ARENA by Noorderlicht Photography

FOTOMANIFESTATIE NOORDERLICHT 2016 22 MEI / 3 JULI MUSEUM BELVEDERE HEERENVEEN

T H E O B O S | D U N E S AT M E I J E N D E L

schone paden GESCHREVEN DOOR: BERT NIJMEIJER.

‘De horizon komt dichterbij,’ zingt Daniël Lohues, kijkend naar de oprukkende stad in de verte. Daarginds takelen hijskranen de toekomst boven de bomen uit. De horizon komt dichterbij, met fakkels, lantarens en een hoop kabaal. En we kunnen niet meer terug. De vooruitgang gaat maar één kant op. De kant van meer stenen, meer kabels en meer mensen, met samen een groeiende voetafdruk. Af en toe kijken we om naar wat we achterlaten, naar onze sporen, om te zien wat we met de vooruitgang zijn opgeschoten. Hoe we hebben geleefd. Op te grote voet misschien. Van ieder stukje aarde dat we gebruiken, raken we een ander stuk kwijt van iets wat we niet altijd meteen kunnen zien. Natuur, frisse lucht, toekomst. We moeten verder en vragen ons niet af waarom. Te veel terugkijken, of verkeerd terugkijken, is niet vitaal, vond Nietzsche. De filosoof hield erg van vitaliteit. Nu is hij dood, net als God. Maar wij leven nog. We zijn met meer dan ooit. We beconcurreren elkaar om de overgebleven stukken van de cake, die door nieuwe ontdekkingen altijd groter blijkt dan we dachten. De aarde is een arena, een slagveld. Om te overleven nemen we waarde van wat weerloos is. We maken de olie op, breken stukken Chili af voor het koper en gooien ons afval in zee. Een verwoest oerbos kan ooit weer bos worden, maar nooit meer oer. Een troost, zij het een schrale, is dat de natuur op de lange termijn toch wint. In de rampgebieden van Tsjernobyl en Fukushima, door mensen verlaten, vindt de natuur een veilige haven. Hier hebben flora en fauna gewonnen. Het is een mooi gezicht, zoals de paddenstoelwolk van een kernbom een machtig, apocalyptisch schouwspel is. De schoonheid van de vernietiging. Maar je hebt er verder niets aan.

Nu we allemaal een telefoon met een camera hebben gekregen, zijn we allemaal ooggetuigen geworden, van alles. We vinden ons eigen portret en onze eigen avonturen het interessantst. Iedereen is fotograaf en journalist geworden van zijn eigen leven. De professional dreigt te stikken in een berg fotografisch afval. De samenstellende deeltjes van overvloed zijn op zich waardeloos geworden. Zoals de mijnen een verschroeide aarde achterlaten, laat de massacultuur een verschraald cultuurlandschap achter. Alleen de bekende schatten uit het verleden en de recordprijzen van een handvol succeskunstenaars steken boven het dorre veld uit. Hier geldt de macht van het getal en de massa. Maar doordat we allemaal tegelijk hetzelfde willen, gebeuren dingen die niemand individueel wenselijk vindt. Daarom moeten we koesteren wat afwijkt. Wat weerbarstig is, waarvan je niet meteen ziet wat het is. Dwarse eikels, die niet netjes willen meegroeien met de andere bomen in het bos. De oude bomen staan met hun wortels diep in het moederland. Daar zijn ze trots op. Weet je nog hoe we gegroeid zijn, zeggen ze, hoe we samen zo’n mooi bos zijn geworden. Komt dat zien. Er zijn schone paden en heldere wegwijzers. De dwarse eikels weten waar ze vandaan komen. Ze weten precies hoe het moet, een boom worden. Ze dragen de belofte in zich van toekomstige bomen. Je vindt ze als je van het pad afwijkt waar de meeste mensen lopen. Je voelt het als je er bovenop gaat staan. Je pakt ze op en bekijkt ze van dichtbij.

