NTGent magazine maart - april 2017 by NTGent

WEG MET DIE MUUR

#11

Â© Jules August

WEG MET DIE MUUR Niemand denkt aan het oprichten van een muur. Beeldt u zich eens in: een muur die de twee miljoen tweehonderdenzevenduizend negenhonderd vierentachtig West-Berlijners scheidt van de één miljoen eenenzeventigduizend zevenhonderd vijfenzeventig OostBerlijners! Dwars door drie miljoen mensen heen: prikkeldraad, baksteen, beton. Hoeveel kilometers moeten dat niet zijn? Hoe zou men zo’n grandioze operatie uitvoeren? Bovendien zou het snel moeten gaan, er zouden geen gaten mogen vallen. Het zou in één nacht moeten gebeuren, één enkele nacht. Voor de Britten en de Amerikanen kunnen protesteren. Dat moet onmogelijk zijn. Tenzij… Tenzij een staat die taak op zich neemt. Een hele natie. Het leger, de politie, vrijwillige Kampfgruppen. Een natie die honderdduizenden mannen en vrouwen in de strijd kan werpen. Geleid door een organisatorisch genie. Iemand die precies weet wat hij doet en waarom. Zou het dan nog steeds onmogelijk zijn? Dat de geschiedenis zich soms herhaalt, is geweten. Maar het blijft evengoed verbijsterend om te zien: hoe belangrijke lessen uit het verleden worden vergeten. Of beter gezegd: hoe die lessen bewust worden genegeerd. Aan het woord is Erich Honecker, in de jaren vijftig van de vorige eeuw

zowat de machtigste man van de DDR, het voormalige communistische Oost-Duitsland. Honecker was een man met ideeën, zoals dat heet. En hij durfde die ook uit te voeren. Dat hebben we geweten, wij Europeanen. In de nacht van zondag 13 augustus 1961 donderden de tanks en vrachtwagens door de straten van Berlijn. Eerst werden er ontelbare meters prikkeldraad uitgerold; daarop volgden enorme hoeveelheden beton. Al snel was de ‘grandioze operatie’ genaamd de Muur een feit. Een scherpe, steenkoude breuklijn in hun hoofdstad – een traumatische gebeurtenis voor vele generaties Duitsers, ook vandaag nog. Iedereen, ook de Amerikanen, kennen deze onverkwikkelijke geschiedenis. Tweeëntwintig maanden na de bouw van de Muur, op 26 juni 1963, sprak president John F. Kennedy de intussen beroemde zin “Ich bin ein Berliner” uit. Het lijkt allemaal vergeten, nu de nieuwe president van de Verenigde Staten – een man met “ideeën” die hij “durft” uit te voeren – een muur op de grens met Mexico aankondigt. Zo’n plan tart alle verbeelding en haalt de notie van geschiedenis als een vorm van “voortschrijdend inzicht” compleet onderuit. Binnen diezelfde perverse logica worden ook moslims over de hele wereld geschoffeerd en weggezet als onbetrouwbaar en dus ongewenst. De overhaaste maatregel om reizigers uit zeven islamitische landen te weren via een inreisverbod is evengoed een poging om een muur rond de Verenigde

Staten te bouwen, zij het dan een muur van papier: wie niet over de juiste documenten beschikt, komt er niet in. Punt. Het voedt alleen maar de angst, en bijgevolg ook de haat. Hetzelfde geldt voor de hekkens die worden opgetrokken aan de zuidoostelijke grenzen van de Europese Unie. We moeten gaten slaan in het doemdenken en in die regressieve reflexen. Het is een van de redenen waarom we, in coproductie met Action Zoo Humain, dit voorjaar de roman Onderworpen van de Franse auteur Michel Houellebecq ensceneren. Als geen ander voelt hij immers aan waar onze collectieve, vaak irrationele angsten woekeren, inclusief de zogenaamde islamofobie. Alleen: hij maakt er briljante literatuur mee en houdt ons, als schrijver, een spiegel voor. Het beeld dat we daarin te zien krijgen is niet echt fraai en soms confronterend. Maar met zijn roman, als artistieke vertaling van een gespannen tijd, kunnen we tenminste op een constructieve manier nadenken over de uitdagingen waar we als samenleving voor staan. In dat opzicht doet kunst – theater of literatuur of andere – telkens weer het omgekeerde van een muur als statement: het is een uitnodiging om over die vooroordelen heen te kijken. Naar de Andere en dus ook naar onszelf. Weg met die muur. Gegroet, Johan Simons,

EDITORIAAL

QU’ON EN FINISSE AVEC CE MUR / DOWN WITH THAT WALL / WEG MIT DER MAUER No one would think of E erecting a wall. Just imagine: a wall that separates two million, two hundred and seven thousand, nine hundred and eighty-four West-Berliners from one million, seventy-one thousand, seven hundred and seventy-five East-Berliners! Straight through three million people: barbed wire, brick, concrete. How many kilometres would that be? How would one carry out such a monumental operation? Especially as it would have to be done quickly, and there must not be any gaps. It would have to be done in one night, one single night. Before the British and Americans can protest. Surely it’s impossible. Unless… Unless a state undertakes the task. A whole nation. The army, the police, voluntary Kampfgruppen. A nation that can throw hundreds of thousands of men and women into the fray. Led by an organisational genius. Someone who knows exactly what he is doing and why. Would it still be impossible? Il arrive que l’histoire reF passe les plats. Nous avons beau le savoir, quand cela se produit, nous restons toujours stupéfiés. Les enseignements les plus importants du passé sont oubliés. A moins qu’il ne faille dire que ses leçons sont carrément niées. Ces propos sont d’Erich Honecker, l’homme pour ainsi dire le plus puissant de la RDA, l’ancienne Allemagne de l’Est communiste, dans les années cinquante 4

EDITORIAAL

du siècle dernier. Honecker était un homme qui avait des idées, comme on dit. Et il n’hésitait pas à les mettre en pratique. Cela aussi nous l’avons su, nous, Européens. Dans la nuit du dimanche 13 août 1961, les moteurs des chars et des camions ont résonné dans les rues de Berlin. Les soldats ont d’abord déroulé des kilomètres et des kilomètres de barbelés, avant que des ouvriers ne coulent d’immenses quantités de béton. En un rien de temps, la « grandiose opération », baptisée le Mur, était devenue une réalité. Aujourd’hui encore, cette balafre immonde et glaciale, tracée en plein milieu de la capitale, reste un traumatisme pour des générations entières d’Allemands. Tout le monde, même les Américains, connaît cette histoire répugnante. D’ailleurs, vingt-deux mois après la construction du Mur, le 26 juin 1963, le président John F. Kennedy avait prononcé cette phrase entrée dans la postérité : « Ich bin ein Berliner ». Que tout cela semble loin, oublié même, à l’heure où le nouveau président des États-Unis – un autre de ces hommes habités par des « idées » qu’il « ose » mettre à exécution – envisage d’ériger un mur sur la frontière avec le Mexique. Ce plan défie l’imagination et réduit à néant la notion d’une histoire « évolutive ». Nach derselben perversen D Logik werden Moslems in der ganzen Welt erniedrigt, verdächtigt und als unerwünscht hingestellt. Das voreilige Verbot, mit dem Menschen aus sieben islamischen Ländern die Einreise verweigert wird, ist ebenfalls ein Versuch, eine Mauer rund um

die Vereinigten Staaten zu errichten, in dem Fall eine Mauer aus Papier: wer nicht die richtigen Dokumente hat, kommt nicht herein. Punkt. Das nährt Ängste und Hass. Werden wir als internationale Gemeinschaft wirklich zulassen, dass das 21. Jahrhundert – dieses unwiderruflich globalisierte Zeitalter – entstellt wird von Mauern der Angst, in Amerika oder anderswo in der Welt? Wie auch immer müssen wir Pessimismus und regressive Impulse überwinden. Das ist einer der Gründe, weshalb wir, in Koproduktion mit Action Zoo Humain, dieses Frühjahr den Roman Unterwerfung des französischen Schriftstellers Michel Houellebecq inszenieren. Wie kein anderer lotet er das Wuchern unserer kollektiven, oft irrationalen Ängste einschließlich der sogenannten Islamophobie aus. Daraus macht er brillante Literatur, die uns den Spiegel vorhält – und das Bild, das wir so gespiegelt bekommen, ist absolut nicht schmeichelhaft, oft sogar konfrontierend. Doch wir können durch seinen Roman, der eine spannungsgeladene Zeit künstlerisch verarbeitet, zumindest konstruktiv über die Herausforderungen nachdenken, vor denen wir als Gesellschaft stehen. So gesehen ist Kunst – Literatur, Theater oder jede andere – als Statement das Gegenteil einer Mauer: sie ist eine Aufforderung, weiter zu blicken als unsere Vorurteile, bei anderen und auch bei uns selbst. Weg mit der Mauer. Viele Grüße Johan Simons

INHOUD

WEG MET DIE MUUR Editoriaal Johan Simons, artistiek curator

ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS HOMEROS’ KLASSIEKER in vertaling van Patrick Lateur en regie van Michael De Cock. 6 Korte inhoud, credits en praktische info TEMPEL VAN TAAL. OMTRENT DE OPVOERING VAN HOMEROS’ ODYSSEE 8 Regisseur Michaël De Cock vertelt VIER VRAGEN VOOR DE ODYSSEUS’EN VAN NTGENT 10 Dramaturg Matthias Velle bevraagt WE FREE KINGS WIM OPBROUCK & WILFRIED DE JONG ZIJN WE FREE KINGS Korte inhoud, credits en praktische info AANTEKENINGEN UIT DE REPETITIERUIMTE Dramaturg Koen Haagdorens tekent op

14 16

BEPROEFD REPERTOIRE NTGent herneemt Brief aan mijn rechter en We Shall Overcome.

DE BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER IN HET HOF VAN EEDE | Een beschouwing in drie hoofdstukjes 22 MET SHAKESPEARE AAN TAFEL | Forced Entertainment houdt het huiselijk in Complete Works 26 HET KRUISEN VAN DE LIJNEN | Over De Roovers en hun voorstelling Onschuld van Dea Loher 30 OVER MAATSCHAPPIJ DISCORDIA | Thomas Bernhardt, Ritter, Dene, Voss en Der Theatermacher 36 DE SCHOUWBURG ALS DENKKADER | NieuwTG verkent NTGent tijdens Driedaagse 40 DE AVONDEN 41 WUIVEND RIET | Donderdagavonden in het NTGent Café 42 PLUS 44 WATEREN ZOET EN ZOUT | Column Aya Sabi 46 GASTVOORSTELLINGEN 48 PRAKTISCHE INFO EN KALENDER 51 INHOUDSTAFEL

NL Het verhaal van een zwerver op drift, die na een veel te lange oorlog de veel te lange weg naar huis zoekt. Vrouwen, eilanden, zee en de inmenging van een weerbarstige god belemmeren zijn weg. Thuis wacht hem het ultieme gevecht om weer vader, vorst en echtgenoot te worden.

Odysseus. Een zwerver komt thuis is een theateravontuur in 24 zangen. Een oercanon, maar genadeloos actueel. Vertaald door Patrick Lateur, in een regie van Michael De Cock. Met een resem topacteurs en een epiloog door danseres Lisbeth Gruwez.

L’histoire d’un vagabond à la dérive, qui, après une guerre beaucoup trop longue, cherche le chemin F beaucoup trop long qui le mènera dans son foyer. Des femmes, des îles, la mer et l’immixtion d’un dieu inflexible lui barrent la route. Chez lui l’attend le combat ultime qui doit lui permettre de redevenir un père, un souverain et un époux. Odysseus. Een zwerver komt thuis est une aventure théâtrale en 24 chansons. Un canon antique, mais impitoyablement actuel. Traduit par Patrick Lateur, dans une mise en scène de Michael De Cock. Avec un chapelet d’acteurs exceptionnels et un épilogue de la danseuse Lisbeth Gruwez.

The story of a wanderer adrift who, after a war that was much too long, takes far too long a route to get E home. Women, islands, sea and the interference of a wilful god get in his way. What awaits him at home is the ultimate struggle to become a father, ruler and husband once again. Odysseus. A Wanderer Returns is a theatre adventure in 24 books. A fundamental part of the canon, but relentlessly topical. Translated by Patrick Lateur and directed by Michael De Cock. Plus a whole series of leading actors and an epilogue by the dancer Lisbeth Gruwez.

Die Geschichte eines umherirrenden Vagabunden, der sich nach einem viel zu langen Krieg auf den viel D zu langen Heimweg macht. Frauen, Inseln, das Meer und die Einmischung eines feindseligen Gottes erschweren seinen Weg. Zu Hause erwartet ihn ein letzter Kampf, um Vater, Königsthron und Ehefrau wiederzugewinnen. Odysseus. Ein Vagabund kehrt heim ist ein Theaterabenteuer in 24 Gesängen. Ein Ur-Kanon, aber gnadenlos aktuell. Übersetzt von Patrick Lateur, inszeniert von Michael De Cock. Mit überragenden Schauspielern und der Tänzerin Lisbeth Gruwez im Epilog.

GENTSE PREMIÈRE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS.

ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS. HOMEROS’ KLASSIEKER IN VERTALING VAN PATRICK LATEUR EN REGIE VAN MICHAEL DE COCK.

