TIBB‹ FORMÜLER/ ‹laç Ansiklopedisi
• ‹laçlara ait Özellikler ve Farmakolojik Bilgiler • Zehirlenmeler (‹laç, G›da, Bitki Pestisid) ve Tedavi • T›bbi Tablolar • Eczac›l›k Uygulamas›na ait Bilgi ve Tablolar
Prof. Dr. Kas›m Cemal Güven
NOBEL TIP K‹TABEVLER‹
© 2011 Nobel T›p Kitabevleri Ltd. fiti. TIBB‹ FORMÜLER / ‹laç Ansiklopedisi Prof. Dr. Kas›m Cemal Güven ISBN: 978-975-420-851-1
Bu kitab›n bask›s›n›n 5846 ve 2936 say›l› Fikir ve Sanat Eserleri Yasas› Hükümleri gere¤ince kitab›n bir bölümünden al›nt› yap›lamaz, fotokopi yöntemiyle ço¤alt›lamaz, resim, flekil, flema, grafik vb. ler kopya edilemez. Kitab›n tüm haklar› yazara aittir.
Düzenleme: Kapak:
Nobel T›p Kitabevleri Hakk› Çak›r
Bask› / Cilt:
Avc› Matbaas›
ÖNSÖZ Bu kitap ilk defa 1954 y›l›nda yay›nlanm›flt›r. Bu yeni fleklinde ise kitap bütünü ile elden geçirilmifl ve yeni bölümler eklenmifltir. Bu düzenlemede: I. Bölümde; Bitkisel ve sentetik ilaçlar›n yap›, özellikleri ve Farmakolojik etkileri ile preparatlar› verildi. Ayr›ca Farmakolojik etkilerine göre dünyada kullan›lan ilaç etken maddeleri ve baz›lar›na ait özellikler kaydedilmifltir. II. Bölümde; T›bba ait bilgiler verildi. Bu bölümde Zehirlenmeler ve Tedavisi ile Tablolar k›sm›nda gerekli yard›mc› bilgiler verilmifltir. Bu bölüme OTC preparatlar› eklenmifltir. Bütün ülkelerde halk ilaçlar›na ait say›s›z preparatlar (OTC) vard›r. Bu sebepten bu kitapta bunlara yer verilmifltir. III. Bölümde; Klasik ve modern eczac›l›k uygulamalar›na ayr›lm›flt›r. Klasik eczac›l›k uygulamalar›ndaki çok çeflitlilik bu bölümde özetlenmifltir. Bitkiler veya ondan haz›rlanan preparatlarda tedavi 20 ci asr›n 3 cü çeyre¤ine kadar devam etti. Klasik eczac›l›k uygulamas›ndaki zenginli¤i yaln›z 600 çeflit tentürün bulunmas› gösterir. Buna benzer di¤er preparatlarda da örnek say›s› çok yüksektir. Bugünün eczac›l›¤›ndaki kolayl›¤› bu mukayeseden anlafl›labilir. Sentez sanayiinin bu alana ticari aç›dan yönelmesi ile eczanelerdeki bu uygulamalar durma noktas›na gelmifltir. Bu da sentetik ilaç ile do¤al ilaç aras›ndaki fark lehinde veya aleyhindeki tart›flmalar› beraberinde getirmifltir. fiuras› aç›kt›rki sentetik ilaçlardaki yan etkiler esas etkili oldu¤u hastal›¤›n bazen 50 kat› fazlad›r. Bunun üzerinde durulmas› ve sentetik ilaçlarda bu konuda s›n›rlamalar getirilmesi gereklidir. Farkl› konular› bir arada sunan bu kitap bir ansiklopedi özelli¤ini alm›flt›r. Bu sebepten kitaba T›bbi Formüler/‹laç Ansiklopedisi ad› verilmifltir. Bu kitaba esas olan ilk bask›s›ndaki yard›mlar›ndan dolay› Prof. Dr. Edip Aktin’e ve bu son bas›m› için destek olan Nobel T›p Kitabevine ve dizimindeki dikkat ve eme¤inden dolay› Hakk› Çak›r’a teflekkür ederim. ‹ s t a n b u l - H a z i r a n 2 0 11
Kas›m Cemal Güven
3
‹Ç‹NDEK‹LER BÖLÜM I ‹LAÇLARA A‹T Ö Z E L L ‹ K L E R VE FA R M A K O L O J ‹ K B ‹ L G ‹ L E R Bitkisel, hayvansal ve sentetik kaynakl› ilaçlar .............................9-314 Latince/‹ngilizce alfabetik dizide
Hastal›klarda Kullan›lan ‹laçlar›n Kimyasal Yap›lar›na ait liste ve baz›lar›n›n özellikleri ..........................................................................315 Adele relaksanlar› ...............................................................................315 Analgezik, antienflamatuar ve antipiretikler ......................................316 Antiastmatik ilaçlar ve bronkodilatörler.............................................318 Anestetikler (Genel)............................................................................319 Anestetikler (Lokal) ............................................................................320 Antidiyabetikler ..................................................................................321 Antifungal ilaçlar ................................................................................323 Antihelmentik ilaçlar ..........................................................................325 Antimalerial ilaçlar .............................................................................327 Antienfektif ilaçlar ..............................................................................328 Antideprasanlar ...................................................................................342 Antimuskarinik ilaçlar ........................................................................347 Antiepileptik ilaçlar ............................................................................348 Antihistaminik ilaçlar..........................................................................350 Antiprotozoal ilaçlar ...........................................................................353 Antiviral ilaçlar ...................................................................................355 