Seizoensbrochure 2016-2017 by NTGent

MOBIL

HOME

RUBRIEK RUBRIEK

Â© Jules August

HET ANDERE ALS KANS Voor u ligt een overzicht van het nieuwe seizoen in NTGent. Het is een seizoen dat nu al uitzonderlijk mag worden genoemd, want na jaren van voorbereiding zal onze schouwburg vanaf dit najaar worden verbouwd. Eindelijk. Een direct gevolg van deze renovatie is dat we een seizoen lang uithuizig zullen zijn. Ik zie het als een uitgelezen kans om de noodzaak van het rondreizen te koppelen aan de opportuniteit van de ontmoeting. Om te leren uit het onderweg zijn op zich. Om ervan te genieten. We willen, kortom, onze uithuizigheid omhelzen en ten volle benutten. De fotoreeks van Anton Corbijn, waarin hij telkens een caravan centraal stelt, is daar een oogstrelende vertaling van. Corbijn weet wat het is: onderweg zijn. Geboren in 1955 in het landelijke Strijen in de Hoeksche Waard, een gemeente met 8700 inwoners. Vandaag is hij een wereldtopfotograaf met een signatuur die gekend is van New York tot in Tokio. Onderweg zijn is meer dan in beweging zijn. Het gaat om openheid en nieuwsgierigheid. Een thema dat ook ter sprake kwam in het interview dat we hadden met Rachid Benzine, een Frans-Marokkaanse islamoloog en politicoloog. Twee

dagen voor onze afspraak in Gent daverde Brussel, maar ook het hele land, en bij uitbreiding Europa, op zijn oude grondvesten: als gevolg van nieuwe aanslagen. Desondanks werd het geen neerslachtig gesprek, maar een inspirerende, naar mijn gevoel zelfs vaak hoopgevende ontmoeting. Benzine legt wellicht de vinger op de wonde, wat de Europese debatcultuur betreft. 'Het is onze samenleving die heeft gefaald. Een samenleving die enerzijds hoog oploopt met waarden als gelijkheid en broederlijkheid, maar die anderzijds niet genoeg ruimte laat voor de ander.' Die dubbele moraal veroorzaakt spanningen op tal van niveaus, waarbij het Europese denken zich het liefst nestelt in de bekende, vertrouwde denkkaders. Dat is gevaarlijk en op termijn onhoudbaar, betoogt Benzine. Maar er is ook hoop: er groeit een generatie Europeanen op die lak heeft aan dat wij-zij-denken. Jongeren die hun dubbele identiteit en hun meervoudige culturele achtergrond koesteren en inzetten als troef. Het idee van de Ander is natuurlijk niet nieuw. De Frans-joodse filosoof Emmanuel Levinas, in oorsprong een Litouwer, wijdde zowat zijn hele carrière aan dit thema. De Ander, bij hem nadrukkelijk met hoofdletter geschreven, is een weerloos wezen dat appelleert aan ons verantwoordelijkheidsgevoel. Levinas gaf daarbij ook stevige kritiek op de neiging om de Ander in te kapselen in de eigen filosofie. Die neiging gaf hij ook een naam:

egologie. Het is het gevolg van een instantie die het ego, het ‘ik’, als een centrale instantie beschouwt – een houding die volgens hem van toepassing is op het Europese denken. In onze westerse denktraditie zou er, aldus Levinas, niet echt begrip zijn voor de Ander. Omdat we er altijd op uit zijn het Andere te reduceren tot iets beheersbaars. Met onze plannen voor het nieuwe seizoen, en het onderweg zijn dat daarmee gepaard gaat, willen we nadrukkelijk inzoomen op dit actuele thema. Het is nu of nooit om uit onze comfortzone te komen, artistiek en intellectueel. Daarom leggen we een aantal minder vertrouwde – want niet-westerse – auteurs op tafel, en gaan we de komende maanden nieuwe artistieke allianties aan. Van De vreemden en Sneeuw tot Among other things en Onderworpen: de rode draad in deze creaties is een denkoefening die we luidop willen maken, met open vizier. Wie zijn wij om te denken wat we vandaag denken? Op de wijze waarop we dat denken? Is dit niet zo’n scharniermoment in de geschiedenis waarop we de uitdaging moeten aangaan om onze denkkaders los te laten, al is het maar voor even? De vraag stellen is ze beantwoorden. U bent meer dan welkom, waar we ook zijn.

EDITORIAAL

L’AUTRE : UNE CHANCE À SAISIR / SEEING THE ‘OTHER’ AS AN OPPORTUNITY / DAS ANDERE ALS CHANCE Voici pour vous un aperçu F de la nouvelle saison du NTGent. Dans tous les cas de figure, nous pouvons qualifier cette saison d’exceptionnelle car, après bien des années de préparatifs, notre théâtre va être rénové à partir de cet automne. Enfin. Conséquence immédiate de cette rénovation, nous serons « en vadrouille » pendant toute une saison. J’y vois une magnifique opportunité : concrétiser le lien entre la nécessité de nous déplacer et les rencontres que cette situation rend possible. Apprendre tout ce qui peut l’être du simple fait d’être sur la route. En profiter. Bref, nous voulons étreindre cette espèce d’expulsion et en profiter à plein. La série de photographies d’Anton Corbijn, qui prend pour sujet principal une caravane, nous livre de cette idée une traduction agréable à l’œil. Etre sur la route, Corbijn sait ce que c’est. Né en 1955 dans la commune rurale de Strijen – dans le Hoeksche Waard – une commune de 8700 habitants, il est aujourd’hui un des photographes les plus en vue du monde ; sa signature est connue de New York à Tokyo. Being on the way is more E than just being in motion. It’s all about openness and curiosity. A theme that was also touched upon in the interview we had with Rachid Benzine, a French-Moroc4

EDITORIAAL

can Islamic scholar and political scientist. Two days before our appointment in Ghent, Brussels was shaken on its old foundations by new attacks, and with it the whole country, and by extension Europe. Despite this, our conversation was not despondent, but an inspiring encounter and, I felt, even often expressed hope. Benzine possibly touched on a sore spot when it comes to the European culture of debate. ‘It is our society that has failed. A society which on the one hand thinks highly of such values as equality and fraternity, but on the other hand does not leave enough room for the Other.’ This dual morality creates tensions on many levels, whereby European thinking prefers to settle back into its known and familiar mindsets. This is dangerous and in the long term untenable, argues Benzine. But there is hope too: a generation of Europeans is growing up that couldn’t care less for this ‘we/them’ approach. They are young people who cherish their dual identity and their plural cultural backgrounds and make them into an asset. Die Idee des Anderen ist D natürlich nicht neu. Der französisch-jüdische Philosoph Emmanuel Levinas, in Litauen geboren, widmete diesem Thema praktisch seine ganze Karriere. Der Andere, bei ihm nachdrücklich groß geschrieben, ist ein wehrloses Wesen, das an unser Verantwortungsgefühl appelliert. Levinas übte dabei auch heftige Kritik an der Neigung, den Anderen in die eigene Philosophie einzukapseln. Dieser

Neigung gab er auch einen Namen: Egologie. Sie ist die Folge einer Instanz, die das Ego, das „Ich” als eine zentrale Instanz betrachtet – eine Haltung, die ihm zufolge für das europäische Denken gilt. In unserer westlichen Denktradition gibt es, so Levinas, kein wirkliches Verständnis für den Anderen. Da wir immer darauf aus sind, den Anderen auf etwas zu reduzieren, das wir beherrschen können. Mit unseren Plänen für die neue Saison, und das damit verbundene Unterwegs-Sein, wollen wir mit Nachdruck an dieses aktuelle Thema herangehen. Jetzt oder nie ist der Zeitpunkt gekommen, unsere Komfortzone zu verlassen, künstlerisch und intellektuell. Daher legen wir eine Reihe weniger vertrauter – da nicht westlicher – Autoren vor und werden in den kommenden Monaten neue künstlerische Allianzen eingehen. Von De Vreemden und Sneeuw bis zu Among other things und Onderworpen: Der rote Faden in diesen Kreationen ist eine Denkübung, die wir mit lauter Stimme machen wollen, mit offenem Visier. Wer sind wir, um zu denken, was wir heute denken? Auf die Weise, wie wir denken? Ist dies nicht ein entscheidender Moment in der Geschichte, in dem wir die Herausforderung annehmen müssen, unsere Denkrahmen loszulassen, und sei es auch nur für eine kurze Weile? Die Frage zu stellen heißt, sie zu beantworten. Sie sind herzlich willkommen, wo immer wir uns auch befinden.

INHOUD

HET ANDERE ALS KANS Editoriaal Johan Simons, artistiek leider IL FAUT FAIRE SOCIÉTÉ NTGent en Action Zoo Humain in gesprek met Rachid Benzine bij de lancering van het nieuwe seizoen WIE, WAT, WAAR, WANNEER Onze nieuwe producties voor het seizoen 2016-2017 opgelijst ANTON CORBIJN State-of-the-art fotografie voor het nieuwe NTGent-seizoen ONS ENSEMBLE ONDERWEG REIZEN ALS STAAT VAN ZIJN Gesprek met algemeen en zakelijk directeur Kurt Melens en artistiek leider Johan Simons NTGENT OP TOURNEE BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER NTGENT START MET INGRIJPENDE VERBOUWING GELOVIG ZIJN IN GENT NTGent en Victoria Deluxe bundelen traject rond religie en gebedshuizen VOORUIT MET NTGENT! ONZE ABONNEMENTSFORMULES VOOR HET SEIZOEN 2016-2017 OOK PUBLIEKSWERKING VAAK BUITENSHUIS WAT WE ONS HERINNEREN Column Aya Sabi PRAKTISCHE INFO EN KALENDER

INHOUDSTAFEL

3 6 20 22 24 32 38 39 49 52 54 56 58 62 68

In het nieuwe seizoen willen we onze denkkaders loswrikken. Op scène maar ook breder: als huis. Geen betere gesprekspartner om zo’n oefening op te starten dan Rachid Benzine, islamoloog en tegendraads denker. Vanuit de neerslag van dit gesprek leiden we u naar onze nieuwe creaties.

IL FAUT FAIRE SOCIÉTÉ NTGENT EN ACTION ZOO HUMAIN IN GESPREK MET RACHID BENZINE

Rachid Benzine © Geoffrey Van der Hasselt

‘Ik zou een nieuwe kans krijgen. En het zou de kans zijn op een tweede leven dat weinig met het eerste te maken had.’ Zo klinkt het einde van Soumission, de laatste roman van Michel Houellebecq (vertaald als Onderworpen). Met dit beeld van een wedergeboorte roept Houellebecq een toekomstvisioen op waarin Europa eindelijk een nieuwe adem vindt. Met dank aan de islam. NTGent brengt samen Action Zoo Humain een bewerking van Onderworpen en koppelt deze aan de heropvoering van Platform – die andere, ontstellend actuele Houellebecq-bewerking van Johan Simons uit 2005 waarin een moslimterrorist het Westen een halt toeroept. In dit kader spraken NTGent en Chokri Ben Chikha van Action Zoo Humain/KASK met de Frans-Marokkaanse denker Rachid Benzine. Benzine was ooit een kickboxkampioen, nu is hij islamoloog die ook het christendom bestudeerde, en die de heilige boeken leest met Franse denkers als Paul Ricoeur en Jacques Derrida in het achterhoofd. We ontmoeten Benzine een dag nadat zijn eerste theatermonoloog in première ging, over een Egyptische prostituee die via de seksuele voorkeuren van haar klanten de Arabische samenleving analyseert. Die première was in Brussel. Twee dagen eerder ontploften bommen in de metro en de luchthaven van diezelfde stad. Rachid Benzine: We zijn aanbeland in een ‘temps du témoignage’. Als er een drama gebeurt zoals in Brussel, dan moeten kunstenaars ertoe bijdragen dat het weefsel wordt hersteld. Zij zijn het die mee een beeldtaal kunnen ontwikkelen voor andere modellen, andere mogelijkheden. Het moment is nú om dat te doen. Mensen hebben de behoefte om te horen dat ze tot 6

NIEUWE PRODUCTIES

één samenleving behoren. ‘Il faut faire société’ zeggen wij in Frankrijk: een samenleving is geen vast gegeven, het is geen verworvenheid, je moet die telkens weer realiseren. Samenlevingen zijn fragiel. Hoe kan het gemeenschappelijk gedragen verhaal worden versterkt? Wat is de plaats van religie in dat verhaal? En vooral: wat is de plaats van ‘de ander’? Wenn ein Drama wie in Brüssel passiert, müssen Künstler ihren Beitrag dazu leisten, dass das Gewebe repariert wird. Sie sind es, die mithelfen können, eine Bildersprache für andere Modelle, andere Möglichkeiten zu entwickeln. Jetzt ist es Zeit, dies zu tun. Menschen haben das Bedürfnis zu hören, dass sie zu einer Gesellschaft gehören. „Il faut faire société”, sagen wir in Frankreich: Eine Gesellschaft ist keine feste Größe, keine Errungenschaft, man muss sie jedesmal wieder neu verwirklichen. Gesellschaften sind zerbrechlich. Wie kann die gemeinschaftlich getragene Geschichte gestärkt werden? Wo ist der Platz der Religion in dieser Geschichte? Und vor allem: Wo ist der Platz des „Anderen”?

Het is ook een kwestie van territorium. Jonge mensen moeten zich kunnen vereenzelvigen met hun wijk, zich een plek geven in de geschiedenis van hun wijk. Anders beginnen ze zich voorstellingen te maken van een andere ruimte, een denkbeeldige ruimte. En die kan zeer snel ontaarden in een fantasme: wie geen zin vindt voor het leven, gaat zin geven aan de dood. Vergeet niet dat de jongeren van nu de eerste generatie vormen die ervan overtuigd is dat hun leven minder goed zal zijn dan dat van hun ouders. Verschrikkelijk. Het zijn mensen van ónze samenleving. Mensen die híer zijn geboren en opgegroeid. Dus het is ónze samenleving die heeft gefaald. En de islam zelf natuurlijk. We moeten ons bevrijden van een dubbele ontkenning. De ontkenning door de moslimgemeenschap zelf: een gemeenschap die bepaalde uitwassen laat gedijen. Én de ontkenning door een samenleving die hoog oploopt met een waarde als ‘gelijkheid’, maar die niet genoeg ruimte laat aan ‘de ander’.

De bekeringsceremonie zelf zou heel simpel zijn; die zou zich waarschijnlijk afspelen in de grote moskee, dat was het handigst voor iedereen. (…) Die ochtend zou de hamam speciaal voor mij worden geopend, normaal was hij gesloten voor mannen; in een ochtendjas zou ik door lange gewelfde zuilengangen lopen, waarvan de muren versierd waren met uiterst verfijnde mozaïeken; dan, in een kleinere zaal die baadde in een blauwig licht en eveneens versierd was met geraffineerde mozaïeken, zou ik het warme water lang over mijn lichaam laten spoelen, totdat mijn lichaam gezuiverd was. Ik zou me vervolgens aankleden, ik had nieuwe kleren meegenomen; dan zou ik de grote, voor de eredienst bestemde zaal binnen gaan. Om mij heen zou het stil worden. Beelden van gesternten, supernova’s en spiraalnevels zouden door mijn hoofd schieten; beelden van bronnen ook, van ongeschonden steenwoestijnen, van grote, haast maagdelijke bossen; beetje bij beetje zou ik de grootsheid van de kosmische orde tot me door laten dringen. Dan zou ik kalm de volgende formule uitspreken, die ik fonetisch uit mijn hoofd had geleerd: ‘Asj-hadoe an la ilaha ill-Allah wa asj-hadoe anna Moehammad-an rasoel-Oellah.’(…) En dan zou het klaar zijn; vanaf dat moment was ik moslim. (…) Zo’n beetje zoals dat een paar jaar eerder bij mijn vader was gebeurd, zou ik een nieuwe kans krijgen; en het zou de kans zijn op een tweede leven dat weinig met het eerste te maken had. Ik zou nergens spijt van hebben. (Michel Houellebecq, Onderworpen, 2015, vertaling: Martin De Haan) TAAL Koen Haagdorens: Komend seizoen onderzoeken we de plaats van die ‘ander’ met een reeks romanbewerkingen. Naast Platform/Onderworpen van Houellebecq bewerken we Sneeuw van de Turkse auteur Orhan Pamuk en in De vreemden de roman Moussa of de dood van een Arabier van de Algerijn Kamel Daoud. Daarbij aansluitend geeft de Belgisch-Libische auteur en activist Dyab Abou Jahjah samen met B’Rock de aftrap NIEUWE PRODUCTIES

Verder dan symboliek gaat het vaak niet. Een klein potje voor een project hier, een postje voor een bruine daar. Symbolisch. Een betoging van A naar B en daarna een pint? Symbolisch. Een petitie met de naam van half cultureel Vlaanderen op? Symbolisch. Discriminatietests of de discussie er rond? Pure symboliek. Affiche aan je raam? Symbolisch. Vuist in de lucht? Symbolisch. Elkaar op de schouder slaan na een betoging? Symbolisch. Erken de diversiteit en ga in dialoog. Neen, in plaats daarvan worden letterlijk en figuurlijk grenzen opgetrokken. Al jaren leven vele politici, instellingen en zogenaamde opiniemakers onder een stolp. Is het dat wat Vlaanderen wil? Is het dat wat België wil? Leven onder een stolp? We hebben lucht nodig, frisse lucht. We moeten ons omringen met nieuwe ideeën, nieuwe impulsen, nieuwe modellen voor de toekomst. Termen als nieuwe Belg, allochtoon, migrant zijn achterhaald. Een crisis kan een nieuw begin zijn. Ik ben zelf geen moslim. Maar de islam kan je zien als een geschenk. Zij kan ons doen denken, ons stimuleren om creatiever na te denken over wie we zijn en wat we willen. In het verleden heeft de Westerse beschaving zichzelf voortdurend heruitgevonden en ja, ook door de islam. We moeten ons nu in de toekomst durven projecteren. Diep in de 21e eeuw. Wie gelooft nog dat de dingen vanzelf veranderen als we maar lang genoeg wachten? Niks zal gebeuren als we maar lang genoeg wachten. Als we maar lang genoeg wachten dan blijven we wachten totdat we denken dat er niks anders meer is dan wachten en vergeten zijn waarop we nu eigenlijk wachten. (Chokri Ben Chikha, Paasboodschap Radio 1, maart 2016)

NIEUWE PRODUCTIES

voor een nieuw format I Say to You – een polemische nieuwjaarsboodschap op muziek uit het klassieke Europese repertoire. Pamuk, Daoud, Abou Jahjah – eigentijdse stemmen die het grensgebied tussen het Westen en de Oosters-Arabische wereld belichamen, en de daarmee samenhangende vragen omtrent identiteit. Voelt u zich met deze stemmen verwant? Ja, in die zin dat het hybride identiteiten zijn. RB Intercultureel, interreligieus. Ze roepen de vraag op hoe identiteit is samengesteld. Vanuit die dubbelcultuur kunnen ze iets scheppen dat een westerling niet meer kan. Want de westerling heeft zichzelf in het centrum van het universum geplaatst, en heeft niet meer dan één cultuur. Paul Ricoeur stelt dat je het zelf maar kan ontdekken via een lange omweg langs de ander. Kijk naar de Koran. Het is een complex boek, met verwijzingen naar de lectuur van de Bijbel, naar de Apocriefen, de Midrasj, de Talmoed, het Zoroastrisme, de Arabische cultuur… We dragen de hybriditeit reeds in ons mee. Chokri Ben Chikha: Ik herken me daarin. We kennen de twee kanten, twee denkkaders. Ook ik ben opgegroeid met meerdere talen. En dat werd gezien als een handicap. Het werd nooit gevaloriseerd. Het Nederlands, dat was belangrijk. Die andere taal deed er niet toe. Maar nu zien we: die andere taal, dat is een voorsprong. Mensen met een migratie-achtergrond jonRB gleren voortdurend met taal. Ze hebben geen keuze. Maar dat gejongleer geeft hen de kans om te begrijpen wat er zich binnen de verschillende gemeenschappen afspeelt. Steven Heene: Kunnen we dan stellen dat in de toekomst die mensen die kunnen jongleren in het voordeel zijn ten opzichte van zij die dat niet kunnen? Absoluut. De westerse denkbeelden zijn RB verouderd. De instrumenten waarmee we proberen greep te krijgen op wat ons overkomt functioneren niet meer. Het Westen moet stilaan in de rouw gaan. Aanvaarden dat het niet meer de norm is voor de hele wereld. Afscheid nemen van het universele zelfbeeld,

om naar iets anders te evolueren. En het is mee aan ons –mensen met een migratieverleden – om duidelijk te maken dat er afscheid moet worden genomen om ruimte te maken voor iets nieuws. CBC Het Westen is niet in staat zich heruit te vinden. Dat gevoel staat centraal in het werk van Houellebecq.

Zelfs iemand als Houellebecq is overdonderd RB door onze tijd. Hij toont de moderne mens, die moe is. Moe vanwege al zijn vrijheid. En nu komt de ander de westerling bevragen en testen. En dat is niet makkelijk. Toen Algerije onafhankelijk werd, omschreef de Algerijnse auteur Kateb Yassin de Franse taal als ‘butin de guerre’ – oorlogsbuit die vanaf dan Algerije toebehoorde. Yassin stelde zich de vraag: wat gaan we daarmee doen. We gaan die bewaren. En we gaan die vervolgens gebruiken tégen de ander. Want we spreken vanaf nu de taal van de ander, dus hebben we vanaf nu de mogelijkheid om de ander te bereiken. Dat is ook wat Kamel Daoud doet. Johan Simons: En wat hij expliciet thematiseert in Moussa of de dood van een Arabier gaan wij bewerken onder de titel De Vreemden. Matthias Velle: Met dat boek schreef Daoud een antwoord op de klassieker van Camus, De vreemdeling, waarin het hoofdpersonage een anonieme Algerijnse jongen doodschiet. Daoud schrijft bewust in de taal van de voormalige kolonisator en bereikt daarmee zijn doel. Moeten wij eigenlijk niet beter allemaal AraJS bisch gaan leren? RB

It is not too late. Yes, you can.

FAMILIE We hebben nood aan nieuwe woorden, nieuwe JS begrippen, zei je eerder – kan je daar dan een voorbeeld van geven? Wel, wat er zich nu afspeelt: de ‘vluchtelinRB gencrisis’. Dat is een mobilisatie van volkeren, het gaat niet meer enkel om vluchtelingen of migranten.

Het verhaal is ruim een halve eeuw oud. Het is gebeurd en er is veel over gepraat. Er wordt nog steeds over gepraat, maar de mensen noemen maar één dode - volkomen schaamteloos, begrijp je, terwijl er toch twee waren. Twee doden. Twee, ja. De oorzaak van die omissie? De eerste kon vertellen, zo goed dat hij zijn misdaad deed vergeten, terwijl de tweede een ongeletterde drommel was die kennelijk alleen door God was geschapen om een kogel te vangen en tot stof te vergaan, een naamloze die niet eens de tijd kreeg om een voornaam te dragen. Ik zal er niet omheen draaien: die tweede dode, die vermoord werd, was mijn broer. Er is niks van hem over. Alleen ik ben er nog om voor hem het woord te voeren, hier in deze bar, hopend op condoleances die niemand me ooit aanbiedt. Je kunt erom lachen, maar dat is min of meer mijn missie: de stilte in de coulissen uitventen terwijl de zaal leegloopt. Dat is trouwens ook de reden dat ik deze taal heb leren spreken en schrijven: om te praten namens een dode, om zijn zinnen nog even te laten doorklinken. De moordenaar is beroemd geworden en heeft zijn verhaal zo goed opgeschreven dat het niet eens in me zou opkomen hem na te volgen. Het was zijn taal. Daarom doe ik wat sinds de Onafhankelijkheid iedereen in dit land doet: de stenen van de oude koloniale huizen een voor een weghalen om er een huis voor mezelf, een taal voor mezelf mee te bouwen. De woorden van de moordenaar, zijn zegswijzen, zijn mijn 'onbeheerde eigendommen'. Het land ligt bezaaid met woorden die niemand meer toebehoren; ze staan op de voorgevels van oude winkels, in vergeelde boeken, op gezichten, of ze zijn vervormd door het vreemde creools dat de dekolonisatie tot stand heeft gebracht. (…) Heb je gezien hoe hij schrijft? Hij beschrijft een schot en het is haast poëzie! Zijn wereld is helder, duidelijk en precies, geciseleerd door de heldere ochtend, geschetst met geuren en vergezichten. De enige schaduw zijn de 'Arabieren', onduidelijke, onsamenhangende objecten, afkomstig 'van voorheen', spoken met als enige taal de klank van een fluit. (Kamel Daoud, Moussa of de dood van een Arabier, 2013, vertaling: Manik Sarkar) NIEUWE PRODUCTIES

Zolang we het zo blijven uitdrukken, komen we nergens. Ander voorbeeld: de idee van de soevereiniteit van een land in een Europese context. Dat functioneert helemaal niet meer. Nog een voorbeeld: politieke begrippen als links en rechts. Dat is toch achterhaald? Rechts voert ideeën uit van links, en links neemt ideeën over van rechts… Het is een chaos. Vergelijk het met de Bijbel: het boek Genesis begint met het verhaal van de toren van Babel. Vanaf zo’n situatie kan je beginnen creëren. Een crisis biedt de mogelijkheid om anders te gaan denken. Of je ziet de crisis als het einde, of je ziet de crisis als de mogelijkheid van een doorstart, een overgang naar een nieuwe realiteit. Vergelijk het met een echtscheiding: ofwel is het een mislukking, ofwel een kans om iets anders uit te proberen. Maar als we aan dat beeld van de echtscheiCBC ding vasthouden: wie is dan de relatietherapeut? Les médias devraient oser « compliquer les intrigues ». Pour qu’elles offrent davantage de résistance. Pour les freiner. C’est pour cette raison que la Bible et le Coran sont de grands textes, parce qu’ils contraignent au recul, à cette lenteur que nous devrions réapprendre. Nous sommes traversés par un tel flux d’informations que notre esprit devient sursaturé. Nous arrêtons de penser. Les médias nous empêchent de pénétrer la problématique essentielle qui nous occupe aujourd’hui. Pour l’heure, nous n’avons pas encore compris le cœur du problème, ou commencent à formuler une réponse.

