2024 - 01 - Spinner Magazine

Club van 100

In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100. De Club bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage van 100 euro.

Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen:

• Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse ( één toegangsbewijs per deelnemer)

• Logovermelding op deze pagina en op de Club van 100 pagina op de NFV-site (met link)

• Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse

• Deelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in het NFV Funhouse (voor deelnemer en introducé)

Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs, bedrijven, sponsors. In de afgelopen jaren is er geïnvesteerd in de eigen collectie flipperkasten en het NFV Funhouse in Veenendaal.

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: Stuur een e-mail naar Marianne Winkel (Cv100@nfvpinball.nl) en zij helpt u verder. Of kijk eens op www.nfvpinball.nl/ club-van-100.

VAN DER PERK

Vereniging

Inhoud

Transparante flipperkast

Historie van de flipperkast 1993 deel 2

Spooky’s America’s Most Haunted Gameroom van... Taco Wouters

Venom LE

Van de redactie

Ouwe meuk is leuk

De tijd blijft een raar fenomeen. De keuzes die we met z’n allen maken, bepalen hoe ons verleden eruit komt te zien. Daar kunnen we vervolgens niets meer aan veranderen. In de meeste gevallen pakt het goed uit. Sterker nog, als je op een bepaalde leeftijd komt zul je misschien gekscherend wel eens roepen: vroeger was alles beter! En dat meen je dan stiekem ook wel een beetje. Vroeger was in ieder geval alles anders. Ik kan mij nog herinneren dat ik naar de zwart-wit-televisie moest lopen om het geluidsvolume te regelen. En er zat een laadje met wieltjes in de tv. Als je aan die wieltjes draaide, kon je het tv-signaal afstellen. Of zelfs een hele andere zender opzoeken. Maar zoveel zenders waren er niet. Het laadje had zes wieltjes, waarvan er maar twee of drie in gebruik waren.

De technologische ontwikkelingen gaan als een malle. Is dat een 4K OLED-tv? Wat is ie plat zeg! En dat we met een computer in onze zak rondlopen die tien keer sneller en zoveel kleiner is dan de pc van twintig jaar geleden, daar kijkt ook niemand van op. Wat is dat toch met ons mensen, dat alles altijd maar meer en beter en sneller moet? Misschien ligt het aan mij hoor. Misschien ben ik op een punt in mijn leven beland dat ik voel dat ik de race ga verliezen als ik te hard probeer om alles maar bij te houden. En daarom een beetje filosofisch voor me uit ga zitten mijmeren. Hoewel, het is soms best goed om even stil te staan en je af te vragen waar je mee bezig bent. Even wat gas terugnemen.

Ronald Eijkman (peuterformaat) in 1977

Het flipperen helpt daarbij. De ontwikkeling van flipperkasten gaat niet zo belachelijk snel dat je jezelf opeens ‘waar blijft de tijd’ hoort zeggen. Het spel evolueert wel, maar gestaag, en draait nog steeds om een bal, een paar flippers en een stel pop bumpers. En dat is al zo vanaf het moment dat er flippers in een ‘pinball’ werden gemonteerd sinds 1947. Ik denk dat de flipperkast voor veel mensen een hele stabiele factor in hun leven is.

Het flipperverhaal van Richard over zijn Space Invaders (Bally, 1980) sluit hier naadloos op aan. Dit verhaal beslaat een periode van 30 jaar, maar het lijkt alsof het over gisteren gaat. Door het geweldige begeleidende fotomateriaal verplaatsen we ons moeiteloos van heden naar verleden en weer terug.

Dan de coverstory van deze editie. Die gaat over een Stardust van Williams uit 1971. Cor en Thomas hebben hier een versie van gemaakt die regelrecht uit de toekomst lijkt te komen. Terwijl het nog steeds een elektromechanisch wonder is. En we hebben weer een mooi stuk uit het flippergeschiedenisboek van Henk de Jager in deze Spinner opgenomen, over de Bally- en Williams-topstukken uit 1993. Ook ruim dertig jaar geleden. De flipperkasten uit die tijd worden nog steeds beschouwd als dé klassiekers. Ook Gerard heeft weer een mooi verhaal uit de rijke flipperhistorie, over waarom veel Williams-kasten een pretparkthema hebben. Daarom wou ik deze Spinner beginnen waar Harry ‘m mee afsluit: ouwe meuk is leuk! Daar moet je het wel mee eens zijn als je deze Spinner uit hebt.

Van de waarnemend voorzitter

De beloning voor inzet, de prijs van succes

De beloning voor extra inzet - succes

Het is mooi om te zien hoe de club anno 2024 bloeit. En ook groeit: meer leden, meer klusdagen, meer toernooien en meer bezoekers. Ik ben al vele jaren ‘waarnemend’ en ik geniet van wat ik waarneem. Wat zou de wereld er mooier uitzien met maar een fractie van deze positiviteit.

Het beste bewijs dat leden het naar hun zin hebben is dat ze hun flippervrienden uitnodigen om ook kennis te maken. Die introducés worden vervolgens ook lid en de volgende keer nemen zij hun familieleden mee. Omdat ze het in ons clubhuis naar hun zin hebben gehad, omdat ze het leuk vonden om een toernooi te spelen, omdat ze wijzer zijn geworden bij een klusdag, omdat ze genieten van het lezen in ons clubblad of zich vermaakt hebben bij het DPO.

De basis voor het succes is het enthousiasme en de inbreng van de mensen die zich inzetten voor onze club. Aan ideeën is er geen gebrek, maar meer willen betekent niet per definitie ook meer kunnen. Bij het DPO is één van de uitdagingen om alle leden die dat willen de mogelijkheid te bieden aan het kampioenschap deel te laten nemen. Ideeën over hoe dat gerealiseerd kan worden zijn er volop voor de nieuwe editie, maar dat vraagt extra inzet. Van (financiële) middelen, maar vooral ook: mensen! Bij de clubhuisdagen en Funhouse Fridays speelt iets vergelijkbaars: meer bezoekers ontvangen kan zeker, maar dan hebben we meer helpende handen nodig.

Het is mooi om te zien hoe we met elkaar steeds oplossingen weten te vinden. Vacatures zijn er altijd, maar ook regelmatig meldt zich versterking. Overigens is er één uitzondering, want ik ben niet voor niets al heel lang ‘waarnemend voorzitter’. Helemaal geen zorgen? Zeker wel.

De prijs van succes - extra inzet gevraagd Zoals bij vrijwel alle verenigingen zorgt bij onze club circa 5% van de leden dat de andere 95% in ruil voor een financiële bijdrage (contributie, entreegeld) veel moois kunnen ‘consumeren’. Die 5% van de leden, zo’n 80 in totaal, leveren allerhande support. Er wordt gesleuteld, gereviseerd, geïnvesteerd, geschreven, geredigeerd, opgemaakt, ingepakt, ingekocht, gekookt, geschonken, georganiseerd, geregeld, geadministreerd en bestuurd. Dat zijn een heleboel ‘werkwoorden’!

Voor sommige vrijwilligers gaat het om een paar uurtjes per jaar rond het DPO, anderen zijn elke week of zelfs elke dag met de club in de weer. Het zijn vooral die steunpilaren die aan de basis staan van het succes. Zij initiëren, implementeren en realiseren. Inspiratie is belangrijk, maar zonder transpiratie komt er niets tot stand. Het uitgangspunt bij de inzet van vrijwilligers is dat iedereen bijdraagt op een manier die hem/haar past. Balans is belangrijk, want alleen op die basis kun je een (langjarige) ‘relatie’ bouwen. Het verenigingswerk moet per saldo meer voldoening opleveren dan het aan energie kost.

De groei van de vereniging betekent ook dat extra vrijwilligersinzet nodig is om de activiteiten in goede banen te leiden. Het vrijwilligerswerk doet iedereen uit vrije wil en met passie. Het is belangrijk om die passie te behouden en de grenzen te bewaken. Dat betekent: als er meer vrijwilligersinzet nodig is, moeten we dat realiseren door meer vrijwilligers te werven, niet door de bestaande groep van vrijwilligers extra te laten doen.

Simpel geredeneerd: we moeten ervoor zorgen dat we die ‘norm’ van 5% actieve leden (blijven) halen! In mijn rol als ‘waarnemer’ heb ik deze oproep al vaker gedaan, maar ik herhaal ‘m: doe ook een stap naar voren. Aanmelden kan aan de bar in het clubhuis of gewoon met een reactie op de poll via de QR-code hiernaast!

Bas Vis

Transparante Stardust flipperkast

Vierjarig project van Cor en Thomas Gravekamp

Meer dan vier jaar geleden bedacht mijn vader (Cor) dat het wel eens leuk zou zijn om een transparante flipperkast te gaan bouwen. Nu, al die tijd later, hebben we dan zo’n kast gebouwd. Inmiddels staat deze kast in het Dutch Pinball Museum.

Tekst: Cor en Thomas Gravekamp

Foto’s: Cor en Thomas Gravekamp en Mischa de Muynck

Idee

Het idee om een transparante flipperkast te bouwen kwam niet zomaar uit de lucht vallen. We hadden op internet wel eens foto’s voorbij zien komen van verschillende transparante kasten die, voor zover wij weten, allemaal in de Verenigde Staten staan.

In al die kasten is de originele draadboom gebruikt. Soms is zelfs het originele houten speelveld gebruikt. Dat wilden wij niet. Alles wat in de originele kast van hout gemaakt was, moest in de onze van plexiglas gemaakt worden. De draadboom wilden we ook vervangen, waarom lees je later.

Startpunt

Om aan dit project te kunnen beginnen hadden we een donorflipperkast nodig. Die hadden we nog niet toen we op het idee kwamen om er daadwerkelijk één te maken. Uiteindelijk hebben we een Williams Stardust uit 1971 gebruikt. Waarom een Stardust? Het antwoord is simpel: omdat we daar toevallig aan konden komen! Wat vooral belangrijk was, was dat de kast werkte, zodat we zeker wisten dat we technisch gezien een goed startpunt hadden.

Schema en bedrading

Om ervoor te kunnen zorgen dat het eindresultaat ook speelbaar zou zijn, hebben we niet zomaar op het ‘schema van internet’ vertrouwd. Ik heb het originele schema nagetekend in het QElectroTech programma. Hoe? Dat lees je in Spinner jaargang 30, nummer 4.

Nadat ik het schema had nagetekend, heb ik de draden één voor één uit de originele kast geknipt. Elke draad heb ik gecontroleerd met het schema, of beter gezegd, ik heb het schema gecontroleerd met de draden. Hieruit kwamen een paar kleine foutjes in het originele schema naar boven.

Opknappen

Cor is, tijdens het maken en controleren van het schema, begonnen met het opknappen van alle onderdelen die we wilden hergebruiken. Dit waren alle relais, units, score motor, tellers, maar ook alle onderdelen op en onder het speelveld (zoals de pop-bumpers en flippers).

Uiteindelijk is alles wat uit elkaar kon, uit elkaar geweest. Omdat we een behoorlijke voorraad Williams EM onderdelen hebben, heeft Cor de meeste onderdelen naast de originelen kunnen opbouwen. Waar nodig zijn er onderdelen vervangen, zoals coilstops en beschadigde schakelaars.

Kast

De kast zelf is door Cor opgebouwd uit plexiglas. Alles wat in de originele flipperkast hout was, is nu door plexiglas vervangen. De diktes van de plexiglas platen zijn zo dicht mogelijk bij de diktes van het originele hout gehouden. Hiermee konden we ervoor zorgen dat onderdelen zoals de lockbar goed zouden blijven passen. De grotere stukken zijn eerst uitgetekend met de computer, om er een SVG-bestand van te kunnen maken. Dit bestand hebben we naar het bedrijf verstuurd dat de 20 millimeter dikke plexiglas platen geleverd heeft. Zij hebben de platen op maat gezaagd of gefreesd. Het polijsten van de kopse kanten hebben we zelf gedaan. De platen van het kabinet zijn aan elkaar verbonden met schroeven. De dikkere plexiglas platen lenen zich goed om schroefdraad in te tappen, zolang je niet een te fijne draad gebruikt (en niet te veel haast hebt met het tappen van de draad!). Plexiglas kan ook gelijmd worden met speciale lijm, maar voor de constructie van zo’n zware kast durfden we dit niet aan. We hebben met lijm wel getest, maar dit zag er ook minder mooi uit dan met schroeven.

De meeste gaten die geboord moesten worden stonden haaks op het oppervlak, behalve de gaten voor de pootbouten. Om deze gaten goed te kunnen boren, heeft Cor een mal gemaakt. De mal bestaat uit een oude afgezaagde flipperkastpoot, waar op de schroefgaten metalen bussen zijn geschroefd. De mal geleidt de boor naar de juiste plek op de kast. Aan de binnenkant van de kast hebben we nieuwe hoekplaten gemonteerd.

Detail van het nagetekende schema

Originele onderdelen uit de donorkast

Omdat het de bedoeling is door deze kast heen te kunnen kijken, wilden we de coindoor niet meer gebruiken. Dit leverde alleen één praktisch probleem op: je kan niet meer bij de hendel om de lockbar los te maken. Hiervoor hebben we het eerste kwart van de bodem van de kast scharnierend gemaakt zodat deze open kan. Aan de originele hendel van de lockbar hebben we een pook gemaakt, waarmee de lockbar losgemaakt kan worden.

Speelveld en artwork

Om het originele spel herkenbaar te houden, wilden we het originele artwork in de kast terug laten komen. Cor heeft al het originele artwork van de kopruit, het speelveld en de plastics digitaal overgetekend. Deze digitale (SVG) tekeningen hebben we gebruikt om het artwork op plexiglas te laten drukken. Door het artwork na te tekenen konden we ook vlakken transparant laten. Hierdoor is het artwork wel aanwezig, maar neemt het niet te veel zicht weg.

Het speelveld bestaat uit twee platen. Eén plaat van 5 millimeter waarop het artwork gedrukt is en een transparante plaat van 8 millimeter. Samen dus 13 millimeter dikte. We hebben hiervoor gekozen om het artwork tussen de platen te kunnen beschermen. Hiermee voorkom je beschadigingen van de bal, zonder dat het artwork “te diep” zou komen te liggen (als we het op de onderkant van het speelveld hadden laten drukken).

3D-prints

Om de lampjes te kunnen monteren hebben we een aantal 3D-prints moeten maken.

Links: SVG plastics Rechts: Speelveld en plastics

Links: Schroefverbinding Rechts: Mal voor pootboutgaten

Opgeknapt relais

naast origineel relais

De transparante Stardust in volle glorie, in het Dutch Pinball Museum

Ten eerste om de lampjes, die door het speelveld en de plaat in de kopkast heen steken, vast te kunnen maken. In de originele kast zitten deze lampjes in het hout vastgeniet. In plexiglas kan dit niet, dus hebben we een clipje moeten ontwerpen die het lampvoetje op zijn plek houdt.

“De eerste keer deze Stardust aanzetten was spannend, want we hebben de onderdelen tussentijds niet kunnen testen”

Voor de lampjes onder het speelveld hebben we een aantal light-guides ontworpen én geprint, om te voorkomen dat het licht onder het speelveld te veel uitspreidt. Het plan was om dit ook te doen voor de lampjes in de kopkast, maar die kwamen zonder deze oplossing ook mooi uit.

Solderen en draden

Zoals ik eerder schreef hebben we alle draden vervangen. Hergebruiken van de originele draadboom vonden we niet mooi, omdat deze erg vies was en de kleur behoorlijk was vervaagd. Door nieuw draad te gebruiken hebben we ook iets interessants kunnen doen. We hebben de kleuren van de draden gekozen op basis van hun functie:

• Rood: 24V AC

• Wit: 6V AC

• Zwart: Common

• Geel: Credits

• Groen: High-score

• Roze: Match

• Blauw: Spelverloop

• Oranje: Spelregels

• Paars: Score

• Donkerblauw: Reset

• Grijs: Actieve onderdelen

In de afbeelding van het schema is te zien dat ik elke draad een naam heb gegeven. Dit kwam goed van pas

Links: Clips voor fittingen

Rechts: Gelabelde draden

bij het solderen van de draden. Het was in sommige gevallen namelijk niet mogelijk om de draad in één keer aan te leggen. In dat geval kon ik een label aan de draad maken om deze later weer makkelijk terug te kunnen vinden.

Testen

De eerste keer deze Stardust aanzetten was spannend, want we hebben de onderdelen zoals de kopkast tussentijds niet kunnen testen. Het enige wat we konden doen was controleren of alle draden op de juiste plek(ken) aangesloten waren en of de schakelaars allemaal in de juiste stand stonden.

De allereerste keer hebben we alleen de 6,3 volt aangesloten om te testen of de lampjes werkten. Dit gaf geen problemen, dus hebben we daarna ook de 24 volt aangesloten. Dit gaf wél problemen: een pop-bumper en het bijbehorende relais bleef hangen door een verkeerd afgestelde schakelaar. Hierna hebben we hoogstens 10 schakelaars opnieuw moeten afstellen voordat de kast het weer helemaal correct deed.