Gentse premières op do 16, vr 17 en za 18 maart in NTGent Minard. Odysseus. Een zwerver komt thuis. is een verhaal in 24 zangen en een epiloog, samengebracht in vier delen, verspreid over drie speeldagen. Tickets gelden per voorstellingsdeel: u kunt er alle zangen van dat desbetreffende deel mee bijwonen. Tussen de zangen door kan het publiek de zaal in en uit, tijdens de zangen niet. Ticketbalie, onthaal en foyer blijven doorlopend geopend. regie Michael De Cock | tekst Homeros | vertaling Patrick Lateur | spel Aline Cornelissen, Armin Mola, Emmanuel Van der Beek, Hanne Van Doren, Jef Hellemans, Luca Persan, Max Colonne, Nina Kortekaas, Bartel Jespers, Lukas De Wolf, Stef Aerts, Rashif El Kaoui, Servé Hermans, Oscar Van Rompay, Stefan Perceval, Tom Ternest, Jurgen Delnaet, Bruno Vanden Broecke, Valentijn Dhaenens, Frank Focketyn, Soufiane Chilah, Tom Van Bauwel, Frank Dierens, Kris Cuppens, Steven Van Watermeulen, Mark Verstraete, Lucas Vandervorst, Gene Bervoets, Bert Luppes en Tom Jansen | epiloog Lisbeth Gruwez & Maarten Van Cauwenberghe | dramaturgie Matthias Velle & Kristin Rogghe | jongerencoach Jellie Schippers | kostuums Myriam Van Gucht met dank aan Valentine Kempynck | scenografie Marie Szernovicz | lichtontwerp Harry Cole | productie NTGent & KVS

Omwille van de heel speciale formule van deze voorstelling, worden deze keer geen inleidingen gepland! Scholen krijgen van onze afdeling publiekswerking inleidende info toegestuurd. Die info zal ook beschikbaar zijn voor elke toeschouwer op de voorstellingsdagen. GENTSE PREMIÈRE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS.

TEMPEL VAN TAAL OMTRENT DE OPVOERING VAN HOMEROS’ ODYSSEE

De Ilias en Odyssee van Homeros zijn niet het begin van een traditie maar het einde ervan. Het hoogtepunt, waarin eeuwen van mondelinge overlevering gekristalliseerd zijn tot klinkende verzen. Zo is het te verklaren dat de twee oudste werken die het oude Griekenland ons schonk, zulke meesterwerken zijn. Werk dat je, mocht je willen vergelijken, op het eenzame niveau van Bach in de muziek zou kunnen zetten. Het was vertaler Patrick Lateur die me dat vertelde toen we, in het kader van een reportage voor De Standaard der Letteren, voor de poorten van Troje stonden. De Odyssee is een monument opgetrokken uit taal. Terwijl de betere archeologie werkt bij de gratie van de invulling van wat verdwenen is, creatieve reconstructie op basis van brokstukken, en we niet anders kunnen dan gissen naar het verleden, is deze tempel van taal intact. Het is één van redenen waarom de tekst integraal opvoeren een prikkelende gedachte is. Want die vraag mogen we ons wel stellen: waarom dit boek van de herinnering, van de thuiskomst en de gastvrijheid (filoxenia) integraal opvoeren? Ik heb het mij meermaals afgevraagd de laatste maanden. En toch is het antwoord eenvoudig: omdat de meanderende traagheid, het trage, hypnotiserende en diepe zoeken, essentieel deel uitmaakt van de kwaliteit van het werk. En het is net die kwaliteit die Homeros, de vertaler en al die spelers zoeken en met u willen delen. Ik zat op een avond begin januari in de kantine van KVS bij een matige koffie uit een automaat te praten met Tom Jansen. Hij was overgekomen uit Frankrijk, 8

GENTSE PREMIÈRE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS.

waar hij woont, om met ons te repeteren. We werkten die week aan de eerste zangen én de laatste. Het bracht ontroerende ontmoetingen met zich mee tussen een acteur in de herfst van zijn carrière en jonge mensen voor wie alles nog moet beginnen. We vonden dit jonge talent door een open casting, via een video-auditie en een workshop. ‘Je mag je bij het spelen,’ zo zei Jansen me, ‘niet concentreren op het ultieme moment, le moment suprême, noch op het consumeren ervan. Dan doe je het werk zoveel oneer aan.’ Homeros leeft bij de gratie van het uitstel van het verlangen. De weg er naartoe wordt minutieus in taal gegoten. Le moment suprême in een paar woorden verteld. De omstandigheid, het kader, de zoektocht, en zelfs een primaire vorm van psyche – veelal vermomde goden – doen er des te meer toe. Vanuit dat standpunt zijn de moeilijkste zangen de mooiste. Zij koesteren de stilstand het meest. De taal staat stil bij Homeros, zei Tom Jansen me. Alles wordt door taal gecreëerd en verdwijnt, eens uitgesproken, opnieuw tussen de plooien van de tijd. Zo is het ook met dit project. Acteur na acteur, met zijn eigen lijf en wezen, zijn eigen klank, timbre, humor en verstand zal u een verhaal vertellen over een zwerver. Niemand komt dichter bij de ziel van de tekst dan de vertaler en de acteur. Al was het maar omdat die laatste – als hij zijn job met eer vervult – elk woord keer op keer moet omdraaien, tot hij het beheerst en als het zijne kan beschouwen.

In Odysseus, de belangrijkste held in de tekst, vindt u geen gemakkelijke vriend. Hij is moeilijk lief te hebben. Hij liegt en bedriegt. En op zijn reizen doet hij alles wat niet mag. Ik vind hem eigenlijk, na al die uren en uren repetitie, nog altijd niet zo sympathiek. Maar misschien is hij net daarom van alle Griekse helden, het meeste mens. Misschien herkennen wij ons daarom zo in zijn lot. Samen met al die acteurs gaan wij in een wondermooie, tijdloze vertaling in blanke verzen van Patrick Lateur, op zoek naar de ziel van Homeros. Want achter die ziel schuilt de universele mens. Ook die van vandaag. De vermogende en zo vaak onvermogende, de daadkrachtige en verslagene, de onbaatzuchtige en eergierige, de spelende, de listige en de driftige. Die tocht zal, net als die van de held, niet altijd makkelijk zijn. U zult zich verliezen nu en dan, in de veelheid van verzen en namen. Maar u zult ook aangegrepen worden, als u de tijd neemt dat te laten gebeuren. U zult vanuit de oudheid de oude helden tot u horen spreken. We kunnen ze horen, als spraken zij vandaag. En onder hun woorden en verzen en streven, hoe anders ook de zeden en de tijd, zult u een diepe drang naar menselijkheid, mededogen en harmonie herkennen. MICHAEL DE COCK Regisseur en artistiek directeur van KVS.

GENTSE PREMIÈRE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS.

VIER VRAGEN VOOR DE ODYSSEUS’EN VAN NTGENT Met het kwartet Oscar Van Rompay, Frank Focketyn, Steven Van Watermeulen en Bert Luppes is NTGent stevig vertegenwoordigd in de cast van de marathonvoorstelling Odysseus. Een zwerver komt thuis. Na de eerste repetitie op de vloer, in de schouwburg van KVS, nam dramaturg Matthias Velle alvast even poolshoogte bij het viertal. Hij schotelde iedere Odysseus één welgemikte vraag voor.

MV De Argentijnse schrijver Jorge Luis Borges stelt in zijn essay Over de klassieken dat het lezen van een klassieker ‘een akte van geloof’ vereist: “Klassiek is dát boek dat in een land of groep landen een langere tijd gelezen wordt alsof alles erin weloverwogen, fataal en diepgaand als de kosmos is en zich leent tot eindeloze interpretaties.” In het aanstekelijke The Mighty Dead. Why Homer Matters getuigt auteur Adam Nicolson van zo’n lectuur, wanneer hij schrijft: “I began to see Homer as a guide to life, even as a kind of scripture.” Heb jij de Odyssee op een soortgelijke wijze gelezen, Oscar? Wordt er een geloof verkondigd in het klassieke epos?

Oscar Van Rompay © Jules August

OVR Nicolson schrijft in datzelfde boek dat het Proto-Indo-Europese woord voor geloof ‘kred-dhehl’ is, wat zoveel betekent als ‘hart-plaats/plek’. Geloof is met andere woorden de plek waar je datgene plaatst wat voor jou het allerbelangrijkste is, wat je na aan

het hart ligt. Zo wordt in de Odyssee geen geloof in religieuze zin verkondigd – al zijn goden alomtegenwoordig – maar er wordt zeker een morele richting in aangegeven. Het belang van gastvrijheid, bijvoorbeeld. In de achtste zang wordt de bootvluchteling Odysseus hartelijk ontvangen door de Faiaken, die in een gesloten, utopische gemeenschap leven. Ieder geschil wordt bijgelegd met het uitwisselen van rijkelijke gastgeschenken, en mededogen hebben met behoeftige vreemdelingen is voor de Faiaken een ethisch beginsel dat nimmer in twijfel getrokken wordt. Daarnaast blijft de held Odysseus zelf, ondanks zijn vele tegenslagen, gestadig op zoek naar medemenselijkheid, rechtvaardigheid en harmonie. Onderweg wordt hij geconfronteerd met existentiële angsten en allerhande verboden verlangens, moet hij ook verscheurende keuzes maken – hij geeft bijvoorbeeld zijn onsterfelijkheid op, die hem wordt aangeboden door de ravissante Kalypso – om terug huiswaarts te keren naar Penelope. In die zin gaat de Odyssee over niets minder dan over wat het betekent om mens te zijn. Het Odysseus-personage is echter te dubbelzinnig om als een moreel voorbeeld te beschouwen, zoals Jezus dat is voor de christenen. Aan de ene kant is Odysseus namelijk erg aantrekkelijk door zijn aanpassingsvermogen, zijn vindingrijkheid en overlevingsdrang. Aan de andere kant is hij evenwel een meedogenloze moordenaar die behagen schept in bloedvergieten en zijn zelfverwezenlijking laat afhangen van de vernietiging van anderen.

GENTSE PREMIÈRE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS.

Voor mij persoonlijk gaat er een spirituele kracht uit van Homeros’ taal. Hij verhaalt over een woeste, wrede archaïsche wereld maar doet dat in heldere en uitgepuurde verzen: de allermooiste woorden die overbleven van een eeuwenlange orale traditie van verhalen vertellen. Het is alsof je bij de bron van de Europese cultuur uitkomt, alsof je de stem van mensen hoort die zich nog nauw verbonden voelden met de natuur en goden. Daarvan gaat zoveel schoonheid uit dat ik even met het idee speelde om de volledige Odyssee uit mijn hoofd te leren, en mijn leven lang enkel nog maar daaruit voor te dragen. Dat ik zo’n idee niet meteen volkomen onzinnig vond, is dat niet een soort akte van geloof?

Frank Focketyn © Jules August

steeds: als je zelf voor je ziet wat je vertelt en voelt, voelt en ziet het publiek dat ook. Daarom is het heerlijk om met de gebeeldhouwde taal van Homeros aan de slag te gaan. De beelden van het wijnrood zeediep, het weidse Kreta en de woorden die vleugels krijgen: ze zijn de bouwstenen van je verhaal. Ik beschouw ze niet als een hindernis maar als een geschenk. Mijn voorbereiding op dit project valt te vergelijken met die op Brief aan mijn rechter (zie blz. 20), ook een monoloog, of liever gezegd: een dialoog met het publiek, een tweespraak waarbij de tweede partij geen tekst heeft. Ik deel de tekst eerst op in blokken, bepaal vervolgens waar ik veeleer afstandelijk of betrokken vertel en pluis ten slotte de grammaticale structuur van de verzen zorgvuldig uit. Woorden of woordgroepen worden in de Odyssee niet zelden door elkaar gehusseld, maar dat is leuk. Door die afwijkende woordvolgorde worden de verzen vaak verrassend spreektalig: gedachten worden opeengestapeld, zijsprongetjes worden toegestaan. Je proeft werkelijk de orale traditie waaruit de Odyssee voortgekomen is. Dat is ook de grote verdienste van de vertaling van Patrick Lateur. Hij had voor een meer literaire benadering kunnen kiezen, voor leesboekentaal. Maar zijn vertaling nodigt net uit tot voordracht.

MV Frank, het eloquente, epische taalgebruik van Homeros verschilt hemelsbreed van onze alledaagse taal. In de Odyssee wordt vaak gesproken over ‘gevleugelde woorden’ die de personages uitspreken: de verzen zijn tegelijk muzikaal, lichtvoetig en ontzettend beeldrijk. Bij Homeros heeft de dageraad steeds roze vingers of mooie lokken, en worden ‘snelvarende schepen’ vergeleken met ‘paarden van het zilte nat’. Hoe breng je zulke verzen, die bovendien strak geritmeerd zijn, vandaag op de bühne? Steven Van Watermeulen © Jules August

Ik herinner me nog de eerste lezing van de Odyssee in het repetitiezaaltje hierboven. Michael De Cock vertelde toen dat de zangers voor dit project zouden moeten uitgaan van de kracht van het woord, zodat de verbeelding van het publiek op gang gebracht zou worden. Dat vond ik een prachtige uitdaging. Bij theater werkt het echter altijd op die manier. Zo heb ik pas Sneeuw achter de rug. Luk Perceval zei de spelers FF

MV Wat vertelt de handel en wandel van het gewiekste Odysseuspersonage ons over heldendom, of over leiderschap?

