is already a crown and moved to BC. It comes out that we matched myths and reality.

Inside is our Chacha, which is the higher level product- different from others as it has 40 degree.

How is “Only For You” created?

We discovered that nobody in Georgia had made a special beverage for ladies, couples, mothers, sisters and so on. Exactly it forced us to make this product, which looks very similar to product Medea, but it is not the same. Of course, we could not lose the chance to make unique and the most beautiful package for out ladies. And how should have such package without words of Galaktioni: “Without love there is no sun…” We renamed it “Only for you”.

What can you tell us about future plans of the company?

In New Year Georgians and the entire world has champagne as one of the attributes. We want that the product should decorate not only new year but every holiday for Georgians and become a must have attribute, which always reminds us greatness of Georgia and its connection with vine. At this step I will keep other plans as a secret.

OBSERVER „დამბალხაჭო“ - უძველესი ფშავური დელიკატესი, როგორც საქართველოს სავიზიტო ბარათი საქართველო დღითიდღე უფრო მიმზიდველი ხდება ეკო და კულტურული ტურიზმის მოყვარულთათვის. ფშავში 5 წლის წინ დაფუძნებული "სანათას სახლი" სტუმრებს მთის ნატურპროდუქტებით დაუვიწყარ კულინარიულ მოგზაურობას სთავაზობს. სანათა ქალის სახელია და საქართველოს აღმოსავლეთ მთიანეთში, განსაკუთრებით ფშავშია გავრცელებული და შემთხვევითი არ არის, რომ ამ სახელის მქონე სახლი ფშავში გავრცელებული ქალური საქმიანობის - სტუმრის დახვედრის და ნატურალური ფშაური პროდუქტის დამზადებაპოპულარიზაციით არის დაკავებული. კომპანიაში დასაქმებულთა დიდი ნაწილიც ქალები არიან. „ყველაფერი იმით დაიწყო, რომ ჩემმა შვეიცარიელმა მეგობრებმა ზამთრის ერთ საღამოს ობიანი ყველისაგან დამზადებული ფონდიუთი მიმასპინძლეს და თან ამიხსნეს, რომ ეს ერთ-ერთი ყველაზე ძვირადღირებული პროდუქტი და კერძი იყო შვეიცარიაში. აბა, იმათ რა იცოდნენ დამბალი ხაჭოს შესახებ?!“ - გვიყვება „სანათას სახლის“ დამფუძნებელი, მარიამ ხუცურაული. შვეიცარიელებმა კი არა, იმ დროს, 2010 წელს, ფშავის გარდა საქართველოშიც ძალიან ცოტა ვინმემ თუ იცოდა ასეთი პროდუქტის არსებობის შესახებ, დიდად არავის არაფრად მიაჩნდა და კილოგრამი საკმაოდ დაბალ ფასში 4-5 ლარად იყიდებოდა.

დამბალი ხაჭო ის პროდუქტია, რომელსაც ფშავში ოდითგანვე ამზადებდნენ. ფშაურ ზეპირსიტყვიერებასა და წერილობით ძეგლებში შემორჩენილი ცნობები უდაოდ მეტყველებენ მის მრავალსაუკუნოვან წარსულსა და დღემდე პოპულარობაზე. ცნობილი ქართველი მწერლის ვაჟა ფშაველას მამა, პავლე რაზიკაშვილი იუწყება, რომ ბებიამისი ამზადებდა დამბალ ხაჭოს ქვევრში. ეს დაახლოებით მე-18 საუკუნის მეორე ნახევარში უნდა ყოფილიყო. „ჩვენ რომ დამბალი ხაჭოს

დამზადება და პოპულარობაზე ზრუნვა დავიწყეთ, მისი წარმოების ტრადიცია გაქრობის პირას იყო“, - იხსენებს მარიამ ხუცურაული.

2012 წლის დეკემბერში „სანათას სახლმა“ მოაწყო პირველი ფესტივალი, რითაც დაიწყო ამ პროდუქტის აღორძინება. 2014 წლის სექტემბერში, კომპანიის დიდი მცდელობის შედეგად, დამბალი ხაჭოს დამზადების ტექნოლოგიას მიენიჭა არამატერიალური კულტურის ძეგლის სტატუსი. იმავე წლის ნოემბერში ფრანგმა

მკვლევარებმა კოლლეტ დაჰანმა და ემანუელ მინგასსენმა, რომლებიც მსოფლიოში ტრადიცული წესით დამზადებული ყველის ტექნოლოგიას სწავლობდნენ, დაადასტურეს, რომ დამბალი ხაჭოს, ტენილისა და გუდის ყველის დამზადების ტექნოლოგიას მსოფლიოში ანალოგი არ გააჩნია. დამბალი ხაჭო რძის გადამუშავების მეორადი პროდუქტია, და დღემდე მზადდება საოჯახო პირობებში ტრადიციული წესით, კარაქის შედღვების შემდეგ მორჩენილი დოს ხაჭოსაგან. მის

დამზადებას, გაშრობას და მომწიფებას საკმაოდ ხანგრძლივი დრო სჭირდება, დაახლოებით 2,5-3 თვე.

2014 წლიდან "სანათას სახლს" ქართულ ბაზარზე გამოაქვს ბრენდირებული დამბალი ხაჭო, რომელიც უკანა ფშავის სოფელ შუაფხოში მზადდება. აგრეთვე ახალი ხაჭო, სოფლის კარაქი და ერბო, მზეზე გამშრალი ხილის ჩირი, ტყლაპი და მურაბები.

2016 წლიდან კომპანიამ დაიწყო დამბალი ხაჭოს დამზადება სხვადასხვა მწვანილების და სუნელების დამატებით. პირველი, სასინჯი პარტია მომხმარებელს ნოემბერში გამართულ ყველის გამოფენაზე შესთავაზეს. მომავალი წლის გაზაფხულიდან კი „სანათას სახლი“ უკვე მასობრივად აპირებს მის დამზადებას და ბაზარზე დამკვიდრებას. კომპანიის დამფუძნებლის თქმით მზადდება პირობები დამბალი ხაჭოს დამზადების შესწავლის მსურველთათვის სასწავლო ბაზის მოსაწყობად, რაც კიდევ უფრო ხელს შეუწყობს დამბალ ხაჭოს წარმოების ზრდასა და პოპულარიზაციას. შესაბამისად, სწორი რეკლამირებისა და წარმოების გაზრდის შემთხვევაში დამბალ ხაჭოს აქვს პერსპექტივა, გახდეს ექსპორტის და ტურიზმის ისეთივე აქტიური ობიექტი, როგორიც არის ქართული ღვინო და "სანათას სახლის" სამომავლო მიზანიც სწორედ ამ აღიარების მიღწევაა.

“DAMBALKHACHO” – THE OLDEST DELICACY FROM PSHAVI Georgia becomes more and more attractive for eco and culture tourism lovers. “Sanata’s House” founded 5 years ago in Pshavi hosts guests with unforgettable eco-products and journey in Georgian kitchen.

Sanata is a female name and it is well-known in east mountainous part of Georgian, especially in Pshavi, and it is not coincidence the house carrying this name means nothing but female work hosting guests with warm heart and providing-offering natural Pshavi products. The majority of company employees are women.

“Everything started when it was one of the nice evenings of the winter, my Swiss friends hosted me with mold cheesy fondue and explained that it was most expensive food in the whole Switzerland. So, what did they know dambalkhacho (soaked cottage cheese)?!” – says founder of “Sanata House”

Mariam Khutsurauli. At the time, in 2010 there were also very little number of people even in Georgia who knew about dambalkhacho at all, and people used to sell it with a very low price around 4-5 GEL per kg.

Dambal khacho has always been a well-known product in Pshavi. In Pshavi folk and written documents there are mate-

rials talking about dambalkhacho, that tells its history from very old centuries till now. The father of well-known writer Vaja-Pshavela, Pavle Razikashvili says, that his grandmother used to make dambalkhacho in the pitcher. It must have been happened in the second half of XVIII century.

“When we started dambalkhacho producing and popu-

larization, the tradition was already vanishing” – remembers Mariam Khutsurauli. In 2012, December “Sanata House” held the first festival, that helped product popularization. In 2014, September, with company’s initiative product preparing technology received non-material cultural status of the UNESCO. At the same year, in November, French researcher Kollet Dahan and Emanuel Mingasson, who studied Georgian traditional cheese making technology, announced that technology of dambalkacho, Tenili and Guda Cheese were unique in the whole world.

Dambalkhacho is secondary product, and is produced based on traditional technology at home, after butter churn left buttermilk curd. Its preparation, dry and production needs around 2,5-3 months.

Since 2014 “Sanata House” brings out on local market

brand of dambalkhacho, that is produced in Pshavi village Shuapkhovi. Also new curd, village butter and boiled butter, dried fruits, jams and fruit cookie (Tklapi).

From 2016, company started producing different types of dambalkhacho with herbs and flowers. The first products were offered in November, at cheese festival. From next year, spring time, “Sanata House” will produce immense number of products and will take certain pace on the market.

According to company founder, people will have chance to learn technology of preparation of moistened curd that will help product popularization.

Therefore, with right branding, company has opportunity to export its product and attract tourists attention as it is for Georgia wine, so in the future the dambalkhacho will receive the same recognition.

OBSERVER

19 december, 2016

15

OBSERVER ქართული ჩაის კონკურენტული პოზიცია საერთაშორისო ბაზარზე ქართული ჩაის წარმოებაში ახალი ეპოქა „გურიელით“ იწყება, რომლის პროდუქციაც ისევე როგორც თავად ბრენდი, შემოქმედებითი მუშაობის ნაყოფია. ყველა ინგრენდიენტი, რომელსაც კომპანია იყენებს, განსაკუთრებული სიფრთხილით არის შერჩეული და სწორი მარკეტინგული სტრატეგიის შედეგად, პროდუქტი და ბრენდი ურთიერთშეხამებაში იძლევა იმ სინერგიას, რომელსაც ბაზარზე მოაქვს წარმატება. დღეს ქართული ჩაი „გურიელი“ იმდენად ფართო ასორტიმენტით არის წარმოდგენილი, შეუძლებელია ყველაზე მაღალი მოთხოვნების მქონე მომხმარებელმაც კი ვერ იპოვოს „გურიელის“ ხაზში მისთვის სასურველი პროდუქტი. ქართული ტრადიციული წარმოების აღორძიენაბასა და განვითარებაზე ჩაი "გურიელის" მწარმოებელი კომპანია "გეოპლანტის" დირექტორს, მიხეილ ჭკუასელს ვესაუბრეთ. რას ნიშნავს თქვენთვის ქართული პროდუქტის წარმოება? ჩვენთვის ქართული პროდუქციის წარმოება პირველ რიგში ნიშნავს იმ ტრადიციის აღდგენას, რომლითაც საქართველო იყო ცნობილი ბოლო საუკუნის განმავლობაში, ასევე იმ დიდი პოტენციალის გამოყენებას, რომელიც ბუნებრივი პირობებიდან გამომდინარე ჩვენს ქვეყანას გააჩნია მაღალხარისხნიანი ჩაის ეკოლოგიურად სუფთა პროდუქტის წარმოების კუთხით. და თუკი ადრე მხოლოდ დასავლეთ საქართველოს რეგიონები იყო ჩართული ჩაის წარმოებაში, ჩვენ მოვახერხეთ ის, რომ მთელი საქართველო, კახეთი, მთათუშეთი, სამცხე-ჯავახეთი, ქვემო-ქართლი, პრაქტიკულად საქართველოს ყველა რეგიონი არის ჩართული დღეს ქართული ჩაის, „გურიელის“ წარმოებაში.

