2023 - 04 - Spinner Magazine by Nederlandse Flipper Vereniging

Club van 100

In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100. De Club bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage van 100 euro.

Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen:

• Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse ( één toegangsbewijs per deelnemer)

• Logovermelding op deze pagina en op de Club van 100 pagina op de NFV-site (met link)

• Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse

• Deelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in het NFV Funhouse (voor deelnemer en introducé)

Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs, bedrijven, sponsors. In de afgelopen jaren is er geïnvesteerd in de eigen collectie flipperkasten en het NFV Funhouse in Veenendaal.

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: Stuur een e-mail naar Marianne Winkel (Cv100@nfvpinball.nl) en zij helpt u verder. Of kijk eens op www.nfvpinball.nl/ club-van-100.

VAN DER PERK

Inhoud

Evenementen

Vereniging

12 Van het techniekteam

50 Vrijwilligers- en sponsorenbedankdag

60 Start a new game

Overig

14 Historie van de flipperkast: 1993 deel 1

19 In de werkplaats van Starjet: IO Moon

20 Rick & Morty (Spooky Pinball)

26 Digital pinball: Flipnic 30 Pinball on location

36 In de media: Dutch Pinball Museum

40 Nieuws uit de flipperwereld

43 Pinball people

44 De gameroom van.... Jaap Valent

54 Galactic Tank Force (American Pinball)

58 The adventure continues...

Dutch Pinball Open Expo 2023

Flippervooroordelen deel 2

Spooky’s Rick and Morty

Bedankdag en nieuwe aanwinst!

American Pinball’s Galactic Tank Force

Van de redactie

De mannen van de redactie

De Spinner-redactie is al jaren een vast clubje mannen van middelbare leeftijd die elk kwartaal hun best doen om met veel plezier weer een mooi stukje flipperlectuur op de deurmat van onze leden te krijgen. Ons clubje wordt echter helaas kleiner na deze Spinner. Maar eerst, wie zijn de mannen van de redactie?

Bas Vis. Ooit secretaris, al jaren waarnemend voorzitter, maar dus ook bezig met de Spinner sinds 2006. Hij is daarmee het langstzittende redactielid ooit. Bas schrijft van alles, van wedstrijdverslag tot kastreview tot ‘van de waarnemend voorzitter’ hiernaast. Niets is te gek. En hij houdt een oogje in het zeil.

Rens Hooijmaijers, secretaris maar ook onze razende reporter, is bij het Spinner-team vanaf 2013. Hij reist het hele jaar door stad en land af om recente flipperkasten te spelen en de gaafste gamerooms te bezoeken, en hij schrijft soms de helft van de hele Spinner vol. Hard werken, maar iemand moet het doen.

Barry Driessen kennen we allemaal als de man van Dutch Pinball, maker van The Big Lebowski. Barry heeft zijn handen vol aan Dutch Pinball, maar weet elk kwartaal tijd vrij te maken voor het samenstellen van de cover van de Spinner. Dit doet hij al sinds 2014.

Jos van Rixel is ook al jaren lid van de redactie. Hij is er in 2015 bij gekomen. Omdat hij van alle redactieleden het meest centraal woont, is hij vaak gastheer van de redactievergadering. Hij maakt tevens artikelen op, op geheel eigen en creatieve wijze.

Ronald Eijkman

Gerard van de Sanden kennen we allemaal als directeur van het Dutch Pinball Museum. Hij heeft zich in 2019 bij de redactie gevoegd. Gerard dirigeert verhalen richting Spinner. En hij schrijft elk kwartaal zijn column ‘The adventure continues’ over zijn avonturen als museumdirecteur.

Mark Moolhuizen heeft zich ook in 2019 bij de redactie gevoegd. Hij wil graag voorkomen dat grammaticale en spellingsfouten afleiden van waar het om gaat: de inhoud. Mark redigeert de aangeleverde teksten en als hij daarmee klaar is, verkeren deze taal-technisch in topconditie.

Ikzelf zit in de redactie vanaf 2017. Ik bewaak de algehele voortgang, orden de inhoud, redigeer artikelen, maak artikelen op en schrijf over flipperspellen op stokoude computers.

Het is elk kwartaal fijn werken met de mannen. Het clubje is vijf jaar ongewijzigd gebleven, maar nu heeft Mark te kennen gegeven zijn Spinnerwerkzaamheden niet meer te kunnen combineren met andere hobby’s en verplichtingen. Dus vanaf deze plek: Mark, bedankt voor je inzet, de Spinner is er de afgelopen jaren kwalitatief echt op vooruit gegaan! We gaan je missen.

We hebben dus een vacature voor tekstcorrector. Wil jij Spinner-artikelen lezen voordat ze daadwerkelijk in de Spinner terecht komen? En deze foutvrij maken? Want je wordt onwel als je “hij verdiend meer geld als hun” leest? Meld je aan via redactie@nfvpinball.nl. En ik ben benieuwd of er ook opmakers in ons ledenbestand zitten die ervaring hebben met Adobe Indesign, of alternatieven zoals Affinity Publisher. Ja? Laat van je horen!

Van de waarnemend voorzitter

DPO 2023 – another amazing journey!

Wat was het weer een top happening in Veldhoven! Het blijft geweldig om te zien en ervaren wat je met een gemotiveerd team van ruim 50 (!) vrijwilligers kunt bereiken. Het is spannend en ontspannend tegelijk. Spannend, want er zijn zoveel factoren die bepalen of het evenement een succes wordt. Maar ook ontspannend, want waar vind je nu meer gelijkgestemde zielen als tijdens zo’n weekend?

De meest uitdagende dag is de vrijdag. Dan moeten de maanden van voorbereiding zich vertalen in het samenkomen van kabels, kasten, vendors en vrijwilligers. Die dag is ook de lakmoesproef voor een nieuwe locatie: hoe zit het met de gastvrijheid? Hebben ze goed begrepen wat voor bijzonder gezelschap ze in huis hebben gehaald? ’s Avonds aan de bar vloeit de spanning dan weg: alles staat!

Gedurende het weekend is er voor veel vrijwilligers van het DPO-team niet veel tijd om te flipperen. Veel gaat volgens het draaiboek, maar er zijn ook altijd zaken die zich niet laten plannen. Zoals kasten met storingen, bezoekers met vragen, pers die zich meldt voor een rondleiding, wedstrijden die uitlopen et cetera. Het stappendoel is vaak al gehaald lang voordat aan het eind van de dag het licht uit gaat.

De zwaarste dag is de dinsdag erna, zo weet ik uit eigen ervaring van veel DPO’s. Je werkt als team lang toe naar zo’n weekend. Het evenement zelf beleef je als in een roes. Als de adrenaline op dinsdag gedaald is dan merk je dat je je reserves aardig hebt aangesproken. Je werkt nog wat laatste zaken af, je leest de reacties en pakt dingen op die er in de periode voor het evenement bij in zijn geschoten.

Meestal volgt in de weken erna een moment van bezinning. Dat doe je met het team, maar iedereen ook voor zichzelf. Want, als een vrije bewerking van een bekende commercial, ‘het waren twee fantastische dagen’ maar als lid van het evenemententeam stel je ook de vraag: was ’t het allemaal waard? Die evaluatie moet je niet te snel doen, maar zo’n evaluatie werkt wel het best als de herinnering ‘vers’ is.

Wat bij mij naar boven kwam: we zijn met elkaar in veel opzichten gegroeid. Ik was er al bijna toen een DPO een feestje was met 100 kasten en zo’n 350 bezoekers. Bij deze editie waren er 250 kasten en ruim 1350 bezoekers en dat heeft zijn weerslag op de complexiteit en de (financiële) uitdagingen. We mogen trots zijn dat we, dankzij de inzet van al die vrijwilligers, weer een groots evenement hebben neergezet.

Hoewel niemand graag die kwalificatie kreeg, zijn er door de jaren heen diverse mensen ‘Grote Smurf’ geweest. Dat was de aanduiding van de persoon die de planning deed, budgetten maakte en bewaakte, de verdeling van taken coördineerde en de eindregie voerde. Het bijzondere van dit DPO was dat er geen Grote Smurf was. Het was een team-effort, waarbij elk kernteamlid een deel van de taken oppakte.

Vanaf het begin van de reis heb ik mee mogen rijden op de DPO 2023-trein van het kernteam bestaande uit Marcel van Kessel, Ralf de Kleine en Victor Stulemeijer. Ik heb gezien hoe Marcel de locatie, vendors en bijzondere projecten regelde, Victor de kasten, wedstrijden en de vrijwilligers oplijnde en Ralf de energievoorziening, algemene planning en financiën voor zijn rekening nam. Het was een geweldige reis!

Bas Vis

Dutch Pinball Open 2023

Impressie van geslaagde 24e editie in 24 foto’s

Met ruim 1.350 verkochte dagtickets was het DPO 2023 opnieuw een zeer goed bezochte editie. De locatie was top, het aanbod aan kasten groot en de sfeer was als vanouds heel goed. Net als bij de eerdere DPO’s was het een weerzien met oude bekenden en een goede gelegenheid om nieuwe vrienden te maken. Dankzij de inspanningen van een groot team, bevriende exploitanten en vendors stonden er meer dan 250 titels opgesteld om op te spelen, waaronder de allernieuwste titels zoals Venom (Stern), Galatic Tank Force (American Pinball), Labyrinth (van de nieuwe producent Barrels of Fun) en Elton John (Jersey Jack Pinball).

Maar ook de populaire titels van voorbije decennia waren in ruime mate vertegenwoordigd, plus een aantal unieke ‘home brew’ creaties. Foto’s zeggen vaak meer dan teksten. Dit was het 24e DPO en daarom het verhaal aan de hand van 24 foto’s.

Met dank aan Martin Ayub (Pinball News), Winfred de Ruijter en Ad Jonker voor hun bijdragen!

Foto 1 en 2: De locatie

Het Koningshof was vroeger een (nonnen)klooster en dat is op diverse plekken nog goed te herkennen. Heel sfeervol! De combinatie van een evenementenlocatie en een

hotel was om meerdere redenen heel prettig. Om te beginnen voor de bezoekers die een weekendticket boekten: je rolde zo van de ontbijttafel de speelhal in! Ook voor het team van vrijwilligers was het heerlijk om na gedane arbeid met elkaar een biertje te drinken en daarna direct je bed in te kunnen rollen!

NH Congrescentrum Koningshof te Veldhoven

Foto 3: De evenementenhal

De grote hal was ruim genoeg voor bijna 200 van de in totaal 250 flipperkasten en een cateringplein met 30 tafels. En dan was er ook nog ruimte voor stands plus een ruime opstelling van kasten in de verschillende wedstrijdruimten. Dankzij het tapijt en de speciale geluidsabsorptie aan het plafond kon je zonder stemverheffing een gesprek voeren bij je broodje kroket of kopje koffie. Ook heel prettig: de lampen aan het plafond konden gedimd worden, zodat er minder last van reflectie was in de glasplaten van de flipperkasten.

Foto 4 en 5: Eigen look & feel Elk DPO heeft zijn eigen karakter. Dat wordt mede geïllustreerd doordat er voor elk DPO een nieuw ontwerp ontworpen wordt, dit jaar door Ralf de Kleine. Afgaand op de

vragen bij de entree-balie (‘kunnen we hier nog zo’n mooi shirt kopen?’) viel het ontwerp in de smaak. En niet alleen bij de oudere jongeren, want mijn shirt is intussen ingepikt door mijn 16-jarige dochter. Real Beckers, Ron van Kessel en Marcel van Kessel

“Kunnen we hier nog zo’n mooi shirt kopen?”

illustreren met hun shirts dat veel vrijwilligers elk jaar weer komen helpen.

Foto 6 en 7: Trailers, de nieuwe norm 250 flipperkasten vervoeren en opstellen is geen pretje, maar dat moet wel gebeuren als je een happe-

ning als het DPO wilt organiseren. Het transport gaat tegenwoordig vooral met vrachtwagens met trailer waar, mits goed geladen (laat dat maar aan Edwin Nijs over), 57 kasten in kunnen worden vervoerd. Vanuit ons clubhuis gingen er ruim 100 flipperkasten naar Veldhoven. Op de foto zijn Bob van Leeuwen, Arco van Geest en zijn dochter Kim alsmede Wouter van der Post aan het laden. Voor chauffeur en NFV-lid René Dörr was het zijn eerste DPO en hij mocht meteen als vrijwilliger kilometers maken!

Foto 8: 1,5 kilometer stroomkabel! Naast vrijwilligers, locatie en kasten is er nog een belangrijke ‘must have’ voor een DPO: voldoende stroom om al die kasten goed te laten functioneren. Gelukkig hebben we al jarenlang de support van Marco Eijkenboom, die via zijn bedrijf de

Overzicht van de grote evenementenhal

Elk DPO zijn eigen ‘look and feel’

Foto 4

Foto 5

Foto 3

Foto 6

benodigde materialen kan leveren. De laatste edities hebben de broers Ralf en Nils de Kleine zich ontwikkeld tot de ‘masters of power’ die op vrijdag de stekkerblokken verdelen (160 stuks), de sloffen plaatsen voor de drie 63A stroomverdelers en de boel aansluiten. Het resultaat

van dat werk was nauwelijks zichtbaar en dat is natuurlijk ook de bedoeling: de beloning was dat alles foutloos werkte!

Foto 9 en 10: Film en After Party Dankzij de contacten van Barry Driesen en inspanningen van het

DPO-team konden liefhebbers de film ‘Pinball – The Man Who Saved The Game’ bekijken. Een bijzonder verhaal over Roger Sharpe, zonder wie de flipperbusiness er waarschijnlijk heel anders uitgezien zou hebben. Voor wie nog niet in de gelegenheid was om de film te zien: het is een echte aanrader! Heel bijzonder was ook de ‘after party’ op zaterdag met Jules Reivers als DJ, gesponsord door Dutch Pinball. De gratis consumpties vonden gretig aftrek en er was een leuke loterij!

Foto 11 en 12: Blikvangers!

Het DPO-team slaagde er opnieuw in om veel nieuwe titels op te stellen bij het DPO 2023, mede dankzij de support van de vendors Pinball Universe, Carl Jacobs en Christophe Lienard. Het was gedurende het weekend een drukte van belang bij de nieuwe kasten. De nieuwe titel van Barrels of Fun, Labyrinth, was een echte blikvanger en er was een ereplaats voor de nieuwe kast van Jersey Jack Pinball (JJP): de Elton John. Ook heel bijzonder: Jean-Paul

Links:

Foto 7

Foto 8

Foto 9

Foto 10

Foto 12

Foto 11

de Win, ontwerper bij JJP was er ook en nam ook zijn andere eigen creatie, Godfather, mee.

Eén van de eersten die vrijdag een partij mocht spelen op de Elton John was de jarige Victor Stulemeijer, die een groot fan is van Elton.

Foto 13 en 14: De PR-machine

We zouden een complete Spinner kunnen vullen met de artikelen die in de week voor en na het DPO in de pers verschenen. Prachtige promotie voor onze vereniging en hobby.

Het duo Winfred de Ruijter en Jim Jansen is al jarenlang een ijzersterke tandem. Winfred weet precies hoe je de attentie kunt krijgen van de dagbladen en omroepen en Jim heeft een netwerk waar hij gemakkelijk ‘air time’ weet te realiseren. Ook dit jaar was Martin Ayub van Pinball News aanwezig. Check zijn verslag op de website via de QR-code. Als je een indruk wilt krijgen wat er allemaal opgenomen en geschreven is in de Nederlandse pers, ga dan naar de NFV-site en Facebook pagina!

Foto 15 en 16: De jeugd, de toekomst Eén van de leukste onderdelen bij elk DPO is de jeugdwedstrijd. Wilko

Wieffering is al jarenlang de man die dit onderdeel in goede banen leidt. Net als vorig jaar deed Wilko het samen met Penny Broman en ook Linda Schellen had na haar lange zaterdag bij het Classics Tournament de batterij alweer opgeladen om een helpende hand te bieden.

“Zo’n veertig kids probeerden met groot enthousiasme de felbegeerde bekers te bemachtigen”

Zo’n veertig kids probeerden met groot enthousiasme de felbegeerde bekers te bemachtigen. Maar de medaille die elke deelnemer krijgt vinden sommigen stiekem nog mooier.

Boven: PR-team

Winfred en Jim

Links: Martin Ayub van Pinball News

Foto 13

Foto 14

Foto 15

Foto 16

Foto 17 en 18:

Creativiteit uit de Lage landen

Er was bij deze editie een ‘homebrew sectie’: Aziz Pinball uit Duitsland met hun flipperkast met speelveldprojectie: Hypnotron II, Rebellion Pinball uit Frankrijk met hun mooie project

Space Signularity. Sint Lucas college

Eindhoven met een ‘reskin’ van flipperkasten door studenten. Ook de Pinball Amigo’s waren opnieuw van de partij met een aantal van hun ‘homebrew’ creaties.

Vooral de Super Mario Bros trok veel bekijks. De kast was enkele dagen voor het DPO speelbaar gemaakt. Op de stand ernaast stond Artcade, die bijzondere salontafels hadden staan waarop ook echt geflipperd kon worden.

Foto 19: Digital Pinball, no balls, still glory

Op initiatief van Guus Arens en met support van Wouter de Hoogd stonden er bij deze editie liefst vijf digitale flipperkasten. Guus had over belangstelling niet te klagen en volgens de berichten zijn er ook enkele digitale flipperkasten verkocht tijdens het DPO.

Op zondag was er een speciaal toernooi voor veteranen, waarbij Arie Pijl één van de deelnemers was.

Foto 20 en 21: Veel, heel veel bezoekers en kasten

Als je meer dan 500 bezoekers verwacht op een weekenddag (het werden er meer dan 650!), dan moet je ook zorgen dat er genoeg kasten zijn voor de gasten. Dankzij bevriende leden/relaties als Dieter van Es, de Pinball Club (Michiel Arts), Pinball Eindhoven (Serf Schellen), Rent a Pinball (Rop Oostveen), DiBo (Marcel Diks) en anderen waren er bij deze editie ruim 250 kasten. Natuurlijk werd er veel gespeeld, maar er werd ook druk gekletst op het horecaplein.

Foto 22 en 23: Het DPO-team

De vereniging is door de jaren heen flink gegroeid en gelukkig is het vrijwilligersteam meegegroeid. Op zondagavond waren de 250 flipperkasten binnen enkele uren weer gereed voor transport. Het kernteam (Marcel van Kessel, Ralf de Kleine en Victor Stulemeijer) kreeg van het NFV-bestuur een mooi boeket.

Dankzij bloemensponsor Dennis waren er twee extra boeketten, die gingen naar Bob van Leeuwen en René Dörr.

Marcel van Kessel had namens het DPO-organisatieteam nog een leuke verrassing voor de helpers: een loterij. Serf Schellen won één van de hoofdprijzen, een speelveld van The Addams Family.

Creativiteit uit de Lage Landen

Foto 18

Foto 19

Foto 20

Foto 17

Arie in actie op de digitale flipperkast

Foto 24: Dank voor de gastvrijheid Vooraf had het DPO-organisatieteam tegen de organisatie van NH Koningshof gezegd: zorg voor voldoende voorraad en houd het simpel! Die boodschap was

goed geland. Het team van NH Koningshof slaagde erin om alle lege magen en dorstige kelen steeds goed gevuld en gesmeerd te houden. De service tijdens het weekend was top, vandaar dat er voor contactper-

soon Iris op maandag een bloemetje werd aangeschaft. Op naar de 25e editie! We hebben al een idee voor de locatie…

Veel, heel veel bezoekers en voldoende kasten om op te flipperen

Het kernteam DPO 2023 en steunpliaren

Foto 21

Foto 23

Foto 22

Foto 24

Van het techniekteam

Met het DPO in aantocht raakte ook binnen het techniekteam het een en ander weer in stroomversnelling: de kasten moesten allemaal tip-top in orde zijn en ze moesten klaargemaakt worden voor transport. Maar daarnaast gingen de openingen in het clubhuis ook door alsof er niets aan de hand was.

Klusdag

Sinds de vorige Spinner is er maar één klusdag geweest: op zaterdag 14 oktober. Een groep van twintig (!) vrijwilligers is aan de slag gegaan met letterlijk alle generaties aan kasten die in de hal staan maar zelfs ook nog uit het magazijn. Zo is na deze klusdag de Boomerang weer terug in de hal gekomen en is de OXO ook bijna weer klaar. Maar er heeft ook een kleine omwisseling plaatsgevonden in het DMD-tijdperk.

