CẨM NANG HO & TRỊ HO Ở TRẺ EM
NXB THANH NIÊN
Ï Ï LUC MUC
2
3 ùi thieäu g gaëp Lôøi giô thöôøn n â a h n ân 5 nguye hoû Nhöõng ôû treû n h ín t 7 ho caáp û bò ho gaây ra eû khi tre r t o ø a o n h á c 9 e trò ho nhö th ùnh khi Xöû trí a r t n à ca 11 sai laàm Nhöõng ò ho b û e r t ho 13 öôõng c trò ho Dinh d ân gian a d c ï ô dö 15 oá thaûo aëp Moät s ân a ôøng g u ö x h t g i û ho 16 höôøn oá caâu ân uûa laù t Moät s øng xua ø dieäu c ô y ö k h o t ù h 17 o töø la ïng trò âu trò h Taùc du ie h c t ä tuye 18 pan pan Danos Danos m å a h p n a saûn osp åm cuûa eà Dan Öu ñie haøng v h c ù a h ûa k xeùt cu Nhaän
Chöông trình truyeàn thoâng
Chuû bieân: PGS. TS Traàn Quoác Bình - Giaùm ñoác Beänh vieän Y hoïc Coå truyeàn Trung öông Bieân soaïn noäi dung: TS Taï Thu Thuûy - Tröôûng khoa khaùm chöõa beänh Töï nguyeän Chaát löôïng cao - Beänh vieän Y hoïc Coå truyeàn Trung öông
Ñôn vò taøi trôï: COÂNG TY COÅ PHAÀN DÖÔÏC DANAPHA Ñòa chæ: 253 Duõng Só Thanh Kheâ, Ñaø Naüng I Ñieän thoaïi: 0236 3757676 Website: www.danapha.com I Hotline: 19001727 Chương trình truyền thông Vì sức khỏe người Việt: Chuyên tổ chức, xuất bản, phát hành ấn phẩm tư vấn sức khỏe phát miễn phí tại các bệnh viện. Địa chỉ: Phòng 10.05A, Tòa nhà Helios, 75 Nguyễn Tam Trinh, Phường Mai Động, Quận Hoàng Mai, Hà Nội. Website: http://thaythuocvietnam.vn Email: kinhdoanh@thaythuocvietnam.vn Điện thoại: 043 557 5569 Hotline: 0913 322 944 NHÀ XUẤT BẢN THANH NIÊN Chịu trách nhiệm xuất bản: Giám đốc - Tổng biên tập: Nguyễn Xuân Trường; Biên tập: Nguyễn Tiến Thăng. Mỹ thuật: Danapha; Số ĐKKHXB: 528-2017/CXBIPH/11-23/TN; Số á ISBN: 978-604-64-6703-8 In 5.000 cuốn tại: Công ty TNHH Quang Minh: Số 142, tổ 6, Giáp Lục, Hoàng Mai, Hà Nội. In xong và nộp lưu chiểu quý II năm 2017
LÔØI GIÔÙI THIEÄU
Ho laø trieäu chöùng raát thöôøng gaëp ôû treû ñaëc bieät laø khi thôøi tieát thay ñoåi hoaëc moâi tröôøng soáng thay ñoåi. Coù raát nhieàu nguyeân nhaân gaây ra ho ôû treû, coù theå do virus hoaëc do caùc yeáu toá taùc ñoäng töø moâi tröôøng. Ho keùo daøi aûnh höôûng nhieàu ñeán söùc khoûe cuûa treû vaø gaây ra tình traïng treû nguû khoâng yeân, thöùc giaác veà ñeâm, caûm thaáy lo laéng, buoàn raàu, aên ít, hoïc taäp giaûm suùt,... Coù raát nhieàu baäc phuï huynh chuû quan vôùi tình traïng ho khieán cho tình traïng ho ngaøy moät naëng hôn vaø gaây ra caùc beänh lyù nghieâm troïng aûnh höôûng ñeán phoåi, pheá quaûn cuûa treû.
Vieäc cung caáp nhöõng kieán thöùc veà ho vaø caùch khaéc phuïc ho cho treû laø ñieàu heát söùc caàn thieát. Nhaèm trang bò cho caùc baäc phuï huynh nhöõng hieåu bieát cô baûn veà ho ôû treû ñeå coù phöông phaùp chaêm soùc vaø baûo veä treû toát nhaát, chöông trình truyeàn thoâng Vì söùc khoûe ngöôøi Vieät tieán haønh bieân soaïn cuoán caåm nang “Ho vaø trò ho ôû treû em” vôùi söï tham gia tö vaán bôûi caùc giaùo sö, tieán só cuûa Beänh vieän Y hoïc Coå truyeàn Trung Öông. Hi voïng cuoán caåm nang seõ laø cuoán soå tay höõu ích daønh cho caùc baäc phuï huynh tham khaûo. Xin traân troïng giôùi thieäu tôùi quyù ñoäc giaû!
2
HO LAØ GÌ? Ho laø moät phaûn xaï töùc thôøi cuûa cô theå ñeå di chuyeån vaø toáng xuaát caùc dòch tieát baát thöôøng beân trong ñöôøng thôû. Ñaây laø moät phaûn xaï coù lôïi cho cô theå, coù taùc duïng baûo veä ñöôøng thôû, haïn cheá vieäc xaâm nhaäp ñoät ngoät cuûa caùc dò vaät.
Haàu heát treû em ñeàu ñoâi luùc bò ho. Ngöôøi ta öôùc tính raèng moät em beù döôùi 5 tuoåi coù theå bò nhieãm khuaån ñöôøng hoâ haáp caáp tính töø 5 - 8 laàn trong 1 naêm, vaø thöôøng ñi keøm vôùi trieäu chöùng ho.