2008 წლამდე ქართული დაფასოებული ჩაი ადგილობრივი ბაზრის მხოლოდ 2%-ს შეადგენდა, ბუნებრივია საკუთარი წარმოებული ჩაის ბრენდის შექმნა რისკებთან იყო დაკავშირებული, როგორ შეიქმნა ჩაი „გურიელი“? ჩაის ქართული ბრენდი „გურიელი“ დაიბადა სწორედ ღია ეკონომიკის პირობებში, მძაფრ კონკურენციაში ტრანსნაციონალურ ბრენდებთან, მიუხედავად ამისა ჩვენ შევძელით ჩვენი მომხმარებლის გულის მოგება არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ საერთაშორისო ბაზარზე. გასულ წელს, 30 %-იანი ზრდა გვქონდა ექსპორტზე, ამ ეტაპზე ჩვენთვის მნიშვნელოვანია უკრაინის ბაზარი, ასევე ვახორციელებთ ქმედით ნაბიჯებს იმისთვის, რომ გავიდეთ ევროპის ბაზარზე. როდესაც ვქმნიდით პროდუქტს, თავიდანვე უპირველეს პრიორიტეტად დავისახეთ, რომ OBSERVER

16

19 dekemberi, 2016

„გურიელს“ ეპასუხა სურსათის უვნებლობის მაღალი ხარისხის მოთხოვნებისათვის, შესაბამისად ძალიან მნიშვნელოვანია ის, რომ 2016 წლის ბოლოს „გურიელის“ დასაფასოებელმა ახალმა ქარხანამ წარმატებით გაიარა სურსათის უვნებლობის საერთაშორისო სტანდარტების დანერგვის ეტაპი და გავხდით ISO 22000:2005-ის სერთიფიკატის მფლობელი წარმოება. ძალიან მნიშვნელოვანი იყო ასევე, რომ დაფასოება და დასაფასოებელი მასალები ყოფილიყო უმაღლესი ხარისხის. სამწუხაროდ, გამომდინარე იქედან რომ საქართველო არ არის დიდი ბაზარი, აქ ადგილზე ვერ ვნახეთ დასაფასოებელი მასალის მწარმოებელი კომპანიები, რომლებიც აწარმოებენ ფილტრის ქაღალდს, ეგრედწოდებული ერთჯერადი შეფუთვის ეტიკეტს და ყუთის ქაღალდს ამიტომ დაგვჭირდა მსოფლიოს ცნობილი ბრენდების წარმომადგენლებთან ურთიერთობა და დღეს რა მასალითაც ფასოვდება ყველაზე მაღალი დონის ბრენდები, ჩვენც სწორედ ამ მასალებით ვაფასოებთ, რომელთა 95 %-ი შემოდის გერმანიიდან, თუმცა თავად კოლოფი საქართველოში მზადდება. ჩაი „გურიელი“ 2010 წელს წარსდგა ქართული საზოგადოების წინაშე, როგორი იყო განვითარების 6 წელი? ეს არის წარმატებების 6 წელი, მაგრამ მთელი ამ პერიოდის განმავლობაში, გურიელი განიცდის მაკრო ეკონომიკური პროცესების, გარე თუ ადგილობრივი შოკების ზეგავლენას. მიუხედავად ამისა, ამ პერიოდში ჩვენ მხოლოდ ორჯერ გავზარდეთ პროდუქტზე ფასები და ეს ორივეჯერ ისე გავაკეთეთ, რომ მაქსიმალურად შეუმჩეველი ყოფილიყო ჩვენი აქტიური მომხმარებლებისთვის. მიუხედავად იმისა, რომ დამოკიდებული ვართ მნიშვნელოვანწილად ჩვენს უცხოელ პარტნიორებ-

ზეც, ჩვენც ისევე როგორც ყველა წარმოებას გაგვაჩნია საკრედიტო ვალდებულებები და პასუხისმგებლობები, რომელიც კურსის ცვლილებიდან გამომდინარე, ჩვენზე ზემოქმედებს, მაგრამ ადგილობრივ წარმოებას გააჩნია ის უპირატესობა, რომ მას აქვს შინაგანი რეზერვები და რესურსები იმისათვის, რომ არ მოახდინოს მყისიერი რეაგირება მაკროეკონომიკურ ცვლილებებზე ან კურსის ცვლილებაზე. პრობლემატური იყო ჩვენთვის თავიდან ასევე მაღალხარისხიანი პროდუქციის წარმოების უნარ-ჩვვების გახსენება და მომსახურე პერსონალში დანერგვა.

2010 წლიდან დავიწყეთ მაღალი ხარისხის ჩაიზე მუშაობა და მახსოვს როგორ უჭრდათ მეჩაიეებს ხელით კრეფის უნარჩვევების გახსენება და მხოლოდ რამდენიმე წლის შემდეგ გახდა შესაძლებელი ის, რომ ხელით კრფის დროს ჩვენ მიგვეღწია ისეთი რაოდენობრივი მაჩვენებლისთვის, რომელიც შემდეგ უკვე უზრუნველყოფდა უწყვეტად მაღალხარისხიანი პროდუქციის წარმოებას. ძალიან მნიშვნელოვანი იყო ასევე საწარმოო პროცესში, დასაფასოებელ მანქანა დანადგარებთან ურთიერთობის უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბება, რადგან ეს მანქანადანადგარები არის ერთ-ერთი ურთულესი კინემატიკის მქონე, საკვები პროდუქტების დასაფასოებელ მანქანებში. დიდი სირთულეები იყო ბაზარზე დამკვიდრების თვალსაზრისითაც. პირველი ნაბიჯები იყო 2010 წლის ივლისში, როცა ცხელოდა, არავის ჰქონდა წარმოდგენა, რომ შეიძლება საქართველოში ქართული ჩაი მოიკრიფოს და ქართული ბრენდის ქვეშ გამოვიდეს. პირველი 2 ტონა გავყიდეთ სექტემბერში, როცა მთლიანი ბაზარი დაფასოებული ჩაის დაახლოებით 800 ტონაზე მეტია. დიდი სიხარული იყო, იმავე წელს უკვე დეკემბერში 11 ტონაზე მეტი ჩაის რეალი-

ზება და მივხვდით, რომ უკვე წარმატებისკენ მივდიოდით. რამდენად კონკურენტულია ქართული ჩაი საერთაშორისო ბაზარზე?

2015 წლის მონაცემებით, მსოფლიოში იწარმოება დაახლოებით 5.3 მილიონი ტონა ჩაი ჯამურად და მას ზრდის პერსპექტივა დიდი აქვს. აქედან განსაკუთრებით აღსანიშნავია ის, რომ იზრდება შავი ჩაის და ორთოდოქსი ჩაის მოხმარება სადაც ჩვენ ძალიან კარგი პოზიციები გვაქვს, მაგრამ ასევე იზრდება მწვანე ჩაის და ხილის, ეგრედწოდებული ფიუჟენების და მცენარეული ჩაის მოხმარება, სადაც ჩვენ გვაქვს ურყევად ძლიერი პოზიციები, ვინაიდან ჩვენი მწვანე ჩაის არის ტოლფარდი იაპონური მწვანე ჩაის და ჩრდილოეთ ჩინეთის მწვანე ჩაის. რაც შეეხება ქართული ხილის ჩაის შესაძლებლობებს და ფართო არჩევანს, ის არის აბსოლიტურად უნიკალური, ჩვენ შეგვიძლია ვაწარმოოთ მაღალმთიანი ხილის ისეთი სახეობები, რომელიც მარტო ჩვენთვის არის დამახასიათებელი თავისი განსაკუთრებული გემოვნური თვისებებით და მცენარეული საფარითა და სამკურნალო თვისებების მატარებელი ბალახეულებით კი ნამდვილად მდიდარია საქართველო. რაც შეეხება ხილს, უმეტესობა მათგანი, რასაც ვიყენებთ არის ველურ პირობებში მოგროვებული და ქართული ჩაის აბსოლუტურ უმრავლესობას მათ 90 %-ს შეუძლია, რომ გაიაროს ბიოსერტიფიცირება. ამას გარდა ჩვენი ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი უპირატესობა არის ის, რომ ქართული პროდუქცია არის ეკოლოგიურად სუფთა. ჩვენი ჩაი არ საჭიროებს არანაირ პესტიციდებს და ჰერბიციდებს ვინაიდან უკიდურესად ჩრდილოეთში ვართ განლაგებული. ჩვენთან არის მხოლოდ 5-6 თვე ჩაის კრეფა და ზამთარში ტემპერატურა არის