Uiteindelijk hebben we in vrij korte tijd in totaal 32 storingen weten op te lossen met elkaar. Met de simpele dingen zoals ‘lampje is kapot’ tot één of meerdere grote revisies bij een aantal flipperkasten.

Op het moment van schrijven zijn we druk bezig met het maken van een lijst met klusdagen voor 2024. Waar nu vaak de klusdagen een aantal weken van te voren (soms maar twee) op de website gezet werden willen we nu kijken om voor het hele jaar de klusdagen alvast in te plannen.

Iedereen is van harte welkom om te helpen. Niet alleen voor technische klussen maar ook voor het weer netjes oppoetsen van de kasten zijn we op zoek naar enthousiaste leden.

Wil je overigens op de hoogte blijven van nieuws over de klusdagen stuur dan even een mail naar onderhoud@ nfvpinball.nl dan voegen we je toe aan de mailinglijst.

Soccer Kings

Nog een kleine update omtrent de Soccer Kings, na alle werkzaamheden uit de vorige Spinner heeft de kast ondertussen al even in het clubhuis gestaan en kon er op gespeeld worden. Er is nog wel een aanpassing gedaan: het geheugen bleek niet meer goed te werken waardoor de kast soms toch niet lekker wilde opstarten. Na wat uitzoekwerk/ ombouw hebben we nu zelfs een ferroram erop kunnen zetten als vervanger van de oude ram-ic’s. Weer een voordeel, er is geen goldcap meer nodig en zeker geen batterijen.

De displays van speler 3 en 4 zijn nog niet goed maar tijdens het DPO hebben we van Flipper Peter een aantal oude Zaccaria-displays gekregen, deze zullen we net als de vorige keer gebruiken als ‘donordisplays’ om zo die displays hopelijk ook weer werkend te krijgen.

Seawitch

Batterijen, het is iets waar we over kunnen blijven schrijven. Vorige keer was het MPU/CPU-bord van de

Soccer Kings waarmee we aan de slag moesten nadat de Nicad-batterij was gaan lekken en deze keer vonden we een leuke verrassing in de Seawitch.

Het Stern-bord van deze kast heeft origineel een Varta-batterij. We kwamen voor iets compleet anders in de Seawitch backbox en zagen dat deze batterij nog erg vrolijk op het bord zat. Hij was zelfs nog niet gaan lekken en het zag er allemaal nog erg goed uit gelukkig.

Klusprojecten in het magazijn

Bob van Leeuwen, Wouter van der Post en Wijnand Klaver

De batterij is uiteraard nu wel verwijderd en vervangen door een Goldcap.

Guardians of the Galaxy Al een tijdje een geliefde kast in het clubhuis, helaas wilde hij nog wel eens resetten door slechte solderingen bij de CPU. Dit was tijdelijk opgelost door wat extra druk uit te oefenen op het koelblok van de CPU. Dit is natuurlijk geen blijvende oplossing. Helaas kwamen er door de tijd heen toch weer kleine kwaaltjes: hij bleef soms resetten en ook ging soms opeens spontaan het geluid op het maximale volume.

Tijdens het DPO was ook Carl Jacobs aanwezig en gelukkig konden we via hem aan twee vervangende printen komen. Het CPU-bord bestaat namelijk uit een klein printje waar de CPU op gemonteerd zit en het hoofdbord waar de connectors op zitten aangesloten. Deze zitten nu in onze Guardians en we hopen hiermee dat dit probleem ook voorgoed opgelost is. Nogmaals dank Carl!

Nip-It

Nieuw in de hal was de Nip-It, ook tijdens het DPO was deze kast te spelen en stond ook in het tweede rijtje waar de bezoekers ‘s morgens langs liepen.

In eerste instantie zullen veel mensen denken ‘weer een EM-er’, alleen is dit wel een speciale EM-er: zo heeft hij een multibal welke je kan bereiken door je bal in een hole te schieten en daarna met de tweede bal een target te schieten. Maar ook een ‘Balligator’ die te bedienen is met de ‘Gator’-knop die boven de rechterflipperknop zit. De Balligator eet de bal als het ware op en komt dan via de rechterkant uiteindelijk via een gate boven de rechterflipper uit en geeft onderweg ook nog 1000 punten plus bonus. Ook kan de Balligator gebruikt worden om juist de bal af te stoten.

Veel Nip-Its missen juist het mechaniek van de Balligator of het plastic zelf of beide. Na een kleine aankoop hebben we nu in het clubhuis een compleet werkende Nip-It staan die al veel te lang stof stond te happen in het magazijn maar nu is opgeknapt door Wijnand. In een volgende spinner zal er nog een uitgebreider artikel komen over de kast en de bijhorende restauratie. Als je niet kunt wachten, Jan Izaks heeft in Spinner 2023-1 ook over de restauratie van zijn Nip-it verteld.

DPO & afsluiter

Terwijl we dit artikel schrijven zijn hebben we het DPO-weekend net een weekje achter ons gelaten. We waren gelukkig met genoeg leden

van het techniekteam aanwezig en konden zo de meeste storingen vlot verhelpen. Wat uitgebreidere problemen waren met de Funhouse die opeens resetproblemen ontwikkelde, The Addams Family die alle boutjes en moertjes van de flipper linksonder netjes onderin de kast had gelegd waardoor deze praktisch gezien los lag en de Whirlwind waar de trafo vermoedelijk van kapot is. De rest waren allemaal dingetjes die we ter plekke konden verhelpen.

Ook is er erg veel werk verzet op de zaterdag en vrijdag voor het DPO om de kasten klaar te zetten en te laden in Veenendaal. Om deze vervolgens door een grote groep mensen in Veldhoven weer op te zetten. Om vervolgens het spelletje op zondag en maandag na het DPO weer in tegengestelde richting te herhalen om zo alles weer naar Veenendaal te krijgen. Nogmaals dank aan alle mensen die dit weer mogelijk gemaakt hebben.

Onder het motto ‘kracht zit hem in de herhaling’: zowel met de klusdagen als met het DPO blijft het leuk om te zien hoe vanuit alle hoeken van het land iedereen met onze hobby bezig is en we hopen iedereen volgend jaar in goede gezondheid te mogen ontvangen in Veenendaal.

Nip-it weer werkend!

Nip-it under the hood

De historie van de flipperkast in woord en beeld: 1993, deel 1

Qua naamsbekendheid is ‘onze’ Henk de Jager de bekendste Nederlander in de flipperwereld. Henk heeft een uitgebreide kroniek geschreven over de historie van de flipperkast. In drie kloeke delen doet hij verslag van de ontwikkelingen, vanaf het prille begin voor de Tweede Wereldoorlog in de vorige eeuw tot de producties van deze eeuw. Tot nu toe was er slechts een handvol mensen die dit werk konden lezen. We zijn er heel blij mee dat we nu de lezers van Spinner kennis kunnen laten maken met Henk de Jager’s ’Ontwikkeling van de flipperkast - van knikker tot virtual-reality’. We gaan in een Spinner jaargang steeds vier flipperjaren behandelen: in deze Spinner jaargang kwamen 1963, 1973 en 1983 al eerder aan de beurt. In deze Spinner gaat het over 1993. Een jaargang met heel veel nieuwe kasten, vandaar dat we kiezen om het jaar in twee delen te splitsen. Markleider Bally/Williams komt in een volgende Spinner, dit keer is het de beurt aan Alvin G, Gottlieb en Data East.

Ruim twee jaar na de enthousiaste start van het nieuwe flippermerk Alvin G. trok oprichter en naamgever Alvin Gottlieb in december 1993 definitief de stekker eruit voor dit project. Geen van de Alvin G. producten, het zouden er in totaal zeven worden, werd een commercieel succes. De kwaliteit was niet slecht, wellicht probeerde Alvin G. te veel afwijkende kasten te bouwen. Het kan natuurlijk ook nog zo zijn dat Alvin G. het verkeerde tijdstip koos voor het oprichten van zijn nieuwe fabriek. De klad zat er in het begin van de jaren negentig immers al behoorlijk in voor de flippermarkt. In 1993 duurde het in ieder geval tot de maand mei voordat de eerste

Alvin G. van het jaar verscheen. “Mystery Castle” was de naam van de toch best wel veelbelovende flipperkast. Tekenaar Dan Hughes had zich duidelijk laten inspireren door Zaccaria’s “Magic Castle” uit 1984. Het spelontwerp, dat in het geheel niet op de Zaccaria-flipperkast lijkt, is van het duo Wally Welch en niemand minder dan Michael Gottlieb, de zoon van Alvin en dus de kleinzoon van flippertycoon David Gottlieb. “Mystery Castle” kende een oplage van precies 500 stuks. Het was een van de weinige “normale” flipperkasten die deze nieuwkomer in flipperland ooit uitbracht.

Alvin G’s Mystery Castle

Steeds weer moest Alvin Gottlieb ontdekken dat afwijkende flippermodellen slecht verkopen. Het “twee spelers tegenover elkaar” principe lukte niet, het soort kleine flipperkasten met tickets zoals Punchy the Clown waren evenmin een succes. Alvin Gottlieb werkte met een vast team: Hughes deed al het artwork, de spelletjes werden steeds bedacht door Michael Gottlieb, zoon van Alvin en dus kleinzoon van de legendarische David Gottlieb. Michael deed de klus meestal samen met Wally Welch, alleen “Punchy the Clown” deed hij samen met Jim Shird. In november 1993 verscheen er dan eindelijk weer eens een “normale” flipperkast van Alvin G. & Co.

De “Pistol Poker” had een normaal formaat en leek in alles op een leuke flipperkast. Alleen leek het allemaal een beetje gedateerd: een multilevel speelveld was begin jaren ’90 toch echt wel uit de tijd. Achter de kopruit werd in een lampen-matrix een pokerspel gespeeld, “magnetic appeal of playing cards” riep de flyer enthousiast. Het artwork en de country- and westernmuziek uit de luidsprekers kwam allemaal wat

oubollig over. Hoewel Alvin Gottlieb de machine ook in Europa aan de man probeerde te brengen, bleven de verkoopcijfers dramatisch laag. Ook in Nederland was “Pistol Poker” te koop. Errel Industries uit ’s Hertogenbosch was de importeur, maar veel exemplaren van deze flipperkast zullen ze niet hebben verkocht.

“Gottlieb Premier kreeg ook geen voet meer aan de grond”

Het betekende het roemloze eindevoor Alvin’s fabriek aan 905 West North Avenue in Melrose Park bij Chicago. “Pistol Poker” zou het laatste model zijn waarmee Alvin G. & Co. voet aan de grond probeerde te krijgen. Werden alle ongewone flippermodellen de fabriek fataal? Of lag het aan de algehele malaise op de flippermarkt, die in de nabije toekomst nog meer koppen zou laten rollen? Zeker was in ieder geval dat Alvin G. & Co. niet de enige flipperbouwer was die in moeilijkheden kwam.

Het vroegere bedrijf van Alvin’s vader, nu Gottlieb-Premier, kreeg ook geen voet meer aan de grond. Met vijf modellen werd de markt in 1993 bestookt. Te beginnen in maart met “Streetfighter II”, een flipperkast die in samenwerking met videospelletjesfabrikant Capcom werd ontwikkeld. Capcom bracht een videospel uit onder dezelfde naam als de Gottlieb-flipperkast. Beiden hoopten op een “koppelverkoop”: op de flyer wordt dan ook aangeprezen dat geen locatie compleet is zonder dit koppel. Bij Gottlieb-Premier was best veel werk gemaakt van deze flipper. Een opvallende feature vinden we bovenin het speelveld. Via een ramp kan de bal in een cirkel van scoregaten terechtkomen. Over die gaten draait een arm continue rond. Ligt een bal in zo’n scoregat dan zal de passerende arm de bal uit het gat wippen. Zolang de bal in dat scoregat ligt, blijft de score doortellen. Dus: hoe verder de arm nog van de bal verwijderd is, hoe langer het scoren zal doorgaan. Nieuw is dit idee niet: in Stern’s “Hot Hand” uit 1979 zien we een soortgelijk spelelement. Tweede aardigheid in “Streetfighter II” is de “car crash”. Een animatie met een speelgoedautootje onder

Alvin G’s Pistol Poker

Gottlieb’s Streetfighter II en Teed Off

een venster in het speelveld. De best wel goede exploitatieopbrengsten van voorganger “Cue Ball Wizard” hadden het vertrouwen in Gottliebflipperkasten wellicht een duwtje in de rug gegeven: er werden 5550 stuks “Streetfighter II” afgeleverd. Een voor die tijd opmerkelijk goed verkoopresultaat. Bij de volgende 1993 modellen kon Gottlieb-Premier deze opleving jammer genoeg niet vasthouden. Het aantal van het gelijknamige videospel dat door Capcom werd verkocht is niet bekend. Mogelijk bracht deze éénmalige samenwerking tussen Gottlieb-Premier en Capcom de laatstgenoemde op een idee: ruim twee jaar later startte Capcom zelf met het bouwen van flipperkasten. Het tweede Gottliebproduct van dat jaar verscheen in juni. Golf-liefhebbers opgelet: “Tee’d Off” heeft een vrolijk golf-thema. Niet de golfsport op zich speelt de hoofdrol, maar de eeuwige strijd tussen de gebruikers van de “green” en de mollen die voor meer “holes” zorgen dan door de spelers gewenst. Omdat die mollen in de Engelse taal “gophers” heten, is de woordspeling tussen “gophers” en “golfers” een schot voor open doel. Williams zal daar in 1997 ook nog eens dankbaar gebruik van maken, misschien wel geïnspireerd door deze flipperkast. Spelontwerpers Ray Tanzer en Jon Norris maakten er samen met artworkspecialisten David Moore en Constantino Mitchell een alleraardigst geheel van. Een

animatie bovenop de machine en een goedgevuld speelveld met onder andere een roulette, zoals ook in Gottlieb’s “Monte Carlo” uit 1987. Volgens de flyer is de technische constructie van die roulette verbeterd, zodat deze storingvrij werkt. Leuk zijn ook de vijf “net echte” golfballen die bovenaan het speelveld zijn gemonteerd en één voor één worden verlicht. Het artwork op deze machine is weer van het vaste Gottlieb-tekenduo uit die tijd: David More en Constantine Mitchell. Zij hebben de opdracht bijzonder aardig uitgevoerd: “Tee’d Off”is voorzien van humoristisch tekenwerk. De animatie bovenop de kast bestaat uit een pluche “gopher” die een golfballetje tussen de pootjes geklemd houdt. Tijdens het spel beweegt de gopher wat heen en weer. Niet spectaculair, maar wel leuk om te zien. Het aantal verkochte apparaten evenaarde niet het nog betrekkelijke succes van “Streetfighter II”, maar was toch nog goed voor 3500 stuks.

Het bleef een paar maanden stil rondom Gottlieb, maar in oktober was ‘Gladiators’ de volgende Gottlieb-Premier die het licht zag. Een mooie machine om te zien, maar met een toch maar weinig spannend

spel. Ramps, spinner en multiball spel waren aanwezig maar de spelopbouw waarmee vooral Bally/ Williams scoorde in die tijd ontbrak bij Gottlieb. De verkopen zakten langzaam in: werden van “Streetfighter II” nog 5550 stuks verkocht, bij “Gladiators” stopte de teller op 1995 verkochte exemplaren. Trots wordt op de folder vermeld dat GottliebPremier voortaan “UL-Listed” was. Dat betekent dat het bedrijf een goedkeuring draagt van de “Underwriter Laboratories”, zeg maar de Amerikaanse tegenhanger van het bij ons bekende “KEMA-Keur”. Ik denk niet dat een dergelijk bedrijfskeurmerk veel indruk op de exploitanten maakte. Het volgende model van Gottlieb-Premier verscheen al acht weken later, maar kwam qua verkoopcijfers ook niet veel verder dan “Gladiators”: 2150 stuks van deze “Wipe Out” werden geleverd. Toch treffen we twee leuk uitgedachte features aan in deze flipperkast met wintersportthema. “Race the Slalom” en “Ride the Chairlift”. Om bij de eerste te beginnen: de Slalom is een kunstig geplaatste baan van drie keer twee rollovers, rechtsboven het speelveld. Via de stoeltjeslift en een ramp kan de bal op deze baan worden geschoten. Bij ieder van de

Gottlieb’s Gladiators en Wipe Out

Gottlieb’s Teed Off topper

“Het resultaat werd deze 6-bal multiball flipper”

drie rollover-paren wordt door een lampje aangeduid of de linkse dan wel de rechtse rollover moet worden geactiveerd. De bal laat zich sturen doordat de slalom-baan naar links of rechts kan kantelen, door de speler met de flipperknoppen te bedienen. Na het verlaten van de slalom wordt de bal via een transparante ramp naar de rechtse flipper gevoerd. Helemaal nieuw is dat slalom idee niet, want vier maanden eerder bracht Williams een vergelijkbare feature in “Indiana Jones”, die later in dit hoofdstuk nog wordt besproken. De tweede feature, de stoeltjeslift, was wel origineel en is nooit gekopieerd. Links op het speelveld kan de bal in een continue draaiende transportband worden geschoten. In de transportband zijn gaten aangebracht

waar de bal in kan blijven liggen. De langzaam draaiende band transporteert de bal naar boven, op de ramp die naar de slalombaan loopt. Kortom, een alleraardigst gepresenteerd spel, maar het miste toch de sensatie die markleider Bally/ William zo groot maakte.

De meest productieve van alle fabrikanten in 1993 was (weer) Data East. En niet zonder succes, want in dit jaar bracht de fabriek van Gary Stern een paar zeer goed ontvangen (en dus ook goed verkochte) modellen op de markt. Na het succes van “Star Wars” in november van het vorige jaar duurde het tot maart 1993 voor de nieuwe Data East-flipperkast in de showroom stond. Een cartoonthema deze keer. Wel een thema dat in Nederland niet echt aansloeg omdat Rocky en Bullwinkle in ons land niet bekend zijn. De naam van de nieuwe flipper is daarmee al gezegd: Rocky & Bullwinkle. Officieel geïntroduceerd als: “The Adventures of Rocky and Bullwinkle and Friends”, wat natuurlijk een veel te lange naam is voor een flipperkast. Eekhoorn Rocky en eland Bullwinkle leven, volgens de stripverhalen, in Frostbite Falls. Hoewel de blauwe kast met bovenop het gele gewei van Bullwinkle er geweldig leuk uitziet, is op verzoek van de Franse importeur van Data East een aantal machines in een zwart meubel gebouwd. Tenminste, alles wat bij het normale model donkerblauw is, is daar in het zwart uitgevoerd. Ook in Canada zijn enkele zwarte “Rocky & Bullwinkle” machines gesignaleerd. Het spelletje in deze flipperkast is leuk en van alle features voorzien. Bijzonder is ook dat “Rocky & Bullwinkle” een van de weinige elektronische flippers is waarin een kopruitanimatie is aangebracht. De komische vormgeving van deze kast wordt nog eens extra benadrukt door deze grappige animatie: eland Bullwinkle tovert zo af en toe zijn vriend, de leeuw Dudley, uit een hoge hoed. In de afbeelding linksboven is de animatie “in rust” te zien. Maar liefst drie krachtige spoelen zijn nodig om de leeuwenkop en de arm van Bullwinkle door middel van hefbomen te bewegen.

Productieaantal van “Rocky & Bullwinkle” is niet bekend, maar het zullen er enige duizenden zijn geweest. Na drie maanden werd deze grappige flipperkast opgevolgd door een model met een serieuzer thema. 1993 was namelijk het jaar van de wereldwijd succesvolle film “Jurassic Park”. Gary Stern, dol op thema-flippers, kocht onmiddellijk de licentie. Zo verscheen de gelijknamige flipperkast gelijk met de film. Promotie over en weer. De flipperkast zag er goed uit, en ook het spel was niet slecht. Het dinosaurus-thema werd in het spel heel leuk uitgewerkt door middel van een animatie op het speelveld. Een plastic dinosaurus “hapt” de bal uit een gat. Maar liefst drie spelontwerpers werkten samen om van deze flipperkast een bijzondere te maken: Joe Kaminkow (als vaste Data East-ontwerper) werd geassisteerd door John Borg en Ed Cebula. Het resultaat werd dus deze 6-bals multiball flipper met een geweldige animatie op het speelveld. Een balafschieter ontbreekt: de ballen worden elektrisch met een druk op de knop in het spel gebracht. Het artwork was aantrekkelijk.