Besleyici/Takviye ajanlar....................................................................359 Burun için ilaçlar ................................................................................362 Büyüme hormonlar› ve modulatörleri ................................................363 Demansta kullan›lan ilaçlar ................................................................364 Dezenfektan ve koruyucular ...............................................................365 Kortikosteroid ilaçlar ..........................................................................368 Gastrointestinal ilaçlar ........................................................................369 Göz ilaçlar›..........................................................................................375 Elektrolitler .........................................................................................377 Haricen kullan›lan ilaçlar....................................................................378 Gut’a karfl› ilaçlar................................................................................380 Günefl ›fl›¤›na karfl› ilaçlar...................................................................381 Kan ürünleri ve hemostatikler ............................................................382 Kansere karfl› ilaçlar............................................................................383 Kalp ve damar hastal›klar› ilaçlar›......................................................392 Antiaritmik....................................................................................394 Hipertansiyon’a karfl› ilaçlar ........................................................396 Hematolojik ilaçlar .......................................................................404 Heparin preparatlar›......................................................................408 Hiperlipidemi ve hiperkolesterolemi’e karfl› ilaçlar.....................409
4
5 Kemik hastal›¤›na ilaçlar ....................................................................411 Kontrast ilaçlar›...................................................................................413 Kortikosteroidler .................................................................................414 Migrene karfl› ilaçlar ...........................................................................415 Miyasteniye karfl› ilaçlar.....................................................................416 Nöromuskular blokerler ......................................................................417 Obstetrik ilaçlar...................................................................................418 Öksürük kesiciler, ekspektoranlar.......................................................419 Migren’e karfl› ilaçlarda ......................................................................420 Parkinson’a karfl› ilaçlarda..................................................................421 Sentral sinir sistemi ilaçlar› ................................................................423 Analjezik ve antienflamatuar ilaçlar ............................................423 Anksiolitik - sedatif hipnotik - antipsikotikler .............................428 Seks hormonlar› ..................................................................................432 S›tmaya karfl› ilaçlar............................................................................433 Solunum sistemi hastal›klar›nda kullan›lan ilaçlar.............................434 Ürikosurik ilaçlar ................................................................................436 Stimulanlar ve anoretikler...................................................................437 Tatland›r›c›lar .....................................................................................438 Tiroid ve antitiroid ilaçlar ...................................................................439 Ürolojide kullan›lan ilaçlar .................................................................440 Vaccine, ‹mmunoglobinler, immunosupresanlar ve antisera ..............441 BÖLÜM II 1. Z E H ‹ R L E N M E L E R VE TEDAV‹ ............................................447 1.1. ‹laç zehirlenmeleri ve antitodlar›..................................................450 1.2. G›da zehirlenmeleri ......................................................................487 1.2.1 Mikroorganizm bulaflmas› ile..............................................487 1.2.2 Mantar zehirlenmesi ............................................................489 1.2.3 Deniz canl›lar› zehirlili¤i.....................................................491 1.3. Bitki ile zehirlenmeler ..................................................................494 