NHÖÕNG NGUYEÂN NHAÂN THÖÔØNG GAËP GAÂY RA HO CAÁP TÍNH ÔÛ TREÛ NHOÛ Trieäu chöùng ho ôû treû em coù theå lieân quan ñeán nhieàu nguyeân nhaân beänh khaùc nhau, do vaäy vieäc xaùc ñònh vaø tìm ra nguyeân nhaân laø caàn thieát ñeå ñieàu trò ñaït hieäu quaû. Moät soá nguyeân nhaân thöôøng gaëp bao goàm:
Vieâm muõi dò öùng
Nhieãm khuaån ñöôøng hoâ haáp
Hen pheá quaûn
Beänh traøo ngöôïc daï daøy thöïc quaûn (GERD)
Nguyeân nhaân khaùc
Beänh ho gaø
Dò vaät ñöôøng hoâ haáp 3
NHIEÃM KHUAÅN ÑÖÔØNG HOÂ HAÁP Nguyeân nhaân thöôøng gaëp nhaát cuûa ho ôû treû nhoû laø do nhieãm truøng ñöôøng hoâ haáp treân. Trong tröôøng hôïp naøy, caùc chaát tieát vaø ñôøm chaûy xuoáng hoïng kích thích trung taâm phaûn xaï ho gaây neân ho. Haàu heát treû nhoû chöa bieát caùch ho toáng ñôøm hieäu quaû maø thöôøng nuoát ñôøm, vì vaäy treû thöôøng keøm theo noân. Beänh caûm maïo, cuùm coù theå gaây neân tình traïng ho keùo daøi ôû treû nhoû, trong ñoù caûm maïo thöôøng gaây ho möùc ñoä nheï, cuùm coù theå gaây ho khan vôùi möùc ñoä ho naëng hôn. Caùc beänh caûm cuùm do virus thöôøng seõ khoâng caàn ñieàu trò baèng khaùng sinh maø caàn moät soá loaïi thuoác hoã trôï ñieàu trò trieäu chöùng vaø naâng cao söùc ñeà khaùng cuûa cô theå treû. Vieâm xoang laø moät daïng cuûa vieâm ñöôøng hoâ haáp treân, gaây trieäu chöùng muõi chaûy muû xanh hoaëc vaøng chaûy xuoáng hoïng, cuõng kích thích gaây phaûn xaï ho. Nhieãm truøng ñöôøng hoâ haáp döôùi, bao goàm nhieãm khuaån vaø nhieãm virus.
VIEÂM MUÕI DÒ ÖÙNG Vieâm muõi dò öùng coù theå gaây ho keùo daøi, ñau/ ngöùa hoïng, chaûy nöôùc muõi. Caùc taùc nhaân gaây dò öùng coù theå laø moät soá loaïi thöïc phaåm, phaán hoa, loâng suùc vaät (choù, meøo,...), buïi nhaø. Vieäc ñieàu trò vieâm muõi dò öùng, beân caïnh thuoác coøn caàn cho treû traùnh tieáp xuùc vôùi caùc taùc nhaân ñaõ ñöôïc bieát roõ gaây ra tình traïng dò öùng.
BEÄNH TRAØO NGÖÔÏC DAÏ DAØY THÖÏC QUAÛN (GERD) Do thöùc aên vaø/hoaëc dòch vò trong daï daøy traøo ngöôïc leân hoïng gaây phaûn xaï ho. Ngoaøi ra treû coøn bò noân, ñaéng mieäng vaø caûm giaùc noùng raùt thöïc quaûn. Khi moät treû bò ho keùo daøi, ñaõ loaïi tröø ñöôïc caùc nguyeân nhaân thöôøng gaëp khaùc thì neân nghó tôùi beänh caûnh GERD. Vieäc ñieàu trò tuøy thuoäc vaøo tuoåi cuûa treû vaø caùc beänh keøm theo.
BEÄNH HO GAØ Beänh nhi coù trieäu chöùng ho thaønh traøng daøi lieân tieáp, ngoaøi ra coù soát nheï, haét hôi, chaûy nöôùc muõi. Ñaây laø moät beänh truyeàn nhieãm, coù theå phoøng ngöøa baèng caùch tieâm vaéc-xin.
DÒ VAÄT ÑÖÔØNG HOÂ HAÁP Khi thöùc aên hoaëc caùc vaät nhoû khoâng vaøo thöïc quaûn maø bò treû hít vaøo khí quaûn seõ gaây ra ho saëc do dò vaät ñöôøng thôû. Nguyeân nhaân naøy thöôøng gaëp ôû treû nhoû löùa tuoåi taäp ñi. Nhöõng tröôøng hôïp naøy caàn ñöôïc xöû trí caáp cöùu ñeå ñaûm baûo laøm thoâng thoaùng ñöôøng thôû.
MOÄT SOÁ NGUYEÂN NHAÂN KHAÙC Thôøi tieát thay ñoåi thaát thöôøng hoaëc quaù laïnh. Tieáp xuùc moâi tröôøng oâ nhieãm bôûi khoùi thuoác laù, buïi. Sau khi maéc beänh ñöôøng hoâ haáp gaây phaûn xaï ho do taâm lyù,
HEN PHEÁ QUAÛN Do co thaét caùc nhaùnh pheá quaûn gaây ra tình traïng khoù thôû (khoù thôû khi thôû ra nhieàu hôn khi hít vaøo) keøm theo ho vaø thôû khoø kheø. Nguyeân nhaân cuûa hen pheá quaûn do cô ñòa keát hôïp vôùi nhieãm truøng hoaëc nhieãm virus. Moät soá yeáu toá töø moâi tröôøng (buïi, naám moác, khoùi thuoác, phaán hoa,... ) hoaëc hoaït ñoäng theå löïc naëng cuõng ñöôïc coi nhö laø taùc nhaân gaây khôûi phaùt côn hen ôû treû.