Vandaag heb je samengestelde families, soms zelfs opnieuw samengestelde families. Het gaat er dus hoe langer hoe minder om hoe een familie te zijn, maar hoe een familie te maken. Niet ‘La Famille’, maar ‘faire famille’. ‘Dé familie’ zal alsmaar minder functioneren in de toekomst. Maar het idee van ‘faire famille’ dwingt ons inventief te zijn. Dat geldt voor iedereen. Als je twee mannen ziet kussen in het station, en je kinderen zien dat: dan moet je dat toch integreren in hun wereldbeeld? Waarom is er bij zoveel mensen angst om dat te doen? Omdat men de instrumenten en begripRB

NIEUWE PRODUCTIES

Als we zo voortgaan, kan het fout lopen. Bij een van die hardhandige controles, tijdens een razzia in huizen van gewone mensen om 5 uur ’s morgens. Bij zo’n geval van etnisch profileren zou een dode kunnen vallen, of meerdere. Dan zal de boel ontploffen. Sluit de ogen en beeld het u in: politiekantoren in de fik, gebarricadeerde straten waar aan de ene kant de ordediensten staan en aan de andere kant betogers, met bivakmusten en arafatsjaals. De politie schiet met traangas en rubberkogels, af en toe munitie. De betogers antwoorden met molotovcocktails, misschien ook wat kogels. Dan zijn we allemaal ver van huis. Laat er geen twijfel over bestaan: ik en alle mensen die ik ken, we maken ons grote zorgen over zo’n scenario, omdat het effectief kan leiden tot een echte ontwrichting van onze maatschappij. Dit is veel gevaarlijker dan terrorisme. Buitenlands gestuurd terrorisme is gedragen door een marginale minderheid. Het kan schade veroorzaken en er kunnen doden vallen, maar het kan onze maatschappij niet vernietigen. Wij alleen kunnen onze maatschappij vernietigen, en we zijn ernaar onderweg. (Dyab Abou Jahjah, De herovering van Brussel, 4 december 2015) pen niet heeft om het te begrijpen… Het is zoals met technologie: de dingen ontwikkelen zich, maar tegen de tijd dat de menselijke geest er klaar voor is, is het vaak met een grote achterstand. Gaat dat ook op voor de media? Hebben we SH daar ook geen nood aan een nieuwe praktijk? De media moeten de verhalen complexer durRB ven brengen: ‘compliquer les intrigues’. Zodat ze meer weerstand creëren, zodat ze afremmen. Daarom zijn boeken als de Bijbel en de Koran grote teksten: omdat ze een vertraging afdwingen. We moeten dat opnieuw leren, deze traagheid. Er is een zodanige stroom van informatie dat de geest oververzadigd geraakt. Je houdt op met denken. De media verhinderen ons om door te dringen tot de wezenlijke problematiek van

wat er ons deze dagen overkomt. Vandaag hebben de mensen nog niet eens de kern van het probleem begrepen, of ze beginnen al een antwoord te formuleren. CONFLICT Weerstand creëren – het zou een opdracht MV kunnen zijn voor de kunsten vandaag. ‘Honorer le conflit’ noem ik dat – we moeten RB de conflicten huldigen, we moeten ze erkennen en ze naar hun hoogtepunt voeren. Dan pas kunnen we verder. Maar een conflict erkennen, dat wil zeggen: de tegenstander erkennen. Want de tegenstander heeft ons iets te zeggen.

Inderdaad. De universiteit is een instrument RB van de westerse wereld om uit te drukken hoe die zichzelf ziet. Kijk, hét grote drama in de Arabische wereld vond plaats in 1967: de Zesdaagse Oorlog, waarin Israël zijn Arabische buurlanden versloeg. Het islamisme is een reactie op het falen van het nationalisme in de Arabische wereld. Sinds de onafhankelijkheid van de Arabische landen grepen mensen daar terug naar verschillende ideologieën: socialisme, marxisme, kapitalisme, nationalisme. En al die pogingen zijn mislukt. Er was één ideologie die nog niet werd uitgeprobeerd: die van de politieke islam. Wat deed de Saoudische overheid? Ze richtte een universiteit op, in 1961, in Medina. Met als doel de islam over de wereld te verspreiden. En in het verlengde daarvan: om het wahabisme op te leggen aan de islam. In vijftig jaar tijd zijn ze erin geslaagd om het gezicht van de islam te veranderen. Gesponsord door oliedollars. Herken je je in het beeld dat Houellebecq JS schetst van de islam en de moslimgemeenschap? Er is geen sprake van een moslimgemeenRB schap bij Houellebecq. De moslims die hij opvoert zijn reeds aangetast door het syndroom dat hij wil beschrijven. Die zijn zelf moe. Het zijn afgeleiden van de uitgebluste westerling. Hij gebruikt het beeld van die

Chokri Ben Chikha © Max van Sanden

In Onderworpen doet ‘de tegenstander’ dat onKH der meer door de westerse universiteiten over te nemen.

utopie om iets anders te reactiveren. Ik zeg altijd: de moslims zijn net als alle andere inwoners van Frankrijk gewoon Fransen. Ook hier in België: moslims zijn Vlamingen, of het zijn Walen, of Belgen. Je kan roepen dat je geen Belg bent, maar zodra je buiten België gaat, word je Belg. Ik heb vele vrienden die zeggen dat ze geen Fransman zijn. Ik raad hen altijd aan om eens naar het buitenland te gaan – dit hoeft Marine Le Pen niet te weten – zodat ze zullen ondervinden hoe Frans ze eigenlijk zijn. Waarom werkt het wahabisme en het salafisme vandaag zo sterk? De traditionele islam is aan het verdwijnen, hij hangt niet meer samen met een culturele beleving. Een religie zonder cultuur – dat is McDonalds: makkelijkst exporteerbaar. Religies steunen op drie NIEUWE PRODUCTIES

Dag meneer de professor, kent u mij nog? / Nee, ik geloof niet dat ik u herken. / Dat dacht ik al, meneer. (...) / Wat wilde u met mij bespreken? / Eigenlijk van alles. U bent immers een respectabel, belezen, erudiet mens. Vindt u het goed dat ik er even bij kom zitten? / Natuurlijk, ga uw gang. / Neem me niet kwalijk dat ik u dit vraag, meneer, maar u bent toch geen atheïst, hé? / Neen. / Want dat beweren ze namelijk. Maar ik kan me ook niet voorstellen dat een gestudeerd man als u het bestaan van God zou ontkennen… U lacht, meneer de professor? / Ik doe gelovigen geen onrecht aan, ik ben toch ook godvrezend. / Ik heb twee dagen door sneeuw en storm gereisd, meneer de professor. In de bus heb ik voortdurend aan u gedacht. Reken maar dat ik heel goed wist dat u dat zou gaan zeggen, dat u godvrezend bent. Maar als u dan werkelijk zo bent, geachte professor, vertel me dan wat uw mening is over dat prachtigste eenendertigste vers in de soera ‘an-noer’ (het Licht). / In dat vers wordt inderdaad ondubbelzinnig gesteld dat vrouwen hun hoofd moeten bedekken, en zelfs hun gezicht moeten verbergen. / Wat fijn dat u dat zo eerlijk zegt, dank u wel. En mag ik u dan iets vragen: hoe brengt u dit gebod van God in overeenstemming met het feit dat gesluierde meisjes van school geweerd worden? / Het is een gebod van onze seculiere overheid om gesluierde meisjes niet op lesinstituten en zelfs niet op scholen toe te laten. / Waarde professor, dan wil ik nog iets vragen: welk gebod weegt zwaarder, dat van de overheid of dat van God? / Hoe heet je, jongen? / Wat maakt het uit? Ik ben een naamloze behartiger van belangen, van de belangen van al die naamloze helden die in dit seculiere, materialistische land voor hun geloof opkomen en daardoor onrecht moeten ondergaan. Laat ik maar open kaart met je spelen. De Rechtvaardige Strijders van de Islam hebben je allang ter dood veroordeeld. Vijf dagen geleden is dat besluit genomen. En ik ben gestuurd om het vonnis te voltrekken. (Orhan Pamuk, Sneeuw, 2002, vertaling Dorleijn/Van der Heijden)

NIEUWE PRODUCTIES

fundamenten. Een ethisch fundament. Een cognitief fundament – de geschiedenis, de rituelen, de kennis. En een identitair fundament. Vandaag zien we alleen nog maar dat laatste. Jongeren van vandaag vinden de toekomst van de islam op het internet, niet in de moskee of in de gemeenschap, en nog minder in het gezin. De radicalisering vindt dan ook meestal plaats onder vrienden. Een soort broederschap, zoals ook bleek bij de aanslagen in Brussel. Zin zoeken in de dood – een absurde gedachte. Het is te makkelijk om het af te doen als nihilisme, zoals iemand als de Franse islamspecialist Olivier Roy. Ik zou het eerder een geloof noemen. Een geloof in iets absoluuts. Opvallend hoe makkelijk de personages van KH Houellebecq hun verworvenheden en persoonlijke vrijheid opgeven. Het individualisme is toch uitgeleefd? Al die RB individuele vrijheid is toch vermoeiend? Altijd opnieuw moeten kiezen… Vrijheid veronderstelt een enorme verantwoordelijkheid. En dat valt zwaar. Teveel keuzemogelijkheden verzwakken de geest. En op de duur kán men niet meer kiezen. Want kiezen betekent: nee kunnen zeggen, afstand doen van andere opties. En daar hebben we geen zin in. En dan heb je mensen die zoeken naar eenvoud in hun leven… Een kwestie van iets te vinden waarmee men KH zich kan identificeren. Maar als het niet de religie is, wat zou het dan wel kunnen zijn? Niet zo lang geleden waren het ideologieën RB waarmee men zich identificeerde. MYTHE Vraag blijft: wat is het alternatief. Hoe kan een SH nieuwe narratief worden ontwikkeld? Een nieuwe narratief veronderstelt een plek RB voor de ander. Afstand doen van bepaalde verworvenheden, om plaats te laten aan de ander. Zoals in een relatie. We zoeken altijd maar naar de consensus. Ik pleit voor de dissensus. Zodra je de die aanvaardt en formaliseert, kunnen er vele deuren opengaan. Dat is één.

Ten tweede: we moeten inventief zijn. En om vindingrijk te zijn, moet je risico’s durven nemen. En drie: je moet je durven laten inspireren door het verleden. Er wordt te vaak gezegd dat we geen bronnen meer hebben, geen wortels. We moeten terug durven keren en de klassiekers herlezen, welke dat ook mogen zijn.

wereld van de pure islam – de Hijra. Deze drie mythen samen hebben een heel krachtige uitwerking bij vele moslims. Daartegenover staat dat Frankrijk geen enkele mythe meer heeft. Behalve dan het nationalisme.

Zoals het theater repertoire blijft herinterpreMV teren. Zo brengt NTGent samen met KVS volgend jaar een lezing van de oertekst van de Westerse literatuur: de Odyssee.

RB Hoe is die mythe ontstaan? Doordat de waarde ervan dermate gesacraliseerd is dat er niet meer over gediscuteerd kan worden. De westerse waarden zijn inderdaad gemystifieerd, er is geen ruimte meer voor een debat. Dat noem ik geen vrijheid.

In die ‘klassieke’ teksten worden wezenlijke RB vragen gesteld. Een klassiek werk is een werk dat een antwoord formuleert op een wezenlijke vraag. En door dat te doen genereert het nieuwe vragen. Uiteindelijk komt het erop neer dat we erin moeten slagen een mythe te creëren. Zonder mythes is er geen samenleving. Met de rede kom je niet ver genoeg, die botst op zijn grenzen. Bijvoorbeeld: Marine Le Pen gaat op tv in discussie met een socioloog en een historicus. Die houden haar cijfers over migratie voor en denken daarmee haar discours te kunnen weerleggen. Haar antwoord is: de cijfers mogen er zijn, maar dat is niet hoe de Fransen het zien. Wat betekent dat? Dat de voorstelling die mensen zich van iets maken veel sterker is dan de realiteit. Wat Marine Le Pen doet is een mythe uitvinden: Frankrijk wordt bezet! En dat werkt in het hoofd van de mensen. Want iedereen zit met een angst omdat onze vaste waarden en gewoonten bedreigd worden door iets anders. Ik vind die angst begrijpelijk. Angst is een antwoord op een nood. We moeten dus onderzoeken wat precies die nood is. En vervolgens een andere mythe voorstellen. Spinoza zei het zo: om een passie te bestrijden, heb je een andere passie nodig. Elke religie valt terug op zo’n mythe. Bij de joden is dat de Exodus. Bij de christenen de verrijzenis van Christus. Bij de moslims de migratiemythe van de Hijra. Waarom werkt Daesh zo goed? Het maakt gebruik van drie zeer krachtige mythes. De mythe van het kalifaat als politieke eenheid. De mythe van het einde van de wereld, de apocalyps. En ten derde vinden ze een ruimte uit, waarin alle moslims samenleven, met daaraan gekoppeld een oproep om de niet-geïslamiseerde wereld te verlaten en te komen leven in een

En de myhte van de vrijheid?

Hoe doe je dat, een mythe creëren?

Om een mythe te (re)activeren sluit je aan bij RB de zogenaamde ‘geopolitiek van emoties’ – een begrip van de Franse politicoloog Dominique Moïsi. De geopolitiek van de emoties verdeelt de wereld in drie grote emotionele velden. De Arabische wereld wordt beheerst door het ressentiment. Het Westen door angst. En het Verre Oosten door de dynamiek van de hoop. Ik ben ervan overtuigd dat je de angst van de mensen in het Westen alleen kan verslaan met een nieuwe mythe. Cijfers volstaan niet. Cijfers zijn belangrijk, maar ze zijn niet de sleutel om de dingen weer in verandering te krijgen. Hoe ontstaat een mythe? Meestal vanuit een catastrofe en de emotionele reactie daarop. Kijk naar het nazisme. Dat was ook het antwoord op een angst die leefde. Kijk naar de Arabische Lente. Die kon in het Westen op bijval rekenen omdat zij appelleerde aan een oude mythe: die van de vrijheid. Maar: het waren mensen die op straat kwamen om eten en drinken te hebben, het was geen revolutie in de culturele zin, en daardoor is ze mislukt. In de twintigste eeuw waren de wereldoorSH logen de catastrofe waaruit de mythe van Europa is ontstaan. Een mythe die niet blijkt te werken. Wie erin RB slaagt om een nieuwe mythe voor Europa te formuleren, zal triomferen. Vandaag zijn er geen mythes meer.

NIEUWE PRODUCTIES

VRIJHEID JS Is Europa niet onverstandig geweest het potentieel van bepaalde mythes te hebben verwaarloosd? Communisme, socialisme… Pasolini heeft een verhaal geschreven in de jaren zeventig. De barbaren komen naar Europa. Ze komen aan in Zuid-Europa en trekken op naar het noorden. En vanuit alle hoeken sluiten de armen – bij Pasolini zijn het de proletariërs – zich aan, om mee op te rukken tegen het kapitaal. Dat was Pasolini’s ideaal. Kijk naar wat er nu gebeurt. Al die vluchtelingen stromen toe, ze trekken door landen waar de mensen straatarm zijn. Maar die mensen denken dan niet: als we nu eens de krachten bundelen, samen optrekken… Misschien komt er een nieuwe wereld.

Why does Daesh work so well? Because it makes use of three very powerful myths. The myth of the caliphate as a political unit. The myth of the end of the world, the apocalypse. And thirdly, they invent a space in which all Muslims live together, and linked to this is a call to leave the non-Islamised world and to come and live in a world of pure Islam – the Hijra. Together, these three myths have a very powerful effect on many Muslims. We find true diversity difficult. Which means that we do not have any confidence in the future. In the end you cannot but see Islam as an opportunity for Europe. Because Islam confronts the West with questions it cannot avoid.

Het communisme had een enorm potentieel. RB Het falen ervan, is deel van ons drama. Wat gaat ons verbinden? Het ecologisme? Het altermondialisme? Beperkte mogelijkheden… En daarom gedijt de religie zo goed. Even terug naar Onderworpen. Een aantal CBC elementen van datgene waarover we praten komen voor in het boek. Er wordt een mythe gevormd. Er wordt geput uit het verleden, door te verwijzen naar de lectuur van Huysmans. JS

Om het personage uiteindelijk te doen beNIEUWE PRODUCTIES

slissen zich te bekeren tot de islam. En de seculiere staat te verlaten, waarin godsdienst en politiek strikt gescheiden zijn… RB Houellebecq speelt in op een heersend beeld dat in de Arabische wereld het religieuze de politiek domineert. Nee! Na de onafhankelijkheid sprak men van ‘l’étatisation’ van de islam: de islam werd onder controle van de staat geplaatst. De realiteit is complex. De islamitische republiek in Iran, de democratische republiek in Algerije, je hebt Tunesië of Marokko, Afghanistan, Pakistan – je kan dat niet reduceren tot ‘de islam’. Wat belangrijk is, is de gemeenschap die er telkens achter schuilgaat. De veralgemenende kritiek is een manier van het Westen om zich boven de islam te stellen. Maar vergeet niet dat westerse waarden van gelijkheid en vrijheid zeer recente verworvenheden zijn. De individuele religieuze vrijheid werd door de kerk pas erkend bij het Tweede Vaticaans Concilie. Dat wil zeggen: in 1962. Dat is heel recent. Maar als vandaag een moslimmeisje beslist om een sluier te dragen en zegt dat dit haar eigen keuze is, denkt men meteen dat ze van ons vervreemd is. Jonge moslims hebben de westerse vrijheid overgenomen, maar als ze die gebruiken om er hun eigen ding mee te doen, dan vinden we dat een probleem. We willen toch liever ‘onder ons’ blijven. We hebben het moeilijk met echte diversiteit. Dat wil zeggen dat we geen vertrouwen hebben in de toekomst. Uiteindelijk kan je niet anders dan de islam zien als een kans voor Europa. Want de islam confronteert het Westen met vragen die het niet uit de weg kan gaan.

Opgetekend door Koen Haagdorens

KRONIEK OF EEN MAN LIGT DOOD IN ZIJN APPARTEMENT SINDS 28 MAANDEN

Meestal is het die geur die de omwonenden alarmeert. Een moeilijk te omschrijven geur die bij de bergers een onverklaarbaar gevoel van honger oproept. Maar soms schrijven de omwonenden geurhinder toe aan een dode kat. En dan gebeurt er niets. Eenzame sterfgevallen komen almaar vaker voor in onze steden. Een collega, een kennis, een buur, een familielid zelfs. Zijn het mensen die vergeten werden door een samenleving die al te zeer op efficiëntie is gericht? Of willen mensen vergeten worden omdat ze zich niet langer herkennen in hoe die samenleving is ingericht? Vaak worden die vergeten lichamen pas na weken gevonden, na maanden, soms na jaren. ‘In de manier waarop een samenleving haar doden behandelt, toont ze haar graad van beschaving’ – Fjodor Dostojewski. De doden hebben ons iets te vertellen.

In de eerste uren is er niets te zien. De bloedcirculatie is gestopt, het lichaam is wit. Ontbinding begint van binnen. Cellen van de spieren worden afgebroken. Na twaalf tot achtenveertig uur start de productie van zuur door proteïnen en enzymen. Het lichaam verstijft, zoals de spierkrampen bij het lopen. Daarna lossen de zuren op. De spieren worden tijdelijk weer slap, het lichaam is soepel als voorheen. Het rotten zoekt zich een weg naar buiten. Er verschijnen plekken op het lichaam. Het lichaam kleurt groen, bloed wordt afgebroken, het groen wordt zwart. Bij een temperatuur lager dan tien graden zijn er geen vliegen. Als er wel vliegen zijn, wordt de ontbinding versneld. De vliegen leggen eitjes in de lichaamsopeningen, terwijl het lichaam nog warm is. Neus, mond, oren. De eitjes komen uit, maden voeden zich met het vlees. De maden worden vliegen die weer eitjes leggen. Nog meer maden. Samen met de werking van de bacteriën ontstaat gasontwikkeling. De druk op de bloedvaten neemt toe. Het lichaam zwelt op. Door de druk scheurt de huid. Het gas ontsnapt, een scherpe geur.

Kroniek or how to lie dead in your apartment for 28 months is een voorstelling van de Duitse regisseur Florian Fischer. Fischer studeerde af in 2014 en werkt in München, Braunschweig, Sarajevo, Mannheim en Basel. Kroniek ou comment rester mort incognito pendant 28 mois dans son appartement is zijn debuut bij NTGent. AMONG OTHER THINGS – A QUEER MUSICAL I see your face with a trace of life Being a wife and a woman If I ever hurt you, please, remember I wanted you to be happy (I want you remember me - Yoko Ono) We make her paint her face and dance If she won't be aslave, we say that she don't love us If she's real, we say she's trying to be a man While putting her down we pretend that she is above us Woman is the nigger of the world, yes she is If you don't believe me take a look to the one you're with (Woman is the nigger of the world – John Lennon en Yoko Ono)

NIEUWE PRODUCTIES

Among other things – a queer musical wordt de tweede samenwerking tussen Jozef Wouters en Benny Claessens, na Learning How to Walk. Ongeveer een jaar geleden stelde Benny aan Jozef een vraag. Benny Jozef, ik wil graag dat jij meedoet met de musical. Jozef Graag, maar ik heb in die periode geen tijd om een decor te ontwerpen. Benny Geen probleem. Het decor bestaat al. Jozef O ja? Benny Jij hebt toch voor een eerder project een ronde tribune ontworpen? Jozef Dat klopt. Benny Dat moet het decor worden. Jozef Waarom die ronde tribune? Benny We maken Among other things in NTGent schouwburg. Nu is in die periode het toneel niet beschikbaar. Of althans niet voor de acteurs, omdat de toneeltoren wordt verbouwd. Dus moeten we in de zaal spelen. Toen dacht ik: wij gaan dus de ruimte van het publiek binnendringen en die voor ons opeisen. Dat is eigenlijk behoorlijk eng. En toen moest ik aan Repulsion van Roman Polanski denken, over een vrouw die het moeilijkste aan het leven vindt dat ze met andere mensen in dezelfde ruimte is. Er zijn namelijk mensen voor wie vrijheid betekent: de vrijheid alleen te zijn. De extase daarvan. En toen dacht ik: die te grote intimiteit is een goed uitgangspunt voor een voorstelling in een theatergebouw zonder podium. De vraag is dus: wat is de vrijheid van het alleen zijn en hoe kan je alleen zijn in aanwezigheid van anderen. Jozef En wat heeft dat met die ronde tribune te maken?

NIEUWE PRODUCTIES

Benny Omdat een cirkel dé vorm is die gaat over samen zijn. Jozef Volgens mij werkt een cirkel beter als metafoor dan als ruimte. Een cirkel gaat vooral over het verlangen om samen te zijn. Benny Jozef, wat denk jij als je het woord ‘queer’ hoort? Jozef Glitters? Benny Weet je waarom je dat zegt? Omdat jij de norm bent: blank, heteroseksueel, man. Jozef En jij? Ben jij de norm? Benny Iets minder. Blank, man, niet heteroseksueel. Jozef Wat betekent ‘queer’ dan voor jou? Benny Er is een beeld van de schrijver H.P. Lovecraft. Dat er een moment zal komen dat alles wat in de normaliteit wordt weggedrukt uit de grond kruipt en zijn gerechtigde plaats weer opeist. Jozef Dus jij wil een voorstelling maken over mensen die uit de grond kruipen? Benny Ja, en mijn vraag aan jou is nu: stel dat er zo’n put is waaruit wezens tevoorschijn komen die door hun omgeving altijd zijn weggestopt, en die tijdens de voorstelling hun plaats komen opeisen tussen de mensen die hen hebben afgewezen: hoe ziet dat er dan uit volgens jou? Jozef Daar moet ik eens over nadenken.

In de queer musical Among other things wordt het niet-deelnemen aan de moderne samenleving verheven tot een extatisch beleefde vrijheid. Bevrijd van de middelmatigheid van de moderne mens, trekt de queer musical iedereen mee in het ontvolkt universum van een put. Een put die zich ver onder het sociale netwerk van mensen bevindt, waarvan de mazen nu iets nauwer, dan weer wijder zijn. Door dat netwerk

stroomt het bloed van de moderne samenleving. Die aanhoudende stroom van informatie, transacties en personen verdooft de mensheid, zozeer wordt ze in beslag genomen door de stuiptrekkingen van haar eigen bedrijvigheid. Maar daar waar de mazen van het netwerk wijder worden, daar waar menselijke bedrijvigheid onderbroken is en de mens tot stilstand is gekomen, in die put houden de schuwe en delicate, mysterieuze en trotse wezens zich verscholen, gereed om hun plaats weer in te nemen. Among other things van Benny Claessens wordt een verstild feest, een fête galante met Chiquita Banana-invloeden, met lichtweerkaatsende vagina’s, geestelijke pikanterie, sensuele uitputting, cerebrale vermoeidheid, en weerloosheid als bevrijdingsprincipe.

haal in die voorstelling wordt ingezet, vond hij erg geslaagd. Daarom vroeg hij me voor Le Beau Léon, waarin we aan de slag gaan met biografisch materiaal van en over Degrelle, voornamelijk uit het decennium vóór de Tweede Wereldoorlog. We hebben namelijk geen historische reconstructie van zijn avontuurlijke oorlogsverleden voor ogen, maar een theatraal onderzoek naar de omstandigheden die zijn steile opgang in de Belgische politiek van de jaren dertig mogelijk gemaakt hebben. En hoe is de flamboyante Rex-voorman en populist pur sang vervolgens tot de fascistische generaal verworden, een mythische figuur die tot op heden generaties neonazi’s fascineert?

We zullen wijzen op sinistere parallellen tussen het populistische taalgebruik toen en nu. Le Beau Léon wordt theater over het theater van de politiek. Zo was Degrelles voornaamste politieke wapen zijn onvoorstelbaar retorisch talent. Hij kaapte de meetings van zijn politieke tegenstanders, liet zijn militanten de in- en uitgangen van de conferentiezaal afsluiten en sprong zelf op het podium. Niet alleen wat hij vertelde, maar vooral hoe hij zijn boodschap bracht, bepaalden zijn bijval. Zijn over the top, beeldrijke taalgebruik is een fysieke ervaring: je proeft de afschuw voor zijn tegenstanders, je wordt er letterlijk vies van, zoals hij bijvoorbeeld Russische lijken beschrijft in La campagne de Russie, 1941-1945:

LE BEAU LÉON Ce sont les meilleurs qui doivent guider les peuples. Ou mieux encore, le meilleur. Het Kunstenfestivaldesarts brengt volgend seizoen Le Beau Léon, een coproductie van Théatre de Liège en NTGent over de historische figuur van de fascistische oostfrontgeneraal Léon Degrelle. Ik ben de enige NTGent-acteur in een voor het overige Franstalige cast. Een tijdje geleden ontmoette ik de Brusselse (film) regisseur Joachim Lafosse na mijn monoloog Africa. De wijze waarop een deel van mijn eigen levensver-

Le Beau Léon zal vooral gaan over het gevaar en de aantrekkingskracht van populisme. Er is vandaag zo veel om woedend of verward over te zijn dat we dikwijls verlangen naar een charismatische leider die met een heldere analyse voor de dag komt en vervolgens de zaken gewoon aanpakt, die belooft om de stem van het volk te zijn en ons uit het moeras te trekken. Zeker als die leider een hoog stand-upcomedygehalte heeft, zoals de gepatenteerde tafelspringer Degrelle, wordt het bijzonder gevaarlijk. Donald Trump vergelijken met Mussolini, of Geert Wilders met Hitler lijkt gratuit – zo’n vaart loopt het allemaal niet, menen we – maar misschien is het zoals cultuurfilosoof Rob Riemen stelt in zijn essay De eeuwige terugkeer van het fascisme: ‘Het hedendaagse fascisme moet niet vergeleken worden met waar het twintigste-eeuwse fascisme op is uitgelopen, maar met hoe het begon.’

