Το Ζργο (Μια πρώτη προςέγγιςη)
Ό
λεσ οι δράςεισ του ανκρϊπου, ςτθν ουςία, δεν είναι παρά ςυγκλίςεισ ςε μια ‘θρωικι ζξοδο’… αυτό εξυπθρετοφν και οι προςωρινζσ διαφυγζσ, οι πρόςκαιρεσ αποδράςεισ,
οι κοπιϊδεισ προςπάκειεσ, οι πυρετικζσ δραςτθριότθτεσ, οτιδιποτε μπορεί να αποτελζςει προςομοίωςθ του Ζργου. Εάν ςτο μυθτικό μονοπάτι, το Ζργο νοείται ωσ θ ςυςτθματικι εςωτερικι εργαςία για τθν οριςτικι μετάβαςθ ςτθν ‘άλλθ όχκθ’ με τον μζγιςτο δυνατό βαθμό επίγνωςησ, ςτθν κακθμερινότθτα όλα τα επιμζρουσ ζργα αποςκοποφν ςτθν εξαςφάλιςη ‘ςτακμϊν’ μετεπιβίβαςθσ… θ μια δραςτθριότθτα τελειϊνει και οφείλουμε να ζχουμε ζτοιμθ τθν επόμενθ… εάν μείνουμε αργοί, θ υπενκφμιςθ τθσ κνθτότθτασ και του παραλόγου του βίου μασ βαραίνει, μασ ςυνκλίβει, μασ μουδιάηει. Μοιάηουμε με τον ακλθτι που βάηει ςυνεχϊσ τον επόμενο ςτόχο του… ςπάει το ζνα ρεκόρ και πάει για το επόμενο… δεν ζχει τζλοσ αυτόσ ο δρόμοσ… αλλά χωρίσ τισ ενδιάμεςεσ ςτάςεισ, θ ςτατικότθτα κα επιφζρει τθν κατάκλιψθ και το κάνατο. Ο ακλθτισ, ζπαιηε ακριβϊσ αυτό το ρόλο ςτουσ αρχαίουσ γυμνικοφσ αγϊνεσ (όχι μόνο ς’αυτοφσ τθσ Ολυμπίασ). Θφμιηε τθν υποχρζωςθ όλων ςτθν διαρκι δράςθ, ςτθν υπζρβαςθ των ορίων και τθν μζγιςτθ ςθμαςία του ίδιου του ζργου. Ο ακλθτισ ιταν ζνασ πολεμιςτισ που δεν ςταματοφςε ςε καμιά επίτευξθ κακϊσ ιταν ενταγμζνοσ ςτθ Ροή και θ ροι είναι ατελεφτθτθ… Οι αγϊνεσ άλλωςτε, αποτελοφςαν και προβολζσ των άκλων του Ηρακλι… ενόσ Ήρωα που επζτυχε τθν ζξοδό του και ςε μυκικό
επίπεδο γεφφρωςε τα ‘μικρά ζργα’ (τουσ άκλουσ) με το Μεγάλο Ζργο (τθν ςυνάντθςθ με τον εαυτό του, τθν μυθτικι του ολοκλιρωςθ). Το Μεγάλο Ζργο (Magnum Opus όπωσ το γνϊριηαν οι αδελφοί του Μεςαιϊνοσ) είναι μάλλον απρόςιτο για τον μζςο άνκρωπο, τον ‘απλό’ άνκρωπο, πάει να πει τον οποιονδιποτε είναι ριγμζνοσ με τα μοφτρα ςτθ βιοτι, ςτισ μζριμνεσ του βίου. Γίνεται αντιλθπτό μονάχα ςε ςτιγμζσ, μικρζσ εκλάμψεισ υπερ-αντιλθπτικισ κεϊρθςθσ, ανοίγματοσ των ςφαλιςμζνων πόρων. Όταν αντικρίηει κανείσ ζνα εκπλθκτικό ζργο τζχνθσ, όταν ακοφει μια κεία μουςικι, όταν του ‘επιτεκεί’ ζνα λογοτεχνικό αριςτοφργθμα. Η Τζχνθ, κεωρϊ, ζχει αυτό το ςυγκλονιςτικό όπλο: ςε ακινθτοποιεί, ςε αποςτομϊνει, ςε γυμνϊνει, ςε υποχρεϊνει ςε παφςθ, ςε αφήνει αθωράκιςτο… για λίγο όμωσ… ςφντομα οι πόροι κλείνουν… πρζπει να προςτατευτείσ, πρζπει να γυρίςεισ ςτθ μθχανικότθτα τθσ επανάλθψθσ, πρζπει να… επιβιϊςεισ. Αν δεν είςαι ‘ζτοιμοσ’, αν δεν είςαι ‘ςυντονιςμζνοσ’, αν δεν είςαι μυθμζνοσ δθλαδι, θ παρατεταμζνθ ζκκεςθ ςτθν Αλικεια κα ςε ςυντρίψει ανάλογα με τθν τφφλωςθ που κα υποςτείσ αν επιμζνεισ να αντικρίηεισ τον ιλιο χωρίσ γυαλιά. Τα μικρά