Conclusie

We zijn blij dat de Stardust nu helemaal af is en daarmee weer een project is afgerond. Na vier jaar is het fijn om de werkbanken weer vrij te hebben voor andere projecten. Het is ook erg leuk om te zien dat hij nu in het Dutch Pinball Museum staat.

Dit artikel beschrijft slechts in een vogelvlucht het proces van het maken van een transparante flipperkast. Tijdens het schrijven hebben we een hoop details weg moeten laten, omdat het anders niet in de Spinner paste.

Wél hebben we nog een paar feitjes op een rij gezet.

De kast bevat:

• Meer dan 88 kilogram plexiglas

• Meer dan 75 lampjes

• Meer dan 80 spoelen

• Meer dan 375 schakelaars

• Meer dan 600 meter draad

• Meer dan 1.250 soldeerverbindingen

Deze Stardust is sinds 24 november 2023 te zien in het Dutch Pinball Museum in Rotterdam.

Voorzijde en achterzijde kopkast

Clubhuisupdate

Vernieuwingen 2024

Het nieuwe jaar begon zoals het vorige jaar eindigde: met veel bezoekers in ons clubhuis. Er was voor de evenementen in januari zoveel belangstelling dat we mensen moesten teleurstellen omdat het maximaal aantal bezoekers was bereikt.

Bij de Nieuwjaarsbijeenkomst waren er maar liefst 136 aanmeldingen en ook bij de Funhouse Friday waren er rond de 140 bezoekers. Dat was aanleiding om te kijken naar de mogelijkheden om meer bezoekers te kunnen ontvangen en er tegelijkertijd voor te zorgen dat de verzorging van de bezoekers op een goed niveau blijft.

Aanpassing 1: werken aan betere spreiding

In het voorbije jaar hebben zich diverse leden aangemeld om mee te helpen in de catering. Leden die helpen in de keuken, die helpen achter de bar of helpen bij de overige taken (opruimen, afwassen). Uit deze pool van leden lukt het meestal om voldoende support te regelen voor de dagen waarop het clubhuis open is. Maar hoe drukker het is, hoe meer support er gewenst is.

De oproep voor versterking van het clubhuis-cateringteam blijft daarom staan. Aanmelden kan aan de bar in het clubhuis en ook via mail: arie@nfvpinball.nl. Ook met een paar uurtjes support help je de club! Op een Funhouse Friday staan er tussen 17.00 en 19.00 uur liefst zeven mensen ingeroosterd: drie in de keuken, twee achter de bar en twee die ondersteunen. Dan is het echt vol, meer mensen kunnen er niet bij, dan lopen we elkaar in de weg. Met die bezetting kunnen we voor

circa 50 mensen per uur een maaltijd serveren. Als er 150 mensen op bezoek zijn in ons clubhuis die allen op de Hollandse tijd van 18.00 uur willen eten, dan betekent dit dat er tijdens het spitsuur meer vraag dan aanbod is.

De catering heeft dus twee kanten: vraag en aanbod. Zo kwam de gedachte op: als het aanbod niet verder omhoog kan, kunnen we dan misschien de vraag meer spreiden? Een bruikbaar idee en daarom vragen we leden nu om vooraf aan te geven of ze willen komen eten en als dat zo is, of ze willen helpen om de vraag wat meer te spreiden door pas vanaf 19.00 uur hun maaltijd te bestellen. De eerste ervaringen hiermee, bij de Funhouse Friday van februari, waren zeer positief. Fijn voor de keukencrew en fijn ook voor de leden: de tijd tussen bestelling en levering was veel korter!

Aanpassing 2: meer ruimte voor leden, minder voor introducés

In de dagen voor de Nieuwjaarsbijeenkomst en Funhouse Friday van januari 2024 kregen we berichten van leden die wilden inschrijven maar voor een ‘dicht inschrijfloket’ kwamen. Dat zorgde voor teleurstelling en hier en daar ook voor onbegrip, zo was uit de mailreacties op te maken. Ik heb diverse mensen gebeld om wat tekst en uitleg te geven. Dat waren leuke gesprekken en omdat er ook een aantal afmeldingen was, kon ik diverse mensen vertellen dat er toch plaats was.

Deze ervaringen waren aanleiding om over een aanpassing na te denken, want we willen immers alle leden in de gelegenheid stellen om het clubhuis te bezoeken. De maatregel die we naar aanleiding van deze ervaring namen: het aantal introducés naar beneden bijstellen. Vanaf nu kan een lid bij de Funhouse Fridays nog maar één introducé meenemen naar het clubhuis. Ook deze maatregel had direct effect en in februari kon de inschrijving tot de laatste dag openblijven. Er was ook een neveneffect: mensen die als introducé mee hadden willen komen maar niet meer mee konden, kozen ervoor om zelf lid te worden. Mede als gevolg hiervan noteerden we in

de eerste twee maanden van het jaar al 60 nieuwe leden.

Crew in actie

Een drukbezocht Funhouse

Venom

We are pinball

In juli 2023 kwam Stern uit met hun nieuwste model: Venom. Wéér een held uit het Marvel-universum waar Stern dus een flipper op baseert. Niet echt een thema waar de Europese koper warm voor loopt verwacht ik, maar een uitnodiging om dit model te gaan spelen bij Pinball Palace in Nuland slaat jullie reporter natuurlijk nooit af.

Het gerucht ging al langere tijd dat er aan Venom gewerkt werd. Sterker nog, de kast werd al in 2022 verwacht, maar toen kwam James Bond er nog even tussendoor (is het verhaal). Omdat Venom niet bij iedereen zo bekend is, eerst eens wat achtergrondinfo over deze titel. Dan kun je ook beter begrijpen wat zich in de flipperkast allemaal afspeelt.

Venom is een personage uit de strips van Marvel Comics. Oorspronkelijk werd het personage geïntroduceerd als een superschurk én een vijand van de superheld Spider-Man. Maar sindsdien is hij geëvolueerd tot een antiheld en soms zelfs tot een volwaardige superheld. Hij verscheen voor het eerst in The Amazing Spider-Man #298 uit maart 1988 (Bron: Wikipedia).

Venoms geschiedenis begon met Spider-Man zelf, in een verhaal verspreid over verschillende strips

(getiteld Secret Wars). In dit verhaal werden Spider-Man en verschillende andere helden naar een buitenaardse planeet gehaald, voor een gevecht tegen verschillende superschurken. Toen Spider-Mans kostuum beschadigd raakte, infor-

“Lekker klassiek met twee flippers onder in de flipperkast”

meerden de anderen hem over een machine in een nabijgelegen laboratorium, die zijn pak kon herstellen. Spider-Man activeerde echter de verkeerde machine en bevrijdde zo de levensvorm die erin opgesloten zat. Deze hechtte zich meteen aan zijn lichaam als een zwart pak.

In het begin zag Spider-Man het pak wel zitten. Dit kon zich namelijk veranderen in elk soort kleding en gaf hem schijnbaar ongelimiteerd web voor zijn webschieters. Eenmaal terug op aarde ontdekte Spider-Man dat het pak een eigen wil leek te hebben. Uiteindelijk ontdekte Reed Richards dat het pak een soort buitenaardse parasiet (een ‘symbioot’) was, die langzaam Spider-Mans lichaam overnam. Nadat men ontdekte dat de symbioot verzwakt werd door hard geluid, wist Reed Richards Spider-Man en de symbioot te scheiden met behulp van een geluidsgolvenkanon.

De symbioot wist aan de Fantastic Four te ontsnappen en probeerde zich weer aan Spider-Man in een kerktoren te binden. Het harde geluid van de kerkklokken verzwakte de symbioot echter genoeg voor Spider-Man, om zich voorgoed van het pak te ontdoen.

Toevallig was Eddie Brock (een ontslagen reporter van de Daily Globe waar Peter Parker als Spider-Man ook werkt, hij gaf Spider-Man de schuld van zijn ontslag) in dezelfde kerk waar Spider-Man en de symbioot hun laatste gevecht hadden. De woedende Eddie zag Peter vechten met de symbioot. De verzwakte symbioot verloor het gevecht met Peter en ontvluchtte hem. Aangetrokken door Eddie’s woede bond de symbioot zich aan hem. Hij veranderde samen met hem in Venom en werd één van zijn gevaarlijkste tegenstanders.

De symbioot verbond zich uiteindelijk met meerdere personen. Carnage is een samensmelting van de symbioot met een seriemoordenaar genaamd Cletus Kasady. Flash is een samensmelting met oorlogsveteraan Flash Thompson waarbij de symbioot Flash zijn benen teruggaf. Zo zijn er in ieder geval wat karakters verklaard die in de flipperkast voorkomen. Het zijn eigenlijk allemaal personen die ooit door Venom bezeten geweest zijn.

Voor het ontwerp van dit model staat Brian Eddy garant, het artwork is van Zombie Yeti. Beide personen mogen met recht flipper-ontwerp-veteranen genoemd worden, met veel populaire titels op hun naam. Benieuwd wat ze ons dit keer gaan brengen! Als je Venom zou zien als de opvolger van Spider-Man uit 2007 (van Steve Ritchie) dan heeft Brian Eddy een behoorlijke uitdaging. Immers, Spider-Man wordt gezien als een echte klassieker en één van Steve Ritchie’s beste ontwerpen. De Venom wordt gemaakt in de gebruikelijke uitvoeringen Pro, Premium en LE. Dit verslag gaat over de LE-versie.

Het speelveld

Kijkend naar het speelveld valt direct op dat het onderste 2/3 deel ‘kaal’ is en dat alle actie plaatsvindt in het bovenste 1/3 deel. Welke soort layout gekozen is, is dan ook absoluut geen lastige vraag: een fan-layout dus. Lekker klassiek met alleen twee flippers onder in de flipperkast. Je ziet verder onder andere twee (verstopte) pop-bumpers, een viertal standup targets, een groot aantal RGB aanstuurbare inserts, een kloktoren met een echte bel en met een standup target, links op een rail een Spider-Man achtige figuur (Carnage)

achter een captive ball en geheel rechts weggeklapt Spider-Man met drie ‘bungelende’ targets. De layout is dus een basis ‘fan layout’ waarmee vrij duidelijk is wat er geschoten kan worden, al zitten er toch wel onverwachte ‘sluipdoor’-wegen. Alles gaat dus vanuit de twee flippers onderin. Van links naar rechts vind je een loopschot, rampschot dat terugvoert naar de linkerflipper, captive bal welke Carnage naar achteren laat bewegen,

een ramp die naar de rechterflipper voert, een kloktoren met een standup target aan de voet, een 180 graden U-turn die naar de linkerflipper voert, een scoop die uiteindelijk via een VUK naar een wireform voert richting rechterflipper, een schot wat o.a. de bal naar de popbumpers brengt (met voor de LE een updown ramp er in) en weer een loopschot.

De U-turn, die rechts van de klokkentoren zit, is een speciaal mechanisme.

Deze kent drie posities en kan zo de loop van de bal beïnvloeden. Je ziet ook een kleine popup post ervoor, en zo kan hier een bal zelfs fysiek gelocked worden. Kan dus dienen als een 180 graden U-turn, een balstop en een klein hoefijzerschot in combinatie met de ingang rechts van de scoop. Er zijn dus meer balwegen mogelijk in het achterste deel van het speelveld dan je in eerste instantie zou denken.

De LE kent verder ook een mechanisme met een Venom Spider-Man bovenop gemonteerd, deze kan bewogen worden en zo in het spel worden gebracht. Er bevinden zich drie ‘bungelende’ targets eronder om te schieten.

Ook zitten aan beide kanten lange wireforms die naar voren lopen: zogenaamde fast ball-locks. Hier zit al een pre-loaded bal in, die gelijk wordt gelost zodra een bal op de wireform aanwezig is op weg naar de fast ball-lock. Dit houdt de balsnelheid hoog en weinig tijd om met je ogen te knipperen. Het idee is niet geheel nieuw, Star Trek Next Generation gebruikte dit concept ook. Niet nieuw dus, maar wel zeldzaam en een must als je als designer

de balsnelheid in het spel met lange wireforms hoog wil houden.

Het cabinet

De comic-stijl van het speelveld vind je ook terug in het cabinet en in de kopruit. Je weet wat ze van smaak zeggen, maar er zullen maar weinig mensen zijn die dit niet mooi vinden. Het is een zeer kleurrijk geheel en valt bij jullie reporter zeker in de smaak. Gewoonweg prachtig. Op de lockbar bevindt zich de tegenwoordig gebruikelijke drukknop (action button) om de diverse keuzes mee te bekrachtigen. En ook

Insider Connect ontbreekt natuurlijk niet. Sterker nog, deze speelt in deze flipperkast een belangrijkere rol dan gebruikelijk, maar daarover later meer. De animaties zijn geheel in stijl van de kast, cartoon dus.

De hamvraag: hoe speelt-ie? Brian Eddy heeft een zeer goede reputatie in flipper-ontwerp opgebouwd , denk aan zijn klassiekers Attack from Mars en Medieval Madness. Meer recent van zijn hand is Stranger Things, die na een trage start toch populair aan het worden is (vandaar ook de recente re-run

Uitzicht vanaf de flippers

door Stern ). Eddy ontwierp ook The Mandalorian. Deze laatste heeft een minder goede reputatie.

Laten we beginnen met het fysieke aspect van het spel. Venom is voorzien van een standaard fan layout met twee flippers die dus alle schoten kunnen maken. Ik kan wel zeggen dat dit één van de snelste flipperkasten is die ik ooit gespeeld heb. Het spelen van Venom is een continue adrenaline kick en er zijn weinig tot geen rustmomenten. Dit is iets waar ik wel van houd, maar dit zal zeker niet voor iedereen het geval zijn.

De schoten zijn goed te maken en al zijn ze snel, overzichtelijk is het ook en je kunt dus voorbereid zijn op waar de bal terug komt. Verrassend zijn ze dus echter ook niet en Venom brengt eigenlijk niks nieuws ten opzichte van eerder uitgebrachte flipperkasten. Wat wel innovatief

te noemen is, is dat de voortgang van een speler in Insider Connect onthouden wordt én overgaat naar volgende potjes. Hiervoor moet je dus wel inloggen op Insider Connect. Iets wat volgens mij voor het eerst in een flipperkast is toegepast.

Zitten er humor of mooie animaties in het spel? Het display ziet er gelikt uit en dat het thema gebaseerd is op de cartoonversie van Venom is duidelijk te zien op het display. Ik denk dat als je fan van Venom bent, je niet teleurgesteld zal zijn en je de cartoonachtige animaties prima zult vinden. Humor heb ik zo niet kunnen ontdekken. Het uiterlijk van de flipperkast is werkelijk schitterend. Zombie Yeti heeft hier weer eens duidelijk getoond waarom Stern hem in dienst genomen heeft.

Het thema doet mij echter niets... Ik probeer dit niet mee te laten wegen in het eindoordeel maar dat is

lastig. Een thema dat je aanspreekt zorgt ervoor dat het geluid en het beeld je als het ware in een andere wereld brengt (die van het thema) en dat subjectieve gevoel helpt jullie reporter om de beleving naar een volgend niveau te tillen. Dit mis ik hier dus gewoon. Met de huidige flipperprijzen moet een flipperkast gewoon ‘alle boxen aanvinken’ om een kans te maken door mij gekocht te worden. Onder het motto: ‘ik wil waar voor mijn geld, het is meer geld dus ik wil meer waar’.

Kort samengevat, heerlijk snel spelende, verslavende flipper maar wel met een te basic ontwerp. Te voorspelbare schoten met een mij niets zeggend thema, dus jullie reporter kan niet tot een aankoop worden gebracht. Echter, dit is geheel persoonlijk en ga hem dus gerust zelf eens spelen bij Pinball Palace in Nuland, indien je een aankoop overweegt.

Fast balllock

Speciale diverter

Uitschuifbare Spider-Man

Bovenste speelveld

Richard Heidinga

Space Invaders

Same player shoots again!

In 1990 woonde ik in Utrecht op kamers. Met een studiegenoot (Eelco) had ik het destijds over flipperen, dat ik zelf wel een kast wilde hebben. Hij kende iemand die er een te koop had. Ik ging kijken en kocht de kast, het was een Paragon (widebody Bally).

Bij De Slegte vond ik het boek ‘Pinball Art’, waarin een mooie foto van de kopkast van een Space Invaders stond. Ik vond het prachtig en dacht ‘die moet ik hebben’.

Ik belde daarop Replay in Eindhoven (ze adverteerden destijds in de Telegraaf bij ‘Jukeboxen’). Ze hadden er een staan en ik ben er met Eelco naartoe gereden, met de oude Opel Kadett van zijn moeder (met aanhangertje) en kocht de kast. Wéér een widebody van Bally. Met twee flipperkasten, een barmeubel met zwarte skai en oranje formicablad en een Coca-Cola barlamp leek m’n kamer meer een café waar met vrienden onder wie Eelco geflipperd en bier gedronken werd. Toen er eens wat technische problemen waren met de Space Invaders hebben we de kast naar Rick de Mulder van Flipcoin gebracht, die ‘m repareerde. Ik heb voor hem toen een logo gemaakt. Ik kocht ook nog een Devil’s Dare (kort gehad), een Fireball (’72), een Road Kings en een Four Million BC. De Paragon stalde ik bij m’n ouders en de Road Kings bij een kennis.