NIEUWE PRODUCTIES

Alle Russische lijken die twee dagen geleden nog in het water dreven, waren nu ter plekke bevroren. Uit het ijs stak een hand, of een laars, of een hoofd. Langzaam werden die obstakels verwijderd door de sleden, die neuzen en wangen afschaafden en in de vorm van zaagsel verspreiden. Een paar dagen later was alles geëgaliseerd; ter hoogte van de witte rijp vertoonden zich nog slechts halve handen, halve gezichten, als wanstaltige vissen tegen de ruiten van een aquarium.' In zijn essay Le sec et l’humide analyseert de Franse auteur Jonathan Littell het taalgebruik van Degrelle treffend: de beeldende taal van de fascist wordt een fysieke werkelijkheid en tegelijk wordt alles wat hij ervaart meteen omgezet in een beeld dat past binnen het eigen ideologische discours. In iedere oorlog sta je met je knieën tot in de modder, maar bij Degrelle wordt modder – of in dit geval ontbindende lijken – meteen een iconisch beeld voor het wezen van de Rus. Dit heeft niks te maken met rationele politieke argumenten. Het is een fundamentalistische overtuiging: de hele werkelijkheid wordt ingepast in zijn fantasie. Alles wat Degrelle vreest en verafschuwt, wordt voorgesteld als vormeloos, vloeibaar of vochtig. Daartegenover werpt de fascist een dam op van rigiditeit, discipline en orde. Dat is de essentie van Littells essay: fascisme is geen staatsvorm of economisch systeem, maar een manier om realiteit te produceren door taal. Precies zoals in theater met woorden een werkelijkheid geproduceerd wordt. Hoe gevaarlijk kan een voorstelling over Degrelle en het populisme dan worden? (Oscar Van Rompay)

Brother Willie... Ik sta in brand! Kan niet stoppen met luisteren. Een dans, een duet, perfect synchroon, eindeloos lang tot de uitputting. Geen stillekes begin, maar een mokerslag! Bakai! Freedom!!! Tien minuten twee sjamanen zien dansen onder de douche. Stomend. Dampend en stampend. Zo schoon die Archie Shepp. Herontdekking! En dan na de balts, na de parings/openingsdans. The magic of ju-ju. Wegwandelend naar een verre einder. Bontmantel en hoedje op. Kees is klaar. Lieve groet! Wim P.S. Ik weet het: te veel uitroepingstekens… Bakai!!!! (uit het mailverkeer tussen Wim Opbrouck en Wilfried de Jong)

WE FREE KINGS THERE IS NO SUCH THING AS SILENCE Fijne mooie Wim! Zit weer met koptelefoon op naar allerlei moois te luisteren en zie je mail weer. Man, ik wil ook. Ook al kan het niet, dan wil ik nog. Dan maar de onmogelijke liefde blijven verklaren. Ciao maestro! Wil --18

NIEUWE PRODUCTIES

Wim Opbrouck en Wilfried de Jong worden wakker op het toneel. Tussen hun bedden: een spanlaken van wel twintig meter. Een zee van ruimte. Hoe die te overbruggen? Met rituelen. Met muziek. Met dans. Dingen die op toneel gedaan moeten worden – anders kan er niet geleefd. In een wereld die steeds complexer wordt, gaan ze op zoek naar vrijheid. Naar het hier en nu. Hun gids? Jazz. En nog meer jazz. Muziek op het scherp van de snede, als bevrijding van de geest. Intiem. Wild. Heftig. In We Free Kings, een onstuimige hommage aan

het avontuurlijke karakter van de jazz, gooien twee rasperformers alles in de strijd. Het is muziektheater met een missie: vrijheid als het hoogste goed, in een wereld waarin zoveel mogelijk aan banden wordt gelegd. Opbrouck en de Jong zoeken een weg uit de bekrompenheid en wagen een sprong in het diepe, voortgestuwd door een eigenzinnige selectie van persoonlijke favorieten en regelrechte klassiekers. There is no such thing as silence. I SAY TO YOU #1 DYAB ABOU JAHJAH EEN NIEUWJAARSREDE DIE SLAAT EN ZALFT Bij het begin van een nieuw jaar horen goede voornemens. Het is de tijd om stil te staan bij wat is en wat nog komt. Waar staan we? Waar gaan we heen? Om deze vragen te beantwoorden, nodigen NTGent en B’Rock vanaf 2017 jaarlijks in januari een opmerkelijke spreker uit om zijn of haar nieuwjaarswensen uit te spreken. We doen dat onder vorm van een alternatief nieuwjaarsconcert waarin muziek en rede versmelten. Voor de eerste editie van I SAY TO YOU is Dyab Abou Jahjah te gast, mensenrechtenactivist, columnist bij De Standaard, oud-voorman van de Arabische Europese Liga en oprichter van Movement X. Hij zal het hebben over barbarij en de idealen van de Franse Revolutie. Tegenover deze actuele onderwerpen plaatst B’Rock muziek van Vivaldi, Reich en Ligeti. De Italiaanse barokcomponist Antonio Vivaldi wist als geen ander hoe zijn publiek te verleiden: meeslepende ritornelli, sprankelende melodieën, virtuoze dialogen tussen de solist(en) en het orkest, en een ritmische schwung zonder weerga. Drie eeuwen later zindert die motorische ritmiek nog na in het Triple Quartet van minimalist Steve Reich. Ook Georgy Ligeti’s Ramifications breekt de besloten ruimtelijkheid van de concertzaal open: suizelende strijkers vormen een compacte bundel die vertakt en openbloeit als ijsbloemen op een ruit.

nadat hij Trojes goddelijke burcht verwoest had, zag de steden van veel mensen en leerde zo hun geest en volksaard kennen. Het verhaal van een zwerver op drift, die na een veel te lange oorlog de veel te lange weg naar huis zoekt. Vrouwen, eilanden, zee en de inmenging van een weerbarstige god belemmeren zijn weg. Thuis wacht hem het ultieme gevecht om weer vader, vorst en echtgenoot te worden. 24 acteurs vertellen en spelen de Odyssee. Eén na één, met verzen die het knagen van de tijd doorstonden. Een oercanon dus, maar genadeloos actueel. Homeros’ klassieker in een soepele vertaling in blanke verzen van de hand van Patrick Lateur. Deze theatermarathon van meer dan 24 uur kun je over vier avonden beleven. 24 mannelijke helden op een rij, van jong naar minder jong. Lisbeth Gruwez biedt hen, als enige vrouw, met haar danssolo een woordeloos antwoord. Een coproductie van KVS en NTGent in regie van Michael De Cock.

ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS. De man van vele listen moet u, Muze, voor mij bezingen. Hij zwierf zeer veel rond NIEUWE PRODUCTIES

WIE, WAT, WAAR, WANNEER: ONZE NIEUWE PRODUCTIES VOOR HET SEIZOEN 2016-2017 DE VREEMDEN (zie blz.6) regie Johan Simons | spel Pierre Bokma, Benny Claessens, Elsie de Brauw / Chris Thys, Sandra Hüller en Risto Kübar | tekst Kamel Daoud | tekstbewerking Vasco Boenisch en Tobias Staab | muziek Mauricio Kagel en György Ligeti | muzikale leiding Reinbert de Leeuw | muziekuitvoering Asko|Schönberg | dramaturgie Vasco Boenisch, Tobias Staab en Matthias Velle | scenografie Luc Goedertier en Marc Swaenen | video Aernout Mik | kostuumontwerp An De Mol | lichtontwerp Dennis Diels | productie NTGent, Theater Rotterdam en Ruhrtriënnale, met de steun van Ammodo | première vrijdag 2 september 2016 Marl (Ruhrtriënnale) | Belgische première woensdag 21 september 2016 in de Floraliënhal Gent, in copresentatie met Gent Festival van Vlaanderen en met de steun van de Stad Gent KRONIEK ODER WIE MAN EINEN TOTEN IM APARTMENT NEBENAN FÜR 28 MONATE VERGISST (zie blz.15) regie Florian Fischer | spel Oscar Van Rompay, Bert Luppes en Charlotte Vanden Eynde | dramaturgie Koen Haagdorens en Koen Tachelet | decor- en lichtontwerp Maarten Van Otterdijk | kostuumontwerp Jean Paul Lespagnard | productie NTGent | première woensdag 19 oktober 2016 in NTGent Minard SNEEUW (zie blz.6) regie Luk Perceval | bewerking en dramaturgie Steven Heene | spel Pierre Bokma, Els Dottermans, Frank Focketyn en drie gastacteurs | muziek ntb | decorontwerp Katrin Brack | kostuumontwerp Ilse Vandenbussche | lichtontwerp Mark Van Denesse | video Philip Bussmann | productie NTGent | première vrijdag 25 november 2016 in Theater Rotterdam | Belgische première zondag 11 december 2016 in de Vlaamse Opera Gent

NIEUWE PRODUCTIES

I SAY TO YOU #1 DYAB ABOU JAHJAH (zie blz.19) regie Johan Simons | muziek B’Rock | spreker Dyab Abou Jahjah | productie NTGent & B’Rock | zaterdag 7 januari 2017 in de Miryzaal van het Conservatorium Gent AMONG OTHER THINGS – A QUEER MUSICAL (zie blz.15) regie Benny Claessens | scenografie Jozef Wouters | kostuumontwerp Teresa Vergho | libretto Louise Van den Eede, Benny Claessens & Pollyester | muziek Pollyester | spel Nona Demey, Tania Gallagher, Ilse de Koe, Lies Pauwels, Risto Kübar, Mandela Wee Wee, Sylvia Camarda, Chris Thys, Lien Wildemeersch & Polina Lapkovskaja | productie NTGent | première woensdag 15 februari 2017 in NTGent Schouwburg

ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS. (zie blz.19) regie Michael De Cock | tekst Homeros | vertaling Patrick Lateur | dramaturgie Kristin Rogghe en Matthias Velle | spel Bartel Jespers, Lukas De Wolf, Rashif El Kaoui, Oscar Van Rompay, Stef Aerts, Servé Hermans, Ruud Gielens, Valentijn Dhaenens, Bruno Vanden Broecke, Jurgen Delnaet, Junoir Mthombeni, Steven Van Watermeulen, Frank Dierens, Kris Cuppens, Frank Focketyn, Lucas Vandervost, Bert Luppes, Tom Jansen e.a. | dans Lisbeth Gruwez | productie KVS & NTGent | première donderdag 2, vrijdag 3 & zaterdag 4 februari 2017 in KVS Brussel | Gentse première donderdag 16, vrijdag 17 & zaterdag 18 maart 2017 in NTGent Minard

ONDERWORPEN (zie blz.6) regie Johan Simons en Chokri Ben Chikha | spel Mandela Wee Wee, Steven Van Watermeulen, An Miller, Marijke Pinoy, Mourade Zeguendi, Zouzou Ben Chikha en Sara De Bosschere | dramaturgie en tekstbewerking Koen Haagdorens naar de vertaling van Martin De Haan | productie NTGent en Action Zoo Humain | première zondag 23 april 2017 in Stadsschouwburg Amsterdam | Belgische première zaterdag 29 april 2017 in KVS Brussel | Gentse première op vrijdag 5 mei 2017 in Theaterzaal Vooruit PLATFORM (zie blz.6) regie Johan Simons | spel Mandela Wee Wee, Steven Van Watermeulen, An Miller, Marijke Pinoy, Mourade Zeguendi, Zouzou Ben Chikha en Sara De Bosschere | dramaturgie Koen Haagdorens | tekstbewerking Tom Blokdijk naar de vertaling van Martin De Haan | decorontwerp Bert Neumann | lichtontwerp Lothar Baumgarte | kostuumontwerp Nina von Mechow | productie NTGent en Action Zoo Humain naar de oorspronkelijke productie van 17 december 2005 | première zondag 23 april 2017 in Stadsschouwburg Amsterdam | Belgische première zaterdag 29 april 2017 in KVS Brussel | Gentse première op donderdag 4 mei 2017 in Theaterzaal Vooruit LE BEAU LÉON (zie blz.19) regie Joachim Lafosse | tekst Thomas Van Zuylen naar een scenario van Matthieu Reynaerts en Joachim Lafosse | spel Catherine Mestoussis, Catherine Salée, Jean-Benoit Ugeux en Oscar Van Rompay | dramaturgie Matthias Velle | productie NTGent en Le Théâtre de Liège | première tijdens KunstenfestivaldesArts 2017, in NTGent in seizoen 2017-2018

NIEUWE PRODUCTIES

Voor mij is ieder beeld onlosmakelijk verbonden met de ervaring van een reis.

ANTON CORBIJN STATE-OF-THE-ART FOTOGRAFIE VOOR HET NIEUWE NTGENT SEIZOEN

ANTON CORBIJN (Strijen, 20 mei 1955) is een Nederlandse fotograaf en filmregisseur op internationaal niveau. die bekend werd door zijn foto's van (rock)artiesten. Hij is ook grafisch ontwerper, doet art direction en regie, regisseert videoclips, ontwerpt de decors van de wereldtournees van Depeche Mode en is bekend als regisseur van speelfilms, waarvoor hij meerdere prestigieuze prijzen in ontvangst heeft mogen nemen. Vorig jaar gaf hij naar aanleiding van een enorme overzichtstentoonstelling van zijn werk in het GemeenteMuseum Den Haag te kennen dat hij zich meer zou gaan toeleggen op het maken van films dan op fotografie. Het is dus een hele eer dat Anton Corbijn zich door NTGent liet inspireren voor een nieuwe fotoreeks. Corbijn begon zijn carrière ooit als hoofdfotograaf van het bekende Nederlands tijdschrift Oor, voordat hij zich in 1979 in London vestigde. Sedertdien fotografeerde hij veel musici waaronder Simple Minds, Golden Earring, Patti Smith, Bob Dylan, Tom Waits, David Bowie, Miles Davis, James Brown, Elvis Costello, Captain Beefheart en Björk, maar ook mensen als William Burroughs, Gerhard Richter, Nelson Mandela, Martin Scorsese, Anselm Kiefer, Robert De Niro, Luciano Pavarotti, en Clint Eastwood. Ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van koningin Beatrix maakte de fotograaf drie portretten van de vorstin.

ANTON CORBIJN

Ook heeft Corbijn ongeveer 200 platenhoezen geschoten met U2, Bryan Ferry, Bruce Springsteen, Nick Cave, Metallica, REM, The Rolling Stones, John Lee Hooker, JJ Cale en de Bee Gees. Ook ontwierp hij hoezen voor oa Depeche Mode, Herbert Grönemeyer, Cuby&the Blizzards. Daarnaast regisseerde hij videoclips voor onder andere U2, the Killers, Depeche Mode, Coldplay, Golden Earring, David Sylvian, Johnny Cash, Arcade Fire en Nirvana waarvoor hij een MTV award ontving in 1994. Zijn film Control, gebaseerd op het leven van de Britse zanger Ian Curtis van Joy Division, die in 1980 op 23-jarige leeftijd zelfmoord pleegde, won in 2007 vele prijzen waaronder 5 British Independent Film Awards, Best Film op het Edinburgh Film Festival en 3 awards in Cannes. In 2010 kwam zijn film The American met George Clooney uit, en in 2013 regisseerde hij Philip Seymour Hoffman, in zijn laatste hoofdrol, in A Most Wanted Man, en vorig jaar de film LIFE met Rob Pattinson en Dane DeHaan. In deze film spelen onder anderen George Clooney en Thekla Reuten. De Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs 2011 werd toegekend aan Anton Corbijn ‘omdat hij een belangrijke beeldmaker en –vormer van de populaire cultuur van zijn generatie is en geldt als een internationaal voorbeeld voor fotografen, ontwerpers en artdirectors’.

Vorig jaar startte NTGent met een nieuwe huisstijl waarbij beeld en fotografie een zeer belangrijke rol kregen. Toen werd de Vlaamse topfotograaf Stephan Vanfleteren aangezocht om de sfeer van de nieuwe producties in beeld te brengen. Volgend seizoen wordt voor NTGent een heel bijzonder seizoen en net daarom zijn we zeer vereerd dat we nu deze lijn in onze communicatie kunnen verder zetten met een internationaal vermaard artiest: Anton Corbijn (hier treffend geportretteerd door Stephan Vanfleteren). ONTHEEMD In het seizoen 2016-2017 wil Johan Simons verder werken aan de uitbouw van een actueel, politiek theater. Doorheen de nieuwe programmering zal u thema’s kunnen herkennen als vervreemding, onthechting, onderweg zijn, ontheemd zijn, op de vlucht zijn, op zoek zijn, in vervoering zijn… Ook NTGent zelf is wat ontheemd volgend jaar: door de vernieuwing van de toneeltoren en de laaden loskade van onze schouwburg aan het St. Baafsplein, trekt NTGent letterlijk de stad in om op verschillende plaatsen te spelen. CARAVANS

Een rondreizend theater… De link met caravans is niet veraf. Met dit Nederlandse symbool bij uitstek wou Anton Corbijn al lang eens aan de slag gaan. En Johan Simons droomde er al lang van om ooit eens met Anton Corbijn te kunnen samenwerken. Beide dromen kwamen samen: door de thematiek van het nieuwe NTGent seizoen liet Anton Corbijn zich inspireren om acht caravans in beeld te brengen in zijn eigen, korrelige zwart/wit stijl. Acht beelden, acht kunstwerken die acht keer het gevoel van ontheemding weergeven en die de beelden zullen vormen voor de acht nieuwe NTGent-producties voor volgend seizoen. In een bijzondere grafische vormgeving die als een tweede huid over de foto wordt gelegd, wordt per productie een ander accent gelegd. Ontdek ze samen met ons voor het eerst in dit magazine maar een jaar lang in het Gentse straatbeeld en in de NTGent-communicatie.

ANTON CORBIJN

ONS ENSEMBLE ONDERWEG fotografie © Jules August

ONS ENSEMBLE ONDERWEG

AN MILLER Onderweg, zeker met overnachting, dat is eindelijk even tijd voor mezelf. De dingen die ik anders moet doen voor het thuisfront, kunnen dan praktisch gewoonweg niet, dus moet ik loslaten. Het liefst zou ik dan gewoon uitrusten, uitslapen, een boek lezen, me voorbereiden op het spelen die avond. Helaas moeten we meestal in de voormiddag al uitchecken en zijn we vervolgens gedoemd om nog een uur of zeven rond te zwerven in een vreemde stad. Kan fijn zijn, maar eigenlijk is dat ronddolen te vermoeiend om 's avonds nog goed te functioneren. Gelukkig ontdekte ik onlangs dat er niets heerlijker is dan opstaan in een andere stad en liefst zo vroeg mogelijk naar de plaatselijke cinema te gaan om nog eens volledig te kunnen verdrinken in een prachtige film. Iets wat veel te weinig gebeurt de laatste tijd. Het geeft me het gevoel wat tijd in te halen. Zo alleen in een filmzaal, in een vreemde stad, daar wordt een film meestal nog magischer door.

BERT LUPPES SILVER and GOLD and PLATINUM over IVORY naar MARK ROTHKO Ik ben onderweg, onthecht. Ik geloof dat ik al twee maanden onderweg ben. Het is maart 2016, ik werk in Hamburg en zit in het vliegtuig. In de afgelopen weken vloog ik dikwijls deze richting op. Ik hou niet van de drukte op vliegvelden en wil zo snel mogelijk alleen op een plekje zitten waar het rustig is. Dat vind je daar niet, daarom voel ik me ongelukkig. Ik spaar miles voor een Gold Card, dan heb ik toegang tot de Sky Team Lounge. Gold, daar ben ik nog lang niet. Ik zit op Ivory, ook mooi. Ik heb mijn huiskamer vorige maand Ivory geverfd, maar je hebt er niks aan. Mijn vriendin is in het bezit van een Gold. Als ik met haar vlieg is het aangenaam. Haar echtgenoot heeft Platinum, ook wel Elite Plus. Het hoogste niveau, reiziger van wereldklasse! Ik ga het niet halen, ik zit in een vliegtuig en onder mij glijdt Schiermonnikoog voorbij. Ook mooi.

BENNY CLAESSENS sun cream - la bas huysmans - water - no longer human dazai - towels - my white t shirt - against the world against life essay on hp lovecraft houellebecq - grapefruit - my shorts - dollars - taqwacore michael muhammad knight - underpants - my leather pants judith butler - laptop - repulsion polanski - condoms - cigarets - my boots - extatic confessions buber - a rebours huysmans - water - euros - donna haraway - pessos - horses patti smith - my birkenstocks - my grey t shirt - dvds - city of o pollyester - the feminist porn book taormino - mobile phone - my jeans - queer necropolitics - my credit card - the second sex de beauvoir - all is good jeff koons - intelligence - kindness - mercy - forgiveness - joy - everything is holy every day is an eternity every man is an angel - sand in my briefs - banana leafs - what does one do in a place that doesnt tolerate anything new... run away from it as fast as u can ONS ENSEMBLE ONDERWEG

ELS DOTTERMANS Als ik onderweg ben, ben ik weg van huis. Hoe langer, hoe minder graag. Hoe verder, hoe meer heimwee. Als ik onderweg ben, dan moet het daar beter zijn, dan moet ik willen daar zijn. Alsof het daar beter is dan hier.Â

CHRIS THYS Bestijg de trein nooit zonder uw valies met dromen, dan vindt ge in elke stad behoorlijk onderkomen. Zit rustig en geduldig naast het open raam: gij zijt een reiziger en niemand kent uw naam. Zoek in 't verleden weer uw frisse kinderogen, kijk nonchalant en scherp, droomrig en opgetogen. Al wat ge groeien ziet op 't zwarte voorjaarsland, wees overtuigd: het werd alleen voor u geplant. Aanvangsregels van het prachtige gedicht Bericht aan de reizigers van Jan van Nijlen, geschreven in 1931 en sedert 2011 te lezen op een muur in het treinstation Antwerpen-Centraal, een van de kathedralen van het onderweg zijn. 26

ONS ENSEMBLE ONDERWEG

FRANK FOCKETYN

ELSIE DE BRAUW Ik ben heel veel onderweg. ik woon in Nederland, maar ook in Gent. We spelen veel in het buitenland. overal en nergens. We vliegen, we zitten in de trein, we pakken de auto, de fiets, een taxi, een bus. Onderweg kom ik duizenden mensen tegen. Vluchtig. Ik passeer ze en zij mij. Soms moet ik mijn best doen om niet in al die levens te verdwijnen, om niet bij elke mens die ik zie een verhaal te maken. Dan kom je namelijk doodmoe aan. Het lukt me steeds vaker om een station, een luchthaven, een autobaan als een tussenland te zien. Een anoniem land waarin je een tijdje kunt verwijlen. Je hoeft niks want je doet al iets: je bent onderweg. Onderweg heb je een paar verantwoordelijkheden.... Dat je je ticket bij je hebt, je paspoort, dat je op tijd bent en bijvoorbeeld als ik Gif speel, dat ik tijdig mijn sokken naar beneden duw zodat ik straks op mijn blote benen geen ribbeltjes in mijn vel heb of mijn nagels afkrabben voor Zus van of juist lakken voor De kersentuin. De juiste oorbellen bij me, oksels geschoren of juist niet, benen onthaard? Al deze besognes zijn natuurlijk luxe futiliteiten bij de zorgen van onze medemensen die écht onderweg zijn, die hun huis, hun land verlaten om hun geluk elders te zoeken. Wij weten waar we naartoe onderweg zijn, dat is zo'n ander gevoel dan enkel onderweg zijn. Mijn hemel, wat hebben wij het goed!

Een reisritueel dat ik koester is, indien mogelijk, een frisse duik in heerlijk helder fris water: het houdt je hoofd koel! Zoals laatst nog in het grote meer van Sierre en in het meer van Annecy, samen met een paar enthousiastelingen van de Platonov-ploeg: eerst hielden we een yoga-opwarming aan de rand van het meer en dan zalig het water in... Ook heel ontspannend en deugddoend voor het spelen: een saunake, liefst in goed gezelschap!

ONS ENSEMBLE ONDERWEG

MANDELA WEE WEE nieuw ensemblelid vanaf 2017 Onderweg zijn wil ik zo bewust mogelijk ervaren als een reis. Of ik nu loop, ren, dans, fiets of met de trein of vliegtuig onderweg ben, het is allemaal een reis. Reizen opent de ogen en prikkelt alle andere zintuigen en de verbeelding. Ook verhuizen beschouw ik als een reis. De afgelopen vier jaar ben ik even vaak verhuisd van de ene antikraakwoning naar de andere; een nomadisch bestaan. Onderweg zijn geeft een gevoel van dynamiek, energie, verandering, onzekerheid, onrust, mogelijkheden en kansen. Meestal heb ik een rugzak bij me, met in ieder geval mijn agenda, een notitieboek en een boek om te lezen. Onderweg zijn betekent voor mij ook nooit het gevoel hebben dat ik er ben, ondanks bepaalde prestaties, successen en verworvenheden. Nooit klaar of gearriveerd, altijd bezig of onderweg. Onderweg is leven!

LIEN WILDEMEERSCH onderweg sta ik vaker stil merk ik meer medemens op vooral heerlijk in m’n eentje in een bezige stad of in een luchthaven in niemandsland hoe anoniemer hoe meer ik me verbonden kan voelen op een bankje in die wakkere stad of in een transitzone met wat Bach in de oren op die momenten voel ik me op m’n onderwegst tussen mijn vroegere en toekomstige tijd ik met mijn leeftijd mijn stille misère mijn dromen te midden de vele eenlingen met hun leeftijd hun stille misère hun dromen wij een va-et-vient van reizigers met bestemming god weet waar hoofdpersonages in eigen bestaan maar louter passanten in een regie van god weet wie 28

ONS ENSEMBLE ONDERWEG

PETER VERHELST Zodra ik aan mijn normale omgeving ontrukt word, is mijn lijf in staat van paniek en omring ik het met een kleine versie van 'thuis'. Een soort altaartje: mijn laptop, mijn balpennen, mijn schriftjes, een dierbaar boek. Er moet ALTIJD een schutkring zijn tussen de wereld en mij. Ik heb zelfs een mobiel altaartje altijd bij me: om mijn nek, als een talisman dat uit meerdere elementen bestaat, hangend aan een touwtje. Niet om de boze buitenwereld buiten te houden, maar om gewapend-met-thuis onderweg te zijn. Zoals een afgebakend decor in elk gebouw kan worden geplaatst, kan ik me pas tegenover de wereld verhouden als ik scherp afgelijnd ben.

OSCAR VAN ROMPAY Ik houd van onderweg zijn. Het is alsof de tijd van de altijd banjerende buitenwereld even opgeschort wordt. Je hoeft je niet schuldig te voelen over nietsdoen. Je denkt, droomt of ordent de dingen in je hoofd. Maar eigenlijk is het onderweg zijn zelf je enige echte bezigheid. Dat ervaar ik erg intens telkens ik de bus neem van Nairobi naar het Keniaanse dorp waar ik jaarlijks ongeveer drie maanden doorbreng. Ik maak de rit vier maal tijdens ieder verblijf, al vijftien jaar lang. Achter geen enkele bocht wacht nog een verrassing. De lawaaierige motor maakt lezen, muziek beluisteren of naar een film kijken bijna onmogelijk. Je zit neer en staart door het raam. Je weet nooit op voorhand wanneer je precies aankomt. Plannen heeft geen zin. Je geeft je over. Ik stap op de bus, en ben aangekomen. ONS ENSEMBLE ONDERWEG

RISTO KÜBAR I wish I could only carry my toothbrush with me and nothing else but it is impossible I need money to buy food to keep my body alive otherwise I would die in a strange city the system varies from location to location and it takes a lot of knowledge and resources to carry my body back to where it came from from where it died it is not possible that you just die on some unknown street I have to keep it in my mind all the time at least make it to the hotel or something its good the knowledge so it keeps me going maybe that keeps me going oh my god I think I know why I am moving honestly so I wouldn’t die what a day PIERRE BOKMA Steeds onderweg… nog steeds niet aangekomen.

ONS ENSEMBLE ONDERWEG

WIM OPBROUCK De zon knielt over het land, het is een vroege lente. Ik ben op weg naar nergens, ik kan overal naartoe.

STEVEN VAN WATERMEULEN Onderweg zijn vind ik nu fijn, vijfentwintig jaar geleden - ik vier dit jaar mijn eerste jubileum als acteur - niet! Onderweg zijn moet je leren, het is altijd een beetje sterven, ergens tussenin hangen, tussen leven en dood. De truc lag hem erin om toch een zekere geborgenheid te vinden, bij mezelf (bij wie anders? - een nogal wezenlijke ontdekking!). Dat leren voor jezelf zorgen los van een thuis en los van een doel, tussen hemel en aarde, werd een prettige uitdaging in plaats van een lastige kwelling. Ik neem overal in mijn tas kleinere tasjes mee, etui�tjes met elk hun persoonlijke bestemming, kleine opbergvakjes in de grote opbergkast die ik in de vorm van een rugzak of rolkoffer met me meesleur. Als ik in een hotelkamer kom, stal ik ze ook het liefste allemaal een voor een uit, ik maak de kamer zo meteen tot mijn kamer. Ik leg ook bij aankomst als eerste mijn bed open en zet de meubelen net iets anders waardoor het in ieder geval lijkt alsof ik de laatste hand heb gehad aan deze of gene en soms afschuwelijke kamer. Ik zorg ook altijd dat ik de kamer netjes achterlaat en bedank haar ook altijd weer voor ik opstap. Zo houd ik mezelf op reis licht en nieuwsgierig voor wat komen gaat. ONS ENSEMBLE ONDERWEG

REIZEN ALS STAAT VAN ZIJN NTGENT WIL EEN GOED HUWELIJK TUSSEN LOKALE VERBINDING EN INTERNATIONALE EXCELLENTIE

Onderweg van Brussel naar Gent. Een autorit op de E40 is niet de meest voor de hand liggende situatie om een interview af te nemen. Maar symbolisch is het beslist. Artistiek leider van NTGent Johan Simons en algemeen directeur Kurt Melens keren terug uit de hoofdstad van Europa naar hun thuishaven in Gent. Het is een overbrugging die beiden de komende seizoenen vaker zullen maken, ook op inhoudelijk vlak. Bovendien wordt volgend seizoen de schouwburg aan het Sint-Baafsplein verbouwd. Op weg zijn an sich wordt zo een staat van zijn voor NTGent. Toch zeker tot het najaar van 2017. Het is intussen een publiek geheim dat Simons als regisseur en artistiek leider volop investeert in een internationaal theaterplatform en dat de toekomst van de Europese cultuur hem bijzonder bezighoudt. Daarom was hij zo-even ook in Brussel: om samen met andere kunstenaars, met denkers en wetenschappers nieuwe verhalen voor en over Europa te bedenken. De uitkomst ervan is tot eind mei te bezichtigen op een video wall van de BOZAR-tentoonstelling Imagine Europe.