1.4. Solvent ile zehirlenme ..................................................................503 1.5. Pestisid ile zehirlenme..................................................................506 1.6. De¤iflik madde ile zehirlenme ......................................................513 1.7. Mycotoxin’ler ...............................................................................519 2. TIBBA A ‹ T TA B L O L A R ...........................................................520 2.1. Acil ‹laçlara ait Doz (Büyükler ‹çin) ...........................................520 2.2. Baz› ‹laçlar›n Toksik Dozu...........................................................522 2.3. Büyükler için Laboratuar De¤erleri .............................................523 2.4. Büyükler için Kan Gazlar› De¤eri................................................524 2.5. Hematolojik De¤erler ..................................................................525 2.6. Maternal-Fetal Toksikoloji ...........................................................526 2.7. Fotosensivite’ye Sebep ‹laçlar......................................................527 2.8. Allerjik Deri Reaksiyonu Yapan ‹laçlar .......................................528 2.9. Antimikrobial Agentlar›n Farmakokinetiki ..................................529 2.10. Uyuflturucular.............................................................................532 2.11. Halusinogenik ‹laçlara ait Bilgiler.............................................534
6 2.12. ‹laçlar›n Serum Plasmada Toksik ve LethalMiktarlar› (mg/L)..535 2.13. Feces’te Renk De¤iflimi Yapan ‹laçlar.......................................538 2.14. ‹drarda Renk De¤iflimi Yapan ‹laçlar ........................................540 2.15. Antacid ‹laçlara ait ‹nteraksiyon...............................................543 2.16. Hipoglisemik Ajanlar›n Mukayesesi..........................................544 2.17. Laksatifler ..................................................................................545 2.18. Gebelik Riski Grubu ..................................................................546 3 . O T C P R E PARAT L A R I................................................................551 Solgar preparatlar›...............................................................................551 GNC preparatlar›.................................................................................559 Life time preparatlar› ..........................................................................568 Vitamin Shoppe preparatlar› ...............................................................574 USA’daki OTC firmalar›.....................................................................575 BÖLÜM III 1. K L A S ‹ K ‹ L A Ç H A Z I R L A M AYA Ö R N E K L E R ....................579 A. Dahilen Kullan›lan Preparatlar.....................................................580 a. S›v› Preparatlar .............................................................................580 1. Çözücüsü su olanlar.......................................................................580 2. Çözücüsü alkol olanlar (Ekstraksiyon ile haz›rlanan preparatlar) 587 b. Dahilen kullan›lan kat› preparatlar› ................................................599 B. Haricen kullan›lan preparatlar........................................................609 a. S›v› preparatlar................................................................................609 1. Çözeltiler, Solusyonlar....................................................................609 b. Tozlar, yar› kat›/kat› preparatlar......................................................647 2. Tozlar ............................................................................................647 3. Yar› kat› /kat› preparatlar..............................................................651 4. Kat› preparatlar.............................................................................661 Reçetelerde kullan›lan latince k›saltmalar ve karfl›l›klar›...................663 Latince k›saltmalar..............................................................................667 2. TA B L O L A R ................................................................................669 Elekler .................................................................................................669 Tampon çözeltiler................................................................................670 Alkol dereceleri...................................................................................671 Ölçü birimleri......................................................................................672 Yüzey aktif maddeler