Data East’s Rocky & Bullwinkle

Data East’s Jurassic Park

Tekenaar Markus Rothkranz zette een scene uit de film neer op het kopruit. Een dreigende Tyrannosaurus Rex tegen een oranje-rood vlammende hemel. Op de voorgrond de hoofdrolspelers uit de film. Een leuke blikvanger bovenop de machine is het plastic logo van de film dat er als een levensecht versteend fossiel uitziet. Ondanks de slechts matige vraag naar flipperkasten in 1993 wist Data East (naar eigen zeggen) toch 9008 stuks van de “Jurassic Park” te verkopen. Zo bleef Data East nog steeds de zwaarste concurrent van marktleider Bally/Williams. Nog geen tien weken na “Jurassic Park” verscheen de volgende speelfilmpromotieflipperkast van Data East: “Last Action Hero” naar de gelijknamige film met (Terminator) Arnold Schwarzenegger, weer zo’n agressief thema dat zich kan meten aan de andere flipperkast met Schwarzenegger: Williams’ “Terminator 2”. Geheel volgens de Data East-traditie een goed gevuld speelveld, voorzien van ramps, spinner en speelveldmagneten. De pistoolgreep voor op de kast, om de bal mee af te schieten, maakt het vergelijk met “Terminator 2” nog groter. Gary Stern, de man

achter Data East, bouwde ook nog speciaal voor de rijkelui uit Hollywood of uit de sportwereld hun eigen flipperkast op bestelling. In een zeer kleine oplage van soms maar één exemplaar. Lieten in het vorige jaar basketballer Michael Jordan en producent Aaron Spelling al een eigen kast bouwen, nu was de eer aan Arnon Micha, de filmproducent van New Regency Productions die onder andere films als “JFK”, “L.A. Comfidential” en “Pretty Woman” op zijn naam heeft staan. De naar de vermogende besteller vernoemde flipperkast “Arnon Milchan” was overigens niets anders dan een van ander artwork en aangepaste software voorziene “Last Action Hero”. Diskreet, misschien op verzoek van Milchan zelf, heeft Data East geen afbeelding van deze flipperkast naar buiten gebracht. Data East hield de regelmaat er in. Twee maanden na “Last Action Hero” verscheen de griezelflipperkast “Tales from the Crypt”. Zoals bij alle Data East-flippers heeft ook deze kast een thema uit de media. “Tales from the Crypt” was in die tijd een bekende televisieserie. De originele stem van “the crypt keeper”, de bewaker van de crypte uit de TV-serie, is in deze

flipperkast gebruikt. Het afschieten van de bal gebeurt op bijzondere wijze: de speler beweegt een soort deurknop om de bal (elektrisch) te lanceren. Zoals we van Data East zijn gewend heeft “Tales from the Crypt” een leuk spel. Railsvormige ramps zijn zo gemonteerd dat de bal de zwaartekracht lijkt te negeren. Er kan een horizontale lus van 360° en een verticale van 180° worden gemaakt. Griezelige blikvanger op het al even eng beschilderde speelveld is een steeds dieper naar beneden zakkende grafsteen. Is deze steen geheel weg gezakt dan is een schot in de crypte mogelijk, goed om het multiball-spel te starten. Om de speler de stuipen op het lijf te jagen is ook nog eens een “shaker motor” ingebouwd die de kast op onverwachte momenten laat trillen. “Feel the spirit of the past players…”, voel de geest van de overleden spelers, meent de cryptkeeper te moeten zeggen als de kast trilt. “Tales from the Crypt” was een succesvolle machine. Hoewel er geen productieaantal bekend is mag er toch worden aangenomen dat er een aardige oplage is geweest.

Data East’s Last Action Hero en Tales from the Crypt

Io Moon

Een dag in de werkplaats bij Starjet

In deze rubriek willen we iets laten zien dat voorbijkomt in de werkplaats van Starjet van Patrick Roose en net anders is dan gebruikelijk. Een bijzondere flipperkast, een reparatie die anders is dan anderen, alles kan en mag.

Vandaag is het de beurt aan een zeldzame flipper genaamd Io Moon. Dateert uit 1996 en gemaakt door de Spaanse fabrikant Creaciones e Investigaciones Electronicas (SLEIC). SLEIC heeft in totaal vijf flipperkasten uitgebracht: Bike Race, Dona Elvira 2, SLEIC Pin-BALL, Super Pang en deze Io Moon.

Een vrij zeldzame flipperkast (zouden er maar een 15-tal van gemaakt zijn) van een fabrikant die dit maar kort heeft gedaan (deze kasten zijn uitgebracht over de jaren 1992-1994-1996). Inspiratie zou opgedaan zijn uit de film 2001: A Space Odyssey.

Net als meer Spaanse flippers heeft ook de Io Moon een speelveld met een plastic toplaag (te vergelijken met een zogenaamde hardtop). Na 30 jaar ziet het er nog prima uit. Altijd als ik zoiets zie vraag ik me af waarom dit niet veel vaker gebruikt wordt.

Voor het ontwerp is er inspiratie opgedaan bij The Addams Family (TAF) lijkt het wel. Een soortgelijke rampconstructie en ook nog een automatische flipper maar dan gespiegeld ten opzichte van de positie op de TAF.

In de kopkast zitten de gebruikelijke printplaten verantwoordelijk voor aansturing, geluid, video en dergelijke. Io Moon maakt al gebruik van een schakelende voeding wat voor zijn tijd (1996) vooruitstrevend was.

Het was geen eenvoudige kast om aan te werken. Het ontbreken van documentatie is hier mede debet aan. Ook het feit dat er geen connectoren gebruikt worden: alles zit op het speelveld gesoldeerd. Dit maakt het leven van een flippermonteur er niet eenvoudiger op.

Natuurlijk heb ik een paar potjes op de Io Moon gespeeld om te kijken hoe dit speelt. Laten we zeggen dat het geen hoogvlieger is. Maar, bijzonder is en blijft hij en het zal wel weer even duren voordat Starjet dit model flipper weer eens in de werkplaats krijgt.

Rick & Morty

Welcome to the club

Deze flipperkast is al enige tijd op de markt, maar Spooky flipperkasten zijn vrij zeldzaam in Europa en dat geldt al helemaal voor dit model: Rick and Morty. Verzamelaar en Pinsider AMSNL had er echter één staan, dus uw razende reporter stapte maar weer eens in de auto. Het is hard werken, maar iemand moet het doen!

Spooky Pinball flipperkasten zijn alweer een aantal jaren op de markt, maar in Nederland zie je ze (nog) betrekkelijk weinig. De eerste kast was America’s Most Haunted gevolgd door Rob Zombie’s Spookshow International. Beide kasten verschenen in relatief kleine oplagen. Vervolgens verschenen

Total Nuclear Annihilation, Alice Cooper’s Nightmare Castle en daarna Rick & Morty.

Rick & Morty is een Amerikaanse komische sciencefiction animatieserie uit 2013, gecreëerd door Dan Harmon en Justin Roiland voor Adult Swim. Roiland verzorgt de stemmen van beide titelpersonages.

De serie volgt de bizarre avonturen van de wetenschapper Rick en zijn kleinzoon Morty. De serie werd een kijkcijfersucces en een tweede seizoen ging in 2015 van start. Op 2 april 2016 verscheen de reeks op Netflix in Nederland en België. Het laatste seizoen is seizoen 6 waarvan de laatste aflevering werd uitgezonden december 2022 (bron: Wikipedia).

Fraaie kopkast en cabinet, met standaard topper

‘van het huis’

In december 2019 maakte Spooky Pinball deze flipperkast bekend en in januari 2020 ging de verkoop van start. Het aantal was gelimiteerd tot 750 stuks en daar deze alle binnen een dag uitverkocht waren, denk ik dat Spooky Pinball achteraf spijt had van dit aantal. Ruimte voor meer verkoop is er wel als hij binnen een dag uitverkocht is.

De ontwerper is Scott Danesi (bekend van Total Nuclear Annihilation en hij heeft ook werk voor Dutch Pinball verricht). Daarnaast heeft Scott ook de mechanieken en het (uitstekende) geluid gedaan. Rick & Morty is er in twee uitvoeringen: Standaard en Blood Sucker Editie. De Blood Sucker editie komt met een paars metallic poedercoating op al het metaalwerk van het kabinet (inclusief speakerpaneel en apron), custom cut portal rails en een genummerde plaque.

“Meest opvallend is dus de popbumper direct bij de linkerflipper”

Daarnaast kun je ook nog eens kiezen voor decals op je kabinet of directe print (een zogenaamd Butter-kabinet). Spooky Pinball limiteert niet het aantal per uitvoering, men maakt er 750 stuks in totaal. Het kunnen dus theoretisch 750 exemplaren van de Blood Sucker editie zijn. Ik speelde op de Blood Sucker editie voorzien van gewone decals op het kabinet.

Het speelveld

Staand voor de flipperkast kijkend naar het speelveld valt mij als eerste de plaats van de popbumper bij de linkerflipper op. Verder is het een behoorlijk open speelveld. Scott Danesi heeft gekozen voor een fan layout met wel drie flippers, een derde flipper is altijd een pre in mijn boek. Het opvallendste is dus de popbumper direct bij de linkerflipper.

Een vrij aparte plaats voor een popbumper zo dicht bij een flipper (wellicht heeft Keith Elwin zijn inspiratie opgedaan voor iets soortgelijks bij Godzilla?). Mocht de popbumper overigens de bal door het midden gooien, er is een (zeer) korte ballsaver actief nadat de popbumper actief is. De bal komt dus terug als de popbumper hem tussen de flippers door gooit.

Het volgende dat opvalt is het ‘hoefijzer’ boven in het midden van het speelveld met een ufo erboven hangend. Beide ingangen zijn voorzien van een droptarget waardoor dit hoefijzer ook kan fungeren als een fysieke ball-lock. In het midden van het hoefijzer vind je een scoop. Helemaal achterin de flipperkast zie je een gebouw; ik heb hier geen balinteractie mee kunnen ontdekken.

Overzicht van het speelveld met o.a. de drie flippers

Verder zijn er twee ramps te schieten vanaf de onderste twee flippers. Bij de linkerramp heb je links en rechts een schot dat alleen te maken is vanaf de derde flipper. Rechts is het een binnenloopschot dat weer terugvoert naar de derde flipper en zo herhaald geschoten kan worden. Een makkelijk schot is het echter niet dus dit herhaald doen is een uitdaging. Links vind je een schot dat eindigt in een subway die onder de plastics eindigt bij de linkerflipper. In deze subway zit overigens een bal ‘voorgeladen’, geen wachttijd dus voor een lange subway. Sterker nog, het is opletten geblazen anders is de bal al weg voor je het in de gaten

hebt. Een soortgelijke constructie kennen we ook van de Star Trek Next Generation.

Een Spooky zien we niet iedere dag dus ik heb ook maar eens onder de motorkap gekeken. Er is een behoorlijke hoeveelheid bekabeling te zien onder het speelveld. Het speelveld is voorzien van normale servicerails, prettig voor als je aan het speelveld moet werken.

Het kabinet

Het kabinet ziet er behoorlijk standaard uit. Deze uitvoering kent mooi bijpassend gekleurde siderails in paars metallic. Ook is er een topper

geïnstalleerd. Deze topper werd overigens pas aangekondigd nadat alle Rick & Morty’s verkocht waren en werd gratis toegevoegd aan het pakket. Dit is een mooi gebaar van de fabriek.

Spooky Pinball maakte voor deze flipperkast gebruik van het P3-ROC-systeem van Multimorphic. Ik meen dat dit het laatste model is waarin ze gebruikmaakten van dit systeem. Latere flipperkasten kregen een door Spooky Pinball zelf ontwikkeld systeem.

In het kabinet vinden we een grote luidspreker (met versterker) en een shaker. Beide worden goed gebruikt tijdens het spel.

De hamvraag: Hoe speelt-ie?

Ik heb op alle Spooky Pinball flipperkasten gespeeld en nu dus ook Rick & Morty. Tot nu toe was ik eerlijk gezegd nooit echt onder de indruk. Ik vond het artwork typisch maar matig, de gameplay ondermaats en de animaties en call-out ook al niet super.

“De call-outs zijn ingesproken door acteur Justin Roiland zelf...”

Is dit bij Rick & Morty ook het geval?

Antwoord is ja en nee.

Het artwork is dit keer wel geslaagd en is goed passend bij het thema. De muziek van Scott Danesi is echt uitstekend (met dank aan de enorme basspeaker in het kabinet) en met de call-outs ingesproken door Justin Roiland zelf, stemacteur in de serie, hebben zeker de fans van het thema absoluut geen reden tot klagen. Humor is er meer dan voldoende en dat hoort bij een flipperkast met zo’n thema.

Het flippergevoel heb ik als laatste bewaard daar op dit vlak er wel commentaar te leveren valt. Ik houd van drie flippers, dus dat is al gelijk een pluspunt. Het probleem is alleen dat de schoten met de

Bovenzijde speelveld

Uitzicht vanaf de flippers

Links: onderzijde speelveld Rechts:

P3-ROC systeem

derde flipper gewoon niet goed voelen. Je kunt daar bijvoorbeeld niet de linkerramp mee schieten. Het schot buitenom links van de linkerramp is zeer moeilijk, zo niet onmogelijk, te maken en dat schot is van geen enkele andere flipper te maken. Er is overigens hier een mod voor gemaakt waarmee je vanaf de rechterflipper een bal kunt schieten onder het plastic aan de linkerzijde en zo die loop in. De binnenloop rechts van de linkerramp gaat beter maar zeker niet echt soepel. Dan, de scoop in het midden kent veel rejects. Zou een fix voor zijn (verlagen van de scoop) maar die is hier nog niet toegepast. Of dit verlagen werkt weet ik dus niet. Kortom, een echt lekker schietende flipperkast is het gewoon (nog) niet. Je moet de schoten echt even zoeken in het begin. Dit was al snel bekend nadat de eerste kasten bij hun eigenaren aankwamen en er schijnt wat aan het design verbeterd

te zijn waardoor de flow verbeterde. Wat getweak gaat wellicht dus wat brengen. Ik speelde op serienummer 99, een van de eerst geproduceerde kasten dus.

Is het dan niets? Dat zeker niet, het is een uitstekende flipperkast voor de persoon die van een uitdagende flipper houdt. Er zitten leuke schoten in met een popbumper op een verrassende plaats. Naar toys zal je echter tevergeefs zoeken. Ook is de thema-integratie prima verzorgd, mooie animaties, goed geluid en callouts van een van de stem-acteurs. Daar valt allemaal weinig tot niets op aan te merken.

Nieuw is hij niet meer te krijgen en in de exploitatie zul je hem zeer waarschijnlijk ook niet gaan tegenkomen. Maar, kom je hem eens tegen, ga hem dan zeker eens spelen.

Ps. Dank nogmaals aan Pinsider AMSNL voor het mogen spelen van deze bijzondere kast!

Extra knop voor magna save in de rechter outlane

Grote luidspeaker en shaker

DPO 2023: Main Tournament en overige wedstrijden

Op zondagavond 19 november 2023 rond 20.30 uur eindigde de finale van het hoofdtoernooi van het DPO 2023 met een geweldige climax: ‘onze’ John van der Wulp wist met de bonus van zijn laatste bal precies genoeg punten te scoren om Daniele CEL Acciari uit Italië te verslaan en de titel voor zich op te eisen!

Je moet er bij zijn geweest om die adrenalinekick te ervaren. Dit was het sportieve hoogtepunt van het DPO-weekend, maar er was meer te beleven qua wedstrijden. Op deze DPO-pagina’s komen ook aan de orde: het Classics Tournament, het Jeugdtoernooi (door Wilko Wieffering), de Digital Championships (door Guus Arens), het Ladies Tournament en de side games (beiden met input van Rop Oostveen).

Main Tournament

Dit jaar waren er maar liefst 240 inschrijvingen voor het hoofdtoernooi. Dat leverde op zaterdag 20 kwalificatiegroepen van elk 12 spelers op. In elk van die poules speelden alle spelers eenmaal tegen elkaar en was er voor de top 3 een plek beschikbaar voor de finaleronde op zondag.

De kasten waren allemaal ‘wedstrijdklaar’ gemaakt (outlanes open, achterpoten extra hoog etc.). Daarbij had wedstrijdleider Michel Lanters hulp gehad van onder andere Maurice Schouten en Leo Leunis maar dat weerhield diverse deelnemers er niet van om hoge scores neer te zetten tijdens de kwalificatie. Wie die spelers waren? Er waren naast bekende NFV-ers ook diverse topspelers van de partij zoals Daniele Acciari (uit Italië, meervoudig Europees- en Wereldkampioen), Paul Englert (uit Duitsland, topspeler op de wereldranglijst) en Emil Dreiborg (uit Denemarken, winnaar van het vorige DPO). Het speelschema van de kwalificatie liep onder andere door die lange partijen flink uit, maar uiteindelijk was om 23.15 uur bekend wie op zondag terug mocht komen voor de finaleronde. Op zondag was er één ‘lucky loser’: Rob Overdijk had de ‘cut’ op zaterdag net gemist, maar mocht toch meedoen omdat één van de spelers niet kon deelnemen. Hij eindigde uiteindelijk in de top 10, een topprestatie! Ook tijdens de finaleronde werden er veel lange en spannende partijen gespeeld. Dat goede resultaten niet alleen met geluk te reali-

seren zijn blijkt wel uit line up in de finale met eerder genoemde Daniele Acciari en Emil Dreiborg (die DPO 2022 won). Bart Volman moest in de strijd om het brons zijn meerdere erkennen in Emil. Om te illustreren hoe hoog het niveau was: op de Dr Who haalden ze scores van 450 miljoen en ruim 600 miljoen. De finale zelf was een absolute thriller, waarbij John van der Wulp graag zijn tweede plaats van het DPO 2022 wilde verbeteren en dat lukte! Met een minimaal verschil (217 Mio tegenover 218 Mio) wist hij de titel over 2023 voor zich op te eisen door Daniele te verslaan. Een prestatie van formaat!

Uitslag hoofdtoernooi:

1. John van der Wulp

2. Daniele Celestino Acciari

3. Emil Dreiborg

4. Bart Volman

5. Kurt Louwie

6. Barry Hoeben

6. Rob Overdijk

6. Roy Wils

Jim Lindsay en Dina Lindsay van JDL Pinball verzorgden de streaming van het main tournament, zodat men ook via internet van deze spannende wedstrijden kon genieten.

Winnaars Main TournamentJohn (m), Daniele (r) en Emil (l)

Classics Tournament

Dit toernooi is zeker niet alleen populair bij de oudere jongeren. Liefst 160 deelnemers waren er zaterdag present! Uit een line up van twaalf kasten mochten de deelnemers zelf kiezen op welke kasten zij hun 10 kwalificatiepartijen zouden spelen. Enige voorwaarde: niet meer dan twee keer op één kast spelen. Hoe hoger je score, hoe meer punten je kreeg (100 voor de hoogste score, daarna aflopend).

Dankzij goede software verliep het registreren van de scores soepel en konden de spelers via een app gedurende de dag bijhouden of hun prestaties goed genoeg waren voor de top 16 die het tegen elkaar op zou nemen in de kwartfinales. Die finaleronde kon pas beginnen nadat de kwalificaties voor het hoofdtoernooi waren afgerond. Door vertraging bij die wedstrijd duurde het zaterdagavond tot 23.30 uur voor de laatste 16 konden beginnen aan de Classics finals.

Wedstrijdleider Linda Schellen mocht bij haar debuut daardoor pas de computer uitzetten toen de zaterdagnacht al bijna twee uur onderweg was. Kort daarvoor had Daan Rosvelds zijn leeftijdsgenoot Lefman Kan verslagen en het toernooi gewonnen. Beide mannen zijn in deze eeuw geboren!

Uitslag:

1. Daan Rosvelds

2. Lefman Kan

3. Philippe Craul

4. Ivan Geentjens

Ladies toernooi

Uitslag:

1. Petra Uyttenhove

2. Dina Lindsay

3. Helen de Haan-Verbeek

Flip Frenzy

Uitslag:

1. Patrick van Hout

2. Bjorn Brand

3. Christoph Granzow

Second Chance Uitslag:

1. Albert Medaillon

2. Eric Houtteman

3. Willy Sachet

Finalisten Flip Frenzy

Digital Pinball

Flipnic - PlayStation 2 (2003)

Twee varianten van de PlayStation 2

Van alle flipperspellen die tot nu toe in Digital Pinball voorbij zijn gekomen waren er maar twee echt vreemd te noemen.