ÂŠ Jules August

We rijden terug naar Gent voor een volgende afspraak in de volgestouwde agendaâ&#x20AC;&#x2122;s van beide heren. En ook daar staat heel wat op stapel, vanaf augustus. Vooral de tijdelijke onbeschikbaarheid van de schouwburg wegens verbouwingen, zal aan het komende seizoen een bijzondere wending geven. De karavaan van NTGent zal een seizoen lang doorheen de eigen stad trekken om zijn producties aan het publiek te tonen. Als stadsnomaden, altijd in beweging. Zo zien de twee karavaanleiders het graag. 32

OVER HET NIEUW SEIZOEN

De Gentse schouwburg wordt volgend seizoen grondig verbouwd: welke werken worden precies uitgevoerd en waarom zijn die noodzakelijk?

gebruik om het gebouw publiek meer toegankelijk te maken voor mensen met een beperking. Een derde van het gebouw wordt afgebroken en vervolgens opnieuw opgebouwd.

KM De verbouwingen gaan in de eerste plaats over de laaden loskade en de trekken. Die zogenaamde trekken zijn de machinerie waarop delen van het decor verankerd worden. Volgens de Europese wetgeving moeten die automatisch zijn, bij NTGent zijn ze handmatig. Dat leidt niet zelden tot gevaarlijk kunsten vliegwerk voor de technische ploeg: ze moeten katrollen gebruiken en deze ophangelementen aan elkaar binden om het gewicht van het decor aan te kunnen.

JS Naar aanleiding van die verbouwing hebben we besloten om geen gloednieuwe speelplek in te richten. We willen gedurende het seizoen de hele stad bespelen: onze eigen podia, andere Gentse podia zoals de Opera, Minard en Vooruit, en de Floraliënhal voor de locatietheatervoorstelling De vreemden. Natuurlijk blijft de schouwburg open. Het is onze thuishaven, met onze kantoren, het café en de ticketbalie. Maar niet al onze producties gaan in première in Gent. We wijken ook uit naar Brussel en Rotterdam.

Met automatische trekken kunnen de technici niet alleen veiliger, maar ook efficiënter werken. Een voorbeeld: Toneelgroep Amsterdam en Thalia Theater Hamburg maken theater met automatische trekken. Als zij naar NTGent afzakken, moeten onze technici alle truken van de foor gebruiken om de voorstelling mogelijk te maken. Voor de bladeren die onophoudelijk naar beneden dwarrelen in Oogst van de wrok, onze coproductie met Thalia van vorig seizoen, hebben wij zes techniekers nodig. In Hamburg dwarrelen die blaadjes volautomatisch naar beneden.

Je hebt school gemaakt als locatietheatermaker en de stukken die je zelf als ijkpunten beschouwt in jouw oeuvre zijn dikwijls buiten de schouwburg tot stand gekomen. Sentimenti en De val van de goden, bijvoorbeeld. Biedt een seizoen lang on the move zijn in Gent bijgevolg ook nieuwe artistieke mogelijkheden?

Daarnaast wordt ook de laaden loskade om veiligheidsredenen vernieuwd: ze is niet langer conform de hedendaagse arbeidsnormen. Als gevolg daarvan verdwijnt een deel van de logeblok aan de linkerkant van onze schouwburg en maken we van de gelegenheid

Dat hoop ik alvast. De laatste twintig jaar JS werkte ik voornamelijk in het theater, maar mijn roots liggen in producties op locatie, met Hollandia. Het geweldige aan spelen op locatie is dat het toeval er een veel grotere rol speelt dan in de schouwburg. Die is meestal geluidsdicht en iedere avond wordt door middel van het decor een andere wereld gesuggereerd, terwijl bij locatietheater de wereld zelf, onder andere door omgevingsgeluiden, aan invloed op de voorstelOVER HET NIEUW SEIZOEN

ling wint. Een theater is een objectieve ruimte, waarin subjectiviteit ontstaat door het gebruik van een decor. Een locatie is uit zichzelf al subjectief. In de monumentale Floraliënhal bijvoorbeeld. Ik ken die hal alleen maar omdat ik die vaak zag vanuit een raam in het SMAK. Ik heb dikwijls bij mezelf gedacht: god, wat zou het fantastisch zijn om daar een voorstelling neer te mogen zetten! Dit seizoen is het eindelijk zover. Quand on parle d’un théâtre municipal, on s’imagine évidemment qu’il occupe un emplacement assez central de la ville. Il se fait qu’aucun théâtre de Flandre ne bénéficie d’une localisation aussi remarquable que le nôtre. Nous sommes comme qui dirait « entre » la religion et la politique, placés entre la cathédrale Saint-Bavon et l’hôtel de ville. Un théâtre municipal a justement pour tâche – assez glorieuse d’ailleurs – de parler de ces deux pouvoirs, de les commenter et, par extension, d’évoquer la culture en général, mais aussi de mener une réflexion sur ces sujets.

Daagt de onbeschikbaarheid van de schouwburg jullie ook uit om de functie van een stadstheater te herdenken, of tenminste om voor die functie een andere invulling te zoeken? Wat ik bijzonder spannend vind, is dat de situatie je dwingt om nog harder na te denken over wat de definitie van een stadstheater precies is. Hangt die noodzakelijk samen met een gebouw? Kan NTGent zijn gemeenschapsfunctie ook opnemen zonder dat KM

OVER HET NIEUW SEIZOEN

gebouw op een centrale plek in de stad? De zoektocht naar scherp geformuleerde antwoorden op deze open vragen boeit me ontzettend. JS Bij een stadstheater ga je er natuurlijk van uit dat het een plek centraal in de stad heeft. En er is geen schouwburg in Vlaanderen die zo’n prominente plek heeft als die van Gent: tussen de Sint-Baafskathedraal en het stadhuis, tussen religie en politiek. Een stadstheater heeft de heilige taak om die beide machten, en bij uitbreiding de hele cultuur, te becommentariëren en erover te reflecteren.

KM De functie van NTGent wordt immer in vraag gesteld door anderen, net omdat we door in het centrum te opereren slechts een bepaald stuk van het publiek bereiken. In Gent maakten we onlangs een landschapsschets. De conclusie luidde dat er nog meer diversiteit mogelijk moet zijn, zowel wat betreft aanbod, personeel als publiek. De gedwongen uithuizigheid helpt onze organisatie en mezelf om in dat verband nieuwe mogelijkheden te onderzoeken. Door op locatie te spelen in de Floraliënhal, ontstaan bijvoorbeeld andere lokale verbindingen. Maar we zijn een huis van lange lijnen, om duurzame diversiteit te integreren hebben we tijd nodig.

JS Ik wil even inpikken op die ‘diversiteit’, waarover je sprak. Een gezelschap moet een dwarsdoorsnede van de maatschappij zijn. Letterlijk en figuurlijk veel kleur hebben. Vijftig jaar terug was de diversiteit binnen een gezelschap enkel een kwestie van leeftijd. Vandaag worden verschillende talen, rassen en kleu-

ren steeds belangrijker. Een ensemble moet vertegenwoordigers tellen van uiteenlopende culturen, waaronder de Europese. En ‘de Europese cultuur’ bedoel ik bijzonder breed: Risto Kübar bijvoorbeeld komt uit Estland. Dat kost allemaal tijd, maar dat moet het streven van NTGent zijn. In NTGent willen we die diversiteit toevoegen aan wat goed is, en rustig kijken wat klopt. Vorig jaar hebben we het ensemble verrijkt met ondermeer Risto, Pierre Bokma en Benny Claessens, in 2017 komt Mandela Wee Wee (die al in Accattone te zien was) er ook nog bij. We hebben in onze coproducties plaats gegeven aan een Russische actrice, een Nigeriaan die in Oostenrijk woont, een Poolse acteur. Maar NTGent is zo’n huis dat eerst de content creëert en dan pas uitpakt met wat het gedaan heeft, geen marketingmachine die luchtballons verkoopt volgens de waan van de dag. Je streeft ook naar een Europees theater waarvan NTGent een hoeksteen is. Hoe zal dat platform er uitzien en welke stappen worden volgend seizoen al gezet om dat ambitieuze plan verder te verwezenlijken? We willen geen Europees theater worden, we JS zijn het al. KM Precies, alleen zijn we dat op dit ogenblik enkel op het niveau van individuele producties. We willen dat onze Europese samenwerkingen structureel worden. Zo zijn we niet afhankelijk van een lucky shot, een geslaagde internationale coproductie. We willen onophoudelijk de dialoog aangaan met andere steden

en organisaties. Wat je vertelde over het ensemble klopt volkomen, maar er is geen enkel stadstheater in België dat het zich kan permitteren om zoveel acteurs in dienst te nemen dat het ensemble een perfecte dwarsdoorsnede van onze superdiverse samenleving vormt. Niettemin geloven we in de noodzaak daarvan én in ons ensemblemodel. Hoe kunnen we die weerspiegeling van de maatschappij dan alsnog realiseren? Ofwel schakelen we over op freelance acteurs en gooien we al onze good practices zomaar weg, want we hebben gemerkt dat het de artistieke kwaliteit enorm ten goede komt als we langere lijnen met acteurs en artiesten kunnen uitzetten. Ofwel zoeken we het op een internationaal niveau. Was wir bisher Produktion für Produktion anpackten, mit dem Thalia Theater Hamburg oder der Toneelgroep Amsterdam, möchten wir in Zukunft mit dem Schauspielhaus Bochum struktureller angehen. Wir werden über die Landesgrenzen hinweg Gespräche über das Programm, über Talententwicklung und Ensemblebildung führen. Und über den Absatzmarkt, der größer ist als nur Belgien, die Niederlande und Deutschland. Das ist übrigens schon jetzt der Fall.

Hoe zal dat internationale netwerk structureel ingekapseld worden? JS Naast NTGent bestaat ons platform in eerste instantie uit Theater Rotterdam en Schauspielhaus Bochum. In Rotterdam wordt de komende jaren erg

OVER HET NIEUW SEIZOEN

ingezet op talentontwikkeling, met een ensemble van kunstenaars. Daarnaast wordt een stevige internationale werking op poten gezet, waarvoor ik mijn netwerk zal aanspreken. Maar Rotterdam wordt in de eerste plaats een platformpartner, geen coproducent. KM Schauspielhaus Bochum, waarvan Johan intendant wordt vanaf het seizoen 2018-2019, heeft daarentegen een acteursensemble, de dynamiek en de middelen van een Duits stadstheater. Bochum is evenwel bereid om hun functie van stadstheater te herdefiniëren – in Duitsland gaan stadstheatergezelschappen bijvoorbeeld nooit op tournee – en samen met NTGent en Johan de internationale kaart te trekken.

Met andere woorden: wat we voorheen productie per productie aanpakten, met Thalia Theater of Toneelgroep Amsterdam, willen we in de toekomst structureler aanpakken met Bochum. We zullen gesprekken voeren over het programma, talentontwikkeling en ensemblevorming over de landsgrenzen heen. En over afzetmarkt, die groter is dan alleen België, Nederland en Duitsland. Dat is nu overigens ook al het geval. Voor talentontwikkeling kan zo’n Europees theaterplatform een enorme meerwaarde betekenen. Dat heeft NTGent vorig seizoen bewezen met de introductie van Philipp Becker. De bedoeling is om ook met zulke jonge makers langere lijnen uit te tekenen en ze niet cynisch uit te spuwen na een paar producties. Wat Bochum betreft: vroeger, onder Peter Zadek en Claus Peymann, behoorde het stadstheater jarenlang tot de absolute top van Duitsland. Kurt, Koen [dra-

maturg Koen Tachelet, MV] en ik reden indertijd speciaal naar Bochum om voorstellingen te bekijken. Ik kende veel bijval als artistiek leider van de Münchner Kammerspiele en daarom dacht Bochum aan mij om het stadstheater na vijftien jaar opnieuw aansluiting te doen vinden bij de Duitse en internationale top. Gezien de geografische ligging van Bochum – in een grensgebied – is een internationaal netwerk er ook noodzakelijk. Bijvoorbeeld voor het publiek: eerst is er de plaatselijke bevolking van het Ruhrgebied, vervolgens Keulen en daarachter ligt Nederland al. En de afstand Gent-Bochum is kleiner dan de afstand Berlijn-Bochum, dus ik hoop van harte dat ook de Vlamingen opnieuw hun weg daar naartoe zullen vinden! Concreet zal de samenwerking één coproductie NTGent-Schauspielhaus Bochum per seizoen opleveren. Daarnaast zal ik steeds één stuk regisseren in Gent en één in Bochum. Dat Rotterdam daarbij een rol kan spelen: dat is mogelijk. Dat NTGent bij Bochum een belangrijke rol gaat spelen: dat staat nagenoeg vast. Wij hebben namelijk acteurs die het fantastisch vinden om in andere talen te spelen. KM

Onze meertalige acteurs maken ons uniek.

Bijzonder uniek, inderdaad! Pierre Bokma

OVER HET NIEUW SEIZOEN

bijvoorbeeld speelt in het seizoen 2017-2018 een hoofdrol bij het Burgtheater Wien. Ik kan geen ander gezelschap in Europa bedenken dat dit op zo’n manier verwezenlijkt en nog met retehoge kwaliteit ook! Elsie de Brauw, Benny Claessens, Wim Opbrouck en Steven Van Watermeulen bijvoorbeeld spreken even goed Duits als die Duitse acteurs zelf. En er komt nog

één erg belangrijke factor bij: als je als speler of maker alleen maar moet leven van de waarneming die er in België en Nederland van je voorstellingen bestaat, dan vereng je. In het buitenland krijg je een heel ander soort theaterkritieken, afgezien van of die beter of slechter zijn, en je functioneert binnen een andere cultuur, waardoor je een andere en bredere blik krijgt op de cultuur waar je vandaan komt. Die buitenlandse invloed is wezenlijk gebleken voor mijn werk. If, as an actor or theatre-maker, you have to live only from the perception of your production that you encounter in Belgium and the Netherlands, your horizons will narrow. In other countries you get a completely different sort of theatre critique -- better or worse is of no consequence here – and you operate in a different culture, which gives you a different, broader view of the culture you come from. This foreign influence has turned out to be essential to my work.

Beschikt NTGent over de budgettaire slagkracht om zich in zo’n Europees netwerk te handhaven? Duitse stadstheaters zoals dat van Bochum beschikken over veel meer financiële middelen. KM Zolang ik in deze sector werk, zijn projecten onmogelijk geweest. Ze werden pas mogelijk wanneer je ze daadwerkelijk onderzocht en uitvoerde. In Vlaanderen zijn de financiële middelen zodanig beperkt dat je niets zou kunnen ondernemen als je altijd op veilig zou spelen. Wij werken voortdurend op pionierspun-

ten. We waren de eersten die structureel samenwerkten met Toneelgroep Amsterdam, vier seizoenen na elkaar. De eersten die met een Duits theater [Thalia Theater Hamburg, MV] vanuit Vlaanderen internationale podia bespeelden. Nieuwe deuren gaan dan open: naar fondsen die je niet vindt in België maar wel in Nederland, naar kapitaalkrachtige mensen die geïnteresseerd zijn in ambitieuze projecten of naar een internationaal promotie voerende instelling als het Goethe-Institut. Ten slotte: valt dit Europese verhaal te verzoenen met de lokale verankering van NTGent? KM Het is allerminst zo dat wij ons DNA of onze lokale verankering wegwerpen en verruilen voor een onbestemd internationaal DNA.

Natuurlijk niet. Als je kijkt naar onze proJS grammering is ongeveer een derde internationaal gericht, een derde gericht op een sterke aanwezigheid in Vlaanderen en in Nederland en een derde gericht op verankering in de stad Gent. En tussen die drie delen van onze programKM mering bestaat er geen rangorde. Lokaal zoeken we naar horizontale verbindingen, internationaal naar een netwerk tussen verschillende instellingen. Opgetekend door Matthias Velle

OVER HET NIEUW SEIZOEN

In het seizoen 2016-2017 brengt NTGent zijn seizoensprogramma niet enkel in NTGent Schouwburg, Arca, Minnemeers en Minard maar ook in de Floraliënhal, de Vlaamse Opera, Vooruit, de Miry Concertzaal, CAMPO Nieuwpoort en Handelsbeurs.

We zijn daarnaast te gast in Aalst, Alkmaar, Amsterdam, Antwerpen, Arnhem, Beerse, Bornem, Breda, Brugge, Brussel, Delft, Den Bosch, Den Haag, Dilbeek, Eindhoven, Groningen, Haarlem, Hamont-Achel, Harelbeke, Hasselt, Herent, Herentals, Ieper, Kortrijk, Leuven, Lier, Maasmechelen, Maastricht, Mechelen, Merksem, Mol, Nijmegen, Oostende, Rotterdam, Schoten, Sint-Niklaas, Ternat, Tiel en Utrecht. Buiten ons taalgebied spelen we in Brest, Brisbane, Charleroi, Fribourg, Liège, Manchester, Marl, Montréal, Oslo, Sao Paulo, Sint-Petersburg, Tallinn, Timisoara en Zagreb. Voor de internationale verkoop van enkele van zijn voorstellingen werkt NTGent samen met Frans Brood Producties. 38

NTGENT OP TOURNEE

BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER Gent, 10 december 2014. Bloet, het gezelschap van Jan Decorte en Sigrid Vinckx, speelt in onze schouwburg Much Dance, op het toneel staan ook NTGent-acteurs Benny Claessens en Risto Kübar. In de zaal zitten meer dan honderd kunststudenten van het KASK. Velen komen voor het eerst in contact met het werk van Decorte, één van de invloedsrijkste Belgische theatermakers, en dat al sinds de jaren ‘70. Wat er bij Much Dance gebeurt, is ontroerend en betekenisvol. De zaal vibreert, er ontstaat een intimiteit tussen toneel en zaal, over het stuk heen ontstaat er een gesprek (zonder woorden) tussen de voorstelling, de makers ervan, en een jonge generatie kunstenaars. Het is meer dan een gesprek, het is een liefdesverklaring, in twee richtingen. Ik was er getuige van, en dacht: dit soort ontmoetingen moet NTGent mogelijk maken. Dat was de eerste bouwsteen. De tweede bouwsteen was een technisch dossier: onze schouwburg op het Sint-Baafsplein zou verbouwd worden. Aanvankelijk was het plan: laat ons die schouwburg-in-verbouwing gewoon verder bespelen, met eigen producties en met gastvoorstellingen. Kijken wat er gebeurt. Vervolgens bleek dat praktisch niet haalbaar, behalve voor Among other things, a queer musical van Benny Claessens – een musical gedijt misschien wel het best tussen de brokstukken van een cultuurtempel. De volgende vraag was: waar dan met onze gastvoorstellingen naartoe? We hadden natuurlijk Minnemeers nog, en Arca. Maar dat zijn vlakkevloertheaters. Om daar voorstellingen in te proppen die normaal in een grote zaal spelen… geen goed idee. Dus dachten we: kunnen we het niet omdraaien? Wat

als we die twee vlakkevloertheaters als een vraag zien, een uitnodiging aan gezelschappen die de voorbije decennia de mogelijkheden van de vlakke vloer hebben onderzocht? Wat als we aan hen vragen om een jaar lang repertoire te komen spelen: hernemingen, nieuw werk, in kleine of grote bezetting? We vragen hen om een week neer te strijken in Gent en geven hen carte blanche. Als we over vlakke vloer spreken, dan komen we al snel uit bij de theatercollectieven uit Nederland en Vlaanderen die sinds het begin van de jaren 1980 tot vandaag een unieke bijdrage hebben geleverd aan het medium theater: zonder regisseur, vertrekkende van een groep acteurs die tegelijk ook dramaturg, vertaler, ontwerper en vaak ook technicus zijn. Gezelschappen die van het vervagen van de grens tussen lezen, praten, bewerken, instuderen en herhalen een vruchtbare methode wisten te maken. Met als pionier Maatschappij Discordia, het Amsterdamse gezelschap dat in 1981 werd opgericht en sindsdien bijna 200 stukken speelde, ontelbare nieuwe auteurs heeft geïntroduceerd en op vele generaties theatermakers na hen een bepalende invloed uitoefende. Het receptieve programma van ons seizoen 2016-2017 wil hulde brengen aan deze ‘bewoners van de vlakke vloer’ op de enige manier waarop een hulde zinvol is: door hun werk te tonen. We zijn ontzettend blij dat zo veel gezelschappen op die vraag zijn ingegaan. Maatschappij Discordia, tg Stan, Dood Paard, Wunderbaum, de Warme Winkel, De Roovers, SKaGeN, Hof van Eede, Tibaldus... Maar ook dansgezelschappen BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

die op een bijzondere manier met repertoire omgaan: Mark Vanrunxt, Rosas, Damaged Goods. Of onze eigen collega-stadstheaters zoals Toneelhuis, dat voor de derde keer met Bezonken rood Gent aandoet. Veelal tonen zij meer dan één stuk, soms wel drie stukken op een week. Uitschieter is het Britse gezelschap Forced Entertainment, dat op één week tijd alle stukken van Shakespeare speelt. Nog een uitschieter in dit programma: de Oostenrijkse auteur Thomas Bernhard (1931-1989), die met zijn furieuze stukken de hypocrisie aanklaagt van een na-oorlogse maatschappij die zich democratisch noemt maar niet echt in staat is om zich los te maken van uitsluitingsmechanismen en latente gewelddadigheid. Niet minder dan vijf stukken van Bernhard tonen we, gespeeld door Maatschappij Discordia en tg Stan – een unieke kans om dit repertoire te toetsen aan het Gent/Vlaanderen/België/Europa van vandaag. Het receptieve programma van dit seizoen vraagt om een grote portie nieuwsgierigheid, een sprong in een rijk bad. Het heeft alles in zich om, net als bij Much Dance twee jaar geleden, een gesprek in de diepte te worden, met klassieke en hedendaagse auteurs, met stukken die opnieuw naar hun relevantie vandaag zoeken, en vooral met theatermakers die heel dicht willen komen: dwars door de vierde wand, tot een paar centimeter van de eerste rij. KOEN TACHELET

BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

Aan ieder van de bevraagde groepen stelde Tineke De Meyer een eenvoudige vraag: wat betekent ‘repertoire’ voor u? Uit de antwoorden bleek meteen hoe verschillend deze makers het woord duiden: sommigen zien repertoire als de omgang met ‘klassieke’ auteurs, anderen als het levend archief van voorstellingen die er steeds opnieuw om vragen opgevoerd te worden: vijf, tien, soms wel dertig jaar na hun creatie.

Join the club! Sommige gezelschappen brengen hun repertoirevoorstellingen in een kort, intens festivalletje. Voor de echte fans en nieuwsgierige theaterliefhebbers bedachten we daarbij een financieel voordelige formule die alle voorstellingen combineert, de Clubkaart. Voor een Clubkaart bij Maatschappij Discordia (2 voorstellingen) betaalt u €30 (€20 voor -26), bij Dood Paard, Hof van Eede, tg STAN en LAZARUS (telkens 3 voorstellingen) betaalt u €45 (€30 voor -26). Wat Complete Works: table top Shakespeare van Forced Entertainment betreft: elke uur wordt één voorstelling gespeeld (4 op weekdagen, 10 op zaterdag en zondag – de juiste volgorde van stukken wordt later bekendgemaakt), samen goed voor 36 losse voorstellingen. Per voorstelling betaalt u €5, 4 tickets kosten €16, 10 tickets €35 en voor 36 tickets (the complete works) betaalt u €90.

TIBALDUS Theatertekst is voor ons een aanleiding om tot een interessante vorm te komen en geen neergeschreven conflict dat we uitbeelden. We willen geen toneel maken dat een verlengstuk is van literatuur. Meer dan een conflict ensceneren tussen personages, ensceneren we een conflict tussen ons en de tekst. Het conflict tussen de spreker en zijn woorden. De Poolse schrijver Witold Gombrowicz (1904-1969) schrijft in zijn voorwoord van zijn stuk Het Huwelijk: ‘Daarom is dit drama voor alles een drama van de Vorm. Het gaat er niet om, zoals in andere stukken, de meest geëigende vorm te vinden voor de uitbeelding van een of ander conflict van personen of ideeën, het gaat erom ons eeuwig conflict met de Vorm weer te geven’. Een tekst is een relikwie dat we gebruiken op de scène, soms worden de teksten gezongen. Of een tekst is een aanleiding om te denken. (Timeau De Keyser)

pij Discordia, door wie de Roovers diepgaand werden beïnvloed. Fotograaf en scenograaf Stef Stessel bepaalt ontegensprekelijk mee de typische Rooversstijl. De Gouden Draak – wo 23/11 om 20u in NTGent Minard Onschuld – do 23, vr 24, za 25/03 om 20u in NTGent Minnemeers

MAATSCHAPPIJ DISCORDIA

Yvonne, prinses van Bourgondië - do 20, vr 30/09 om 20u in NTGent Minnemeers

DE ROOVERS ‘Toneel spelen is meer dan emotionele verbeelding, er komt ook intelligentie bij kijken, een dramatisch bewustzijn, een kunstenaarschap in de brede zin van het woord. Je kan op zoveel andere manieren aanwezig zijn dan gewoon een toneelstuk tonen aan een publiek.’ (Sara de Bosschere) De Roovers is een Antwerps theatercollectief van vier toneelspelers/makers. Ze werken nooit met een regisseur: elk maakproces is een gezamenlijk zoeken naar het verhaal dat op dat moment verteld moet worden. De acteurs verdiepen zich in teksttheater, waarbij ze klassiek repertoire van onder andere Shakespeare, Tsjechov en Aischylos naar hun hand zetten of gaan aan de slag met hedendaagse schrijvers als Paul Auster en Judith Herzberg. Maar evengoed maken ze theater voor kinderen of wagen ze zich aan muziektheater. Het collectief ontstond in 1994 toen Robby Cleiren, Sara De Bosschere, Luc Nuyens en Sofie Sente afstudeerden aan het Antwerpse Conservatorium. Daar ontmoetten ze Jan-Joris Lamers van Maatschap-

Mevrouw Macbeth © Ferry André de la Porte

Over de Bernhard-traditie bij Maatschappij Discordia en de betekenis van repertoire: Peripateticon Grijze figuren Staren over de zee Bijna nacht Equinox a. Waarom zou je, als je zo oud en doorzichtig bent als wij, nog iets willen? En dan nog wel een stuk uit onze, ja hoe noem je dat, oertijd? b.Pierre Bonnard had een nieuwe kleur gemengd, die hij heel geslaagd vond en dus ging hij samen met z’n vriend Eduard Vuillard naar het museum, om z’n doeken die daar hingen een beetje bij te werken terwijl Eduard de suppoost afleidde; kunst is nooit af immers. a. Nou dat ligt eraan. Zo'n halve haai in plexiglas bijBEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

voorbeeld, daar valt toch weinig aan toe te voegen, die kun je hoogstens afstoffen. b. Als je maar lang genoeg wacht, een millennium of zo, dan oxideert de tijd hem er zo weer uit en vreet ‘m op. De vraag is niet beklijft het, maar wat zegt het. a. Dus jij wilt de oude wereldverbeteraar weer aan het woord laten? De existentie choreograaf, de incommensurabele pias uithangen? b. ‘Denn wahr ist nur was nicht in dieser welt passt’, zegt Adorno ergens, maar het had net zo goed van Bernhard kunnen zijn. c. Het werd hoogste tijd dat hij weer eens wat tegen ons zei, wie weet hoeveel nieuwe mogelijkheden er tevoorschijn komen, er is zoveel veranderd in de tijd dat we hem in de kast hebben laten staan, ik ben benieuwd wat hij van ons vinden zal. a. En van het nieuwe publiek dat hij nog helemaal niet kent! b. Bernhard zoals in ‘Bern’ de stad van de beren en ‘hard’ als in ‘niet zacht’ of ‘hart, het klopt alleen voor jou, lief publiek?’ c. Dat laatste denk ik, al is het bijna niet voorstelbaar, maar je moet tegen zijn sermoen in kijken! Dan zie je pas wat een gevoelige jongen het is. (Jan Joris Lamers, geheel naar Aristoteles) Mevrouw Macbeth - vr 9, za 10/12 om 20u in NTGent Minnemeers Ritter, Dene, Voss - di 28, wo 29/03 om 20u in NTGent Arca Der Theatermacher - vr 31/03, za 1/04 om 20u in NTGent Arca

TONEELHUIS & ROTHEATER Bezonken rood is geen monoloog, maar een totaalkunstwerk voor acteur, licht, geluid en video. Telkens met dezelfde ploeg technici, al 12 jaar lang. De voorstelling is daarom ook een akte van vertrouwen. Elke avond moeten we opnieuw fine-tunen, als meestergasten bij een groot tafereel van Rubens werken we telkens weer opnieuw aan het inkleuren van dat grote schilderij dat Bezonken rood is, tot er weer dat fijngepenseeld universum ontstaat. 42

BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

Ondertussen ademen wij Brouwers. Met een gigantische passie en liefde voor de schoonheid van de voorstelling reisden we de afgelopen jaren de hele wereld rond.