Na de studie ging ik weer in Steenwijk wonen (waar ik vandaan kom) en kon alle flippers in een loods van m’n toenmalige werkgever in Emmeloord plaatsen ter opleuking van de vrijmibo.

Advertentie van Replay in Eindhoven uit de jaren 90

Eerste indruk van ‘Space Invaders’ in het boek ‘Pinball Art’

Richard’s eerste: een Bally Paragon

Ik zag de flippers niet meer zo vaak (ik werkte zelf niet in de loods) en ik heb ze in 1995 allemaal verkocht. De Space Invaders ging naar een liefhebber van de kunstenaar H.R. Giger en de Alien films, in Steenwijk.

Laatst ging ik vanuit Utrecht met Eelco mee naar Den Haag om naar een Space Invaders te kijken. Ik ken de kast natuurlijk goed, ik heb ‘m zelf gehad van 1990 tot 1995. De kast die in de verkoop stond speelde fijn, ik dacht ‘hij speelt net zo fijn als ik het me herinner van m’n eigen kast destijds’. Ik zei dat niet hardop, ik wilde de verkoper niet in de kaart spelen. Eelco kocht de kast, we gingen ‘m ter plekke demonteren. Op de binnenkant van de poten stond ‘LV’ en ‘RV’ en ‘LA’ en ‘RA’. Ik vond dat slim en ineens begon het me te dagen... Op dat moment zei de verkoper dat hij ook nog een

De Space Invaders handleiding met Richard’s adres

handleiding ervan had en dat er een naam en adres in stond van een eerdere eigenaar, ene Richard Heidinga. Ik hoorde m’n eigen naam en een oud adres. Het bleek dus mijn oude Space Invaders te zijn! En de widebody flipper én kopkast pasten gewoon in de compacte Honda Jazz van Eelco’s moeder!

Heel apart om ‘je eigen’ flipper zo weer tegen te komen na bijna dertig jaar! (Ja, ik had absoluut spijt dat ik al die flippers weg had gedaan). Ook Eelco zelf had diverse flippers gekocht in die tijd en ook allemaal

lang geleden weer verkocht. Na jaren flipperloos geweest te zijn heb ik vorig jaar een Target Alpha (EM-er van Gottlieb) gekocht en denk alweer over een tweede flipper… Ook Eelco heeft het flippervirus dus weer te pakken en net als vroeger gaan we weer op pad met de auto van Eelco’s moeder om flipper(s) op te halen (mijn vrouw leest dit niet gelukkig). De Space Invaders staat in ieder geval weer in Utrecht en kan ik weer regelmatig bespelen (toch Eelco?)!

Richard (l) en Eelco bij de kast die na 30 jaar weer ‘thuis’ is

Richard’s collectie in de loods van zijn werkgever

Richard’s tweede: Bally’s Space Invaders

De ultieme digitale flipperkast?

Choose wisely!

2024 wordt volgens mij het jaar van de doorbraak van digitale flipperkasten in Nederland, eindelijk! Niet als vervanging, maar als aanvulling op de echte flipperkasten. Vooral flipperliefhebbers van 50 plus kopen een digitale kast met ruim 250 tot 750 of meer Pinball Games, is mij opgevallen. Uiteraard met koptelefoon-optie, om de huiselijke vrede te bewaren. Ze verkopen meestal één van hun flipperkasten en krijgen er vele digitale Pinball games voor terug.

Het is alweer drie jaar geleden dat Erik Klootwijk, ontwerper en maker van de eerste generatie digitale flipperkasten in Nederland, plotseling overleed. Het was één dag voor de feestelijke introductie van zijn mooie apparaat in het NFV-Funhouse. Zijn DMPM-apparaten (Digital Midi Pinball Machines) staan nog steeds bij meerdere flipperliefhebbers thuis, ook bij een voormalige NFV-voorzitter die eind 2023 uit Duitsland is ”gevlucht” en tegenwoordig in het mooie noordoost-Twente (Denekamp) woont.

Een van de laatste exemplaren, die Erik Klootwijk heeft gebouwd, staat in het NFV-Funhouse in Veenendaal. De prijs was in 2020 ruim 3000 euro en dat bedrag is indertijd bijeengebracht door NFV-leden tijdens het DPO in Zwolle. Ik verwacht dat in 2024 de vrijwel perfecte digitale flipperkast beschikbaar is voor in het Funhouse en voor jou thuis. Maar dat bepalen de NFV-leden die dit voorjaar de beschikbare exemplaren

kunnen testen, onder andere de 43 inch (!) en de 32 inch standaardversie. Nog steeds speel ik vrijwel elke avond een uurtje op mijn DMPM. Dan kan ik in dat uurtje meestal twee potjes spelen. Ik begin dan vaak op de Attack from Mars en eindig op de Medieval Madness. Nee, ik ben geen wereldkampioen zoals destijds Albert Nomden, die een uur lang aan één bal genoeg had om wedstrijden te winnen. Ik ben van de categorie “zeer liberale flipperaars”, die standaard met 7 ballen speelt. Heerlijk om vaak het eindspel te kunnen halen. De standaard instelling, die ik mij kan herinneren uit mijn militaire diensttijd (1969-1971), was 3 ballen. Dat vond ik misdadig en in strijd met de mensenrechten voor flipperspelers. In de jaren 60 van de vorige eeuw hadden de Provo’s in Amsterdam daar een mooie term voor bedacht: Misselijk Makende Middenstand Mentaliteit (M tot de macht 4). Maar ach, de exploitanten waren toen ook geen filantropen.

Guus Arens

Erik Klootwijk bij zijn creatie

De afgelopen jaren hebben we bij de NFV in Veenendaal meerdere zogenaamde ”brainstormbijeenkomsten” georganiseerd voor NFV-leden die interesse in en kennis van zaken hebben van digitale flipperkasten. Op deze bijeenkomsten zijn veel ideeën geopperd en suggesties geuit hoe de ideale en optimale digitale flipperkast voor de NFV eruit zou moeten zien. Er is veel ervaring en kennis binnen de Nederlandse Flipper Verenging. NFV-lid Wouter de Hoogd uit Ter Aar heeft bijvoorbeeld de productie van digitale flipperkasten van Erik Klootwijk voortgezet en in de loop van tijd kunnen verbeteren. Binnen zijn firma Technofarm heeft hij ook nog eens meerdere flipperliefhebbers als medewerker.

Tijdens het eerste Dutch Digital Pinball Championship (DDPC) in november in Veldhoven (DPO-2023) hebben we al kennis kunnen maken een nieuwe generatie digitale flipperkasten van Nederlandse makelij. Er was tijdens de voorbereiding van dit kampioenschap ook een grote digitale flipperkast beschikbaar die er verdraaid mooi uitzag. Graag had ik die als grote verrassing aan alle aanwezigen getoond. Maar deze imposante en goed ogende digitale flipperkast met Chinese hardware en software bleek een zeer grote teleurstelling. Onder andere was de bal niet vooruit te branden en was

“De beste digitale flipperkast komt dit voorjaar naar het Funhouse”

de systeemsoftware afgegrendeld en niet bereikbaar. We hebben die kast daarom maar niet meegenomen naar het DPO.

Helaas worden er nog steeds dit soort grote digitale flipperkasten in Nederland aangeboden voor bedragen variërend van 6000 euro tot 8000 euro. Marktplaats staat er vol mee. Wees voorzichtig en neem ruim de tijd voor enkele proefspellen en stel de juiste vragen over garantie en ondersteuning. Ook al staat er in de advertentie “weinig gespeeld, vrijwel nieuw”! Laat je niet foppen!

De beste digitale flipperkast komt dit voorjaar naar het Funhouse om te testen. Mede dankzij ideeën en wensen van NFV-leden, die bekend zijn met dit onderwerp, werden er in de afgelopen tijd continu zaken verbeterd. De finalekast die werd gebruikt bij het eerste Dutch Digital Pinball Championship in Veldhoven was volgens mij (en vrijwel alle spelers) al optimaal.

Guus laat de jongere generatie zien hoe een digital pinball werkt

Op de eerste DPO-dag werd die digi tale flipperkast al gekocht door een echtpaar uit Gelderland! En direct na afloop van de finale werd de finalekast ingeladen in hun auto om te gaan schitteren in de woonkamer.

Begin februari heb ik in Ter Aar kennis kunnen maken met de nieuwste exemplaren, die het team van Wouter de Hoogd nu in productie heeft. De prototypes zagen er veelbelovend uit. Ik zag meteen veel van de specificatie-wensen terug, die NFV-leden tijdens de brainstormbijeenkomsten in het Funhouse geopperd hadden. Bijvoor beeld:

• Speelvelden van o.a. 43 inch (!) en 32 inch.

• Beeldscherm: 4K, 144Hz

• Videokaart RTX3060Ti, 12Gb

• Processor i5 / 16Gb Ram geheugen

• 1Tb SSD harddisk

In de maand maart ga ik nog eens kijken en spelen als de nieuwste digi tale kasten helemaal perfect zijn en klaar zijn om getest te worden door kritische NFV-leden.

Als je van plan bent om binnenkort een digitale flipperkast aan te schaffen dan is mijn advies: nog één of twee maandjes wachten! We proberen dit voorjaar weer een DMPM-bijeenkomst in het Funhouse te organiseren met de nieuwste digitale flipperkasten. We kunnen dan meerdere versies laten zien en bespreken met de technisch geïnte resseerde NFV-leden. In de middag is er dan gelegenheid voor overige NFV-leden die kennis willen maken met en spelen op de beste digitale flipperkasten van Nederlandse bodem, die dan beschikbaar zijn. Daarvoor mik ik vooralsnog op een zaterdag tijdens een zogenaamde ‘klusdag’. Vermoedelijk is er dan slechts plaats voor 40 NFV-leden. Stuur mij even een berichtje via email als je dit voorjaar ook kennis wilt maken in het Funhouse in Veenendaal met de beste digitale flipperkasten “made in the Netherlands”. Vermeld dan ook even je woonplaats. Bij voldoende belangstelling kunnen we ook in enkele andere regio’s een

De ultieme digitale pinball machine?

demonstratie en testbijeenkomst organiseren. Mijn emailadres vind je onder dit artikel.

Voor enkele aanwezigen op deze DMPM-bijeenkomst in het Funhouse heb ik een DMPM digitale flipperkast beschikbaar om meteen mee te nemen in je auto naar huis en een maandje thuis te testen. Geef in je emailaanmelding ook even aan als je interesse hebt om een maand zo’n DMPM thuis te spelen. Op dit moment is volgens mij Wouter

de Hoogd in Ter Aar met zijn Digital Pinball firma de enige producent van digitale flipperkasten in Nederland. Maar als iemand nog andere producenten in Nederland of elders in Europa kent (GÉÉN Chinese import of een flipperkast uit Australië waar je niets kunt wijzigen of aanpassen) dan hoor ik dat graag.

NO BALLS, STILL GLORY!

Guus Arens, oud-voorzitter Nederlandse Flipper Vereniging Email: guusarens@gmail.com

04-02-2024 21:01

Uit De Werkplaats

In de media

BINNENLAND MEDIA & CULTUUR SPORT

NK Flipperen een groot succes

Isa Schokkin 3 January, 2024

Op 18 en 19 november is het NK-Flipperen georganiseerd in Veldhoven. In drie hallen vol met ßipperkasten konden de deelnemers en bezoekers spelen, met als pronkstuk de Elton John ßipperkast met een waarde van 20.000 euro. ÓHet was een spannende wedstrijdÓ vertelt Jim Jansen van de Nederlandse Flippervereniging (NFV). Uiteindelijk won de Nederlandse John van der Wulp en ging hij er vandoor met de hoofdprijs van 450 euro.

Ondanks de titel ‘Nederlands Kampioenschap’ konden alle nationaliteiten meedoen. Van Australië tot Amerika, de ßipperfanaten kwamen uit alle uithoeken van de wereld. Tijdens het ßipperweekend

https://uitdewerkplaats.nl/2023-2024/2024/01/03/nk-flipperen-een-groot-succes/

NK Flipperen een groot succes – Uit De Werkplaats kwamen ruim 1000 mensen langs, 250 van hen waren ook deelnemers van het NK. Tijdens het NK werd er in poules van tien mensen gespeeld. De beste van de poule ging door en speelde tegen elkaar op een van de 250 ßipperkasten die beschikbaar waren gesteld. Sommige ßipperkasten hebben een leeftijd van 70 jaar. Na een spannende Þnale won uiteindelijk de 49e-jarige John uit Hendrik-Ido-Ambacht.

04-02-2024 21:01

Pagina 1 van 4

Dat ßipperen nu opeens veel bekender wordt, komt grotendeels door de coronapandemie vertellen John en Jim. ÓMensen hadden tijd over, en pakten hun oude hobbyÕs weer op. De hype van het thuisßipperen is toen weer begonnenÓ zegt Jim. ÓNu ga ik graag nog met mijn zoon naar arcades om te ßipperenÓ. Hoewel Jim graag naar arcades gaat heeft John thuis acht ßipperkasten staan. ÓIk begon in voetbalkantines, maar nu heb ik een paar machines thuis staan. In mijn garage staat een heuse gameroomÓ.

Toch denken veel mensen bij ßipperen aan een hobby voor een man die op leeftijd is, dit is de laatste tijd veranderd. Bij de NFV sluiten steeds meer jongeren aan en ook vrouwen. John van der Wulp: ÓIk heb zelfs een 10-jarig meisje als tegenstander gehad, ze kwam uit Hongarije. Nu heeft haar vader ook een Flippermuseum in Boedapest, dus haar is het met de paplepel ingegotenÓ. Ook Jim Jansen vertelt dat er steeds meer diversiteit komt bij de grootste ßipper vereniging van de wereld. ÓEr hebben nog nooit zoveel vrouwen en kinderen zich aangemeld. Ondanks dat willen wij graag nog meer diversiteit in de vereniging, iedereen is welkom!Ó

Post Views: 44

NK Flipperen een groot succes – Uit De Werkplaats

De historie van de flipperkast in woord & beeld – 1993 (deel 2)

Qua naamsbekendheid is ‘onze’ Henk de Jager de bekendste Nederlander in de flipperwereld. Henk heeft een uitgebreide kroniek geschreven over de historie van de flipperkast. In drie kloeke delen doet hij verslag van de ontwikkelingen, vanaf het prille begin voor de Tweede Wereldoorlog in de vorige eeuw tot de producties van deze eeuw. Tot nu toe was er slechts een handvol mensen die dit werk konden lezen. We zijn er heel blij mee dat we nu de lezers van Spinner kennis kunnen laten maken met Henk de Jager’s ’Ontwikkeling van de flipperkast - van knikker tot virtual-reality’. We gaan in een Spinner jaargang steeds vier flipperjaren behandelen: in de vorige Spinner jaargang kwam 1993 als aan bod. Een jaargang met heel veel nieuwe kasten, vandaar dat we kozen om het jaar in twee delen te splitsen. In deze aflevering marktleider Bally/Williams. Drie Williams- en twee Ballyapparaten werden in 1993 uitgebracht.

De eerste Bally is direct een klassieker te noemen. Er moest wel tot juni op worden gewacht, maar ‘Twilight Zone’ was en is de moeite waard. Opvallend is het nieuwe meubel. Al sinds 1981 bouwde Bally geen ‘wide body’ kasten meer. ‘Twilight Zone’ is toch weer breder dan het standaard (23 inch) meubel, maar niet zo breed als de oude wide-bodies. Deze tussenmaat wordt ‘large body’ genoemd en zal bij nog enkele modellen terugkomen. De televisieserie ‘The Twilight Zone’ met Rod Serling in de hoofdrol heeft voor het thema van deze flipperkast gezorgd. Spelontwerper Pat Lawlor gaf deze kast een fantastisch aantal spelmogelijkheden mee. Een aantal daarvan zagen we ook in ‘Addams Family’, maar ook veel nieuwe ideeën.