მინუსი. ეს კლავს ყველა ავადმყოფობას, რომელიც შეიძლება რომ ჩაის ბუჩქს დაემართოს. ჩვენი ჩაი არამარტო ხელით მოკრეფილი არამედ ხელით გადამუშავებულიცაა ამას კიდევ სხვა ფასი აქვს და ყველა ამ უპირატესობის გამოყენებას ჩვენ ნელ-ნელა სერთიფიცირების, მარკეტინგული მხარდაჭერის და სარეკლამო კამპანიების განვითარების გზით საერთაშრისო ბაზარზე შევეცდებით. ეს ისეთი კონკურენტული პოზიციაა, რომლის გვერდით დადგომა, ბევრ ტრანსნაციონალურ ბრენდს გაუჭირდება. ქართული ჩაის პოტენციალი ჯერ კიდევ არ არის ბოლომდე ათვისებული, როგორ ფიქრობთ რა უნდა გაკეთდეს მისი პოპულარიზაციისთვის? პირველ რიგში, მარტო ერთი მერცხალი გაზაფხულს ვერ მოიყვანს, ამიტომ მზად ვართ კონკურენტი კომპანიების გამოჩენის შემთხვევაში მათ ხელი შევუწყოთ. გაგიკვირდებათ, მაგრამ ასეა, რადგან უკონკურენტო გარემოში ადამიანები ცუდი პროდუქტების და ჩაის წარმოებას იწყებენ. მეორე არის ის, რომ ჩვენ უკვე ვართ საკმარისად ძლიერი იმისთვის, რომ, მონაწილეობა მივიღოთ კიდევ უფრო მეტ საერთაშრისო გამოფენებში, კონკურსებსა და ტურნირებში, რაც მოგვიტანს სახელს, გამარჯვებებს და პოპულარობას. ჩვენ პოპულარიზაცია გვჭირდება საქართველოშიც, როცა ჩვენთან სტუმარი ჩამოდის, მიგვყავს ქართულ რესტორანში და ქართულ პროდუქტებს ვაგემოვნებინებთ იმ დროს შესაძლოა იქ ვერ ვნახოთ ქართული ჩაი. ჩვენ ვართ მომხრე, რომ ტრანსნაციონალური ჩაის დიდი არჩევანი იყოს ქართულ რესტორნებში და ასევე მის ტოლად ქართულიც. ანალოგიურად შემიძლია ვთქვა მაღაზიებთან მიმართებაშიც, ჩვენ გვქონია შემოთავაზება ექსკლუზივთან დაკავშირებით, თუმცა მე პირველ რიგში ამ ყველაფერს ვუყურებ, როგორც მომხმარებელი. როცა შენ ერთ ჩაის გთავაზობენ და არ გექნება არჩევანის საშუალება, შეიძლება ამან მომხმარებლის გაღზიანება გამოიწვიოს. ჩვენ გვირჩევნია ყველა ბრენდთან ერთად ვიყოთ თანაბრ სიტუაცაში. მხოლოდ ასეთ პირობებში მიღწეული წარმატებაა სტაბილური. როგორ ემზადება ჩაი „გურიელი“ 2017 წლისთვის? ჩვენ ვგეგმავთ დაახლოებით 160 ტონაზე მეტი დაფასოებული ჩაის გაყიდვას, რეალიზებას როგორც ქვეყნის შიგნით ისე მის ფარგლებს გარეთ. ეს იქნება „გურიელის“ ისტორიაში აბსოლიტური რეკორდი და ამის ყველა წინაპირობა გვაქვს. მინიმუმ გავაორმაგებთ ექსპორტს და ადგილობრივ ბაზარზე გაყიდვის კუთხით გვექნება დაახლოებით 12 პროცენტიანი ზრდა.

OBSERVER THE COMPETITIVE POSITION OF GEORGIAN TEA IN THE INTERNATIONAL MARKET The new era in Georgian tea industry begins with ‘Gurieli’, production of which, as well as the brand itself, is the result of creative work. Each ingredient used by the company is selected with extreme caution and right marketing strategy. As a result, product and the brand together are tantamount to the synergy that brings success in the market.

Nowadays Georgian tea ‘Gurieli’ is presented with such a vast portfolio that even the user having the highest standards can find the desired product.

We interviewed Mikheil Tchkuaseli, director of the ‘Geoplant’ company that produces Gurieli tea, about the revival of Georgian traditional production and its development.

What does making a Georgian product mean to you?

First of all, it means that the tradition for which Georgia was famous for during the last century will be revived. We can also use the potential of our country to provide high-quality and environmentally friendly tea.

And if previously only the west regions of Georgia were involved in the production of tea, we managed to include practically whole Georgia: Kakheti, Tusheti, Samtskhe-Javakheti, Kvemo Kartli and other regions in the production of ‘Gurieli’.

Until 2008, the local market had only 2% of Georgian tea. Naturally, setting a brand up has inherent risks. How was ‘Gurieli’ founded?

Georgian tea brand ‘Gurieli’ was born in an open economy; it had to cope with the intense competition with trans-national brands. However, we managed to win the hearts of our customers not only in Georgia but also in the international market. We had 30% growth in exports last year. At this stage, Ukrainian market is very important to us while we are implementing effective steps to reach the other countries of Europe.

From the very beginning we set a top priority for the ‘Gurieli’ to satisfy the requirements for highquality. Hence, it is important that at the end of 2016 the new plant of ‘Gurieli’ successfully completed international standards of food safety and became ISO 22000:2005-certificate holder.

At the same time, the high quality of packing and packaging materials was also crucial.

Unfortunately, due to the small size of Georgian local market, we were unable to find packing material manufacturers that produce filter paper, the so-called single package label, so we needed the world’s famous brands to help us. We use the same exact materials that the most high-end brands do. 95% of these materials we get from Germany, but the box itself is made in Georgia.

Tea ‘Gurieli’ was first presented in 2010. How was the 6 years of development?

This is the 6-years of success, but during this time, ‘Gurieli’ is experiencing macroeconomic processes, external shocks as well as the local impact. However, during this period we raised the price of the product only two times and we did it so that it was insignificant for our active consumers. Although we depend largely on foreign partners, we still have

credit obligations and responsibilities which due to the rate of currency change, have impact on us. However, the local production has the advantage of having internal reserve and resources in order to instantly respond to macroeconomic or policy changes.

At first, it was problematic for us to implement the skills of making a high-quality product in service staff. From 2010 we began working on high-quality tea and I remember how hard it was for the workers to remind the hand-picking skills and only after several years we were able to pick enough amount of tea for the continuous provision of high-quality product.

It was also very important in the production process that we gained packaging machine equipment relations skills, as this equipment is of one of the most complicated machinery kinematics, among the food packaging machines.

There was great difficulty in inculcating ourselves into the local market. We took our first steps in July 2010, when it was hot and nobody could imagine that tea might have been picked in Georgia and produced under the name of Georgian brand. We sold the first two tons in September when the whole market encompasses more than 800 tons of tea. It was a great pleasure that in December of

the same year we sold 11 tons of tea. That was when we first knew we were on our way to success.

How competitive is Georgian tea on the international scale?

According to the 2015 statistics, the world produces 5.3 million tons of tea in total and it has great growth prospects. It has to be mentioned that demand on black and orthodox tea is growing, where we have very strong positions. The same can be said about the green tea and fruit tea, the so-called fusion and herbal tea, where we also have a strong position as our green tea is tantamount to Japanese and North China’s green tea.

As for Georgian fruit tea and a wide range of choices, it is absolutely unique. We are able to produce high-mountain species of fruit, as Georgia is rich in fruits, which are characteristic for their exceptional taste and medicinal properties. As for fruits, the majority of them are collected in wild and 90% of Georgian tea is able to pass biocertification.

In addition to this, one of our most important advantages is that Georgian production is environmentally friendly. Our tea requires no pesticides or herbicides as we are located in the very north. We pick tea during 5-6 months. In winter, when the temperature

drops below zero, cold prevents every disease that might be hazardous for the tea bush.

Our tea is not only hand-picked but also it is processed by hand.

This is a great privilege which we will try to use during certification and in international market. The position we are holding is very difficult to compete with even for the trans-national brands.

The potential of Georgian tea still is not fully used. What should be done for its promotion?

First of all, one swallow doesn’t make a summer, so we are ready to cooperate with competing Georgian tea companies. It may sound surprising but it is true since in noncompeting milieu companies start to produce lowproduct goods. Secondly, we are already strong enough to participate in more international exhibitions, competitions and tournaments that will help us gain popularity. We also need promotion in Georgia – when a guest is taken to a Georgian restaurant we let him taste different Georgian products. However, we may not find tea there. We think it would be better if Georgian tea were represented in equal amounts to the trans-national. The same goes with markets. We have had an exclusive offer but let’s think from a consumer’s point of view. When you are offered only one type of tea and you don’t have the ability to choose, you may get annoyed.

We’d better be in equal situation with every other brand. Only success attained in these conditions is stable.

How is ‘Gurieli’ getting ready for 2017?

We are planning to sell more than 160 tons of tea inside of Georgia as well as outside its borders. It will be a record in the history of ‘Gurieli’ and we have all the abilities to fulfill this. We are going to double export and in local market we will have approximately 12% growth.

OBSERVER

19 december, 2016

17

OBSERVER მაკდონალდსის მომმარაგებელი ქართული კომპანია შიდა ბაზარს იპყრობს ბევრისთვის ჩვენი სტატიიდან გახდება ცნობილი, რომ მსოფლიოს უდიდესი სწრაფი კვების კომპანია „მაკდონალდსის“ რესტორნების ქსელი საქართველოში, ქართული კომპანიის „ემსიბი ჯორჯია“-ს პურ-ფუნთუშეული პროდუქციით მარაგდება. კომპანია, რომელიც დღეს „BakeHouse”-ის ბრენდსახელით არის ცნობილი, 1998 წელს დაარსდა და 100%-ით კერძოა. დროთა განმავლობაში მისი პროდუქცია კიდევ უფრო გაფართოვდა და ადგილობრივი ბაზრის საკმაოდ დიდი ნაწილი მოიცვა. მართალია, კომპანიის დამფუძნებლები მხოლოდ ქართველი პირები არიან, მაგრამ მისი ამოქმედება შესაძლებელი გახდა მხოლოდ უცხოელ პარტნიორებთან თანამშრომლობის საფუძველზე, რადგან „მაკდონალდსის“ სისტემის მომარაგება შეუძლებელია ნებისმიერი მსურველი მწარმოებლისთვის. ამ სისტემისთვის მიწოდებული პროდუქტების ხარისხი და უსაფრთხოება უნდა აკმაყოფილებდეს მკაცრ საერთაშორისო სტანდარტებს და მხოლოდ რამოდენიმე დონიანი აუდიტის შემდეგ ხდება ამა თუ იმ პროდუქტის დაშვება ქსელში სარეალიზაციოდ. „BakeHouse”-ის საწარმო შეიქმნა და ფუნქციონირება დაიწყო ამერიკული კორპორაცია „EAST BALT Inc.”-თან პარტნიორობითა და მჭიდრო თანამშრომლობით. იგი წარმოადგენს „მაკდონალდსისთვის“ ფუნთუშების უმსხვილეს მიმწოდებელს და მისი წილი მსოფლიო მასშტაბით მთლიანი შესყიდვების 35%-ია. ექსკლუზიური კონტრაქტის საფუძველზე, „EAST BALT Inc.“-