Bezonken rood ©

Als ik de eerste zinnen uitspreek, kidnapt Bezonken rood ons meteen, nu nog steeds, na 12 jaar. Het publiek voelt dat en laat zich mee ontvoeren, al 12 jaar lang. Velen onder hen zijn de afgelopen jaren al verschillende keren komen kijken, sommigen zelfs al 12 keer. Ook ons publiek doet aan repertoire. (Dirk Roofthooft) Bezonken rood - di 10, wo 11, do 12/01 om 20u in NTGent Minnemeers

WUNDERBAUM Wij spelen nooit repertoire! De enige keer dat men ons heeft kunnen betrappen op het aanraken van een ware klassieker was toen we een liefdesdialoog uit Richard de Derde speelden met onze geliefden, kinderen en 30 andere naaste vrienden. Het werd een humoristisch zwaardgevecht zonder tekst. Wunderbaum creëert tekstmateriaal op basis van improvisaties, boeken die ons intrigeren, films, televisie uitzendingen, krantenartikelen. De onderwerpen die ons warm maken of beangstigen vormen het repertoire. Onze kracht ligt in de collectieve vertelling. We maken samen het verhaal. We werken soms ook nauw samen met interessante schrijvers zoals Annelies Verbeke en Arnon Grunberg. Zij ontwikkelen dan de tekst in dialoog met ons. Daardoor blijft het altijd onze gezamenlijke inhoud. Deze methodiek zullen wij

dan ook in de toekomst voortzetten. Thema's als nationalisme, white male privilege, oorsprong, xenofobie en ambitie zullen de basis vormen voor onze nieuwe eigen geschreven teksten. Voorlopig nog geen Hamlet van Wunderbaum. (Marleen Scholten) Privacy - vr 13, za 14/01 om 20u in NTGent Minnemeers We doen het wel zelf - wo 26, do 27, vr 28 en za 29/04 om 20u, locatie ntb

DOOD PAARD

schijnlijk de jongste Martha en George ooit. Gedurende ons bestaan hebben we deze voorstelling af en toe hernomen tot we in 2013 een remake hebben gemaakt met twee nieuwe acteurs, Gillis Biesheuvel en Naomi Velissariou, die het jonge koppel Nick en Honey speelden. Inmiddels zijn Kuno Bakker en Manja Topper ongeveer even oud als Martha en George in het stuk, maar zijn ze al lang geen stel meer, verstouwen ze aanzienlijk minder alcohol dan Martha en George, en zijn zij niet kinderloos gebleven. De strijd en het verval op de scène zijn er niet minder om. (Manja Topper) Virginia Woolf - di 24, wo 25/01 om 20u in NTGent Minnemeers Volpone - do 26/01 om 20u in NTGent Minnemeers Macbain - vr 27/01 om 20u in NTGent Minnemeers

BLOET

Virginia Woolf © Sanne Peper

Dood Paard speelt graag repertoire. Vaak blijven voorstellingen relevant nadat de eerste speelperiode is afgerond. Het werkt als goede wijn, de voorstelling rijpt door ‘te liggen’ en krijgt in een andere context, tijd of omgeving weer nieuwe betekenislagen. Hetzelfde gebeurt als je een voorstelling in een andere taal in een ander land speelt. Tijdens de ‘Dood Paard Week in Gent’ spelen we een van onze recente en één van onze oudste stukken. Bij elkaar bieden ze een inkijkje in het hoofd van het gezelschap. Macbain van Gerardjan Rijnders – een samentrekking van Macbeth en Cobain - werd gemaakt in 2015. We spelen het nog vaak sinds de tournee en maakten een Engelse versie voor het Fringe Festival in Edinburgh voor de zomer van 2016. Who’s afraid of Virginia Woolf van Edward Albee is een voorstelling uit 1994, het eerste jaar van het bestaan van Dood Paard. Toen we het stuk maakten, kwamen we net van de toneelschool en waren waar-

Ik denk nooit in die termen over ons werk. Dat is wat het is. Of we nu vertrekken vanuit een (al dan niet klassieke) tekst of vanuit dans, muziek, een vluchtige gedachte ... dat maakt weinig verschil uit. (Sigrid Vinks) Ne Swarte - do 26, vr 27/01 om 20u in NTGent Minard

HOF VAN EEDE Hof van Eede is een theatercollectief opgericht in 2011 door de zussen Ans en Louise Van den Eede. Ze schreven en speelden intussen vijf producties. Drie daarvan worden als repertoireweek in Minnemeers getoond. Wij, Hof van Eede, zijn een collectief dat eigen teksten schrijft, ensceneert en speelt. Wij zijn gefascineerd, getroebleerd en betoverd door de verhalen die mensen zichzelf over zichzelf en de wereld vertellen. De onmogelijkheid van de mens: zijn taal, naïviteit, onnozelheid, zijn intellectuele pretenties en zijn per definiBEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

tie getroebleerde relatie tot de wereld. Onze voorstellingen brengen verslag uit van onze verwarring, onze pogingen tot ontwarring, en de onverwachte perspectieven die dit alles oplevert. We willen de complexiteit omarmen, en koesteren een liefde voor de paradox. Die van de liefde bijvoorbeeld, die alles met alles op gespannen voet zet, en toch tot een dansje (ver)leidt. Het risico dat je loopt als je van iemand houdt, de angst je jeugd te verliezen, de moeilijkheid verbinding te vinden met elkaar en de wereld, eenzaamheid, hoe te rouwen. Ons ultieme streefdoel, in de woorden van David Foster Wallace, ‘making heads throb heart-like.’ Het hoofd doen kloppen als het hart.

een essentie in de mens aanwezig is die altijd dezelfde blijft? Worden we in wezen nauwelijks bewogen door de context waarin we bestaan? Of miskennen we die context? Is ons vizier naar de werkelijkheid open genoeg? Ontslaat het spelen van repertoire ons van de soms moeizame want risicovolle zoektocht naar treffendere hedendaagse vormen en inhouden? Het is niet zo dat SKaGeN niet van repertoire houdt. Wel heeft het gezelschap vaak het gevoel gehad dat er nieuw samengesteld, nieuw geschreven, of van elders (over disciplinemuren heen) aangesleept materiaal nodig was om een hedendaags wereldgevoel, een existentie te schetsen die de onze is. Daarvoor zijn grosso modo alle middelen goed. (Clara van den Broek)

Dorstig – di 14/03 om 20u in NTGent Minnemeers Waar het met de wereld naartoe gaat, daar gaan wij naartoe – do 16/03 om 20u in NTGent Minnemeers Het Weiss-effect – za 18/03 om 20u in NTGent Minnemeers

FORCED ENTERTAINMENT In Complete Works: Table Top Shakespeare spelen we – in gecomprimeerde vorm - alle 36 toneelstukken van Shakespeare. We doen dat in een intieme, licht vorm. We bedienen ons van een verzameling gewone, onopvallende voorwerpen. Een zout- en pepervat voor de koning en de koningin. Een liniaal voor de prins. Een eetlepel voor de dienaar. Een waterfles voor de bode… Het toneel is een tafelblad van ongeveer een meter breed. Complete Works: Table Top Shakespeare – di 21, wo22, do 23, vr 24 en za 25/03 om 19u, zo 26/03 om 12u in CAMPO Nieuwpoort (copresentatie met CAMPO)

SKAGEN Als we nog steeds teksten kunnen spelen van 100, 200, 500 of 2000 jaar geleden, betekent dat dan dat er 44

BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

Uw Rijk Kome © Serge Meeter

Uw Rijk Kome - wo 10, do 11, vr 12/05 om 20u in NTGent Minard

TG STAN Tsjechov, Schnitzler, Ibsen, Bernhard, Molière, Pinter, Racine,… Al meer dan 25 jaar zijn deze toneelschrijvers voor ons de leidraad in ons oeuvre. Ook al zijn ze 20, 50, 100 of 200 jaar geleden geschreven, zij zijn voor ons de grootmeesters in het blootleggen van menselijke driften en angsten. Ze bieden ons troost, ze leren ons te durven dromen en groots en gevaarlijk te leven. Ze leggen ons woorden in de mond die we

anders niet zouden durven zeggen. Ze leren ons lief te hebben, oud te worden, te haten, geheimen goed te bewaren, te schelden, kwaad te worden, in vuur en vlam te staan, te bedriegen, te geloven in de goedheid van de mens, te vergeven, te idealiseren, alles met de grond gelijk te maken, mild te zijn. Ze houden ons een spiegel voor, lachen ons uit, drukken ons met de neus op de feiten, maken het ondraaglijke nog ondraaglijker, trekken aan onze staart. Ze zijn onze gidsen om systemen, gewoontes, religies, dogma’s, ideologieën op de rooster te leggen en te ontmaskeren. Ze helpen ons om een stap verder te komen op de eenzame strompeltocht die het leven soms is. (Jolente De Keersmaeker) Alles is rustig - do 11/05 om 20u, zo 14/05 om 14u in NTGent Minnemeers Redde wie zich redden kan - vr 12/05 om 20u, zo 14/05 om 17u in NTGent Minnemeers Eind goed, al goed - za 13, zo 14/05 om 20u in NTGent Minnemeers

LAZARUS Initieel ontstond bij LAZARUS het idee om drie stukken uit ons repertoire te hernemen als feestelijke viering van ons 10-jarig bestaan. Dat is dus onze eerste connotatie met het opnieuw in vroeger werk duiken: feest! Het vieren van tien jaar samenwerken en tien jaar bewerken. Oblomow, Wat Is Drinken en De Idioot zijn niet toevallig drie romanbewerkingen. Het zijn voorstellingen met een (bijna) voltallige LAZARUSbezetting; in kleinere bezetting kruipt LAZARUS graag zelf in de pen, met zijn zessen houden we ervan ons te verenigen rond een verhaal dat ons allen overstijgt. Een verhaal dat voor elk van ons ongrijpbaar lijkt, maar waar we samen vat op proberen te krijgen. Nu de plannen zijn gesmeed om als huisgezelschap van 't Arsenaal in Mechelen samen met Willy Thomas de artistieke koers daar uit te stippelen, leek het ons mooi om de geplande hernemingen niet alleen als feestelijke terugblik in te zetten, maar ook als genereuze introductie van LAZARUS als deel van Arsenaal/ LAZARUS, in Mechelen en daarbuiten. Dus zeker ook

in Gent! Een stad waar we heel erg graag komen. We zijn dan ook erg blij dat we hier drie avonden na elkaar deze greep uit ons oeuvre mogen presenteren. (Charlotte Vandemeersch) Oblomow - wo 17/05 om 20u in NTGent Minnemeers Wat is drinken? - do 18/05 om 20u in NTGent Minnemeers De Idioot - vr 19/05 om 20u in NTGent Minnemeers

NTGENT-REPERTOIRE IN GENT VOLGEND SEIZOEN: Liefde - wo 28, do 29, vr 30/09, za 1/10 om 20u in NTGent Arca 4.48 Psychosis - wo 5, do 6, vr 7/10 om 20u in NTGent Minard Spectacular Lightshows of Which U Don’t See The Effect - wo 9, do 10/11 om 20u in NTGent Minnemeers Gif - vr 16, za 17, za 18/12 om 20u in NTGent Minnemeers Africa - do 19, vr 20, za 21/01 om 20u in NTGent Minnemeers Kleine dagen - do 23, vr 24/02 om 20u in NTGent Arca Brief aan mijn rechter - za 4, di 7, wo 8/03 om 20u in NTGent Arca Zus van - do 20, vr 21, za 22/04 om 20u in NTGent Arca Learning How to Walk - wo 3, do 4/05 om 20u in NTGent Minard Platform - do 4, za 6, zo 7/05 in Theaterzaal Vooruit

BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

FOCUS OP HEDENDAAGSE DANS IN NTGENT In het verlengde van de keuze voor repertoire binnen het vlakkevloertheater, kiest NTGent binnen zijn programmering van hedendaagse dansproducties met werk van Rosas, Kunst/Werk (2x), Damaged Goods en Trajal Harrel opnieuw voor repertoirestukken. Daarnaast zetten we ook hier in op talentontwikkeling, want vanaf het seizoen 2016-2017 gaan we een partnership aan met het jonge, Gentse gezelschap kabinet k. Dankzij de combinatie van dit nationaal en internationaal danstalent, kunnen we u dit jaar een rijk gevuld dansabonnement aanbieden: 6 voorstellingen voor slechts 90€.

KUNST/WERK 1. Een groot deel van mijn werk van de afgelopen 35 jaar zit in mijn hoofd en in mijn lichaam. Ik kan er, als ik mij goed concentreer, naar kijken. Dit is zondermeer een vertroebelde blik. Er vallen gaten in het geheugen; details zijn vervaagd of verdwenen. En dat is goed. Dat is nodig om nieuwe dingen te kunnen maken. Een oeuvre opbouwen is steeds opnieuw vorm geven aan dezelfde obsessies, thema’s en motieven; steeds proberen verder te gaan, dieper en beter, juister. Achteruit kijken kan interessant zijn, maar nooit uit nostalgie. 2. Ik bekijk het geheel van mijn choreografieën als mijn archief, een levend archief. Ik bezoek dit archief wel eens als ik werk met studenten dans of drama. Ik zie het maken van een voorstelling met jonge dansers/ acteurs/performers als een manier van doceren. Het is voor een deel mijn manier van omgaan met ideeën uit voorbije voorstellingen die ik opnieuw wil aanraken en vormgeven (een vorm van repertoire-idee) en voor een deel het uitproberen van nieuwe ideeën alsook het uitwerken van dingen waar ik nooit aan toe gekomen ben. 3. Ik ben niet geïnteresseerd in een herneming of in repertoire, wél in een herontdekking. Ik heb geen last van een aanval van nostalgie of van ideeënarmoede; ik 46

BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

besef wel dat ik een immateriële schatkamer bezit, een rijkdom aan ideeën, vormen, beelden en bewegingen. (Mark Vanrunxt) Real, so real - za 3/12 om 20u in NTGent Minnemeers Prototype - za 29/04 om 20u in NTGent Minnemeers

KABINET K kabinet k hanteert een danstaal die veel vertelt met weinig, die vertedert en pijn doet tegelijk, die sober en rijk is, abstract en naturel, ernstig en speels. Live muziek, de aanwezigheid van verschillende generaties op de scène en de invloed van de beeldende kunsten zijn constanten in het werk. kabinet k benadert dans op een zeer organische manier. De poëzie van het werk is universeel. Met Horses gaat hun nieuwste productie in première in NTGent. Horses – vr 4, za 5, zo 6, vr 11 en za 12/11 om 20u in NTGent Minard

ROSAS

A Love Supreme © Anne Van Aerschot

Het uitbouwen van repertoire heeft te maken met een ‘voortzetting’, met het creëren van een perspectief, het terugkijken naar iets dat in het verleden gemaakt is om anders te kijken naar heden en toekomst. Welke aspecten reflecteren het moment waarin de choreo-

grafie is ontstaan, en wat staat op zichzelf? Het opnieuw brengen van een voorstelling is een werk van verdieping dat niet los kan staan van het actuele. De dans is fundamenteel verankerd in het hier en nu: zijn instrument is het lichaam, per definitie veranderlijk en vergankelijk.

choreografisch, zeer technisch en kan aangeleerd worden aan anderen. Een nieuwe danser kan binnen dit strak kader toch zijn individuele uitstraling als performer laten gelden. Daardoor krijgt ouder werk, uitgevoerd door een jongere generatie, nieuwe impulsen, een nieuwe kracht en nieuw leven ingeblazen. (John Zwaenepoel)

Daarom gebeurt het dat we beslissen een voorstelling aan te passen of zelfs te herschrijven, zoals recent het geval voor Verklärte Nacht. Deze productie uit 1995 werd in 2014 herdacht tot een radicaal uitgepuurde versie: de oorspronkelijke groepsvoorstelling voor 14 dansers werd herwerkt tot een duet; decor en licht werden tot een minimum herleid. A Love Supreme, een samenwerking met choreograaf Salva Sanchis uit 2005, zal een gelijkaardige weg afleggen. De originele versie had een cast bestaande uit twee vrouwen en twee mannen, en werd samen met Raga for the Rainy Season opgevoerd. Deze choreografie zal nu herschreven worden tot een autonome, avondvullende voorstelling, met een volledig nieuwe cast jonge mannelijke dansers. Het vertrekpunt van de voorstelling, namelijk het verbinden van improvisatie met een zeer precieze compositie, blijft hetzelfde. (Anne Teresa De Keersmaeker) A Love Supreme - wo 19, do 20, vr 21 en za 22/04 om 20u in NTGent Minnemeers

DAMAGED GOODS/ MEG STUART Het brengen van repertoire staat in onze visie zelden voor een herneming in de ‘smalle’ betekenis van het woord, maar in de eerste plaats voor het beschikbaar houden van het werk. Veel voorstellingen van Stuart zijn (bijna) onlosmakelijk verbonden met de performer(s). BLESSED (uit 2007), gemaakt met en voor Francisco Camacho, is daarvan een duidelijk voorbeeld. Het is onmogelijk dit werk los te zien van het individu van de performer zelf. Vandaag zien we in BLESSED een bijna tien jaar oudere Camacho en dat creëert ook een andere emotionaliteit in de voorstelling. Ander werk zoals VIOLET (uit 2011) is puur

BLESSED © Chris Van der Burght

BLESSED - wo 31/05, do 1, vr 2/06 om 20u in NTGent Minnemeers

TRAJAL HARREL De eerste keer dat ik begreep waar Antigone van Sophocles over ging, was toen ik Trajals Antigone zag. Wat ik zag, was iets waarvan ik dacht dat het niet meer mogelijk was: een voorstelling zo genereus dat zelfs het nogal conservatieve rijkere publiek uit München niet kon blijven zitten. Wat ik zag, was hoe ik denk dat een Griekse tragedie bedoeld is. Een stuk dat ons fysiek bruskeert, doet verlangen naar een ietwat intenser leven, iets dat kapotmaakt en weer herstelt. Ik was deelnemer geworden van een ritueel en was geen kunstenconsument meer. De dansers bleken wonderBEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

wezens die net zo gevaarlijk als aantrekkelijk waren. Ik was zo blij dat ik leefde na dat gebeuren. Daarna werd de nacht nog lang en mooi en spannend. Ik besloot de volgende dag al mijn studenten van de toneelschool te verplichten met mij de tweede keer te gaan kijken en daardoor kon ik ook weer blij zijn dat ik op dat moment in München was, en dat was niet zo evident na vier en half jaar, en daarvoor ben ik Trajal voor eeuwig dankbaar. Dat dankbare bescheiden extatische fysieke gevoel dat Trajal ons allemaal geeft, dat mag het Gentse publiek niet aan zich laten voorbijgaan. (Benny Claessens) DE AVONDEN Antigone sr. – vr 18, za 19/11 om 20u in NTGent Minnemeers

Het begon met een vraag van een paar jonge honden uit Gent: mogen wij bij jullie elke maand een stuk komen lezen en daar met elkaar en jullie over praten. Et voilà. De Avonden was geboren:een toneeltekst, een groep hongerige theatermakers, een vaste dag in de week. ‘Door samen theater te lezen, voel je hoe teksten kunnen leven.’ (Freek Mariën, schrijver & theatermaker Het Kwartier) ‘We fantaseren over ensceneringen. Elke Avond worden we kleine grote-zaal-regisseurs. We blazen teksten leven in op de simpelste manier, door samen te lezen.’ (Geert Belpaeme, theatermaker l'hommmm) ‘De Avonden is voor mij als acteur een geschenk” (Linde Carrijn, actrice en initiatiefneemster De Avonden) ‘Met De Avonden wil DRIFT de ontwikkeling van jonge kunstenaars stimuleren. Samen bouwen we aan een levend netwerk van geïnteresseerde theaterlezers (dan toch geen uitstervend ras!). Er broeien samenwerkingen, voorstellingsideeën en hedendaagse perspectieven op repertoire.’ (Ruth Mariën, artistiek coördinator DRIFT) De Avonden is een initiatief van DRIFT vzw, in samenwerking met NTGent.

BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER

NTGENT START MET INGRIJPENDE VERBOUWING WAT Twee belangrijke ingrepen. Enerzijds het volledig ontmantelen van de toneeltoren om de manuele trekken (oude ‘scheepsmachinerie’ waaraan decorstukken worden vastgehecht) te vervangen door computergestuurde, zoals voorgeschreven door de Europese wetgeving. Anderzijds het vernieuwen van de laaden loskade omdat die niet meer conform is met de hedendaagse arbeidsnormen. Deze loskade, die zich nu aan de Biezekapelstraat bevindt, wordt verplaatst naar de linkerkant (côté jardin dus) van de schouwburg met toegang vanop het Sint-Baafsplein: vrachtwagens rijden achterwaarts binnen in een akoestisch afgeschermde liftbox die hen een verdieping hoger tilt zodat ze rechtstreeks in- en uitgeladen kunnen worden ter hoogte van de toneelvloer, wat de efficiëntie en veiligheid ten goede komt. Om die ingreep mogelijk te maken, wordt het logeblok côté jardin ter hoogte van twee verdiepingen volledig afgebroken en opnieuw opgebouwd, er komt een nieuwe artiestenfoyer met dakterras, een aangepaste groepsloge, het brandscherm dat het podium afschermt van de zaal schuift wat op naar voren en de circulatie tussen front- en backspace wordt geoptimaliseerd, net zoals de toegang naar de repetitiezolder en de toegankelijkheid van onze zaal voor personen met een beperking door het installeren van een nieuwe lift. WANNEER Voor deze ingrijpende verbouwingswerken moeten de toneeltoren, loges en opslagruimtes achter de scène volledig ontmanteld worden. Al het gestockeerde materiaal krijgt een nieuwe plek in andere NTGentNTGENT VERBOUWT

gebouwen (Arca, Minnemeers, Wiedauwkaai,…). Met die verhuis wordt gestart in juni 2016. De werken zelf starten op 15 oktober 2016 en zouden in november 2017 volledig moeten afgerond zijn – vanaf augustus 2017 moet de schouwburg al weer deels bespeelbaar zijn. Intussen blijft de schouwburg bewoond: ons NTGent Café, Tickets Gent en de repetitiezolder blijven toegankelijk en ook NTGent Foyer blijft volledig operationeel, net zoals de meeste kantoren (de afdeling communicatie verhuist evenwel naar de vergaderruimtes vooraan, boven NTGent Foyer). In de zaal zelf gaan geen voorstellingen door, behalve in februari 2017: de nieuwe productie Among other things van Benny Claessens speelt in een unieke setting op de leeggehaalde parterre van ons historische theater à l’italienne.

WIE De plannen zijn ontworpen door de B-architecten (Antwerpen). Zij werken samen met Boydens Engineering (Loppem) als studiebureau technieken, Studieburo Mouton (Gent) als studiebureau stabiliteit en Daidalos-Peutz (Leuven) als studiebureau akoestiek, na ruggespraak met het Gentse Stadsontwikkelingsbedrijf sogent, de Stedenbouwkundige Dienst Gent, de Dienst Wegen Bruggen en Waterlopen van de Stad Gent, Onroerend Erfgoed Vlaanderen, Monumentenzorg Stad Gent en de Brandweer van Gent.

Eind mei 2016 werd de openbare aanbesteding uitgeschreven, op 25 juli 2016 valt de beslissing over wie de werken zal uitvoeren. Voor de uitvoering van de werken ontvangt NTGent een subsidie van 2 miljoen euro, 500.000 euro voor de toneeltoren en 1,5 miljoen euro voor het aanpassen van de laaden loskade.

Gebouwbeheerdster Elke Goossens en technisch directeur Eric Verberdt volgen voor NTGent de verbouwing op

NTGENT VERBOUWT

TIP Op regelmatige tijdstippen organiseert onze afdeling publiekswerking geleide werkbezoeken aan onze schouwburg in verbouwing: praktische info daaromtrent wordt gecommuniceerd in latere edities van dit magazine, via onze website en onze social media. En nieuwsgierig als we zijn, volgen we uiteraard al onze communicatiekanalen deze werken op de voet.