Meest opzienbarend was de ‘power ball’. Eén van de zes ballen in de machine is van keramisch materiaal in plaats van staal. In de baluitgifte is een klein detectortje gemonteerd, waardoor de machine precies weet wanneer een metalen of de keramische bal passeert. De power ball geeft de speler veel extra spelmogelijkheden. Bovendien is de witte keramische bal zo’n 20% lichter dan de normale stalen speelballen, en dus ook sneller. Ook is de keramische bal niet gevoelig voor de (elektro-) magneten in het speelveld. De speelballen, dus ook de powerball, kunnen vastgehouden worden in de levensecht nagebouwde kauwgomballenautomaat linksboven op het speelveld. Ligt de powerball daar voor het grijpen bij ‘game over’, dan is het voor de speler natuurlijk

De kauwgomballenautomaat met keramische bal

Speelveldje met ‘magnaflippers’

wel heel verleidelijk om nog een muntje in de gleuf te stoppen. Maar de kauwgomballenpot is niet de enige blikvanger in ‘Twilight Zone’. Rechtsboven is een klokje ingebouwd dat ook een spelfeature inhoudt. Wordt de machine een tijdje niet bespeeld, dan draaien de wijzers automatisch naar de actuele tijd en blijven die dan ook aangeven totdat een nieuw spel wordt gestart. Verder is er links een verhoogd geplaatst mini-speelveldje. Dit is voorzien van twee ‘power field’ flippers. Onzichtbare flippers: twee roodwitte cirkels zijn op het minispeelveld geschilderd. Door de flipperknop te bedienen als de bal in die rood-witte zone is, wordt de bal naar boven geschoten, net of de bal een tik van een flipperarm heeft gekregen. Dit effect wordt verkregen met behulp

“Twilight Zone heeft ook nog een Nederlands tintje...”

van twee sterke elektromagneten onder dat speelveld. ‘Twilight Zone’ heeft ook nog een Nederlands tintje: uit de luidsprekers klinkt geregeld de muziek ‘in the twilight zone’ van onze vaderlandse popgroep Golden Earring. Er doet een onbevestigd verhaal de ronde dat Bally de rechten op dat stukje muziek heeft afgekocht door de band een exemplaar van de flipperkast te schenken. Het artwork, getekend door John Youssi is bijzonder. Hoofdrolspeler

Rod Serling uit de TV-serie staat in de deuropening van een curiosawinkel. In die winkel staan nogal wat rariteiten uitgestald. Natuurlijk een kauwgomballenpot, maar ook een koffer met daarin Rudy, de pop uit Williams ‘Funhouse’ (1990). In de etalage een pyramide met een oog, is dat een verwijzing naar Bally ‘Mystic’ uit 1980, waarin de ‘eye and pyramid’ voorkomt? Opmerkelijk is ook de gokmachine die op de vloer staat: een Watling ‘Rol-a-Top’ uit 1935. Waarom opmerkelijk? Zo’n anderhalf jaar voor het verschijnen van ‘Twilight Zone’ sprak ik John Youssi in Chicago. Ik liet hem daar de foto’s zien van mijn zojuist zelf gebouwde ‘Crack the Bank’, waar Youssi heel enthousiast over was. Bekijk de kopruitfoto van ‘Crack the Bank’ maar eens. Wat staat daar op de voorgrond getekend... inderdaad, een Watling ‘Rol-a-Top’ uit 1935! Was het toeval of werd Youssi erdoor geïnspireerd? Ach, er is nou eenmaal meer tussen hemel en aarde. ‘Twilight Zone’ zegt het zelf aan het begin van ieder spel: ‘you unlock this door of imagination... beyond it is another dimension... a dimension of sound... a dimension of sight... you’re moving into a land of shadow and substance... of things and ideas...’. Als ‘Addams Family’ niet zo een record productieaantal had gekend, was ‘Twilight Zone’ beslist een record flipperkast geworden. Maar liefst 15235 stuks van deze kast werden verkocht. Had de komst van het dot-matrix display het flipperen uit het slop gehaald, of was er sprake van een tijdelijke opleving door dit nieuwtje?

De kopruit van

‘Crack de Bank’ van Henk

Met de volgende kast, de in september uitgebrachte ‘Judge Dredd’, kon Bally het verkoopsucces niet vasthouden: van deze kast vonden ‘slechts’ 6990 stuks hun weg naar de spelers. Deze flipperkast heeft de vooral in Engeland populaire stripheld Dredd als thema. Niet voor niets: er stond een speelfilm op stapel met deze in ons land minder bekende stripheld in de hoofdrol. Large body meubels zijn helemaal in trek bij Bally/Williams. Waren voorganger ‘Twilight Zone’ en tussenliggend Williams model ‘Indiana Jones’ al in zo’n halfbreed meubel gebouwd, ook ‘Judge Dredd’ heeft extra breedte in de aanbieding. Op het goed van features voorziene speelveld valt

vooral de ‘Deadworld’ planeet op. Linksboven op het speelveld is een langzaam ronddraaiende planeet gemonteerd, waaromheen een schijf in tegengestelde richting draait. In die schijf kunnen de flipperballen worden gevangen. Bij de start van de multiball worden de ballen één voor één uit de schijf gepakt door een robotarm. Een spectaculaire feature, die echter wel flink aan slijtage onderhevig was. De planeet en de schijf draaiden gedurende het hele spel. ‘Judge Dredd’ was de eerste Bally flipperkast waarin de nieuwe geluidstechniek was verwerkt: Digital Compression Sound (DCS). Helemaal nieuw was deze geluidskaart niet, een maand eerder was deze al geïntroduceerd in Williams ‘Indiana Jones’. Opvallend is ook het ontbreken van een balafschieter aan ‘Judge Dredd’. De speler brengt de bal in het spel door op het kleine gele knopje voorop de kast te drukken waarmee de electrische bal-afschieter wordt geactiveerd. Het artwork van ‘Judge Dredd’ is rechtstreeks afgeleid van de gelijknamige stripverhalen, niet van de speelfilm die in 1993 verscheen. Het aantrekkelijke gekleurde artwork van Kevin O’Connor en de bovenop de kopkast geplaatste plastic adelaar maken deze flipperkast tot een opvallende verschijning. Het is jammer dat de comics van Judge Dredd in ons land vrij onbekend zijn, waardoor het ‘feest van de herkenning’ meestal aan onze spelers voorbijging. Spelontwerper John Trudeau tekende in ieder geval voor het ontzettend knap uitgedachte spelletje. Toch is er ook een minpuntje te noemen. ‘Judge Dredd’ behoort tot het (gelukkig) kleine aantal flipperkasten zonder thumper bumpers. Het is al eerder ter sprake gekomen: flipperkasten zonder deze bumpers floppen meestal. Dat was bij dit model nauwelijks anders: van een geflopte kast kan misschien niet worden gesproken, maar ‘Judge Dredd’ was in de exploitatie beslist geen ‘hardloper’.

Beter scoorde Williams in 1993. De klanten van deze marktleider moesten wel tot april wachten voordat de eerste flipperkast van 1993 werd gepresenteerd. Het werd ‘Dracula’, een themaflipper naar aanleiding van de (zoveelste) verfilming van het in 1897 door de Ierse schrijver Bram Stoker geschreven boek over de beroemde bloeddorstige graaf uit Trans-Sylvanië. ‘Dracula’ zag er goed uit, en bood een eenvoudig maar boeiend spel vol multiball mogelijkheden. 6801 stuks van deze aantrekkelijke machine werden gebouwd.

Meest opvallende feature is ‘Mist Multiball’. Door vijf keer de speelbal over de ‘cemetary ramp’ te spelen kan door een schot in de ‘tunnel’ deze mistfeature worden gestart. Een flipperbal wordt door een onder het speelveld gemonteerde bewegende magneet voortgesleept van links naar rechts over het speelveld of terug. Bedoeling is om met de speelbal de langzaam voortbewegende bal te raken en zo een multiball te ontketenen. Een prachtig idee van spelontwerper Barry Oursler, dat helaas alleen maar in deze flipperkast voorkomt. Opvallend is ook de doodskist, ‘coffin’, die bovenaan het speelveld is gemonteerd. Net als in het boek ligt ook hier Graaf

Flyer van Dracula

Deadworld in Judge Dredd

Dracula in die kist te slapen. Door via de ramp drie ballen in de coffin te schieten begint weer een multiballspel. Ieder schot in de coffin tijdens multiball laat een letter van het woord D-R-A-C-U-L-A verlichten. Het hele woord compleet levert een bonus op van 50- tot 100- miljoen punten. Het dot-matrix display is ook aangepast aan het thema: door een rood folie voor het display te plakken wordt alles in het rood weergegeven in plaats van het gebruikelijke oranje. Tussen de scores druipen druppels naar beneden als animatie op het display. Door de rode kleur lijkt het of steeds bloeddruppels van het display druipen. Het artwork van ‘Dracula’ is ook prima in orde. Tekenaar Mark Sprenger wist met de kleuren en de voorstelling (uit de film) de sfeer van het boek goed te vatten. ‘Dracula’ bleek ook een heel stabiele flipperkast te zijn. Tot ver in het eerste decennium van de nieuwe eeuw waren nog een respectabel aantal van deze machines in exploitatie te vinden. Maar was ‘Dracula’ wel een nieuw ontwerp? Lag het project wellicht al lang ‘op de plank’? Na ‘Diner’ (1990, model nummer 571) begon Williams

“Het topstuk uit de Williams-collectie van 1993 verscheen in augustus: Indiana Jones”

met nieuwe projectnummering: ‘Funhouse’, de opvolger van ‘Diner’, kreeg nummer 50002. Maar welke kast was dan 50001? Inderdaad, de hier beschreven ‘Dracula’ uit 1993. Vermoedelijk is het ontwerp al drie jaar eerder gemaakt, alle tussenliggende modellen hebben hogere projectnummers.

Ook bij de door Williams uitgebrachte Bally machines werd een nieuwe projectnummering toegepast: deze begon bij 20001.

Het topstuk uit de Williams collectie van 1993 verscheen in augustus: ‘Indiana Jones’. Met een productie van 12716 stuks kon deze zich nog niet meten aan ‘Addams Family’ of ‘Twilight Zone’, maar in de latere jaren blijkt deze kast toch een veel gezochte klassieker te zijn. Thema is natuurlijk de filmreeks van Steven Spielberg met de door Harrison Ford gespeelde Indiana Jones in de hoofdrol. ‘Indiana Jones and the Raiders of

the Lost Ark’ (1981), ‘Indiana Jones and the Temple of Doom’ (1984) en ‘Indiana Jones, the last Crusade’. Een aantal scenes uit de films vinden we in het spel en op de kopruit terug. Tekenaar Doug Watson heeft zich intensief met het ontwerp bemoeid: niet alleen het artwork is van zijn hand, ook aan het samen met Mark Ritchie ontworpen spel hangt Watsons naamkaartje. Door het large-body meubel is er genoeg speelveldruimte om een geweldig spel vol effecten te bouwen. Dat is bij ‘Indiana Jones’ dan ook uitstekend gelukt. Het afschieten van de bal doet de speler door de trekker van een pistool over te halen, dat net als bij ‘Terminator 2’ op de plaats van de afschieter is gebouwd. Door toepassing van een nieuwe geluidstechniek, het Digital Compression Sound (DCS), hebben de muziek en geluidseffecten in deze flipperkast een kwaliteit die in menig bioscoop niet zou misstaan. Blikvangers op het speelveld zijn de twee levensechte vliegtuigmodellen. Het spel biedt veel mogelijkheden, waarvan het bewegende gedeelte linksboven heel bijzonder is. De speler kan dit ‘mini playfield’ zelf naar links of naar rechts laten kantelen. Zo moet de op dat veld geschoten bal uit de gaten en over de juiste rollovers worden geholpen. Dit miniplayfield werd onmiddellijk nagebouwd door Gottlieb-Premier. In de vier maanden na ‘Indiana Jones’ verschijnende ‘Wipe Out’ is dezelfde feature verwerkt.

De Indiana Jones en de ‘multiball kop’ (rechts)

Niet geïmiteerd is het multiball systeem: de speler kan bal voor bal vastleggen in de gouden kop rechts op het veld. Telkens wanneer een bal in de kop is gelegd draait deze een kwartslag, om zo de volgende bal weer te kunnen ontvangen. Bij het begin van multiball draait de kop weer rond en door een wegzakkend luikje worden de gevangen ballen één voor één vrijgemaakt. Bedoeling van het spel is zo veel mogelijk opdrachten te vervullen die met lichtjes centraal op het speelveld worden aangegeven. Op dat punt verschilt ‘Indiana Jones’ niet veel van ‘Addams Family’ en ‘Twilight Zone’.

Terug na een tijd van afwezigheid is de ‘captive ball’, de in een baan opgesloten bal die met de speelbal hard genoeg moet worden geraakt om aan het einde van die baan te scoren. Bij ‘Indiana Jones’ wordt de captive ball afgeschermd door een enkele droptarget. Deze moet dus eerst worden weggeschoten voordat de captive ball bereikbaar is. De eeuwigdurende discussie dat met het geel/oranje uiterlijk van de kast geeft dit een bijzonder aanzien. Jammer is wel de slechte kwaliteit van de bedrukking

van de zijkant van het meubel. Veel ‘Indiana Jones’ machines zijn afschuwelijk verbleekt: de inkt bleek niet lichtecht te zijn.

Het leek erop dat de komst van de dot-matrix displays het flipperen een nieuwe impuls gaf. Het aantal geleverde nieuwe flipperkasten, vooral bij Bally en marktleider Williams, liet duidelijk een stijgende lijn zien. Was de malaise op de flippermarkt ten einde, of betekende dit slechts een tijdelijke opleving? Toentertijd was de hoop van de fabrikanten en

handelaren gevestigd op het eerste: een einde aan de dip. Nu na al die jaren weten we dat het anders liep, hoe jammer dat ook was. Maar eerst nog Williams’ hekkensluiter voor 1993. Weer een klassieker met hoge verkoopcijfers. Thema: de tweede televisiereeks van de zestiger jaren topper ‘Star Trek’. De in 1987 gestarte serie droeg de naam die ook de naam van de flipperkast werd. ‘Star Trek, the Next Generation’. De TV-reeks liep bij het uitbrengen van deze flipperkast al op zijn eind. In 1994 werd de laatste van de 178 nieuwe episodes vertoond. Scriptschrijver en bedenker van de serie, Gene Roddenberry, liet de bemanning van het fameuze ruimteschip ‘USS Enterprise’ de nieuwe avonturen beleven in een nieuw ruimteschip: de ‘USS Enterprise NCC-1701D’. De flipperkast ‘Star Trek the Next Generation’ was weer in een largebody meubel gebouwd, met het extra grote speelveld vol features. Minpunt is misschien het artwork. De kopruit laat de hoofdrolspelers uit de TV-reeks levensecht zien, maar mist dynamiek en aantrekkingskracht. Dat wordt dan wel weer gecompenseerd door het benutten van de vele mogelijkheden van het nieuwe DCS geluidssysteem. ‘Star Trek the Next Generation’ heeft een grotere woordenschat dan welke voorgaande kast ook, en kan deze weergeven met maar liefst elf verschillende stemmen. Zo begint ieder spel met dezelfde uitgesproken tekst als alle van de 178 afleveringen van de serie: ‘Space, the final frontier. These are the voyages of the starship Enterprise. Its continuing mission: to explore strange worlds, to seek out new life and new civilizations, to boldly go where no one has gone before...’. Ook de muziek- en geluidseffecten zijn van een tot dan ongekende klasse. De tijd van vlakke lightshields op het speelveld lijkt in deze flipperkast

definitief voorbij. Het speelveld is spectaculair volgebouwd met ruimteschepen en echt werkende kanonnen waarmee de speelbal gericht op de juiste doelen kan worden geschoten. Deze kanonnen zijn links en rechts boven de slingshots gemonteerd, en werken net als het kanon in ‘Terminator 2’. Bovenaan het speelveld is een schitterend model geplaatst van het ruimteschip ‘Enterprise’ (red: dit is natuurlijk niet de Enterprise, maar moet doorgaan als een Borg-schip). Door de ballen over de ramp te spelen kunnen deze in het ruimteschip worden verzameld voor multiball. ‘Star Trek the Next Generation’ biedt de mogelijkheid tot een vijf-bals multiballspel. Omdat de speler zelf de twee kanonnen moet bedienen is het tijdens multiball een heel karwei om de flippers en kanonnen op tijd te laten schieten. Zoals alle dot-matrix flipperkasten beschikt ook deze machine daar over. Als de video-mode wordt gescoord moet de speler met de flipperknoppen een klein ruimteschip (op de dot-matrix) door een gangenstelsel sturen zonder te botsen of mijnen te raken. Ondertussen moeten ook nog ‘bonus point markers’ worden

opgepikt om zo hoog mogelijk te scoren. Al zo lang ‘Star Trek the Next Generation’ bestond, deden verhalen de ronde over een tweede videomode waarvan niemand wist hoe deze behaald moest worden. Door verschillende getuigen werd gesproken over een simpel spelletje dat plotseling op het scherm was verschenen. Het leek een kloon te zijn van het aloude

“De code voor het starten van de verborgen videomode werd in 2004 bekendgemaakt”

‘Breakout’ van Atari uit 1974. Doordat niemand wist hoe dat spelletje moest worden gestart, en deze ‘spookverschijning’ wereldwijd slechts enkele malen was gesignaleerd, verdeelde het de flipperkenners overal op de wereld in twee kampen: degenen die het bestaan ervan geloofden, en de meer kritische niet-gelovers. Ikzelf had er op de flipper expo in Chicago al

over gehoord van de ontwerpers zelf, en wist dat het grapje in deze kast bestond. Maar ook ik kreeg niet te horen hoe... Tot de software ontwikkelaar elf jaar na het verschijnen van ‘Star Trek the Next Generation’ in 2004 het stilzwijgen doorbrak en de geheime code voor het starten van de verborgen video-mode bekend maakte. Voor de fanaten onder u die nog in het bezit zijn van één van de 11728 gebouwde kasten van dit model hier de procedure. Druk beide flipperknoppen tegelijk in. Daarna: RLLR LLLL RLLL LLLL LRR, waarbij de ‘R’ voor de rechtse flipperknop staat, en de ‘L’ natuurlijk voor de linkse. Na het uitvoeren van deze magische handeling lijkt er niets te gebeuren, maar als de optie ‘enter the holodeck or get points’ in het spel wordt aangeboden moet de speler de trigger waarmee de bal wordt afgeschoten én de rechtse flipperknop tegelijk indrukken. En... voilá, het geheime videospel begint. De speler krijgt vijf ‘levens’ om met het geprojecteerde batje en balletje de bakstenen muur af te breken. Tot slot nog de twee leiders van het ontwerpteam: het spelontwerp is van Steve Ritchie, het artwork van Greg Freres.