მა უზრუნველყო არამარტო მთლიანი საწარმოო ხაზის ჩამოტანა და დამონტაჟება ქართულ საწარმოში, არამედ სრული ტექნოლოგიური ციკლის აწყობა და სხვადასხვა პროდუქტების გამოშვების დანერგვა. მანქანა-დანდგარებს შეძენა მოხდა ამ დარგში ცნობილი ისეთი ფირმებისგან, როგორიცაა “Stewart Systems Inc.” (აშშ), “Sottoriva S.p.A.”,” Brevetti Gasparin S.p.A.”, “Zucceli S.p.A.”, “Rollmatic”(ყველა იტალია) და “Konig Machinnen Gmbh.” (ავსტრია), „Bakery Equipment PRI”, “Impac Engineering Ltd.” (ისრაელი) და სხვ. საჭიროებიდან გამომდინარე, ამავე კომპანიებიდან ხდება მათი სათადარიგო ნაწილებით მომარაგება და ტექნიკური საკონსულტაციო მომსახურებაც. გარდა „მაკდონალდსის“ ქსელის მომრაგებისა,

კომპანია “BakeHouse” ოპერირებს შიდა ბაზარზეც, ძირითადად, ქალაქ თბილისის სავაჭრო ქსელებთან პარტნიორობის საფუძველზე. თანამშრომლობს საცალო ვაჭრობის ისეთ კომპანიებთან, როგორებიც არიან: „ნიკორა“, „კარფური“, „გუდვილი“, „ფუდმარტი“, „სმარტი“, “ფრესკო“, „ფურშეტი“, „ორი ნაბიჯი“ და სხვა ქსელური თუ არაქსელური მაღაზიები. ასორტიმენტი შედგება სხვადასხვა სახის პროდუქტებისგან, როგორიცაა ჰამბურგერი, ბიგ-მაკი, როიალ-ბანი, სენდვიჩი, ჰოთდოგი, ბიგ-თეისტი, ბლითი, მინი-ბაგეტი, მაფინი, ორცხობილა, ტკბილი და ფენოვანი ფუნთუშები. 2017 წლიდან დაგეგმილია ახალი პროდუქტების დამატება, კერძოდ, ამერიკული ბეიგელი, ბრეტცელი, კრუასანი, ქუქისი და სხვ.

პროდუქციის რეალიზაცია ხდება საკუთარი სადისტრიბუციო სამსახურის საშუალებით, რომელიც ახდენს პროდუქციის გადატვირთვას სხვადასხვა სავაჭრო ობიექტებში ადგილზე მიტანით. კომპანიის ერთგული კლიენტები არიან სკოლამდელი და სკოლის ასაკის ბავშვები, სტუდენტები, ახალგაზრდები, მათი მშობლები, საქართველოში მყოფი უცხო ქვეყნების მოქალაქეები. კომპანია ყოველწლიურად გადის ხარისხისა და პროდუქციის უსაფრთხოების აუდიტს, რომელსაც ატარებენ საერთაშორისო სერტიფიკაციის აუდიტორული კომპანიები: “AIB International და “Bureau Veritas”. კომპანიაში დანერგილია და მოქმედებს პროდუქტების უსაფრთხოების „რისკების ანალიზისა და კრიტიკული საკონტროლო

წერტილების მართვის“ სისტემა HACCP. ამ სისტემის სტანდარტებიდან გამომდინარე, საწარმოში დაცულია სისუფთავისა და უსაფრთხოების უმაღლეს სტანდარტები, წელიწადში ორჯერ, საწარმოს მთელი პერსონალი გადის სამედიცინო შემოწმებას, ხოლო ყოველთვიურად უტარდებათ შრომის უსაფრთხოების საკითხებთან დაკავშირებული ტრენინგები. საწარმო მუდმივად ორიენტირებულია განვითარებაზე, რაც გამოიხატება ახალი პროდუქტებისა და მომსახურებების დანერგვაში, მათი უმაღლესი ხარისხის დაცვასა და კიდევ უფრო გაუმჯობესებაში. ახლაც, კომპანიაში მუშავდება ახალი პროექტი, რომლის ფარგლებშიც იგეგმება რამდენიმე სახის ახალი პროდუქტის დანერგვა და საქართველოს სარეალიზაციო ქსელში გაშვებასთან ერთად, ამიერკვკასიის ქვეყნებში ექსპორტზე გატანა. ამ მიზნით, კომპანიას ჩამოყავს უცხოელი ინჟინერ-ტექნოლოგები, ისეთი ქვეყნებიდან, როგორიცაა საფრანგეთი და ისრაელი, სადაც ეს დარგი უმაღლეს დონეზეა განვითარებული. ასევე, მოხდა ახალი მანქანა-დანადგარებისა შეძენა-დამონტაჟება. განახლებული საწარმოო ხაზი განთავსდა ახალ შენობაში, რომელიც აშენდა საკუთარ ტერიტორიაზე, ქ.თბილისში, კახეთის გზატკეცილზე, ლუდის ქარხანა „კასტელის“ მიმდებარედ. პროექტის განხორციელების შედეგად, დაგეგმილია კომპანიის გაყიდვების მკვეთრი ზრდა, მოზიდული ინვესტიციის ოდენობა შეადგენს დაახლოებით 800 000 ლარს და დასაქმდება დაახლოებით 50 ადამიანი.

MCDONALD’S PROVIDER GEORGIAN COMPANY CONQUERS LOCAL MARKET Many people will get to know from our article, that the world known fast food company “McDonald’s” restaurants in Georgia are provided by Georgian company “MCB Georgia’s” pastry.

The company that is known as “BakeHouse” is founded in 1998 and it is 100% private company.

During the times it’s production has been widen and took over big part of the local market.

It is true, that the founders are all Georgians, but without foreign partners’ company could not start to run, because it is not possible to run “McDonald’s” system for every entrepreneur. For this system provided quality and safety has to meet international standards and only after several level audit protections it is possible to let the products into realization.

OBSERVER

18

19 dekemberi, 2016

“BakeHouse” industry started functioning and intense cooperation with American corporation “EAST BALT Inc.” It represents the biggest pastry provider for “McDonald’s” and its margin for world sales is 35%. Based on exclusive agreement, “EAST BALT Inc.” Provided not only the unit creation in Georgia, also technological cycle setting up and implemented producing of different products.

Machine-installations were bought from such firms, as “Stewart Systems Inc.” (USA); “Sottoriva S.p.A.”, ”Brevetti Gasparin S.p.A.”, “Zucceli S.p.A.”, “Rollmatic” (Italy); “Konig Maschinen Gmbh (Austria); „Bakery Equipment PRI”, “Impac Engineering Ltd.” (Israel) etc. In necessary situations, different tools and tech-

nical consultations are provided from those companies as well.

Beside “McDonalds” providing, “BakeHouse” company works on local market as well, mainly, with Tbilisi target centers. It cooperates with companies as: “Nikora”, “Carrefour”, “Goodwill”, “Food mart”, “Smart”, “Fresco”, “Ori Nabiji” and other networking or nonnetworking shops. The products include Hamburger, Big-mac, Royal Bann, Sandwiches, Hotdogs, Big-taste, Blitz, Mini-Baguette, sweet pastry. Since 2017 it is planned to add more products, for example, muffins, American Bagels, Brettell etc.

Product realization is done by distributing company, that provides product unloading to different target places.

Devoted clients of the company are preschool and school age children, students, youth, their parents, foreigners living in Georgia. Annually company does quality and product safety audit, those audits are certified international audit companies: “AIB International” and “Bureau Veritas”. In the company runs a system HACCP “Risk analysis and critical control administration”. According to this system standards, in the industry cleanness and safety are protected on the highest level. Twice in every year, industry personnel do medical check, every month they have trainings connected to job safety issues.

Business is always focused on developing, that shows new initiatives in products and services,

their high standard protection.

Nowadays, the new product is produced in the company, that means providing different and new products and with providing Georgian local market, to export into south Caucasus countries as well.

With this purpose, company invites foreign engineer-technologists, from France and Israel, from there where this industry is very much developed. Also, new machine-installations were bought and installed. Renewed company moved into new building, that was built on private territory, Tbilisi, Kakheti highway, nearby Beer Factory “Castel”.

The project aims to increase sales, investment now represents around 800 000 GEL and will employ around 50 people.

OBSERVER ავერსი - თქვენი ჯანმრთელობის სადარაჯოზე კომპანია „ავერსის“ ისტორიაში უკვე ოცდამეორე წარმატებული წელიწადი ჩაიწერა. მთელი წლის მანძილზე კომპანიამ არაერთი სიახლე შესთავაზა მომხმარებელს, რომელთაგან აღსანიშნავია „ავერსის’ განსაკუთრებული საჩუქარი დედებს, რომელიც გულისხმობს სპეციალურად „დედების კლუბის“ წევრებისთვის განკუთვნილ ფასდაკლებებს “ავერსის” სააფთიაქო ქსელსა და კლინიკებში, სადაზღვევო კომპანია “ალფასა” და “ავერსის” პარტნიორ ორგანიზაციებში, მაღაზიებსა და სილამაზის სალონებში, ბავშვთა გასართობ ცენტრებსა და პარფიუმერიის მაღაზიებში... მნიშვნელოვანი სიახლეა „ავერსის კლინიკის“ ცენტრალურ ფილიალში ახალი კორპუსის გახსნაც, რომელიც უახლესი ტექნოლოგიებით აღჭურვილი სადიაგნოსტიკო ოთახებითა და ჰიბრიდული საოპერაციო ოთახით არის დაკომპლექტებული. აღსანიშნავია, რომ ასეთი დონის აპარატურა მსოფლიოს ბევრი წამყვანი კლინიკისთვის ჯერ კიდევ ოცნებად რჩება. ბიზნეს რეიტინგების ლიდერი ფარმაცევტული კომპანია სამომავლოდ აფთიაქების განახლებას, მომხარებლისთვის კიდევ უფრო უკეთესი ფასების და პირობების შეთავაზებას, ექსპორტის გაფართოებას, ახალი კლინიკების აშენებას და ახალი სამედიცინო აპარატურის შეძენას აპირებს. კომპანია თანამედროვე სტანდარტების შესატყვისი ონკოლოგიური ცენტრის მშენებლობისთვისაც ემზადება, ამისთვის მან უკვე გააფორმა სასესხო ხელშეკრულება საერთაშორისო საფინანსო კორპორაციასთან (IFC) და მსოფლიო ბანკის ჯგუფის წევრ და ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკთან (EBRD). „ავერსი“ ერთ-ერთი უდიდესი გადამხდელია, მას ქვეყნის ბიუჯეტში ყოველწლიურად ათეული მილიონი ლარი შეაქვს და ახალ სამუშაო ადგილებს ქმნის. დღეს „ავერსის“ სააფთიაქო ქსელი თბილისში წარმოდგენილია 108, ხოლო სხვადასხვა რეგიონში - 124 აფთიაქით. „ავერსმა“ დაარსებისთანავე დაიწყო საქართველოში მედიკამენტების პირდაპირი კონტაქტებით შემოტანა, შესაბამისად მედიკამენტების ხარისხიც მაქსიმალურად გარანტირებულია და ფასიც შედარებით დაბალი. „ავერსის“ პარტნიორები კი მსოფლიოს წამყვანი ფარმაცევტული კომპანიები არიან. „ავერსმა“ შექმნა ამიერკავკასიაში უმსხვილესი ფარმაცევტული წარმოება „ავერსი-რაციონალი“. მისი ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი წარმატება კომპანიაში დანერგილი საერთაშორისო სტანდარტებია - ISO 9001 (Quality management systems- Requirements da GMP EU (Good Manufacturing Practice European Union). ბრენდის ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული პროექტია „ავერსის“ კლინიკათა ქსელი. 2013 წელს მას გერმანული ხარისხის მაკონტროლებელი ორგანიზაციის TÜV SÜD – ISO სერტიფიკატი ოფიციალურად გადაეცა.