surfaktanlar......................................................676 Suspansiyon ajanlar› stabizanlar.........................................................677 Kimyasal k›saltmalar ..........................................................................678 Elementlere ait bilgiler........................................................................679 Maddenin kimyasal isimlendirilmesi..................................................680 Fizik ve teknik bilimlere ait baz› bilgiler ...........................................681 Astronomi ile ilgili bilgiler .................................................................682 Dil yaz›m bilgileri...............................................................................683 ‹çme suyu USEPA standartlar›............................................................685 Uluslararas› k›saltmalar ......................................................................690
BÖLÜM I ‹LAÇLARA A‹T ÖZELL‹KLER VE FARMAKOLOJ‹K B‹LG‹LER
BÖLÜM I I I 1. KLAS‹K ‹LAÇ HAZIRLAMAYA ÖRNEKLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 2. TABLOLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669 Elekler ............................................................................669 Tampon çözeltiler ..........................................................670 Alkol dereceleri..............................................................671 Ölçü birimleri.................................................................672 Yüzey aktif maddeler surfaktanlar ................................676 Suspansiyon ajanlar› stabizanlar....................................677 Kimyasal k›saltmalar .....................................................678 Elementlere ait bilgiler ..................................................679 Maddenin kimyasal isimlendirilmesi.............................680 Fizik ve teknik bilimlere ait baz› bilgiler ......................681 Astronomi ile ilgili bilgiler ............................................682 Dil yaz›m bilgileri..........................................................683 ‹çme suyu USEPA standartlar› ......................................685 Uluslararas› k›saltmalar .................................................690
579
1. KLAS‹K ‹ L A Ç H A Z I R L A M AYA Ö R N E K L E R * A.
Dahilen Kullan›lan Preparatlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
a.
S›v› Preparatlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
1.
Çözücüsü su olanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
1.1
Kat›/Etken madde su içinde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
1.2
Aromatik Sular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
1.2.1
Üsare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
1.3
fiuruplar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
1.4
Potionlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584
1.5
Limonatalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584
1.6
Mellitler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585
1.7
Emulsion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585
1.8
Suspansiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
1.9
Is›t›larak haz›rlananlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
1.9.1
Enfüzyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
1.9.2
Dekoksiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
2.
Çözücüsü alkol olanlar (Ekstraksiyon ile haz›rlanan preparatlar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
2.1
Tentürler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590
2.1.1
Eliksir (Ellixir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590
2.2
Ekstre fluidler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
2.3
Ekstreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
2.3.1
Bitkisel ekstreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
2.3.2
Hayvansal droglardan ekstraksiyon ile haz›rlanan preparatlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594
2.3.3
Hayvanlardan ektraksiyon ile elde edilen etken maddeler. . 597
*Baz› yeni preparat flekilleri (spray dryer, steril filtrasyon,.....) bu bölüme eklenmifltir. Bu ve bölüm I’de verilen preparatlar 1954 Türk Kodek sinde olanlar ordan al›nm›flt›r. Örneklerin yan›ndaki say›lar Bölüm I’deki sahife no. lar›n› gösterir.
580 A . D a h i l e n K u l l a n › l a n l a r P re p a r a t l a r a . S › v › p re p a r a t l a r 1. Çözücüsü su olanlar 1.1 Kat›/Etken madde su içinde Bir veya birden fazla maddenin bir çözücü içinde çözündürülmesi ile haz›rlan›r. Haz›rlanmalar› için çözücü olarak genellikle su ve nadiren alkol ve gliserin kullan›l›r. Burada ilac›n suda çözünmesi flartt›r. Ayr›ca maddenin çözünme oran›na dikkat edilir.