Sonic Spinball (Spinner 2019-3) en Odama (Spinner 2023-2). Maar over het algemeen proberen flippergames op de computer het traditionele flipperspel zo goed mogelijk na te bootsen. Best saai eigenlijk, want in een digitale flippersimulatie zou alles moeten kunnen wat in het echt niet kan. Flipnic maakt hier optimaal gebruik van.

Flipnic is in 2003 uitgekomen voor Sony’s Playstation 2, ook wel PS2 in de volksmond. Dit was een enorm populaire gameconsole, op de markt gezet in 2000, die direct de concurrentie aanging met SEGA’s Dreamcast. Later kwamen daar Nintendo’s GameCube en Microsofts Xbox ook nog bij. De GameCube was goedkoper, de Xbox had betere hardware, maar dat was niet genoeg om de PS2 van zijn troon te stoten. Sony had alles onder controle. Grootse titels zoals Grand Theft Auto en Metal Gear Solid werden exclusief voor de PS2 uitgebracht, en de PS2 had inmiddels een aardige fanbase met dito gamecatalogus. Zelfs na de release van de Playstation 3 bleef de PS2 onverminderd populair. Pas in 2013 zette Sony de productie van de PS2 stop. Dat maakt de PS2 een van de langst geproduceerde gameconsoles aller tijden. Vanzelfsprekend zijn er ook pinballgames uitgebracht voor de PS2. In deze editie van Digital Pinball bekijken we gelijk een van de bijzonderste flipperspellen ooit.

Voor- en achterzijde van de spelverpakking

Flipnic

Dan zit je met je marketingteam samen om de titel van je nieuwste flippergame te verzinnen. Die titel moet natuurlijk wel hip zijn, want dit spel gaat ieders verwachtingen ruimschoots te boven. Dit is een flipperspel, maar wel een flipperspel dat niemand ooit eerder gezien heeft. Zwaartekracht speelt geen rol, de speelvelden leven, de bal wordt zelfs bejegend door buitenaardse wezens die met hun ufo’s het leven van de speler zuur proberen te maken. De subtitel hebben we, want dit is ultimate pinball. Maar dan? De speelvelden zitten technisch vernuftig in elkaar. Er is een multiball met zoveel ballen, je wordt er gewoon panisch van. Het spel geeft de speler het gevoel dat de bal alle kanten op kan, het is net alsof je je kleedje overal neer kunt leggen en aan je lunch kunt beginnen. Wacht eens… Flipnic! Hoe je het ook wendt of keert, bij een bijzonder spel hoort een bijzondere naam.

Flipperwerelden

Wat maakt dit spel zo bijzonder?

De hele opzet is bijzonder. Zwaartekracht is in sommige delen van het spel niet aanwezig, de bal kan net zo hard omhoog als omlaag rollen. Speelvelden zijn niet begrensd door een rechthoek, en als zodanig zijn er

ook geen flipperkasten. Het zijn meer flipperwerelden. Flipnic heeft vier flipperwerelden, bestaande uit losse speelvelden die vaak met elkaar zijn verbonden via wireforms, lichttunnels, watervallen, luchtbruggen. Gekkigheid. De eerste flipperwereld heet Biology. Je speelt de bal rond in

Eén van de speelvelden van Biology

Speelvelden van Biology

een natuurlijke, bijna subtropische omgeving vol met watervallen en plantjes en diertjes. De tweede wereld is Metallurgy, waar de natuur wordt ingewisseld voor kil metaal. In de Optics-wereld zijn alle flipperelementen gemaakt van licht. En als laatste is er Geometry, waar het flipperen meer weg heeft van een spelletje Breakout, je weet wel, de Pong-kloon waarbij je allerhande blokjes weg moet spelen met je bal. Daar kom je niet zomaar, je moet daarvoor de eerste drie werelden twee keer uitspelen: de A- en de B-variant waarbij de speelvelden gespiegeld zijn. In elke wereld is het de bedoeling dat je de rode missies uitspeelt. Wat je precies moet doen, kun je lezen in het spelmenu.

Wireform tussen flippervelden en Boss battle (Evolution)

Uitspelen van de rode missies is de enige manier om verder te komen in het spel. Er zijn ook side-missies, dit zijn de gele missies. Die doe je gewoon voor de lol. Of om het hele spel gespeeld te hebben. Gele missies hebben weinig met flipperen te maken. In Hungry Monkey moet je met een aap bananen opvangen die over het speelveld naar beneden vallen. In UFO Quiz Show moet je ufo’s tellen. Superinspirerend! Laat die gele missies dus maar even zitten. Als je dan eindelijk de rode missies van een flipperwereld hebt uitgespeeld, sta je oog in oog met een of ander monstrueus schepsel dat je moet zien te verslaan met je flippers en je bal. Vreemd.

De handleiding

Wat ook een geweldig onderdeel is, is de videohandleiding. Daar hebben ze een aantal video’s voor gemaakt die in totaal 25 minuten duren. Vijf-en-twintig minuten om een flipperspelletje uit te leggen. Is Flipnic dan zoveel meer dan alleen maar een flipperspelletje? Nou ja, misschien wel, maar de video’s duren ook gewoon heel erg lang. De voice-over bij de video’s neemt alle tijd. Ze hebben er ook een soort lounge-deuntje naast gezet, zodat je helemaal in de relaxstemming komt. Geweldig. De eerste video doet er drie minuten over om uit te leggen hoe je het spel speelt. De PS2-controller heeft tien knoppen en twee joysticks en in de video komt uitgebreid aan de orde dat je het spel met

twee knoppen kunt spelen. Met mijn Commodore 64-achtergrond vind ik twee knoppen al veel, maar voor een PS2-game is dit heel overzichtelijk. Fijn dus dat er ook een video is die ons leert hoe we vervolgens met die twee knoppen moeten omgaan. Daar hebben wij als flipperaars namelijk maar weinig mee van doen, met twee knoppen. Alle gekheid op een stokje, als je de tijd neemt om de video’s te bekijken (overslaan of versneld afspelen is onmogelijk), kom je ook best wat bruikbare tips tegen om bijvoorbeeld de bal onder controle te krijgen.

“De laatste flipperwereld, Geometry, is zo uitgekleed dat het bijna niet leuk meer is”

Het spel

Hoewel de werelden echt heel groot lijken, is het gevoel van ruimte vooral te danken aan de verbindingen tussen de verschillende flippervelden binnen een wereld. Die velden zijn over het algemeen heel overzichtelijk en soms zelfs wat aan de kleine kant. Meestal gaat het erom dat je de bal op de juiste ramp schiet, om zo bij het volgende flipperveld uit te komen. Er

zijn her en der ook muntjes aanwezig op het speelveld en op de wireforms. Die kun je oppikken voor punten en een extra bal. Natuurlijk heeft dit spel ook multiball. Minimaal zes moet je er in het spel zien te houden. Het gaat er dan met name om dat je jackpots scoort. Toch heb ik tijdens het spelen nooit het gevoel gehad dat het bij dit spel om de punten draait. Ik heb meer moeite gestoken in het uitspelen van de missies, om verder in het spel te komen. De vaart raakt soms wel een beetje uit het spel als je binnen een flipperwereld een nieuwe modus of multiball start. Dat gaat namelijk altijd gepaard met een schermvullende animatie die wel een aantal seconden duurt. En er is geen manier om de animatie over te slaan. Wat wel geinig is, is dat je sommige popbumpers of barrières kan activeren en deactiveren door

beide flipperknoppen in te drukken. Als ze gedeactiveerd zijn, zijn ze in de grond verzonken. Zijn ze actief, dan hebben ze interactie met de bal. Heel handig zijn bijvoorbeeld de barrières in de outlanes. Al met al staat Flipnic garant voor een leuk spelletje flipperen. Er is genoeg aandacht besteed aan het balgedrag dat ondanks de vreemde speelvelden heel realistisch aanvoelt.

Gaan we die weer spelen?

De eerste speelwereld, Biology, is veruit het gaafst om te spelen. De interactie met de natuur en de beesten, het speelveldontwerp, het ziet er allemaal tiptop uit. Daarna is het meer van hetzelfde, maar in een ander jasje en minder uitgebreid uitgewerkt. Het is zeker een verfrissend flipperspel, omdat het zo anders is dan anders. Maar er had

meer in kunnen zitten, zeker in de uitwerking van de flipperwerelden na Biology. De laatste flipperwereld, Geometry, is zelfs zo uitgekleed dat het bijna niet leuk meer is. De retrovibe van het Breakout-spel en de 8-bit muziek zijn wel aardig, maar eigenlijk totaal niet passend bij de rest. Dus, spelen of niet? Ik zou zeggen, bekijk een YouTube-video als je een leuke indruk wilt krijgen van dit bijzondere flipperspel, maar steek er niet teveel tijd in om het ook daadwerkelijk speelbaar te krijgen als je geen PS2 op zolder hebt en met een emulator aan de slag moet. Wil je een emulator uitproberen, dan kom je uit bij PCSX2. Fijn als je daar een (namaak) PS2-controller bij hebt, want van het simuleren van de knoppen en joysticks van de PS2-controller op je PC-keyboard, daar word je niet heel vrolijk van.

Speelvelden van Metallurgy

Optics (l) en Geometry (r)

Pinball on location

Prater, Wenen, Oostenrijk

Een pretpark midden in de stad. Met maar liefst drie arcades. Het is goed toeven in Wenen.

Twee keer eerder was ik in Wenen geweest. De eerste keer was tijdens een van mijn Interrail-vakanties begin jaren negentig, en per toeval zagen we toen The Rolling Stones, die in het nabijgelegen Prater-voetbalstadion speelden. Daarna was ik er twintig jaar later opnieuw, en daar in de Oostenrijkse hoofdstad speelde ik voor het eerst Lord of the Rings.

In de herfstvakantie waren we er terug, nu met vrouw en zoon, beiden ook fanatieke flipperaars. Op het Instagram-account van The Vienna Pinball Crew had ik al meegekregen dat het flipperen behoorlijk leeft in Oostenrijk. Her en der door de stad heen staan meer dan twintig machines opgesteld, maar voor het echte werk moet je toch in dit pretpark zijn.

Ik vind het sowieso iets bijzonders hebben, een enorm attractiepark, inclusief reuzenrad en talloze attracties waaraan ik niet moet denken om in te gaan, midden in een wereldstad. De geluiden, lichtjes en vrolijke

mensen brengen mij in een goed humeur, helemaal omdat ik weet dat ik er goed kan flipperen.

“Wat

opvalt bij alle drie de hallen is dat de kasten heel veel bezet

zijn...”

In het park zijn drie hallen en Jolly Joker is de eerste die we bezoeken. Naast flipperkasten heb je verschillende racemachines, een Crossy Road-automaat en diverse grijpkraantjes. In deze hal werken de machines niet op geld, alleen op tokens, hetgeen neerkomt op ongeveer een euro per spel. Daar krijg je drie ballen voor waarbij de instellingen sympathiek staan afgesteld, zowel voor de extra bal als een credit. In deze hal staan vooral

Jim Jansen

Het reuzenrad van Prater

de nieuwe Sternkasten en het eerste uur speel ik met Miquel op Foo Fighters. Het apparaat is er een paar weken eerder neergezet en speelt heerlijk. Naarmate het potje langer duurt worden we door steeds meer plaatselijke pinballers aangestaard en vijfentwintig minuten later vul ik highscore-1 in. Daarna nog even op Dr No, Stranger Things en Aerosmith gespeeld om vervolgens de rest van het park te verkennen.

In de twee andere hallen, die op loopafstand van Jolly Joker liggen (Daytona Beach en Top Ten), zijn de machines gelijkmatig verdeeld tussen oud en nieuw. Een Addams Family en Medieval Madness staan gebroederlijk naast Mandalorian en opnieuw een Dr No.

In de laatste hal waar we komen, de Top Ten, hangt aan de muur het straatnaambordje Flipperstrasse en daar staan maar liefst tien kasten opgesteld. Hier kan je gewoon met euro’s betalen en naast Monster Bash en Medieval Madness speel ik ook op kasten die je doorgaans niet heel veel ziet: Elvis en Grand Prix. In tegenstelling tot de machines in Daytona Beach voel je dat hier oneindig veel op de flippers gespeeld is.

Wat opvalt bij alle drie de hallen is dat de kasten heel veel bezet zijn en het flipperen ook echt leeft. Een overzicht van alle machines tref je hier https://flipperliste.at/ en op de eerdergenoemde Instagrampagina worden nieuwe events en toernooien aangekondigd.

Jim zet een highscore op de FF

in Jolly Joker

De kasten in arcadehal Top Ten

Miquel naast een klassieker

Meer kasten in arcadehal Top Ten

Flipper vooroordelen

Dit is deel 2 van mijn vooroordelen over jullie. Of die vooroordelen kloppen? Ik weet het niet, denk het niet hoor. Zegt een vooroordeel iets over jezelf? Ik hoop het niet als ik mijn eigen artikel zo lees. Maar ik vrees van wel. Ik moet dus zeker mijn vooroordelen wat gaan temperen. Maar ja, een milde column is gewoon minder leuk om te schrijven en te lezen. Belgen zijn niet allemaal dom. Sommige Duitsers hebben wél humor. Hoe kijken buitenlanders en wijzelf tegen ons aan? De Nederlanders? Ik ga ook nog even kort over de grens, naar onze Zuiderburen.

Vorige keer hadden we het over hoe buitenlanders ons zien, de Nederlanders. Klompen, molens en drugs. En inmiddels na de verkiezingen van november 2023 zijn we ook ultrarechts en racistisch. Grappig hè. Hoe wij over anderen denken. Dat klopt natuurlijk. Maar als die anderen zo over ons denken, dan klopt er geen bal van. In deze Spinner mijn tweede blikje vooroordelen. Wat de vorige keer (nog) niet aan bod kwam, komt nu wel aan bod. En gelukkig is het in twee delen opgesplitst. Want toen ik dit artikel schreef, was mijn flippersituatie anders. Daarom beschuldigde ik Limburg van luiheid, traagheid omdat ik de bestelde The Big Lebowski nog steeds niet binnen had. Die staat inmiddels te shinen in ons huis. Iets milder over de Limburgers dus.

Het feit dat dit stukje in twee delen moest, gaf me wel een vooroordeel over de mensen van de Spinner. Wat een zeurpieten zijn dat zeg.

Dat ze niet gewoon een artikel in één Spinner kunnen plaatsen. Zeur dan niet iedere keer om stukjes! Waar komen die mensen vandaan zeg! Ik heb daar wel een mening over. (Red. Hou die maar voor jezelf, Mischa) Goed, we gaan verder met mijn vooroordelen over Nederland en haar inwoners. Waar wonen nu al die Nederlandse Flipperfanaten? En wat heeft de regio voor invloed op hun flippergedrag?

Limburg

Als je het over uitzonderingen hebt… Limburg lijkt in niets op Nederland. Qua eten zijn ze veel beter. Hier eet je standaard buiten de deur en altijd op een hoog niveau. Als je hier een potje gaat flipperen dan start je pas na een uitgebreid diner, meestal met asperges. Hou er dan ook rekening mee dat het een lange dag wordt als je hier een flippertoernooi speelt. Speel je met meer mensen? Dan heb je tussendoor dus de tijd om een stuk (geen stukje) vlaai te eten. Tekst:

Deel 2

En er zijn vergelijkingen met Italië. Niet alleen in vorm van de pizza en de vlaai, maar ook in de mate van corruptie. Dat is dus ook nog een ding waar je op moet letten als je in Limburg flippert. De jury is altijd te beïnvloeden. Dat is ook de reden waarom er van de Godfather hier een aparte editie circuleert: De Gott-

paps. Maar Limburg is ook de plaats waar echte Nederlandse flipperkasten worden gemaakt, in Herkenbosch bij Dutch Pinball. Althans, zo wordt gezegd. Want na je bestelling is geduld een schone zaak… Het duurde dus best lang voordat ik mijn bestelde flipperkast thuis kon uitpakken...

Een andere favoriete kast in Limburg is Indiana Jones (spreek dat maar eens uit met een Limburgs accent). En dat komt natuurlijk door nostalgie. Het beste thema voor een flipperkast is nostalgie, dat weten we allemaal. Dus een thema met mijnbouw, dat vreten ze als vlaai hier in Limburg.

De Achterhoek

Op je klompen bier zuipen in een bierkeet. Dat is natuurlijk de perfecte plaats voor een flipperkast. Maar wel graag eentje waar bij voorkeur het Beer Seal rubber bij de lockbar nog goed afsluit. Dit is de plaats waar je af en toe nog wel eens een oude flipperkast vindt in een verlaten boerenschuur.

Dit is ook de regio waar er veel Nederlandstalige muziek over de flipperkast is gemaakt. Iedereen kent de pinball klassiekers van Jovink en de Voederbietels “Luie Flipper” en die van Normaal zoals “Mamma waar is mien pin” en “Oerend hard”

“Langzaam spelen dat deeien zie nooit Dat vonden zie toch maar tied verknooid Bertus op zien Bally En Tinus op de Zaccaria!”

Den Haag

Den Haag, waar zand en veen elkaar ontmoeten. Als je op het Veen woont, dan kom je uit ’s Gravenhage en heb je het goed. Woon je op het zand, dan ben je een Hagenees en kom je uit een volksbuurt.

Dat zie je ook terug in het flipperkasten-bezit. De snobs op het veen hebben grote kasten van huizen. Pronken met hun bezit en hun flipperkasten zijn in uitmuntende staat en meestal zo goed als een onbespeelde collectors edition.

Doe je schoenen maar uit als je überhaupt binnen mag komen van de butler.

Bij de volkse Hagenees ben je altijd welkom om een potje te fippèrûh. Dat zal niet de meest luxe kast zijn, meestal dus de Pro edition. In de zomer leven de Hagenezen buiten in hun volksbuurt. De kasten staan dan ook “gezellag bùitûh gebrùik”.

Tijdens een spelletje flipper buiten kan je zomaar een bekende Hagenees tegenkomen. Zoals Haagse Harry of Barbie.

Er is natuurlijk ook nog een hele andere wereld in Den Haag. Dat is de politieke werkelijkheid (of onwerkelijkheid, zo u wilt). De meeste

“Bij de volkse Hagenees ben je altijd welkom om een potje te fippèrûh”

bekende politieke flipperaar is natuurlijk Gerrit Zalm. Je denkt dat hij aardig kan flipperen, maar in de praktijk zijn die beloftes niets waard. En dat noemen we dan ook de politieke realiteit. Mark Rutte vindt flipperen overigens Supergaaf. Maar ja, dat vindt hij van alles… Toch zou je kunnen zeggen dat, als er één deel van Nederland is dat het meeste lijkt op een flipperkast, het wel het politieke Den Haag is. Ik hoor vaak dat het de ‘Haagse Kaasstolp’ wordt genoemd. Maar wij weten beter. Onder een glazen kaasstolp

gebeurt niets, behalve stinken. Maar een flipperkast, dat is een aparte wereld onder een (vergroot)glas. Een linkerkant, rechterkant. En de bal gaat vaak heen en weer tussen de kanten, popbumpers en flippers. En vooraf denk je dat het goed gaat komen, maar al snel verlies je de bal. Import van buitenlandse flipperkasten? Daar moet een quotum voor komen. Game over…. Nieuwe verkiezingen.

Het groene hart

Dit is die regio waar je bij voorkeur zo hard mogelijk doorheen rijdt als je van de ene grote stad naar een andere grote stad moet. Maar ook de plek waar je niet hard mag of er files staan. Eigenlijk de regio waarover

hebben ze dus geen flipperkast. Maar waarschijnlijk zeggen ze van wel. Geloof ze niet!

Utrecht

De stad en de provincie. In deze provincie bevindt zich het clubhuis. Maar wel zo op de grens met Gelderland, dat je jezelf af kan vragen of die kasten niet liever weggaan. Utrecht is een echte studentenstad. Dat merk je als je al die fietsen ziet in Utrecht-stad. En je weet studenten, die zuipen wel veel, maar hebben geen cent om aan hun kont te krabben. Als er al zo’n flipperkast in een studentenhuis staat, dan staat waarschijnlijk de vuile afwas er op. De rubbers zijn versleten en de ballen zijn gejat.

iedereen van mening is dat het beter helemaal geasfalteerd kan worden. Dat scheelt een berg reistijd. Het is ook de regio waar de welvarende mensen naartoe trekken als ze stad beu zijn of kinderen krijgen. Dit is dan ook een regio waar weinig flipperkasten te vinden zijn. Simpelweg omdat dit echt de meest saaie mensen zijn. Saaie mensen die wel in de randstad willen wonen, maar ook weer niet. Een beetje van ik wil wel een flipperkast, maar toch ook weer niet. Als er mensen zijn die lid zijn van de Flippervereniging, dan

Buiten de stad zijn de vinex-wijken zoals de Leidsche Rijn. Als je goed kijkt in deze wijken zie je nog wel een eens een bakfiets waarmee een flipperkast vervoerd wordt. Dat heeft een reden. Het schijnt namelijk dat in de Vinexwijken mensen sneller uit elkaar gaan. Daarom wordt er geadviseerd om flipperkasten in tweetallen aan te schaffen. Dat is een stuk makkelijker bij de boedelscheiding en met de bakfiets kan er dan goed vervoerd worden.

