Mas Boom

‘WE ZIJN LANGS DE RANDEN VAN HET RAVIJN GEGAAN’

Mas Boom over de plannen die in de nacht na Nederland-Frankrijk werden gesmeed

Zijn naam loopt als een rode draad door de geschiedenis van Oranjeborg. Hij stond aan de wieg van het bedrijf en is nog steeds nauw betrokken bij alle ontwikkelingen. Grondlegger, aanjager, medefinancier, adviseur, vraagbaak, voormalig commissaris, maar vooral een vriend. Mas Boom is aan de vooravond van het vijftienjarig bestaan van Oranjeborg net zo trots als directeur Henk Stokvis. Het bestcasescenario is uitgekomen. ‘We hebben dat met vallen en opstaan bereikt, maar we waren verdomd zeker van onze zaak, omdat we wisten dat we het beter gingen doen.’

Terug in de tijd. Sportpark Ezinge in Meppel, de ontmoetingen op het complex van voetbalvereniging Alcides. Henk Stokvis als leider van de F’jes, waarin zijn zoon Gijs voetbalde, Mas Boom als ouder langs de lijn, kijkend naar zijn zoon Alexander. Gesprekken over het leven, gesprekken over de zorg in Nederland. ‘Ik had groot respect voor de manier waarop Henk als leider zijn team motiveerde en ook de ouders erbij betrok’, kijkt Mas Boom, nu vele jaren later, terug op die voetbalochtenden. ‘Je kon zien dat hij over leidinggevende kwaliteiten beschikte.’ De zoons werden vriendjes, de vaders algauw ‘goede maatjes’. De toenemende vriendschap resulteerde in lange, inspirerende praatsessies in de woning van Henk aan de Jan van Galenstraat, onder meer na afloop van de wedstrijd tussen Nederland en Frankrijk op het EK voetbal in 2008. Er was die avond een heus voetbalstadion gebouwd in de buurt. Mas: ‘Het deed mij denken aan mijn jeugd, toen ik de ‘Wevertjes’ bezocht in de Ezingebuurt. Ik kreeg hetzelfde goede gevoel. Een gevoel van saamhorigheid.’ Te midden van de bierkratten zagen de vrolijk uitgedoste supporters hoe Oranje na een galavoorstelling met 4-1 won en zich plaatste voor de volgende ronde. Terwijl veel fans dronken van geluk de nacht in gingen, maakten