2011 წელს "ავერსმა" შეიძინა ქირურგიის ინსტიტუტი და სულ მალე ის უახლესი ინვენტარით აღჭურვილ თანამედროვე სამედიცინო დაწესებულებად გარდაქმნა. აკადემიკოს ვახტანგ ბოჭორიშვილის სახელობის სეფსისის საწინააღმდეგო ეროვნული ცენტრი 2014 წლიდან კომპანია „ავერსის“ ლოგოს ქვეშ გაერთიანდა.

14 მილიონიანი ინვესტიციის შედეგად ცენტრის სრული რეაბილიტაცია და მა-

ტერიალურ-ტექნიკური ბაზის განახლება მოხდა. ამჟამად აკადემიკოს ვახტანგ ბოჭორიშვილის სახელობის სეფსისის საწინააღმდეგო ეროვნული ცენტრი წარმოადგენს მრავალპროფილიან, სპეციალიზებულ, კლინიკურ სტაციონარს, რომელიც გათვლილია 135 საწოლზე. ცენტრი ღირსეული ტრადიციების ერთგული რჩება და ამასთანავე პაციენტებს მნიშვნელოვან სიახლეებსაც შესთავაზებს. ცენტრი სამომავლოდ სრული დატვირთვით ამუშავდება და ინფექციური დაავადებების მკურნალობის სრულ სპექტრს მოიცავს.

2014 წელს 11 სექტემბერს „ავერსის კლინიკამ“ თბილისის ინფექციური საავადმყოფოს ტერიტორიაზე ბირთვული მედიცინის ცენტრი გახსნა. ის სრულყოფილად არის აღჭურვილი რადიაქტიური ნივთიერებებით დიაგნოსტიკისა და მკურნალობისთვის, რითაც რეგიონში არსებული ამ ტიპის სხვა დაწესებულებებისგან გამოირჩევა. „ავერსის“ კიდევ ერთი წარმატებული პროექტი სარეაბილიტაციო ცენტრის შექმნაა, რომელიც სრულად არის აღჭურვილი თანამედროვე დანადგარებითა და ტექნიკით. აქ პაციენტებისთვის მაქსიმალურად კომფორტული გარემოა შექმნილი. „ავერსის“ ლოგოს ქვეშ 2009 წლიდან სადაზღვეო კომპანია „ალფა“ გამოჩნდა.

2011 წელს კი ჰოსპიტალური ქსელი „მედალფა“ შეიქმნა. “ავერსის” საქმიანობის ერთ-ერთი პრიორიტეტი ქველმოქმედებაა. 2010 წელს _ კომპანია “ავერსის” დამფუძნებელმა საქველმოქმედო ორგანიზაცია _ საქველმოქმედო ფონდი „ავერსი” დააარსა. ”ავერსი” წლების განმავლობაში ზრუნავს მზრუნველობამოკლებულ ბავშვთა და მოხუცებულთა თავშესაფრების ბენეფიციარებზე. (გლდანის ბავშვთა სოციალური ადაპტაციის ცენტრი და რუსთავის მოხუცებულთა პანსიონატი) მათ განუწყვეტლივ ამარაგებს საჭირო მედიკამენტებით.

2005 წლიდან მოქმედებს მრავალშვილიან ოჯახთა დახმარების მუდმივმოქმედი პროექტი. დახმარება 4000-მდე ოჯახმა მიიღო.

2009-2013 წლამდე “ავერსსა” და საქართველოს საპატრიარქოს შორის მოქმედებდა მემორანდუმი, რომლის თანახმად, მღვდელ-მონაზვნები და სასულიერო პირები, უფასოდ იღებედნენ ექიმის მიერ გამოწერილ მედიკამენტებს და სარგებლობდნენ სხვადასხვა სამედიცინო სერვისით.

2009 წელს ხელი მოეწერა მემორანდუმს, რომლის თანახმად, ეროვნული ოლიმპიური კომიტეტის სპორტსმენებს საშუალება მიეცათ უფასოდ მიიღონ ექიმის მიერ გამოწერილი მედიკამენტები და ჩაიტარონ ყოველგვარი სამედიცინო მომსახურეობა უფასოდ. პროექტი კვლავ მიმდინარებს.

2013 წელს გაფორმდა მემორანდუმი საქართველოს პენსიონერთა რესპუბლიკურ კომიტეტთან, რომლის თანახმად, საქველმოქმედო ფონდი "ავერსი" პენსიონერებს ყოველთვიურ დახმარებას უწევს. ფონდი მუდმივად ეხმარება უსინათლოთა ორგანიზაციებსა და ყრუ-მუნჯთა საზოგადოებებს. კომპანია მხოლოდ მსხვილ საქველმოქმედო პროექტებს არ ახორციელებს. “ავერსის” ოფისში დახმარების იმედით მოსული არცერთი მოქალაქე არ რჩება უყურადღებოდ.

AVERSI – KEEPING YOU AND YOUR FAMILY HEALTHY 22nd successful year is recorded in the history of company Aversi. During the whole year the company offered lots of news to customers, from which should be underlined Aversi’s special gift to mothers, which includes discounts specially for the members of the “mothers club” in the pharmacy stores and clinics of Aversi, insurance company Alpha and partner organizations of Aversi, shops and beauty salons, kids entertaining centers and perfume shops…

Important news is opening new building in the central office of Aversi Clinic, which is completed by diagnostic room equipped with latest technology and hybrid operation room. It is remarkable that such high level devices still remains a dream for many worlds’ leading clinics.

Business ranking’s leader pharmaceutical company plans to refresh drug stores, to offer customers better prices and conditions, expand export, built new clinics and purchase new medical devices.

The company is getting ready to build oncology center meeting the modern standards, for this it has already signed Loan Agreement with international finance corporation (IFC) and World Bank Group member European Bank for Reconstruction and Development (EBRD).

Aversi is one of the largest payer in Georgian economy, annually it brings tens of millions Lari into the country’s budget and creates new working places.

Today Aversi’s pharmacy store chain is presented by 108 drug stores in Tbilisi, and in different regions – by 124 drug stores.

From the founding Aversi started to bring medicaments in Georgia by direct contacts, therefore medicaments’ quality is guaranteed and price is lower. Aversi partners are world’s leading pharmaceutical companies.

Aversi formed the largest pharmaceutical production “Aversi-Rational” , it’s one of the important success is implemented international standards in the company - ISO 9001 (Quality management systems- Requirements da GMP EU (Good Manufacturing Practice European Union).

One of the successful project for the Brand is clinics chain of Aversi. In 2013 it was officially given German quality control organization TÜVSÜD‘s – ISO certificate.

In 2011 year Aversi purchased the Institute of Surgery and soon it will be transformed to modern medical establishment equipped with the newest inventory.

Since 2014 year Academician Vakhtang Bochorishvili National AntiSepsis Center has united under Aversi

logo. Due to 14 million investments the center will have totally rehabilitation and material technical base will be refreshed.

Academician Vakhtang online via the National Anti-Septic is a multipurpose center, a specialized clinical hospital, which is designed for 135 beds.

Center remains loyal to valuable traditions and at the same time it will offer important news to patients. In future the center will start working full time and include whole specters of infection disease treatment.

On September 11, 2014 year Aversi Clinic opened Nuclear Medicine Center on the territory of Tbilisi Infection Hospital. It is fully equipped with radioactive substances in diagnosis and treatment by which it is remarkable from same type of other establishments of the region.

One of the successful project of Aversi is creating Reabilitation Center, which is totally equipped with modern devices and techniques. Here is maximal comfort for patients.

From 2009 year insurance company “Alpha” appeared under the logo of Aversi. And in 2011 hospital chain “Medalpha” was created.

Aversi’s activities one of the main priority is charity. In 2010 year the founder of company Aversi founded charity organization – Charity Fund Aversi.

During years Aversi takes care of homeless children and shelters’ elderly beneficiaries. (Gldani Social Adaptation Center and Rustavi Boarding House for old people) continuously supplying them with necessary medicines.

From 2005 year in Aversi operates constant project of helping multiplechildren families. It helped almost 4000 families.

2009-2013 years there was a memorandum between Aversi and Georgian Patriarchy, base on it priests-nuns and clergy received free medicaments prescribed by doctors and had benefits from different medical services.

In 2009 a memorandum was signed, by which National Oplypmic Comitee’s sporstmen received an opportunity to received free medicaments prescribed by doctors and to have any medical service free. The project is still being operated.

In 2013 the company signed a memorandum with Georgian Retirees Republican Committee, based on which, the charity fund Aversi helps pensioners monthly. The fund constantly helps the blind and deaf-mute communities.

The company is not only supporting large charity projects. In the office of Aversi any citizen coming with a hope of help is not left without attention.