RONNY SEN | THE END

W I T H O W O R M S | C E T T E M O N TAG N E C ’ E S T M O I

I G N AC I O AC O S TA | C O P P E R G E O G RA P H I E S

SIMON MENNER | MINEFIELDS

K AT R I N KO E N N I N G | T H E C RO S S I N G

JONI STERNBACH | ABANDONED

NOORDERLICHT 2016 WERPT MET ARENA EEN FORENSISCHE BLIK OP NAGELATEN SPOREN IN HET LANDSCHAP. FOTOGRAFEN UIT DE HELE WERELD MAKEN DE VERHALEN OP EN ONDER DE HUID VAN HET LAND ZICHTBAAR. We leven in een tijd waarin onze mondiale cultuur de natuur heeft onderworpen. Het is vrijwel onmogelijk geworden om nog ongerept land te ervaren, hoe ver we onze blik ook richten. Wat resteert als de mens en zijn dadendrang het toneel verlaten hebben, op zoek naar weer groenere weiden? De groei van de wereldbevolking en een immer toenemende industrialisering en globalisering hebben geleid tot een overheersing van de natuur. Met zijn scheppende kracht drukt de mens een allesoverheersende stempel op het landschap: door er te wonen, te werken, te recreëren. We delven op grote schaal grondstoffen uit het land en laten er weer afval in achter. Door dit voortdurende gebruik zien we wereldwijd het landschap steeds veranderen. Iedere economische toepassing brengt nieuwe verhalen in de bodem, maar ook in de oceanen en de lucht. Daar rusten ze, als laagjes geologisch sediment, in afwachting van latere blootlegging. De sporen die de mens nalaat zijn zowel het gevolg van achteloze handelingen als van gewetenloze acties. Aan het ene eind van het spectrum vormen ze een geschiedschrijving van onschuldige ingrepen, aan het andere uiteinde zien we veranderingen die zo ingrijpend zijn dat de toekomst van onze planeet op het spel is komen te staan. Ontwikkelingen in ons klimaat maken pijnlijk duidelijk dat de menselijke invloed groter is geworden dan ons lief zou moeten zijn. Het huidige geologische tijdperk wordt daarom steeds vaker het antropoceen genoemd, het tijdperk waarin de gevolgen van menselijke activiteit op de ontwikkeling van de aarde de natuurlijke processen overstemmen. Voor ARENA zijn eenentwintig kunstenaars vanuit de hele wereld uitgenodigd, die met hun beelden ieder een eigen deel van het grote verhaal laten zien. De fotoseries bieden het publiek stof tot nadenken en maken ons bewust van de fragiliteit van het geschapen land. Noorderlicht laat tegelijkertijd zien hoe betrokken kunst een inspiratie kan vormen, in de transitie naar een meer verantwoorde omgang met onze natuurlijke omgeving. De mens is daarin hoeder en rentmeester van natuur en landschap: de strijd tégen wordt omgebogen naar een samenwerking mét de natuur. ARENA is de proloog van Landschap als arena, een projectcyclus die focust op de beslissende invloed van de mens op het landschap, in de context van politiek, economie en duurzaamheid.

DAVID MAISEL | THE FALL

OLAF OTTO BECKER | READING THE LANDSCAPE

ADAM ORZECHOWSKI | CHERNOBYL PROJECT

CAROLE CONDÉ & KARL BEVERIDGE | EXPOSURES

MANDY BARKER | SOUP

Ameland

Holwerd

Dokkum Kollum

N335

Groningen

Buitenpost

Stiens

Surhuisterveen

Leeuwarden

Vlieland

Bergum A3 1

Franeker

Drachten

Beetsterzwaag

Grouw

Gorredijk

Bolsward A7

FOTO © DIRK DE JO NG | STUDIO D2

BEZOEKERSINFORMATIE

Sneek

E22

Assen Oosterwolde

Joure

Heerenveen

A32

Balk

Wolvega Lemmer

A28

Hoogeveen

Museum Belvédère

Leeuwarden 25 minuten Amsterdam 75 minuten Joure 10 minuten Heerenveen

De Knipe

NS-Station

Heerenveen

Bij de tentoonstelling ARENA verschijnt een catalogus € 22,50 Tevens is er een selectie van de foto's te koop (Noorderlicht editie, gelimiteerde oplage)

Heerenveen

11 Oranjewoud

Steun Noorderlicht

Groningen 35 minuten

A32

Oranje Nassaulaan 12 | 8448 MT Heerenveen - Oranjewoud www.museumbelvedere.nl Openingstijden | dinsdag t/m zondag 11.00 - 17.00 uur Entree | € 11 | MJK € 2 | diverse kortingen | kinderen tot 12 jaar gratis De tentoonstelling is rolstoeltoegankelijk Voor informatie over de expositie, educatie, rondleidingen en extra activiteiten kijk op www.noorderlicht.com | 050-3182227

M U S E U M B E LV É D È R E

Zwolle 35 minuten

Noorderlicht maakt graag vrienden. Vrienden die net zo eigenzinning zijn als wij en verder de wereld inkijken dan hun neus lang is. Voor slechts 25 euro per jaar bent u vriend van Noorderlicht en steunt u onze activiteiten. Voor aanmelding stuur een mail naar info@noorderlicht.com of kijk op onze website: www.noorderlicht.com

Andere Exposities in Museum Belvédère PaperMade t/m 12 juni PaperMade is een groepstentoonstelling met werk op, in en met papier van 11 hedendaagse kunstenaressen. Käthe Kollwitz | Getekend Leven | 17 juni t/m 25 september Het werk van de Duitse kunstenares Käthe Kollwitz (1867-1945) wordt gekenmerkt door sociaal engagement en persoonlijke ervaringen. In deze expositie zijn tekeningen, grafische werken en enkele bronzen te zien.