Mas en Henk er een lange nazit van. Tot ’s morgens vier uur spraken ze uitvoerig over de mogelijkheden om een eigen zorgbedrijf in de private sector op te zetten. Bij het ochtendgloren was Oranjeborg geboren. ‘Ik had vertrouwen in Henk, ik had vertrouwen in zijn verhaal’, verklaart Mas zijn betrokkenheid vanaf het eerste uur. ‘Daarnaast wilde ik iets teruggeven aan de maatschappij.’ De verhalen die Henk vertelde, raakten Mas recht in het hart. Hij kwam algauw tot de overtuiging dat het anders kon. ‘Henk was gedreven door één ding: mensen met een verstandelijke beperking helpen. Hij zag hoe ze in de normale zorg vastliepen. Ze zaten óf in de kliniek óf ze veroorzaakten rottigheid in de samenleving. De jongens zijn zo gemakkelijk te beïnvloeden. Ze krijgen nooit een compliment en kunnen daardoor veranderen in boze mannen, gevaarlijk en verward, terwijl ze in de kern prima kerels zijn.’ Hij neemt een slok van zijn koffie. Herinneringen komen naar boven. ‘Henk was afkomstig uit een grote zorgorganisatie, waarin het vooral om geld draaide en veel minder om de bewoner. Na afloop van Nederland-Frankrijk stelde hij mij een concrete vraag: mag ik met jou praten over een eigen bedrijf? We hebben die nacht een plan in elkaar gedraaid, veel bier gedronken en sigaretjes gerookt. We wilden het slimmer doen dan de publieke zorg, minder geld uitgeven en toch betere zorg bieden. Dát was het uitgangspunt. Een stevig fundament leggen en volstrekte transparantie bieden.’ Mas Boom voorzag de inventieve plannen van Henk Stokvis en mede-initiatiefnemer Frank Fagel van een bedrijfsmatige basis. Met een uitgeschreven bedrijfsplan werd de fundering gelegd voor een solide zorginstelling. Henk en Frank hadden allebei een verleden in de gehandicaptenzorg en liepen al heel lang rond met grootse ideeën. Nu was het moment daar om door te pakken en hun dromen te realiseren: weg uit de grootschalige zorginstellingen, waarin de bedrijfsvoering de overhand kreeg en de spreekwoordelijke handen langzaam verder van het bed verdwenen. Tijd voor vernieuwing. Tijd voor Oranjeborg. Bewoners het gevoel geven dat ze ertoe doen. Zorg op maat, werken vanuit de individuele behoefte van de bewoner. Bij het opstellen van het businessplan werd onder meer gebruikgemaakt van de fiscale kennis van Alex van Wamel, die Mas kende vanuit zijn functie als holdingdirecteur van Koninklijke Boom uitgevers. De Rabobank bleek als medefinancier bereid om in het project te stappen dat in 2008 officieel van start ging. Zo werd een stevig en gezond fundament gelegd onder de nieuwe zorginstelling. In een van de sfeervolle ruimtes van Bhome@work aan de Zomerdijk in Meppel maakt Mas een reis door de tijd. Goedgevulde boekenkasten als decor, fraaie schilderijen aan de wand. Gepassioneerd vertelt hij over de beginjaren, vol trots stelt hij vast dat alle idealen zijn gerealiseerd en dat de stoutste verwachtingen in veel gevallen zelfs zijn overtroffen. ‘Maar we hebben ook moeilijke momenten gekend’, biecht hij eerlijk op. ‘Zo zijn we bijvoorbeeld door de zorginspectie op de vingers getikt over de wijze waarop we met bewoners omgingen en was er kritiek op de nachtelijke bezetting van het personeel. Daar hebben we van geleerd. We leren elke dag. In het begin zijn we soms langs de randen van het ravijn gegaan, waren we toch een soort Sjors en Sjimmie van de Rebellenclub. Nu durf ik gerust te stellen dat we iets heel moois hebben neergezet. We bieden 140 mannen een humaan leven, terwijl ze anders bij de vertrapten van de samenleving hadden behoord. Er is steeds een gezonde druk geweest, het was geen speeltuin. Henk heeft als directeur een interessant proces doorgemaakt, hij heeft geleerd met geld om te gaan, maar hij