Romulan warbird (boven) en Borg Type 3 schip

Star Trek: The Next Generation speelveld

Pinball on location

Club Puck, Amsterdam-West

Sinds een aantal jaar heeft de Ton Ton Club, (Westerpark in Amsterdam) er een zusje, dan wel een broertje bij: Club Puck. De flipperkasten waren eerst aan revisie toe, vervolgens verdwenen en nu weer helemaal terug. Hoog tijd voor een hernieuwde kennismaking!

Dik tien jaar geleden opende eigenaar Serdar Tonkas op de Wallen in Amsterdam de eerste Ton Ton Club. Een ouderwetse arcade aangevuld met speciaal bier en lekker eten, op de plek waar vroeger het oudste beroep ter wereld werd uitgeoefend. De tent werd meteen een groot succes en alras was daar een tweede vestiging in het Westerpark. Vervolgens werd Club Puck geopend, waarbij de focus lag op airhockey. Iedereen mag natuurlijk zijn ding hebben, maar wij komen natuurlijk voor het flipperen.

Samen met flippermaatje Hendrik, fiets ik op een mooie zaterdagmiddag in februari in westelijke richting. We hadden namelijk vernomen dat er nieuwe kasten zijn geplaatst. Club Puck is gevestigd in een oud schoolgebouw en in verschillende ruimtes staan arcades opgesteld: zoals een Dance Dance Revolution-apparaat, Shooters, een Pac Man-kast, heel veel airhockeytafels én een aparte karaokeruimte. Het zingen laten we graag aan anderen over, wij komen om ouderwets te rammen.

Middenin de zaak staan drie flipperkasten; Attack From Mars, The Walking Dead en Metallica. De kasten zijn neergezet door Dieter van Es van Van Es Amusement en hebben net alledrie een grondige poetsbeurt ondergaan. Het is nét na lunchtijd, dus we beginnen met een koffie.

“Club Puck is gevestigd in een oud schoolgebouw”

Maar ze hebben ook verschillende bieren van Brouwerij het IJ en Oedipus. Ook qua eten wordt rekening gehouden met diverse voorkeuren en zijn er vegan bitterballen en verschillende pizza’s.

Alle machines werken op tokens en voor tien euro krijg je er twaalf,

hetgeen neerkomt op nog geen euro voor een potje flipperen. Alleszins redelijk, zeker omdat je bij Van Es nog altijd vier ballen per spel krijgt. We beginnen op de Attack, voor mij nog steeds een all time favourite. Alle schoten zijn makkelijk te halen, net als de verschillende multiballen én de extra ball rond de vier miljard. De fabrieks-high-scores verdwijnen als sneeuw voor de spreekwoordelijke zon en na een uur kan ik met dik vijftien miljard mijn initialen als Grand Champion invullen.

De volgende kast die eraan moet geloven is The Walking Dead. Hoewel ik zelf de serie nooit gezien heb, is het een fijne machine om te spelen. Mede omdat de tilt sympathiek staat afgesteld, is het goed mogelijk om de bal over de ramps te schieten en de verschillende sub-spelletjes af te maken. Hendrik is de nederlaag op de Attack niet vergeten en speelt bij het eerste potje meteen de hoogste score bij elkaar. Doordat we lang op deze twee kasten hebben gespeeld, hebben we slechts maar even tijd voor Metallica.

Jim Jansen

Naar het schijnt is dit de meest geproduceerde Stern kast ooit, maar hij kan mij maar matig beroeren. Ik luister zelf nooit naar metal en zeker niet naar deze band. Voor de rest vind ik hem qua opbouw ook net iets minder leuk dan de twee andere kasten.

Het wordt inmiddels drukker in de club. Ouders met kleine kinderen, een Engels vrijgezellenfeest en een nog-net-niet-koppel op hun eerste date. Het is goed toeven in Club Puck en in de buurt van deze oude school vind je ook Bar Lely met een Tales of the Arabian Nights. En in het Meininger Hotel staan een Shrek en Ghostbusters. Prima flipperen dus in Amsterdam-West.

Jim zet een highscore op de Attack from Mars

Jim’s flippermaat Hendrik in actie

Rens Hooijmaijers

Het lijkt wel of Stern in 2023 een andere weg is ingeslagen, namelijk het tijdperk van speciale versies van flipperkasten die ze reeds uitgebracht hebben.

Eerst Elvira 40th anniversary edition in 2021, daarna in augustus 2023 een Jurassic Park 30th anniversary edition en in oktober 2023 nu deze Elvira Blood Red Kiss Edition.

Deze modellen zijn met gemengde gevoelens ontvangen, waarover later meer, maar toen jullie reporter de kans kreeg bij Pinsider AMSNL een Elvira BRK te unboxen aarzelde hij geen minuut en reisde hij af naar boven de rivieren.

Ja, ik hoor menig flipperaar al gelijk denken, alweer een ‘remake’? Van Elvira was er al een Premium, LE en Signature Edition bij uitkomen, gevolgd door een 40th Anniversary Edition in oktober 2021 en nu nog een Blood Red Kiss Edition in oktober 2023?

Commotie

Er was al wat commotie onder de originele LE en Signature-kopers toen de 40th Anniversary Editie uitkwam maar die hadden nog de troost dat hun LE ca. 10.000 euro of Signature ca. 15.000 euro kostte, daar waar de 40th maar liefst ca. 25.000 Euro kostte. Ook was de 40th met 199 stuks een beperkt aantal.

En dan komt in oktober 2023 tijdens Pinexpo ineens de Elvira House of Horrors Blood Red Kiss Edition uit.

Een speciale zwart-wit uitvoering in een aantal van 500 stuks voor een prijs van ‘slechts’ ca 16.000 euro. Toen barstte de hel een beetje los bij vooral de 40th Anniversary eigenaren. Die zien nu een Elvira verschijnen voor een aanzienlijk lagere prijs die ook nog eens door veel mensen wordt beschouwd als mooier. Hun dure flipper werd zo onverwacht minstens 5.000 euro minder waard als het al niet veel meer is. 40th Anniversary exemplaren die te koop staan bewegen ook niet echt hard. Kopers voor dit model richten zich nu op deze Blood Red Kiss Edition.

De algemene collectormarkt, kopers van Stern LE-versies, begon zich ook te roeren. Men denkt een speciale uitvoering te kopen en ziet daarna nog andere uitvoeringen verschijnen van hetzelfde thema? Waarom nog een LE kopen? Stern zag in dat men zich hier goed vergist had en George Gomez haastte zich te verklaren dat in de toekomst eventuele Anniversary edities gebaseerd zullen zijn op het Premium model (alleen ander artwork, geen

Blood Red Kiss speelveld

speciale siderails e.d., niet gelimiteerd) en LE-kopers gewoon gerust toekomstige LE’s kunnen blijven kopen als zijnde het topmodel dat het meest te bieden heeft. Luister hem dit vertellen in de Podcast Super Awesome Pinball Show part 2.

De toekomst zal leren hoe dit zich precies gaat ontwikkelen en of er geen verbale trucjes worden uitgehaald. Denk nog maar eens aan de Exclusieve Bond 60th topper die je daarna gewoon los kon kopen. Toen werd het woord Exclusief ineens uitgelegd als dat de topper alleen Exclusief inbegrepen was bij het 60th model en niet bij de

“De Stern Elvira is er dus nu in maar liefst vijf varianten”

andere modellen (maar daar dus wel gekocht voor kon worden). Spelen met woorden, zeg ik dan maar.

Het ontwerp van de Elvira BRK is nog steeds van Dennis Nordman, het artwork van Greg Freres en de software werd geschreven door de, helaas overleden, Lyman Sheats.

De Stern Elvira is er dus nu in maar liefst vijf varianten: een Premium

Edition (onbeperkt), Limited Edition (LE; max. 400 ex.) en Signature Limited Edition (SLE; max. 50 ex.), 40th Anniversary Edition (199 ex.) en nu deze Blood Red Kiss Edition (500 ex.).

Daar alle Elvira’s hetzelfde spelen, verschillen zijn puur optisch, gaat dit artikel niet in op het spel maar

geeft het vooral een visuele indruk van deze toch wel unieke flipperkast. Het spel is uitvoerig beschreven in Spinner 1 van 2020.

Staande voor deze flipper kun je niet anders dan hem mooi vinden, denk ik. Het thema past goed bij een zwart-wit uitvoering en de bloedrode accenten met veel glitter maken hem echt af. Foto’s doen hem eigenlijk geen recht maar we gaan toch een poging wagen. Ik begrijp dat er maar een achttal naar de BeNeLux zijn gekomen dus helaas zul je hem niet zo makkelijk tegen komen. Maar mocht je hem eens zien, neem dat rustig de tijd om hem eens goed te bekijken.

Pinsider AMSNL, hartelijk dank voor het mee mogen uitpakken van deze bijzonder flipperkast.

Nieuwe redactieleden

In de vorige Spinner heeft Ronald Eijkman in zijn column ‘Van de redactie’ de toen zittende redactie al uitgebreid in het zonnetje gezet. Ook hebben we toen afscheid genomen van redactielid Mark Moolhuizen, die wegens drukke werkzaamheden zijn activiteiten voor de Spinner is gestopt. Hoewel veel verenigingen problemen hebben met het vinden van nieuwe vrijwilligers, vond er op de ontstane vacature voor tekstcorrector een ware ‘run’ plaats.

Hoe blij kun je zijn als vereniging met zoveel interesse voor deze job? Natuurlijk hoor en lees je alle nieuwtjes als eerste en heb je daardoor een ‘sneak preview’ van het mooiste clubblad van Nederland, maar het is ook een verantwoordelijke taak. En je moet verstand hebben van flipperkasten. Hoe weet je anders het verschil tussen een kopruit en een backglass? Schrijf je cabinet of kabinet? En wat te denken van al die scoops, ramps, rollovers, hotrails, wireforms, diverters, vertical up-kickers (ook wel VUK’s genoemd), digitale, elektronische en fysieke ball-locks en alle soorten targets die je maar kunt bedenken?

Zij bezitten deze kennis, deze kanjers die zich inmiddels hebben aangemeld bij de redactie. Ik stel ze even kort aan jullie voor, hoewel ieder van hen al een respectabele staat van dienst binnen de NFV heeft:

Theo van Vroenhoven

Theo is zeker geen onbekende binnen de NFV. Hij is lid vanaf de oprichting in 1992. Aan het begin van deze eeuw was hij actief met de organisatie van RFC en BFTK en had diverse andere rollen als vrijwilliger. Theo is ook jaren lid geweest van de Spinner redactie, tot en met het dubbeldikke jubileum nummer 100 in 2017. Daarna heeft hij de vereniging wat meer van een afstandje gevolgd. Toen de redactie eind vorig jaar om versterking vroeg heeft hij zich weer aangemeld. Welkom, Theo!

Winfred de Ruijter

Ook Winfred is geen onbekende voor de NFV. Hij heeft – naast diverse activiteiten – zelfs de voorzittershamer gehanteerd. Momenteel is Winfred verantwoordelijk voor alle social media uitingen. Deze ervaring in de new media hoek maakt dat hij ook thuis is in het schrijven en redigeren van teksten. Ervaring die prima van pas komt bij deze nieuwe rol in de redactie. Welkom, Winfred!

Wilko Wieffering

De laatste nieuwe kracht die tot de redactie is toegetreden is Wilko. Hij is vooral bekend en geroemd om zijn optreden tijdens ieder DPO. Wilko organiseert – samen met Penny Broman en recentelijk ook met Linda Schellen – het kinder- en jeugdtoernooi. Werken aan de Spinner is nieuw voor hem, maar met hetzelfde enthousiasme als tijdens het DPO gaat dit prima lukken. Welkom Wilko!

Jos van Rixel

10% korting voor leden NFV Kortingscode: LED4PIN

- Ledverlichting - Siliconen ringen, banden & sleeves - Cabinet protectors - Starpost verlichting - Nylon bolt ringen - Flipperknop verlichting - Popbumper verlichting

Verkoop van een collectie

300 flipperkasten in de etalage

Toen een nieuw lid zich meldde met het verhaal dat ze een collectie van 300 flipperkasten had en graag eens in het clubblad wilde staan, was de aandacht van jullie reporter natuurlijk gelijk gewekt. Iemand met een dergelijke collectie die hij niet kent? Wat zit daar achter?

Na wat berichten heen en weer bleek het hier inderdaad te gaan om een collectie van 300 flipperkasten. Het was ook een collectie die te koop stond en de hoofdreden voor het artikel was om hier wat meer ruchtbaarheid aan te geven. Ondanks de commerciële inslag heb ik toch een afspraak gemaakt om onder het genot van een kopje koffie dit verhaal eens door te spreken. Een dergelijk aantal is immers uniek en er kan wel eens een exemplaar tussen zitten dat voor een ander lid interessant is. Mijn afspraak kon ook nog eens geheel groen plaatsvinden aangezien de verkoopster in hetzelfde dorp bleek te wonen als jullie reporter!

En zo gaat de deurbel op een doordeweekse avond en staat Eveline van de Ven aan de deur. Onder het genot van een bakkie wordt het verhaal uit de doeken gedaan.

Haar vriend, Rob, kwam per toeval een grote hoeveelheid flipperkasten tegen toen hij een gebouw wilde kopen. Hij raakte in gesprek met de eigenaar van dat gebouw. Toen de binnenkant werd bekeken bleek de eigenaar een flipperkasthobbyist te zijn die in de loop van de tijd een verzamelaar werd. Voor de eigenaar was de leeftijd gekomen waarop hij afscheid ging nemen van zijn flipperkasten. Vervolgens kwam van het één het ander en werden de flipperkasten overgenomen. Toen stond er een grote uitdaging voor de deur. Wat gingen zij met zo’n 300 flipperkasten doen? En vele vragen kwamen op. Wat leeft er zoal in de flipperkastenwereld? Rob en Eveline zijn toen ter oriëntatie naar een flipperkastevenement geweest in Veldhoven (redactie: DPO).

Voor meer kennis, passende informatie en voor een waardebepaling

300 flipperkasten staan te koop in een kantoorpand

werd iemand met verstand van flipperkasten ‘ingevlogen’. Er werd vervolgens besloten om de boel te verkopen. Maar hoe zet je dit op voor een dergelijk aantal? Er werd een plan gemaakt, maar je kunt je voorstellen dat dit niet eenvoudig was. Om te beginnen zijn er al door een tweetal techneuten (Alex en Jasper) een aantal flipperkasten technisch onderhanden genomen (een behoorlijk aantal had batterijschade bijvoorbeeld). Om zo’n 300 flipperkasten werkend en foutloos te maken kun je wel zeggen dat het even zoeken was om daar een ritme in te krijgen. Wel superleuk en leerzaam, aldus Eveline.

Voor Eveline is het de introductie in de flipperwereld, voor Rob was het niet geheel nieuw. Hij heeft namelijk een Medieval Madness in zijn bezit. Eveline heeft zelf als favoriet de AC/ DC premium gekozen. Jullie reporter heeft die zelf ook dus ik kan wel zeggen dat Eveline een goede smaak heeft.

Kijk gerust eens rond op de website https://www.btflorijn.nl/Home waar je de flipperkasten kunt zien en de prijs kunt opvragen als een bepaald model je interesse heeft.

Voor alle volledigheid: het betreft hier dus geen bedrijfsmatige verkoop, maar een (grootschalige) particuliere verkoop zonder garantie. Laat je dus goed informeren en bekijk je mogelijke aankoop goed.

NL Championship

Finale 2023

Op 10 februari 2024 vond de finale van het toernooi-jaar 2023 plaats. De hoofdprijs voor de winnaar was een uitnodiging voor het wereldkampioenschap in de VS, inclusief een bijdrage in de kosten. In 2023 waren er in totaal 46 evenementen die meetelden voor de ranglijst. Er waren 462 spelers die aan één of meerdere toernooien deelnamen. Bij de finale waren er 32 deelnemers uitgenodigd en die speelden 12 kwalificatie partijen. Om 17.00 uur gingen de beste 8 door naar de halve finale en om 18.30 was de einduitslag bekend. Roy Wils haalde het fel begeerde ticket voor het WK binnen!

De kwalificatie bestond uit vier rondes van elk drie partijen. Per ronde werd een groep van vier spelers geloot en speelden zij met elkaar drie partijen op een vooraf samengestelde ‘bank’: één partij op een ‘classic’ (kasten uit jaren 70/80), één partij op een 90’s kast en één partij op een kast van na het jaar 2000. Per partij was de puntenverdeling: 4 punten voor de winnaar, 2 punten voor de nummer 2, één punt voor de nummer drie en nul punten voor de nummer 4.