SVW In de negentiende zang wordt de naam van Odysseus verklaard als hij ‘die toornig is’. Ik heb het gevoel dat hij het slachtoffer geworden is van zijn ei-

GENTSE PREMIÈRE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS.

gen naam. Zoals vele populistische leiders vandaag heeft hij de woede van het volk en hun roep naar oorlog beantwoord: hij is ten strijde getrokken tegen de Trojanen. Onderweg heeft hij echter moeten vaststellen dat dit een dwaze, zinloze onderneming was. Hij moet gedacht hebben: in dat geval keer ik maar beter terug met zoveel mogelijk roem en rijkdom, ook om mijn wachtende vrouw tevreden te stellen. Alleen is hij twintig jaar weggebleven… Bij zijn terugkeer op Ithaka blijkt hij eens te meer een bijzonder listige held: hij geeft zijn identiteit niet zomaar prijs, want zijn paleis wordt bezet door vrijers die allemaal naar de hand van zijn echtgenote Penelope dingen. Bovendien weet hij niet zeker of haar hart nog voor zijn liefde openstaat. Vanaf mijn zang zoeken ze dat met elkaar uit. Tijdens mijn eerste lectuur dacht ik dat Penelope haar man, die als zwerver vermomd is, inderdaad nog niet herkent. Maar zodra ik meer vertrouwd raakte met de materie, dacht ik: misschien heeft ze Odysseus toch herkent en tasten ze elkaars verlangen af. Misschien twijfelt Penelope of hun liefde opnieuw kan worden wat ze ooit geweest is? Zijn die herinneringen niet bedrieglijk? En willen ze eigenlijk nog wel terug naar dat verleden? In mijn zang droomt Penelope over een grote arend die twintig ganzen doodt. De arend spreekt haar toe met een menselijke stem: ‘De ganzen zijn de vrijers, ik die vroeger/ de arend was, ben nu teruggekomen/ als uw gemaal, die dra voor alle vrijers/ een schandelijke dood bereiden zal.’ Dát lijkt Penelope vooral te willen: dat Odysseus, die als ambitieuze arend naar Troje vertrok, terugkeert als haar echtgenoot, als mens en niet langer als bloeddorstig beest. Een leider moet zowel arend zijn als mens: als hij jong is, moet hij ambitie en honger tonen, maar later moet hij vooral zijn menselijke kant laten zien.

well-made play: door de dramatische situatie van de geliefden die elkaar na twintig jaar terugzien, en de herkenning van Odysseus door Penelope die systematisch wordt uitgesteld om de spanning nog op te drijven. Je kan op basis van je eigen ervaringen talrijke psychologische motieven bedenken voor dat uitstel: speelt Penelope hard to get, vinden ze het spannend of twijfelen ze aan elkaars trouw? Maar zulke hedendaagse interpretaties laat ik uiteindelijk graag over aan het publiek.

Bert Luppes © Jules August

Daarnet heb ik voor het eerst gerepeteerd op de scène. Ik had een duidelijke interpretatie in mijn hoofd om meer greep te krijgen op mijn zang: ik vertelde alles vanuit het oogpunt van Odysseus die na zijn thuiskomst opnieuw vertrokken is, zoals hem in de elfde zang al voorspeld werd door de Thebaanse ziener Teiresias. Een meer hedendaagse interpretatie daarvan zou kunnen zijn dat hun liefde nooit meer is geworden wat ze ooit geweest is. Daarom meen ik bij zowel Odysseus als Penelope teleurstelling, verdriet en verbittering te kunnen ontwaren. Zijn thuiskomst loopt uit op een ontgoocheling. Aan het einde van de zang stuurt hij Penelope zelfs gewoon naar boven! De drieëntwintigste zang is mijns inziens allesbehalve de zang van het herstelde evenwicht of de ultieme harmonie. Hij is veel dubbelzinniger.

Bert, jij neemt de drieëntwintigste zang voor MV je rekening, de voorlaatste van de driedaagse marathon. Waarom moeten de toeschouwers toch vooral nog naar jouw zang komen kijken en luisteren? BL De drieëntwintigste zang vind ik simpelweg de allermooiste zang, omdat hij opgebouwd is als een

GENTSE PREMIÈRE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS.

MATTHIAS VELLE

ODYSSEUS, EEN VERHAAL IN 24 ZANGEN DONDERDAG 16 MAART DEEL I: TELEMACHIE: PAPAOUTAI

ZATERDAG 18 MAART DEEL III: IEMAND NIEMAND

20:00 – zang 1 - Aline Cornelissen, Nina Kortekaas, Hanne Van Doren, Jef Hellemans 20:50 – zang 2 - Armin Mola, Emmanuel van der Beek, Luca Persan, Max Colonne 21:30 – 20’ pauze 21:50 – zang 3 - Bartel Jespers, Tim Bogaerts 22:45 – zang 4 - Lukas De Wolf

11:00 – zang 13 - Valentijn Dhaenens 11:50 – zang 14 - Frank Focketyn 12:35 – 20’ pauze 12:55 – zang 15 - Soufiane Chilah 13:55 – zang 16 - Tom Van Bauwel 14:45 – 20’ pauze 15:05 – zang 17 - Frank Dierens 16:10 – zang 18 - Kris Cuppens 16:55 – 20’ pauze 17:15 – zang 19 - Steven Van Watermeulen

16:55 – zang 6 - Rashif El Kaoui 17:40 – 20’ pauze 18:00 – zang 7 - Servé Hermans 18:55 – zang 8 - Oscar Van Rompay 19:40 – 20’ pauze 20:00 – zang 9 - Stefan Perceval 21:05 – zang 10 - Tom Ternest 22:00 – 20’ pauze 22:20 – zang 11 - Jurgen Delnaet 23:10 – zang 12 - Bruno Vanden Broecke

ZATERDAG 18 MAART: DEEL IV: ZWERVER WEER THUIS 19:00 – zang 20 - Mark Verstraete 19:55 – zang 21 - Lucas Vandervorst 20:40 – 20’ pauze 21:00 – zang 22 - Gene Bervoets 21:55 – zang 23 - Bert Luppes 22.50 – 20’ pauze 23:10 – zang 24 - Tom Jansen 00:10 – Lisbeth Gruwez - Epiloog

GENTSE PREMIÈRE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS.

VRIJDAG 17 MAART DEEL II: ZWERVER OP DRIFT

NL In een wereld die steeds benauwder aanvoelt, gaan Wim Opbrouck en Wilfried de Jong op zoek naar de betekenis van vrijheid. Naar het hier en nu – met de verbeelding als soevereine kracht. Hun gids is de jazz: muziek op het scherp van de snede, als bevrijding van de geest. Intiem. Wild. Heftig. We Free Kings is een voorstelling over het nemen of benemen van de vrijheid. Over medemenselijkheid en universele broederschap. Een voorstelling die een verzet uitdrukt tegen elke vorm van macht. Opbrouck en de Jong zoeken samen een weg uit de bekrompenheid en wagen een sprong in het diepe, voortgestuwd door een eigenzinnige selectie van persoonlijke favorieten en regelrechte klassiekers. Met de woorden van John Cage: 'There is no such thing as silence.'

We Free Kings is een voorstelling over mijmerende koningen, dansende herten, vriendschap en vrijheid. Dans un monde toujours plus oppressant, Wim Opbrouck et Wilfried de Jong partent à la recherche du F sens de la liberté. De l’ici et du maintenant, avec leur imagination comme force souveraine. Le guide est le jazz, une musique constamment sur le fil du rasoir, spirituellement libératrice. Intime. Sauvage. Impétueuse. We Free Kings est un spectacle sur la prise, voire l’enlèvement de la liberté. Sur l’humanité et la fraternité universelle. Un spectacle exprimant la résistance contre toute forme de pouvoir. Opbrouck et de Jong cherchent ensemble une porte de sortie pour échapper à l’étroitesse d’esprit et risquent un saut dans l’abyme, propulsés par une sélection insoumise de favoris personnels et de grands classiques. Sans oublier les mots de John Cage : « There is no such thing as silence ». We Free Kings est un spectacle sur des rois songeurs, des cerfs dansants, sur l’amitié et la liberté. In a world that feels increasingly oppressive, Wim Opbrouck and Wilfried de Jong look for the meaning E of freedom. And for the here and now – taking the imagination as the sovereign power. They take jazz as their guide: music at the cutting edge, as a liberation of the mind. Intimate. Turbulent. Intense. We Free Kings is a production about gaining freedom and having freedom taken away. About solidarity and universal brotherhood. It is a performance that expresses resistance to all forms of power. Together, Opbrouck and De Jong look for a way out of narrow-mindedness and take a leap into the depths, driven onward by a highly individual selection of personal favourites and absolute classics. To quote John Cage, ‘There is no such thing as silence’. We Free Kings is a piece about daydreaming rabbits, dancing deer, friendship and freedom. In unserer immer bedrohlicher werdenden Welt machen sich Wim Opbrouck und Wilfried de Jong auf D die Suche nach der Bedeutung von Freiheit. Sie suchen ein Hier und Jetzt mit der Phantasie als souveräner Kraft. Leiten lassen sie sich dabei vom Jazz: Musik auf Messers Schneide, als Befreiung des Geistes, intim, wild, heftig. We Free Kings ist eine Vorstellung über das Nehmen und Geben von Freiheit. Über Mitmenschlichkeit und universelle Brüderlichkeit. Eine Vorstellung, die Widerstand gegen jede Form von Macht ausdrückt. Opbrouck und de Jong suchen zusammen einen Weg aus der Engstirnigkeit und wagen einen Sprung in die Tiefe, getragen von einer eigenwilligen Auswahl an Lieblingsstücken und regelrechten Klassikern. Mit den Worten von John Cage: „There is no such thing as silence.“ We Free Kings ist eine Vorstellung über nachdenkliche Könige, tanzende Hirsche, Freundschaft und Freiheit.

PREMIÈRE WE FREE KINGS

WIM OPBROUCK & WILFRIED DE JONG ZIJN

WE FREE KINGS EEN VOORSTELLING OVER VRIJHEID

Première op donderdag 2 maart in de Grote Post, Oostende. Voorstellingen op ma 6, di 7/03 & di 11, wo 12 en do 13/04 in de Handelsbeurs, Gent. Nederlandse première op dinsdag 18 april in Theater aan het Spui, Den Haag. Concept en spel Wilfried de Jong en Wim Opbrouck, met liefdevolle medewerking van Flup Beys, Ferre Carron, An De Mol, Ilka De Wilde, Laura Ergo, Luc Goedertier, Koen Haagdorens, Katelijne Laevens, Bart Meeusen, Sander Michiels, An Miller, Ron Reuman, Mark Van Denesse en Peter Verhelst | productie NTGent

Bij We Free Kings voorziet onze afdeling publiekswerking de gebruikelijke (gratis) INLEIDINGEN 45' voor aanvang van de voorstelling (behalve op de première). Op dinsdag 11/04 voorzien we AUDIODESCRIPTIE bij de voorstelling. (SCHOOL)GROEPEN zijn nog steeds hartelijk welkom - je kan aansluiten bij elke inleiding, maar je kan ons ook boeken voor een inleidingsles of een inleidend gesprek op locatie. Om je als groep eens extra te laten verwennen, bieden we jou graag een omkadering op maat aan. Contacteer ons via publiekswerking.be voor meer informatie. PREMIÈRE WE FREE KINGS

AANTEKENINGEN UIT DE REPETITIERUIMTE Een dag in de repetitieruimte van We Free Kings. Er wordt gesleuteld aan een dansscène. Beeld: twee mannen in hemdsmouwen, wachtend achter een dranghek. Het zouden wielersupporters kunnen zijn, ze kijken uit naar de komst van het peloton. Maar evengoed: EU-ambtenaren die tijdens de lunchpauze gaan kijken naar een zoveelste demonstratie tegen hun beleid. Vanuit dat wachtbeeld ontstaat een dans. Een pas-de-deux, niet van twee mannen met elkaar, maar van de mannen met een dranghek. Eerst aftastend, dan almaar gezwinder. Iconische beelden over (on)vrijheid verschijnen – man achter tralies, man over dranghek, man met kruis – en lossen dan weer op in abstracte bewegingen. Dat alles op muziek van de Noorse violist Nils Økland – een dromerige track die de ruimte doet ademen en verre horizonten oproept, blik op oneindig, ver weg van de urbane lompheid die je doorgaans met de wereld der dranghekken associeert. Gracieus, mooi. Een poëtische fantasie van twee mannen die, wachtend op iets dat komen moet, wegdromen naar een andere wereld, bevrijd. De danssequentie mondt uit in een finale waarin de akoestische mogelijkheden van het dranghek worden onderzocht. Met trage bewegingen worden klanken aan het dranghek ontlokt, de steunende roep van een walvis, het geluid van schuivend pakijs. Even lijkt het beeld stil te staan. Dan komt er weer vaart in de beweging, die cirkels trekt, steeds groter, alles wordt middelpuntvliedend, de zwaartekracht valt weg en het dranghek maakt zich los van de speelvloer. Een zacht gezoem dat de ruimte vult. Een hek dat zingt.