OBSERVER

19 december, 2016

19

OBSERVER ავეჯისა და კარის ლიდერი კომპანია „იფანი“ სერიულ წარმოებას იწყებს კომპანია „იფანი“ ქართველი მომხმარებლისთვის მაღალი ხარისხის კარითა და ავეჯით არის ცნობილი. იგი 2005 წელს დაარსდა, რასაც წინ უძღოდა სამრეწველო და საპროექტო გაერთიანების 21 წლიანი გამოცდილება. არსებობის მანძილზე ქართულმა კომპანიამ საკუთარი ძალებით, პროდუქციის ფართო და მაღალხარისხოვანი ასორტიმენტით შეძლო დაემკვიდრებინა ადგილი ქართულ ბაზარზე. დღესაც იგი განაგრძობს უახლესი ტექნოლოგიების ათვისებასა და განვითარებას. კომპანია ცდილობს მოერგოს მომხმარებლის შესაძლებლობებს, სწორედ აქედან გამომდინარე იგეგმება წარმოების დაყოფა სერიულ და ინდივიდუალურ სეგმენტებად. კომპანიას, რომელშიც 100-მდე ადამიანია დასაქმებული, სამუშაოები არ შეუწყვეტია ისეთ რთულ ვითარებაშიც კი, როგორებიცაა 2008 წლის ომი და მსოფლიო ეკონომიური კრიზისი. მეტიც, „იფანი“ აქტიურად იყო ჩართული დევნილთა დახმარებასა და თანადგომაში. შპს იფანი გაშლილია 3000 კვ .მ-ზე. სამუშაოები იწარმოება იტალიური, ესპანური, თურქული და რუსულ 100-ზე მეტი მაღალტექნოლოგიური დანადგარებით. მათ შორის არის ესპანური ფირმა Biesse-ის Router CNC დანადგარი. საქართველოში კარის წარმოებასა და გაყიდვებში „იფანი“-ს უჭირავს ქვეყნის ბაზარზე წამყვანი ადგილი. კომპანია წლიურად 10 000-მდე სხვადასხვა ტიპის კარს აწარმოებს, რომელიც მზადდება მომხმარებლის შეკვეთით. კომპანია მუშაობს მდფ-ის მასალაზე, როგორც შეღებილ მდფ-ზე ასევე ხის ანათლიან კარზე და სხვადას-

ხვა ტიპის პროფილზე. 2017 წლის პირველი ნახევრიდან კომპანია გეგმავს კარის წარმოების გაფართოებას და გაყიდვების მატებას ვარაუდობს 50% -ით, იგეგმება როგორც კარის სერიული წარმოება, რომლის ფასი ყველა ფენისთვის ხელმისაწვდომი გახდება; ასევე მუშაობა გაგრძელდება ინდივიდუალურ კარზე, მომხმარებელთა გემოვნებისა და სურვილისამებრ. ავეჯი ის ერთ-ერთი სეგმენტია რითაც ბაზარზე კომპანია „იფანი“-ს მომხმარებელი იცნობს. კომპანია მუდმივი განვითარების რეჟიმშია, რაც თანმდევია წამო-

ებისთვის. კოპანიის დაარსებიდან დღემდე რამდენჯერმე შეიცვალა ავეჯის სტილზე მოთხოვნილება. აქაც „იფანი“ გეგმავს რამდენიმე სეგმენტზე სერიულ წამოებას, რაც 2017 წელს პერიოდულად ჩაეშვება გაყიდვაში. ბრენდი „იფანი“ მომხმარებლებს სთავაზობს: • ხის სხვადასხვა ჯიშებისგან დამზადებულ მ.დ.ფ-ის პროფილიან და შპონირებულ კარებს; • კლასიკურ და მოდერნის სტილში გადაწყვეტილ ავეჯსა და რბილ ავეჯს; • დენმედეგ ფანჯრის რაფებს;

• საოფისე ავეჯის ფართო არჩევანს; • სხვადასხვა მასალით და უახლესი ტექნოლოგიით დამზადებულ საძინებელ გარნიტურებსა და სამზარეულოებს; • ექსტერიერისა და ინტერიერის დამზადებას და დეკორაციებს. წლების მანძილზე შესრულებული სამუშაოების მოკლე ჩამონათვალი ასეთია: საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე არსებული საქალაქო სასამართლოები, მათ შორის ქ. თბილისში მდებარე უზენაესი სასამართლო; ქ. თბილისის მერია; საქართველოს

შინაგან საქმეთა სამინისტროს დანაყოფები; საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს დაქვემდებარებაში არსებული იუსტიციის სახლები; საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს დაქვემდებარებაში არსებული საჯარო რეესტრები; ქ.თბილისში მდებარე მ. იაშვილის ბვშვთა ცენტრალური საავადმყოფო; ქ.თბილისში არსებული „შოთა რუსთაველი“-ს, ასევე კოტე მარჯანიშვილის, მიხეილ თუმანიშვილისა და ალექსანდრე გრიბოედოვის სახელობის თეატრები. ქ. თბილისში არსებული რკინიგზის საავადმყოფო; კერძო დიდი დამკვეთები: სამშენებლო კომპანია „ორბი“; სამშენებლო კომპანია “ალიანსი”; შპს „ელექტრო მონტაჟ სერვისი“; „ვისოლი“; „ველაჯიო“; „ამბასადორი თბილისი“ და „ამბასადორი კაჭრეთი“ და ა.შ. კომპანიის მიღწევებს შორის გამოირჩევა ნაციონალური ბიზნეს-რეიტინგების კავშირის მიერ 2014 წელს ჩატარებული კვლევის თანახმად სტატისტიკური შედეგების რანჟირების მიხედვით, საქართველოს ტოპ7 ლიდერი საწარმოს “ჯამური ადგილი”-ს გათვალისწინებით, კომპანია იფანმა დაიკავა I ადგილი და გადაეცა ოქროს მედალი და ნაციონალური ბიზნეს-რეიტინგების კავშირის 2015 წლის ეკონომიკური საქმიანობის კლასიფიკაცია 36 ავეჯისა და სხვა დაჯგუფებებში ჩაურთველი დანარჩენი პროდუქციის წარმოება, ტოპ-7 საწარმოების საერთო სახელმწიფო ფინანსურ-ეკონომიკური რანჟირების მიხედვით კრიტერიუმით - “მოგება/ზარალი” დაიკავა მესამე ადგილი.

THE LEADER COMPANY OF FURNITURE AND DOORS “IFANI” STARTS SERIAL PRODUCTION For Georgian customers, company “Ifani” is known for its high quality doors and furniture. It was established in 2005 year, which was proceeded by 21 years experience of manufacture and project making.

During its existence Georgian company managed to place in Georgian market with its own forces, wide and high quality variety of products. Today it continues to acquire the newest technology and to develop. The company tries to meet customers possibilities, therefore it is planned to divide manufacturing into serial and individual segments.

Company, in which approximately 100 people work, did not stop working in so difficult situations as it was War in 2008 year and world’s economic crisis.

Moreover, “Ifani” was actively inOBSERVER

20

19 dekemberi, 2016

volved in helping and supporting refugees.

LTD “Ifani” is expanded on 3000 square meters. Works are done by more than 100 Italian, Spanish, Turkish and Russian high technology manufacturing equipments. Among them is the Spanish firm’s Biesse- Router CNC machine.

In Georgia, “Ifani” holds leading position in county’s market of door production and selling. Annually, the company manufactures nearly 10 000 different types of doors, which are made by customer’s order. The company works on MDF materials, as on colored MDF as well as on wood sliding door and on different profile types.

From the first half of 2017 year the company plans to increase door production and sales by 50%, it plans serial production, which will

be affordable to any segment; also works will continue on making individual doors by customer’s taste and desire.

Furniture is one of the segments from which customer knows company “Ifani” on the market. The company is on stead development regime which is accompanied with manufacturing. From the founding of the company till now the demand on furniture style has been changed on several times. On which “Ifani” plans to make serial manufacturing on several segments, which will enter to the market periodically during 2017 year.

Brand “Ifani” offers to customers: • Doors made by different types of wood with MDF’s profile and sliding doors; • Classical and modern-style furniture and soft furnishings;

• Resistant window frames; • Wide choice of the office furniture; • Bedroom garnitures and kitchens made by variety of materials and the latest technology; • Exterior and interior decorations and manufacturing.

Short list of works performed during years looks so: Civic Courts of the whole territory of Georgia, including Supreme Court situated in Tbilisi; City Hall of Tbilisi; The Interior Ministry units; Justice houses subordinated by Ministry of Justice; Public Registries subordinated by Ministry of Justice; M.Iashvili children central hospital situated in Tbilisi; Tbilisi’s “Shota Rustaveli”, also Marjanishvili, Mikheil Tumanishvili and Alexander Griboyedov theaters. Railway hospital situated in Tbilisi; Private large custom-

ers: construction company “Orbi”; The construction company “Alliance”; Ltd. “Electric Installation Service”; “Wissol”; “Vellagio”; “Ambassador Tbilisi” and “Ambassador Kachreti” etc.

Among Company’s achievements the most famous is that company Ifani according to statistical ranking results of research in 2014 year made by national business-ranks union, within “summed place” of top 7 leader manufacturers in Georgia, took the first place and was given golden medal, it also took third place in national business-ranks union’s 2015 years’ economic activities classification, manufacturing 36 furniture and remaining products not joined in different divisions, among top 7 manufacturers according to the rankings of the financial and economic criteria – “Gain/ Losses”.

OBSERVER „მატერიელ“ - გზა საბჭოთა კავშირის საწარმოდან მსოფლიო მოდის მწვერვალებისკენ

დღესდღეობით ცოტამ თუ იცის, რომ ერთ-ერთი დიდი საწარმო საბჭოთა კავშირში „მოდელების სახლი“, რომელიც 1949 წელს გაიხსნა, საქართველოში მდებარეობს და კვლავაც აგრძელებს საქმიანობას ოღონდ ამჯერად ახალი სახელით - „მატერია“. საწარმოში წლების მანზილზე იკერებოდა როგორც უნიფორმები ასევე დიზაინერების სამოსი, აწარმოებდნენ ტრიკოტაჟის ქსოვილს, უშვებდნენ კომპანიის ჟურნალს... რებრენდინგის შემდეგ კომპანიამ შეინარჩუნა უნიფორმების და დიზაინერების ხაზი და დაიმატა სპორტული ხაზი, 2012 წელს კი ცალკე გამოყო ქართველი დიზაინერების ხაზი სხვა დანარჩენისგან, რომელიც წარმოდგენილია ბრენდი „მატერიელის“ სახელითა და ოთხი ქართველი დიზაინერის სამოსით. სულ რაღაც ოთხ წელში „მატერიელმა“ მოახერხა ის, რომ გამოჩნდა ძალიან პოპულარული და წარმატებული მოდური და არამარტო მოდური ჟურნალების გვერდებზე როგორებიც არის Vogue, Nowfashion, Buro 24/7, Business

of Fashion, i-D magazine, WWD, Forbes, Nargis, Marie Clare. მატერიელის ბრენდი ახლა უკვე იყიდება 11 ქვყანაში და ასევე ონლაინ მაღაზიის მეშვეობით ახდენს საკუთარი პროდუქციის მიწოდებას მსოფლიო მასშტაბით. „პირველ რიგში სიამაყის გრძნობაა როდესაც ხედავ შენს ქვეყანაში დამზადებულ პროდუქტს, განსაკუთრებით უცხოეთში. ეს არის იმის დადასტურება, რომ საქართველოშც არის შესაძლებელი ისეთი მაღალი ხარისხის პროდუქტის წარმოება, რომელსაც უცხოური ბრენდები გვთავაზობენ“, - აღნიშნა კომპანიის მარკეტინიგისა და საზოგადოებასთან ურთიერთობის მენეჯერმა სალომე მიქაშავიძემ „ობზერვერთან“ საუაბრში. მისი თქმით ის რასაც ქართველი დიზაინერები სთავაზობენ მსოფლიოს არის სრულიად განსხვავებული იმისგან რასაც უცხოური თუნდაც ცნობილი დიზაინერები ქმნიან, რადგან ქართველი დიზაინერები მიყვებიან მსოფლიო სტანდარტებს, ტრენდებს, მაგრამ ყოვეთვის