Bij sommige partijen werden hoge scores gehaald en lange partijen gespeeld, waardoor de kwalificatie wat langer duurde dan vooraf bedacht. De verschillen in punten waren klein en zelfs bij de 12e partij waren er bij het spelen van de allerlaatste bal nog diverse verschuivingen! Spannend dus.

De finale

Na vier rondes (en dus 12 partijen) kreeg de top 8 van de kwalificatie een ticket voor de halve finale. Om een idee te geven van het niveau van de deelnemers: in die halve finale werd de speler met de hoogste plek op de wereldranglijst, Paul Englert (D), uitgeschakeld. En dat gold ook voor de hoogst genoteerde speler uit Nederland, Paul Jongma. Ook de winnaar van het DPO 2023 main tournament, John van der Wulp, én de winnaar van de DPO

De finale werd eerst gespeeld op de Avatar (winst: Roy Wils), daarna volgde een partij op de Star Trek TNG (winst: Taco Wouters). Na die partijen was al duidelijk dat Philippe Craul (D) het toernooi niet zou gaan winnen, maar de andere spelers hadden alle drie nog kans: sterker nog, de winnaar van de derde en laatste partij, op de Eight Ball, zou ook de winnaar van deze finale worden.

Het was Roy die met één goede bal zijn tegenstanders wist te verslaan, de vier punten te pakken en de titel voor zich op te eisen. Tom Verbruggen wist nog één

punt te scoren op de Eight Ball en zo de tweede plaats voor zich op te eisen, terwijl Taco genoegen moest nemen met de derde plek op het podium. Dank aan toernooileider Bart Volman voor het organiseren begeleiden van de NLCS 2023!

Top 16 finale NLCS 2023

Finalisten NLCS 2023

2022 Classic Match, Mark van der Gugten, haalden de finale niet.

Winnaars NLCS 2023

Evenementenagenda

Maand Dag Datum Locatie Tijden Thema

April zaterdag vrijdag 20 26

Mei zondag vrijdag 19 31

Veenendaal

Veenendaal

Nieuw-Beijerland

Veenendaal

10.00 - 18.00 15.00 - 22.30 Klusdag Funhouse Friday

13.00 - sluit 15.00 - 22.30

Peter’s Pinball Open 2024

Funhouse Friday

Maart zaterdag zaterdag vrijdag 8 15 28 Veenendaal Veenendaal Veenendaal 10.00 - 18.00 12:00 - 20:00 15.00 - 22.30 Klusdag

Algemene ledenvergadering + BBQ Funhouse Friday

Check de NFV-website voor aanmelding, beperkingen of wijzigingen!

De gameroom van...

Taco Wouters

Deze editie van de ‘Gameroom van…’ is een bijzonder verhaal, opgetekend in het Limburgse Sittard. Hier woont Taco Wouters, samen met zijn vriendin en twee dochters. De redactie van de Spinner had Taco eindelijk kunnen strikken voor een interview. Niet specifiek voor zijn gameroom, want Taco stelt: “de meeste kasten staan niet eens bij mij…”, maar het verhaal rond deze meervoudig Nederlands kampioen flipperen is toch zeer de moeite waard.

Hoe ben je met het flipperen in aanraking gekomen?

Taco: “In de kelder bij mijn oom en tante in Doetinchem stond een flipperkast. De keren dat ik daar logeerde, was ik in de vroege ochtenden alleen maar in die kelder te vinden. Daar is het volgens mij begonnen… Een vriend van m’n vader had er ook eentje. In die tijden kwam je nog vaak flipperkasten ‘in het wild’ tegen. In de pub nabij de tennisvereniging stond toen een Terminator en in het café van de sporthal stond een White Water. Ook in het openluchtzwembad stond elk jaar een andere flipperkast. Omdat ik het spelletje toen al lekker in de vingers had, kon ik voor één gulden de hele dag flipperen als ik wilde. De volgende stap waren de Fairplays,

eerst in Brunssum, later nog in Heerlen en Sittard, maar daar mocht ik niet altijd naar binnen vanwege mijn jonge leeftijd. Verder heb ik hele speciale herinneringen aan de BAF-avonden (red.: Bijzonder Avondje Flipperen). In een anti-kraak pand in Dordrecht stonden 40 of 50 flipperkasten. Gerard (later internationaal bekend geworden als museumdirecteur) organiseerde deze avonden, die altijd een bizar thema hadden. Met veel bier en bitterballen.”

Sinds wanneer ben je lid van de NFV?

Taco: “Ik weet het niet precies, maar het is zeker méér dan twintig jaar. Vanaf 2001 ongeveer.“

“Omdat ik het spelletje toen al lekker

in de vingers had, kon ik voor één gulden de hele dag flipperen”

Heb je aan één kast bijzondere herinneringen?

Taco: “Er is niet één specifieke flipperkast waar mijn hart sneller van gaat kloppen. Voor mij telt dat een flipperkast goed afgesteld moet zijn en storingsvrij moet flipperen. Juist flipperen op kasten die je nog niet eerder hebt gespeeld vind ik een uitdaging op zich. De Flash Gordon vind ik nog steeds een erg leuke kast. Jaren geleden heb ik zelf eentje kunnen kopen.

Beetje vaal en kaal, ondertussen het speelveld laten restaureren en tevens nieuwe sjablonen gekocht om het cabinet kleur voor kleur opnieuw te kunnen spuiten. Dat is voor komende lente mijn nieuwe uitdaging.”

Wanneer is een kast leuk voor je? Wat is momenteel je favoriete kast? Taco: “Kasten met een snelle flow hebben wel de voorkeur. Een Indy 500, Game Of Thrones (pro), Fish Tales, White Water, Attack From Mars, dat soort spul. Maar vandaag de dag vind ik de flipperkasten waar Keith Elwin aan heeft meegewerkt erg leuk (red.: Godzilla, Avengers, Jurassic Park, Iron Maiden). Nadeel is vaak dat, als je de schoten eenmaal beheerst, je snel potjes van een uur of langer speelt. Daarom zijn de oudere generatie kasten (Bally’s ) ook erg leuk. Baltijden zijn een stuk korter en bij sommigen zit toch een diepgaand spel. Van deze generatie is de Flash Gordon voor mij het leukst. Van de nieuwere generatie is het de Jurassic Park van Stern. Op deze kasten blijf ik maar spelletjes afdrukken.”

De collectie van Taco

Attack From Mars

Creature From The Black Lagoon

Doctor Who

Evel Knievel

Firepower II

Fish Tales

Flash Gordon

Game Of Thrones (Pro)

Godzilla

Goldeneye

Indianapolis 500

Iron Maiden (Pro)

Jackbot

Ben je een pure flipperaar of heb je juist lol in het opknappen, modden en repareren?

Taco: “Wedstrijden zijn eigenlijk al heel lang mijn ding. Daar ligt voor mij ook de grootste uitdaging. Ik speel om beter te worden en te kunnen winnen. Omdat ik al vroeg in mijn jeugd ontdekte dat ik het spelletje best aardig beheerste, ben ik mee gaan doen met het DPO. Dat was voor de eerste keer in 2001. Toen kwam ik erachter dat niet alleen de ‘skills’ tellen maar ook de kastenkennis.

Na me een jaar verdiept te hebben in de kasten eindigde ik tijdens mijn tweede DPO als derde. In 2006 werd ik voor het eerst Nederlands Kampioen. Ik ben geen superfanatieke speler. Als je ergens bent, is een pilsje en een praatje ook leuk.

Johnny Mnemonic

Judge Dredd

Jurassic Parc

Monster Bash

Mystic

No Fear

Rolling Stones

Space Shuttle

Star Trek

Star Trek: The Next Generation

The Shadow

White Water

Gameroom met een deel van de collectie

Voorheen zette ik er niets voor opzij in de zin van laat naar bed en alcohol. Die tijden zijn veranderd en nu ben ik wellicht bereid om nog eens een comeback te maken als een serieuzere speler. Maar gezien de tijd, het geld en het commitment dat hier vandaag de dag voor nodig is ben ik bang dat dit een illusie is. Er worden inmiddels zoveel toernooien georganiseerd, waar je soms meerdere dagen 15 uur per dag flippert. In de loop der jaren heb ik al best veel gereisd in Europa en daarbuiten (1x USA). De laatste jaren was het plezier vervlogen, mede doordat mijn vaste flippermaatje (Ralph Beckers) andere interesses had gekregen. Alleen reizen is een stuk minder gezellig. Maar ook ons gezin vraagt

meer en meer aandacht en als je op topniveau wilt kunnen meedraaien gaat dat altijd ten koste van hen. Bij officiële wedstrijden worden

“De flow van de bal is bij oudere kasten moeilijker te beïnvloeden”

tegenwoordig vaak kasten uit alle generaties ingezet. Vooral in de USA is dat heel normaal. De flow van de bal is bij oudere kasten moeilijker te

beïnvloeden. Toch hoort het mijns inziens gewoon bij het flipperen. Het officiële WK is voor mij dan ook de mooiste titel. Echter mijn ranking is dusdanig slecht dat ik hier al jaren niet meer aan mee mag doen. Veelal in het buitenland zie je meer en meer een professionele aanpak van de organiserende partijen, zoals het streamen van de wedstrijden en een uitgebreide prijzenpot. Hierdoor kan het wedstrijdspelen een stuk leuker worden. Echter, het is hopen dat het ooit naar Nederland overwaait...

Ondanks dat in Nederland nog steeds voor de eer wordt geflipperd heb ik het plezier in flipperen weer een beetje teruggevonden. Dat komt grotendeels doordat er een nieuwe flipperlocatie In het centrum van Sittard is, met tien van de nieuwste Sterns, waar ik tegenwoordig regelmatig flipper. Binnenkort staat hier zelfs het eerste Stern Army-toernooi gepland.

Pas in 2007(!) kocht ik mijn eerste flipperkast. Mijn kennis van repareren heb ik sindsdien langzaam opgebouwd. Ik ben niet zo van het modden, maar kasten volledig leeghalen, reinigen en 100 procent werkend maken is zeker meer en meer een onderdeel van de hobby geworden. Mijn eerste kluservaring met betrekking tot printplaten heb ik opgedaan tijdens de klusdagen

Een deel van de prijzenkast

van de NFV, door met Ben Boogaard mee te lopen. Mijn ervaring is dat, als je goed kijkt, je al snel iets vindt waar de fout zit. Zo heb ik steeds meer en meer geleerd, zelfs tot aan het solderen aan printplaten toe. In 2009 heb ik - samen met Flipper Peter - mijn Attack from Mars bestickerd. In coronatijd al had ik veel tijd over en heb ik dit kunstje bij al mijn verkleurde kasten herhaald (12x). Voor de Jackbot heb ik toen gekozen voor een zwarte i.p.v. een blauwe uitvoering. Met chrome siderails en lockbar vind ik het resultaat subliem! Het restaureren van speelvelden is ook nog een dingetje dat ik best onder de knie zou willen krijgen.”

Beste koop versus miskoop?

Taco: “De beste koop was zonder meer een Monster Bash. Die stond al jaren in een cafetaria waar ik sporadisch kwam en ik zag de kast meer en meer aftakelen. De exploitant is door mij destijds benaderd met een goed verhaal en wonder boven wonder kreeg ik een positieve mail dat ik de kast mocht overnemen. Het frituurvet dat de kast in alle jaren had opgezogen kreeg ik er gratis bij. Maar de kast werd zelfs thuisbezorgd. Waar maak je dat nog mee?

“Verkopen is eigenlijk zonde. Vooral als er veel tijd in is gaan zitten om de kast op te knappen”

In de periode dat je voor 750 Euro nog een aardige kast kon kopen, kocht ik een No Fear. De verkoper had weinig tijd, de ruimte was slecht verlicht en proefspelen kon om een reden niet. Toen ik thuis kwam met de kast, begreep ik wel waarom. De aanwezige ramp was volledig gesmolten door de hitte. Tja, dat was minder leuk. Achteraf kun

Soms zijn de kasten verstopt

je dat een miskoop noemen, maar ik had ook beter op kunnen letten. Uiteindelijk vond ik een passende ramp in Australië die ik toen maar heb besteld. Omdat het even duurde voordat dit onderdeel binnenkwam had ik alles op het speelveld gedemonteerd en schoongemaakt. Zo dus langzaam maar zeker met sleutelen begonnen.

In 2008 kocht ik een Attack from Mars voor 300 euro. Wel eentje met een heel beroerd speelveld. Ik besloot om een nieuw speelveld te kopen. Het was even een uitdaging maar na drie dagen sleutelen was alles overgezet. De was voor mij eerste keer dat ik een kast bespeelde met een gloednieuw speelveld, wat een genot! Een andere aankoop was een Shadow. Ook hiervan was het speelveld slecht maar de kast speelde prima. Na een tijdje kwam ik erachter dat een

flippervriend nog een gerestaureerd speelveld had liggen. Ook de Monster Bash had natuurlijk een scoop zo groot als een zwart gat. Na lang wikken en wegen toch besloten het speelveld ter reparatie aan te bieden aan een specialist (G94). De reparatie zou ongeveer drie maanden duren. Pas na een klein jaar kreeg ik het speelveld terug. Inmiddels was ik deels vergeten hoe alles had gezeten. Je maakt altijd te weinig foto’s, hè. De leukste uitdaging was wel de aankoop van een Flintstones. Geen complete flipperkast maar een berg losse onderdelen die stukje voor stukje in elkaar gepuzzeld moesten worden tot een spelende kast.

Verkopen is eigenlijk zonde. Vooral als er veel tijd in is gaan zitten om de kast op te knappen. Maar omdat er geen plek is voor alles moet er toch af en toe iets uit.

Zo heb ik eens een Centaur gehad. Goedkoop gekocht en voor veel meer euro’s weer weggedaan. Daar heb ik wel spijt van, want inmiddels is hij nog veel meer waard. De Flintstones is inmiddels ook weer weg. Ook een zeldzame Warlock (Williams, 1982, 412 stuks) is uiteindelijk niet gebleven waarvan toch wel spijt. De Williams Barracora heb ik ook niet meer. Mijn eerste flipperkast die nieuw uit de doos kwam was de Game Of Thrones. Ik werd al snel gek van de enorme hoeveelheid fel led-licht. Dat heb ik toen maar snel aangepast. De meeste kasten hier hebben conventionele lampjes. Dat vind ik prettiger tijdens het spelen. Maar de Game of Thrones is qua spel wel echt een blijvertje.”

Welke kasten heb je momenteel in de verzameling?

Taco: “Dat is een lastige vraag… Vanwege de beperkte ruimte thuis,

staan er veel kasten ‘gestald’ bij vrienden. De eerste flipperkast die ik in 2007 kocht was een Johnny Mnemonnic. Die heb ik nog steeds. En er staat een Creature From The Black Lagoon in de woonkamer.” Zo somt Taco een aantal titels op, die op diverse logeeradressen staan. In zijn garage annex gameroom (en prijzenkast) staan in totaal 11 kasten opgesteld en twee kasten verborgen onder deze enorme rij. “Totaal komt de teller op 25 stuks”, aldus Taco.

Heb je ook kasten waarvan je zegt ‘die blijft zeker’? Heb je nog wensen? Taco: “Nee, ik heb geen wensen. Hier in Limburg zitten best veel flipperaars. Dus er is regelmatig wel een kans om een leuke titel te spelen. Tijdens het DPO 2023 kwam ik nog wel in de verleiding om een Godfather (Jersey Jack Pinball) aan te schaffen. Uiteindelijk toch niet gedaan, want dan moet er ook weer

een kast uit de garage. Als er geen reden toe is, doe ik geen kasten weg.”

Hoe staat je familie tegenover je flipperhobby?

Taco: “Mijn vriendin heeft er niet zoveel mee, maar laat mij mijn ding doen. Maar met twee opgroeiende dochters (12 jaar en 15 jaar) in huis heb ik ook steeds minder tijd. Af en toe flippert de oudste ook een potje op de Jurassic Park. De jongste heeft niets met flipperen. Maar als ik aan een kast aan het klussen ben, moet dat meestal in de woonkamer. Vooral bij creatieve klusjes zoals stickeren krijg ik wel hulp van ze.”

Tot slot… Heb je nog een paar leuke anekdotes?

Taco: “Er zijn tijden geweest waarbij we (red.: Taco en Ben) letterlijk flipperden totdat we erbij neervielen. We sliepen dan onder de kasten en werden weer wakker gemaakt door de spelers die de volgende ochtend binnenkwamen.

In mijn garage is het vooral ’s winters erg koud. Daarom staat er een Zibro-kacheltje. Toen ik op een avond besloot om te gaan klussen, had ik het kacheltje al aangestoken, maar was weer naar binnen gegaan. Op een gegeven moment roept één van de kinderen: “Er komt rook uit de garage…!” Ik rende snel naar binnen en zag dat de Zibro vlam had gevat. Gelukkig kon ik de kachel naar buiten duwen voordat het vuur om zich heen kon grijpen. Het kacheltje gebruik ik nog steeds, maar ik laat het niet meer onbeheerd achter.”

Zo eindigt het interview met een markante flipperaar die zijn sporen ruimschoots heeft verdiend in de flipperscene. Hartelijk dank voor de openheid en gastvrijheid! En voor de Limburgse vlaai, die natuurlijk niet mocht ontbreken.