NTGENT VERBOUWT

GELOVIG ZIJN IN GENT NTGENT EN VICTORIA DELUXE BUNDELEN TRAJECT ROND RELIGIE EN GEBEDSHUIZEN

God is dood! De beruchte zin van Friedrich Nietzsche dateert al van 1882. In zijn boek De vrolijke wetenschap beschrijft de Duitse filosoof een ‘dolle man’ die zegt op zoek te zijn naar God. Hij stormt een marktplein op en roept voortdurend: ‘Waar is God? Waar is God?’ De omstaanders, allen zogenaamde verlichte burgers, drijven de spot met hem en beweren hooghartig dat zij geen god nodig hebben. Waarop de dolle mens verkondigt: ‘God is dood! En wij hebben hem vermoord!’ Met dit onvergetelijke verhaal formuleerde Nietzsche zijn kritiek op de christelijke cultuur, die het Kwade van de christelijke God gaandeweg had weggemoffeld, om alleen het Goede over te houden. Maar het was tevens een kritiek op de verlichte burgers en atheïsten, die beweerden geen religie nodig te hebben. Niet alleen vond Nietzsche die bewering hypocriet, aangezien heel wat atheïsten nog leunden op principes uit de christelijke cultuur – inclusief het onderscheid tussen Goed en Kwaad. Wie beweert zonder god te kunnen leven, zo meende hij, moet ook de gevolgen daarvan onder ogen zien en beseffen dat er niet zoiets als een geruststellende, objectieve Waarheid bestaat. Mensen moesten leren zelf verantwoordelijkheid te nemen. Het dollemansverhaal van Nietzsche is één van de passages in het westerse denken die tot Verlichting en secularisering van de samenleving leidde. Het is een metafoor van meer dan honderd jaar oud, maar de kreet ‘God is dood!’ is een eigen leven gaan leiden en duikt nog geregeld op in conversaties. Mede als gevolg van de varianten die zijn ontstaan, waaronder een die verkeerdelijk aan filmregisseur Woody Allen wordt 52

GELOVIG ZIJN IN GENT

toegeschreven: ‘God is dead. Marx is dead. And I’m not feeling too well myself!’ De grap werd in 1977 op een muur van een Amerikaanse universiteit gespoten door een anonieme student en prijkt vandaag op koffiemokken, draagtassen en zelfs kussenslopen. Hij is, kortom, als oneliner 100% gerecupereerd door een consumptiemaatschappij. GOD IS DEAD. MARX IS DEAD. AND I’M NOT FEELING TOO WELL MYSELF! Sinds de aanslag op het World Trade Center, op 11 september 2001, en de recente moorddadige acties in Parijs en Brussel, staat religie weer hoog op de internationale agenda. De tegenstelling tussen ‘gelovigen’ en ‘ongelovigen’ is, niet het minst door de angstpropaganda van IS, een onderwerp van discussie geworden, met de islam als kop van jut. Maar religie is natuurlijk zoveel meer dan dat, zegt ook Dominique Willaert van Victoria Deluxe. Deze sociaalartistieke werkplek verdiept zich al langer in de belevingswereld van jonge Gentenaars met een migratieachtergrond. Willaert: ‘Het zijn jongeren die hier school lopen, vaak het openbaar vervoer gebruiken of te voet door onze stad struinen en die, net zoals elke jongere, dromen en verlangens koesteren. Met het project YOUnited9000 proberen we om de verhalen en ervaringen van deze jongeren tot het onderwerp van artistiek onderzoek en creatie te maken.’ In de bijna drie jaar dat dit project loopt, valt op hoe heel wat jongeren met een migratieachtergrond ook religieus gelovig zijn, aldus Willaert. ‘Een Gentse jon-

gere die hier is geboren, Marokkaanse ouders heeft, en zegt moslim te zijn wordt door ‘ons’ – de dominante samenleving – soms volledig vereenzelvigd met het religieus gelovig zijn. Meteen volgen er associaties met vormen van radicalisme of terreur. Terwijl deze jongeren in hun geloof vaak de nodige waarden en houvast vinden die onze seculiere consumptiemaatschappij hen nauwelijks nog biedt. Het religieus gelovig zijn is voor die jongeren ook een verbinding met het land van herkomst, met culturele tradities. Als je de bidplaatsen in Gent van naderbij bekijkt, merk je dat heel wat moskeeën en kerken gemeenschapsvormend zijn, ook voor bijvoorbeeld de Afrikaanse gemeenschap. Jongeren leren er samen zingen en muziek maken, ze zetten er samen met hun ouders solidariteitsacties op na een aardbeving of oorlogsconflict in hun land van herkomst. Of ze ondernemen vrijwilligersacties om de vluchtelingen in de kampen van Calais en Duinkerke te helpen te overleven.’ Het contrast met de rooms-katholieke kerk is groot, stelt Willaert vast. ‘Die kerken lopen leeg en krijgen een andere bestemming. Ze transformeren tot circusschool of hotel. Tegelijk zien we oude winkelpanden of privéwoningen omgetoverd worden tot bidplaatsen: ze bieden onderdak aan een Pinkstergemeenschap of veranderen in een gebedsplek voor moslims uit Tsjetsjenië.’ Met het project Geloof in de stad / Urban Prayers willen Victoria Deluxe en NTGent de geloofsgemeenschappen van Gent in kaart brengen. De dubbele titel verwijst naar de twee sporen op dit traject, lijnen die elkaar de komende twee jaar zullen kruisen en versterken. Voor Geloof in de stad heeft Victoria Deluxe de voorbije maanden een dertigtal Gentse jongeren geïnterviewd, over de diverse vormen van geloof die ze belijden. Deze interviews dienen als inspiratiebron voor een theatertekst die Willaert zal schrijven, samen met regisseur Gorges Ocloo (bekend van zijn Medea-interpretatie Scarlet Anansi Ocloo, een voorstelling met Hilde Van Mieghem die vorig jaar in première ging). Op basis van die tekst wordt in 2017 een nieuwe jongerenvoorstelling gemaakt die NTGent mee presenteert. De titel Urban Prayers verwijst naar een stedelijk locatieproject dat in 2013 door de Münchner

Kammerspiele werd gecreëerd, op basis van een idee van dramaturg Björn Bicker. Voor dit project, in regie van Johan Simons, trok het voltallige ensemble de stad in, met presentaties in diverse gebedshuizen in München. In het seizoen 2017-2018 volgt een Gentse vertaling van dit locatieproject, met opnieuw de combinatie tekst en muziek. ALS JE DE BIDPLAATSEN IN GENT VAN NADERBIJ BEKIJKT, MERK JE DAT HEEL WAT MOSKEEËN EN KERKEN GEMEENSCHAPSVORMEND ZIJN, OOK VOOR BIJVOORBEELD DE AFRIKAANSE GEMEENSCHAP. JONGEREN LEREN ER SAMEN ZINGEN EN MUZIEK MAKEN, ZE ZETTEN ER SAMEN MET HUN OUDERS SOLIDARITEITSACTIES OP NA EEN AARDBEVING OF OORLOGSCONFLICT IN HUN LAND VAN HERKOMST. OF ZE ONDERNEMEN VRIJWILLIGERSACTIES OM DE VLUCHTELINGEN IN DE KAMPEN VAN CALAIS EN DUINKERKE TE HELPEN TE OVERLEVEN.’ Maar eerst is er een voortraject, onder meer met de studenten community art van de Sint-Lucas School of Arts. Zij werden uitgenodigd om de mapping van Gent – waar bevinden zich de gebedsplekken? – visueel in kaart te brengen. Op basis daarvan worden vanaf volgend seizoen publiekswandelingen en/of fietstochten georganiseerd, door Victoria Deluxe in samenwerking met de publiekswerking en dramaturgie van NTGent. Daarnaast organiseert de publiekswerking van NTGent ook zogenaamde spiegelprojecten, onder de noemer Urban Mirrors (werktitel). Daarin gaan verschillende groepen op (hun) locatie in Gentse wijken aan de slag met de theaterdocenten van NTGent. Inhoudelijk spiegelen deze projecten zich aan de inhoud van Urban Prayers. Wordt snel vervolgd, kortom. STEVEN HEENE

GELOVIG ZIJN IN GENT

VOORUIT MET NTGENT! Ook volgend seizoen zet NTGent de samenwerking voort met de partners van kunstencentrum Vooruit. Net als de voorbije jaren bestaat die samenwerking onder meer uit een reeks titels die we in copresentatie aan ons beider publiek willen aanbieden. Concreet komt het erop neer dat we in wat volgt zes voorstellingen onder de aandacht willen brengen die volgend seizoen in Vooruit te zien zijn en waarvan we denken dat ze ons publiek zullen bekoren. Te boeken via ons bespreekbureau, ook als onderdeel van een Carré of Sextet.

WUNDERBAUM Stop Acting Now (extended edition) do 12 oktober om 20u in Theaterzaal Vooruit € 16 / 12 (red) De acteurs en actrices van Wunderbaum zijn het beu: ze stoppen met acteren en gaan over tot écht handelen. Maar dat elke speler dat op zijn of haar manier doet, zorgt voor de nodige druk in de groep. En zit de buitenwereld eigenlijk wel te wachten op zoveel weldoenerij? In de documentaire Stop Acting Now gaat Wunderbaum na hoe ver ons persoonlijke engagement voor de gemeenschappelijke zaak reikt. Na de film blikken de ondertussen bejaarde acteurs terug op hun goedbedoelde initiatieven. Wat hebben hun engagement en idealisme nu opgeleverd? Zijn ze ooit weer gaan toneelspelen? En zijn ze überhaupt nog samen? van & met Wunderbaum (live & film) – regie film: Mijke de Jong – camera film: Emo Weemhoff

DE ROOVERS De Gouden Draak wo 23 november om 20u in Minard €16 / 12 (red) In deze zoetzure komedie vertolkt het Antwerpse theatercollectief de Roovers maar liefst achttien verschillende personages. De Gouden Draak toont het leven van illegale vluchtelingen in Europa en laat zien dat mensen van verschillende pluimage - ook al zijn ze in deze geglobaliseerde samenleving vreemden voor elkaar - toch met elkaar te maken krijgen. Het stuk geeft een gezicht aan zij die in heel Europa aanwezig zijn, 54

VOORUIT MET NTGENT

maar die wij nauwelijks - willen? - zien. tekst Roland Schimmelpfennig – spel Robby Cleiren, Sara De Bosschere, Luc Nuyens, Sofie Sente & Nico Sturm

DE WARME WINKEL de warme winkel do 2 februari om 20u in Theaterzaal Vooruit €16 / 12 (red) Veel theatergroepen ontlenen hun naam aan de titel van hun eerste productie. De Warme Winkel heeft echter al 30 producties op zijn naam staan, zonder ooit dat nulpunt te hebben meegemaakt. Nu is de tijd rijp. In de warme winkel creëert De Warme Winkel de ultieme versie van zijn eigen universum, in een nooit aflatende zoektocht naar authenticiteit. Onnavolgbaar, poëtisch en doordrenkt van humor waagt het Nederlandse gezelschap zich aan een spetterende apotheose, een sluitstuk in zijn oeuvre. Geen zwanenzang, maar een magnum opus. De Warme Winkel heeft altijd vol bewondering gekeken naar - en zich laten inspireren door - iconische voorstellingen van illustere collega’s (de Volksbühne, Castellucci, Pina Bausch). Het collectief wil zich nu expliciet meten met deze groten. Wat onderscheidt hen van de middelmaat? En hoe komen zij daar overheen? van & met Mara van Vlijmen, Vincent Rietveld & Ward Weemhoff

TONEELHUIS / OLYMPIQUE DRAMATIQUE Risjaar Drei vr 24 maart om 20u in Theaterzaal Vooruit €18 / 14 (red) Risjaar Drei is meer dan een karakterschets van een psychopaat in wording: het is vooral een portret van een elite die de politiek heeft gereduceerd tot een schaakspel in achterkamers. Een topcast met onder andere Jan en Sofie Decleir, Peter Van den Begin en Nico Sturm schitteren in deze vertimmerde versie van Shakespeares Richard III. Schaamteloze, onmenselijke meningen klonken nog nooit zo lekker. regie & bewerking Tom Dewispelaere & Stijn Van Opstal - spel Peter Van den Begin, Jan Decleir, Sofie Decleir, Koen De Sutter, Nico Sturm, Sanne Samina Hanssen, Marc Van Eeghem & Jonas Vermeulen

GISÈLE VIENNE / DENNIS COOPER / PUPPENTHEATER HALLE The Ventriloquists Convention wo 26 april om 20u in Theaterzaal Vooruit €18 / 14 (red) In The Ventriloquists Convention verkent Gisèle Vienne de wereld van het buikspreken. Vienne probeert te ontdekken waarom buiksprekers doen wat ze doen, hoe hun activiteiten gezien worden door de buitenwacht en op welke manier buiksprekers neergezet worden in literatuur en film. Schrijver en poëet Dennis Cooper pende een tekst neer voor maar liefst 27 vertolkingen, gespeeld door negen spelers. Niet alleen de spelers en hun marionetten komen aan bod, ook de zogenaamde ‘derde stem’ – een stem ontdaan van elke fysieke verschijningsvorm – krijgt een prominente plaats. Zo resulteert het stuk in een kluwen van dialogen, bewuste en onbewuste uitspraken en drijven de verschillende facetten van de buikspreker naar de oppervlakte.

tian Fortak, Lars Frank, Ines Heinrich-Frank & Katharina Kummer)

MESUT ARSLAN Nachtelijk Symposium wo 31 mei om 20u in Domzaal Vooruit €12 / 8 (red) Op 28 november 2010 stond de theaterwereld even stil: theatermonument Eric De Volder was onverwacht in zijn slaap overleden, de nacht na de première van zijn Frans Woyzeck bij NTGent. De Volder maakte grote sier met legendarische gezelschappen als Parisiana, Radeis en natuurlijk Ceremonia. Memorabele stukken als Regent en regentes en Nachtelijk Symposium staan in het collectieve geheugen gebrand. Dat laatste stuk krijgt nu een make-over. Regisseur Mesut Arslan - vorig jaar nog te zien in Vooruit met Betrayal - focust op de familie Meiresonne, allesbehalve een modelgezin. Drie zonen en een moeder voeren een dramatisch steekspel rond ‘de familiezaak’ en ‘hij daarboven, ons pa’. concept & regie Mesut Arslan – tekst Eric De Volder – installatie Lawrence Malstaf - spel Bernard Van Eeghem, Ina Geerts, Yves De Pauw, Lotte Diependaele, Gokhan Girginol, Junior Mthombeni & Dario Rossi

concept & regie Gisèle Vienne - tekst Dennis Cooper, in samenwerking met Jonathan Capdevielle, Kerstin Daley-Baradel, Uta Gebert, Vincent Göhre & performers van Puppentheater Halle (Nils Dreschke, SebasVOORUIT MET NTGENT

ONZE ABONNEMENTSFORMULES VOOR HET SEIZOEN 2016-2017 Een NTGent-abonnement biedt u het voordeel reeds van bij de lancering van het seizoen die voorstellingen te boeken die u echt niet wil missen en bovendien geniet u een mooie korting. Voor NTGent wordt volgend seizoen een buitenbeentje: de Schouwburg wordt verbouwd en dus spelen wij op diverse locaties. Daarom houden we onze abonnementsformules zo flexibel en transparant mogelijk. Tegelijkertijd lanceren we een nieuwe formule: de Clubkaart, die specifiek van toepassing is op een paar intense dagen met één bepaald ensemble of een lang programma. Deze formule brengt u de crème de la crème van het vlakke vloer-repertoiretheater. Ons bespreekbureau Tickets Gent helpt u graag met uw beste keuze en de praktische afhandeling. Om u nog beter te dienen, kunt u voor het boeken van abonnementen en bijkomende voorstellingen ook mailen naar abo@NTGent.be, zo vermijdt u wachttijden aan de telefoon of ter plekke.

ABONNEMENTSFORMULES

CARRÉ

TRIPLE JONG

U kiest naar eigen smaak minimaal vier voorstellingen uit ons seizoensaanbod. Hoe sneller u boekt, hoe beter de plaatsen die we u kunnen aanbieden — we starten in eerste rang! Voor een Carré betaalt u €76. U kunt dit abonnement onbeperkt aanvullen met bijkomende voorstellingen aan dezelfde voordelige voorwaarden. Voor De vreemden en het concert met het Collegium Vocale op 10/9 geniet u het reductietarief. Geldt niet voor voorstellingen met uitzonderingstarief. Een Carré is strikt persoonlijk en uiteraard slechts geldig voor de aankoop van 1 ticket per voorstelling. Binnen uw Carré kunt u ook opteren voor een voorstelling uit het aanbod van Vooruit die u kunt boeken via Tickets Gent. (zie blz. 54 van dit magazine)

Bent u jonger dan 26 en prikkelt het theaterbezoek? Kies dan voor een Triple Jong abonnement: drie voorstellingen naar keuze, inclusief de dans, voor slechts €42. Voor De vreemden en het concert met het Collegium Vocale op 10/9 geniet u het reductietarief. Geldt niet voor voorstellingen met uitzonderingstarief.

SEXTET Een Sextet is het grote broertje van de Carré en bestaat uit minimaal zes voorstellingen naar eigen keuze, waarvoor u €108 betaalt. Verder gelden dezelfde voordelen en regels als voor een Carré (zie hoger).

X-LARGE Bent u een échte NTGent-ambassadeur die liefst zo veel mogelijk voorstellingen ziet, ook nader kennis maakt met een acteur of regisseur of eens iets speciaals wil meemaken? Dan is een X-Large- abonnement écht iets voor u! Met een X-Large-abonnement op zak betaalt u eenmaal per seizoen €275 en kunt u nagenoeg alle activiteiten van het seizoen 2016–2017 bijwonen. Bovendien ontvangt u een VIP-uitnodiging voor de seizoenspresentatie, geniet u speciale kortingen op acties in de loop van het jaar en kunt u intekenen op exclusieve evenementen. Het volstaat om tijdig een ticket te reserveren via ons bespreekbureau. Om oneigenlijk gebruik tegen te gaan kunt u uw ticket pas vanaf 1 uur voor aanvang van de voorstelling aan de

kassa komen ophalen op vertoon van uw abonnementskaartje. Dit strikt persoonlijk abonnement biedt de echte theaterliefhebber een aanzienlijk prijsvoordeel, maar het aanbod is beperkt: we verkopen maximaal 100 X-Large-abonnementen! Voor De vreemden en het concert met het Collegium Vocale op 10/9 geniet u het reductietarief. Geldt niet voor voorstellingen met uitzonderingstarief. Meer info bij Tickets Gent..

DANS Ook dit seizoen brengt NTGent de hedendaagse dans opnieuw naar Gent. Bent u ook zo nieuwsgierig om Rosas, Meg Stuart, Marc Vanrunxt, Trajal Harrell en nog veel meer in onze stad te zien? Teken dan in op dit abonnement. Voor slechts €90 heeft u 6 top dansvoorstellingen.

CLUB NTGent brengt dit seizoen een reeks kleine festivals: intense dagen rond 1 gezelschap of 1 programma. Op het programma de beste repertoirevoorstellingen van Maatschappij Discordia, Dood Paard, Hof van Eede, tg STAN en LAZARUS, aangevuld met een marathonlezing van al Shakespeares toneelstukken, een vierdaagse Odysseus, een zwerver komt thuis én de marathon Platform / Onderworpen.

Concreet: voor een Clubkaart bij Maatschappij Discordia (2 voorstellingen) betaalt u €30 (€20 voor -26), bij Dood Paard, Hof van Eede, tg STAN en LAZARUS (telkens 3 voorstellingen) betaalt u €45 (€30 voor -26) en voor Odysseus, een zwerver komt thuis (4 voorstellingen) kost de Clubkaart €60 (€40 voor -26) Wat Complete Works: table top Shakespeare van Forced Entertainment betreft: elke uur wordt één voorstelling gespeeld (4 op weekdagen, 10 op zaterdag en zondag), samen goed voor 36 losse voorstellingen. Per voorstelling betaalt u €5, 4 tickets kosten €16, 10 tickets €35 en voor 36 tickets (the complete works) betaalt u €90. Tickets voor de marathon Platform/Onderworpen kosten €40 (€30 voor -26).

STRIPPENKAART Deze kaart kost €200 en biedt u de mogelijkheid om tijdens het seizoen 2016–2017 tien voorstellingen bij te wonen aan een vast reductietarief: €20 per voorstelling. Het grote voordeel aan deze Strippenkaart is dat ze niet persoonlijk is en niet beperkt is tot 1 ticket per voorstelling. Geef ze dus gerust door aan vrienden, of nodig ze uit om aan reductietarief mee op verkenningstocht te gaan door ons aanbod. Geldt niet voor voorstellingen met uitzonderingstarief. Meer info over tickets en abonnementen op ntgent.be of via Tickets Gent.

PODIUMHOPPER Per abonnement dat u voor 1 oktober 2016 bestelt, krijgt u een Podiumhopper cadeau die u €5 korting biedt bij de aankoop van een ticket voor een voorstelling in De Bijloke, Vooruit, Handelsbeurs en Opera Vlaanderen (totale waarde €20). Vanaf dit seizoen gaat de Podiumhopper digitaal: u ontvangt de kortingscode eind september per mail (of per post indien u niet over een mailadres beschikt), en kan die code gebruiken om online (of aan de ticketbalie) tickets te reserveren.

CADEAUBON We bieden ook cadeaubonnen aan. Een mooi geschenk voor elke gelegenheid, voor cultuurliefhebbers van alle slag. Je kiest een bedrag tussen 5 en 500 euro, en krijgt een bon voor dat bedrag. De bon is te koop bij Tickets Gent of online. Wie aan het bespreekbureau bestelt, krijgt de bon(s) mee naar huis, wie online koopt, ontvangt een mail in knappe lay-out, met daarbij een unieke code. De ontvanger kan daarmee tickets bestellen voor de voorstelling naar keuze, tot het bedrag op is. Indien er nog onvoldoende credit aan de code hangt om een nieuw ticket te boeken, kan het saldo worden bijbetaald. Meer info over tickets en abonnementen op ntgent.be ABONNEMENTSFORMULES

OOK PUBLIEKSWERKING VAAK BUITENSHUIS… Deuren openen. Ook elders. Dit seizoen meer dan ooit. Omdat we nieuwe drempels en deuren passeren. Dat wil Publiekswerking PLUS voor en met u doen, in het seizoen dat we ‘op verplaatsing’ spelen. Maar nog steeds met hetzelfde doel: uw persoonlijke theaterervaring zo rijk en boeiend mogelijk maken. Op maat! Van (zeer) jong tot respectabel grijs. Vertrekpunt is uw eigen interesse, uw identiteit, uw sociale omgeving. Uw band met onze schouwburg, ons ensemble en onze voorstellingen kan alleen maar inniger worden. Welke lopers hanteren we om onvermoede deuren te openen? Onze schouwburg gaat een jaartje in de steigers. Dat betekent dat we de verrekijker richten op onze andere speellocaties. NTGent Minnemeers al eens achter de schermen bezocht? De scenografie gezien, ons decoratelier in volle werking gespot, een schat aan rekwisieten op zolder ontdekt, in de spiegel gekeken hoe een kostuum uit onze stock u zou staan? Nee? U had al moeten boeken voor die nieuwe en uitgebreide rondleiding in onze Minnemeers-black box. Maar… we nodigen u ook uit op de plekken die onze voorstellingen ontvangen voor een blik achter hun façade: Minard, Vooruit, Opera. En nieuwsgierig naar onze verbouwingen in de schouwburg? Geregeld organiseren we een werfbezoek! Exacte data maken we later bekend. Andere theateraspecten kan u beleven in onze bibliotheek en het archief, op Erfgoed- of Openmonumentendag, actief in een theaterworkshop of tekentaalgesprek of in gegidste theatrale wandelingen door Gent. Wij zoeken voor volgend seizoen ook weer geëngageerde kinderen en volwassenen om in ons panel te zetelen dat alle nieuwe NTGent-premières bezoekt en inkijk krijgt in het maakproces. En inderdaad, ook 58

PUBLIEKSWERKING

kinderen zijn welkom, ook op Kids+-workshops bij matineevoorstellingen, onze Kunstenweek voor kinderen!, Schatten van vlieg of om actief met de theaterworkshops op de vloer aan de slag te gaan en zelfs op ‘theaterkamp’ te trekken. Onze samenwerkingen met Jeugdtheater Larf!, Platform K, 4Hoog en Kazou staan garant voor kwaliteitsvolle beleving. Onze vertrouwde productieomkadering kent u al lang? Natuurlijk wel. Goede wijn drinken we verder, dus u mag opnieuw uitkijken naar inleidingen (ook bij onze gastprogrammering trouwens), open repetities, nagesprekken, inleidingslessen en/of –gesprekken, lesmappen, productieworkshops en op maat van uw groep gemaakte arrangementen. Ook die omkadering garanderen we, nu we ‘de boer opgaan’ in onze andere huizen Minnemeers en Arca, maar ook bij de collega’s die ons een tijdelijk onderdak bieden. Op 8 maart 2017 organiseren we mee de Dag van het Nederlands, een studiedag met workshops voor leerkrachten secundair onderwijs. Het parcours dat we lopen blijft er één van toegankelijkheid voor iedereen: blinden en slechtzienden, doven en slechthorenden, mensen met een laag inkomen, etnisch-culturele minderheden, (anderstalige) nieuwkomers, rolstoelgebruikers, thuisloze jongeren, mensen in begeleid wonen, personen met een mentale beperking en met autismespectrumsyndroom… Binnen de toegankelijkheidswerking blijven we vernieuwen. Zo plaatsen we een nieuwe FM-ringleiding (met de gewaardeerde geldelijke steun van CERA) en werken we binnen het Europese Erasmus +- project ACT (Accessible Culture and Training) met partners uit Antwerpen, Barcelona, Belfast en Wenen aan een

WANDEL MET ONS DOOR ENKELE VOORBEELDEN UIT HET PLUS-PAKKET:

integraal toegankelijke voorstelling en een Europese certificering voor een manager integrale toegankelijkheid (met financiële steun van de Europese Unie). Tenslotte werken we een tabletproject uit rondom onze toegankelijkeidsacties. Dit in samenwerking met Icorda en met de ongelooflijke financiële steun van de Vlaamse Overheid, Agentschap Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen, Integratie en Inburgering. In dit brede diversiteitsplan focussen we op samenwerkingen met allerlei organisaties uit de stad zoals De Vieze Gasten, OCMW Gent, Maneuver, vzw Jong… een kleine opsomming van contacten die we onderhouden of uitwerken in kleine of grote activiteiten. In dit plan zit ook de brede scholenwerking: meer dan 90 scholen doen jaarlijks een beroep op onze diensten om allerlei leeftijden dichter bij theater te krijgen. Sedert meer dan 10 jaar ontwikkelt PLUS zogenaamde spiegelprojecten klein of groot, met allerlei groepen en verenigingen. Heel speciaal wordt ons Spiegelproject Urban Mirrors (werktitel), in het zog van onze participatieproject in samenwerking met Victoria deluxe Urban Prayers. Een project waarbij we alweer het nest verlaten en in Gentse buurten willen neerstrijken. In dit diversiteitsplan wil PLUS voor iedere cultuurliefhebber de mogelijkheid creëren om volwaardig te participeren aan het NTGent-aanbod, zowel in de betekenis van deelnemen als deelhebben. U bent zo enthousiast dat u het volledige PLUS-aanbod wilt herlezen? Dan verwijzen we u graag door naar onze website onder de noemer PLUS. Kijk ook uit naar dit icoontje:

TEKENTAALGESPREK Elke kunstvorm heeft zijn eigen jargon, zijn eigen codes. Als u daar wat inzicht in heeft, is het bijwonen van een voorstelling nog aangenamer. Wij helpen u dat inzicht verruimen. NIEUWE NTGENTENAARS Een panel ‘die hards’ wordt samengesteld om de Nieuwe NTGentenaars te worden. Zij engageren zich voor een kennismakingsparcours met ons huis: bezoek achter de schermen, het bijwonen van voorstellingen, meet en greets, workshops etc. KINDEREN KIJKT! Per seizoen selecteren we een groepje kinderen dat kennismaakt met ons theaterhuis en na een inleiding op maat een aantal NTGent-producties bijwoont en er nadien met de makers en/of spelers over van gedachten wisselt. OPEN REPETITIE Sommige van onze repetities zijn publiek toegankelijk, gratis! Wie graag voor zo’n repetitie wordt uitgenodigd kan een seintje geven via publiekswerking@ntgent.be VERWENTGENTARRANGEMENT Een speciaal op uw wensen afgestemd theaterbezoek met omkadering. Contacteer PLUS voor uw avondje uit op maat. FONDS VRIJETIJDSPARTICIPATIE Behoor je tot een organisatie die actief is buiten Gent, en is deze organisatie lid van het Fonds Vrijetijdsparticipatie, dan kan je via dit Fonds genieten van een financiële tegemoetkoming voor sommige van onze voorstellingen en activiteiten. Welke dit precies zijn, kan je terugvinden op www.fondsvrijetijdsparticipatie.be.