ამატებენ რაღაც თავისას რაც უკვე ხაზს უსვამს მათ სტილს და ესთეტიკას. ქართველი დიზაინერების პოპულარობა შიდა ბაზარზეც გაზრდილია. დაიწყო ტენდენცია რომ სხვადასხვა ღონისძიებებზე ქართველი დიზაინერების სამოსით მისვლა კარგ ტონად ითვლება, შესაბამისად გაიზარდა მოთხოვნაც. როგორც ქართველ, ასევე უცხოელ მომხმარებელს მოწონს ქართველი დიზიანერები სწორედ იმ უნიკალური სტილის გამო რაც მათ აქვთ. ქართველი დიზაინერების პოპულარობის გაზრდის შემდეგ კომპანიამ გახსნა ახალი, მეორე ხაზის ბრენდი “დოთსი”, სადაც წარმოდგენილია ექვსი ქართველი დიზაინერის სამოსი, აქსესუარები, ჩანთები, ზელნაკეთი ნივთები. დოთსის მაღაზიაში ასევე არის პატარა კაფე სადაც ნებისმიერ მსურველს შეუძლია მოსვლა, არაჩვეულებრივი ყავის დაგემოვნება, მუსიკის მოსმენა და წიგნის წაკითხვა. დოთსის მაღაზია გაიხსნა 2016 წლის მარტში თბილისში და ამა-

ვე წლის ივნისსში ბათუმში (სასტუმრო ჰილტონში). აღსანიშნავია, რომ ყველაფერი რაც კომპანიის მაღაზიებშია წარმოდგენილი, მოდის სახლი მატერიის საწარმოშია დამზადებული, რომელიც აშენებულია თანამედროვე სტანდარტებით. გარდა ამისა, კომპანიამ დაასრულა ახალი საწარმოს მშენებლობა და გაზარდა დასაქმებულთა რაოდენობა. ზოგადად კომპანიის კონცეფცია მდგომარეობს ქართული ნაწარმის პოპულარიზაციაში, ბრენდის სლოგანიც “ჩაიცვი ქართული” სწორედ ამის გამოძახილია. კომპანია ასევე ეხმარება ახალგაზრდა დიზაინერებს ვისაც არ აქვს საკუთარი მოდის სახლი, „მატერიელში“ ისინი იღებენ გამოცდილებას არა მარტო კოლექციის დამზადებაში და შემდგომ მის წარმოებაში, არამედ ბრენდის და ბიზნესის მართვაში. „ვფიქრობ რომ ქართველ დიზაინერებს ცოტაოდენი ხელშეწყობის შედეგად შეუძლიათ საკმაოდ დიდ წარმატებას მიაღწიონ მსოფლიო ბაზარზე. მაგა-

ლითებმაც გვაჩვენა რომ ქართველ დიზაინერებსაც შეუძლიათ გაუწიონ კონკურენცია უკვე საკმაოდ ცნობილ დიზაინერებს.“, გვითხრა სალომემ. დაახლოებით 2 კვირის წინ დემნა გვასალიამ ბრიტანულ მოდის დაჯილდოვებაზე მოიგო საუკეთესო საერთაშორისო დიზაინერის ჯილდო, რომელზეც მასთან ერთად რამოდენიმე ძალიან ცნობილი დიზაინერი იყო წარდგენილი და რომელიც ასევე ძალიან წარმატებულ დიზაინერებს აქვთ მოგებული. ფაქტია, თბილისს რეგიონში უკვე მოდის მეორე დედაქალაქად მოიხსენიებენ, იქიდან გამომდინარე რომ საქართველოთი და ქართველი დიზაინერებით ბოლო სამი წლის განმავლობაში მოდის სფეროში გავლენიანი ადამიანები დაინტესესდნენ. საქართველოში ჩამოდიან მსოფლიოს ყველაზე დიდი გამოცემები, ჟურნალისტები, ბლოგერები, ფოტოგრაფები, ე.წ. “ბაერები”, წერენ ქართველ დიზაინერებზე, ინტერესდებიან და იძენენ მათ კოლექციებს, ეს კი უკვე ძალიან ბევრს ნიშნავს.

“MATERIEL” – THE ROAD FROM SOVIET INDUSTRY TO THE WORLD’S TOP FASHION Today very small number of people knows that the biggest fashion industry in Soviet Union called “Fashion House” opened in 1949 is located in Georgia and still functions under the new name of “Materia”.

Many types of clothes were created in the company such as uniforms or designer clothes, stockinet textile and it was also issuing a magazine.

After rebranding company kept uniform and designers work, however sport style was added. In 2012 Georgian designer unit was divided from others that is presented under the brand name “Materiel” and consists of four Georgian designer clothes.

In around 4 years “Materiel” became a target of not only popular but also very successful fashion and other types of magazines, such

as Vogue, Now fashion, Buro 24/7, Business of Fashion, i-D magazine, WWD, Forbes, Nargis, Marie Claire.

Nowadays Materiel brand is sold in 11 countries and provides shipping to every country via online shop.

“First of all it makes you proud when you see your product in your country and especially in foreign countries. It proves that it is possible to produce in Georgia with high quality as they do in other countries” – Says Salome Mikashavidze, company Marketing and PR Manager in the interview with the Observer.

According to her the product that Georgian designers offer to market are unique and different from well known designers clothes, Georgian artists follow world trends, stand-

ards, but always prove their uniqueness, style and esthetics.

The popularity of Georgian designers is widening on local market as well. The tendency to wear Georgian designer’s clothes are considered something good in the society, therefore demand is higher.

As Georgians as well as foreign customers like Georgian designers because of their unique styles.

After popularity of Georgian designers, company opened second brand “Dots”, where we see six Georgian designer clothes, accessories, bags, handicrafts. There is a small café in Dots shops, when everyone can come, drink coffee, listen to the music or read a book. Dots shop was opened in 2016, march, in Tbilisi and at the same year in June, in Batumi (hotel Hilton).

It is needed to highlight, that all the products that are presented at shops, are produced at fashion house industrial place, the building is built with high and modern standards, beside that company has just now finished second factory building and is now hiring people.

In general, company stands for Georgian production popularization; brand slogan “wear Georgian” meets the company aim. The company helps new comer designers that do not have private fashion houses, at “Materiel” they gain experience not only in preparing collections, also in production, branding and business administration.

“I think that with some support Georgian designers can gain big success on the international market. Example also have showed that

Georgian designers can be competitive with pretty well-known world wide designers” – says Salome.

Around 2 weeks ago Demna Gvasalia won the best international designer nomination at the British Fashion Award, there were other well-known designers nominated as well and this award is won by many popular designers.

It is a fact, that Tbilisi is considered fashion second city in the region, because last 3 years many fashion authorities were interested in Georgia and Georgian designers.

The worldwide publications visit Georgia, journalists, bloggers and photographers i.e. “Buyers” they write about Georgian designers, they are interested in their collections and these all means a lot for them.

OBSERVER

19 december, 2016

21

OBSERVER

PC_gercek_dost_mak_21x29,7.pdf

1

09/06/16

14:14

პროგრამა „გადაიღე საქართველოში“ გზა დიდი კინოწარმოებისკენ

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს მეწარმეობის განვითარების სააგენტოს და კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს ეროვნული კინოცენტრის ერთობლივი თანამშრომლობით, 2014 წლიდან საქართველოში მიმდინარე პროგრამას „აწარმოე საქართველოში“, კინოინდუსტრიის განვითარების კომპონენტი - „გადაიღე საქართველოში“ დაემატა. პროგრამა საქართველოს კინოინდუსტრიის წახალისებას და მსოფლიოს კინომწარმოებლებისთვის ჩვენი ქვეყნით, როგორც გადასაღები ლოკაციით დაინტერესებას ისახავს მიზნად. მასზე მუშაობა უკვე რამდენიმე წელია მიმდინარეობს, მისი ინიციატორები, მსოფლიოს სხვადასხვა წარმატებული კინოინდუსტრიის მქონე ქვეყნის გამოცდილების გათვალისწინებით, ცდილობენ საქართველოს ბაზრისთვის შესაფერისი მოდელის მორგებას. საქართველოს ეროვნული კინოცენტრის კინოკომისიონერის, დავით ვაშაძის თქმით კარგი გეოგრაფიული გარემო, ლამაზი პეიზაჟები, კონტრასტული ევროპული, აზიური და საბჭოთა არქიტექტურის ნაზავი და დაბალი ბიუროკრატია, უცხოელი კინომწარმოებლებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია ქვეყანაში ფილმის გადაღებით დასაინტერესებლად, თუმცა არა გადამწყვეტი. სწორედ ამიტომ, კინომწარმოებლების მოსაზიდად, თავიდანვე განიხილებოდა ქართულ ბაზარზე რამდენიმე უცხოური სისტემის დანერგვა, მათგან კი საბოლოოდ არჩევანი ქვეყნისთვის ყველაზე მარტივსა და მისაღებზე - “Cash Rebate”-ზე გაკეთდა, რომელიც კინომწარმოებლისთვის საქართველოში გაწეული კვალიფიციური ხარჯების 25 %-მდე ანაზღაურებას ითვალისწინებს. „როდესაც ჩვენ სხვადასხვა კინობაზრობაზე დავდიოდით და საქართველოს წარვადგენდით როგორც გადასაღებ ლოკაციას, პირველი კითხვა, რასაც პროდიუსერები გვისვამდნენ იყო იმასთან დაკავშირებით, გვქონდა თუ არა „ქეშ რიბეითი“. შესაბამისად ჩვენ მივხვდით, რომ ამ პროგრამის გარეშე შეუძლებელი იყო დიდ წარმოებაზე გასვლა.“ - თქვა ვაშაძემ ჩვენთან საუბრისას. იმ ფონზე, როდესაც საქართველო მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე დაბალი გადასახადების მქონე ქვეყანად ითვლება, 25 %-მდე კვალიფიციური ხარჯის უკან დაბრუნების პერსპექტივა კინომწარმოებლებისთვის საკმაოდ კარგი სიგნალი უნდა იყოს, ალბად სწორედ ამიტომაცაა, რომ პროგრამაზე პირველივე წელს 6 პროექტი დარეგისტრირდა. მათგან 5-ზე მიმდინარეობს წარმოება ან უკვე დასრულებულია მუშაობა, ერთი კი გადაღებების დაწყების მოლოდინშია. დასრულებული კინოსურათებიდან აღსანიშნავია ამერიკული ფილმი, რომლის სამუშაო სახელი „კლოუნები“ გახლდათ. მისი აღმასრულებელი პროდიუსერი ცნობილი რეჟისორი და პროდიუსერი - ტერენს მალიკია, ერთ-ერთი მთავარი როლის შემსრულებელი კი წლევანდელ ოქროს გლობუსზე საუკეთესო ქალი მსახიობის ნომინაციაში დასახელებული ლილი კოლინსი. რაც შეეხება ქართულ ნამუშევარს, პროგრამის ფარგლებში უკვე დასრულდა ნანა ექვთიმიშვილის და სიმონ გროსის ქართულ-გერმანულ-ფრანგულ კო-პროდუქციაზე მუშაობა. ფილმის „ჩემი ბედნიერი ოჯახი“ პრემიერა,