Friesland

Een eigen (officiële) taal, dus Friesland Boppe mag niet ontbreken in dit overzicht. Maar ze lopen gewoon 25 jaar achter.

Want iedereen kent de Elfstedentocht… Nou ja, iedereen. Mensen geboren na de laatste Elfstedentocht zijn inmiddels afgestudeerd, hebben hun eerste baby gekregen en hebben nog nooit iemand zien klunen bij Bartlehiem.

Echte goede flipperspelers komen niet meer uit Friesland. Dat heeft te maken met het leren flipperen, dat doen ze net als leren schaatsen. En daar heb je nu eenmaal ijs voor nodig.

Dat zie je terug aan de flipperkasten in Friesland. Hier is een recente kast geen Godzilla of Foo Fighters maar een Pinball 2000. Weet je trouwens dat de Friese vertaling van flipperkast “pinball masine” is? Welke pinball masine ze graag willen hebben hier? De rayonhoofden komen jaarlijks samen en stemmen iedere keer voor Disney’s Frozen.

België

We moeten onze Belgische buren natuurlijk niet vergeten. Zelf ben ik voor 1/4 Belg dus ze gaan me aan het hart. Daar zijn ze overigens altijd druk bezig met hun flipperkasten, direct na binnenkomst. Want na het vervoer over de historisch slechte wegen is er nogal wat losgetrild in de kast.

Maar verder zijn ze lief hoor, onze zuiderburen. Je krijgt er geen ruzie mee. Waar een directe Ollander nogal eens met de kast schudt, schreeuwt dat het niet zijn (of haar) schuld is, legt de Belg het verlies naast zich neer. Maar vergis je niet, Belgen zijn net olifanten, ze onthouden alles.

In Nederland gaat het vaak over de domheid van de Belg. De Belg heeft het dan over de zuinigheid van de Nederlander. Beide vooroordelen kloppen voor geen meter. Want zowel de Nederlanders als de Belgen weten dat de Fransen echt dom zijn. En de Belgen grotere vrekken zijn dan Nederlanders. Want zeg nu

eerlijk, heb je wel eens een flipperkast van een Belg gekregen? Nou dan!

De andere regio’s Wat moet je zeggen over andere delen van het land? Ik kan in ieder geval niets verzinnen. Dan woon je toch in een regio waar niet zoveel over te vertellen is. Vergelijk het dan maar met een staat zoals Arkansas of West Virginia of Wisconsin. Van die Amerikaanse staten waar ik ook echt niets over weet. Geen goede dingen, maar geen slechte ook. Dat is toch fijn? Niet echt een negatief vooroordeel, behalve dan dat het saai is. Niet zo saai als in het groene hart. En ook niet zo nietszeggend als Flevoland, dat dan weer niet.

Vooroordelen, iedereen heeft ze! Je hebt het vast wel eens gehoord in je omgeving. Flipperkasten? Maken ze die nog? En als ze dan horen dat er ook een flippervereniging is, dan zie je die radertjes draaien. Meestal is er toch een kleine jaloezie. En terecht, want wij, flipperaars, zijn toch wel de crème de la crème. Laat die anderen maar tobben, ze komen vanzelf op het rechte pad. Dat bewijst de groei van het aantal leden van onze vereniging wel.

Tja, vooroordelen… Als ik mijn stuk zo eens teruglees, heb ik er best wel wat. Ik mag wel oppassen dat ik niet gecanceld wordt, of nog erger geroyeerd. En toch denk ik dat ik best een leuke vent ben. In ieder geval, mag je altijd eens aanbellen als je in Zeeland in de buurt bent. Naast de supermarkt in Kortgene. Bel maar aan en als je nog weet wat de hoofdstad is van de Staat New York, dan kom je lekker flipperen. En weet je wat, zet ik de kasten gewoon op freeplay. En die flipperkast uit Limburg? Welke dat is?

Obviously you’re not a golfer.

Bronvermeldingen:

Naast de tekst van Mischa en het Photoshopwerk van Rik zijn de gebruikte beelden kosteloos ter beschikking gesteld via Pixabay, door:

De Achterhoek / AC/DCMystraysoul

Limburg / The GodfatherRoosverhooren

Utrecht / The Big LebowskiJannGW

Friesland / Revenge From Marskhfalk

Merkwaardige

musea Deel 4 (slot)

In de media

PANORAMA NR32 2023

Schieten op Hitler

“

Dutch Pinball Museum

In het Dutch Pinball Museum in Rotterdam leren bezoekers meer over de geschiedenis van ﬂipperkasten, hoe ze werken én, belangrijk, er kan ook geﬂipperd worden. Dat laatste zorgt voor veel onderhoud, zegt museumdirecteur Gerard van de Sanden. “Alles wat kapot kan gaan, gaat kapot.”

TEKST

RENS NIJHOLT, FOTO’S MICHEL DE MUYNCK/HEEL HOLLAND FOTOGRAFEERT

Dit is een spel waarin je Adolf Hitler moet vergiftigen,” zegt directeur Gerard zonder met zijn ogen te knipperen. Het is de pennymachine ‘Poison the Rat’. Bouwjaar: 1942. Op de kast is een stikkende Hitler afgebeeld. Boven zijn hoofd moet de speler een pil (pinball) door een gat gooien. Met een draaiknop is zijn hoofd te verstellen. “Je gooit er een muntje in – een penny – en het balletje rolt het spel in. Het is de bedoeling om de bal in zijn

mond te laten verdwijnen.” In dezelfde ruimte staat een machine waarin je Hitlers tanden uit zijn mond moet schieten en een automaat waarmee je Japanners kan bombarderen. “Dit zijn zeldzame exemplaren. Ze kosten zo’n 15.000 tot 20.000 euro.”

Naast deze ongewone spelmachines beschikt het museum over nog zo’n 120 bijzondere ﬂipperkasten. Oudere, zoals de eerste ﬂipperkast uit 1947, de Humpty Dumpty, en nieuwere exemplaren vanaf de jaren 60 tot heden. Kasten met thema’s als Lord of the Rings, The Matrix, South Park, The Flintstones en Rocky. Gerard snorde ze in twintig jaar tijd koortsachtig met zijn bestelbus overal vandaan – op beurzen, in het buitenland en bij verzamelaars. “Op het overgrote deel kun je spelen. We zijn dus eigenlijk een useum,” zegt Gerard met aanstekelijk enthousiasme.

Distilleerderij

De voorgevel van pakhuis de Dubbele Palmboom uit 1825 is precies wat je van een pakhuis verwacht. Het is verrezen uit rode bakstenen, hijsdeuren en een hijsbalk. Ooit

Uit de Panorama, nummer 32, 2023

PANORAMA NR32 2023

werd het gebouwd voor de opslag van graan. Later huisden er een distilleerderij en een kistenfabriek. Sinds 2020 zetelt het Dutch Pinball Museum er. Waar zeelieden de kade vroeger gebruikten om goederen te lossen, wapperen er nu twee witte vlaggen van het museum. Voor het pand, op de stoep, staat de bestelbus van Gerard geparkeerd. “Er ligt nog een action ﬁgure in die ik er met vier man niet uit krijg,” pocht hij in het museumcafé. Achter hem staat een levensgrote Hulk in karakteristieke brulhouding.

Naast ﬂipperkasten blijkt Gerard ook action heroes te verzamelen.

Het pand staat er vol mee. “Een andere afwijking van mij.”

Gerard (47) – gemillimeterde baard, Pacman-kostuum, kwiek –raakte al op jonge leeftijd bezeten van het ﬂipperen. Als 6-jarige scharrelde hij ondeugend rond in een Dordtse speelhal, op zoek naar munten. “Er viel weleens een gulden achter een gokkast. Die viste ik met mijn kleine vingers op, zodat ik kon spelen.”

Met een waslijst aan bijbaantjes kocht hij op 14-jarige leeftijd zijn eerste ﬂipperkast. Het begin van een verzameling. “Dit hier,” hij kijkt in het rond, “is een uit de hand gelopen hobby. Op een gegeven moment had ik tientallen kas-

Een geliefd mikpunt op speelautomaten uit de oorlog.

Van pinballtot flipperkasten.

ten in opslag. Ik dacht: wat moet ik ermee? Toen kwam ik op het idee om het verhaal over ﬂipperkasten te vertellen.”

Pinheads

Dat verhaal begint in 1777 in Frankrijk. Daar, in een chateau in Parijs, dreunde een Fransman een handvol spijkers in een kapot biljart, met het idee om de ballen langs de spijkers in de gaten te mikken. “Van deze spijkers, pins, is de naam pinball afgeleid. Rondom 1900 bemoeiden de Amerika-

nen zich ermee. Zij voegden de flippers toe en maakten het groot. Dit is dus echt een pinballmuseum, geen flipperkastmuseum. Anders zou ik alle kasten van voor 1947 weg moeten doen.” Gerard wijst naar de Humpty Dumpty-machine, een kleurrijke kast met drie flippers aan beide zijden. Een icoon voor pinheads, geuzennaam voor pinballliefhebbers. “Hier laten we geen mensen op spelen. Dit soort oude kasten is nog kwetsbaarder dan de rest.” Flipperkasten zijn namelijk zo fragiel als een zeepbel, ze moeten doorlopend onderhouden worden. Gerard heeft er zijn handen vol aan. “Elk weekend vallen er minimaal vijf uit. Soms wel tien. Alles wat kapot kan gaan, gaat kapot. Mechanica, elektra, displays; alles. Er hoeft maar één onderdeel kapot te zijn en de hele flipperkast doet het niet meer. Onderdelen, zoals een flipper, kunnen gaan haperen. Die vervangen we preventief.”

Mede daarom is het museum drie dagen open. Toch levert dat genoeg bezoekers op. Zelfs zoveel dat Gerard zijn baan als schilder opzegde. “Misschien wel omdat dit museum een van de weinige plekken is waar je nog kan ﬂipperen,” zegt Gerard weemoedig.

Gokkasten

De kans dat je nu ergens tegen een ﬂipperkast aanloopt is ongeveer net zo groot als het zien van een meteorenregen. De reden? Lang vielen ﬂipperkasten onder de gokkastenwetgeving, vertelt Gerard.

“In Rotterdam mocht je bijvoorbeeld twee spelmachines neerzetten. Veel horeca koos toen voor een gokkast, want dat trekt meer mensen, die bovendien blijven hangen. Van die opbrengsten betaalde men de huur. Vanaf 2010 is die wetgeving verdwenen. Nu mag de horeca ze weer onbeperkt neerzetten. Alleen ja, ﬂipperkasten zijn een beetje uit het straatbeeld verdwenen. Het is verplaatst naar de thuismarkt.”

Vrijwilliger Bart (18) – lang haar, baggy kleding, type gamer – is zo iemand die twee kasten thuis heeft staan. Hij sloft door het pakhuis met een schroevendraaier.

“Kom, we gaan boven een kast repareren.”

Bart zag Gerard eens rondlopen met zijn hond in de buurt. Ze raakten in gesprek. Gerard kon wel wat hulp gebruiken. Bart woont om de hoek, zat in een tussenjaar en dacht: waarom niet?

“Toen ben ik verslingerd geraakt.” Een van zijn kasten heeft als thema Johnny Mnemonic, een geﬂopte ﬁlm met acteur Keanu Reeves.

“In de jaren 90 was het bijna een traditie dat als een kast goed was, de ﬁlm vaak heel slecht bleek, op een paar uitzonderingen na, zoals Indiana Jones en Terminator. Ik heb het gecheckt; Johnny Mnemonic was ontzettend slecht.”

Gebroken glas

Bart sleutelt een paar dagen in de week aan kapotte kasten. Boven, in de nok van het pand in het magazijn, waar meer tools te vinden zijn dan in een bouwmarkt, grabbelt hij in een bakje. “Dit buisje moet ik hebben.” Beneden bij de kapotte kast – thema Congo, een andere geﬂopte ﬁlm uit de jaren 90 – haalt hij de glazen plaat uit de kast met de voorzichtigheid van een medewerker bij de explo-

Flipperkasten zijn zo fragiel als een zeepbel, ze moeten doorlopend onderhouden worden

sievenopruimingsdienst. “Vorige week knalde zo’n glasplaat stuk. Het is een beveiligd glas, dus er staat spanning op. De vloer lag bezaaid met glas.”

Vervolgens frunnikt Bart de ballen uit de kast. Aan de onderkant van de spelmachine, waar zich een wirwar van kabels en onbegrijpelijke chips bevindt, vervangt hij gelouterd een onderdeel. “Hij is nog niet helemaal op, maar ik ga hem voor de zekerheid toch vervangen.”

Inmiddels heeft de tiener zoveel kennis opgebouwd dat hij de meeste reparaties kan uitvoeren, ook in zijn eigen kasten. Voor ingewikkelde technische reparaties worden in het museum mensen ingehuurd, vertelt Bart. “Er zijn drie verschillende generaties ﬂipperkasten. De elektromechanische zijn gebouwd tot 1977. Daar zitten koperen spoelen in, een heel andere techniek dan de kasten die zijn gemaakt vanaf de jaren 90. Voor de hedendaagse kasten moet je IT’er zijn. Monteurs repareren deze kasten met hun laptops.”

Even later staat Gerard op zo’n hagelnieuwe Foo Fighters-kast te spelen. Zijn doel is om elke ﬂipperkast uit te spelen. “Deze machine is vorige week binnenge-

Een Bally Hoo uit de jaren 30.

PANORAMA NR32 2023

komen,” zegt hij leunend op de kast, beide wijsvingers op de knoppen. “Ik weet er nog helemaal niks van, maar ik kan hem lezen. De lampjes, de geluiden en het scherm geven aan wat er moet gebeuren. Ik ben nog oldskool. Bart is newschool. Hij heeft al youtube-tutorials gekeken.”

Na een paar minuten spelen rollen er ineens vier ballen in het speelveld. Als een soort jongleur weet hij de ballen een voor een weg te ﬂipperen. Opeens slaat Gerard op de linkerknop. “Dat heeft niet met kracht te maken, maar met timing. Ik wil op dat moment de bal kwijt en kan beter timen als ik sla.”

Als speler voer je opdrachten uit op een ﬂipperkast. Wanneer je alle opdrachten hebt uitgevoerd, speel je de grande ﬁnale, legt Gerard uit.

“Dan krijg je een soort vuurwerkshow in een flipperkast. Lampjes die flikkeren, animaties op het scherm en allerlei geluiden. Een finale is de ultieme beloning.”

Gerard doet voor hoe hij in zo’n situatie reageert: hij staat te juichen met gebalde vuist. Sommige kasten speelt de directeur binnen een uur uit. Anderen nooit. “Die zijn te diep. Maar je kan het wel proberen. Bijna alle ﬂipperkasten die ik gehad heb, heb ik uitgespeeld.”

Robin van Persie

Op een van de muren hangen polaroidfoto’s van bekende Nederlandse bezoekers. Mark Rutte, Richard Krajicek, Wilfred Genee, dj Hardwell; zo’n beetje half bekend Nederland heeft een potje geﬂipperd met Gerard. “Robin van Persie liep een keer langs met zijn zoontje op een donderdag, de dag dat wij gesloten zijn. Hij vroeg of hij naar binnen mocht met zijn kinderen. Toen heb ik een oogje dichtgeknepen. Ik heb ze uitgelegd hoe je een ﬂipperkast aanzet. Hij is een paar uur met zijn kinderen binnen geweest. Bijna iedereen vindt pinball leuk. Als je het niet leuk vindt, tsja, dan is er echt iets mis met je.” 

Nieuws uit de flipperwereld

In deze rubriek willen we in het kort aanstippen wat er speelt in de flipperwereld. Nieuws vanuit de fabrikanten, geruchten vanuit fora, et cetera. Omdat deze rubriek slechts eenmaal per kwartaal uitkomt, kan dit nieuws wellicht al achterhaald zijn of geruchten zelfs weerlegd.

Deze rubriek is niet bedoeld voor de mensen die dagelijks Facebook en Pinside afstruinen naar het laatste nieuws, maar meer voor de lezer die dit allemaal niet volgt en in een paar pagina’s wil worden bijgepraat.

Wat speelt er allemaal in de flipperwereld in de maanden september, oktober en november 2023? Laten we de diverse fabrikanten eens langsgaan en kijken wat er daar aan nieuws te vertellen is.

Als bron worden onder andere Facebook, Pinside, diverse podcasts (denk aan Kaneda, Pinball Magazine & Pinball News), de nieuwsbrief van Pinball Magazine, thisweekinpinball.com, en knappsarcade.org gebruikt. Er zitten ook geruchten bij, dus niet alles is een vaststaand feit!

In oktober werd de Pinexpo gehouden en dit is typisch een beurs waar veel nieuws wordt getoond. Was dat dit jaar ook weer zo? Uw reporter vloog hiervoor speciaal naar Chicago om daar verslag van te doen!.

Hij ging echter niet alleen, een paar goede vrienden gingen mee en zo werd het een echte road-trip.

Uw reporter heeft overigens een dubbelfunctie, naast een ‘normale’ dagbaan doet hij ook de technische en sales support voor Dutch Pinball (DP). De Amerikaanse distribiteur van DP, Cointaker, had een stand op de beurs en daar gingen uw reporter en DP-eigenaar Barry Driessen helpen.

Stern Pinball

Stern maakte in juli voor het laatst een nieuwe flipperkast bekend: Venom. Zou er zo kort hierop weer nieuws

Cointaker stand op Pinexpo

Van links naar rechts: Karel, Peter, Barry, Winfred, Rens

zijn? Halverwege augustus werd een speciale uitvoering van de Jurassic Park getoond, een zogenaamde 30th Anniversary Edition, gelimiteerd tot 500 stuks.

Er werd dus eigenlijk niks meer verwacht voor Pinexpo, maar toch was er nieuws. Tijdens de fabriekstoer liet men toch vrij onverwacht (weer) een nieuwe gelimiteerde (500 stuks) uitvoering van Elvira zien, de Elvira Blood Red Kiss Edition. Met een prijs van EUR 16.500 aanzienlijk goedkoper dan de vorige uitvoering Elvira’s 40th Anniversary edition die in de orde van grootte van EUR 25.000 kostte. Weliswaar kende die uitvoering slechts 199 exemplaren, maar een vreemde zet lijkt het toch wel te zijn. Het begint er op te lijken dat een LE-versie bij Stern niet meer heilig is als je al deze nieuwe uitvoeringen ziet. Of dit een slimme strategie is?

De tijd zal het leren. Dat de volgende flipperkast Jaws wordt van Keith Elwin blijft een zeer hardnekking gerucht.

Jersey Jack Pinball (JJP)

Hier werd duidelijk gemaakt dat de geruchten van een Elton John-flipperkast op waarheid berusten. Steve Ritchie kon vol trots zijn nieuwste product laten zien. Met artwork van Christopher Franchi (kabinet CE gedaan door onze J.P. de Win) stond er een plaatje om te zien. Deze flipperkast is er in twee uitvoeringen, een zogenaamde Collectors Editie van maximaal 1.000 exemplaren en een zogenaamde Platinum Editie die onbeperkt gemaakt kan worden. Voorheen was dat een zogenaamde LE-versie gelimiteerd tot 500 stuks, maar dat aantal werd, met GnR als zeer waarschijnlijke uizondering, nooit gehaald dus het woord Limited was niet echt van toepassing. Om een onderscheid te maken en hij, theorietisch, niet gelimiteerd is gebruikt men dus nu het woord Platinum.