PUBLIEKSWERKING

YOUNITED9000 NTGent is partner van YOUnited9000, een atelierwerking voor Gentse jongeren met diverse roots, opgestart door Victoria Deluxe, ook in samenwerking met Vooruit Gent. Via een kwaliteitsvolle atelierwerking sporen ze ontluikend jong talent op dat zich rustig én duurzaam kan ontbolsteren. SPIEGELPROJECT – URBAN MIRRORS Met scholen, kansengroepen, amateurtoneelspelers en/of andere groepen, onder begeleiding van makers en/of spelers van NTGent een eigen voorstelling maken, gespiegeld aan een NTGent-productie. In seizoen 2016-2017 werken we in spiegel van Urban Prayers (zie elders in deze brochure) aan Urban Mirrors (werktitel). Theaterdocenten en groepen spelers werken rond ‘geloven in de stad’. Groepen die interesse hebben voor dit project kunnen zich melden bij publiekswerking@ntgent.be AUDIODESCRIPTIE Een live beschrijving via hoofdtelefoon van wat er op scène gebeurt, bedoeld voor blinden en slechtzienden. VOELSTOELEN Kussens die op stoelen geplaatst worden en die geluid omzetten in trillingen om muziek en andere geluiden te kunnen voelen. RINGLEIDING Systeem dat het scènegeluid versterkt en omgevingsgeluiden wegfiltert. Enkel toepasbaar voor hoortoestellen met een T-stand. KUNSTENWEEK VOOR KINDEREN Op 20 november 2016 wordt Kunstendag voor kinderen gepland. Wij doen straffer (!) en plannen samen met onze partners een heuse week vol kunstige snoepjes voor de kinderen! Het programma zal lopen van 12 tot en met 20/11/2016.

PUBLIEKSWERKING

SOCIAAL VERHAAL Een Sociaal Verhaal is een beschrijving van een sociale situatie met als doel inzicht te geven in sociale signalen, waarbij het verhaal aansluit bij de specifieke situatie van een persoon met autismespectrumstoornis. We hebben een sociaal verhaal voor onze rondleidingen en eentje voor het bijwonen van een voorstelling op onze speelplekken in Gent. KIDS+ - MATINEES Op de zondagmatinees van onze voorstellingen plannen we volgend seizoen een workshop voor de kids tussen 6 en 10 jaar. In samenwerking met partners als Kazou, Jeugdtheater Larf!, 4Hoog en Platform K bezorgen we hen een kunstige namiddag voor een kleine prijs. Jonge ouders die de matineevoorstelling willen bijwonen, hoeven geen babysit meer in te huren: ze nemen hun kinderen mee om ze onder te dompelen in de workshops. UITPAS Digitale kaart waarmee u, via het bijwonen van voorstellingen in (o.a.) NTGent, punten spaart die recht geven op bijkomende voordelen en extraatjes. Meer info op uitingent.be/uitpas. RONDLEIDINGEN Dit seizoen nemen we groepen mee op een boeiende tocht in NTGent Minnemeers, Minardschouwburg, Vlaamse Opera en Vooruit Gent. En in onze schouwburg organiseren we op geregelde tijdstippen werfbezoeken om de verbouwingen te zien wervelen. GENTSE THEATERWANDELINGEN Op wandel door Gent met NTGent? Dat kan: onze vrijwilligers werkten theaterwandelingen uit. Luc gidst u graag door het Gent van Jan Frans Willems en focust op de theatergeschiedenis van Gent, Marleen toont u de stad van Nobelprijswinnaar en Gentenaar Maurice Maeterlinck en zijn invloed op het toneelleven. Meer info bij publiekswerking@ntgent.be

COMBINEER UW THEATERBEZOEK MET EEN ETENTJE IN DE FOYER.*

OPEN VAN WOENSDAG TOT VRIJDAG VANAF 11U30 EN VANAF 17U30, OP ZATERDAG VANAF 11U30.Â ELKE ZONDAG BRUNCH-BUFFET VANAF 10U30. WE VERZORGEN OOK UW BEDRIJFSDINER, RECEPTIE, HUWELIJKSFEEST OF EVENT. *De Foyer is ook open buiten het theaterseizoen. WWW.FOYERNTGENT.BE - INFO@FOYERNTGENT.BE - 09 234 13 54

WAT WE ONS HERINNEREN Onze herinneringen buigen onder het juk van de tijd. We herscheppen ze aan de hand van verhalen verteld door geliefden. We rakelen ze op of verdringen ze. Zo zijn we lange tijd gerust tot ze aan de oppervlakte van ons onderbewustzijn opdoemen als een schim die niet wil verdwijnen. Ze leiden hun eigen leven. Ver weg van alle onzuiverheden worden ze geschetst door onze diepste verlangens. Juist daarom is de herinnering betrouwbaar. Omdat we er geen grip op hebben. Toen ik te jong was om me te herinneren, zat ik naast mama in het vliegtuig. Een van mijn eerste vluchten naar het Zuiden, voor mama de zoveelste, toch was ze bang. Ik, meisje met een klein en dapper hart, stelde haar gerust: “Hou maar mijn hand vast, mama.”

Ik was zo jong dat ik het me niet meer herinner, maar ik begrijp dat kleine meisje met haar roze lippen nu meer dan ooit. Want toen ik leerde fietsen, skeeleren, toen ik in zee zwom, toen ik naar school wandelde de eerste dag van het jaar, altijd, was er een zachte tedere hand die mij de weg wees en mijn angst deed verdwijnen.

De onbetrouwbaarheid van onze herinnering, het onvermogen om het verleden zo nauwkeurig mogelijk te schetsen, maakt dat herinneringen vertrouwd zijn, van ons, gevormd tussen de knisperende vuren van een geleefd bestaan, van diep vallen en ook weer opkrabbelen, rug recht, blik op oneindig. 62

COLUMN AYA SABI

Als kind dacht ik dat de wereld plat was met aan het einde een vuurzee, en telde mijn stappen, want van de wereld wilde ik niet vallen. Ik keek naar de verste horizon, daar waar de aarde de lucht raakte, verwonderd over de eindigheid van het oneindige. Het geluid van zongedroogde bladeren warmde mij op tijdens dagen die steeds vroeger verdonkerden en hartje winter,

knisperde in mij een vuurzee van vele, gelezen verhalen. Toen ik kind was, dacht ik dat alles wat zich op het scherm van mijn televisie afspeelde ook daadwerkelijk in die zwarte doos zat, dat we geld uit muren konden halen na een paar toetsen in te drukken. Ik dacht aan het licht van de koelkast en probeerde te blijven kijken tot het doofde, maar het doofde niet. Wat geweldig. Het licht dat nooit dooft. In het echte leven zou het net iets anders zijn. Toen ik kind was, strekte de wereld zich wreed en meedogenloos voor me uit, maar ik zag enkel het stille treinspoor, de rivier met de witte zwanen, en de stapels boeken die mij tot diep in de nacht vergezelden, ik zag enkel de mensen van wie ik zo oeverloos hield dat ik me er niet van bewust was. Ik keek en verzon, schiep en vernietigde, sprak en zweeg, sprong en viel, ik klom in takken en schaafde mijn knieën, ik ben een keertje zo hard op mijn voorhoofd gevallen dat mijn achterhoofd pijn deed. Ach, het was geweldig. Soms verlang ik naar die tijd, de momenten dat de wereld grijpbaar en tastbaar was, dat niets van je verwacht werd, dat je enkel groot en sterk wilde worden, als enige uitdaging je melk elke ochtend op te drinken en de korstjes van je boterhammen niet weg te gooien. En alles wat ik wilde, was opgroeien, volwassen worden, mijn haren langer, mijn ogen groter (iets wat nog altijd niet gelukt is), ik wilde fietsen op een eenwieler, mijn evenwicht vinden, ik wilde de wijde wereld in, twee voeten op de grond, rug recht. Blik op oneindig. Soms denk ik: Is het dit? Ben ik nu volwassen? Dan komt het kind in me naar boven en lacht me uit. Het kleine meisje, dat zo begripvol was voor haar mama, zwaait naar me, vanuit mijn diepe bewustzijn knipoogt ze. “Hier ben ik”, zegt ze, “je bent nog lang niet van me af.” Ik knuffel haar, ik knuffel het kleine meisje in mezelf. Ik lach graag en vaak, omgeef me met mensen die me

aan het lachen maken en het mooiste wat ik een ander kan schenken is een schaterlach. Wanneer dat kleine, zorgeloze meisje in me weer bovenkomt, en sommige mensen me willen duidelijk maken dat ik eigenlijk al twintig ben en dat dat kleine meisje naast haar mama in het vliegtuig hoort in een ver verleden, verzeker ik hen dat ze ongelijk hebben. Zoals ieder ander mens ben ik opgebouwd uit kleine tegenstrijdigheden. Ik heb door de jaren heen mezelf ontdekt door de ogen van de mensen die ik liefheb en die mij liefhebben. Dit is een pad dat ik nog altijd bewandel. Ik leerde leven met de tegenpolen die in mij botsen en elkaar aantrekken. Er zijn momenten waarop ik uitbundig tot diep in de nacht kan lachen, andere momenten dat ik mezelf terug trek in het verlichte fort waarin ik alleen ben. Ik leerde mijn zwaktes kennen, heb fouten gemaakt en mezelf vergeven, ben gebloeid, heb me geopend voor de zonnestralen en soms verschrompel ik weer, sluit me. Tot de regen valt. Het eerste lentelicht streelt zacht mijn winterdroge huid. Het is de mooiste avond van april. Ik ben aan het einde van mijn krachten. Zacht zucht ik, vergeet even wat nog moet, de alledaagse verplichtingen, wat er van me verwacht wordt en waar ik heerlijk, zo zonder spijt, mijn voeten aan veeg. Wie ik wil zijn, wat ik moet worden. Gelukkig. Als ik maar gelukkig word, denk ik, en ik gooi me achterover. Vastbesloten me te warmen aan de knisperende vuren van een geleefd bestaan. Ik wil gedachten stelen, bloemen helen, sneeuw smelten tot hitte. Ondertussen verzamel ik herinneringen, lief en leed, pijn en troost. AYA SABI Aya Sabi studeert exacte wetenschappen aan de Universiteit Hasselt, maar houdt van taal en poëzie. Ze blogt voor deredactie.be en verzorgt dit seizoen ook een vaste column in ons magazine.

COLUMN AYA SABI

PARTNER VAN NTGENT

V e rwac h t h e t on V e rwac h t e De Standaard brengt u de kunst bij van de onverwachte vondst. Duik in exclusief nieuws, wijk af naar een onmisbaar interview, blijf hangen bij beelden van de beste fotografen, rol om uw as bij een vurige opinie. Wat een glijbaan is voor het lichaam, is De Standaard voor de geest.

Verwacht het onVerwachte

LAAT JE CREATIVITEIT DE VRIJE LOOP Deze veelzijdige DSLR met Wi-Fi biedt een indrukwekkende snelheid, intuĂŻtieve bediening en innovatieve technologie. De camera is ideaal om nieuwe fotografiegebieden te verkennen en verbluffende resultaten te behalen waarmee je je creativiteit optimaal kunt tonen.

Direct delen vanaf het fototoestel vereist een Wi-Fi thuisnetwerk met internetverbinding.

EVEN PRAKTISCH St-Baafsplein 17, 9000 Gent | parkings: Vrijdagmarkt, Reep, Sint-Michiels, Kouter

Minnemeers 8, 9000 Gent | parking: Vrijdagmarkt

St. Widostraat 4, 9000 Gent | parkings: Vrijdagmarkt, Ramen, Sint-Michiels

Walpoortstraat 15, 9000 Gent | parkings: Zuid, Kouter, St. Pietersplein

check ntgent.be

LAAT U RIJDEN! ZONDER PARKEERZORGEN NAAR HET THEATER. Uw NTGent-ticket geldt op de dag van de voorstelling als vervoersbewijs heen en terug voor bussen en trams van De Lijn. De Park & Ride plaatsen in Gentbrugge, Flanders Expo en aan het St. Pietersstation laten u genieten van bus of tram. Zo kunt u de parkeerdrukte in de stad vermijden. Het nachtnet van De Lijn (tot 1u) brengt u veilig terug. Om uw reisweg te plannen is er delijn.be/nl/routeplanner.

Dagelijks open van 10u ’s ochtends tot 20u op dagen zonder voorstelling en tot 3 uur na het vallen van het doek. Proef er de beste koffie of een theatraal glaasje bubbels, geniet er het gezelschap van acteurs en theaterliefhebbers of lees er in een aangenaam kader een krant, tijdschrift of goed boek. Elke weekdag bieden we u tussen 12u en 14u een gezond buffet aan. Het NTGent Café zal u dit seizoen zeker verrassen!

Het mooiste zonneterras van Gent in combinatie met heerlijke gastronomische gerechten, originele wijnen of Belgische bieren: het team van NTGent Foyer verwacht u elke dag behalve op maandag en dinsdag voor heerlijke bistrogerechten, Belgische klassiekers of voor de populaire brunchformule op zondag. Met het theaterarrangement boekt u een ticket in rang 1 en kunt u vooraf genieten van een goed getimed dinner zodat u op tijd naar de voorstelling kan. Reserveren kan via + 32 9 234 13 54 of info@foyerntgent.be

GRAND HOTEL REYLOF Grand Hotel Reylof is het kroonjuweel van de tophotels in Gent. Een hotel dat u zal verrassen door de unieke samensmelting van authentiek en origineel design, comfort en luxe. Met een toprestaurant, mooie wellness en een prachtige binnentuin waar u tot rust kunt komen. Allemaal op een steenworp van het historische centrum van Gent. In samenwerking met NTGent geniet u er speciale tarieven in de charmekamers, en krijgt u er een welkomstdrankje bovenop! U boekt deze pormotie rechtstreeks in het hotel met vermelding ‘arrangement NTGent’ via +32 9 235 40 70. Dit biedt u een quick dinner formule (2 gangen binnen 50 minuten) in combinatie met een ticket rang 1. 67

NTGENT IN GENT \ SEIZOEN 2016-2017 SEPTEMBER

handen van jouw man kleeft, en wellicht ook aan zijn geslachtsdeel. En diezelfde man zit naast jou aan tafel, ligt naast jou in bed. Hoe doe je dat?’ Intieme voorstelling van Peter Verhelst, over militairen die terugkeren naar huis, naar hun gezin, en over moeders die hun dochters weerbaar willen maken voor het echte leven. Met Els Dottermans en An Miller. DO 29 20:00 LIEFDE €14-22 DO 29 20:00 YVONNE, PRINSES VAN BOURGONDIË Tibaldus | Minnemeers | €14-18 Klassieker van de Poolse avant-gardist Witold Gombrowicz. Door een gril van prins Philippe wordt de aartslelijke Yvonne diens verloofde. Samen met de prins verliest het hele hof gaandeweg alle fatsoen, Yvonne wordt vermoord en de rust keert weer… VR 30 20:00 YVONNE, PRINSES ... €14-18 VR 30 20:00 LIEFDE €14-22

VR 02 20:00 HET HAMILTONCOMPLEX HETPALEIS | Minard | €14-18 Niets is wat het lijkt bij meisjes van dertien. Het Hamiltoncomplex is een voorstelling van Lies Pauwels over die momenten in het leven waarop de dingen kantelen. Een voorstelling over identiteit en hoe die gevormd wordt, over kopieergedrag en heldendom. ZA 03 20:00 HET HAMILTONCOMPLEX €14-18 ZA 10 20:00 MICHAELISKANTATEN Collegium Vocale | Floraliënhal Gent | €15-40 Bachs Michaeliscantates 1 & 2 en diens onovertroffen Trauerode in de Gentse Floraliënhal, uitgevoerd door Koor & Orkest Collegium Vocale Gent onder leiding van Philippe Herreweghe, met als solisten Hannah Morrison, Alex Potter, Thomas Hobbs en Peter Kooij. WO 21 20:00 DE VREEMDEN PREM

NTGent | Floraliënhal Gent | €15-50 Met een bewerking van Meursault – contre-enquête (Kamel Daoud) stelt Johan Simons prangende vragen over culturele identiteit in tijden van massamigratie, postkolonialisme en integratieproblemen. De vreemden is politiek muziektheater vanuit het hart en van aan de rand van Europa, met muziek van Mauricio Kagel en György Ligeti, uitgevoerd door Asko|Schönberg onder leiding van Reinbert de Leeuw, in een installatie van videokunstenaar Aernout Mik, op een unieke locatie: de Floraliënhal in het Gentse Citadelpark. Met o.m. Pierre Bokma, Benny Claessens, Chris Thys en Risto Kübar. DO 22 20:00 DE VREEMDEN €15-45 ZA 24 20:00 DE VREEMDEN €15-50 ZO 25 20:00 DE VREEMDEN €15-45 DI 27 20:00 DE VREEMDEN €15-45 WO 28 20:00 LIEFDE NTGent | Arca | €14-22 ‘Je weet, als echtgenote, dat er bloed aan de 68

OKTOBER

ZA 01 20:00 LIEFDE €14-22 WO 05 20:00 4.48 PSYCHOSIS NTGent | Minard | €14-22 Twee bijzondere versies van dezelfde aangrijpende monoloog van Sarah Kane op één avond, gespeeld door Lien Wildemeersch en Benjamin Cools, in regie van Jan Steen. DO 06 20:00 4.48 PSYCHOSIS €14-22 VR 07 20:00 4.48 PSYCHOSIS €14-22 WO 12 20:00 STOP ACTING NOW (EXTENDED EDITION) Wunderbaum | Theaterzaal Vooruit | €12-16 De acteurs en actrices van Wunderbaum zijn het beu: ze stoppen met acteren en gaan over tot écht handelen. Maar dat elke speler dat op zijn of haar manier doet, zorgt voor de nodige druk in de groep. En zit de buitenwereld eigenlijk wel te wachten op zoveel weldoenerij? In de documentaire Stop Acting Now (Mijke de Jong) gaat Wunderbaum na hoe

ver ons persoonlijke engagement voor de gemeenschappelijke zaak reikt. Na de film blikken de ondertussen bejaarde acteurs terug op hun goedbedoelde initiatieven… WO 19 20:00 KRONIEK OF EEN MAN LIGT DOOD IN ZIJN APPARTEMENT SINDS 28 MAANDEN PREM

NTGent | Minard | €14-26 Eenzame overlijdens komen almaar meer voor in onze steden. Vaak wordt het lichaam pas na weken gevonden, na maanden, en soms na jaren. ‘In de manier waarop een samenleving haar doden behandelt, toont ze haar graad van beschaving’, aldus Dostojewski. Daarover gaat Kroniek, het NTGent-debuut van de Duitse regisseur Florian Fischer. Met Bert Luppes, Oscar van Rompay en Charlotte Vanden Eynde. Maarten Van Otterdijk tekent voor de decors, Jean Paul Lespagnard voor de kostuums. VR 21 20:00 KRONIEK €14-26 ZA 22 20:00 KRONIEK €14-26 ZO 23 15:00 KRONIEK €14-24 WO 26 20:00 KRONIEK €14-24 DO 27 20:00 KRONIEK €14-24 VR 28 20:00 KRONIEK €14-26 ZA 29 20:00 KRONIEK €14-26

NOVEMBER VR 04 20:00 HORSES (8+) kabinet k / HETPALEIS | Minard | €14-18 Een dansvoorstelling met een ontembare energie. Over groot willen zijn en over kind willen blijven, over macht en kwetsbaarheid, over dragen en gedragen worden. Over het aftasten voor de overgave, het zoeken naar wie de touwtjes in handen heeft, het vinden van de cadans. Op live muziek van Thomas Devos en Eva Vermeiren. Horses is in zijn gelaagdheid een voorstelling voor zowel volwassenen als voor kinderen vanaf 8 jaar. ZA 05 20:00 HORSES (8+) €14-18 ZO 06 15:00 HORSES (8+) €14-18 WO 09 20:00 SPECTACULAR LIGHTSHOWS

OF WHICH U DON'T SEE THE EFFECT NTGent | Minnemeers | €14-22 De ontmoeting tussen twee mensen als poging tot echtheid en intimiteit. Van en met Benny Claessens en Risto Kübar. Na twee speelreeksen vorig seizoen staat deze unieke voorstelling opnieuw op onze affiche. DO 10 20:00 SPECTACULAR ... €14-22 VR 11 20:00 HORSES (8+) €14-18 ZA 12 20:00 HORSES (8+) €14-18 ZO 13 15:00 KRIEP (8+) 4hoog | Arca | €12 Een concept en regie van Frans Van der Aa. Twee actrices en een muzikant spelen 20 personages. Waar was wie, wanneer en waarom? Vreemde geluiden, akelige plaatsen, nare figuren. Kriep, gevaarlijk grappig op het puntje van je stoel! Een theaterthriller voor durvers vanaf 8 jaar. VR 18 20:00 DE VADER, DE ZOON EN HET HEILIGE FEEST Trouble Man | Arca | €12 Copresentatie met Victoria Deluxe. In november 2010 maakte Sadettin Kirmiziyüz de grootste reis uit zijn leven: hij trok naar Mekka voor de Hadj. Met zijn vader als voorganger in dit eeuwenoude ritueel, werd hij als leerling ingewijd. Met de ervaringen van deze indringende reis maakt hij een voorstelling over vaders en zonen, geloven en niet geloven, Abraham, Isaak, Mohammed, God en Allah. Een heilige roadstory waarin niets niet kan en alles waar is. En dat moet gevierd worden. VR 18 20:00 ANTIGONE SR. Trajal Harrel | Minnemeers | €14-18 Copresentatie met CAMPO. Via het verhaal van Antigone, een sterke, zelfbewuste vrouw in een door mannen gedomineerde wereld, onderzoekt de Amerikaanse danser en choreograaf Trajal Harrell de relatie tussen de voguing traditie uit de ballrooms van Harlem en het klassieke Griekse theater: een verregaande stillering en mannen die zowel mannen- als vrouwenrollen spelen. 69

ZA 19 20:00 DE VADER, DE ZOON ... €12 ZA 19 20:00 ANTIGONE SR. €14-18 ZO 20 15:00 WANIKAN (3+) 4hoog | Arca | €12 Een woordeloze fantasie voor kleuters waarin regisseur Jelle Marteel opteert voor soberheid en rust. De acteurs nemen je mee in een suggestief dansspel van ontmoeten en uit elkaar gaan. Poëtisch en humoristisch glijdt het ene beeld over in het andere. Met Anjana Dierckx / Julie Kurris en Simon D’Huyvetter / Ezra Fieremans DI 22 20:00 DE MOED OM TE DODEN Toneelhuis | Minnemeers | €14-22 Met De moed om te doden van Lars Norén vertaalt Guy Cassiers de problematiek van de macht en de manipulatie – die hij het voorbije decennium vooral vanuit een politieke en Europese dimensie benaderde – terug naar zijn oerscène: het gezin en de spanning tussen ouder en kind, i.c. vader en zoon. Op het toneel: Kevin Janssens, Marc Van Eeghem en Rosie Sommers. WO 23 20:00 DE MOED OM TE DODEN €14-22 WO 23 20:00 DE GOUDEN DRAAK De Roovers | Minard | €12-16 Deze zoetzure komedie van Roland Schimmelpfennig over het leven van illegale vluchtelingen geeft een gezicht aan zij die in heel Europa aanwezig zijn, maar die wij nauwelijks - willen? - zien. DO 24 20:00 DE MOED OM TE DODEN €14-22 VR 25 20:00 DE MOED OM TE DODEN €14-22 ZA 26 20:00 DE MOED OM TE DODEN €14-22

DECEMBER DO 01 20:00 OF PAUL HAD ER NIET MOETEN ZIJN €14-18 Tiemen Van Haver en Lize Pede | Minnemeers Toen hij veertien was, kwam Paul na een ongeluk in een coma terecht. Hij groeit in zijn slaapkamer op tot een volwassen man. Als wilde klimplant overwoekert Paul in stilte het leven van zijn moeder die een uitweg zoekt. 70

Een voorstelling waarin weinig wordt gesproken, maar waarin stilte ook meer zegt dan duizend woorden. VR 02 20:00 OF PAUL HAD ER ... €14-18 ZA 03 20:00 REAL, SO REAL €14-22 Kunst/Werk - Marc Vanrunxt | Minnemeers Gebaseerd op Three Voices (1982) van Morton Feldman, een compositie voor drie stemmen waarvan één live gezongen wordt en de andere twee op band zijn ingezongen. Marie De Corte gaat in dialoog met deze driestemmige installatie (gezongen door mezzosopraan Els Mondelaers) en biedt als dansend lichaam krachtig weerwerk aan de monumentaliteit van de muziek. Met Real, So Real gaat choreograaf Marc Vanrunxt op zoek naar het spanningsveld tussen het reële en het irreële, naar de interactie tussen stem en lichaam. DI 06 20:00 KRONIEK €14-24 WO 07 20:00 KRONIEK €14-24 VR 09 20:00 MEVROUW MACBETH Maatschappij Discordia | Minnemeers | €14-18 Shakespeares Macbeth vanuit het standpunt van Lady Macbeth bekeken en bewerkt tot een voorstelling over Vrouwen en Macht. Discordia laat onder andere Queen Elizabeth, Simone de Beauvoir, Angela Merkel en allerlei naamloze ambitieuze vrouwen aan het woord. Wat drijft hen en hoe pakken zij het aan? Van, met en door Annette Kouwehoven, Miranda Prein, Maureen Teeuwen en Jan Joris Lamers. ZA 10 20:00 MEVROUW MACBETH €14-18 ZO 11 20:00 SNEEUW PREM

NTGent | Vlaamse Opera Gent | €14-26 Met Pierre Bokma, Els Dottermans, Frank Focketyn en drie gastacteurs bewerkt regisseur Luk Perceval de beklijvende roman Sneeuw van de Turkse Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk. Met subtiele humor schetst Pamuk een portret van zijn vaderland: een immens grensgebied tussen westerse en oosterse waarden, een wereld waarin rede, lust en religie al eeuwenlang vechten om voorrang en waarin elk individu voor zichzelf de

keuze moet maken: hoe vul ik mijn Turkse identiteit in? MA 12 20:00 SNEEUW €14-24 DI 13 20:00 SNEEUW €14-24 WO 14 20:00 SNEEUW €14-24 WO 14 20:00 ZIEKE JEUGD Zuidpool | Minnemeers | €14-18 Wenen 1923. Tegen de achtergrond van het opkomend nationaalsocialisme en een meedogenloze financiële crisis geven zes studenten geneeskunde zich over aan psychologische oorlogsvoering, seksuele intriges en criminele fantasieën. Naar het spraakmakende toneelstuk Krankheit der Jugend van Ferdinand Bruckner in regie van Koen van Kaam en Jorgen Cassier. VR 16 20:00 GIF NTGent | Minnemeers | €14-22 ‘Wij zijn een man en een vrouw die eerst een kind verloren hebben, daarna zichzelf en tenslotte elkaar’. Aangrijpende voorstelling op tekst van Lot Vekemans (Taalunie Toneelschrijfprijs 2010), gespeeld door Elsie de Brauw (Theo d’Or 2011) en Steven Van Watermeulen, met liederen gezongen door Steve Dugardin. Niet te missen beproefd NTGent-repertoire in regie van Johan Simons. ZA 17 20:00 GIF €14-22 ZO 18 20:00 GIF €14-22 DI 20 20:00 KRONIEK NTGent | Minnemeers | €14-24 WO 21 20:00 KRONIEK €14-24 DO 22 20:00 KRONIEK €14-24

JANUARI ZA 07 20:00 I SAY TO YOU #1 NTGent & B’Rock | Miry Concertzaal HoGent Conservatorium | €12 De Belgisch-Libische auteur en activist Dyab Abou Jahjah geeft samen met B’Rock de aftrap voor ons nieuw format: I Say to You – een polemische nieuwjaarsboodschap op welgekozen muziek uit het klassieke Europese repertoire.