S›v› içinde kat› ‹deal çözelti Raoult kanununa uyar. Is› artmas› ile çözünürlük artar. E¤er bir çözücü içinde iki kat› madde bulunursa erime derecesi düflük olan daha fazla çözünür. Kat› maddenin çözünürlü¤ünü artt›rmak çareleri afla¤›da belirtilmifltir. a) Yüzeyi artt›rmak için maddeyi toz etme, b) Temas düzeyini yenileme (kristal etraf›nda doymufllu¤a mani olmak için s›v›y› çalkalama, kar›flt›rma), c) Kat› maddeyi s›v›n›n sath›na koyma (böylece doymufl s›v› dibe ener ve doymam›fl s›v› ile temas artar “Perdescensum”). d) Temperatürü yükseltme (ekseri kat› maddenin s›v› içinde çözünürlü¤ünü ›s›y› yükseltmek suretiyle artt›rmak mümkündür. Bunun aksi de olabilir. Örne¤in kalsiyum hidroksit 15°’de 100 ml’de 0.17 g çözünmesine mukabil 25°’de 0.14 g çözünür). Bu tip preparatlar›n haz›rlanmas›nda bir kay›t yoksa çözücü olarak distile su kullan›l›r. E¤er bir kay›t varsa (örne¤in; kafur, mentol sal›silik asit alkollu çözeltileri, alcool camphré, alcoolé de menthe Sol, de alcoolique d’acide salicylique) kay›t edilen çözücü etanoldür. Madde ad› geçen çözücüde çözündürülür. Bunun için verilen oran ile istenen miktara göre hesaplanarak madde korunur. Sature kayd› halinde ad› geçen madde alkol içindeki çözünürlü¤ü bulunur. Madde miktar› %10 fazla al›n›r ve fliddetle çalkalan›r.
Örnekler: Eau chloroformé (Bugün kullan›lmas› uygun de¤ildir) . . . . . . . . 91 Eau gazeuse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Eau laxative de Vienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Eau digitoxin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Alman rak›s› (Eau de vie Allemand) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
581 1.2. A ro m a t i k S u l a r Aqua aromaticae, Aromatic waters, Hydrolats, Eaux distillées. Çok eski devirlerden beri bilinirler. M›s›r’da 4’üncü as›rda kullan›ld›. ‹ran’›n 8’inci ve 9’uncu as›rda en mühim ihraç maddesi gül suyu idi. Distilasyon ve distile su Avrupa’ya ancak 13-14’üncü as›rda Mantpellier’de yaflam›fl Villanova vas›tas›yla girdi. Aromatik sular bitkilerin suda çözünebilen uçucu k›s›mlar›n› içeren preparatlard›r. Umumiyetle distilasyon suretiyle veya esans›n›n su ile kar›flt›r›lmas› ile haz›rlan›rlar. Hidrola: Distilasyon suretiyle haz›rlanan aromatik su hidrola (Hidrolat) ad›n› al›r. Aromatik sular›n yap›s›nda eterik ya¤lar›n çözünmüfl k›s›mlar› mevcuttur. Aromatik su için kullan›lan eterik ya¤ saf olmal›d›r. 1- Eterik ya¤› çözündürme suretiyle aromatik sular›n haz›rlanmas› Bu metodun esas› adsorpsiyon ve desorpsiyondur. Mahzuru berraklaflt›rma güçlü¤ü ve kullan›lmaya kadar geçen süredeki de¤iflmelerdir. Haz›rlanmas›nda kullan›lan genelde kullan›lan talk, saf olmal›d›r. Di¤er adsorban saf silisyum topra¤› veya filtre ka¤›d› pat›d›r. Talk ve silika topra¤› ile çal›flmada berraklaflt›rma problemi vard›r. Filtre ka¤›d›nda ise bu yoktur. Bu maksatla kalsiyum fosfat da denenmifltir. Daha berrak çözelti verirse de neticede hafif alkalen reaksiyona ve hafif sar› renge sebep olur. Alkali reaksiyon stabilite aç›s›ndan önemlidir. Keza magnezyum ve kalsiyum karbonat›n da ayn› mahzurlar› vard›r. Haz›rlanma teknikleri: 1.1- Eterik ya¤, su, talk metodunda 40°C’ye getirilmifl su ile çal›fl›l›r. Bunun için afla¤›daki umumi formül kullan›l›r. Eterik ya¤ 1.5 k, Talk 15 k, Su 1000 k. Bu maddeler kar›flt›r›l›r ve iyi kapal› fliflelerde serin yerde bekletilir. Süzülür. 