4
XÖÛ TRÍ NHÖ THEÁ NAØO KHI TREÛ BÒ HO? Tröôøng hôïp ho naøo cuûa beù baïn coù theå theo doõi, chaêm soùc ôû nhaø? Khi beù ho do caûm laïnh keøm soå muõi, khoâng soát hoaëc soát nheï nhöng beù vaãn aên uoáng, chôi ñuøa bình thöôøng, khoâng noân oùi, baïn coù theå theo doõi beù ôû nhaø. Baïn neân chaêm soùc beù baèng caùch cho beù uoáng nhieàu nöôùc cam, chanh hoaëc aên traùi caây töôi, naáu chaùo hoaëc soup ñeå beù deã aên hôn vaø theo doõi nhieät ñoä cuûa beù. Ñoàng thôøi, neân duøng thuoác töø thaûo döôïc ñôn giaûn töø thieân nhieân ñeå laøm dòu côn ho vaø taêng khaû naêng phoøng ngöøa cho cô theå trong nhöõng ñôït sau naøy. Neáu beù ñôõ ho, aên uoáng toát, khoâng soát, thôû deã thì thöôøng beù seõ khoûi trong voøng moät tuaàn.
Tröôøng hôïp ho naøo cuûa beù, baïn phaûi ñöa ñeán baùc só? Moät soá tröôøng hôïp ho coù keøm theo caùc trieäu chöùng, bieåu hieän khaùc maø baïn caàn löu yù, theo doõi ñeå kòp thôøi ñöa ñeán baùc só: • Treû ho caáp tính keøm co thaét, khoø kheø, tím taùi. Ñaây coù theå laø do treû bò dò vaät ñöôøng thôû, phaûi sô cöùu ban ñaàu vaø cho treû ñeán beänh vieän caøng sôùm caøng toát. • Treû ho keøm soát cao 39oC. Luùc naøy baùc só seõ kieåm tra xem beù coù vieâm phoåi hay khoâng. • Khi treû ho keøm thôû meät, loàng ngöïc co keùo, tieát ñôøm nhôùt nhieàu, coù theå beù bò vieâm tieåu pheá quaûn ôû treû nhoû, hen suyeãn ôû treû lôùn hôn. • Neáu treû ho khaøn gioïng, ho ong oûng nhö tieáng choù suûa, keøm khoø kheø thì coù theå ñaõ bò vieâm thanh quaûn caáp tính. Cha meï neân ñöa beù ñi khaùm sôùm, neáu treã coù theå treû seõ bò khoù thôû. 5
• Neáu laø treû nhoû döôùi 12 thaùng tuoåi, ho veà ñeâm keøm noân oùi. Baùc só seõ kieåm tra xem beù coù bò traøo ngöôïc daï daøy, thöïc quaûn hay khoâng. • Neáu treû ho keùo daøi treân hai tuaàn, ho vaøo luùc saùng sôùm vaø veà ñeâm thì caàn gaëp baùc só ñeå xem xeùt coù bò beänh hen suyeãn hay vieâm xoang muõi maïn tính khoâng. • Caùc tröôøng hôïp khaùc nhö treû coù veû meät, thôû hoån heån khi ho, xanh taùi, aên uoáng khoâng ngon mieäng, noân oùi, baïn cuõng neân cho beù gaëp baùc só ñeå kòp thôøi ñieàu trò.
Moät soá löu yù khi chaêm soùc treû bò ho • Cho treû nghæ ngôi, giöõ cô theå thoaùng maùt khi trôøi noùng vaø ñuû aám khi trôøi laïnh.
• Nhoû thuoác saùt khuaån vaø laøm thoâng muõi neáu coù ngheït muõi.
• Suùc mieäng nöôùc muoái aám.
• Söû duïng moät soá vò thuoác/baøi thuoác thaûo döôïc daân gian coù taùc duïng laøm dòu côn ho. Khoâng töï yù duøng khaùng sinh maø phaûi theo söï höôùng daãn cuûa baùc só nhi khoa.
• Cho treû uoáng nhieàu nöôùc giuùp laøm loaõng ñôøm • AÊn nhöõng thöùc aên loûng, deã tieâu vaø chia laøm nhieàu böõa nhoû hôn bình thöôøng vì khi ho treû deã bò noân trôù do hoïng bò kích thích bôûi caùc chaát tieát ñoïng laïi, hoaëc do treû chöa bieát caùch ho khaïc ñôøm ra ngoaøi neân thöôøng nuoát ñôøm.
• Ñaûm baûo moâi tröôøng xung quanh treû thoaùng khí, saïch seõ vaø traùnh caùc taùc nhaân coù haïi cho ñöôøng hoâ haáp nhö khoùi thuoác laù, buïi baån,...
• Neáu treû ho coù ñôøm, cha meï neân voã rung vuøng löng giuùp treû ho ra ñôøm deã hôn.
6
NHÖÕNG SAI LAÀM CAÀN TRAÙNH KHI TRÒ HO CHO TREÛ DUØNG THUOÁC LIEÀU MAÏNH Ho laø phaûn xaï caàn thieát cuûa cô theå ñeå toáng xuaát ñôøm nhôùt, maàm beänh vaø caùc dò vaät. Muïc ñích söû duïng thuoác ho nhaèm giaûm bôùt caùc trieäu chöùng khoù chòu, dieät maàm beänh, chöù khoâng theå chöõa khoûi ho ngay töùc thì. Nhieàu baäc cha meï muoán con mau khoûi beänh neân voäi vaøng duøng thuoác ho loaïi maïnh vaø lieàu cao, khoâng töông thích vôùi cô theå treû, daãn ñeán soác thuoác hoaëc bò taùc duïng phuï nguy hieåm sau khi söû duïng. Caùc chuyeân gia khuyeân, cha meï neân kieân trì ñieàu trò ñuùng phaùc ñoà ñieàu trò cuûa baùc só, traùnh töï yù duøng thuoác maïnh, ñaét tieàn hay thay ñoåi thuoác ñieàu trò lieân tuïc.