PREMIÈRE WE FREE KINGS

We Free Kings is een voorstelling over vrijheid. Dat klinkt ambitieus. Vrijheid is wellicht een van de meest beladen begrippen van het moment. Een al te makkelijk te hanteren begrip dat bij nader beschouwing vele vragen oproept. Al was het maar die ene vraag: houdt mijn vrijheid op waar die van de ander begint? Voor die vraag hebben Wilfried De Jong en Wim Opbrouck een beeld: de ontmoeting tussen twee koningen. Een koning is maar koning in zijn eigen land, in een ander land kan hij hooguit een gast zijn, want daar is een ander de koning. Alles welbeschouwd heft de ene koning de legitimiteit van de ander op. Twee koningen kunnen pas tegelijk en samen koning zijn, wanneer ze zich losmaken van hun bezit, hun landen verlaten en zich op een nieuw, onbekend terrein begeven dat niemand toebehoort. De zoektocht naar zo’n onbekend terrein, het verlangen ernaar, dat is de insteek van We Free Kings. TWEE KONINGEN KUNNEN PAS TEGELIJK EN SAMEN KONING ZIJN, WANNEER ZE ZICH LOSMAKEN VAN HUN BEZIT, HUN LANDEN VERLATEN EN ZICH OP EEN NIEUW, ONBEKEND TERREIN BEGEVEN DAT NIEMAND TOEBEHOORT. DE ZOEKTOCHT NAAR ZO’N ONBEKEND TERREIN, HET VERLANGEN ERNAAR, DAT IS DE INSTEEK VAN WE FREE KINGS. In de repetitieruimte. Wilfried De Jong speelt op een contrabas. Wim Opbrouck probeert een tekst van Peter Verhelst uit over mensen die hemel en aarde bewegen om een niet nader bepaald doel te bereiken, een

tocht over bergen en door dalen. ‘Het is sterker dan onszelf.’ En dan, fluisterend, ‘we free kings’, ‘we free kings’. Een mantra. Een liefdesverklaring. Voodoo. We Free Kings ontleent zijn titel aan een jazzalbum van Roland Kirk uit 1961. De titeltrack verwijst naar We Three Kings, een kerstlied over de 3 koningen – een lied dat, ontdaan van zijn christelijke betekenis, gaat over de zoektocht naar iets subliems. Dat sublieme is, in de versie van Roland Kirk, de vrijheid. Kirk was een krachtige stem in de civil rights movement, die vanaf de jaren zestig de ontvoogding van zwarte en andere onderdrukte gemeenschappen nastreefde. Die poging om los te breken uit diep ingesleten vooroordelen, geplogenheden en conventies vond een echo in de ontwikkeling die de jazz vanaf de jaren vijftig doormaakte. De free jazz die vanaf dan tot ontwikkeling kwam, verwierf zijn vrijheid door helemaal los te komen van de rigide akkoordenschema’s en tempi van de jazz zoals iedereen die tot dan kende, een vrijheid die ook werd geëxploreerd in het gebruik van onconventionele speltechnieken. Free jazz was politiek. Een statement van een zwarte gemeenschap om een eigen stem op te eisen, die brak met elke vorm van conventionaliteit. Wim Opbrouck en Wilfried De Jong vonden elkaar in een gedeelde liefde voor de free jazz, en voor alle ontwikkelingen die de jazz daarna doormaakte. Van daaruit groeide het idee om een voorstelling te maken die op zoek gaat naar de manier waarop het sublieme van de vrijheid wordt opgeroepen door muziek. Een poging om dat moment van vrijheid te vatten, te voelen.

PREMIÈRE WE FREE KINGS

Een track uit de voorstelling We Free Kings. Nuba One, een nummer uit het album Nuba uit 1979, dat het resultaat was van een sublieme samenwerking tussen drie muzikanten. Nuba One begint met drums. Percussionist Andrew Cyrille zet een onrustig, jachtig ritme in dat eindeloos lijkt door te gaan. Dan de altsax van Jimmy Lyons, als het aanhoudend gejammer van een kind, het geklaag van een ziek dier. Drums en sax scheppen een langgerekte verwachting met een enorme onderhuidse spanning. Die krijgt pas een sussend tegengewicht wanneer de stem van Jeanne Lee weerklinkt, een zacht uitgesproken gedicht als van een moeder die een ziek kind troost. Maar de spanning gaat niet weg. Integendeel. Er hangt iets in de lucht. De documentaire 1959 – The Year that Changed Jazz schetst een jaar dat revolutionair was voor de jazz. Het is het jaar waarin Ornette Coleman, boegbeeld van de free jazz, het album The Shape of Jazz to Come uitbracht, een album met een totaal nieuwe klank en met een titel die de toekomst claimt. Zelfbewust. De docu probeert de vinger te leggen op het muzikale momentum dat die nieuwe toekomst voelbaar maakt. Daarvoor nemen de documentairemakers de kijker bij het oor en leiden hem naar een andere mijlpaal uit de jazzgeschiedenis, een album dat in datzelfde jaar uitkwam: Kind of Blue van Miles Davis, het meest verkochte jazzalbum ooit. De docu beschrijft de intro van So What, de openingstrack van Kind of Blue. De aankondiging van een nieuwe tijd: ‘This misty unclear idea of where is music going… where are we… the piano and the bass are sort of having this little conversation… and out of this mu18

PREMIÈRE WE FREE KINGS

sical cloud comes the riff, the grand riff, the one that says ‘so what’… babedoobedoobedoobum… and then just where the energy is sort of getting the point where it needs to be kicked up a notch, Jimmy Cobb comes in with this incredible cymbal crash… BANG… and Miles’ solo kicks off… so simple… almost like a whispered confession of someone very intimate to you.’ In een getuigenis als deze wordt aandacht gevraagd voor één enkele aanslag van een cymbaal. Omdat daar, op dat ene moment, iets gebeurt dat bijna niet in woorden is te vatten. Er wordt een last afgeworpen, de deur naar iets nieuws wordt geopend. Die aandacht voor de kleinste wending in de muziek, het is de focus die heerst in de repetitieruimte van We Free Kings. Er wordt gezocht naar een manier om de muziek zichtbaar te maken. Om zo het gehoor te verfijnen. In de repetitieruimte wordt gewerkt op Triptych, een deel uit de Freedom Now Suite van Max Roach, 1960. Triptych is een compositie voor drum en stem. Ron Reuman heeft er voor Wim en Wilfried een deel uitgelicht waarin de drum solo klinkt, een razende opeenvolging van complexe roffels en ritmes. Triptych was opgevat als een vlammende aanklacht (ondertitel: Prayer, Protest, Peace), de muziek moest dienen als ondersteuning voor een choreografie. Geen choreografie bij Wim en Wilfried. Wel een snelle combinatie van handbewegingen die de ingewikkelde structuur van Roach’ spel ontrafelt en ontleedt. Uitputtend detailwerk aan een razend tempo. Op de regietafel ligt een boek. Three Wishes – An Intimate Look at Jazz Greats van Nica De Koenigswarter.

Het is het resultaat van enkele honderden korte interviews die De Koenigswarter in de jaren zestig afnam van de vele jazzmuzikanten die ze te vriend had. Met in wezen maar één vraag: hun grootste wensen. Sam Woodward: ‘in leven blijven… er is niets anders.’ Roy McCurdy: ‘dat mijn familie gelukkig en veilig is.’ Ernie Farrow: ‘een nieuwe contrabas.’ Clifford Jarvis: ‘een nieuw drumstel.’ Steve Lacy: ‘geen angst meer.’ Miles Davis: ‘to be white!’

verlangen naar een bestaan met andere, nieuwe spelregels. Het geloof dat het goed komt, daarvoor grijpen ze terug naar een hoofdzakelijk zwarte traditie. Soms weet een ander het gewoon beter. KOEN HAAGDORENS

Een tekstrepetitie. Wim probeert een psalmtekst uit. Een koning verlangt naar verlossing van een al te jachtig leven, en verliest zich in een rustgevende mijmering over een hert in een woud, een verlangen naar een ander bestaan. Wilfried heeft tekst waarin een hert de mensheid observeert en daarover in gesprek gaat met een ander hert, om uiteindelijk te komen tot een soort manifest van waardigheid, broederschap en rechtvaardigheid. HET GELOOF DAT HET GOED KOMT, DAARVOOR GRIJPEN ZE TERUG NAAR EEN HOOFDZAKELIJK ZWARTE TRADITIE. SOMS WEET EEN ANDER HET GEWOON BETER. Een zangrepetitie. Wim en Wilfried proberen een a capella versie van Ancient History – een compositie uit 2012 van de Finse trompettist Verneri Pohjola. Melancholie. To be white – We Free Kings is de tocht van twee witte koningen, die worstelen met hun soevereine status en PREMIÈRE WE FREE KINGS

BEPROEFD NTGENT-REPERTOIRE

BRIEF AAN MIJN RECHTER ‘Ik heb mijn vrouw vermoord, uit liefde.’ Ontroerend mooie monoloog van Frank Focketyn naar de roman van Georges Simenon in regie van Johan Simons. Een theaterklassieker die al sedert 2009 op ons repertoire staat. Vr 3, za 4, di 7, wo 8/03 | 20:00 | NTGent Arca - laatste tickets met gratis inleiding 45' voor aanvang 20

BEPROEFD REPERTOIRE

WE SHALL OVERCOME. FRIEDE, VREDE, PAIX, PEACE, PAX. In alle toonaarden verkondigt dit liedjesprogramma zijn geweldloos verzet tegen oorlog en geweld. Een eigenzinnige selectie uit het wereldklasserepertoire met Wim Opbrouck als leader of the band. Ma 24/04 | 20:00 | NTGent Minard - uitverkocht met gratis inleiding 45' voor aanvang BEPROEFD REPERTOIRE

DE BEWONERS VAN DE VLAKKE VLOER In onze vlakkevloerzalen NTGent Arca en NTGent Minnemeers geven we gezelschappen die de voorbije decennia de mogelijkheden van die vlakke vloer uitgebreid hebben onderzocht carte blanche in het format bewoners van de vlakke vloer om hun werk te komen spelen: hernemingen, nieuw werk, in kleine of grote bezetting. Sommige gezelschappen brengen hun repertoirevoorstellingen in een kort, intens festivalletje. Voor de echte fans en nieuwsgierige theaterliefhebbers bedachten we daarbij een financieel voordelige formule die alle voorstellingen combineert, de Clubkaart (zie www.ntgent.be/nl/ tickets). Voor de maanden maart en april hebben we het Gentse Hof van Eede, het Britse Forced Entertainment, het Antwerpse gezelschap De Roovers en het Amsterdamse collectief Maatschappij Discordia te gast.

IN HET HOF VAN EEDE EEN BESCHOUWING IN DRIE HOOFDSTUKJES

“Wij zijn een theatergroep met drie leden, waarvan er twee zussen zijn, twee elkaars lief, en alle drie bezeten door literatuur. Dat moet wel botsen.” Botsen. Het is een woord dat vaker zal vallen. Verhaallijnen, personages, dialogen laten botsen en met de brokstukken nieuwe ruimtes openen. Het zou een mogelijke omschrijving kunnen zijn voor het theater dat Hof van Eede maakt. Maar het is ook kenmerkend voor het gesprek met Louise en Ans van den Eede en Wannes Gyselink, samen Hof van Eede. Een gesprek dat weigert een interview te worden, maar dat meandert en zoekt en wringt en zichzelf tegenspreekt in een poging steeds opnieuw en beter te formuleren. “Wij krijgen vaak te horen dat we meta-theater maken. Maar dat voelen we zelf niet zo aan. Onze voorstellingen ontstaan vanuit een intuïtie. Het klopt dat wij zijn veel met taal bezig zijn. Dat heeft te maken met onze obsessie met literatuur, maar ook omdat we vinden dat we in een tijd leven waarin woorden op een dogmatische manier worden gebruikt, om werkelijkheid te 22

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

creëren in plaats van te bevragen.” Geen interview dus, maar een beschouwing in drie hoofdstukjes.

ERVARING / TAAL Tijdens het gesprek kijken Ans, Louise en Wannes voortdurend naar elkaar, vragen met hun ogen om bevestiging, onderbreken zichzelf midden in een zin, vullen elkaar aan, laten stiltes vallen, associëren er op los, maar komen, als een kat, altijd op een of andere

manier weer op hun poten terecht. Gaandeweg ontstaat het beeld van een rivier die in alle richtingen meandert, en is het onmogelijk om nog te onderscheiden wie wat heeft gezegd, wie wat heeft tegengesproken of geponeerd. Alsof het niet gaat om de bewering op zich, maar om het spel met beweringen, het kneedbaar maken van de taal. “Onze voorstellingen zijn niet politiek op een directe manier, maar ze komen wel op voor een omgang met taal die in het huidige politieke klimaat niet evident is, een bepaald soort spreken dat aan het verdwijnen is: het zoekende spreken, het precieze formuleren. Woede is niet hetzelfde als toorn. Wij gruwen van een spreken dat zichzelf als sluitend poneert, en dus de werkelijkheid als iets dat je in een paar zinnen zou kunnen vatten. Wij willen op het toneel de omweg valideren, de taal heroveren, de complexiteit van taal opnieuw honoreren. Niet als spielerei, maar omdat de werkelijkheid zelf complex is.” Hun tweede voorstelling Dorstig (2013) gaat over een groepje vrienden die de gedeelde ervaring van een epische nacht poogt te reconstrueren, in de wetenschap dat in de latere gesprekken de talige reconstructie van die nacht bepalender zal zijn dan de nacht zelf. Ze verwijzen naar de romancyclus A la recherche du temps perdu, waarin Proust stelt dat de rauwe beleving op zich niet zo veel voorstelt, dat die pas waarde krijgt door de verwoording ervan. Ervaring kan maar gedeelde ervaring worden via de taal. Is er ook een prijs die je daarvoor betaalt, wil ik weten. Marcel Proust moest zich dertien jaar van de wereld afsluiten om zijn meesterwerk te schrijven. In de derde Hof van Eede productie, Het Weiss-effect, doen drie acteurs een ultieme poging om hun idool, de (fictieve) denker en schrijver Edgar Weiss tot leven te brengen, onder meer door de ochtend dat hij zijn ultieme werk creëerde, zo gedetailleerd mogelijk te reconstrueren: hoe hij aan tafel zat, koude koffie dronk, een boterham met pompelmoesjam at enzovoort. De overgave waarmee de Weiss-adepten die poging ondernemen, heeft iets aandoenlijks, maar ook iets wanhopigs. Het is tegelijk een ode aan de taal, maar ook een erkenning van haar beperkingen. Ik vraag hen of al dat obsessionele pogen om de ervaring talig te reconstrueren, niet juist de weg blokkeert voor nieuwe ervaring. Ze zijn het er wel en niet mee eens. “Wij leven in een onttoverde wereld. Kunst, en dus ook taal, is in staat de wereld opnieuw

te betoveren. In het Weiss-effect luidt het: ‘Sinds ik Edward Hopper ken, lijkt het alsof ik in een schilderij sta te tanken. Ik zie geen tankstation meer, maar poëzie.’ Kunst is in staat de banaliteit van het leven op te laden met poëzie. Uiteraard kan taal ook in de weg staan van de ervaring. Het is een vraag die ons bezig houdt: hoeveel fictie heeft een mens nodig om de dag door te komen?” SINDS IK EDWARD HOPPER KEN, LIJKT HET ALSOF IK IN EEN SCHILDERIJ STA TE TANKEN. IK ZIE GEEN TANKSTATION MEER, MAAR POËZIE.