ζργα ζχουν τθν ταπεινι τουσ ειςφορά αλλά το καφςιμό τουσ είναι λίγο, εξαντλείται γριγορα. Μια επίτευξθ διαρκεί περίπου όςο και οι ζπαινοί τθσ και ςυνεπϊσ πρζπει να αναμζνει θ επόμενθ. Μια ςιςφφεια, διθνεκισ προςπάκεια να περάςεισ επιτζλουσ το βράχο από το φρφδι του πρανοφσ, να τον ακινθτοποιιςεισ ςε κάποιο ςθμείο… να επιτφχεισ τθν αποςτολι ςου… δεν κα ςυμβεί ποτζ, ευτυχϊσ… διότι θ απζραντθ μοναξιά που ακολουκεί δεν καλφπτεται με τίποτα… ο βράχοσ κα κατρακυλά ιςοβίωσ ϊςπου οι δυνάμεισ ςου να ςε εγκαταλείψουν και να αναφωνιςεισ φιλοςοφϊντασ μελαγχολικά ‘ζδωςα τον καλό αγϊνα’ και να περάςεισ κι εςφ ςτα μυςτικά δϊματα του απείρου… Η θρωικι ςου ζξοδοσ μπορεί να μθν επετεφχκθ όπωσ ίςωσ νόμιηεσ αλλά ‘δικαιϊκθκε’ μζςα από το ίδιο το ζργο. Μπορεί να μθν το αντιλαμβάνεςαι αλλά ζχει ςυμβεί. Υπάρχει απόγνωςθ και κλίψθ ςε όλο αυτό; Προφανϊσ αν και τελικά, αρκεί να ςτρζψεισ τον εςωτερικό φακό ςε μια άλλθ ςτόχευςθ για να διαπιςτϊςεισ ότι το περίφθμο ‘ταξίδι ςτθν Ικάκθ’ δεν ζχει μονάχα μια διάςταςθ αλλά ςχεδόν μορφοποιεί τον αρχζγονο ςυμβολιςμό τθσ μινωικισ λάβρυοσ, του περίφθμου διπλοφ πζλεκυ που κόβει και προσ τα 2
ζξω όςο και προσ τα μζςα. Είναι γνωςτό ότι θ λάβρυσ υπιρξε μαγικό ςφμβολο και ζμβλθμα μυθτικϊν ταγμάτων από τισ πρϊτεσ εποχζσ. Το Ζργο είναι πάντα και εξωτερικό όςο είναι και εςωτερικό. (Στοχαςμόσ και πολιτικι δράςθ, για παράδειγμα). Άλλο αν ζχουμε πλζον απομείνει με τον απλό πζλεκυ τθσ μιασ κόψθσ, τθσ εξωτερικισ αγνοϊντασ πωσ ο ακατζργαςτοσ εαυτόσ δεν μπορεί να οικοδομιςει οφτε καν να ςυμμετάςχει ςτο εξωτερικό ολοκλθρωμζνο ζργο. Επανερχόμενοσ ςτον Ηρακλι, καταλαβαίνει κανείσ πϊσ ‘δζνουν’ όλα ςτον αρχαίο ςυμβολιςμό. Η διπλή δράςη του μεγάλου ιρωα (ςε επίπεδο άκλων και ςε εςωτερικό επίπεδο) υπενκυμίηεται διαρκϊσ ςτθ διδαςκαλία των μυςτθρίων. Είτε το αποδζχεται κανείσ, είτε όχι, βρίςκεται ζτςι κι αλλιϊσ ενταγμζνοσ ςτθ Ροή από τθν εκκίνθςι του ωσ τθν περαίωςθ τθσ πορείασ του. Δεν είναι μόνοσ ςτο Μεγάλο Ζργο αλλά απομζνει μόνοσ αν αποκόψει κάκε ςφνδεςμο μ’αυτό και δϊςει όλθ του τθν ενζργεια, όλεσ του τισ δυνάμεισ ςτισ επιτεφξεισ των μικρϊν ζργων. Η βαρφτθτα τθσ φλθσ όμωσ είναι τόςο ιςχυρι που δφςκολα μπορεί να ξεφφγει. Κι αυτό εφκολα το καταλαβαίνει κανείσ. Σε όλθ αυτι τθν αφιγθςθ, κα ζπρεπε να εξετάςει κανείσ διεξοδικά όλεσ τισ άλλεσ παραμζτρουσ ωσ ηεφγθ αντικζτων που επθρεάηουν αποφαςιςτικά. Το βλζμμα (και την τυφλότητα), τη Ροή (και τη ςτατικότητα), την Δράςη (και τη δραςτηριότητα), το Εν (και την πολλαπλότητα)… και αρκετά άλλα… …κι είναι πολλά να ειπωκοφν ακόμα…
Reborn #2 Martin Smolak
http://nimertis.blogspot.gr/
3