Het thema is niet typisch een ‘take my money now’ thema, maar je kan zeggen dat hij meer dan prima flippert. Volgens mijn bescheiden mening is het zelfs de best flipperende JJP tot nu toe. Probleem is alleen dat voor een zogenaamde Platinum-editie je al meer dan EUR 14.000 moet neerleggen en voor een Collectors Editie maar liefst

meer dan EUR 18.000. Voor dit soort bedragen moet gewoon alles kloppen, ook het thema. En daar schort het nu net aan. Het is wel een flipperkast die je positief verrast als je hem in levende lijve ziet en, nog belangrijker, speelt. Weer een flipperkast waarin Steve Ritchie zijn reputatie als King of Flow waarmaakt. Wel duidelijk een throw-back naar een paar goude ouwen van hem, want de layout doet sterk aan Spiderman of Star Trek Stern denken.

Chicago Gaming Company (CGC)

Nadat men op Texas Pinball Festival de Pulp Fiction had getoond is het weer stil geworden. Productie zou rond oktober starten, maar dat is al uitgesteld tot begin 2024. Het blijft apart dat een bedrijf als CGC keer op keer hun productiedoelstellingen niet weet te halen, ook met Cactus Canyon was er sterke vertraging. Op de beurs was dan ook alleen Pulp Fiction te zien.

Spooky Pinball

Spooky Pinball is nog steeds rustig bezig met hun run van Scooby Doo. Het verhaal gaat dat men aan het einde van het jaar een volgende flipperkast gaat aankondigen. Geruchten zijn er over Evil Dead, Looney Tunes en Texas Chainsaw Massacre. We gaan het zien.

Winfred met Jack Guarnieri, verkleed als Elton John

Dutch Pinball

Ook hier is eigenlijk niets nieuws te melden, The Big Lebowski wordt nog steeds geproduceerd. Wel kwam podcaster Kaneda met het gerucht dat DP de Back to the Future-licentie zou hebben en dat er zelfs gewerkt wordt aan nog een kast. De tijd zal het ook hier leren.

American Pinball (AP)

Men had groots uitgepakt met een stand op Pinexpo, na Stern de grootste stand, maar er was uiteindelijk niets nieuws te melden. Geruchten gaan over dat een volgende flipperkast He-man zou worden en daar wordt er weer geroepen dat de volgende drie kasten originele licentie zijn. Zeg het maar, het kan alle kanten op dus.

Pinball Brothers (PB)

Op Pinexpo liet men een nieuwe versie van hun Alien zien: een Alien Ripley versie. Eindelijk komt Ripley dus in deze best aardige flipperkast. Er is hiervoor een verandering aangebracht in kabinet- en backbox-artwork alsmede een andere translite. Ook is er een aantal sculpts aan de kast toegevoegd, gemaakt door Lior van The art of Pinball. Deze sculpts zijn overigens ook te koop voor de mensen die al een Alien-flipperkast hebben. Lior heeft verder ook een topper gemaakt die op Pinexpo getoond werd. Tevens zijn er in de software Ripley-scenes toegevoegd en is deze nieuwe software ook beschikbaar voor de huidige Alien-eigenaren! Mooi nieuws. Ook is de Alien goedkoper gemaakt, en wel 500 dollar onder de prijs

van de vorige standaardversie. Deze Ripley-uitvoering is niet gelimiteerd in aantal, maar zou wel voor niet al te lange tijd in productie zijn. Een soort van gelimiteerd in tijd dus. Het lijkt erop dat dit wellicht een manier is om de productielijn draaiend te houden tot het volgende model klaar is. De verkoopresultaten van Queen zouden, volgens geruchten, niet echt goed zijn namelijk.

Barrels of Fun

En dan was er ineens ook een totaal nieuwe flipperfabrikant: Barrels of Fun. Er werden al maanden teasers gegeven door een nieuwe mysterieuze flipperfabrikant en eindelijk werd net voor Pinexpo duidelijk wie erachter zat en wat hun eerste flipperkast ging worden: Labyrinth. Achter Barrels of Fun gaat een aantal voormalige Spookymedewerkers schuil, zoals David van Es en Bowen Kerrins. Scott Danesi werkte mee aan de soundtrack. Er worden maximaal 1.100 exemplaren gemaakt.

Op Pinexpo stonden er gelijk tien klaar in de doos voor de verkoop, het prototypestadium was men dus duidelijk ontgroeid. Indrukwekkend gezicht en het zorgde direct voor vertrouwen bij de bezoekers.

Op hun YouTubekanaal https://www.youtube.com/@ BoFPinball kun je meer info zien over deze nieuwe flipperkast.

Labyrinth is een film uit de tachtiger jaren waarin David Bowie een hoofdrol speelt.

Ik moet zeggen, het zag er leuk uit maar op een beursvloer is het vrijwel onmogelijk een flipperkast goed te ervaren. Het zal dus nog eens dunnetjes over moeten worden gedaan. Met dank aan Dutch Pinball was Labyrinth zelfs al te zien op ons eigen DPO Expo te Veldhoven afgelopen november.

Pinball People

Mark Heine uit Utrecht

Waar is de foto genomen? ‘Bij mij thuis in Utrecht.’

Je hebt de meest recente kasten thuis.

‘Dat klopt. Sinds maart 2022 een Godzilla (GZ) LE en sinds juli 2023 een Foo Fighters Premium. De GZ LE heb ik van een mede NFV-lid gekocht omdat de bestelde premium steeds maar werd uitgesteld qua levering. Op een gegeven moment was mijn geduld op.’

Wanneer besluit je een kast te kopen en vind je het niet een enorme investering?

‘Ik zag de Godzilla voor het eerst via de Instagram-pagina van Stern en was meteen onder de indruk. Terwijl ik helemaal niets heb met het thema Godzilla. En inderdaad, het is een bak geld, maar ik had het op de bank staan en dan gebeurt er ook niets mee.

Mark met zijn

Gozilla LE en Foo

Fighters Premium

Achteraf gezien heb ik er geen moment spijt van gehad en heb ik er heel veel plezier van. Ik heb zelfs tweeënzestig dagen achter elkaar ingelogd om te flipperen.’

Waar speel je liever, thuis of op locatie?

‘Ik vind beide wel wat hebben, alhoewel ik thuis veel meer speel dan op locatie. Ik spreek ook heel veel af met Jaap Valent die ook in Utrecht woont. Wij kennen elkaar nu al twintig jaar via de flippervereniging en kunnen het goed met elkaar vinden. Het is dus elke maand wel bij mij of bij hem thuis, een avondje flipperen, biertje erbij en een beetje ouwehoeren.’

Hoe staat het überhaupt met flipperen in Utrecht?

‘Dat is steeds minder geworden als je kijkt naar de afgelopen tien jaar. Toch staan er nog kasten bij

Gamestate, de Bierkantine en de Play Inn. Locaties zijn qua aantal minder geworden, maar er staan wel meer kasten op een locatie. Dus eigenlijk is het beter, bedenk ik mij nu.’

Wat is je favoriete locatie?

‘Ik kom met mijn dochter graag bij Game State zodat zij er ook nog wat aan heeft omdat ze alle andere spellen leuker vindt.’

Wat wordt de volgende kast die je gaat kopen?

‘Geen idee. Ik heb in mijn appartement ook niet veel ruimte meer, eerst maar iets kopen aan woonruimte, al valt dat als alleenstaande niet mee in deze tijd. En als ik iets koop, moet er ook iets weg. Dat zal de moeilijkste keuze worden van mijn leven, want beide kasten zijn zo leuk.’

De gameroom van... Jaap Valent

Tegenwoordig werk ik in Utrecht, de stad waar Jaap Valent al decennia lang woont. Dus de reis is kort als ik me na werktijd meld bij de gezellige woning van de familie Valent. Bij de koffie en thee praat ik bij met zijn vrouw Els, die een collega van me is bij mijn nieuwe werkgever.

Het gaat over processen binnen een bank, maatregelen tegen witwassen en andere zaken die niets met flipperen te maken hebben. Ik ken Jaap al zo’n twintig jaar en we flipperen met enige regelmaat samen met een vast groepje liefhebbers. Ooit ontstaan uit een NFV-initiatief, de Lokale Flipper Competitie (LFC). Met Martijn van Amsterdam, Rob Capel en Mark Heine komen we gezamenlijk tot ruim boven de 100 jaar NFV-lidmaatschap. De haren zijn wat grijzer (of verdwenen), de lijven zijn wat minder soepel, maar de liefde voor de zilveren bal is absoluut niet minder geworden. Volgens mij genieten we er misschien wel meer van dan vroeger. Mannen worden wel ouder, maar niet volwassener!

Jaap heeft een prachtige gameroom en het is intussen hoog tijd om de trap op te klimmen.

Hoe ben je met flipperen in aanraking gekomen?

Jaap: ‘Dat hangt een beetje van je

definitie van “jeugd” af, maar ik was mijn tienertijd al voorbij. Daarvoor had ik wel eens een partijtje gespeeld, maar het was niet iets dat ik vaak deed. Dat veranderde toen een vriend van me een plek voor zijn flipperkast zocht. Ik maakte daar graag plek voor...

Op die Space Station heb ik met die vriend echt avondenlang staan spelen. Als we thuiskwamen aten we snel even wat en dan gingen we weer. Na wat omzwervingen is die kast uiteindelijk aan de NFV gedoneerd. Als ik in het clubhuis kom, speel ik graag nog eens potje op de kast waar het voor mij allemaal op begon.’

Met zijn geboortejaar 1975 hoort hij tot de grote groep leden die de hoogtijdagen van de flipperkast actief heeft beleefd. De mogelijkheid om een eigen gameroom te maken was één van de overwegingen bij de aanschaf van de woning in Utrecht. Intussen hebben de kinderen een eigen kamer en is er in de gameroom

ook een werkplek voor thuiswerken, maar er staan vier prachtige flipperkasten op een rij. Tijd om Jaap aan het woord te laten over zijn flipperhobby!

Sinds wanneer ben je lid van de NFV? Jaap: ‘even rekenen…. Ik kocht in 1998 mijn eerste eigen kast, een Funhouse. Die kast kocht ik van NFV-lid Rob Willemsen en die attendeerde mij toen op het bestaan van de club. Ik vind het mooi om deel uit te maken van zo’n leuke groep mensen met dezelfde passie. De DPO’s zijn altijd weer een hoogtepunt in het jaar. Ik doe altijd mee aan de wedstrijd, maar ga meestal ’s avonds ook mee de bar in. Dat heeft dan wel impact op de prestaties op zondag.

Gelukkig zijn er uitzonderingen op de regel, want bij het jubileum DPO 2017 stond ik met mijn flippermaten Martijn en Mark samen op het podium tijdens het speciale zondagtoernooi.’

Heb je aan een kast bijzonderdere herinneringen?

Jaap: ‘De eerste naam die in me opkomt is die Funhouse. Ook een kast van Pat Lawlor, net als de Roadshow. Ik heb ‘m jarenlang gehad, maar op een gegeven moment wil je toch eens wat anders. Misschien illustreert de Funhouse wel wat ik leuk vind aan een kast: leuk thema, uitdagende maar niet te moeilijke schoten, de rules zijn niet heel diep en het spel is niet heel ingewikkeld. Ook belangrijk voor mij: niet te lange baltijden. Ik heb een tijd een Lord of the Rings gehad, maar daar had ik op een gegeven moment potjes van een uur en de blaren op mijn vingers. Verder heeft de Space Station natuurlijk een speciaal plekje in mijn flipperhart. Het blijft de kast die voor de liefde voor het flipperen heeft gezorgd. De Spiderman is ook speciaal, want de meeste kasten blijven bij mij niet zo lang.’

Wanneer is een kast leuk voor je?

Jaap: ‘Ik heb niet een specifieke voorkeur voor flow of stop-go, ik houd vooral erg van variatie. Dat merk ik nu ook bij mijn zoektocht naar een nieuwe kast voor in de line-up. De Spider-man heb ik zo’n veertien jaar gehad, lang veel plezier van gehad

De

maar ik merkte de laatste jaren dat ik ‘m gewoon niet of nauwelijks meer speelde. Dus ging ik op zoek naar een andere kast, maar ik had voor mezelf niet iets van een shortlist gemaakt. Ik kijk nu wat er langs

“Ik kijk nu wat er langs komt op Marktplaats en als de titel me leuk lijkt, doe ik een bod”

komt op Marktplaats en als een titel me leuk lijkt, dan doe ik een bod. Zo heb ik gekeken naar een Dr Who, een Corvette en een Tron. Die zijn het allemaal niet geworden. Soms vond ik ze gewoon te duur, maar bijvoorbeeld de Dr Who was in het echt toch minder mooi dan op de foto’s. Soms is er een kast die ik op een evenement speel waarvan ik denk: die wil ik graag in mijn gameroom. De Jurassic Park van Stern was er zo ééntje. Een mooie kast, leuk thema en goed opgebouwde rulesheet die maakt dat het een flinke uitdaging is om ver te komen in het spel. Ik heb ‘m nu al zeker een jaar en ik zie nog regelmatig dingen die ik nog niet eerder gezien heb. Leuk ook dat er nog steeds code updates uitkomen, die maken het extra leuk om de kast weer vaker te spelen. Ik vond bij het vorige

DPO de nieuwe Alien van Pinball Brothers een kast die ik wel wat beter zou willen leren kennen. Maar die zijn behoorlijk schaars, dus niet zo heel veel kans dat die voorbijkomt. Het antwoord op de vraag naar mijn favoriet op dit moment is een makkelijke: dat is de Deadpool. Dat is echt een kast die me bijna elke avond even de trap op laat lopen. Uitdagende schoten, mooie opbouw van het spel maar niet te moeilijk. Heerlijke humor ook in de call outs ook (‘hi player, it’s you and me again’). Die kast heeft alles in zich wat voor mij flipperen zo leuk maakt.’

Ben je een pure flipperaar of heb je juist lol in het opknappen en repareren van jouw kasten?

Jaap: ‘Ik ben tegenwoordig een pure flipperaar. Spel starten en spelen. Als de glasplaat eraf moet, is voor mij de lol eraf. Vroeger was dat anders hoor, dan kon ik een kast echt helemaal uit elkaar halen. Alle rubbers vervangen, alles tot in detail nakijken en schoonmaken, maar anno 2023 besteed ik mijn vrije tijd aan andere dingen. Mods vind ik best leuk, maar ik ben niet iemand die daar zelf actief mee bezig is. Kleine reparaties probeer ik zelf te doen, voor het meer complexe werk heb ik flippervrienden die me helpen of ik benader Flipper Peter (red: Peter van Tartwijk, die reparaties aan huis doet). Ik kan heel goed alleen spelen. Ik zoek altijd een nieuwe uitdaging, probeer verder te komen in het spel, de modes foutloos uit te spelen, het eindspel te halen.

Jaap, spelend op zijn favoriete Deadpool

line up met o.a. de Spider-man

Bij de Deadpool is me dat intussen gelukt. Dat was een ervaring op zich, mede omdat ik niet wist wat er zou gebeuren. Spoiler voor wie de kast ook heeft, maar dan valt-ie dus volledig uit. Alle lampen uit, display op zwart, je gaat echt twijfelen of je misschien toch een storing hebt veroorzaakt door zover te komen. Maar daarna start-ie gewoon weer op en mag je opnieuw beginnen. Ik vind het veel leuker om samen met anderen te spelen. Regelmatig komt mijn vriend Mark Heine hier spelen of speel ik bij hem. Ook de avondjes met het LFC-groepje staan omcirkeld in de agenda. Beetje ouwehoeren, biertje erbij en dan natuurlijk wel serieus spelen. Toen de NFV-ranking nog actief gebruikt werd, vulden we alle scores daar in.

Tegenwoordig doen we dat minder, maar ik wil wel altijd winnen.

Je moet overigens niet tegen me praten als ik aan het flipperen ben. Daar krijg ik kortsluiting van in mijn hoofd en dan maak ik geen schot meer. Die mannen van het LFC-groepje weten dat en als het lekker gaat bij mij dan weet je wat er gaat komen. Beginnen ze modes uit te leggen terwijl ik me wil concentreren, gaan ze praten over hoever je nog van de highscore af bent en zo. Heel nare mannetjes!

Ik ben geen echte wedstrijdflipperaar in de zin dat ik rulesheets ga opzoeken op internet of video’s ga bekijken om te zien wat de beste strategie is op een bepaalde kast. Ook zonder die kennis lukt het me soms om prijzen te winnen, zoals bijvoorbeeld bij de Flip Frenzy van het DPO. Ik ben een vaste bezoeker van het DPO, geweldig altijd om met zoveel liefhebbers samen te spelen op steeds een andere locatie. Ik denk dat de resultaten wel laten zien waar ik sta: ik weet me regelmatig te kwalificeren voor de laatste 64 op zondag, maar meestal is de koek dan ook meteen op.’

Beste koop versus miskoop?

Jaap: ‘Over de miskoop hoef ik niet lang na te denken. Dat moet de Grand Prix van Stern zijn. Die heb ik best een tijd in mijn gameroom

gehad, maar ik geloof niet dat ik er 100 spelletjes op gespeeld heb. Steeds technische problemen en als die dan verholpen waren en de mannen met verstand van techniek waren vertrokken, dan begon de ellende opnieuw. Ook een kandidaat: de NBA Fastbreak. Die heb ik na twee dagen weer op Marktplaats gezet, absoluut niet een spel waar ik blij van werd. De beste koop? Dat is een stuk lastiger. Ik heb door de jaren heen zeker 60 flipperkasten gehad en meestal lukte het me om de hobby zichzelf te laten financieren: dan kreeg ik bij verkoop er wat meer voor dan ik er zelf voor betaald had en dan kocht ik daar weer een nieuwe kast van. Als ik dan toch een ‘beste koop’ moet kiezen, dan neem ik de Indiana Jones van Bally Williams. Toen ik die kocht vond ik 1600

gulden, zo lang is het dus geleden, een hoop geld. Als je het omrekent per uur dat ik er op gespeeld heb was het een koopje. Ik heb ‘m op een gegeven moment weggedaan voor wat ik toen een mooie prijs vond. Dat moest toen echt, ik had ‘m te vaak gespeeld. Dat gevoel is nooit meer overgegaan: ik sla ‘m nog steeds over, hoewel ik het een fantastische kast vond en vind.’

Welke kasten heb je momenteel in de verzameling?

Jaap: ‘In de gameroom staan momenteel: Deadpool, Jurassic Park (Stern), Spider-man en Roadshow. Maar morgen komt iemand de Spider-man ophalen, die gaat na veertien jaar in de line up vertrekken. De Roadshow heb ik al heel lang. Ik blijf het een erg leuke kast vinden en

Jaap in actie tijdens het DPO 2023 in Veldhoven

Laatste pot op Spider-man voor dochter Sanne

ik speel er de laatste tijd weer vaker op sinds ook er, na meer dan 25 jaar, een nieuwe code-update voor kwam. Mocht je die nog niet hebben, dan is dat een absolute aanrader. Eén van de belangrijkste aanpassingen is dat de ‘cities’ niet meer op een bepaalde volgorde voorbijkomen, maar dat er random een keuze wordt gemaakt. Ik kom nu in steden waar ik vroeger bijna nooit kwam omdat je daarvoor dan echt een top pot nodig had. Zoals gezegd: de Jurassic Park en Deadpool worden veel bespeeld dus die blijven ook nog wel even.’

Heb je ook kasten waarvan je zegt: die blijven zeker?

Jaap: ‘Ik kan me niet voorstellen dat de Roadshow ooit weggaat, maar op zich ben ik niet erg gehecht aan een bepaalde kast. Ik wil vooral lekker kunnen spelen. Zelfs de Funhouse mocht op een gegeven moment vertrekken, gewoon omdat ik ‘m zo’n beetje met mijn ogen dicht kon spelen. Een kast als de Godfather lijkt me geweldig vanwege het thema, maar met de huidige prijzen zie ik die er voorlopig niet komen. Overigens ben ik wel wat voorzichtig met de aankoop van JJP kasten. Ik vind ze vaak prachtig om te zien, maar qua spel vind ik het wisselend. Daarmee bedoel ik niet alleen de rules, maar ook echt het flippergevoel. De Guns n Roses bijvoorbeeld, dat vind ik echt een topkast qua thema en hoe de kast eruit ziet. Maar ik heb ‘m intussen een paar keer gespeeld en dat heeft het enthousiasme wat getemperd.’

Hoe staat je familie tegenover je flipperhobby?

Jaap: ‘Els vindt het vooral leuk dat ik er plezier aan beleef, maar ik kan me niet herinneren wanneer ze zelf voor het laatst een spelletje heeft afgedrukt. Mijn kids komen wel eens in de gameroom, maar het virus is bij hen niet echt overgeslagen. Misschien komt dat nog. Dat m’n dochter vanavond in de gameroom was, komt vooral omdat ze nieuwsgierig was omdat de gameroom van papa in het clubblad van de flippervereniging komt.’