Radical Jesus

In Spinner 2 van jaargang 32 (2023) vind je onder deze intrigerende titel een waargebeurd verhaal van NFV-lid Marco Beetstra. Om het geheugen nog even op te frissen: Marco kreeg contact met een Spaanse gast genaamd Jesus, omdat hij interesse had in een Radical. Dit was één van de flipperkasten die Marco graag wilde verkopen. Om tijdens de op handen zijnde deal met Jesus te kunnen overleggen, zette Marco hem in zijn contacten onder de naam

Radical Jesus.

Daarmee waren kast en contact duidelijk en wist Marco direct waar het over ging als er weer een appje binnenkwam. Dit resulteerde niet alleen in een deal over meerdere kasten, maar leidde ook tot een levendig en enthousiast contact tussen beide mannen.

Jesus woont in Barcelona en is tevens lid van de lokale flippervereniging: Associasió A.R.C.A.D.E. met 130 leden. Hij is een belangrijk persoon voor deze Spaanse vereniging. Hij heeft zelf een aantal kasten beschikbaar gesteld voor het clubhuis waar nu in totaal 65 flipperkasten staan en nog een twintigtal arcadekasten.

Tijdens een korte vakantie zocht Marco zijn vriend Jesus op in Barcelona. Zowel de verzameling in het clubhuis van de Associasió A.R.C.A.D.E. als de verzameling flipperkasten bij Jesus thuis was indrukwekkend. Ook maakte Marco zo kennis met een aantal Spaanse fabrikanten van flipperkasten. En dat zijn er niet slechts een paar! Een lijvig gebonden boek van maar liefst 464 pagina’s vertelt de opkomst en neergang van zeker 70(!) fabrikanten

die in totaal méér dan 600 titels op de Spaanse markt hebben gezet. En het is juist dit boek dat Marco van zijn trip naar Barcelona heeft meegebracht om ons Nederlanders te laten inzien dat Spanje echt wel weet wat flipperen is.

Belofte maakt schuld! In het vorige artikel meldde Marco dat hij dit prachtige juweeltje in bruikleen zou geven aan de NFV. Inmiddels is het dan zover… Voor hen die de Spaanse taal een beetje machtig zijn ligt dit boek vanaf 1 april 2024 ter inzage in het NFV Funhouse. Maar ook als jouw Spaans roestig is of zelfs ontbreekt, kun je in dit rijk geïllustreerde boek genieten van o.a. alle flyers waarmee deze pareltjes aan de Spaanse flippermarkt werden voorgesteld.

Een prachtig initiatief van Marco, die hiermee de Spaanse flipperkastenindustrie op de Nederlandse kaart zet. Ben je toevallig in Barcelona en wil je het clubhuis van de Associasió A.R.C.A.D.E. bezoeken, neem dan vroegtijdig contact op met Jesus. Met dank aan Marco Beetstra.

Bola Extra: de Spaanse flippergeschiedenis Marco met het ‘gesigneerde’ boek (zie Spinner 2023-2)

Nieuws in de flipperwereld

In deze rubriek willen we in het kort aanstippen wat er speelt in de flipperwereld. Nieuws vanuit de fabrikanten, geruchten vanuit fora, et cetera. Omdat deze rubriek slechts eenmaal per kwartaal uitkomt, kan dit nieuws wellicht al achterhaald zijn of geruchten zelfs weerlegd.

Deze rubriek is niet bedoeld voor de mensen die dagelijks Facebook en Pinside afstruinen naar het laatste nieuws, maar meer voor de lezer die dit allemaal niet volgt en in een paar pagina’s wil worden bijgepraat.

Wat speelde er allemaal in de flipperwereld in de maanden december (2023), januari, februari en maart 2024? Laten we de diverse fabrikanten langsgaan en kijken wat er daar aan nieuws te vertellen is.

Als bron worden onder andere Facebook, Pinside, diverse podcasts (denk aan Kaneda, Pinball Magazine & Pinball News), de nieuwsbrief van Pinball Magazine, thisweekinpinball.com en knappsarcade.org gebruikt. Er zitten ook geruchten bij, dus niet alles is een vaststaand feit! In oktober 2023 was er Pinexpo waar veel getoond werd

en de eerste maanden erna zijn normaal rustig. Wel is er in maart Texas Pinball Festival maar dan is deze Spinner reeds bij de drukker, dat nieuws komt dan wel in Spinner 2024-2.

Stern Pinball

Stern maakte in januari de al verwachte Jaws-flipper van Keith Elwin bekend. Qua thema dus geen verrassing meer maar iedereen was natuurlijk razend nieuwsgierig en we konden eindelijk zien wat de ontwerper van Iron

JAWS

Maiden – Avengers – Jurassic Park – Godzilla – James Bond 60th nu weer bedacht had. De eerste reacties waren wat gereserveerd, men had toch echt wel een haai verwacht die de bal op zou eten, maar alvorens een oordeel te vellen zullen we hem eerst maar eens spelen. Verder gaat er het gerucht dat er wordt gewerkt aan John Wick en een nieuwe uitvoering van Metallica. Deze Metallica zou geen vault zijn van de succesvolle versie gemaakt door John Borg in 2013, maar een compleet nieuw design draaiend op, ook nieuw, Spike 3! Een ander gerucht is nog altijd Indiana Jones, ontworpen door John Borg. Indien Indiana Jones, van welke film dan? Eind 2023 werd Dungeons and Dragons (D&D) in de wandelgangen genoemd. Terwijl de laatste Indiana Jones-film Dial of Destiny heet, afgekort DoD…. Tijd gaat het leren.

Chicago Gaming Company (CGC)

In februari 2024 toonde CGC eindelijk foto’s van productie van de in maart 2023 aangekondigde Pulp Fiction. In productie is het standaard model SE, gericht op de exploitatiemarkt. Wanneer de LE in productie gaat is nog onbekend.

Spooky Pinball

In de vorige Spinner vertelde ik al over het gerucht dat Spooky werkte aan Looney Tunes en Texas Chainsaw

Massacre flipperkasten. In december 2023 bleek dat deze geruchten kloppen. Spooky toonde toen namelijk beide modellen. Looney Tunes en Texas Chainsaw Massacre delen weliswaar de speelveldlayout maar kennen ieder hun eigen design en softwareteam. Dit moet ervoor zorgen dat beide flippers echt voor een andere ervaring gaan zorgen bij de spelers. Iets waar bij Halloween en Ultraman nogal eens over geklaagd werd. Van beide modellen worden er maximaal 888 exemplaren per model geproduceerd. Productie is al begonnen en de eerste kasten zijn al geleverd.

Haggis Pinball

In 2023 introduceerde Haggis een nieuwe remake: Centaur. Men kon deposits overmaken en beloofd was start productie in januari 2024 en de, al lang over tijd zijnde, productie van Fathom zou in 2023 afgerond worden. Echter, Fathom is nog niet klaar en Centaurproductie is nog niet begonnen. Midden februari kwam Haggis met een paginalange update met daarin de zin: “slow down production, recapitalize, and refocus our procurement strategies and partner offerings”.

Met andere woorden: het geld is op! Verontrustend op zijn minst en de kans dat Haggis dit gaat overleven is beperkt, wordt in het algemeen gedacht. Zo zou er een Europese koper zijn voor 9 stuks Fathom, volledig betaald in mei 2023 en deze heeft er pas twee gekregen. Als dit daadwerkelijk correct is, is dat een extra teken aan de wand.

Upper part playfield van de LE versie

Looney Tunes speelveld

Productie van Pulp Fiction

Jersey Jack Pinball (JJP)

Hier is eigenlijk geen nieuws te melden. In oktober 2023 werd Elton John gelanceerd en men is nu bezig met de productie van het CE model. Als gerucht gaat dat JJP werkt aan Matrix en Harry Potter.

Dutch Pinball (DP)

In december maakte Dutch Pinball bekend dat men bezig is met plannen voor de toekomst en dat het kan zijn dat 2024 het laatste jaar wordt dat TBL in productie is. Podcaster Kaneda vertelde verder dat, naast het eerdere gerucht dat DP de Back to the Future-licentie zou hebben, ze ook nog werken aan een Alice in Wonderland-flipperkast gebaseerd op een ontwerp van John Popadiuk. Een andere mijlpaal is verder dat op 14 maart 2024, de laatste van de zogenaamde Early Achievers (EA198) in de doos is gestopt. Hiermee komt DP dan na een 10 jaar durende achtbaan de belofte na om iedereen die reeds in 2014 een TBL kocht deze ook daadwerkelijk te laten krijgen. Een moment om even stil bij te staan en een groepsfoto te maken van iedereen werkend bij of voor DP en dit mogelijk heeft gemaakt. Hulde voor hen dat ze alle hindernissen en obstakels hebben overwonnen! Op naar een mooie toekomst voor DP, dat er nog vele titels mogen volgen.

Pinball Brothers (PB)

Geen nieuws hier. Men laat zien dat de Ripley-versie van Alien in productie is maar over een volgend model wordt nog niet gerept. Geruchten zijn dat men komt met een remake van Twilight Zone of Theatre of Magic. Of het waar is, de tijd zal het leren...

Multimorhic

Op 19 februari kondigde Multimorphic hun nieuwste game aan voor hun platform: The Princess Bride. The Princess Bride is een Amerikaanse comedyfilm uit 1987 die een zekere cultstatus heeft gekregen. De goedkoopste uitvoering, standard, komt al op ca. EUR 15.000

(dit is dan inclusief het platform, alleen de spelmodule komt op ca EUR 5.000) en met een dergelijk prijsniveau zal het geen storm lopen, ben ik bang. Op basis van ordernum mers heeft Kaneda de conclusie getrokken dat er de eerste dag al driehonderd orders zijn geplaatst. Als dit correct is, lijkt me dit geen verkeerd aantal. Helemaal als je bedenkt dat de productiecapaciteit van Multimorphic onder de 500 stuks per jaar wordt geschat.

American Pinball (AP)

De verkoop van Galactic Tank Force wil blijkbaar nog steeds niet echt vlotten en er ging dan ook het gerucht dat American Pinball te koop stond maar dat wordt door vide-president David Fix ontkend.

In een livestream (van ontzettend slechte beeld- en audiokwaliteit overigens) maakte David Fix bekend dat men twee servicetechneuten in dienst had genomen en een eigen backwards compatible vervanger had ontworpen voor de tot GTF gebruikte P3ROC boards. Tijdens de livestream werd dan ook gespeeld op een Hot Wheels om dit aan te tonen.

Verder bleek het gerucht gaat dat AP met een nieuwe flipper zou komen, gebaseerd op een single-level design van Barry Ousler, op waarheid te berusten. Op acht maart kondigde AP namelijk, uit het niets, hun nieuwste flipper aan: Barry O’s Barbecue Challenge.

Genoemd na de legendarische pinball designer Barry Oursler, overleden kort nadat hij ging werken voor AP, doet het eer aan de liefde die Barry blijkbaar had voor BBQ’n. Het concept is nog gemaakt door Barry maar afgemaakt door het team bij AP bestaand uit Steve Bowden, Dennis Nordman en Ryan McQuaid. Voor het geluid is veteraan David Thiel verantwoordelijk.

Alice in Wonderland concept van JPOP

Deze flipper wordt in twee uitvoeringen gemaakt. Een LE edition met slechts 100 exemplaren en een Classic edition in ongelimiteerde oplage. Naast het thema is ook de prijs verrassend te noemen. Zo kost de LE edition slechts EUR 10.200,00 (een Stern LE komt typisch op ruim EUR 15.000,00) en de Classic edition ca EUR 8.100,00.

Ook vermeldenswaardig is dat een gedeelte van de opbrengst van de verkoop naar de nazaten van Barry gaat. Blijkbaar is de financiele situatie niet rooskleurig daar. Barry werkte voor AP bij Deeproot wat failliet ging. Het is voor te stellen dat bij een faillissement ook het personeel hieronder te lijden had.

Of er veel vraag is naar een dergelijk thema? Het is je moeilijk voor te stellen. Het vertrouwen wat AP er zelf in heeft is wellicht af te lezen uit het kleine aantal LE dat men gaat maken (100 stuks). Tijd gaat het ons leren.

De vermelde prijzen zijn in Euro’s en onder voorbehoud

Van het techniekteam

We zijn nu een jaar verder sinds we zijn begonnen met deze techniekartikelen in de Spinner om zo op een structurele manier een update te geven van het reilen en zeilen van het techniekteam en de grote groep vrijwilligers eromheen.

Hierbij een korte samenvatting van wat er het afgelopen jaar gebeurd is:

• Er waren zes klusdagen verspreid over het jaar waarbij een groep van minimaal 20 man druk was met het onderhoud van de flipperkasten van de vereniging

• Een aantal flipperkasten zijn van Pin2DMD voorzien en één ColorDMD die we gaan rouleren door de kasten heen

• Sharp Shooter is uit het magazijn gekomen en staat weer in de hal en wordt ook veel bespeeld

• Soccer Kings werkt weer en inmiddels werken alle displays dankzij donordisplays van Flipper Peter

• OXO werkt weer en staat ook weer in de hal na aardig wat werk o.a. aan het hout en de verf

• Ook de Nip-It staat weer speelklaar in de hal na lange tijd in de opslag te hebben gestaan

• Er zijn in totaal 361 storingen opgelost

• Tijdens het DPO en DPM zijn er geen grote gekke storingen tevoorschijn gekomen op wat standaard dingen na

We zijn echt ontzettend blij met de grote groep mensen die dit alles mogelijk maakt, zonder alle hulp tijdens het DPO en DPM maar ook tijdens de klusdagen was het zeker niet zo ver gekomen. Op het moment van schrijven staan een kleine 15-20 kasten achter in het magazijn klaar om ingezet te worden zodra er eentje uitvalt. Nogmaals iedereen heel erg bedankt, en wil je een keer komen helpen? De klusdagen tot en met september zijn in de agenda gezet. Je kunt je op de NFV-website inschrijven.

Het jaar 2024

Ver terugkijken is belangrijk, maar het verleden is wat we altijd achterlaten en we moeten ook vooruit kijken. Daarom gaan we het nu over dit jaar hebben. Er hebben al twee klusdagen plaatsgevonden. De eerste was op 20 januari en de laatste op 9 maart, vlak voor de deadline van deze Spinner.

Deze “editie” zijn er in totaal meer dan 20 klussers aan de slag gegaan met de kasten in het clubhuis. Dit vertaalt zich dan ook in een enorme berg werk die verzet is op verschillende fronten.

Goede reparaties zie je niet, zoals bij The Shadow

Bob van Leeuwen

Zo hebben een groot deel van de glasplaten een goede poetsbeurt gehad, werkt de T-Rex van Jurassic Park weer en heeft de Moonshot een fatsoenlijke stekker in plaats van een lampdraad met schakelaar.

Bij vier kasten in totaal is er werk geweest aan de flippers zelf wat voornamelijk neerkomt op revisie. Voor de Twister is een switch gefabriceerd vanaf een lange microswitch die op het moment slecht leverbaar is. En is de Whirlwind

inzetbaar nadat deze tijdens het DPO een vierdimensioneel spel was gaan geven met een vervelende elektronicalucht wat een slingshotspoel bleek te zijn.

Maar de twee “spektakelstukken” van de dag zijn Black Knight 2000 die voor een groot deel uit elkaar gelegen heeft om naast een gelaste ramp in het bovenspeelveld een goede poetsbeurt te krijgen er weer helemaal netjes uitziet. En de Shadow die al een tijdje achter

stond omdat de magneet onder het speelveld de bal niet meer in *The Sanctum* lock kreeg omdat het speelveld was weggesleten en een kuiltje zat waar de bal te hard van afremde. Ook leek het erop dat hier al een keer een reparatie was gedaan, maar we hebben het allemaal weggehaald en opnieuw gevuld en geverfd. En het eindresultaat is weer een goed spelende kast en een reparatie die niet opvalt.

Klusdag in volle gang

T-Rex van Jurassic Park tijdens reparatie

De Twilight Zone wordt bekeken

Soccer Kings met donordisplays van Flipper Peter

Debuut

van Spooky Pinball op de internationale flippermarkt

America’s Most Haunted

In 2014 is het dus allemaal begonnen voor Spooky met deze America’s Most Haunted. De ontwerper is Ben Heck, met ondersteuning van Dennis Nordman, en ook John Popadiuk heeft een helpende hand toegestoken. Ben is verder ook verantwoordelijk voor de programmering. Uniek hierin is dat de software open source is en dat animaties, geluiden en muziek uitwisselbaar zijn door middel van een SD-kaart. Op de website van Ben Heck (zie bovenstaande QR-code) kun je veel informatie vinden over het ontwikkelproces.