NGÖNG THUOÁC GIÖÕA CHÖØNG Thoâng thöôøng, caùc baùc só seõ keâ toa cho beù söû duïng thuoác trong 1 - 2 tuaàn ñeå ñieàu trò döùt ñieåm caùc bieåu hieän ho, soát nheï. Tuy nhieân, khi thaáy caùc trieäu chöùng thuyeân giaûm nhieàu thì khoâng ít phuï huynh ngöng cho con uoáng thuoác. Ngöng thuoác giöõa chöøng khoù ñieàu trò döùt ñieåm côn ho. Ñaëc bieät laø nhöõng toa thuoác coù khaùng sinh, neáu ñieàu trò khoâng ñuùng phaùc ñoà deã gaây ra tình traïng khaùng thuoác. Nhöõng laàn beänh sau, loaïi khaùng sinh naøy thöôøng khoâng coøn taùc duïng do vi khuaån khaùng thuoác. LAÏM DUÏNG KHAÙNG SINH Coù nhieàu nguyeân nhaân gaây beänh hoâ haáp, trong ñoù 70-80% laø do virus. Khaùng sinh chæ coù taùc duïng tieâu dieät hoaëc öùc cheá vi khuaån, coøn caùc beänh do virus thì khoâng coù taùc duïng. Tuy nhieân, nhieàu phuï huynh vaø y baùc só laïm duïng khaùng sinh ñeå ñieàu trò nhoùm beänh hoâ haáp. Ñieàu naøy cuõng daãn tôùi tình traïng khaùng thuoác ôû treû. Ngoaøi ra, duøng khaùng sinh böøa baõi coøn khieán beù taêng nguy cô dò öùng, gaëp caùc beänh maõn tính nhö hen pheá quaûn, beùo phì, vieâm khôùp... 7
DUØNG TOA THUOÁC CUÕ Duøng laïi toa thuoác cuõ laø moät thoùi quen xaáu khi trò ho vaø nhieàu beänh khaùc cho beù. Sau laàn ñaàu ñieàu trò coù hieäu quaû, caùc phuï huynh coù xu höôùng söû duïng ñôn thuoác cuõ neáu beù coù caùc trieäu chöùng taùi phaùt töông töï, nhaèm tieát kieäm thôøi gian thaêm khaùm. Tuy nhieân, trieäu chöùng ho coù theå laø bieåu hieän cuûa nhieàu beänh lyù, nguyeân nhaân vaø möùc ñoä traàm troïng khaùc nhau. Ngoaøi ra, khi beù lôùn hôn, loaïi thuoác vaø lieàu löôïng cuõng thay ñoåi. Toa thuoác cuõ khoâng coøn phuø hôïp, thaäm chí gaây nguy hieåm cho beù neáu ñieàu trò sai beänh. UÛ AÁM BEÙ QUAÙ KYÕ
DUØNG THUOÁC KHOÂNG PHUØ HÔÏP ÑOÄ TUOÅI Moãi loaïi thuoác ho coù giôùi haïn ñoä tuoåi söû duïng nhaát ñònh nhaèm ñaûm baûo tính hieäu quaû vaø an toaøn. Coù loaïi thuoác chæ duøng cho treû treân 6 tuoåi hoaëc 12 tuoåi, coù loaïi khoâng duøng cho treû döôùi 2 tuoåi. Neáu trong nhaø coù 2 beù ôû ñoä tuoåi khaùc nhau, meï tuyeät ñoái khoâng neân laáy thuoác ho cuûa beù lôùn cho beù nhoû uoáng vaø ngöôïc laïi. Neáu duøng sai ñoái töôïng, beù coù theå gaëp nhieàu taùc duïng phuï, soác thuoác, chaäm phaùt trieån theå löïc, thaäm chí töû vong.
Khi beù bò beänh, meï neân traùnh ñeå beù tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi gioù luøa. Tuy nhieân, khoâng neân cho beù maëc 3-4 lôùp aùo vaø ñaët beù naèm trong phoøng kín. Neáu treû ho keøm soát, meï neân giuùp beù maëc ñoà thoaùng maùt ñeå nhieät toûa ra moâi tröôøng xung quanh, môû cöûa soå thoâng thoaùng ñeå trao ñoåi khoâng khí. Khoâng ít treû ho sau 1-2 ngaøy môùi bò soát, song meï khoâng phaùt hieän thaáy trieäu chöùng soát hay daáu hieäu khoù thôû neáu uû aám beù quaù kyõ.
Ñoái vôùi treû döôùi 2 tuoåi, trung taâm hoâ haáp ôû naõo boä raát nhaïy caûm. Neáu söû duïng thuoác öùc cheá ho maïnh coù theå gaây öùc cheá trung taâm naøy, khieán beù ngöng thôû. Ñeå an toaøn, cha meï neân xem kyõ höôùng daãn söû duïng vaø öu tieân löïa choïn thuoác coù ñoä an toaøn cao coù nguoàn goác döôïc lieäu töø laù thöôøng xuaân, huùng chanh (taàn daøy laù), nuùc naùc.
8
DINH DÖÔÕNG CHO TREÛ BÒ HO Treû bò ho neân aên gì? Khi treû bò ho nhieàu thöôøng gaây ra caûm giaùc khoâ, ñau raùt coå hoïng. Bôûi vaäy, baïn caàn cho treû aên nhöõng moùn aên loûng, coù nhieàu nöôùc, caùc thöïc phaåm deã nuoát, meàm ñeå haïn cheá vieäc kích thích phaàn nieâm maïc ôû coå hoïng ñang ñau raùt. Nhöõng moùn aên naøy deã tieâu hoùa nhöng cuõng caàn ñaày ñuû döôõng chaát (boät, beùo, ñaïm, rau) vaø phuø hôïp vôùi khaåu vò haøng ngaøy cuûa treû. • Thöùc aên coù nhieàu nöôùc giuùp laøm loaõng ñôøm nhôùt vaø giuùp treû khoâng bò kích thích ho nhieàu. Moät soá moùn aên ñöôïc khuyeân duøng nhö: caùc moùn suùp (suùp gaø), chaùo thòt lôïn, chaùo tía toâ, nöôùc luoäc rau cuû. • Coù theå cho theâm moät löôïng toûi, haønh taây hoaëc tía toâ vaøo böõa aên cuûa treû vì ñaây laø nhöõng thöïc phaåm coù coâng duïng khaùng vieâm, tieâu dieät virus, laø nhöõng khaùng sinh töï nhieân hieäu quaû ñeå trò ho, vieâm hoïng. • Boå sung theâm nhöõng thöïc phaåm giaøu vitamin A vaø vitamin C, giaøu chaát keõm vaø saét nhö caùc loaïi thòt boø, gaø, tröùng, rau coù maøu xanh, ñoû ñeå taêng söùc ñeà khaùng cho treû.