1.2- Eterik ya¤, su, alkol, talk metodunda; eterik ya¤ alkol içinde çözündürülür ve üzerine 40-50°C’ye ›s›t›lm›fl su ve müteakiben talk ilave edilir ve dinlendirilir, süzülür. 2- Distilasyon metodu için adi ve su buhar› distilasyonu yap›l›r. Preparat›n tipine göre muayyen miktar drogtan muayyen miktar distila al›n›r. Hidrolar›n de¤iflmeleri Ifl›k, hava, s›cakl›k, ayr›ca bakteri ve mantar tesiri ile de¤iflme olur. Bu sebepten gül suyu, turunç çiçe¤i suyu süzüldükten sonra renkli flifleye konur. Örnekler: Aromatik sular. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Hamamelis suyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Gül suyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Melisa suyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Nane suyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Taflan suyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Tarç›n suyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Turunç suyu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
582 1 . 2 . 1 U s a r e (Saccus)* Ay›r›c› usaresi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 Kiraz usaresi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 Dut usaresi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 Limon usaresi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 Turunç usaresi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
1.3 fiuruplar** Sirupis, Syrup, Sirop Yüksek konsantrasyonda fleker içeren preparatlard›r. ‹laçlar›n lezzetini düzeltmek için kullan›l›rlar. Bu gaye ile ayr›ca suni tad maddeleri de kullan›l›r. fiuruplar s›cakta veya so¤ukta haz›rlanabilir. Çözücü su veya drogtan ekstraksiyonla elde edilen masera veya üsare olabilir. Ekstraksiyonla haz›rlamada önce masera veya üsare elde edilir. Drogtan maserasyon s›cakta veya so¤ukta, su veya sulu alkolle yap›labilir. Elde edilen süzülmüfl maseraya ilave edilecek fleker oran› % 60 civar›ndad›r. Usare ile flurup haz›rlanmas›da elde edilen usarenin dansitesi ölçülür ve listede buna tekabül eden fleker miktar› bulunur ve üzerine ilave edilir. Bu flurup s›cakta haz›rlan›r. Ekstre, ekstre fluid, tentür ihtiva eden fluruplar› haz›rlama umumiyetle so¤ukta, flurup içinde çözündürme suretiyle yap›l›rd›. Oran %10 idi. Digestiyon metoduna göre haz›rlanan fluruplar ise digestiyon sonucu ele geçen süzülmüfl çözeltiye hesaplanm›fl miktar fleker ilavesiyle yap›l›r. fiuruplarda de¤iflmeler 1- Mikroorganizm, küf mantar üremesi fiurup haz›rlanmas›nda umumiyetle ›s› tatbik edilir. Is› sterilizasyon için uygun bir metoddur. Fakat zamanla flurupta billurlanma sonucu konsantrasyon de¤iflmesi veya uygun flart teflekkülü ile mikroorganizm, küf mantar üremesi olabilir. Mikroorganizm fleker hastalar› için kullan›lan fleker havi olmayan tad düzeltici preparatta da üreyebilir. Buna mani olmak için flurubun tekrar ›s›t›lmas› tavsiye edilir. En iyisi, bafllang›çta flurup tipi preparatlara koruyucu olarak nipa esterleri (%0.5-1) ve sorbik asit (%0.1) kar›fl›m› ilavesidir. Ayr›ca fluruplara % 4 alkol ilavesi de muhafaza için önerilir. 2- ‹nversiyon Bilhassa meyva usaresi ile haz›rlanan fluruplar ihtiva ettikleri asit dolay›s›yla veya fluruplarda üreyen küfler taraf›ndan salg›lanan invertin tesiriyle invert fleker teflekkülüne rastlan›r.
*Bak. s. 276 **Bak. s. 258