Flipperen in de Media

Ongebruikelijk beeld: Jaap aan het flipperen terwijl hij in gesprek is!

De 1500 leden van de Veenendaalse

Flipper Vereniging zijn niet allemaal

‘oude grijze hippies’

Veenendaal - Flipperen maakt een comeback, ziet de flippervereniging in Veenendaal. Meer en meer jongeren staan achter een kast met het glimmende balletje en de spectaculaire lichts- en geluidseffecten. In de jaren ‘70, ‘80 en ‘90 was ie in veel cafés en sportkantines te vinden: de flipperkast. Anno 2023 wordt het nog fanatiek gespeeld. Het is zelfs populairder dan ooit, zegt Winfred de Ruijter van de Nederlandse Flippervereniging. De club groeit en heeft nu 1500 leden. Het is nu eenmaal een heel leuk spelletje, merkt lid Jaap Valent uit Utrecht op. Het is meer dan simpelweg het balletje wegschieten, vertelt de speler. Techniek is belangrijk. “Eerst vang je de bal op en zorg je dat je de controle hebt. Dan kijk je op welk doel je wil schieten.” Ook zit er tegenwoordig een verhaal in de flipperkasten, zegt Valent. Op een van de drie kasten die hij thuis heeft staan vecht hij bijvoorbeeld tegen slechteriken. Met een goed getimed schot kom je verder in het verhaal.

‘Geen oude grijze hippie’

Toegegeven, het merendeel van de leden van de vereniging zijn net als Valent en de Ruijter mannen tussen de 40 en 60 jaar. Maar ook steeds meer jongeren gaan flipperen, ziet de Ruijter. Die ontdekken het spel op de PlayStation of iPad. “Dan komen ze in zo’n arcadehal en zien ze ineens: hé, er bestaat ook een echte kast. Dat is andere koek.” De nummer 1 op de wereldranglijst is 18 jaar. Ook niet bepaald een “oude, grijze hippie”, vertelt de Ruijter lachend. Valent verwacht het nog moeilijk te krijgen tegen zijn jonge tegenstanders op het Nederlands Kampioenschap dat dit weekend in het Brabantse Veldhoven plaatsvindt. “De reflexen van de jeugd winnen het van die van de oude mannen.” Erg vindt hij dat niet. “Ik vind het alleen maar leuk dat jongeren flipperen ontdekken. Zij zorgen ervoor dat het blijft bestaan.” Verder dan de 38e plek kwam Valent tot nu toe niet. “Er doen zo’n 250 mensen uit heel Europa mee: Duitsers, Zweden; Engelsen. Als je hier speciaal naartoe komt, dan heb je flink geoefend. De concurrentie is groot.” De spelers kunnen zich uitleven op zo’n 200 flipperkasten. Een groot deel hiervan komt van de Veenendaalse flippervereniging. Op het spel staat de eer, een beker en geldprijs van 500 euro.

Wilko Wieffering

Enthousiaste deelnemers bij jeugd flippertournooi

DPO 2023: Kinder- en jeugdtoernooi

Op zondag 19 november vond tijdens het DPO in Veldhoven vanzelfsprekend ook weer het kinderen jeugdtoernooi plaats. In de categorieën t/m 8, 9 t/m 11 en 12 t/m 17 jaar werd gestreden om de felbegeerde bokalen voor de nummers één, twee en drie. Penny Broman en Wilko Wieffering waren de organisatoren en mooi voorwerk van Penny leverde op zaterdag al de eerste inschrijvingen op. Op zondag werd bij de ingang bij het zien van potentiële deelnemers gevraagd of ze wilden meedoen, Penny en Wilko liepen door de hallen van het DPO om te werven. Dit resulteerde in zo’n 40 deelnemers waarbij de groep 12 t/m 17 jaar veruit de grootste groep was.

Rond 12.45 uur waren de groepen ingedeeld en kon op veel kasten gestreden worden. De deelnemers in de jongste groepen werden begeleid door een enthousiaste ouder. De oudste categorie mocht ook de hallen in om zelf kasten te kiezen. Dus werden er drie kasten ‘geconfisqueerd’ door de jeugd, onder andere de Medieval Madness en de AC/DC. Rond 14.15 uur waren de voorrondes

klaar en Penny, geassisteerd door Linda, rekende supersnel uit welke deelnemers doorgingen naar de finale, halve finale of shoot outs. In de categorie t/m 8 jaar waren er direct vier finalisten voor wie Wilko bij Pinball Universe (met dank!) de Hot Wheels kon verkrijgen. Een vrolijke kast met een behoorlijke kans op lange baltijden. De finale werd gewonnen door Sam uit Dordrecht en de prijzen werden direct uitgereikt. De andere twee categorieën speelden waar nodig nog een shoot out en vervolgens een tussenronde die uitmondde in de finales. En wederom was het Pinball Universe die twee finalekasten beschikbaar stelde: wederom de Hotwheels en de Valhalla, deze laatste voor de categorie 12 t/m 17 jaar.

Deze twee finales vonden tegelijkertijd plaats en de spanning was om te snijden. Bij de categorie 12 t/m 17 jaar kwam er een verrassende winnaar uit de bus. Debutant Daan (12 jaar) uit Purmerend twijfelde ’s ochtends nog of hij wel wilde meedoen, maar won dus uiteindelijk. Na afloop van de finale werden de prijzen

uitgereikt en werd er uitgebreid gefotografeerd. Daarna mochten alle jeugdige vrienden en vriendinnen zich weer mengen in het DPO-feestgedruis. In de categorie 9 t/m 11 jaar sleepte Victor uit België de eerste prijs in de wacht op de Hotwheels.

Al met al weer gezelligheid alom en met veel dank aan de DPO-crew voor het bijplaatsen van dot matrixkasten voor dit toernooi (volgend jaar mogen het er nog meer zijn). En in het bijzonder dank aan Penny en Linda. En tenslotte aan alle enthousiaste deelnemers en hun ouders, opa’s oma’s etc. Op naar volgend jaar!

Uitslagen t/m 8 jaar:

Sam (Dordrecht)

Seth (Schalkwijk)

Kyle (Valkenburg a/d Geul)

9 t/m 11 jaar:

Victor (Iddergem (B))

Rayen (Veenendaal)

Luisa (Henstedt-Ulzburg (D))

12 t/m 17 jaar:

Daan (Purmerend)

Eva (Groningen)

Theo (Charleroi (B))

Nederlandse Flipper Vereniging schrijft geschiedenis tijdens het DPO 2023 in veldhoven

Dutch Digital Pinball Championship en Veteranen Digital High Score

Oud NFV-voorzitter Guus Arens bedacht en organiseerde in november 1995 het eerste Dutch Pinball Open evenement (DPO 1.0), in het Van der Valk Hotel in Assen. Hoewel de ontwikkeling van digitale flipperkasten op dit moment nog volop gaande is, besloot hij dat het nu de hoogste tijd was om een digitaal flipperkampioenschap te organiseren: het Dutch Digital Pinball Championship 1.0 in Veldhoven, met vooralsnog een bescheiden maximum van 32 deelnemers.

De wedstrijdleiding was in handen van NFV-erelid Jurgen v.d. Peppel, Frank Ernest, Dick Hesselberth en Dwight Heinink uit Denekamp. De deelnemers in de kwalificatieronde konden spelen op twee digitale wedstrijdkasten. De finale werd gespeeld op de nieuwste (en op dit moment meest geavanceerde) digitale flipperkast van Nederland.

Er werden door enkele getalenteerde spelers zeer hoge scores behaald op de MM, AFM en vervolgens ook op de finalekast waar Theatre of Magic van John Popadiuk werd gespeeld.

Uitslagen van het eerste Dutch Digital Pinball Championship (DDPC):

1. Marcel v.d. Zouwen (Vlaardingen)

2. Dennis ter Horst (Breda)

3. Richard de Jong (Arnhem)

4. Gerard Vos (Voorschoten)

De finale van de Veteranen Wedstrijd op zondag werd ook zeer spannend, met hoge scores. Op zondag waren alleen veteranen van 50-plus welkom voor de HIGHSCORE wedstrijd op digitale flipperkasten. Ook hier was een fraai metalen flipperbeeldje te winnen. Tot onze verbazing koos de winnaar de grote flipperbokaal en NIET het flipperbeeldje. Dat flipperbeeldje kreeg vervolgens NFV-lid Wouter de Hoogd ( www.digitalpinball.nl ). Hij heeft niet alleen digitale flipperkasten voor deze wedstrijd beschikbaar gesteld maar ook enkele kleine flipperkastmodellen voor alle finalisten van de veteranen wedstrijd.

Uitslagen digitale Veteranen wedstrijd:

1. John Stals (Budel)

2. Peter Kroiss (Wenen (A))

3. Martijn Groen (Bergeijk)

4. Hans Bijsterveld (Eindhoven)

Dit digitale Pinball experiment van de NFV was een succes. De deelnemers aan de wedstrijden werden aangenaam verrast door de vele mogelijkheden en de kwaliteit van de huidige digitale flipperkasten en

waren ook onder de indruk van het spelniveau van enkele topspelers. Kortom: het was een geslaagd digitaal flipperexperiment voor de NFV en zeker voor herhaling vatbaar. Wil je zelf ook eens kennismaken met het spelen op een digitale flipperkast? Kom dan in het voor-jaar naar een van de digitale flipperbijeenkomsten in het FUNHOUSE in Veenendaal. Dan kun je ook op de beste digitale flipperkast van dat moment in Nederland spelen. De aankondiging daarvoor staat begin 2024 in de Spinner en op de NFV-website.

NO BALLS, STILL GLORY!

Vrijwilligers- en sponsorenbedankdag

Samen maken we het mogelijk!

Wederom is het bestuur erin geslaagd om een gezellige dag te organiseren voor iedereen die zich extra inzet voor onze mooie vereniging. Deze jaarlijkse bedankdag, bedoeld voor alle NFV-vrijwilligers, sponsoren en Club van 100-leden, vond dit jaar plaats op zaterdag 16 september in het NFV-Funhouse. Naast een woord van dank richting de verschillende teams, de wedstrijd en het heerlijke buffet, was er dit keer ook een bijzonder moment: de ‘unboxing’ van een nieuwe flipperkast!

Vrijwilligers: de motor van de NFV Verenigingen kunnen alleen bestaan dankzij de inzet van vrijwilligers.

Dat geldt zeker ook voor onze vereniging. Met geld alleen draait er geen clubhuis, vinden er geen evenementen plaats, blijven de kasten niet spelen en valt er geen Spinner op de mat. De website en ledenadministratie hebben ook kennis en aandacht nodig. Dat alles wordt mogelijk gemaakt door het team van vrijwilligers dat onze vereniging rijk is. Trouwe leden die veel (en soms heel veel) tijd investeren om het voor anderen mogelijk te maken om te kunnen genieten van het verzamelde flippererfgoed.

Gelukkig komen er steeds nieuwe vrijwilligers bij… Enthousiastelingen die graag hun steentje bijdragen en zich thuis voelen bij de NFV. Want zoals bij veel andere verenigingen blijft het een uitdaging om voldoende mensen te vinden voor alle vacatures. Er gaat dan ook geen moment voorbij dat ook bij u wordt gepolst of het mogelijk is om incidenteel of structureel te komen helpen. Met name het catering-

team kan altijd extra hulp van leden gebruiken. Op dit moment is het aantal leden dat een Funhouse Friday kan bezoeken nog gelimiteerd vanwege deze beperkte beschikbaarheid van vrijwilligers. En uiteindelijk willen we iedereen kunnen laten genieten van onze collectie en de nieuwe aanwinst!

Sponsoren en Club van 100-leden Naast ‘handjes’ kan een vereniging

Arie bedankt de vrijwilligers en Club van 100-leden

altijd extra fondsen gebruiken. Soms krijgt de club korting op inkoop van materialen, hulp in het clubhuis of giften. Maar structurele financiële hulp wordt vooral geboden door een levendige Club van 100, die jaarlijks iets extra’s doen.

“Met name het cateringteam kan altijd extra hulp van leden gebruiken”

De donatie van 100 euro (of meer) bovenop de contributie levert de vereniging extra armslag om te investeren in nieuwe onderdelen, verbeteringen aan het clubhuis en uiteraard uitbreiding van de collectie. In ruil voor dit lidmaatschap is de toegang tot de Funhouse Fridays gratis. Ieders logo prijkt op de muur van de entree, in de Spinner en op de website. Club van 100-leden krijgen een uitnodiging voor de jaarlijkse bedankdag. Geheel verzorgd een dagje flipperen! Het aantal leden van de Club van 100 groeit nog ieder jaar.

Dagprogramma

Vanaf 12.00 uur druppelen de bezoekers binnen in het NFV-Funhouse. Iedereen wordt hartelijk ontvangen door de aanwezige bestuursleden en voorzien van koffie of thee en wat lekkers. Sommigen zijn direct te vinden achter de flipperkast, terwijl anderen bijpraten in de vernieuwde kantine. Rond 13.00 uur houdt Arie Pijl een kort welkomstpraatje. Hierbij gaat hij in op het belang van het hebben van vrijwilligers voor de NFV. Hij bedankt de personen die alle

kernteams ‘bemannen’, zoals het clubhuisteam, het techniekteam, het Spinnerteam en de evenementenorganisatie. Ook de supportteams die verantwoordelijk zijn voor de ledenadministratie, de Club van 100, social media en de website worden niet vergeten. Ook gaat Arie in op de besteding van de Club van 100-donaties. Zo krijgen de sponsoren en Club van 100-leden ook zicht op wat hun giften betekenen voor de NFV. Dan volgt de uitleg van de spelregels voor de onderlinge wedstrijd die voor deze dag is georganiseerd.

Terwijl Bas de agenda bespreekt staat Rens te popelen om de nieuwe aanwinst te unboxen

Finalisten van de bedankdagwedstrijd: Arco van Geest, Peter Koch en winnaar Jan Hop

Tenslotte heeft het bestuur nog een unieke verrassing in petto. In navolging van het besluit tijdens de Algemene Ledenvergadering heeft het bestuur geïnvesteerd in een nieuwe flipperkast. Dit keer een geheel nieuwe kast, mede mogelijk gemaakt door Pinball Palace uit Nuland (www.flipperkast.nl). Zo’n NIB-kast (red. New In Box) moet natuurlijk uitgepakt worden. Rens Hooijmaijers heeft hier wel ervaring mee en zal deze nieuwe aanwinst met de hulp van Michel Lanters ‘unboxen’. Als alle verpakkingsmaterialen zijn verwijderd en de kast op de poten staat, kan iedereen de nieuwe flipperkast van dichtbij bewonderen. Een prachtige Godzilla Pro!

Wedstrijd

Iedereen die hier zin in had kon deelnemen aan de wedstrijd die voor deze dag was georganiseerd. Het format was tevens een reis door de tijd. Deelnemers speelden op drie generaties kasten tegen elkaar. Een elektromechanische kast, een Solid State-kast en een Dot Matrix-kast.

De behaalde punten bepaalden uiteindelijk wie het in de finale tegen elkaar op moesten nemen. De finalisten waren Arco van Geest, Jan Hop en Peter Koch. De finale werd gespeeld op een flipperkast uit de vierde generatie: Dialed In! Uiteindelijk wist Jan Hop de beide andere finalisten te verslaan in een zinderende finale.

Buffet

De dag werd afgesloten met een geheel verzorgd diner in de vorm van een warm en koud buffet. Zo kon met name het cateringteam ook een keertje genieten van een smakelijke hap zonder zich te moeten inspannen om dit voor zichzelf en de andere leden te moeten regelen.

Terugblik

Het bestuur heeft er voor haar vrijwilligers, sponsoren en Club van 100-leden weer een fantastische dag van weten te maken. Namens alle aanwezigen dan ook een gemeend ‘dankjewel’ aan Bas Vis, Arie Pijl, Rens Hooijmaijers, Laurens Linssen en Bart Volman. Het is leuk om als vrijwilliger of donateur gewaardeerd te worden.

Winfred speelt een potje op de nieuwe aanwinst: Godzilla Pro

Unboxing in volle gang

Evenementenagenda

Maand Dag Datum Locatie Tijden Thema

Januari zaterdag vrijdag 13 26

Veenendaal 10.00 - 18.00 15.00 - 22.30

Clubhuisdag (nieuwjaarsopening) + toernooi Funhouse Friday

Februari vrijdag 23 Veenendaal 15.00 - 22.30 Funhouse Friday

Maart vrijdag 29 Veenendaal 15.00 - 22.30 Funhouse Friday

Check de NFV-website voor aanmelding, beperkingen of wijzigingen!

Galactic Tank Force

Flipperen en ijsco’s, ideale combi?

In maart 2023 tijdens Texas Pinball Festival (TPF) kondigde American Pinball hun nieuwste model aan: Galactic Tank Force. De introductie ging er helaas behoorlijk amateuristisch aan toe, hopelijk is dit geen voorbode voor de spelkwaliteit. Om te weten hoe Galactic Tank Force speelt toog uw verslaggever ditmaal naar het enige flippermuseum in Nederland, Dutch Pinball Museum te Rotterdam dus.

American Pinball bestaat sinds 2016 en heeft sindsdien de volgende flipperkasten uitgebracht: Houdini, Oktoberfest, Hot Wheels, Legends of Valhalla en nu dus Galactic Tank Force (GTF). Echte verkoopsuccessen zijn ze helaas geen van allen geweest, brengt GTF hier verandering in?

Laten we beginnen met het thema. Het is een origineel thema dat gaat over aanvallen op een ijsco-planeet door de meedogenloze keizerin Annoya met tanks, robots en UFO’s. Als speler moet je de planeet verdedigen en dat doe je met behulp van een tank, vandaar de naam Galactic Tank Force. Vooral een thema dus dat je niet te serieus moet nemen en in dat licht moet je GTF benaderen. Lekker ludiek.

Het is dus een origineel thema waarvoor geen licentie benodigd is. Het voordeel is dat American Pinball geheel hun eigen fantasie

erop los kan laten maar het betekent ook dat ze een risico lopen. Bij een bekend thema heb je namelijk altijd flipperaars die puur vanwege het thema direct zullen kopen ongeacht of de flipperkast goed of slecht is. Bij een origineel thema heb je dit voordeel dus niet. Natuurlijk bespaar je op licentiekosten maar een licentie brengt vaak ook ‘assets’ mee die je kunt gebruiken in het spel. Bij een originele licentie zul je dat allemaal zelf moeten maken. American Pinball heeft dus videomateriaal laten maken en ze hebben een verhaallijn bedacht. Ik vraag me dus af of een originele licentie echt wel goedkoper is dan een licentie van een bekend thema. Het is niet voor niets dat Stern altijd komt met bekende thema’s.

Galactic Tank Force is ontworpen door veteraan

Dennis Nordman met artwork van Christopher

Franchi en is er in vier varianten: Classic, Deluxe, Limited en Signature Edition. In dit artikel wordt de Limited Edition besproken.

Het speelveld

Omlaag kijkend naar het speelveld valt natuurlijk gelijk de knalrode tank op in het midden van het speelveld. Verder zie je als eerste ook een paar mooi gevormde wireforms, een plastic ramp en drie popbumpers.

Dennis Nordman is behoorlijk onder de indruk van zijn creatie...

Zowel de GI-verlichting als de inserts zijn allemaal RGB. Aan beide zijkanten vind je over de gehele lengte van het speelveld ledstrips welk ook RGB-gestuurd zijn. Ik weet niet of het originele Pinstadiums zijn maar ze hebben in ieder geval dezelfde functionaliteit. Een alternatief voor de zogenaamde Hotrails van Jersey Jack Pinball, denk ik maar. Kijken we naar de ‘toys’ op het speelveld dan is het natuurlijk eerst de tank die we moeten vermelden. Deze tank is wat we moeten vernietigen om de IJscoplaneet te redden. Een fysieke ball-lock valt verder ook gelijk op alsmede een vrij vol bovenste deel van het speelveld maar meer toys kan ik echt niet ontdekken. Of je moet een koe bungelend onder een vliegende schotel een toy noemen.