9
Treû bò ho neân traùnh aên gì? • Thöùc aên, ñoà uoáng laïnh: Söû duïng thöùc aên, ñoà uoáng ñoâng laïnh laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây ra ho hay vieâm hoïng ôû treû nhoû. Nhöõng ñoà aên thöùc uoáng naøy coù theå kích thích coå hoïng khieán trieäu chöùng ho taêng leân. Treû em bò ho do dò öùng cuõng khoâng neân uoáng ñoà uoáng coù ga vì noù coù theå gaây ra nhöõng côn ho keùo daøi. Cuõng khoâng neân cho treû aên ñoà cay noùng, vì coù theå daãn ñeán saëc neáu ñang aên cay maø bò ho baát ngôø. • Thöïc phaåm chieân, xaøo, nöôùng: Khi bò ho, heä tieâu hoùa cuûa cô theå treû bò suy yeáu. Caùc thöùc aên chieân, xaøo hay nöôùng coù theå taêng theâm gaùnh naëng cho daï daøy, laøm cho quaù trình tieâu hoùa bò keùm ñi. • Haûi saûn: Caùc loaïi haûi saûn nhö caù, toâm, cua,... coù vò tanh neân deã khieán coå hoïng bò kích thích vaø gaây ho nhieàu hôn neáu treû ñang bò ho. Beân caïnh ñoù, cuõng coù moät soá treû bò dò öùng vôùi chaát protein coù trong caùc loaïi haûi saûn naøy. • Haït laïc, haït döa, haït bí: Löôïng daàu lôùn coù trong nhöõng loaïi thöïc phaåm naøy seõ gaây kích öùng coå hoïng vaø taêng tieát ñôøm. Vì theá khoâng neân cho treû aên caùc loaïi thöïc phaåm naøy khi ñang bò ho. Moät soá thöïc phaåm khaùc nhö caù muoái, thòt xoâng khoùi hay caùc loaïi thöïc phaåm coù haøm löôïng muoái cao cuõng ñeàu neân traùnh khi bò ho.
Caùch cho beù aên khi beù ñang bò ho Beù bò ho nhieàu coù theå noân ra thöùc aên vöøa môùi aên xong keøm theo nhieàu ñôøm nhôùt; vì theá tröôùc khi cho beù aên neân cho uoáng vaøi thìa nöôùc, sau ñoù cho beù naèm saáp roài voã löng beù nhaèm giuùp ñôøm nhôùt khoâng coøn ñoïng ôû coå beù. Ñieàu naøy giuùp beù ñôõ ho vaø khoâng bò noân khi aên. Caùc böõa aên neân ñöôïc chia ra laøm nhieàu laàn hôn bình thöôøng, moãi laàn cho beù aên moät chuùt, traùnh ñeå beù aên quaù no seõ deã bò noân trôù.
10
MOÄT SOÁ THAÛO DÖÔÏC DAÂN GIAN TRÒ HO GÖØNG VAØ MAÄT ONG Ñaây laø meïo chöõa ho hieäu quaû töø laâu ñaõ ñöôïc daân gian aùp duïng. Nhôø ñaëc tính khaùng khuaån cao, giaûi ñoäc, taêng söùc ñeà khaùng cuûa cô theå, maät ong coù taùc duïng trò ho nhanh. Göøng coù taùc duïng laøm aám cô theå, tieâu ñôøm, khaùng chaát gaây dò öùng, ñöôïc aùp duïng trò ho coù ñôøm, ho do nhieãm laïnh höõu hieäu. + Caùch thöïc hieän: Laáy moät cuû göøng ñem röûa saïch ñeå nguyeân voû, nöôùng cho chaùy xeùm roài caïo saïch voû vaø giaõ naùt. Cho theâm moät ít maät ong vaøo ngaâm moät luùc, roài duøng ngaäm nuoát nöôùc töø töø.
Trong Ñoâng y coù raát nhieàu baøi thuoác trò ho hay vaø hieäu quaû töø caùc loaïi thaûo döôïc thieân nhieân. Khi thaáy treû vöøa chôùm ho, phuï huynh coù theå aùp duïng ngay caùc baøi thuoác daân gian sau ñeå trò ho cho treû moät caùch an toaøn vaø hieäu quaû. Löu yù laø ñoái vôùi nhöõng baøi thuoác coù maät ong thì khoâng duøng cho treû döôùi 12 thaùng tuoåi.
LAÙ HUÙNG CHANH Laù huùng chanh coù chöùa tinh daàu maø thaønh phaàn chuû yeáu laø cavaron coù taùc duïng tröø ñôøm, tieâu ñoäc raát toát neân ñöôïc duøng ñeå laøm thuoác ñieàu trò ho coù ñôøm vaø trò vieâm hoïng nhanh. + Caùch thöïc hieän: Duøng moät ít laù huùng chanh vaø quaát xanh ñem röûa saïch, sau ñoù xay nhuyeãn. Tieáp tuïc cho theâm ñöôøng pheøn vaøo cuøng moät cheùn saïch roài ñem haáp caùch thuûy. Sau 15 phuùt laáy ra, gaïn laáy nöôùc uoáng töø 1-2 laàn moãi ngaøy (2-3 thìa moãi laàn tuøy ñoä tuoåi). 11
QUAÁT XANH CHÖNG MAÄT ONG Caùch thöïc hieän: Quaát xanh röûa saïch, caét ngang ñeå nguyeân haït (vì coù taùc duïng laøm tieâu ñôøm, aám thanh quaûn treû) vaø voû troän chung vôùi maät ong hoaëc ñöôøng pheøn sau ñoù mang haáp caùch thuûy khoaûng 30 phuùt. Cho treû uoáng nhieàu laàn trong ngaøy.