America’s Most Haunted is een origineel thema en is in 2012 begonnen als Ghost Squad. Deze naam is

Spooky bestaat sinds 2014 en America’s Most Haunted is hun eerste flipper. Bij verzamelaar van zeldzame flipperkasten Pinsider AMSNL mag deze kast niet ontbreken. Uw reporter ging maar weer eens op pad om deze unieke kast te spelen...

later veranderd in America’s Most Haunted omdat Sega een arcadespel had met de naam Ghost Squad en men geen verwarring wilde. Als je op de website van Ben kijkt zie je diverse stadia van ontwikkeling en krijg je een leuk kijkje achter de schermen c.q. een idee hoe zo’n creatief proces in zijn werk gaat. Waar je in het eindproduct een DMD-display ziet is er zelfs even gespeeld met het idee van een LCD-display. Leuk detail hier is dat er gerefereerd wordt aan onze Nederlandse The Big Lebowksi. In 2013 wordt America’s Most Haunted voor het eerst aan het publiek getoond. Na nog heel wat ontwikkelwerk daarna werd de productie gestart in 2014.

Van deze flipperkast zijn in totaal slechts 150 exemplaren geproduceerd (plus vier prototypes). De prijs af fabriek was toen USD 5.995. Een heel ander prijsniveau dan tegenwoordig van bijvoorbeeld een Stern Pro (ca EUR 9.500).

Het speelveld

Staand voor de flipperkast en kijkend naar het speelveld zie je een vrij overzichtelijk geheel met natuurlijk duidelijk zichtbaar een ghost. De naam America’s Most Haunted moet natuurlijk wel eer worden aangedaan. Vóór de ghost vind je een gemotoriseerde targetbank met drie targets die, na omlaag gezakt te zijn, een ruimte vrij maakt met een magneet.

Verder vind je een paar loopschoten, een ramp die de bal omhoog brengt in een spookhuis, een rampschot dat de bal terugvoert naar de linkerflipper en een scoop geheel rechts waarmee je modes start. Links van de ghost zit een deur die dicht gaat en opengeschoten moet worden. Een vorm van een bash-toy dus. Leuk en verrassend om te zien zijn de ledstrips links en rechts aangebracht in het cabinet. Dit heeft Stern geïntroduceerd met hun Led Zeppelin in 2020 maar Spooky had dit dus al zes jaar eerder!

“Een heel ander prijsniveau dan tegenwoordig van bijvoorbeeld Stern”

Een Spooky-flipperkast zien we niet iedere dag, en al helemaal niet hun allereerste titel, dus ook maar eens onder de motorkap gekeken.

Ledstrips, zichtbaar in het kabinet

De onderzijde van het speelveld ziet er gedegen uit

Het ziet er behoorlijk overzichtelijk uit en de led-armaturen zijn duidelijk bij Stern gehaald. Waarom ook het wiel opnieuw uitvinden? Er is zelfs een servicerail aanwezig al is het maar één stuk waar twee stuks gebruikelijk zijn.

Het cabinet

Het cabinet ziet er behoorlijk standaard uit. Niets bijzonders op

De hamvraag: hoe speelt-ie?

Ik heb er maar een tweetal potjes op gespeeld dus ga hier geen lang verhaal van maken. Vond de flipper echter zo bijzonder dat ik hem een plaats wilde geven in onze Spinner. Hoe vaak speel je tenslotte op een flipperkast waar er wereldwijd maar 150 van zijn gemaakt? En ook nog eens het debuut was van een flipperfabrikant.

Al waren het dus maar een paar potjes, ik moet zeggen dat het spelen me positief verraste. De kast speelde namelijk zeer vlotjes en de bal ging lekker rond. Alle schoten waren goed te maken en de variëteit was misschien niet zoals we in moderne flippers vaak zien (zoals een Godfather met maar liefst 29 balwegen!) maar de paar gespeelde potjes heb ik echt met plezier gedaan. En, voordat je zegt dat iedere flipper in het begin leuk is, ik ben wel

aan te merken. Het artwork is niet spannend maar wel passend bij het thema.

Ben heeft een eigen systeem ontwikkeld waarbij zowel het computerdeel als de elektronica die de aansturing doet op één printplaat zitten, het zgn. PinHeck Pinball System. In het cabinet vinden we een grote luidspreker (met versterker).

eens weggelopen bij een kast na een paar ballen gespeeld te hebben. Van de spelregels en display-animaties moet je niet al te veel diepgang verwachten. Ik zie America’s Most Haunted meer als een professionele homebrew. Mooi is dat deze AMH het mogelijk heeft gemaakt om Spooky als flipperfabrikant te starten waarna ze gestaag heeft gebouwd aan een collectie en ondertussen een serieuze speler is geworden op de flippermarkt. Ik schat ze in als derde in grootte, na Stern en JJP. Nog voor American Pinball dus. Momenteel ligt de productiecapaciteit van Spooky op 1.750 tot 2.000 stuks per jaar met ca. 40 personeelsleden.

Nieuw is America’s Most Haunted niet meer te krijgen en in de exploitatie zul je hem vermoedelijk niet gaan tegenkomen. Maar, heb je het geluk om hem eens tegen te komen, ga hem dan zeker spelen.

P.S.: Nogmaals dank aan Pinsider AMSNL voor het mogen spelen van deze bijzondere kast!

Het cabinet is uitgevoerd in basiskleuren

Brussels Pinball Museum

Het stond al wat langer op het verlanglijstje van uw reporter om het Brussels Pinball Museum eens te bezoeken. Men was onlangs verhuisd en op 1 februari was de heropening op een nieuwe locatie. Een goede reden om eens op inspectie te gaan: dus toog jullie razende reporter, met twee vrienden, naar het verre Brussel om eens persoonlijk te kijken wat er te zien is.

Met een eigen Nederlands Pinball Museum in Rotterdam zijn we behoorlijk verwend en heeft eigenaar Gerard van de Sanden de lat behoorlijk hoog gelegd. Kan het Brussels Pinball Museum hier aan tippen?

Als je aankomt zie je een vrij saai gebouw, niet een locatie waar je een museum verwacht. Maar op de ruit staat toch echt Pinball Museum dus we gaan naar binnen. De formule is dat je per tijdsblok betaalt: voor 1 uur (9 euro), 2 uur (12 euro) of 3 uur (15 euro). De flippers

staan op vrij spel. De man achter de kassa waarschuwt ons al gelijk dat het wel museum heet, maar meer een arcadehal is. Onze verwachtingen worden dus al getemperd.

Bij de entree staan een Alien en Beatles op inworp, die kun je spelen zonder entree te hoeven te betalen.

We gaan de trap op en de conclusie was snel gemaakt. Absoluut op geen enkele manier de naam museum waard.

Er staan een zeventiental flipperkasten opgesteld en dat is het. Erger nog, de flippers verkeren ook nog eens in beroerde staat. Slechte verlichting, uitgegaste displays, vuil, spelen beroerd, etc.. Spijtig want met titels zoals Attack from Mars, The Addams Family, Indiana Jones, Whitewater, Tales of the Arabian Nights, Cirqus Voltaire, etc. staan er echt wel leuke kasten. Maar dan moeten ze wel goed werken….

We hadden voor twee uur betaald en dat hebben we niet gehaald. Spijtig genoeg kunnen we op dit moment alleen maar afraden om de trip naar Brussel te maken voor een bezoek aan deze arcadehal, euh… dit Pinball Museum. De vloerbedekking is nog het meest speciale aan de plek.

Meer informatie op https://www.brusselspinballmuseum.com, of scan de QR-code.

Impressie van het museum

De avonturen van een flippermuseumdirecteur

Riverview Amusement Park

Fireball, Comet, Funhouse… wie kent deze klassiekers niet? Maar kennen jullie ook het verhaal erachter?

In Chicago Illinois zat van 1904 tot 1967 een pretpark genaamd Riverview. En op steenworp afstand van het pretpark zat een fabriek van de firma Williams.

Het kan niet anders dan dat heel veel inspiratie uit dat park overwaaide naar de flipperkastfabriek en haar werknemers, en dat ontwerpers die hoogstwaarschijnlijk in hun jeugd weer vaak te gast waren in Riverview de basis waren voor het volgende verhaal.

In 1985 komt de Comet-flipperkast van Barry Oursler en Python Anghelo op de markt, gebaseerd op een hele bekende attractie uit Riverview. De Comet had eigenlijk Riverview moeten heten maar de naamsbekendheid was buiten Chicago minder hoog en daarom werd er gekozen voor Comet, een zeer populaire achtbaan.

Later kwamen er nog flipperkasttitels bij als Cyclone, Hurricane en Rollercoaster Tycoon. Allemaal bomvol verwijzingen naar dat roemruchte pretpark van het begin van de vorige eeuw.

Ligging van de Williamsfabriek Williamskasten met pretparkthema

Maar dan Aladdin’s Castle, een zeer populaire attractie en de inspiratie voor Pat Lawlor om zijn masterpiece Funhouse uit 1990 te bouwen.

De ogen van Aladdin draaiden van links naar rechts en het gebouw van de Funhouse-translite heeft veel weg van Aladdin’s Castle. De verwijzingen gaan maar door en door maar het zijn er teveel voor een column met beperkte ruimte.

Voor alle attracties in het pretpark kon je tickets kopen variërend van 5 cent tot aan 40 cent, hoe gewilder de attractie hoe duurder de “ride”.

En die originele tickets of stubs van alle attracties van destijds hebben wij gedoneerd gekregen om tentoon te stellen in ons museum. Een mooie reden om een hele mooie hoek te maken met de Fun House-flipperkast uit 1956, de Funhouse uit 1990 en zijn opvolger de Roadshow uit 1994 en de bijbehorende productiemallen van Rudy, het “hoofd”karakter uit de Funhouse-flipperkast.

Komt dat zien, of wellicht een mooiere uitspraak: Hurry, hurry, step right up!

Aladdin’s Castle Riverview attractietickets

Funhousehoek in het Dutch Pinball Museum

Start a new game

Nieuwe leden stellen zich voor

Elk kwartaal verwelkomt de NFV zo’n 20 tot 40 nieuwe leden. Mensen die om uiteenlopende redenen zodanig enthousiast zijn over flipperen dat ze zich aansluiten bij onze vereniging. In deze editie stelt Harry Kaan uit Steenwijkerwold zich voor.

Hallo iedereen, mijn naam is Harry Kaan (62) en ik woon in Steenwijkerwold, in de kop van Overijssel.

Al jarenlang dacht ik er aan om lid te worden van de NFV, maar het is er eigenlijk nooit van gekomen. Totdat ik de mij onbekende Nils de Kleine tegenkwam in Scheller Snack in Zwolle. In deze snackbar stond een flipperkast met problemen en al snel kom je dan van het ene enthousiaste gesprek in het andere. Toen heb ik mij maar gelijk aangemeld.

Op de foto staan twee favoriete kasten voor mij. De Hurricane in verband met mijn (bij)naam en de Dipsy Doodle omdat ik zo’n EM-kast eind jaren 70 ook al eens in mijn bezit had. Die kast roept vele jeugdherinneringen op als ik daar op speel!

Ik heb nog een paar kasten staan en er mankeert eigenlijk overal wel wat aan. Een potje flipperen met vrienden met een biertje erbij doe ik graag, maar de oudere techniek onderhouden vind ik ook zeker zo leuk. Ik kan mij aardig redden bij het verhelpen van storingen aan printplaten en voedingen, maar als het om de processor gaat geef ik het op. Hier wil ik wel wat meer kennis over vergaren om storingen op te lossen (meer dan op goed geluk wat elco’s vervangen).

In mijn jonge jaren heb ik nog een paar maanden vakantiewerk bij John Pierik Automaten in Zwolle gedaan: beetje rubbers vervangen, schoonmaken en muntproevers reinigen (smerige dingen!). Verder ga ik ook regelmatig met de motor op pad of rij wat rondjes op mijn oude brommertje.

Mijn motto? “Ouwe meuk is leuk”. Tot ziens op een clubdag!

Nieuwe leden

Natasja Meulmeester

Marco van der Woude

Dennis Tienesen

Maikel van Mierlo

Rob Martens

Remigiusz Szafranski

Huguette Groothuis

Arno Koopman

Michai Ramakers

Rolf Withaar

Ciske Wolters

Joost van de Kreeke

Onno van der Louw

Wasili Karapanagiotis

Danny Overeem

Jean Degen

Joey Poot

Joris Tenten

Nena Lugthart

Anneke Hardeman

Bart van Ingen

Bianca Meulmeester

Floor van Gageldonk

Daan Vugts

Arie Wesseling

Vincent Hendrikx

Bart de Fluiter

Humphrey Hogendoorn

Martijn van Ieperen

Cerin Keller

Guillermo Achterberg

Rutger van Voorthuizen

Roelien Freye

Johnny Maas

Jeffrey van der Velde

Rik Looijen

Coen Stegeman

David Houwers

Stefan Beijen

Jim van Ieperen

Sidney van Ieperen

Mariska Jakobsen

Anne Slager

Frank Vulker

Martin Weijtmans

Ruben Zwarts

Mariska de Jongh

Eveline van de Ven

Per Bouwmeester

Bas Westenberg

Victor Aarts

Ron Arends

Sander Hoogenberg

Geert-Jan Bekkers

Harry Kaan

Harry bij zijn collectie

Technische Vraagbaak

Flipperkast defect? Hoe sluit je een nieuwe spoel aan? Hoe check je of de opto’s goed zijn?

Voorbeelden van vragen die leden kunnen stellen aan de Technische Vraagbaak (TV).

De TV wil leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen. Of mensen die wel willen, maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen; de TV biedt hulp. Vragen kunnen zowel schriftelijk

COLOFON

NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flippervereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan leden toegestuurd. Oplage 1.300 ex.

REDACTIE

Barry Driessen, Bas Vis, Gerard van de Sanden, Jos van Rixel, Rens Hooijmaijers, Ronald Eijkman, Theo van Vroenhoven, Wilko Wieffering, Winfred de Ruijter.

Aan dit nummer werkten verder mee Cor en Thomas Gravekamp, Mischa de Muynck, Richard Heidinga, Bob van Leeuwen, Guus Arens, Jim Jansen, Harry Kaan.

OMSLAG Barry Driessen

COVERFOTO Mischa de Muynck

GRAFISCH ONTWERP Brr Brr

DRUK Drukkerij Koopmans

REDACTIONELE BIJDRAGEN

Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publicatie in de Spinner. Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl

ADVERTENTIE TARIEVEN

• 1/4 pagina

€ 50,00(1x) / € 150,00 (jaarcontract,4x)

• 1/2 pagina

€ 100,00(1x) / € 300,00 (jaarcontract,4x)

• 1 pagina

€ 150,00(1x) / € 450,00 (jaarcontract,4x)

• Achterkant op aanvraag

AANSPRAKELIJKHEID

De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER.

De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren.

als telefonisch gesteld worden. Verwacht geen kant-en-klare oplossingen. Gert-Jan en Eric zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kunt. Vanwege de onregelmatige werktijden van Eric kan het zijn dat zijn voicemail aan staat. Als je een berichtje inspreekt, dan wordt je uiterlijk de volgende dag teruggebeld. Let op! Bel alleen op de aangegeven dagen en tijden! Schrijven of e-mailen kan natuurlijk altijd. Uiteraard kun je ook je vraag stellen in het NFV-forum.

COPYRIGHT

Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. PTT periodiek 146128 ISSN 1382-4066

NFV DAGELIJKS BESTUUR

Waarnemend voorzitter

Bas Vis: voorzitter@nfvpinball.nl, 0644756466

Secretaris

Rens Hooijmaijers - secretaris@nfvpinball.nl

Penningmeester Laurens Linssenpenningmeester@nfvpinball.nl

Clubhuis & Collectie

Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl

Competitie, wedstrijden & Spinner

Bas Vis - bvis@nfvpinball.nl

06-44756466

Techniek & onderhoud collectie Bart Volman - techniek@nfvpinball.nl 06-13443222

COMMISSIES

Ledenadministratie

Nils de Kleineledenadministratie@nfvpinball.nl

Clubhuis evenementen & catering

Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl

Webmaster Koen Martens

Social media Winfred de Ruijter

Club van 100

Marianne Winkel - Cv100@nfvpinball.nl

Evenementen

Evenementencoördinator: [vacature] DPM coördinator: [vacature]

Wedstrijden & competitie

Regionale Toernooien (RFT) coördinator: [vacature]

Lokale Competitie (LFC) coördinator: [vacature]

Gert-Jan de Haan Roptasins 14 9051 GR Stiens 06 274 568 90 techniek@multigame.biz

Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

Eric Bartels Frankrijklaan 69 1966 VC Heemskerk 06 535 20 486 hmbartels@kpnmail.nl

Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

Communicatie

Spinner: redactie@nfvpinball.nl

Public Relations: Jim Jansen jim@nfvpinball.nl / 06-12096694

TECHNISCHE VRAAGBAAK

Gert-Jan de Haantechniek@multigame.biz / 06- 27456890

Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

Eric Bartels - hmbartels@kpnmail.nl / 06-53520486

Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

ERELEDEN

Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis, Theo van Vroenhoven, Jan en Tonia Meijer

LIDMAATSCHAP VAN DE NFV

Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris of via de NFV website (www.nfvpinball.nl).

Een lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar.

Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd.

Opzeggingen schriftelijk uiterlijk 1 maand voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester.

BANKGEGEVENS

ING Rekeningnr.: 7233926 t.n.v. NFV

IBAN: NL 52 INGB 0007233926

BIC: INGBNL2A

KVKnr: 40482631