LEVEN / LIEFDE Waar het met de wereld naartoe gaat, daar gaan wij naartoe. Het is de titel van de eerste Hof van Eede voorstelling. De acteurs, een man en een vrouw, beginnen de voorstelling met een verontschuldiging: ze wilden iets doen rond Diderots roman Jacques de fatalist, maar het heeft hen danig in de problemen gebracht. Niet alleen zijn ze er niet in geslaagd een voorstelling te maken, ook hun eigen relatie werd erdoor getroebleerd. Net zoals Jacques in Diderots roman er niet in slaagt zijn liefdesverhaal verteld te krijgen omdat hij voortdurend verdwaald in nevenverhalen en subplots, zo slagen de man en de vrouw er niet in om hun verhaal, dat van Diderot dus, te vertellen. Maar gaandeweg schemert doorheen hun discussies, woordenwisselingen en rêverieën een beeld van hun eigen gecompliceerde verhouding. “Het is een paradox die ons bezig blijft houden. Aan de ene kant willen de geliefden de ervaring van de liefde vastleggen, aan de andere kant weten ze dat de liefde zelf in de GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

benoeming ervan verdwijnt. In elke liefdesrelatie zoek je naar de ultieme woorden die recht doen aan wat je voelt, maar die bestaan niet. En gelukkig maar. Iets niet-zeggen is iets beschermen.” Ervaren zij het in hun leven buiten het theater zelf ook zo als de personages in hun stukken, namelijk als iets dat verdwijnt op het moment dat je het beleeft? En dat er dus niets anders overblijft dan de eeuwige zoektocht naar formuleringen die deze beleving zo dicht mogelijk nadert? “Goeie vraag”, reageren ze. Maar vervolgens kijken ze mij alle drie verbaasd aan en blijft de vraag onbeantwoord. Ik moet denken aan andere theatermakers van hun generatie. Wat vaker terugkomt: dat deze generatie het onderscheid tussen kunst en leven niet zo relevant vindt. Of beter: dat voor hen kunst waarin het leven niet terug te vinden is, niet zo hoeft. “Leven is toch: zo precies mogelijk naast het doel schieten?” Gaat het hen in hun voorstellingen dan om het vieren van het onvermogen? “Ja. Elke dag geconfronteerd worden met het falen van de taal, en tegelijk beseffen dat in dat onvermogen onze condition humaine schuilt. Het mooie én het moeilijke is: er zijn geen spelregels. Alles is zoeken. Er zijn krachten en tegenkrachten. Het is de spanning tussen beiden die dynamiek creëert. Zo bouwen wij bij het voorbereiden van een voorstelling aan onze personages. Stem en tegenstem. Vergelijk het met een tongewelf. Het is de spanning tussen tegengestelde krachten die het gewelf zijn stevigheid verleent.”

IN ELKE LIEFDESRELATIE ZOEK JE NAAR DE ULTIEME WOORDEN DIE RECHT DOEN AAN WAT JE VOELT, MAAR DIE BESTAAN NIET. EN GELUKKIG MAAR. IETS NIET-ZEGGEN IS IETS BESCHERMEN.

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

URGENTIE / EXTASE Het werk van Hof van Eede ademt literatuur. Hun boekenkast verraadt een voorliefde voor literaire buitenbeentjes en dwarse denkers. Nescio, Thomas Mann, Milan Kundera, David Foster Wallace. “Bedreigde diersoorten”, noemen ze dit soort schrijvers. “Lezen is ontginnen. Onze voorstellingen zijn een manier om met elkaar en ons publiek te delen wat we gelezen hebben.” In het Weiss-effect gaan ze daarin het verst, proberen ze de toeschouwer mee te sleuren in een gedeelde wereld, ook al bestaat die wereld enkel als een fictie, een verhaal. Maar op het moment dat het doel in zicht is, loopt het fout en beseffen acteurs én publiek de belachelijkheid van hun poging om een sluitend verhaal te creëren. Als er al een mensbeeld in het werk van Hof van Eede schuilt, is het dat van de onrustige mens, die orde in de chaos probeert te scheppen, daarin faalt maar daarna met nog meer overgave op zoek gaat naar potentiële betekenisgeving en ordende principes. Ligt hier de politieke dimensie van hun werk? “De urgentie van onze stukken ligt in het vechten voor elk woord.” Dat vechten moet vrij letterlijk worden begrepen. “We kennen onze beperkingen. Individueel schrijven we belabberde teksten, vinden we. Maar door die teksten tegen en in elkaar te drukken, ontstaat er iets dat complex, interessant en vitaal is. Noem het een vorm van alchemie.” Het bijzondere aan Hof van Eede is, dat dit samendrukkende principe niet alleen hun werkmethode is, maar ook in de vorm van de voorstelling zelf is terug te vinden, in de speelstijl, in de interactie met het publiek. Ook al lijkt die een caleidoscoop van halve dialogen, metaforen en paradoxen, op het einde heb je als toeschouwer wél het gevoel dat je in een wereld bent geweest die in al zijn ongerijmdheden raakt aan een existentieel levensgevoel. “Ons werk gaat over vrijheid en determinisme. In die zin begon het allemaal met het lezen van Jacques de Fatalist van Diderot, waarop we onze eerste voorstelling baseerden. Enerzijds leeft het hoofdpersonage in een wereldorde die helemaal vast lijkt te liggen, maar door de stijl van het boek, de manier waarop Diderot het verhaal laat ontsporen en de taal laat werken, ontstaat een enorme vrijheid. Diderot speelt een spel. Maar wel een ernstig spel, omdat via het spel de vrijheid wordt bevochten, op het slagveld van de taal.” Nog één keer

stel ik hen de vraag: Vindt het leven volgens Hof van Eede dan vooral plaats in het discours over het leven? Liefde in het spreken over liefde? Bestaat de niet gemedieerde ervaring dan helemaal niet? Is het NU een illusie? “Het NU bestaat zeker, maar misschien enkel in de extase en de psychose. Enkel dan valt het subjet en het object samen. In Het Weiss-effect proberen de personages dat verhevigde moment op te roepen door de psychotische nacht van hun idool te reconstrueren, de nacht die hij door moest om bij zijn belangrijkste denkbeeld uit te komen. Wat blijkt: hoe meer ze dat ene cruciale moment proberen te naderen, hoe minder ze het terugvinden. Het NU is extreem vluchtig. Het is voorbij zodra je het wil pakken. In het NU ben je alleen. Samen ben je in de zoektocht ernaar, in de poging om het nu te reconstrueren.” TOT SLOT Na afloop van het gesprek moet ik denken aan Eyes wide shut van Stanley Kubrick. Hoe een droomervaring een grotere impact kan hebben op een mensenleven dan de tastbare werkelijkheid. De voorstellingen van Hof van Eede creëren met hun gefabuleerde levens en dolgedraaide plots een dergelijke impact. Een feestje zonder protocol. Een spel zonder spelregels. Te betreden op eigen risico. KOEN TACHELET

3X HOF VAN EEDE DORSTIG Hof van Eede stelt de vraag naar het jong zijn, frontaal, luidop en even geestdriftig als weemoedig. Ook deze keer vertrekken ze vanuit literaire personages: Rastignac, uit het oeuvre van Balzac, de belichaming van jeugdige overmoed, daadkracht en ambitie. En daartegenover de Titaantjes van de schrijver die het ook niet wist, Nescio. Die verlangden zonder te weten waarnaar. Wat Rastignac en de Titaantjes gemeen hebben is dat ze jong en vitaal zijn en zoeken naar uitwegen om hun jonge harten te bewaren en hemelbestormers te blijven. Di 14/03 | 20:00 | NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45' voor aanvang WAAR HET MET DE WERELD NAARTOE GAAT, DAAR GAAN WIJ NAARTOE Louise en Ans Van den Eede onderzoeken de kwetsbaarheid van taal, het wispelturige van een gesprek en de strijd tussen structuur en chaos. Met deze voorstelling werd Hof van Eede laureaat TAZKBC Jongtheaterprijs 2012. Do 16/03 | 20:00 | NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45' voor aanvang HET WEISS-EFFECT Drie mensen gaan zo op in hun bewondering voor kunstenaar Edgar Weiss, dat ze bijna vergeten wie ze zelf zijn. In Het Weiss-effect zien we wat er kan gebeuren als we de schoonheid van de fictie kiezen boven de werkelijkheid. Za 18/03 | 20:00 | NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45' voor aanvang

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

MET SHAKESPEARE AAN TAFEL FORCED ENTERTAINMENT HOUDT HET HUISELIJK IN COMPLETE WORKS

Britain’s most brilliant experimental theatre company. Veel beknopter dan deze wervende oneliner kunnen we Forced Entertainment niet voorstellen. Het zeskoppige gezelschap rond artistiek leider Tim Etchells, die doorgaans de teksten en de regie voor zijn rekening neemt, werd in 1984 opgericht in Sheffield, Groot-Brittannië, en verblijdt de internationale theaterpodia al meer dan dertig jaar met originele, verfrissende voorstellingen. Etchells en co vertonen daarbij enige artistieke verwantschap met de befaamde Wooster Group uit New York, bijvoorbeeld in het vermengen op scène van hedendaagse, urbane media en klassieke verteltechnieken, veelal over het thema ‘identiteit’ als drager in onze cultuur. Maar de humor die Forced Entertainment daarbij vaak aan de dag legt, kan alleen maar als ‘Brits’ worden omschreven. Zo witty – lees: kurkdroog en gevat – is dit collectief namelijk. De performance Complete Works: Table Top Shakespeare, die we als theatermarathon maar wat graag presenteren in samenwerking met CAMPO, is een typisch voorbeeld van die aanpak. Kwaliteit met een hoge inzet, maar ook met een knipoog, zo zou je kunnen stellen. En in alle conceptuele voorstellingen die het Britse collectief de voorbije jaren al heeft gemaakt, kon het niet uitblijven dat ooit de wereldvermaarde auteur uit Stratford-upon-Avon als literaire bron zou worden gebruikt. In de versie van Forced Entertainment krijgen de beroemde personages van Shakespeare een wel zeer huiselijke gedaante, want worden de oude tragedies, koningsdrama’s en komedies doorverteld met behulp van keukengerei. Zo krijgt het publiek 26