Als je verder goed kijkt naar de sculpts op het speelveld dan is gelijk duidelijk dat deze allemaal uit een 3D-printer komen. De lagen die een 3D-printer legt zijn namelijk duidelijk zichtbaar. Beetje jammer voor iets wat meer dan 10.000 euro kost, dan verwacht je toch een afwerking van een hoger niveau. Dat we het thema vooral niet serieus moeten nemen blijkt wel uit de vliegende schotel (UFO) rechts van de tank. Hier hangt namelijk een koe onder die je moet

Het speelveld in volle glorie

schieten (dat wil zeggen de stand-up target erachter). Het is een leuke verwijzing naar diverse oudere flippers, denk aan bijvoorbeeld Revenge from Mars. Dat soort verwijzingen doen het wel goed bij jullie reporter, sentimenteel zoals hij is.

Galatic Tank Force heeft dus twee flippers in een vrij traditionele fan-layout. Er is maar één ramp, ingang zit links van de tank, die de bal via een paar fraaie wireforms terugvoert naar de linker- of rechterflipper. Welke flipper dat is wordt bepaald door een diverter aan het einde van de plastic ramp. Verder zien we een buitenloopschot, rechts van de tank zit nog een vertical up-kicker (VUK) die de bal via een wireform terugvoert naar de rechterflipper.

Bovenste helft van het speelveld

In de buitenloop zit ook nog een magneet die de bal kan vangen en zo in een VUK kan plaatsen die de bal voert naar een fysieke ball-lock geschikt voor drie ballen.

Over de tank midden op het speelveld is best veel te doen geweest op diverse fora en bij introductie. Het blokkeert in ieder geval een behoorlijk deel van het speelveld in het midden en limiteert zo het aantal mogelijke schoten. De tank zit ook vrij dicht op de flippers, oftewel de bal komt zeer snel terug naar de flippers als je schiet op de stand-up targets onder de tank. Gelukkig heb je een pop-up tussen de flippers die de teruggekaatste bal, meestal, redt. Er wordt ook geklaagd over veel airballen. Ik heb ze inderdaad wel

meegemaakt, ik vond de bal bijvoorbeeld eens terug in de shooterlane, maar het was niet onflipperbaar zoals andere spelers riepen. Er zou een fix voor zijn, wellicht was deze al geïnstalleerd op dit model.

Kijkend onder het speelveld zien we dat er ook nog een magneet gemonteerd is voor de bungelende koe. In het kabinet zien we naast een dikke basluidspreker ook een shaker gemonteerd. Ook zien we een metalen box links in het kabinet, hier bevindt zich denk ik de stuurelektronica. In de backbox zit niet alleen de PC waarop de software draait maar ook de geluidsversterker. Hierop zie ik een aantal potmeters zitten waarmee je denk ik het geluid geheel naar je eigen smaak kunt aanpassen.

Het kabinet

Tsja, wat moet je hier nou van zeggen? Durf en originaliteit had American Pinball bij dit model zeker. Dit is de Limited Edition waarbij het kabinet in het uiterlijk van een tank gebouwd is. Of je er iets aan hebt in een gameroom waar standaard de backbox omhoog staat? Over smaak valt verder niet te twisten zeggen ze maar wat je er ook van vindt, gedurfd en origineel is het zeker. Voor degene die liever een ‘klassiek’ kabinet hebben, dat is er ook voor hen. In rechtopstaande positie van de backbox wordt de loop van de tank een soort topper. Er zit een licht in de loop hiervoor. Eerlijk gezegd valt dit tijdens spelen vrijwel niet op. Als topper is dit, naar mijn mening, niet echt geslaagd dus.

“De grote tank in het midden van het speelveld is een controversiële keuze”

Een koe die gekidnapt wordt

Uit de tank verschijnt een robot

Onderzijde speelveld en kijkje in het kabinet

Binnenzijde van de backbox

In de backbox vinden we verder het gebruikelijke lcd-display met animaties passend bij het thema. Een team van acteurs is ingehuurd om een serie aan video’s te maken om de storyline in beeld te brengen. Gecombineerd met getekende animaties is het best een leuk geheel wat goed past bij het ludieke thema van GTF. Als je geen IP-materiaal hebt om mee te werken is het gewoon niet makkelijk om iets moois neer te zetten in de huidige tijd van lcd-displays. Vroeger met DMD-displays was dit toch een stukje eenvoudiger (lees goedkoper). Verder komt GTF ook met zogenaamde inner artblades die het kabinet aan de binnenzijde mooi aankleden. Deze uitvoering heeft ook luidsprekerverlichting.

De hamvraag: hoe speelt-ie? Galactic Tank Force is een ontwerp van veteraan Dennis Nordman. Ik had dus geen slechtspelende flipperkast verwacht en dat is het ook niet. De flow is echt niet verkeerd maar die grote tank vrij ver naar voren in het midden is een controversiële keuze. Zo kort op de flippers komt de bal hard terug naar de flippers en is de kans op een SDTM (Straight Down The Middle) groot. Er is hiervoor wel een pop-up gebouwd tussen de flippers die een bescherming brengt. Die werkt redelijk.

De schoten zijn verder goed te doen al blokkeert de tank natuurlijk een behoorlijk deel van het speelveld. Als je dus niet op de tank wilt

schieten blijft er niet veel speelveld over. Er is verder maar één ramp en een paar VUK’s. Dit geeft ook wel aan dat het aantal schoten niet overhoudt.

Een flipper met als thema een ijscowereld die beschermd moet worden tegen tanks moet je zeker niet al te serieus nemen en de professioneel gemaakte video’s passen daar prima bij. Keurig passend bij het ludieke thema en ik vind er niks mis mee. Flipperkasten van American Pinball zien we niet vaak maar de gebruikte bouwtechniek kwam deugdelijk over, op één ding na. Er is overduidelijk gebruik gemaakt van een 3D-printer voor de gebruikte toys zoals de tank. Of dit nu past bij een prijskaartje startend vanaf 10.000 euro?

Met de verlichting wordt ook veel gebruik gemaakt van zogenaamde Pinstadiums. Deze dompelen regelmatig het speelveld in een paarse of andere tint en bepalen zo de sfeer. Het geluid is verder ook prima op orde. En dat Christopher Franchi nog altijd mooi artwork kan maken bewijst GTF maar weer eens. Op het gebied van software kan ik, zoals gebruikelijk, geen uitspraak doen na een paar potjes maar heb een diversiteit aan modes voorbij zien komen.

In een uur kun je lang niet altijd een flipperkast goed leren kennen dus ga vooral je eigen mening vormen. De GTF staat maar een korte tijd in het Dutch Pinball Museum te Rotterdam en ik denk dat tegen de tijd dat deze Spinner op de deurmat bij onze leden ligt hij weer weg is uit Rotterdam. Waar kun je hem dan wel gaan spelen? Dit zal niet op veel plekken zijn ben ik bang, ik ben me niet bewust van iemand die op het moment van schrijven van dit artikel een GTF heeft staan. Alle tekenen zijn er dat GTF geen verkoopsucces is voor American Pinball en dat ze hun volgende model flipperkast wellicht naar voren moeten halen om de productielijn draaiend te houden.

Het opvallende kabinet in de vorm van een tank

Extra: inner artblades

Animaties met echte acteurs

Pop-up tussen de flippers

De avonturen van een flippermuseumdirecteur

December alweer, het jaar is voorbij gevlogen. Het enige wat zeldzaam was waren dagen die niet opgeslokt werden door het museum of flipperkasten. Zo hebben we de afgelopen maanden de dagen gevuld met de uitbreiding van ons museum. En dat is zichtbaar. Was je al eens geweest dan ga je het niet terug herkennen, was je nog nooit geweest en van plan om te komen dan ga je je ogen uitkijken. Tussen al dat geweld van klopboren, schuurmachines, decoupeerzagen en stukadoormixers hadden we ook nog wel de tijd gevonden voor ons jaarlijkse bezoek aan de Pinball Expo ‘23 in Chicago, en een bezoekje aan de Pinball Hall of Fame in Las Vegas.

Dinosaur Room

Vintage Room

Even de Pinball Circus aan de praat krijgen na maanden van stilstand in Las Vegas, de Sternfabriek bezoeken en een private tour krijgen bij American Pinball die momenteel Galatic Tank Force maakt, of even praatje maken met

Pat Lawlor (ontwerper van onder andere Addams Family) en nog tientallen bekende koppen die daar rondstruinen. Teveel tekst voor deze column maar daarvoor zijn inmiddels de welbekende QR-codes. Heel veel plezier met kijken

en tot ziens in ons museum of waar dan ook waar flipperkasten staan. Grote kans dat ik daar ook mijn dagen zal vullen... want een dag niet geflipperd is een dag die zelden voorkomt…

Pre War Wall

Music Room

Voorgevel van het museum

Start a new game

Nieuwe leden stellen zich voor

Elk kwartaal verwelkomt de NFV zo’n 20 tot 40 nieuwe leden. Mensen die om uiteenlopende redenen zodanig enthousiast zijn over flipperen dat ze zich aansluiten bij onze vereniging. In deze editie stelt Bert Godeschalk uit Hulst zich voor.

Tja, even nagedacht: doe ik het wel, of doe ik het niet. Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging. Uiteindelijk toch maar gedaan; Leuk, gewoon leuk!

Mijn naam is Bert Godeschalk, getrouwd met Myriam en samen hebben we drie kinderen, volwassen kinderen mag ik wel zeggen. Wij wonen met veel plezier in Hulst, onder in Zeeland ofwel boven in Vlaanderen. De gemoedelijkheid, het Vlaamse karakter en de bourgondische levensstijl spreken ons erg aan.

En nu de kinderen groot zijn en ze bijna allemaal klaar zijn met de studie, komt er wat geld vrij. En zo ook voor een langdurige wens: een eigen flipperkast. Gezien mijn leeftijd wordt dat een elektromechanische flipperkast (EM). Ook omdat je daar zelf nog wat aan onderhoud kan doen. Hetgeen ik dan ook leuk vind aan flipperkasten. Niet dat ze stuk zijn, maar wel dat je het zelf hebt kunnen oplossen.

Ik heb al enkele flipperkasten in mijn bezit gehad. Een Barracora van Williams uit 1981. De Barracora was een ervaring op zich. Een takkeherrie

dat die kast kon maken en natuurlijk Multi Ball! Leuke tijden, maar ik kon zelf geen reparaties uitvoeren en moest daarvoor toentertijd naar Drunen, naar Patrick Roose van Starjet. Toch niet echt naast de deur, maar ik moet zeggen: prima gozer. Hij weet wat hij doet, dus hij heeft het hartstikke druk. Verder had ik nog een Aces & Kings uit 1970 van Williams.

“De leukste flipperkasten zijn zo’n 50 jaar oud. Oude meuk is leuk!”

Uit 1971 een Fire Cracker, deze heb ik nog steeds. En een tijdelijke ruilkast: de Circus van Bally uit 1973.

Ook heb ik enkele jaren geleden een bezoek gebracht aan het Flippermuseum in Rotterdam. Keitof, het begon gelijk te kriebelen: ‘Ik wil ook een kast, voor thuis’. Het bezoek deed mijn

jonge jaren herleven. Ik kan me nog herinneren dat tijdens het logeren bij mijn neven Jan en Gerard we een trip hebben gemaakt naar Renesse. We gingen daar naar een speelhal. Ik was toen een jochie van een jaar of tien, ik keek mijn ogen uit: overal flipperkasten, arcadekasten, schietspellen, air hockey en noem maar op. Het heeft duidelijk indruk gemaakt en in mijn herinnering stel ik het waarschijnlijk groter voor dan het in werkelijkheid was, maar toch. Ook de flipperkast van de voetbalclub heeft menig gulden van mij doorgeslikt. In Goes werd mijn eerste kater gevormd toen ik mijn eerste weekloon in de flipperkasten heb gegooid in de speelhal aldaar. Toen heb ik afscheid genomen van arcadeen flipperkasten...

Lange tijd niet meer gespeeld daarna. Totdat... ja, daar stond ie. Daar was ie. De Barracora van Williams. En het leek alsof hij daar stond te wachten op mij. Ik heb ‘m meegenomen en ik heb er daarna veel speeluurtjes op gemaakt met mijn gezin en vrienden.

Door de gezamenlijke interesse kom je in aanraking met andere eigenaren en handelaren in flipperkasten, alle-

maal behept met het flippervirus. Het is leuk om samen te kletsen over kasten, spellen en high scores. De voor- en nadelen van bepaalde kasten en technische snufjes. Ook in Hulst zit er dus nog een liefhebber die bovendien flipperkasten gaande houdt. Maar die heeft meer interesse in solidstate- en dotmatrixkasten. En bovendien weet hij deze te restaureren tot werkelijke beauty’s. Wellicht dat als ik wat gespaard heb toch een juweeltje bij hem ga kopen. Maar dan moet ik wel eerst even plaats maken. Mijn ‘mancave’ staat vol en er moet eigenlijk al wat weg

Nieuwe leden

Wilco Aarts

Anne van der Meer

Beau van Basten

Daan van der Weele

Hans Spieker

Steven Westelaken

Ties Westelaken

Han Schoonderbeek

Onno von Kreyfelt

Alexander von Kreyfelt

Caithin Wisman

Nicholas Lister

Sophie Serber

Geffroy Fleuren

Is dat een flipperkast in Bert zijn bril?

doen om het leuk te houden, maar ik kan geen afscheid nemen. Dan maar groter gaan wonen.

Sinds kort heb ik regelmatig contact met Ronald Blom. Hij is gespecialiseerd in EM-kasten. Af en toe doe ik een klusje voor hem, ik vind het echt leuk om te knutselen aan die “oude meuk”. Derhalve mijn lijfspreuk: ‘Ook al is ie soms stuk, oude meuk is leuk’. Immers, de leukste zijn zo’n vijftig jaar oud. En dat het nog steeds loopt als een zigzagnaaimachientje is toch geweldig.

Ik droom ervan om ooit nog eens een flipperweekend in samenwerking met mijn werk te kunnen organiseren. Het lijkt mij geweldig een groot aantal flipperkasten in de kantine van “De Leest” (een DagActiviteitenCentrum voor mensen met een verstandelijke beperking) te laten zoemen en rammelen, zodat bezoekers en medewerkers ze eens kunnen spelen. En wie weet... komt deze droom nog eens uit.

Groetjes Bert Godeschalk

Alias: Bolle Bertje

Yuri Peter

Arjan Barbier

Felix Koole

Rik van Lee

Thomas Meijer

Willem Rozenberg

Peter Bruinekreeft

Tessa Meijer

Falco Henkes

Imre Henkes

Rowan Henkes

Yoeri Henkes

Gertjan Koetsier

Pieter Arentz

Bart van Empel

Margot Poolman

Ferry Hoedemakers

Frans van den Berg

Mark van den Broek

Lex Roessingh

Johan Niklaas

Co van Kempen

Maurice Kruijtzer

Jelly Pater

Christian de Kok

Ronald de Wit

10% korting voor leden NFV Kortingscode: LED4PIN

- Ledverlichting - Siliconen ringen, banden & sleeves - Cabinet protectors - Starpost verlichting - Nylon bolt ringen - Flipperknop verlichting - Popbumper verlichting

Technische Vraagbaak

Flipperkast defect? Hoe sluit je een nieuwe spoel aan? Hoe check je of de opto’s goed zijn?

Voorbeelden van vragen die leden kunnen stellen aan de Technische Vraagbaak (TV).

De TV wil leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen. Of mensen die wel willen, maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen; de TV biedt hulp. Vragen kunnen zowel schriftelijk

COLOFON

NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flippervereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan leden toegestuurd. Oplage 1.300 ex.

REDACTIE

Barry Driessen, Bas Vis, Gerard van de Sanden, Jos van Rixel, Mark Moolhuizen, Rens Hooijmaijers, Ronald Eijkman.

Aan dit nummer werkten verder mee Wilko Wieffering, Ruud van Stralen, Jim Jansen, Bob van Leeuwen, Wouter van der Post, Wijnand Klaver, Mischa de Muynck, Rik van den Broek, Bert Godeschalk.

OMSLAG Barry Driessen

COVERFOTO Jos van Rixel

GRAFISCH ONTWERP Brr Brr

DRUK Drukkerij Koopmans

REDACTIONELE BIJDRAGEN

Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publicatie in de Spinner. Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl

ADVERTENTIE TARIEVEN

• 1/4 pagina

€ 50,00(1x) / € 150,00 (jaarcontract,4x)

• 1/2 pagina

€ 100,00(1x) / € 300,00 (jaarcontract,4x)

• 1 pagina

€ 150,00(1x) / € 450,00 (jaarcontract,4x)

• Achterkant op aanvraag

AANSPRAKELIJKHEID

De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren.

als telefonisch gesteld worden. Verwacht geen kant-en-klare oplossingen. Gert-Jan en Eric zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kunt. Vanwege de onregelmatige werktijden van Eric kan het zijn dat zijn voicemail aan staat. Als je een berichtje inspreekt, dan wordt je uiterlijk de volgende dag teruggebeld. Let op! Bel alleen op de aangegeven dagen en tijden! Schrijven of e-mailen kan natuurlijk altijd. Uiteraard kun je ook je vraag stellen in het NFV-forum.

Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. PTT periodiek 146128 ISSN 1382-4066

NFV DAGELIJKS BESTUUR

Waarnemend voorzitter

Bas Vis: voorzitter@nfvpinball.nl, 0644756466

Secretaris

Rens Hooijmaijers - secretaris@nfvpinball.nl

Penningmeester

Laurens Linssenpenningmeester@nfvpinball.nl

Clubhuis & Collectie

Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl

Competitie, wedstrijden & Spinner

Bas Vis - bvis@nfvpinball.nl

06-44756466

Techniek & onderhoud collectie Bart Volman - techniek@nfvpinball.nl 06-13443222

COMMISSIES

Ledenadministratie

Nils de Kleineledenadministratie@nfvpinball.nl

Clubhuis evenementen & catering

Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl

Webmaster Koen Martens

Social media Winfred de Ruijter

Club van 100

Marianne Winkel - Cv100@nfvpinball.nl

Evenementen

Evenementencoördinator: [vacature] DPM coördinator: [vacature]

Wedstrijden & competitie

Regionale Toernooien (RFT) coördinator: [vacature]

Lokale Competitie (LFC) coördinator: [vacature]

Gert-Jan de Haan Roptasins 14 9051 GR Stiens 06 274 568 90 techniek@multigame.biz

Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

Eric Bartels Frankrijklaan 69 1966 VC Heemskerk 06 535 20 486 hmbartels@kpnmail.nl

Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

Communicatie

Spinner: redactie@nfvpinball.nl

Public Relations: Jim Jansen jim@nfvpinball.nl / 06-12096694

TECHNISCHE VRAAGBAAK

Gert-Jan de Haantechniek@multigame.biz / 06- 27456890

Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

Eric Bartels - hmbartels@kpnmail.nl / 06-53520486

Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

ERELEDEN

Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis, Theo van Vroenhoven, Jan en Tonia Meijer

LIDMAATSCHAP VAN DE NFV

Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris of via de NFV website (www.nfvpinball.nl).

Een lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar.

Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd.

Opzeggingen schriftelijk uiterlijk 1 maand voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester.

BANKGEGEVENS

ING Rekeningnr.: 7233926 t.n.v. NFV

IBAN: NL 52 INGB 0007233926

BIC: INGBNL2A

KVKnr: 40482631

2023 - 04 - Spinner Magazine

Club van 100

Inhoud

Top stories

Evenementen

Vereniging

Overig

Van de redactie

Van de waarnemend voorzitter

DPO 2023 – another amazing journey!

Dutch Pinball Open 2023

Impressie van geslaagde 24e editie in 24 foto’s

Van het techniekteam

Io Moon

Een dag in de werkplaats bij Starjet

Rick & Morty

DPO 2023: Main Tournament en overige wedstrijden

Digital Pinball

Flipnic - PlayStation 2 (2003)

Pinball on location

Prater, Wenen, Oostenrijk

Flipper vooroordelen

musea Deel 4 (slot)

In de media

Schieten op Hitler

Schieten op Hitler

Dutch Pinball Museum

Pinheads

Nieuws uit de flipperwereld

Pinball People

Mark Heine uit Utrecht

De gameroom van... Jaap Valent

Flipperen in de Media

De 1500 leden van de Veenendaalse

Flipper Vereniging zijn niet allemaal

‘oude grijze hippies’

Enthousiaste deelnemers bij jeugd flippertournooi

DPO 2023: Kinder- en jeugdtoernooi

Dutch Digital Pinball Championship en Veteranen Digital High Score

Vrijwilligers- en sponsorenbedankdag

Samen maken we het mogelijk!

Evenementenagenda

Galactic Tank Force

Start a new game

Nieuwe leden

Technische Vraagbaak