DI 10 20:00 BEZONKEN ROOD €14-22 Toneelhuis & RO Theater | Minnemeers Guy Cassiers bewerking van Jeroen Brouwers roman houdt al twaalf jaar op rij stand. ‘Bezonken rood is in alle opzichten opmerkelijk. Guy Cassiers ontbindt hier alle duivels van zijn multimediale, meerzintuiglijke theater. En de geweldige acteur Dirk Roofthooft daalt hier af in het hart van de menselijke duisternis. Onthutsend.’ (Le Monde) WO 11 20:00 BEZONKEN ROOD €14-22 DO 12 20:00 BEZONKEN ROOD €14-22 VR 13 20:00 PRIVACY Wunderbaum, De Warme Winkel en Hebbel Am Ufer | Minnemeers | €14-22 De grens tussen publiek en privé is geslecht and there’s no way back. ‘Privacy is niet langer de sociale norm’, meldde Mark Zuckerberg onlangs. Tijd voor nostalgie? We zijn in de huiskamer van Ward Weemhoff en Wine Dierickx beland, twee acteurs die ook in werkelijkheid een koppel zijn. Schipperend tussen fictie en werkelijkheid, tussen de re-enactments van iconische kunstwerken en hun private leven, evoceren ze de tijd waarin het intieme nog iets mysterieus had/erotisch kon zijn. ZA 14 20:00 PRICACY €14-22 DO 19 20:00 AFRICA NTGent | Minnemeers | €14-22 Over Afrika als gedroomde continent, het voorwerp van verlangen, die onbegrijpelijke plek vol exotisme, seks en geweld, natuurschoon, muziek, kleuren en geuren. Succesvoorstelling van Peter Verhelst met Oscar Van Rompay in de rol van zijn leven. VR 20 20:00 AFRICA €14-22 ZA 21 20:00 AFRICA €14-22 DI 24 20:00 WIE IS ER BANG VOOR VIRGINIA WOOLF? Dood Paard | Minnemeers | €14-22 Nachtelijke gasten worden meegesleurd in een confrontatie tussen het echtpaar Martha en George, die in een totale oorlog overgaat. De legendarische tekst van Edward Albee, vertaald door Gerard Reve, wordt integraal 71

gespeeld in een sobere enscenering door Kuno Bakker, Gillis Biesheuvel, Manja Topper en Naomi Velissariou. Geselecteerd als publieksfavoriet voor het Nederlands Theaterfestival 2013. WO 25 20:00 WIE IS ER BANG ... €14-22 DO 26 20:00 NE SWARTE €14-22 Bloet & Cie Marius & Kaaitheater | Minard Shakespeare schreef met Othello hét drama over passie en jaloezie. Jan Decorte ontbeent het stuk en maakt er een radicale poëtische herschrijving van. Op de bühne naast Jan Decorte ook Sigrid Vinks, Waas Gramser, Kris Van Trier en Herwig Ilegems. DO 26 20:00 VOLPONE Dood Paard | Minnemeers | €14-22 Een meedogenloze satire over graaizucht en geilheid, geschreven door Ben Jonson, een tijdgenoot van Shakespeare. VR 27 20:00 NE SWARTE €14-22 VR 27 20:00 MACBAIN Dood Paard | Minnemeers | €14-22 Een gitzwarte komedie over tomeloze ambitie, honger naar macht en aandacht, en verslaving aan roes en extase, geïnspireerd op Macbeth & Kurt Cobain en Lady Macbeth & Courtney Love. Een drieluik van Gerardjan Rijnders.

FEBRUARI DO 02 20:00 DE WARME WINKEL De Warme Winkel | Theaterzaal Vooruit | €12-16 De Warme Winkel heeft altijd vol bewondering gekeken naar - en zich laten inspireren door - iconische voorstellingen van illustere collega’s (de Volksbühne, Castellucci, Pina Bausch). Het collectief wil zich nu expliciet meten met deze groten. Wat onderscheidt hen van de middelmaat? En hoe komen zij daar overheen? Van en met Mara van Vlijmen, Vincent Rietveld & Ward Weemhoff ZA 04 20:00 DE HOEDER Chaib Idrissi | Minnemeers | €12 Copresentatie met Victoria Deluxe. 72

Wat als een dictator op de vlucht moet voor zijn eigen onderdanen? Een satirische monoloog over gemis, glorie en verval van Fikry El Azzouzi gespeeld door Chaib Idrissi. WO 08 20:00 DOMESTICA KVS | Minnemeers | €14-22 In Domestica trekt een stoet twistende en knokkende koppels voorbij, van Medea en Jason tot Liz Taylor en Richard Burton of Ike en Tina Turner, van Antonius en Cleopatra over Who’s Afraid of Virginia Woolf tot Temptation Island. Valentijn Dhaenens en Nadia Amin brengen een bloemlezing van eeuwen echtelijke strijd, stemverheffing, onbegrip en slaande ruzies. Met vervolgens op de tonen van middeleeuwse minnelyriek, La Bohème, Grease, Disneyklassiekers, Brel of Dirty Dancing woorden van verzoening. DO 09 20:00 DOMESTICA €14-22 VR 10 20:00 DOMESTICA €14-22 WO 15 20:00 AMONG OTHER THINGS PREM

NTGent | Schouwburg | €14-26 In deze queer musical van Benny Claessens wordt het niet-deelnemen aan de moderne samenleving verheven tot een extatisch beleefde vrijheid. De setting is uniek (de parterre van onze leeggehaalde schouwburg-in-verbouwing), de cast evenzeer: Nona Demey, Tanja Gallagher, Ilse de Koe, Lies Pauwels, Risto Kübar, Mandela Wee Wee, Sylvia Camarda, Chris Thys, Lien Wildemeersch & Polina Lapkovskaja. VR 17 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-26 ZA 18 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-26 ZO 19 15:00 AMONG OTHER THINGS €14-26 WO 22 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-24 DO 23 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-24 DO 23 20:00 KLEINE DAGEN NTGent & HETPALEIS | Arca | €14-22 Het boek Kleine dagen bundelt de columns die Bernard Dewulf schreef voor de krant De Morgen en werd bekroond met de Libris Literatuurprijs (2010) en de jongerenprijs de Inktaap (2011). NTGent en HETPALEIS maakten er in 2012 een theatrale lezing van, waarin de schrijver zelf een stem geeft aan zijn verha-

len. Nu op algemeen verzoek hernomen. VR 24 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-26 VR 24 20:00 KLEINE DAGEN €14-22 ZA 25 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-26

MAART WO 01 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-24 DO 02 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-24 VR 03 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-26 VR 03 20:00 BRIEF AAN MIJN RECHTER NTGent | Arca | €14-22 ‘Ik heb mijn vrouw vermoord, uit liefde.’ Ontroerend mooie monoloog van Frank Focketyn naar de roman van Georges Simenon in regie van Johan Simons. Een theaterklassieker die al sedert 2009 op ons repertoire staat. ZA 04 20:00 AMONG OTHER THINGS €14-26 ZA 04 20:00 BRIEF... €14-22 MA 06 20:00 WE FREE KINGS PREM NTGent | Handelsbeurs | €14-26 In deze onstuimige hommage aan het avontuurlijke karakter van de jazz, gooien twee rasperformers - Wim Opbrouck en Wilfried de Jong - alles in de strijd. Het is muziektheater met een missie: vrijheid als het hoogste goed, in een wereld waarin zoveel mogelijk aan banden wordt gelegd. Johan Simons regisseert. DI 07 20:00 BRIEF... €14-22 DI 07 20:00 WE FREE KINGS €14-24 WO 08 20:00 BRIEF... €14-22 WO 08 20:00 DE HELDEN LOD muziektheater | Minard | €14-22 Monoloog waarin Josse De Pauw vraagtekens plaats bij het begrip ‘heldendom’. Dominique Pauwels verzorgt de muziek. DO 09 20:00 DE HELDEN €14-22 DO 09 20:00 DE VUURMOND #2 NTGent & UGent | locatie ntb | €12 Een avond die het gedachtegoed van wijlen Gerard Mortier warm houdt. VR 10 20:00 DE HELDEN €14-24 ZA 11 20:00 DE HELDEN €14-24 DI 14 20:00 DORSTIG

Hof van Eede | Minnemeers | €14-18 Samen met Freek Vielen, Susanne Grotenhuis en Simon De Winne stelt Hof van Eede de vraag naar het jong zijn, frontaal, luidop en even geestdriftig als weemoedig. Ook deze keer vertrekken ze vanuit literaire personages: Rastignac, uit het oeuvre van Balzac, de belichaming van jeugdige overmoed, daadkracht en ambitie. En daartegenover de Titaantjes van de schrijver die het ook niet wist, Nescio. Die verlangden zonder te weten waarnaar. Wat Rastignac en de Titaantjes gemeen hebben is dat ze jong en vitaal zijn en zoeken naar uitwegen om hun jonge harten te bewaren en hemelbestormers te blijven. DO 16 20:00 ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS. #1 PREM

NTGent & KVS | Minard | €14-22 Vierentwintig (!) acteurs vertellen en spelen op verschillende avonden de Odyssee. Eén na één, met verzen die het knagen van de tijd doorstonden. Homeros’ klassieker in een soepele vertaling in blanke verzen van de hand van Patrick Lateur. Een unieke theatermarathon in regie van Michael De Cock. DO 16 20:00 WAAR HET MET DE WERELD NAARTOE GAAT, DAAR GAAN WIJ NAARTOE Hof van Eede | Minnemeers | €14-18 Louise en Ans Van den Eede gingen op onderzoek naar de kwetsbaarheid van taal, het wispelturige van een gesprek en de strijd tussen structuur en chaos. Daarbij laten ze zich inspireren door Jacques, le fataliste et son maître van Denis Diderot en de hommage aan dit kronkelende boek door Milan Kundera. Met deze voorstelling werd Hof van Eede laureaat TAZ-KBC Jongtheaterprijs 2012. VR 17 16:00 ODYSSEUS ... #2 ZA 18 11:00 ODYSSEUS ... #3 ZA 18 19:00 ODYSSEUS ... #4 ZA 18 20:00 HET WEISS-EFFECT Hof van Eede | Minnemeers | €14-18 Drie mensen gaan zo op in hun bewondering voor kunstenaar Edgar Weiss, dat ze bijna vergeten wie ze zelf zijn. In Het Weiss-ef73

fect zien we wat er kan gebeuren als we de schoonheid van de fictie kiezen boven de werkelijkheid. Hof van Eede wakkert de levenslust aan, de drang om voortdurend de grauwe werkelijkheid van een gouden randje te voorzien. DI 21 19:00 COMPLETE WORKS: TABLE TOP SHAKESPEARE Forced Enterainment | CAMPO Nieuwpoort €5 per uur (of neem een clubkaart) Copresentatie met CAMPO. A salt and pepper pot for the king and queen. A ruler for the prince. A spoon for the servant. Lighter fluid for the Innkeeper. A water bottle for the messenger… In Complete Works creëren zes performers beknopte versies van al de 36 toneelstukken die Shakespeare schreef, op grappige en intieme wijze, aan de hand van een aantal dagelijkse voorwerpen, op het één meter brede podium van een tafelblad! WO 22 19:00 COMPLETE WORKS ... DO 23 19:00 COMPLETE WORKS ... DO 23 20:00 ONSCHULD De Roovers | Minnemeers | €14-22 In Onschuld schetst Dea Loher, een van de meest succesvolle hedendaagse Duitse auteurs, een beklijvend beeld van een groep vertwijfelde en verstrikte mensen in een kleine kustplaats. Van en met Robby Cleiren, Luc Nuyens, Sofie Sente, Leen Diependaele, Mieke De Groote, Carly Wijs, Evgenia Brendes, Jovial Mbenga en Danny Bouwman VR 24 19:00 COMPLETE WORKS ... VR 24 20:00 ONSCHULD €14-22 VR 24 20:00 RISJAAR DREI Olympique Dramatique/Toneelhuis Theaterzaal Vooruit | €14-18 Risjaar Drei is meer dan een karakterschets van een psychopaat in wording: het is vooral een portret van een elite die de politiek heeft gereduceerd tot een schaakspel in achterkamers. Een topcast met Jan en Sofie Decleir, Peter Van den Begin, Koen De Sutter, Nico Sturm, Sanne Samina Hanssen, Marc Van Eeghem en Jonas Vermeulen schittert in deze 74

door Stijn Van Opstal en Tom Dewispelaere vertimmerde versie van Shakespeares Richard III. ZA 25 12:00 COMPLETE WORKS ... ZA 25 20:00 ONSCHULD €14-22 ZO 26 12:00 COMPLETE WORKS ... DI 28 20:00 RITTER, DENE, VOSS Maatschappij Discordia | Arca | €14-18 Thomas Bernhard schreef deze familie komedie in 1984 voor Ilse Ritter, Kirsten Dene en Gert Voss. Drie van zijn geliefde acteurs van het Wiener Burgtheater die met de regisseur Peymann samenwerkten. Ritter, Dene, Voss is ook de naam van dit stuk met bespiegelingen over het leven van Ludwig Wittgenstein en zijn zusters, geschreven met deze drie acteurs voor ogen. Met o.m. Annette Kouwenhoven, Matthias de Koning en Jan Joris Lamers. WO 29 20:00 RITTER, DENE, VOSS €14-18 VR 31 20:00 DER THEATERMACHER Maatschappij Discordia | Arca | €14-18 Een stuk over theater, over geschiedenis, over theatergeschiedenis van Thomas Bernhard. Deze Theatermacher wordt door Maatschappij Discordia op het repertoire gehouden sinds haar creatie in 1991. Terecht.

APRIL ZA 01 20:00 DER THEATERMACHER €14-18 DI 11 20:00 WE FREE KINGS €14-24 WO 12 20:00 WE FREE KINGS €14-24 DO 13 20:00 WE FREE KINGS €14-24 WO 19 20:00 A LOVE SUPREME Rosas | Minnemeers | €14-22 Anne Teresa De Keersmaeker en Salva Sanchis verweven improvisatie en compositie moeiteloos met elkaar op muziek van John Coltrane. DO 20 20:00 A LOVE SUPREME €14-22 DO 20 20:00 ZUS VAN NTGent | Arca | €14-22 Een hartverscheurende monoloog op tekst van Lot Vekemans, weergaloos gespeeld

door Elsie de Brauw. Over Ismene, de zus in de schaduw van de geroemde en geliefde Antigone. Deze voorstelling herneemt Elsie de Brauw sedert een decennium nagenoeg jaarlijks, zowel in het Nederlands als het Duits, met even veel succes. VR 21 20:00 ZUS VAN €14-22 VR 21 20:00 A LOVE SUPREME €14-22 ZA 22 20:00 A LOVE SUPREME €14-22 ZA 22 20:00 ZUS VAN €14-22 MA 24 20:00 WE SHALL OVERCOME. FRIEDE, VREDE, PAIX, PEACE, PAX. NTGent | Minard | €14-24 In alle toonaarden verkondigt dit liedjesprogramma zijn geweldloos verzet tegen oorlog en geweld. Een eigenzinnige selectie uit het wereldklasserepertoire met Wim Opbrouck als leader of the band. WO 26 20:00 WE DOEN HET WEL ZELF Wunderbaum | locatie ntb | €14-22 Hoe groot willen wij onze overheid? Voelen we ons in de steek gelaten of zijn we eindelijk bevrijd? En is de braafste ‘bottom up’ leerling uiteindelijk niet de ware liberaal? Een avond met autarkische punk-invloeden en een band samengesteld uit zelfredzame burgers. Over de glorende participatiesamenleving en de grondbeginselen van het liberalisme. Vorig seizoen reeds te gast in NTGent, nu wegens succes opnieuw op onze affiche. WO 26 20:00 THE VENTRILOQUISTS CONVENTION Gisèle Vienne, Dennis Cooper, Puppen theater Halle | Theaterzaal Vooruit | €14-18 Waarom doen buiksprekers wat ze doen, hoe worden hun activiteiten gezien door de buitenwacht en op welke manier worden buiksprekers neergezet in literatuur en film? Schrijver en poëet Dennis Cooper pende een tekst neer voor maar liefst 27 vertolkingen, gespeeld door negen spelers. Gisèle Vienne regisseert. DO 27 20:00 WE DOEN HET WEL ZELF €14-22 VR 28 20:00 WE DOEN HET WEL ZELF €14-22 ZA 29 20:00 PROTOTYPE €14-22 Kunst/Werk - Marc Vanrunxt | Minnemeers

Een dansvoorstelling rond het werk van einzelgänger Lucien Goethals (1931-2006), een pionier van de Vlaamse elektronische muziek. Met Peter Savel, Igor Shyshko, Lise Vachon en Georgia Vardarou. ZA 29 20:00 WE DOEN HET WEL ZELF €14-22

MEI WO 03 19:30 LEARNING HOW TO WALK NTGent | Minard | €14-22 Over het ondramatische, het tussengebied waarin niks en alles gebeurt. Een voorstelling over kijken en luisteren. Een poging om iets terug te vinden van het moment in ons leven waar we tot nog niks in staat waren maar alle mogelijkheden nog in ons droegen. Een voorstelling die het talent bundelt van Benny Claessens, Elsie de Brauw, Risto Kübar, Lara Barsacq, Lisi Estaras, Nid & Sancy, e.a. DO 04 19:30 LEARNING HOW TO ... €14-22 DO 04 20:00 PLATFORM PREM NTGent & Action Zoo Humain in samenwerking met KC Vooruit. Theaterzaal Vooruit | €14-26 Zowat tien jaar geleden maakte Johan Simons met Houllebecqs Platform een opmerkelijk succesvolle voorstelling (selectie Vlaams en Nederlands Theaterfestival 2006) die de westerse mens een dubbele spiegel voorhield: een van walging en geluk. NTGent plaatst Platform terug op de affiche, maar voegt door de keuze voor een andere, gediversifieerde bezetting een nieuwe component toe aan het materiaal: Platform wordt ditmaal gespeeld door Mandela Wee Wee, Steven Van Watermeulen, An Miller, Marijke Pinoy, Mourade Zeguendi, Zouzou Ben Chikha en Sara De Bosschere. Samen met hen brouwen we meteen ook een vervolg op Platform met een theaterbewerking van Houellebecqs laatste roman, Onderworpen, die Johan Simons en Chokri Ben Chikha samen regisseren. Beide voorstellingen kunnen apart, dan wel als tweeluik worden bekeken. 75

VR 05 20:00 CALCUTTA, VASTENAVOND Bellevue Producties | Minnemeers | €14-22 Een zwarte komedie over medisch toerisme, verziekte familieverhoudingen en het bankroet van het Westerse superioriteitsdenken. VR 05 20:00 ONDERWORPEN PREM NTGent & Action Zoo Humain in samenwerking met KC Vooruit. Theaterzaal Vooruit | €14-26 In Houellebecqs laatste roman Onderworpen heeft de chaotische, neoliberale wereld van Platform plaatsgemaakt voor een nieuwe orde. Frankrijk wordt geregeerd door de democratisch verkozen Moslimbroederschap, de nieuwe regering zorgt voor een stabiel maatschappelijk klimaat. Met als prijs: de inperking van een aantal vrijheden, de onderwerping van de vrouw en de verwerping van de waarden van de Verlichting. Voor de regie van Onderworpen gaat Johan Simons scheep met Chokri Ben Chikha van het Gentse Action Zoo Humain. Het uitgangspunt van deze samenwerking is een tweeluik: Simons’ regie van Platform wordt opnieuw opgevoerd, met een nieuwe cast (Mandela Wee Wee, Steven Van Watermeulen, An Miller, Marijke Pinoy, Mourade Zeguendi, Zouzou Ben Chikha en Sara De Bosschere) die ook de bezetting wordt van Onderworpen. Beide voorstellingen kunnen apart, dan wel als tweeluik worden bekeken. ZA 06 16:00 PLATFORM + 20:00 ONDERWORPEN marathon €30-40 ZA 06 20:00 CALCUTTA ... €14-22 ZO 07 16:00 PLATFORM + 20:00 ONDERWORPEN marathon €30-40 WO 10 20:00 UW RIJK KOME SKaGeN | Minard | €14-22 SKaGeN peilt naar de staat van de mens vandaag, in een wereld beheerst door schijnbaar religieuze terreur. Wat is de betekenis van het geloof en wat zijn de repercussies? In welke mate steunen onze morele ideeën over goed en kwaad, rechtvaardigheid en solidariteit op 76

een religieuze cultuur? Tekst en spel: Clara Van den Broek, Mathijs F Scheepers, Korneel Hamers en Valentijn Dhaenens DO 11 20:00 UW RIJK KOME €14-22 DO 11 20:00 BERNHARD TRILOGIE: ALLES IS RUSTIG tg Stan | Minnemeers | €14-22 Dit eerste deel van STAN’s Bernhardtrilogie, een onderdompeling in het oeuvre van Thomas Bernhard, hekelt de zelfingenomenheid van de intellectuele en culturele elite. Van en met Jolente De Keersmaeker, Sara De Roo, Damiaan De Schrijver en een gastacteur. VR 12 20:00 UW RIJK KOME €14-22 VR 12 20:00 BERNHARD TRILOGIE: REDDE WIE ZICH REDDEN KAN tg Stan | Minnemeers | €14-22 Redde wie zich redden kan, een zin uit Am Ziel van Thomas Bernhardt, werd de titel voor het tweede luik van de Bernhardtrilogie, waarin STAN een aantal van diens Dramoletten speelt. ZA 13 20:00 BERNHARD TRILOGIE: EIND GOED, AL GOED tg Stan | Minnemeers | €14-22 Derde deel van de Thomas Bernhard-trilogie: Eind goed al goed naar Am ziel (1981). In Am Ziel wordt de talentvolle toneelschrijver van Redde wie zich redde kan na de première uitgenodigd aan zee door een weduwe en haar dochter… ZO 14 14:00 BERNHARD TRILOGIE: ALLES IS RUSTIG €14-22 ZO 14 17:00 BERNHARD TRILOGIE: REDDE WIE ZICH REDDEN KAN €14-22 ZO 14 20:00 BERNHARD TRILOGIE: EIND GOED, AL GOED €14-22 WO 17 20:00 OBLOMOW LAZARUS | Minnemeers | €14-22 LAZARUS maakte met succes een voorstelling over een romanpersonage dat 150 pagina’s zijn bed niet uitkomt. Als je houdt van slapen in het theater, kom dan kijken! Met Charlotte Vandermeersch, Joris Van den Brande, Ryszard Turbiasz, Günther Lesage, Pieter Genard en Koen De Graeve.

DO 18 20:00 WAT IS DRINKEN? LAZARUS | Minnemeers | €14-22 Gebaseerd op het cynische film-noir boek PULP van drankgod Charles Bukowski serveert LAZARUS een zwaar benevelde detective die zijn zaken liever laat doodbloeden dan ze op te lossen. Met Koen De Graeve, Günther Lesage en Ryszard Turbiasz, VR 19 20:00 DE IDIOOT LAZARUS | Minnemeers | €14-22 Dominique Collet, Koen De Graeve, Pieter Genard, Günther Lesage, Ryszard Turbiasz en Charlotte Vandermeersch smijten zich op Dostojevski! WO 31 20:00 BLESSED Damaged Goods | Minnemeers | €14-22 De Amerikaanse choreografe en danseres Meg Stuart en de Portugese choreograaf en danser Francisco Camacho ontmoetten elkaar voor het eerst in New York. Hij volgde haar naar België om er te dansen in haar debuut Disfigure Study. Daarna ging elk zijn eigen weg, maar in BLESSED vonden ze elkaar opnieuw. BLESSED werd gelauwerd met de Franse Prix de la Critique voor ‘meilleur spectacle étranger’ (2008) en met een Bessie Award in de categorie ‘outstanding visual design’ (2012). WO 31 20:00 NACHTELIJK SYMPOSIUM Mesut Arslan | Domzaal Vooruit | €8-12 Make-over van een memorabel stuk van wijlen Eric De Volder. Regisseur Mesut Arslan vorig jaar nog te zien in Vooruit met Betrayal - focust op de familie Meiresonne, allesbehalve een modelgezin. Drie zonen en een moeder voeren een dramatisch steekspel rond ‘de familiezaak’ en ‘hij daarboven, ons pa’.

JUNI DO 01 20:00 DE MENSHEID LOD muziektheater | Minard | €14-22 Een hoop schoon volk bundelt zijn krachten: Josse De Pauw, Kris Defoort, Arnon Grunberg, Mark Schaevers, Claron McFadden, Greta Goiris… De mensheid zal er wel bij varen. DO 01 20:00 BLESSED €14-22 VR 02 20:00 DE MENSHEID €14-22 VR 02 20:00 BLESSED €14-22 ZA 03 20:00 DE MENSHEID €14-22 Afgesloten op 02/05/2016. Alle weergegeven informatie is onder voorbehoud van wijzigingen in de loop van het seizoen. NTGENT.BE

Met deze digitale kaart kunnen deelnemers aan vrijetijdsactiviteiten in Gent punten sparen die rechts geven op bijkomende voordelen en fijne extraatjes. Ook NTGent aanvaardt deze kaart bij alle voorstellingen. Meer info op www.uitingent.be/uitpas

OOK OP MAANDAG OPEN Tickets voor NTGent bestel je bij Tickets Gent, ons bespreekbureau dat je bereikt via de doorgang rechts van het NTGent Café. Open van maandag tot vrijdag van 10u tot 18u, op zaterdag van 14u tot 18u en vanaf 1 uur voor aanvang van de voorstellingen in de Schouwburg. Gesloten op zondag. Online bestellen kan uiteraard altijd. ntgent.be | +32 9 225 01 01 | info@ticketsgent.be OPGELET: tijdens de Gentse Feesten is ons bespreekbureau van vr 15 tot zo 24 juli geopend van 14 tot 20u, daarna zijn we van ma 25 juli tot en met zo 7 augustus gesloten. Op zoek naar een geschenk? Wij helpen je graag en geven het beste van onszelf: theater met alles erop en eraan. CADEAUBONNEN en TICKETARRANGEMENTEN met een diner in onze Foyer of Restaurant Lof, of zelfs met een OVERNACHTING in het Grand Hotel Reylof: het kan allemaal. Of geeft u liever een BOEK of een CD? Kijk even op ntgent.be en laat u verleiden. Tickets Gent is tevens het vaste verkooppunt voor de theatercollectie van boekhandel Paard van Troje. Ook voor events die via Ticketmaster te koop worden aangeboden kunt u er terecht.

NTGent wil een open huis zijn, toegankelijk voor iedereen. Een NTGent productie bijwonen is een recht. Daarom maken we ons aanbod zo toegankelijk mogelijk voor iedereen. NTGent is rolstoeltoegankelijk, heeft een ringleiding voor doven en slechthorenden, en voorziet bij sommige voorstellingen ook audiodescriptie, tolken Vlaamse gebarentaal, voelstoelen en/of boventiteling. Om u de beste service te kunnen bieden, vragen wij u om steeds alle relevante informatie te vermelden bij uw reservering. Meer info via: publiekswerking@ntgent.be | +32 9 269 35 29 | +32 9 269 35 30

COLOFON redactie Nele Buyst | Sophie Cocquyt | Dirk Crommelinck | Benny D’haeseleer | Caroline Eliano | Koen Haagdorens | Steven Heene | Koen Tachelet | Koen Van Caekenberghe (coördinatie & eindredactie) | Matthias Velle vertalers Gregory Ball (E), André Verkaeren (F), Sibylle Jung (D) en Koen Van Caekenberghe (NL) fotografie Anton Corbijn (cover & affichebeelden) | Jules August (corporate photography) vormgeving Chilli (Hannah De Jonghe, Frederik Vanderfaeillie) verantwoordelijke uitgever Kurt Melens | Sint-Baafsplein 17, 9000 Gent U ontvangt deze publicatie op basis van klantgegevens van NTGent. Wenst u dit niet, laat het ons dan weten via info@ntgent.be 78

RUBRIEK RUBRIEK

RUBRIEK

FACEBOOK TWITTER 79 RUBRIEK INSTAGRAM

NTGent magazine speciale seizoenseditie mei 2016 jaargang 14 #7 mei 2016

PB-PP|B-31355 BELGIE(N)-BELGIQUE

Verschijnt 6x per jaar in februari, april, mei, augustus, oktober, december Afgiftekantoor Gent X | P209538 Afzendadres | Kurt Melens, St-Baafsplein 17, 9000 Gent