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

het dramatische wedervaren van een koning en zijn koningin te horen via een opstelling met een peper- en zoutvaatje. En dient een bloemenvaas als reïncarnatie van een gedoemde prins. De spelers/vertellers van Forced zetten alle verhalen weer even handig op een rijtje, met een gecondenseerde versie van telkens ongeveer een uur per titel. “We proberen om het theater telkens opnieuw heruit te vinden, in de hoop dat we zo iets wezenlijks over deze tijd vertellen”, zo luidt de artistieke missie van het Britse zestal. Tot dusver slagen ze daar glansrijk in, met producties als 12 am: Awake and Looking Down (1993, een durational piece waarin de performers urenlang improviseren op basis van suggestieve zinnen op stroken karton, daarbij gebruik makend van twee overvolle rekken met kleren en rekwisieten); Speak Bitterness (1994, waarin de performers, onder wie Etchells zelf, tot bekentenissen overgaan, staand achter een lange, zakelijke conferentietafel); First Night (2001, een parodie op de vaudeville als genre, waarin de onheilspellend glimlachende performers één voor één voorspellen wat de toeschouwers te wachten staat in hun verdere leven); The Thrill of It All (2010, waarin de performers, gehuld in pruiken en avondkostuum, te keer gaan alsof ze zich in een Japanse karaokebar bevinden, in een choreografie van de in Brussel verblijvende performancekunstenares Kate McIntosh). Het zijn slechts enkele titels uit een omvangrijk podiumoeuvre waarmee Forced Entertainment een graag geziene gast is geworden in theaters over de hele wereld, niet zelden binnen festivalcontexten. Heel wat creaties kwamen tot stand in copro-

ductie met festivals in steden als Bergen, Berlijn, Rotterdam, München, Brussel, Parijs, Hannover, Wenen, Tel Aviv, en ga zo maar door. Ook Gent mag in dit rijtje niet ontbreken: Etchells en co koesteren immers een langdurige werkrelatie met CAMPO, als sinds de jaren van het vroegere Nieuwpoorttheater. Deze band leidde in 2007 – toen CAMPO nog Victoria heette – tot een creatie getiteld That Night Follows Day. Voor deze gelauwerde productie schreef Tim Etchells een soort van koortekst voor kinderen tussen 8 en 14 jaar, in een soort van theatrale reflectie op de taal en handelingen van volwassenen, maar dan gezien en gehoord door jeugdige ogen en oren. Na de eerste Gentse ‘oerversie’ volgden er al snel remakes in München, Warwick, Abu Dhabi en Leeds. Typerend voor de signatuur van Forced Entertainment is de herhaling van een tekst of handeling, zij het dan steeds met een nieuwe connotatie. Niet toevallig is Tim Etchells als auteur ook dol op lijstjes maken, zo gaf hij zelf aan in een essay over performance writing. “Schrijven is voor mij vaak een kwestie van woorden verzamelen, schiften, hergebruiken wat andere mensen al hebben gezegd of geschreven. Ik kopieer als het ware taal, alsof het waardevolle stenen zijn die ik tijdens een wandeling op het strand heb gevonden. Wat authentiek is en wat niet: die vraag kan mij nauwelijks boeien. Onze relatie met de woorden die we gebruiken is sowieso dubbelzinnig, of we dat nu willen of niet. Misschien valt ons taalgebruik nog het best samen te vatten zoals de schrijver Michael Moorcock ooit heeft gedaan: hij had het over een personage dat tekstflarden en fragmenten opperde alsof ze uit halfvergeten GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

liedjes afkomstig waren. De mens als een haperende jukebox, zeg maar. Ik heb ooit aan Ron Vawter van Wooster Group gevraagd of hij niet liever compleet nieuwe teksten zou willen gebruiken, in plaats van – zoals hij het zelf omschreef – telkens opnieuw terug te grijpen naar “de tapes van de twintigste eeuw”, om te zien “waar het fout is gelopen”. Hij antwoordde dat hij zich daar wel iets kon bij voorstellen, bij nieuwe teksten, en dat het waarschijnlijk ook fun is om een keer zo te werken. Maar hij voegde er meteen aan toe: er is al zo weinig tijd om alles te gebruiken dat al voorhanden is. Er is nog zoveel materiaal dat smeekt om hergebruikt te worden: 1. Een gebroken tekst, 2. Een tekst in diskrediet, 3. Een tekst om te verloochenen door de performers die hem gebruiken, 4. Een reeks teksten in een taal die niet werkt. Enzovoort. Wellicht is dat ons eerste onderwerp, alles welbeschouwd: het gebrekkige van onze taal. Het onvermogen van onze woordenschat.” WAT BLIJFT ER OVEREIND AAN SPANNING EN SCHOONHEID ALS AL DIE RONKENDE THEATERKLASSIEKERS EEN RE-ENACTMENT KRIJGEN OP EEN KEUKENTAFEL, MET BEHULP VAN WASMIDDEL EN EEN FLES KETCHUP? Of Shakespeare het met die laatste stelling eens zou zijn, valt sterk te betwijfelen. Maar ook daarom is de stoutmoedige hommage genaamd Complete Works een aanrader: als antwoord op de vraag ‘Wat blijft er overeind aan spanning en schoonheid?’ als al die ronkende theaterklassiekers een re-enactment krijgen op 28

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

een keukentafel, met behulp van wasmiddel en een fles ketchup? Een voorspelling: uw dagelijkse kost zal nooit meer hetzelfde smaken. STEVEN HEENE

Di 21, wo 22, do 23, vr 24/03 vanaf 19:00, za 25, zo 26/03 vanaf 12:00 | CAMPO victoria | €5 per uur (4 voorstellingen voor €16, 10 voor €35, 36 voor €90 – strikt persoonlijke abonnementen) | Copresentatie met CAMPO WIE SPEELT WELKE VOORSTELLING WANNEER? Dinsdag 21.03.2017 19.00 The Merchant of Venice - Claire Marshall 20.00 Richard II – Terry O'Connor 21.00 Pericles - Cathy Naden 22.00 A Midsummer Night’s Dream - Jerry Killick Woensdag 22.03.2017 19.00 Love's Labour's Lost - Robin Arthur 20.00 Henry IV Part I - Jerry Killick 21.00 Cymbeline - Terry O’Connor 22.00 Macbeth - Richard Lowdon Donderdag 23.03.2017 19.00 Titus Andronicus - Robin Arthur 20.00 Henry IV Part II - Jerry Killick 21.00 The Merry Wives of Windsor – Terry O'Connor 22.00 Othello - Cathy Naden Vrijdag 24.03.2017 19.00 Much Ado About Nothing - Richard Lowdon 20.00 Henry V - Claire Marshall 21.00 The Winter's Tale - Cathy Naden 22.00 King Lear - Robin Arthur

Zaterdag 25.03.2017 12.00 Romeo and Juliet - Terry O'Connor 13.00 Henry VI Part I - Richard Lowdon 14.00 All's Well That Ends Well - Claire Marshall 15.00 Timon of Athens - Robin Arthur 16.00 Twelfth Night - Jerry Killick 18.00 Antony and Cleopatra - Cathy Naden 19.00 Henry VI Part II - Richard Lowdon 20.00 Two Gentlemen of Verona - Claire Marshall 21.00 Julius Caesar - Robin Arthur 22.00 Hamlet - Terry O'Connor Zondag 26.03.2017 12.00 Coriolanus - Jerry Killick 13.00 Henry VI Part III - Richard Lowdon 14.00 The Taming of the Shrew - Claire Marshall 15.00 King John - Cathy Naden 16.00 As You Like It - Robin Arthur 18.00 Troilus and Cressida - Jerry Killick 19.00 Richard III - Claire Marshall 20.00 The Comedy of Errors - Terry O'Connor 21.00 Measure for Measure - Cathy Naden 22.00 The Tempest - Richard Lowdon

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

HET KRUISEN VAN LIJNEN OVER DE ROOVERS EN HUN VOORSTELLING ONSCHULD VAN DEA LOHER

Even een duik in de tijd… Zaterdag 3 september 1994, het Theaterfestival in deSingel te Antwerpen. In de Zwarte Zaal worden jonge theatermakers gepresenteerd (“Jonge Jannen”). Eén van die nagelnieuwe groepen is De Roovers, zij spelen Wilde Eend van Henrik Ibsen en Witte Nachten van Fjodor Dostojevski. Nu drieëntwintig jaar later maken zij nog steeds straf en eigenzinnig teksttheater. Zij verdiepen zich in het klassieke repertoire (Shakespeare, Tsjechov, Aischylos…) en spelen hedendaagse auteurs (Paul Auster, Judith Herzberg, Dea Loher…). Omdat zij controle willen houden op het hele maakproces – van bewerking/vertaling van de tekst tot de uiteindelijke enscenering – is er, net als bij groepen als Stan of Maatschappij Discordia, geen sprake van een regisseur en/of dramaturg. Terwijl het buiten steenhard wintert, beklim ik (ook dat nog!) de Matterhorn, het schitterend gerenoveerde pand in Borgerhout waar De Roovers, samen met andere groepen als Laïka, beschikken over de nodige accommodatie. Twee ‘rovers’, Sofie Sente en Robby Cleiren, zijn mijn gesprekspartners. Jullie (Sofie Sente, Sara De Bosschere, Luc Nuyens en Robby Cleiren) hebben mekaar gevonden tijdens jullie opleiding aan het conservatorium van Antwerpen (Dora Van der Groen). Dateert die fascinatie voor de “grote” teksten uit die periode?

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

RC Alleszins! De voorliefde voor teksten was een essentieel onderdeel van de opleiding. Vanaf het eerste jaar begonnen we met Vondel. Dora nodigde ons ook uit om die teksten die 400 jaar geleden geschreven werden en zich vaak in “het rijk der hemelen” afspeelden naar ons toe te trekken. Sindsdien zijn wij ervan overtuigd dat die grote teksten, uit welke periode dan ook, veel te maken hebben met de wereld waarin wij nu leven. Hemingway heeft ooit gezegd “Literatuur is nieuws dat blijft” en zodoende blijft zij een handleiding voor ons bestaan. We spelen nu opnieuw Timon van Athene in het Frans en bepaalde toeschouwers zeggen dat ze Trump aan het woord horen. Bij het spelen van de Oresteia stond de oorlogsgruwel centaal en werd Bin Laden vermoord.

LITERATUUR IS NIEUWS DAT BLIJFT In die zin blijven wij altijd op zoek gaan naar teksten die iets te melden hebben over de wereld van vandaag. De keuze van jullie stukken, jullie repertoire, hangt dus samen met de maatschappelijke veranderingen die zich voordoen in deze wereld. SS

We worden daardoor zeker beïnvloed, maar

de persoonlijke ontwikkeling speelt ook een belangrijke rol. Toen ik twintig was, speelde ik De eenzame weg van Arthur Schnitzler en niet zo lang geleden zag ik de opvoering terug en dacht: je heb er toen niets van begrepen, Sofie! Ons (persoonlijk) parcours verandert zo snel en soms zo bruusk. Wij zijn zulke poreuze wezens dat alles invloed en impact heeft op

onze ontwikkeling als mens en maker. Zeker in deze dolgedraaide wereld waarin alles op het moment zelf moet verwerkt worden en van commentaar voorzien. RC Die maatschappelijke inbedding vinden wij natuurlijk belangrijk, maar de persoonlijke belangstelling en de interesse in een bepaald werk of een bepaalde auteur speelt ook mee. Het mooie vind ik als je kleine, persoonlijke verhalen hebt die je beroeren en die tegelijkertijd vertellen over een grotere wereld. Dat zie je in het werk van Dea Loher of in de stukken van Arthur Miller; het kruisen van die lijnen.

Na 23 jaar spelen, willen wij onszelf blijven verrassen, telkenmale een nieuwe uitdaging aangaan. De keuze van ons repertoire blijft met andere woorden een combinatie van al deze factoren. Gebeurt het samenstellen van het repertoire democratisch? Moeten de vier vaste spelende leden van het gezelschap het altijd met elkaar eens zijn? De structuur van De Roovers is door onszelf RC zo gecreëerd dat alle leden hun ei kunnen leggen. Stel dat iemand van ons een stuk van Beckett wil doen maar dat twee anderen dat niet zien zitten, dan zoeken we twee andere acteurs die wel bereid zijn om in dat avontuur te stappen. We proberen wel jaarlijks een productie te maken waarin we met z’n vieren staan. Dat lukt niet altijd omdat we de ruimte aan iedereen willen geven om tijdelijk uit te vliegen, maar als iedereen akkoord gaat dan gaan we er ook ten volle voor. GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

We willen trouwens een ‘open huis’ blijven waar andere acteurs ook aan bod kunnen komen. De Roovers blijft een structuur met veel open ramen en deuren en met aandacht voor nieuwe, jonge spelers. Het moet hier constant blijven tochten! DE ROOVERS BLIJFT EEN STRUCTUUR MET VEEL OPEN RAMEN EN DEUREN EN MET AANDACHT VOOR NIEUWE, JONGE SPELERS. HET MOET HIER CONSTANT BLIJVEN TOCHTEN! Jullie werken zonder regisseur en/of dramaturg. Heeft dat (ook) te maken met de opleiding waarin jullie les hebben gekregen van bijvoorbeeld Jan Joris Lamers ? Of is dat een bewuste keuze van jullie? Ik denk beide. Het is een eigenheid die in de SS school werd ontwikkeld, ook los van de mensen die er kwamen lesgeven. We werden voortdurend geappelleerd aan het makerschap (proces) en niet alleen aan datgene wat je uiteindelijk opvoert (product). Er werd uitgegaan van het idee wat je persoonlijk wil vertellen, wat de reden is waarom je speelt, wat en hoe je dat wil doen. Dat zijn uitdagingen die je stimuleren. Let op, we hebben allemaal met regisseurs gewerkt en we zijn daar zeker niet vies van, maar onze manier van werken geeft ons zulke ontzettende vrijheid. We hebben de mogelijkheid gecreëerd om juist die stukken te spelen die ons boeien en dat te doen op een heel persoonlijke manier. We willen onze visie, onze goesting, onze vormgeving doordrukken en dat is met 32

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

een regisseur niet altijd zo evident. Onze manier van werken is natuurlijk ook niet eenvoudig: je moet constant openstaan voor de andere, empathisch zijn in het hele werkproces. Maar de vrijheid die je creëert als collectief, het spelplezier dat daarna ontstaat, is onbetaalbaar! RC Werken als collectief is ook geen keuze tegen een regisseur maar voor het opnemen van je eigen verantwoordelijkheid. Toen we in 1994 afstudeerden, konden we op onze luie kont gaan zitten en wachten op een telefoontje van een of ander gezelschap. We vonden de tijd echter rijp om het zelf doen. We hadden een paar illustere voorgangers die ons geïnspireerd hebben om het heft in eigen handen te nemen. We wisten niet of ons avontuur lang zou duren, dat geef ik toe, maar ondertussen kijk ik op mijn klok en zijn we drieëntwintig jaar verder. En na ons hebben nog een aantal jonge makers diezelfde stap gezet, kijk maar naar SKaGeN of FC Bergman.