Met het openbaar vervoer naar Museum Belvédère Informatie over het reizen met het openbaar vervoer naar Museum Belvédère kunt u vinden op: www.museumbelvedere.nl

PAPERMADE

K ÄT H E KO L LW I T Z | G E T E K E N D L E V E N

Expeditie Noorderlicht

De expedities vinden in de weekenden plaats, starten bij Museum Belvédère en zijn met een Noorderlicht-ticket gratis toegankelijk. Informatie en reserveren: www.expeditienoorderlicht.nl In samenwerking met Staatsbosbeheer

WWW.NOORDERLICHT.COM

F OTO © M A A RT E N D E KO K

Ontdekkingstochten door gerepte natuur Combineer een bezoek aan ARENA met een fotogenieke expeditie over Landgoed Oranjewoud en het nabijgelegen natuurgebied De Deelen. Expeditieleider en boswachter Roel Vriesema leidt u over en buiten de gebaande paden, vergezeld door een historicus, landschapsarchitect, natuurbeheerder of fotograaf. De koninklijke bossen, lange lanen, landhuizen, waterpartijen en parken ademen historie en laten tegelijkertijd zien hoe wij en onze voorouders het landschap hebben beïnvloedt. Wat wij als natuur ervaren, is door menselijk ingrijpen verdwenen, weer in ere hersteld, bebouwd of juist ongemoeid gelaten. Tuinen werden weer bos en waar bos was, zijn fonkelnieuwe kasteelwoningen gebouwd. Terwijl de Oranjes zich in 1676 vestigden op de zandgrond, offerden de veenarbeiders bloed, zweet en tranen om turf bovengronds te krijgen.

STICHTING FOTOGRAFIE NOORDERLICHT | AKERKHOF 12 | 9711 JB GRONINGEN | 050 318 22 27 | INFO@ NOORDERLICHT.COM

R O B E R T Z H A O R E N H U I | C H R I S T M A S I S L A N D , N AT U R A L LY

HELENE SCHMITZ | KUDZU PROJECT

HIROSHI IMAI | ANOTHER PLANET

STELLA POLARIS ULLORIARSUAQ | THE SHINING MEMORY OF MOTHER EARTH

2016

Invisible City/Night Walk Ken Schles Hamburg | Duitsland Deichtorhallen/Haus de Photographie

2016

The Other Side 12 Nederlandse fotografen in de wereld achter het IJzeren Gordijn, 1979 -1989

2015

2014

2012

New York | USA Photoville 2015 Saint Brieuc | Frankrijk Photoreporter Festival Limerick | Ierland Limerick City Gallery of Art

Borne | België Cultuurcentrum Ter Dilft

Thessaloniki | Griekenland Action Field Kodra Sunderland | GB Northern Gallery for Contemporary Art

Data Rush

2015

Social staging

Gdansk | Polen Gdansk Gallery of Photography/The National Museum

Hamburg | Duitsland Triennial of Photography Hamburg

2016

2015

The Sweet and Sour Story of Sugar Sao Paulo | Brazilië Museu Afro Brasil

North Korean Perspectives Assen | NL Drents Museum Chicago | USA Museum of Contemporary Photography | MoCP

2015

Stranded in the Mystery Zone Hamburg | Duitsland Levantehaus

Haute Africa

2014

An Ocean of Possibilities Singapore | Singapore ArtScience Museum, Singapore International Photography festival Enschede Museum Twentse Welle

Post-Colonial Studio

2013

Buitengewoon Drenthe | NL Langs de Veenvaart, de nieuwe vaarverbinding tussen Erica en Ter Apel

2012/2014

2013

The Sweet and Sour Story of Sugar

DE WERELD VAN NOORDERLICHT 23 INTERNATIONALE FOTOMANIFESTATIES HONDERDEN GALERIETENTOONSTELLINGEN DUIZENDEN FOTOGRAFEN 105 GEËXPORTEERDE TENTOONSTELLINGEN NAAR ALLE CONTINENTEN

Het vervolg

2013

To Have and Have Not Eindhoven | NL TU Eindhoven

2012

Offside - Dirk-Jan Visser Chicoutimi, Quebec | Canada Zoom Photo Festival Saguenay

2012

Cruel and Unusual Sydney | Australië Reportage Festival New York | VS Photoville Amsterdam | NL De Melkweg Cobh | Ierland Sirius Arts Centre

2011

Metropolis - City Life in the Urban Age Dubai | VEA The Empty Quarter Gallery Tallinn | Estland Museum of Estonian Architecture, Tallinn Month of Photography