is nog steeds een van de jongens. Heel knap. is nog steeds een van de jongens. Heel knap. Dat maakt hem bijzonder.’ Dat maakt hem bijzonder.’ Oranjeborg heeft zich ontwikkeld tot een bedrijf Oranjeborg heeft zich ontwikkeld tot een bedrijf waarin de bewoners verschillende stadia waarin de bewoners verschillende stadia kunnen doorlopen. Er zijn verschillende routes: kunnen doorlopen. Er zijn verschillende routes: voor de een is Oranjeborg een veilige haven tot voor de een is Oranjeborg een veilige haven tot in lengte van jaren, voor de ander is er uitzicht in lengte van jaren, voor de ander is er uitzicht op een terugkeer in het reguliere leven en op op een terugkeer in het reguliere leven en op een baan. Dat eerste is het geval op de locatie een baan. Dat eerste is het geval op de locatie Westerveld. De gemiddelde leeftijd van de Westerveld. De gemiddelde leeftijd van de bewoners ligt daar aanmerkelijk hoger dan op bewoners ligt daar aanmerkelijk hoger dan op de andere locaties. Mas: ‘Het is altijd goed om de andere locaties. Mas: ‘Het is altijd goed om in meerdere scenario’s te denken.’ in meerdere scenario’s te denken.’ Hij noemt vervolgens de twee begrafenissen Hij noemt vervolgens de twee begrafenissen van bewoners die in de afgelopen periode van bewoners die in de afgelopen periode hebben plaatsgevonden. Mooi en respectvol. hebben plaatsgevonden. Mooi en respectvol. Het doet hem wat. ‘Wat denk je dat er was Het doet hem wat. ‘Wat denk je dat er was gebeurd wanneer die mannen niet bij ons gebeurd wanneer die mannen niet bij ons hadden gewoond?’, stelt hij een retorische hadden gewoond?’, stelt hij een retorische vraag. Er valt een stilte. Soms zijn woorden niet vraag. Er valt een stilte. Soms zijn woorden niet nodig. nodig. Waar hij moeite mee heeft, zijn de vooroordelen Waar hij moeite mee heeft, zijn de vooroordelen waarmee Oranjeborg de afgelopen jaren te waarmee Oranjeborg de afgelopen jaren te maken heeft gehad. Niet geremd door enige maken heeft gehad. Niet geremd door enige kennis van zaken zochten buurtbewoners van kennis van zaken zochten buurtbewoners van toekomstige locaties soms frontaal de aanval en toekomstige locaties soms frontaal de aanval en werden zelfs mensen bedreigd. ‘Op zulke werden zelfs mensen bedreigd. ‘Op zulke momenten schaam ik mij voor de samenleving.’ momenten schaam ik mij voor de samenleving.’ Dat de scepsis op alle locaties uiteindelijk heeft Dat de scepsis op alle locaties uiteindelijk heeft plaatsgemaakt voor acceptatie is veelzeggend, plaatsgemaakt voor acceptatie is veelzeggend, maar de haat die er regelmatig onder de bevol-maar de haat die er regelmatig onder de bevolking leefde, kan hij moeilijk een plaats geven. king leefde, kan hij moeilijk een plaats geven. ‘Henk heeft daar ook veel last van gehad.’ Het ‘Henk heeft daar ook veel last van gehad.’ Het tij is gelukkig gekeerd, de afgelopen jaren. Mas, tij is gelukkig gekeerd, de afgelopen jaren. Mas, lachend: ‘In Frederiksoord vragen ze nu zelfs lachend: ‘In Frederiksoord vragen ze nu zelfs wanneer Oranjeborg terugkomt…’ wanneer Oranjeborg terugkomt…’ Hij verwijst naar de jaren langs de lijn bij de F’jes Hij verwijst naar de jaren langs de lijn bij de F’jes van Alcides, een prachtig team met spelertjes van Alcides, een prachtig team met spelertjes

van zeven nationaliteiten, die samen plezier maakten. ‘We have to celebrate our differences’, sprak de donkere gitarist Ray Phiri ooit. Daar wil Mas ook bij Oranjeborg graag de nadruk op leggen. Vier het leven, vier de verschillen. Samen sterk. Maak plezier. Hij is inmiddels teruggetreden als commissaris, maar het bedrijf zit voor altijd in zijn hart. ‘Ja, ik ben trots op wat is neergezet. Trots op de mensen die er werken, trots op de zorg die wordt geboden. We geven kansloze jongens weer een mooi leven. Dat is de missie van het bedrijf. Doordachte eenvoud, optimale zorg. Samen doen we het beter, samen zorgen we voor betere zorg.’ Waar Henk Stokvis langs de lijn van het jaarlijkse voetbaltoernooi van Oranjeborg in ’t Harde in mei een brok in de keel kreeg bij de constatering dat er toch wel iets heel moois is ontstaan in de afgelopen jaren, durft Mas de stelling aan dat de zorginstelling ‘best case’ is geëindigd. ‘Daarbij is wel belangrijk dat we steeds alert blijven.’ Hij durft niet te zeggen waar het bedrijf over vijftien jaar staat, maar wel dat hij het belangrijk vindt dat de laagdrempeligheid gewaarborgd blijft. Niet te veel lagen, korte lijnen. Een veilig en warm huis bieden aan de mannen, die de samenleving anders veel méér geld zouden kosten. Zijn gedachten gaan regelmatig terug naar die memorabele nacht van 13 op 14 juni 2008, aan de eettafel bij Henk Stokvis, waar dromen en realiteit samenkwamen. Het was de belangrijkste triomf van dat jaar, een onuitwisbare herinnering die alleen maar mooier wordt met de tijd.