WERKEN ALS COLLECTIEF IS OOK GEEN KEUZE TEGEN EEN REGISSEUR MAAR VOOR HET OPNEMEN VAN JE EIGEN VERANTWOORDELIJKHEID. Jullie hebben ondertussen ook een eigen taal, een eigen kleur ontwikkeld. Je kan spreken van ‘typische Roovers-voorstellingen’. SS We hoorden dat gisteravond, toen we in Brussel speelden. Dat klinkt misschien ietwat pretentieus maar die (geoefende) toeschouwer zei ons na de voor-

stelling dat De Roovers “zo’n unieke mix van betrokkenheid en afstandelijkheid” tonen. Ook in onze vormgeving. Wij hebben natuurlijk een vaste scenograaf (Stef Stessel – de vijfde, niet-spelende Roover) die heel expliciet is in hoe hij de dingen ziet en vorm geeft. Hij is ons geheim wapen! Zijn aanwezigheid en werk geeft een eigenheid aan onze voorstellingen. Wij proberen ons door al het materiaal waarover we beschikken te laten uitdagen en daar iets tegenover te stellen. Tel daar nog de chemie bij van deze vier of vijf mensen en de optelsom van al die elementen kan op je bord liggen als je naar een Roovers-voorstelling gaat kijken. RC Het heeft ook te maken met ambachtelijkheid. Het is zoals een timmerman die een perfect afgewerkte tafel wil maken en daar zijn hele kunnen insteekt. Hoe langer je schaaft en nagelt, hoe beter je wordt. Je moet de tijd krijgen en nemen om dat werk te verfijnen en te verbeteren. Ik prijs me daarom gelukkig dat wij met onze groep al meer dan twintig jaar het metier van toneelspeler hebben kunnen onderzoeken. De tijd heeft ons talent als speler steeds meer ontwikkeld.

Onschuld van Dea Loher spelen jullie in maart in Gent, een hedendaags werk met een uitgebreide cast (13 personages), wat voor een gezelschap als De Roovers niet voor de hand ligt? RC We hebben eerder drie stukken gemaakt over de relatie geld en de mens: ‘de dollartrilogie’. Nu wilden we hetzelfde doen rond het thema van ‘de vreemdeling’ die naar hier komt om zijn geluk te zoeken. Maar Europa blijkt niet het continent is van melk en

honing. Veel bewoners lopen hier rond met depressies en burn outs, er zijn geen jobs en het geld is niet zomaar op straat op te rapen. Na De Gouden Draak van Ronald Schimmelpfennig zochten we naar een tweede stuk rond dit thema en zo zijn we bij Loher terecht gekomen. Wat ons boeide - en dat in tegenstelling tot De Gouden Draad – is dat Onschuld het probleem van de ‘gelukzoeker’ in een breder perspectief plaatst. Loher heeft het niet over de gesloten wereld van een Chinees restaurant maar haar panoramische blik waaiert breed uit over de hele gemeenschap; het stuk speelt zich af in een niet nader genoemd land, in een kleine provinciestad aan zee. IK PRIJS ME DAAROM GELUKKIG DAT WIJ MET ONZE GROEP AL MEER DAN TWINTIG JAAR HET METIER VAN TONEELSPELER HEBBEN KUNNEN ONDERZOEKEN. DE TIJD HEEFT ONS TALENT ALS SPELER STEEDS MEER ONTWIKKELD. Op een plein waar mensen van uiteenlopende SS aard, afkomst, karakter en leeftijd met mekaar in contact komen. De ‘openbare ruimte’. Je hebt de indruk dat ze zich komen voorstellen en in confrontatie gaan met de andere mensen op dat plein. Het fascinerende daarbij is ook de humor en de poëzie, heel anders dan de taal van Schimmelpfennig. Bovendien vind ik de combinatie van het individuele en het groepsgedrag merkwaardig. Er is een grote gelijkwaardigheid in de groep maar de cohesie is haast onbestaande. GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

SS Absoluut! Ze vinden mekaar alleen maar als het nodig is, dan is er plots wel een groepsgevoel.

Wil Loher ons een spiegel voorhouden of een verholen boodschap meegeven?

Alize Zandwijk (Ro Theater) die het werk van Loher in Vlaanderen en Nederland geïntroduceerd en geregisseerd heeft, zegt over haar dat ‘… ze schrijft over de dolende mens in deze tijd’.

RC Ik heb het gevoel dat ze alle mooie utopieën waarin je als mens kunt geloven als onbestaande beschouwt. Wat rest is de zoekende, dolende mens, een haast beckettiaans gevoelen. Loher stelt vragen, ze laat je opnieuw over de dingen nadenken. Ze formuleert heel scherp en vat heel precies de situatie samen waarin Europa zich nu bevindt.

SS+RC

Zeer zeker.

SS Ik heb ook ergens gelezen dat het wel lijkt of er een hoop herfstbladeren in een hoek van een plein is samen gewaaid.

Zij noemt zichzelf ook een verzamelaar van

lompen. Ah, ja. (al lachend) Een opkoper van oud ijSS zer, lood en zink. Er lopen ook mensen rond die ooit grote verRC halen hadden te vertellen maar waarvan niets meer overblijft. Ooit waren dat de verhalen die gingen over de waarden van Europa, verhalen waaraan we ons konden optrekken, de filosofen, de verlichting… Je merkt er alleen nog restanten van. De burcht is aan het inzakken… SS

...en er komt niets voor in de plaats

RC ...wij zijn toch ook op zoek naar ‘what’s next?’ Wat is nu nog een mooi en nobel idee om ons achter te scharen?

34 GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

SS Terwijl het allemaal heel herkenbaar is, zit er toch een mate van abstractie in. Bovendien maakt ze van haar personages geen helden, het zijn zoekenden die teruggrijpen op waarden van een cultuur die niet meer herkenbaar is.

Haar personages leven aan de tafelranden van onze moderne maatschappij die omringd wordt door onverschilligheid, dixit De Volkskrant. Meer en meer mensen worden naar die rand RC gedreven, haast verbannen. Vroeger bestond er een grote middenklasse maar die verschrompelt. Ook in mijn persoonlijke omgeving merk ik dat mensen meer en meer op een hellend vlak leven, zeker wat het financiële betreft. SS De sterkte van Loher is dat ze met een paar schetsen een situatie neerzet waarin ook jongeren terechtkomen. Jonge mensen die waarschijnlijk nooit fatsoenlijk werk zullen vinden behalve onderbetaalde interims en daardoor ook ongewild op dat hellend vlak zitten.

Het gaat ook over de angst die ze voelen en hen in een bepaalde richting stuurt. Ze proberen zich vast te klampen aan iets wat een bepaalde waarde heeft: een kind, werk… al die dingen die hen lang het gevoel hebben gegeven van nuttigheid, zinvolheid maar die nu wegvallen. De rand die steeds maar verder opschuift, is griezelig! Niet alleen de financiële maar ook de mentale afgrond die steeds dichterbij komt.

ALS JE JE OMRINGT MET JONGE MENSEN DIE NIEUWE EN ALTERNATIEVE IDEEËN SPUIEN, DAN KAN JE NIET ANDERS ZEGGEN DAN DAT ER NOG HOOP IS.

Is er nog hoop? SS Als je wil blijven leven moet je daar van blijven uitgaan. We leven in de ergste en beste tijden. Dat gevoel heb ik nu. Ik vind het zo spannend. Soms denk ik dat mijn hersenen onvoldoende groot zijn om dat allemaal te kunnen bevatten. Misschien ben ik wel van een vorige wereld en niet in staat om dat alles te kunnen bijhouden. Ecologisch en economisch gebeurt er zoveel… Waar gaat dit naar toe? Dat wil ik weten.

We mogen niet cynisch worden. Als je je omRC ringt met jonge mensen die nieuwe en alternatieve ideeën spuien, dan kan je niet anders zeggen dan dat er nog hoop is. We mogen niet opgeven!

GOMMER VAN ROUSSELT

ONSCHULD De Roovers Een beklijvend beeld van een groep vertwijfelde en verstrikte mensen in een kleine kustplaats. Van en met Robby Cleiren, Luc Nuyens, Sofie Sente, Leen Diependaele, Mieke De Groote, Carly Wijs, Evgenia Brendes, Jovial Mbenga en Danny Bouwman Do 23, vr 24, za 25/03 | 20:00 NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45' voor aanvang

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

OVER MAATSCHAPPIJ DISCORDIA Als je eerlijk bent, kun je geen toneelstuk schrijven, of erin spelen. Als je eerlijk bent kunt, kun je Ăźberhaupt niets meer doen behalve jezelf van kant maken. Maar omdat je jezelf niet van kant maakt, in ieder geval tot nu en vandaag niet, probeer je het steeds weer met het toneel. Je schrijft voor het toneel en je speelt. En dat is tegelijkertijd ook het meest absurde en het meest leugenachtige wat er is. Datgene wat je speelt is gelogen en van dat gespeelde gelieg houden wij. De schrijver is een leugenaar. De toneelspeler is een leugenaar en de toeschouwer is ook een leugenaar en dat alles tezamen is een unieke absurditeit. Om nog maar te zwijgen van het feit dat het om een perversiteit gaat die al duizend jaar oud is. Toneel is een duizenden jaren oude perversiteit, maar waar de mensheid verzot op is. En waarom zo stapel verzot op is? Omdat ze verzot is op haar eigen leugenachtigheid en niets van de menselijke bezigheden is groter en fascinerender dan de leugenachtigheid op het toneel. - Jan Joris Lamers, 1995 Bij Discordia ben je als speler niet de verf op het schilderij, maar word je mee de schilder. Elk moment kan elke speler de geleerde tekst onderbreken voor spontane interactie in het moment, ook met het publiek. Dat maakt het heel spannend en accuraat. Bij Discordia beheersen ze alle facetten van het medium, van de kunst van opkomen en afgaan tot het verschil tussen eerste en laatste plan. Ze bespelen het perfecte evenwicht tussen klassieke toneelkunst en avant-garde, tussen intelligentie en emotionaliteit. Nergens anders ken ik een plek waar zo prikkelend gediscussieerd wordt over theater. - actrice Sara de Bosschere in NRC Handelsblad, 16 december 2016 De acteurs van Discordia spreken als het ware met het publiek over de hoofden van de personages over die personages, en bereiken daarin een hoog hier-en-nu 36

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

gehalte. Ze draaien hun lesje niet af, maar proberen elke keer de tekst opnieuw te bedenken, te bekijken, te onderzoeken. Ze blijven luisteren naar wat ze zelf zeggen, en luisteren naar de andere acteurs. Ze stellen zich kwetsbaar op en laten zien welke keuzes ze maken, maar ook waar ze twijfelen. Er is geen sprake van inleving, er blijft een afstand tussen het personage en de acteur. De acteurs spelen regelmatig dubbelrollen, die soms alleen door het wisselen van een onderdeel van een kostuum worden aangeduid. Handelingen die in de tekst besloten liggen, blijven uit, het zijn teksten die gesproken worden. De ruimte refereert niet aan de ruimte van het toneelstuk: de ruimte is de actuele plek van de opvoering. Daardoor ontstaat een verbintenis tussen acteur en publiek in plaats van tussen personage en publiek. De voorstelling is een gezamenlijk proces om de tekst uiteen te rafelen en de finesses ervan te doorgronden. De rijkdom van de gespeelde tekst wordt blootgelegd, ontcijferd, aan de toeschouwer geopenbaard en ermee gedeeld. Zo ontstaat er een nieuwe visie op de tekst en wordt de opvoeringsgeschiedenis van de tekst verdisconteerd. - Anja Krans in Vertraagd effect. Hedendaags theater in 1 inleiding en 18 interviews (2005)

Maatschappij Discordia heeft ons geleerd wat een oeuvre is. Jan Joris Lamers en de zijnen hebben ons als jonge scenograaf en regisseur bijgebracht dat het hergebruik van scenografische onderdelen of teksten in andere constellaties nieuwe betekenissen krijgen. Ze hebben hierdoor op een nieuwe manier inhoud ge-

geven aan wat theater maken kan zijn. Niet tijdelijk en vluchtig, maar een gestage verdieping, een alsmaar uitdijende gedachtegang over theater, de samenleving, de wereld en de mensen die erin leven. Maatschappij Discordia gebruikt vaak dezelfde elementen die ondertussen samen een patrimonium vormen van objecten, kostuums, scenografische onderdelen, teksten en lichtbronnen. - regisseur Ivo van Hove en scenograaf Jan Versweyveld OVER RITTER, DENE, VOSS (1984) Hoofdfiguur in dit stuk van Thomas Bernhard is Ludwig Wittgenstein. Niet de beroemde filosoof, beweerde Bernhard, maar een oom van de familie. Maar Bernhard verwerkt zoveel biografische gegevens en verwijzingen naar de melancholische en ziekelijk gevoelige auteur van het Tractatus logo-philosophicus, dat je onwillekeurig met dat beeld blijft zitten. Anderzijds schreef hij er een zo schitterend stuk mee – misschien wel zijn beste – dat het historisch model er niet meer toe doet. Want ondanks situationele en karakteriële verwijzingen is het hoegenaamd geen biografisch stuk. Bernhard combineert een aantal feiten en uiterlijkheden van de Wittgenstein-biografie als dramatisch kader. Enerzijds om twee vrouwen elkaar het leven zuur te laten maken en anderzijds om – via de figuur van Ludwig – voornamelijk zijn eigen meningen, opvattingen, frustraties, haat-liefdeverhouding en kritiek te ventileren over kunst en cultuur in het algemeen, theater en schilderkunst in het bijzonder en Oostenrijk hors catégorie. KUNSTENAARS MOETEN ZICHZELF HELPEN, VOORAL JONGE KUNSTENAARS. ER KOMT NIETS TERECHT VAN JONGE KUNSTENAARS ALS ZE VOORTDUREND GEHOLPEN WORDEN. WIE EEN KUNSTENAAR HELPT, MAAKT HEM KAPOT. (Ritter, Dene, Voss) De locatie is de eetkamer van een rijkemansvilla in burgerlijk Wenen. Ludwig wordt verwacht door zijn beide zussen, van wie de oudste hem met veel moeite heeft overgehaald de zenuwinrichting, waarin hij was opgenomen en zich goed voelde, te verlaten om