2011

Oculus - Ken Schles

2002 - 2005

Berlijn | Duitsland Only Photography

Confronting Views

2011

2010

Warzone New York | VS New York Photo Festival Amsterdam | NL Nieuwe Kerk

2010 Popview

Berlijn | Duitsland Popkomm

2010

Ukraine - In Search of a National Identity Luik, Gent, Brugge, Antwerpen, Brussel | België FNAC

2009

Room 103 - Jeroen Kramer Rome | Italië FOTOGRAFIA - Festival Internazionale di Roma Beiroet | Libanon UMAM - The Hangar New York | VS New York Photo Festival

2006

2004

Perpignan | Fankrijk Visa Pour l'Image Zierikzee | NL Watersnoodmuseum Haarlem | NL Spaarnestad Photo Gallery

Dutch Landscapes, Home Views

2009 Popview

Hamburg | Duitsland Beatlemania Museum London | Groot-Brittannië The Round House/Rock-archive

2008

2008

Soul and Soul 1969 - 1999 - Kiyoshi Suzuki Hamburg | Duitsland Haus der Photography/Deichtorhallen Tokyo | Japan National museum of Modern Art

2009

2007

Kristiansund | Noorwegen Nordic Light Festival

Koksijde | België Abdijmuseum Ten Duinen

Human Conditions

Brisbane | Australië Brisbane Powerhouse

2006

Travel Plans - Jeffrey Silverthorne Parijs | Frankrijk Galerie VU’

Instanbul | Turkije Istanbul Slide Show Festival Londen | Groot-Brittannië Photographer’s Gallery Rome | Italië Photo Festival Rome

Act of Faith

Katrina - An Unnatural Disaster

2006

Another Asia Praag | Tsjechië Langhans Galerie Jakarta | Indonesië Goethe Haus Gallery

2005

Traces & Omens Praag | Tsjechië Langhans Galerie

2005

Land van Belofte Oldenburg | Duitsland Stadtmuseum Graz | Oostenrijk Cultural City Network Odense | Denemarken Filosofgangen & Stadhuis

Nazar

2001 - 2011 Africa Inside

Lagos | Nigeria Lagos Photo Festival Tampere | Finland Museum Vapriikki

NOORDERLICHT

JAN BANNING | GHANA

PROJECTEN Verwacht | Noorderlicht internationaal Researchproject Ghana Noorderlicht verstrekt een autonome reeks foto-opdrachten aan internationale fotografen, over de sociale omstandigheden van twee bevolkingsgroepen in NoordGhana en hun relatie tot de rest van het land. Het project loopt synchroon met academisch onderzoek: in Nederland en Ghana zijn er zes promotieplaatsen aan gekoppeld. Het project is particulier gefinancierd en is een meerjarenproject dat gaat uitmonden in tentoonstellingen en publicaties in Ghana, Nederland en andere landen. Partners zijn onder andere de Universiteit van Leiden, the University of Ghana en de Rijksuniversiteit Groningen.

FOTOGALERIE 2 apr - 12 jun 2016 Ontmoetingen langs de Yangtze een reis van Ruben Terlou door China De Noorderlicht Fotogalerie brengt nog t/m 12 juni de tentoonstelling van Ruben Terlou met foto’s die hij maakte tijdens zijn reis door China voor de succesvolle tv documentaireserie Langs de Oevers van de Yangtze. We zien door zijn lens hoe Chinezen uit alle geledingen van de bevolking hun droom najagen en omgaan met de grote veranderingen in het land. Fotograaf Ruben Terlou (1985) reisde stroomopwaarts langs China’s langste rivier, de Yangtze. De reis voerde van de moderne havenstad Shanghai aan de ontwikkelde oostkust, tot diep in het binnenland waar Terlou de laatste restanten van traditionele cultuur aantrof. Hij spreekt vloeiend Mandarijn en kent de Chinese gebruiken door zijn jarenlange verblijf in de Volksrepubliek. Dit gaf hem een unieke toegang tot het leven van alledag met persoonlijke ontmoetingen en indrukken. De tentoonstelling geeft zo een bijzondere blik op een land dat behoort tot de grote wereldmachten maar voor ons nog nauwelijks een gezicht heeft. Ontmoetingen langs de Yangtze toont wat de modernisering de Chinezen brengt – een grotere materiële welvaart, maar ook de prijs die daarvoor wordt betaald. De teloorgang van natuur en eeuwenoude tradities en de sociale en emotionele offers die de gewone Chinees brengt. De beelden confronteren de bezoeker met zijn of haar ideeën en vooroordelen over China en nodigen uit tot reflectie op een snel veranderende wereld.

Verwacht | 25 jun - 4 sep 2016 Saul Leiter | Retrospective ovb Overzichtstentoonstelling van deze pionier van de kleurenfotografie.