LAÙ TÍA TOÂ Laù tía toâ ñaëc trò ho coù ñôøm raát nhaïy vaø an toaøn. Theo Ñoâng y, laù tía toâ coù vò cay, tính aám, coù taùc duïng laøm thoaùt moà hoâi, tieâu ñôøm vaø haï khí. Laù tía toâ chuû trò caùc beänh nhö haét hôi, soå muõi, caûm maïo, soát, bí moà hoâi, giuùp tieâu hoùa toát, chöõa ho coù ñôøm. + Caùch thöïc hieän: Duøng laù tía toâ, hoa kheá, hoa ñu ñuû ñöïc röûa saïch cho vaøo baùt söù, theâm moät ít ñöôøng pheøn haáp caùch thuûy khoaûng 20 phuùt. Gaïn laáy nöôùc uoáng haøng ngaøy, tuøy theo ñoä tuoåi maø coù lieàu löôïng phuø hôïp.
ÑÖÔØNG PHEØN + LAÙ HEÏ Caùch thöïc hieän: Laù heï röûa saïch, caét nhuyeãn; ñöôøng pheøn giaõ nhoû troän chung vôùi nhau, mang haáp caùch thuûy. Sau ñoù loïc laáy nöôùc cho beù uoáng. Lieàu löôïng uoáng 2 -3 thìa/ laàn. Ngaøy uoáng 2 laàn.
12
TRAÛ LÔØI MOÄT SOÁ CAÂU HOÛI THÖÔØNG GAËP VEÀ HO ÔÛ TREÛ EM
T
höa baùc só chaùu nhaø toâi naêm nay 25 thaùng tuoåi, khi thay ñoåi thôøi tieát chaùu thöôøng bò ho. Chaùu ho khoâng coù ñôøm, hay ho nhieàu vaøo buoåi saùng sôùm vaø chieàu toái, moãi laàn ho côn ho cuûa chaùu thöôøng keùo daøi. Vaäy baùc só coù theå tö vaán giuùp toâi veà beänh ho cuûa chaùu ñöôïc khoâng aï? Lieäu ñaây coù thaønh beänh maïn tính khoâng vaø toâi neân laøm gì ñeå chaùu ít bò ho hôn moãi khi thôøi tieát thay ñoåi? Chò Nguyeãn Thò A - Baéc Ninh Treû nhoû thöôøng bò ho khi thay ñoåi thôøi tieát, do söùc ñeà khaùng cô theå treû coøn yeáu, deã bò nhieãm moät soá loaïi sieâu vi. Neáu vieâm hoïng do virus, khoâng caàn thieát phaûi ñieàu trò baèng khaùng sinh maø baïn chæ neân ñieàu trò trieäu chöùng ho vaø taêng khaû naêng phoøng ngöøa cho cô theå baèng nhöõng vò thuoác thaûo döôïc töø thieân nhieân. Ngoaøi ra, baïn neân giöõ aám cho treû, veä sinh muõi hoïng, giöõ veä sinh moâi tröôøng soáng xung quanh treû. Tröôøng hôïp treû ho keùo daøi, soát, khoù thôû, baïn neân ñöa beù ñeán baùc só ñeå ñöôïc tö vaán vaø ñieàu trò.
C
haùu nhaø toâi ñöôïc 5 tuoåi, khi thay ñoåi thôøi tieát chaùu thöôøng bò ho vaø soát, chaùu ho coù ñôøm neân thöôøng hay bò noân vaøo buoåi toái, moãi laàn chaùu bò nhö vaäy, toâi coù cho chaùu uoáng khaùng sinh nhöng 5 ngaøy uoáng thuoác khaùng sinh chaùu ñôõ, khi heát thuoác tình traïng cuûa chaùu laïi laëp laïi. Vaäy baùc só coù theå tö vaán cho toâi veà caùch chaêm soùc cuõng nhö caùch giuùp khaéc phuïc tình traïng ho nhö vaäy cuûa chaùu? Chaùu uoáng khaùng sinh nhieàu coù aûnh höôûng ñeán söùc khoûe vaø söï phaùt trieån cuûa chaùu khoâng aï? Anh Nguyeãn Vaên M - Haø Noäi
13
Theo nhö baïn moâ taû thì beù ñaõ bò vieâm ñöôøng hoâ haáp treân, coù theå do nhieãm sieâu vi hoaëc vieâm hoïng do vi khuaån. Neáu bò vieâm hoïng do vi khuaån, baïn neân ñieàu trò baèng khaùng sinh theo höôùng daãn cuûa baùc só vaø khoâng töï yù ngöng ñieàu trò giöõa chöøng. Khi treû duøng khaùng sinh keùo daøi coù theå gaây neân tình traïng roái loaïn tieâu hoùa, tieâu chaûy do loaïn khuaån ruoät. Ñeå phoøng traùnh cho beù bò vieâm ñöôøng hoâ haáp taùi dieãn nhieàu laàn, baïn neân giöõ ñuû aám cô theå cho treû moãi khi thay ñoåi thôøi tieát, veä sinh muõi hoïng baèng nöôùc muoái sinh lyù, keát hôïp cho treû uoáng moät soá loaïi thaûo döôïc daân gian coù taùc duïng trò ho, laøm loaõng ñôøm.