ამერიკის ყველაზე დიდ, სანდერსის კინოფესტივალზეა დაგეგმილი. როგორც, დავით ვაშაძე აცხადებს, პროგრამის „გადაიღე საქართველოში“ ყველაზე მნიშვნელოვანი ეკონომიკური ეფექტი, საქართველოს მსოფლიო მასშტაბით პოპულარიზაციაა და ამ პერსპექტივის რეალურობაში საზოგადოების დასარწმუნებლად, შემდეგი მაგალითები მოჰყავს: „როდესაც შოტლანდიაში „მამაცი გული“ გადაიღეს, ფილმის გამოსვლის შემდეგ, 300 %-ით გაიზარდა ქვეყანაში ტურისტთა რაოდენობა, ასევე სიდნეის ეროვნულ პარკში გადაღებულმა ფილმმა „შეუძლებელი მისია“, 250 %-ით გაზარდა ტურისტების რაოდენობა, შესაბამისად, ერთმა ფილმმაც კი შეიძლება იმხელა გავლენა მოახდინოს ქვეყნის პოპულარიზაციაზე, რასაც უამრავი სარეკლამო დრო ვერ შეძლებს.“ მისი თქმით, კინოს სფეროს განვითარება, ქვეყანაში ზოგადი ეკონომიკის და სხვადასხვა დარგის განვითარებასაც გამოიწვევს. ის ვარაუდობს, რომ სამომავლოდ კინოწარმოება საქართველოში ეკონომიკურად მომგებიანი გახდება და მასში ინვესტიციის გაკეთებით სხვადასხვა სფეროში მოღვაწე უფრო მეტი ბიზნესმენი დაინტერესდება. პროგრამისთვის „გადაიღე საქართველოში“ მიზნობრივი ბაზრებია: ჰოლივუდი და ამერიკის შეერთებული შტატები, ევროპის ქვეყნები, ასევე ბოლივუდი და სამხრეთ ინდოეთის წარმოება. ამ ეტაპისთვის საქართველოს კონკურენტად კი აღმოსავლეთ ევროპის და ყოფილი საბჭოთა კავშირის ის ქვეყნები განიხილება, რომელთაც ეგრედწოდებული „ქეშ რიბეით“ სისტემა აქვთ. მაგალითისთვის ასეთი ქვეყნები არიან: უნგრეთი, ხორვატია, ლიტვა, ლატვია ესტონეთი და სხვა. თუმცა, როგორც დავით ვაშაძე ამბობს, საქართველო კონკურენტებთან მიმართებაში გარკვეულ უპირატესობას ფლობს. „ჩვენი უპირატესობაა ის არის, რომ კინომწარმოებლების მიერ საქართველოში გაწეული კვალიფიციური ხარჯების მიღება ევროკავშირის წევრ ქვეყნებთან შედარებით ბევრად უფრო მარტივად ხდება. ევროკავშირის ქვეყნებში პროგრამაში მონაწილეობის მისაღებად, პროექტმა კულტურული ტესტი უნდა გაიაროს. ჩვენთან კი ეს შეზღუდვები არ მოქმედებს. გარდა ამისა, გვაქვს ბევრად უფრო მოქნილი სისტემა, მარტივად შესავსები სააპლიკაციო ფორმა და ხელსაყრელი ვადები. აღსანიშნავია ისიც, რომ ჩვენ ისეთი მიმართულებებიც ავიღეთ, როგორებიცაა რეკლამის, მუსიკალური კლიპების გადაღება, რაც ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს არ აქვთ.“ - აცხადებს ვაშაძე. საინტერესოა, რამდენად გაამართლებს აღნიშნული კრეატიული ინიციატივა და გახდება თუ არა საქართველო მნიშვნელოვანი ადგილი მსოფლიო კინოწარმოებისთვის თუმცა პროგრამა „გადაიღე საქართველოში“ შეიძლება ითქვას, რომ ჩვენი ქვეყნის მიერ გადადგმული დროული და პოზიტიური ნაბიჯია და თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ საფრანგეთის კინოინდუსტრიაში ერთი ევროს ინვესტიცია თავისი მულტიპლიკაციის ეფექტით 6 ევროს დამატებით ინვესტიციას იძლევა, ვინ იცის სფეროს სწორად განვითარების შემთხვევაში რა სურათი გვექნება საქართველოში უახლოეს მომავალში.

PROJECT “FILM IN GEORGIA” TOWARD THE BIG FILM PRODUCTION The Minister of Economics and Sustainable Development and Minister of Culture and Monument Protection of Georgia’s national film center cooperation program that ran during 2014, “Produce in Georgia” added film production component – “Film in Georgia”.

Programme aims to attract film producers and professionals to Georgian location for filming; there are many people working on this topic and during last years, they try to use international experience for different countries and to meet today’s film market models.

According to Georgian National Film Center Missioner, David Vashadze, Georgia has beautiful geographical locations, beautiful places, combination of European, Asian and soviet architecture, low bureaucracy, and it is essential for foreign film producers. And especially for this, to attract film producers, there were discussions about implementing foreign system implementations, and in the end the decision was made very simply on “Cash Rebate” system, that considers for film professionals in Georgia to rebate cash till 25 %.

“When we used to go to different film markets and introducing Georgia as one of the film locations, the first question, that film producers used to ask was if we had cash rebate system.

Therefore, we realized that without this program it was impossible to join massive film industry” – said Vashadze in the interview.

With the consideration that Georgia is one of the low tax payment country’s, cash rebate with 25% must be a positive signal for film professionals, and maybe that is why on the very first year 6 projects registered for the programme. Out of them on 5 productions is happening or has already finished, and one is in waiting line for production.

The project – working title “Clowns” was significant out of finished projects. Its executive producer is well-known director and producer Terrence Malick, one of the major role is played by Lily Collins who was nominated this year for golden globe in best actress nominations.

Concerning Georgian projects, in the frame of the programme working on Nana Ekhvtimishvili and Simon

Gross Georgian-German-French coproduction is finished. Film premiere “My happy family” is planned at the biggest American, Sundance festival.

As David Vashadze suggests, the biggest impact for the programme “Film in Georgia” is Georgia’s popularization worldwide and to convince the audience he brings some examples: “When in Scotland “Brave Heart” was filmed, number of the tourists was increased 30%, also, in Sidney Park the film “Mission Impossible” was filmed, it helped the tourist number to grow with 25%; Therefore, even one movie can bring such benefit for country, that many advertisements can not accomplish.”

According to his words, film industry development will help country’s economical development as well. He supposes, that film industry in the future in Georgia will be economically beneficial and businesses will be interested to invest in cinema.

For the program “Film in Georgia” target markets are: Hollywood and USA, European countries, Bollywood and South Indian film industry.

For this time eastern European and post soviet countries are considered as competitors, that have also cash rebate systems. For example: Hungary, Croatia, Lithuania, Latvia, Estonia etc. However, Georgia has many advantages compare to its competitors.

“Our Advantage is, that for film production in Georgia the finances from European Union are easier to receive. To participate in EU programs, projects have to pass cultural test. And for us those barriers do not exist. Beside that, we have flexible system, easier application form and flexible deadlines. It needs to highlight, that we take such priorities as advertisement, music clips, that EU countries do not have” – says Vashadze.

It is interesting, if the creative initiative will have beneficial ending and Georgia will become one of the main locations for world cinematography, however the program “Film in Georgia” is very timely and positive step and if we consider that in France in film industry 1 Euro investment with its multiplication effect gives added 6-euro investment, who know what kind of reality we will have in near future in Georgia.

kvalificiuri TanamSromlebiT dakompleqtebuli gundi

10 weli saqarTvelos bazarze!.

mudmivi inovaciebi, Tanameddrove xedva, ideebi.

operatiuli momsaxureba xarrisxis 100%-iani garantia

lideri kompania samedicino dokumentaciis warmoebis sferoSi.

+995 593111771

poligraf 2013 აღმასრულებელი დირექტორი Managing Director ნინო შარაშიძე Nino Sharashidze nino.sharashidze@observer.com.ge

შიო მღვიმელის ქ. №15, 15 Shio Mghvimeli Str. თბილისი, 0179 0179, Tbilisi, Georgia info@observer.com.ge ტელ./T: +995 595 313637 გვიპოვეთ Facebook-ზე Find us on Facebook

.com/ObserverGe

Be linked to Observer ვიყოთ კავშირზე

Observer Georgia

რედაქტორთა კოლეგია Editorial Committee editor@observer.com.ge გამოწერა და რეკლამის Subscription & განთავსება Advertising sales@observer.com.ge

www.observer.com.ge

PC_gercek_dost_mak_21x29,7.pdf

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

1

09/06/16

14:14

50

(per person)

t e f f Bu lable Avaiecemth bethr

onrdD 0th, 17, 24 3, 1