…χωρίς θεούς κι ελπίδες λεύτερος, μες στην ερμιάν ολόρθος…
(Οδύσσεια, ρ. α΄)
Φ
έτος τα 60χρονα από το πέρασμα του Νίκου Καζαντζάκη στην αθανασία … Δεν είναι το χρονο-πλήρωμα τούτο που με ωθεί να αποτυπώσω δυο σκέψεις μόνο για έναν από εκείνους που με συνοδεύουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στη δική μου πορεία από τα εφηβικά μου κιόλας χρόνια… θα ήταν προσβολή και αναίδεια ακόμη… γιατί ο Ν.Κ. έχει γεννηθεί και πεθάνει αμέτρητες φορές μέσα μου… όπως συμβαίνει θαρρώ με όλους τους μείζονες και εξέχοντες που μπορεί κανείς να συναπαντήσει και ύστερα, να συναντηθεί, αν είναι ευλογημένος και φιλόπονος, μαζί τους στη διάρκεια του βίου του… κι αυτοί είναι ευάριθμοι, πάντοτε λιγοστοί αλλά καθόλου λίγοι… Ναι, ο Ν.Κ. γεννήθηκε και πέθανε αμέτρητες φορές εντός μου… δεν ξέρω πώς να το περιγράψω καλύτερα, να το αποδώσω με μεγαλύτερη ενάργεια, αν είχα το δικό του ωκεάνιο τάλαντο στην έκφραση θα μου ήταν εύκολο… με τις όποιες δυνάμεις μου επιχειρώ απλά να μεταγράψω γεύσεις, ανάσες και ίχνη… από το στοχασμό και το βίωμα, τα πολλά και σπουδαία ταξιδέματα που μου προσέφερε, πού μού δώρισε η συνάντηση με αυτό τον μύστη… γιατί ο Καζαντζάκης πριν και πάνω και πέρα από λογοτέχνης, ποιητής, φιλόσοφος, ταξιδιώτης και πολίτης του κόσμου, στοχαστής, διανοητής, συγγραφέας, μελετητής τόπων, ανθρώπων, συσσωρευτής απίθανων γνώσεων και οξυδερκής παρατηρητής των πάντων… διδάσκαλος και μαζί αιώνιος μαθητής, πέρα και πάνω από όλα λοιπόν, ήταν ένας μύστης… κι αυτό εξακολουθούν να αγνοούν όσοι με ευκολία κρίνουν και επικρίνουν, αποδομούν και ελεεινολογούν… δεν έδωσα δεκάρα ποτέ μου για όλους αυτούς τους νάνους που ονειρεύτηκαν τον ήλιο μέσα στις λογοτεχνίζουσες ποντικότρυπές τους και επειδή τον ήλιο δεν τον διαπραγματεύεσαι ποτέ δίχως να γίνεις ολοκαύτωμα εσύ ο ίδιος,