C
on gaùi toâi naêm nay 3 tuoåi, gia ñình toâi sinh soáng trong thaønh phoá Hoà Chí Minh nay chuùng toâi chuyeån ra Haø Noäi sinh soáng, coù theå do thay ñoåi moâi tröôøng ñoät ngoät cuõng nhö thay ñoåi thôøi tieát neân chaùu raát hay soå muõi vaø ho, chaùu chæ ho huùng haéng nhöng ho keùo daøi. Raát mong Baùc só coù theå cho toâi lôøi khuyeân veà caùch caûi thieän tình trang ho cuûa chaùu? Xin caûm ôn baùc só! Chò Vuõ Thò T - Gia Laâm, Haø Noäi Thay ñoåi thôøi tieát vaø tình traïng bò nhieãm laïnh ñoät ngoät laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng haøng ñaàu laøm treû em coù theå maéc caùc beänh hoâ haáp. Vì vaäy, tuøy theo thôøi tieát, khí haäu maø ta coù caùch baûo veä thích hôïp cho treû. Khi trôøi laïnh caàn cho treû maëc ñuû aám. Khi trôøi noùng caàn cho treû maëc quaàn aùo thoaùng maùt, lau khoâ moà hoâi thöôøng xuyeân vaø traùnh ñeå luoàng gioù quaït maùy thoåi thaúng vaøo treû. Chuù yù laøm veä sinh thöôøng xuyeân cho phoøng saïch seõ, thoâng thoaùng, traùnh
buïi baëm, aåm thaáp. Khi chaùu bò ho hung haéng vaø keùo daøi, coù theå cho treû uoáng moät soá loaïi thaûo döôïc coù taùc duïng laøm dòu côn ho, loaõng ñôøm vaø taêng söùc phoøng ngöøa cho cô theå. Tröôøng hôïp treû ho keùo daøi, coù keøm theo soát, khoù thôû, baïn neân ñöa beù ñeán baùc só ñeå ñöôïc tö vaán vaø ñieàu trò.
T
höa baùc só, con toâi ñöôïc 9 thaùng tuoåi, ñi khaùm phaùt hieän bò vieâm pheá quaûn, uoáng thuoác ñöôïc 3 ngaøy roài khoâng coøn thôû khoø kheø nöõa maø chuyeån sang ho keùo daøi vaøi phuùt, ho nhieàu laàn trong ngaøy. Nhôø baùc só tö vaán giuùp toâi phaûi laøm sao? Traàn Thò Bích T - Ñaø Naüng Chaøo baïn, Treû vieâ m pheá quaû n caà n ñieà u trò theo loä trình khaù n g sinh 5-7 ngaø y theo höôù n g daã n cuû a baù c só chuyeâ n khoa. Tröôø n g hôï p treû ho baï n neâ n cho treû uoá n g keø m caù c loaï i si-roâ ho töø thaû o döôï c ñeå ñieà u trò ho, giuù p treû long ñôø m , khaù n g vieâ m , choá n g co thaé t pheá quaû n , giuù p beù deã thôû hôn. Luù c naø y , caà n coù söï chaê m soù c beù caå n thaä n ; thöôø n g xuyeâ n veä sinh muõ i hoï n g baè n g nöôù c muoá i sinh lyù cho treû , taê n g cöôø n g caù c thöï c phaå m giuù p taê n g söù c ñeà khaù n g trong thöï c ñôn, giöõ aá m cho beù ( ôû vuø n g coå vaø gan baø n chaâ n ), khoâ n g neâ n ñeå quaï t vaø ñieà u hoø a quaù laï n h vaø tröï c tieá p vaø o ngöôø i beù , lau moà hoâ i ôû löng cho beù (neá u beù ra nhieà u moà hoâ i löng), traù n h caù c taù c nhaâ n nhö gaá u boâ n g, choù meø o , phaá n hoa,... (vì noù coù theå gaâ y kích öù n g ñöôø n g hoâ haá p , gaâ y ho). Thaân meán!
14
TAÙC DUÏNG TRÒ HO KYØ DIEÄU CUÛA LAÙ THÖÔØNG XUAÂN Laù Thöôøng xuaân ñöôïc bieát ñeán laø loaøi thaûo döôïc raát quyù. Töø thôøi coå xöa, Hippocrates, oâng toå cuûa ngheà thuoác, ñaõ söû duïng haàu heát caùc boä phaän (reã, laù, quaû, hoa, ) cuûa caây thöôøng xuaân ñeå chöõa nhieàu beänh nhö: ho, beänh lî, beänh gout vaø soát... Vaøo theá kyû 19, moät baùc só taïi Phaùp ñaõ nhaän thaáy raèng treû em ôû vuøng mieàn Nam nöôùc naøy ít bò ho hôn caùc vuøng khaùc do thöôøng uoáng söõa baèng loaïi coác laøm töø goã caây thöôøng xuaân. Vaø ngaøy nay, Y döôïc hieän ñaïi ñaõ khaúng ñònh hieäu quaû trò ho cuûa laù thöôøng xuaân vaø öùng duïng vaøo baøo cheá nhieàu loaïi thuoác ho, ñaëc bieät laø si-roâ ho. • Töø naêm 1949 ñeán nay, ñaõ coù hôn 20 nghieân cöùu khoa hoïc treân quy moâ lôùn, ñöôïc kieåm soaùt chaët cheõ ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu trò cuûa dòch chieát laù thöôøng xuaân. • Hoäi ñoàng khoa hoïc chaâu AÂu coâng nhaän laù thöôøng xuaân coù taùc duïng trong ñieàu trò
15
vieâm ñöôøng hoâ haáp caáp tính vaø maïn tính coù keøm trieäu chöùng ho. Keát quaû nghieân cöùu laâm saøng treân 9657 beänh nhaân cho thaáy: 5151 treû em bò vieâm pheá quaûn caáp vaø maõn tính ñöôïc ñieàu trò vôùi siro chöùa cao laù thöôøng xuaân, sau 7 ngaøy söû duïng, 95% beänh nhaân ñaõ heát trieäu chöùng ho hoaëc giaûm ho roõ reät. • Dòch chieát laù thöôøng xuaân chöùa saponin, flavonoids vaø rutin coù taùc duïng giaõn pheá quaûn, kích thích baøi tieát ñôøm giuùp ñaåy baät dò vaät trong ñöôøng hoâ haáp ra deã daøng, töø ñoù laøm giaûm ho. Hieäu quaû vaø tính an toaøn cuûa dòch chieát ñaõ ñöôïc nhoùm BGA chöùng minh vaøo naêm 1988 vaø ñöôïc caáp giaáy pheùp löu haønh saûn phaåm vaøo naêm 1989.
DANOSPAN - TUYEÄT CHIEÂU TRÒ HO TÖØ LAÙ THÖÔØNG XUAÂN THAØNH PHAÀN: Cho 100ml si-roâ Danospan • Cao khoâ laù thöôøng xuaân: 0,7 g (töông öùng vôùi 4,55 g laù thöôøng xuaân) • Taù döôïc vöøa ñuû 100 ml LIEÀU LÖÔÏNG: Treû döôùi 1 tuoåi
2,5 ml x 1 - 2 laàn/ ngaøy
Treû töø 1 - 4 tuoåi
2,5 ml x 2 laàn/ ngaøy
Treû töø 4 - 12 tuoåi
5 ml x 2 laàn/ ngaøy
Treû treân 12 tuoåi vaø ngöôøi lôùn
5 ml x 3 laàn/ ngaøy
* Neáu coù chæ ñònh rieâng cuûa baùc só, söû duïng vôùi lieàu löôïng ñöôïc chæ ñònh
CAÙCH SÖÛ DUÏNG: Söû duïng duïng cuï ñong thuoác ñi keøm hoäp thuoác. Laéc kyõ tröôùc moãi laàn söû duïng.
THÔØI GIAN ÑIEÀU TRÒ: Thôøi gian ñieàu trò ho phuï thuoäc vaøo loaïi beänh vaø möùc ñoä cuûa beänh treân laâm saøng. Tuy nhieân, vieäc ñieàu trò neân duy trì trong ít nhaát moät tuaàn ñoái vôùi tröôøng hôïp vieâm nheï ñöôøng hoâ haáp. Vieäc ñieàu trò vôùi thuoác neân ñöôïc duy trì 2-3 ngaøy sau khi heát trieäu chöùng ñeå ñaûm baûo hieäu quaû cuûa ñôït ñieàu trò. Neáu tình traïng beänh vaãn keùo daøi hoaëc coù xuaát hieän thôû noâng, soát cuõng nhö ñôøm coù maùu hoaëc muû thì phaûi tham khaûo ngay yù kieán baùc só.
16
Thuoác laøm töø cao khoâ laù thöôøng xuaân ñaõ ñöôïc chöùng minh veà hieäu quaû ñieàu trò Saûn xuaát trong nhaø maùy Ñoâng Döôïc ñaït tieâu chuaån GMP - WHO Coù theå duøng keát hôïp vôùi thuoác khaùng sinh trong quaù trình ñieàu trò
Döôïc lieäu ñaàu vaøo ñöôïc kieåm soaùt chaët cheõ theo quy trình kieåm tra chaát löôïng cuûa Danapha, ñaûm baûo haøm löôïng hoaït chaát ñuùng tieâu chuaån ñaõ ñaêng kyù.
ÖU ÑIEÅM CUÛA SAÛN PHAÅM DANOSPAN 17
NHAÄN XEÙT CUÛA KHAÙCH HAØNG VEÀ DANOSPAN
B
eù nhaø mình bò haét hôi soå muõi roài chuyeån sang ho, mình cho beù uoáng nhieàu loaïi thuoác ho nhöng khoâng ñôõ. Mình thöû chuyeån sang cho beù duøng Danospan, uoáng môùi ñöôïc moät hoâm thì thaáy beù ñôõ ho, caû ñeâm cuõng chæ huùc haéc maáy tieáng roài nguû eâm. Mình ñang cho beù uoáng tieáp cho ñuû lieàu ñeå ñieàu trò döùt haún. Chò Trang - meï beù My
C
on mình thöôøng ho huùng haéng, laïi coù ñôøm neân mình hoûi baùc só raát kyõ veà caùch chaêm soùc vaø ñieàu trò cho beù. Baùc só keâ ñôn si-roâ Danospan ngay khi beù baét ñaàu chôùm ho. Ban ñaàu, beù coù theå ho nhieàu hôn, kích thích toáng ñôøm ra ngoaøi, sau ñoù ñôøm seõ heát töø töø vaø beù cuõng giaûm ho daàn. Caùc meï duøng Danospan cho con maø moät, hai ngaøy ñaàu thaáy beù ho nhieàu hôn thì cuõng ñöøng lo laéng nheù. Chò Vaân - meï cu Ken
M
ình thaáy thuoác ho naøy coù vò deã uoáng, muøi cuõng thôm neân thaèng nhoùc nhaø mình chòu uoáng. Cöù thaáy cu caäu baét ñaàu huùng haéng laø mình cho uoáng si-roâ Danospan ngay ñeå ñieàu trò sôùm. Mình chia seû moät kinh nghieäm laø neân cho con uoáng xa böõa aên ra nheù, vì sau khi uoáng si-roâ thì moät luùc sau con seõ ho nhieàu hôn ñeå toáng ñôøm ra. Chò Quyønh Anh - meï cu Soùc
M
ình töøng cho beù thöû nhieàu loaïi si-roâ ho roài, mình thaáy Danospan khaù hieäu quaû. Beù nhaø mình uoáng khoaûng 2 ngaøy ñaàu thì ho nhieàu hôn do toáng ñôøm, ñeán ngaøy thöù 3 thì baét ñaàu ñôõ vaø sau 1 tuaàn thì heát ho luoân. Si-roâ ho töø thaûo döôïc neân taùc duïng töø töø nhöng seõ an toaøn cho beù hôn neân caùc meï ñöøng noân noùng khi thaáy beù khoâng ñôõ ho ngay nheù. Chò Höông - meï beù Vöøng
TUYEÄT CHIEÂU TRÒ HO CUÛA MEÏ...
24/7
Hotline tö vaán: 1900 1727
Coâng ty Coå phaàn Döôïc Danapha 253 Duõng Só Thanh Kheâ, Tp. Ñaø Naüng I Tel: (0236) 3757676 I Website: www.danapha.com I Email: info@danapha.com