(voorlopig) weer thuis te komen wonen. Ludwig is filosoof, door sommigen beschouwd als geniaal en gewild onaangepast, door anderen als onberekenbaar en knettergek. De beide zussen zijn actrice maar ze spelen nauwelijks. Dat hoeven ze ook niet sinds papa Wohlinger, niet gerust in het talent van zijn dochters, zich indertijd voor 51 procent van de aandelen inkocht in de schouwburg. Het stuk begint met een lange dialoog tussen de zussen die elkaar poeslief maar ongenadig afmaken. Wanneer Ludwig verschijnt, verschraalt allengs de dialoog om uit te monden in een lange monoloog, waarin de filosoof de vloer aanveegt met zijn burgerlijke verleden, brandhout maakt van gangbare opinies over kunst en woedend uitvaart tegen de hypocrisie van de samenleving. Intussen verandert hij het interieur in een poging het leven zelf te veranderen. Maar het trio verzandt op de plek waar geen toevlucht meer mogelijk is: niet in een nostalgisch familliegevoel, niet in de kunst, zelfs niet in de door Ludwig zo sterk beleden kracht van het denken. Ritter, Dene, Voss is Bernhard op zijn best. Er wordt weliswaar zoals steeds gekankerd en gezeurd dat het een lieve lust is maar hier tenminste over dingen, die de moeite van het zeuren waard zijn en daarenboven dramatisch functioneel. De voorstelling is ook Maatschappij Discordia op zijn best, een van de sterkste producties die het gezelschap ooit maakte. - Wim van Gansbeke over Ritter, Dene, Voss (De Morgen, 06/02/1992) OVER DER THEATERMACHER (1984) Wegens geherformuleerde noodzakelijkheid brengt Maatschappij Discordia Der Theatermacher (1984) van Thomas Bernhard. Deze Theatermacher wordt door Maatschappij Discordia op het repertoire gehouden sinds haar creatie in 1991. Het is het verhaal van Bruscon, directeur van een klein familiaal theatergezelschap dat rondtrekt van de ene miezerige dorpsfeestzaal naar de andere. Bruscon schrijft zelf zijn theaterteksten. Hij acht zichzelf een miskend genie. In zijn stuk Het rad van de geschiedenis heeft hij in zijn GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

grootheidswaan de hele wereldgeschiedenis samengevat. Bruscon kankert gedurende het hele stuk, met een drammerigheid die alleen Thomas Bernhard kan waarmaken, over het onbegrip en de domheid van zijn medespelers en over de boertigheid en de stompzinnigheid van zijn publiek. Niemand begrijpt hem, noch de hoge waarden van de cultuur die hij wil uitdragen. Een stuk over theater, over geschiedenis, over theatergeschiedenis. - Maatschappij Discordia over Der Theatermacher

Der Theatermacher is komisch en tragisch tegelijk; voortdurend zit Bruscon op de rand van het patologisch discours, maar tegelijk is wat Berhard schrijft vaak onontkoombaar pertinent. Een lachkramp komt voortdurend op, en besterft weer op het laatste moment. De vraag van het stuk is onder andere of er wel een ander dan een patologisch discours mogelijk is in deze (Oostenrijkse) wereld. Jan Joris Lamers laat zich in zijn interpretatie schaamteloos gaan in het meest vettige akteren dat denkbaar is: de patetiek druipt er gewoon af, en wordt zo een pastiche van dat akteren. Je ziet dat hij het graag doet, maar met een soort huiverend, afkerig plezier. Hij maakt deel uit van een teatertraditie, zoals Bernhard een Oostenrijker is, en tegelijk konstateert hij dat er niets mee aan te vangen valt, dat er zelfs niet mee te leven, alleen mee te lachen valt. - Pieter T’Jonck in De Standaard, 28/06/1991 HET TONEEL IS EEN TIENTALLEN EEUWEN OUDE PERVERSITEIT, WAAR DE MENSHEID VERZOT OP IS, EN DAAROM ZO BUITENGEWOON VERZOT OP IS, OMDAT ZE VERZOT IS OP HAAR EIGEN LEUGENACHTIGHEID. (Der Theatermacher)

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

Ooit zittend in de parterre van de Leuvense Stadsschouwburg en kijkend naar een zeer banale voorstelling van een van onze grote repertoiretheaters, hoorde ik toeschouwers naast mij zeggen 'dat het allemaal niet zoveel voorstelde, maar dat de tekstkennis toch wel voortreffelijk was'. Wie het zonder souffleur kan, krijgt bewondering; wie moet spieken, niet, want die doorbreekt de illusie, die valt letterlijk uit zijn rol, die maakt dat soort theater kapot. Discordia of die Leuvense ervaring: het gaat duidelijk om twee verschillende invalshoeken ten opzichte van het theater en ten opzichte van de werkelijkheid. De wens om de tekst te 'kennen' is bij de leden van Discordia het uitgangspunt: dit 'kennen' situeert zich echter in de eerste plaats op een dieper niveau; het gaat om lezen en begrijpen, om de inzichten opgedaan tijdens het werk helder te krijgen voor een publiek; het van buiten 'kennen' van de tekst is daarbij niet de eerste prioriteit. Het is minder belangrijk of die tekst nu gelezen of van buiten gedebiteerd wordt, omdat hij wel zo gezegd wordt, dat ik hem begrijp. De manier waarop Jan Joris Lamers en Matthias de Koning bij het begin van het tweede deel van het rad van de geschiedenis, op de stoelen, met hun brochures tegenover elkaar zitten, voegt precies een enorme meerwaarde toe aan Bernhards schrijnend discours over de theatermaker(s). Negen foto's krijgen we bij de voorstelling van Het rad van de geschiedenis, negen afbeeldingen van recent overleden doden. In alle geledingen van het werk is Discordia bezig met 'het zich herinneren'. Ik ken weinig gezelschappen - hier en daar een in de wereld - die op zo consequente en authentieke wijze omspringen met het repertoire, met het erfgoed van teksten, met het in herinnering brengen van wat eerdere theatermakers deden/schreven/meenden. Discordia gaat deze teksten te lijf, kalft ze af, beent ze uit tot op het bot, maakt ze kapot, tot iets nieuws zichtbaar wordt. Discordia doet dit vanuit het besef dat 'het verleden evenzeer door het heden wordt veranderd als dat het heden onder de leiding staat van het verleden' (T.S. Eliot); en vanuit het besef dat 'notre heritage n'est precede d'aucun testament' (Rene Char); het verleden heeft geen richtlijnen nagelaten omtrent hoe we met het erfgoed moeten omspringen; die moeten elke dag opnieuw, vanuit de actualiteit, bevochten

worden; en vanuit een derde besef, dat op haast blasfemische wijze door Heiner Muller werd geformuleerd, namelijk dat: 'Nekrophilie ist Liebe zur Zukunft. Man müß die Anwesenheit der Toten als Dialogpartner oder Dialogstörer akzeptieren - Zukunftentsteht allein aus dem Dialog mit den Toten.” - Marianne van Kerkhoven in Kaaitheater Bulletin, juni 1991 OVER THOMAS BERNHARD Thomas Bernhard is een cynicus. Cynisme is altijd de uitdrukking van een mislukte, teleurgestelde liefde. Bij Bernhard kun je het cynisme niet scheiden van het grote verlangen naar volledigheid. Eigenlijk is het de angst voor volledigheid die in zijn cynisme steekt. De figuren van Bernhard in hun eindeloze dodendans vertegenwoordigen een vervallen laag in de maatschappij, of het nu de kunstenaars en wetenschapsmensen zijn in Minetti of De Wereldverbeteraar, de schrijver in Am Ziel, of de hoogburgers in Jachtgezelschap of de moeder in Am Ziel. Het zijn rijke personages. Ze zijn vaak eenzijdig, maar ze beschikken over een panorama aan gevoelens, ontroeringen en lachwekkendheden. Ze treden op als de narren van de kapitalistische machthebbers. Ze zijn net zo waar als de personages bij Molière of Tsjechov. Thomas Bernhard is een groot schrijver, door de onverbiddelijkheid en de consequentie van zijn weergave en de bezetenheid waarmee hij schrijft. Hij schrijft niet over fabrieksarbeiders of politieke strijders, maar over de laatste grote individualisten, zoals kunstenaars, ook al zijn ze eigenaardig, en over hele rijke, voddige grootindustriëlen. Misschien zijn ze de laatste individualisten van de Midden-Europese geschiedenis, de laatsten die zich nog helemaal kunnen verwezenlijken. Bernhard moraliseert niet in zijn stukken. Hij plaatst zichzelf in dezelfde rotzooi als zijn personages. Met al zijn brutaliteit is hij wel een moreel mens, vaak zo consequent dat het iets weg heeft van een misdadiger. - Claus Peymann in gesprek met Jac Heijer, NRC Handelsblad, 2 februari 1982 KOEN TACHELET

2X MAATSCHAPPIJ DISCORDIA RITTER, DENE, VOSS Thomas Bernhard schreef deze familiekomedie in 1984 voor Ilse Ritter, Kirsten Dene en Gert Voss, drie van zijn geliefde acteurs van het Wiener Burgtheater die met de regisseur Peymann samenwerkten. Ritter, Dene, Voss is ook de naam van dit stuk met bespiegelingen over het leven van Ludwig Wittgenstein en zijn zusters, geschreven met deze drie acteurs voor ogen. Di 28, wo 29/03 | 20:00 | NTGent Arca met gratis inleiding '45 voor aanvang DER THEATERMACHER Een stuk over theater, over geschiedenis, over theatergeschiedenis van Thomas Bernhard. Deze Theatermacher wordt door Maatschappij Discordia op het repertoire gehouden sinds haar creatie in 1991. Terecht. Vr 31/03, za 1/04 | 20:00 | NTGent Arca met gratis inleiding '45 voor aanvang

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

DE SCHOUWBURG ALS DENKKADER NIEUW TG VERKENT NTGENT TIJDENS DRIEDAAGSE

In de tweede week van januari was het ineens zover: Nieuw TG, een collectief bestaande uit studenten van het KASK en afgestudeerde theatermakers uit het Gentse, namen hun intrek in de schouwburg van NTGent. Drie dagen en nachten lang kon er veel tussen de muren van het stadtheater. De tijdelijke residentie was een gezamenlijk antwoord op de open brief die de jonge makers in november hadden geschreven en aan de deuren van NTGent hadden gehangen (zoals vermeld in ons vorige magazine van januari/februari). In die brief sprak Nieuw TG de wens uit om het huis en zijn bewoners beter te leren kennen – een ambitie die, om meerdere redenen, een gevoelige snaar raakte en resulteerde in een brainstorm met enkele vertegenwoordigers van het huis. Tijdens die brainstorm ontstond het idee om de schouwburg, die in verbouwing is tot april 2018, alsnog open te stellen, luttele dagen voor de renovatie officieel van start ging. Op die manier beantwoordde de zogenaamde Driedaagse aan twee behoeften tegelijk, zo luidde de redenering: als het voorlopige afscheid van het gebouw voor de bewoners en de gebruikers (inclusief het NTGent-publiek) die de schouwburg al kennen, en als verkenning en kennismaking voor de nieuwe bezoekers en hun generatiegenoten. Geen ‘bezetting’ dus, al was dat het verhaal dat door sommige media gretig werd opgehangen, zo bleek al snel. De inhoud van de Driedaagse was ook verre van eenduidig, want kwam soms very last minute tot stand, zoals dat gaat tijdens een festivalachtig format. Van het ontbijtbuffet in de hal op de eerste ochtend, op 40

INTUSSEN IN DE SCHOUWBURG

donderdag 12 januari, tot en met de zéér stevige afsluitparty in de nacht van zaterdag 14 januari in diezelfde inkomhal, passeerde er heel veel de revue: aan inhoud en ideeën, meningen en verzuchtingen. Nieuw TG kwam naar NTGent met een artistiek plan waarin een alternatief ensemblemodel centraal staat (zie www.nieuwtg.com) en nodigde een aantal sprekers uit om mee na te denken over de toekomst van het (Gentse) stadtheater, al dan niet als een utopische denkoefening. Onder hen: Geert Opsomer, Jozef Wouters, Sébastien Hendrickx, Kristof Van Baarle, Ipek Mihrac Sur, Tundé Andefioye. Daarnaast waren er ook korte theatrale speeches en presentaties, op en onder de scène. Er was een speeddate met het personeel van NTGent. Er werd gedebatteerd en genetwerkt met genodigden en onverwachte gasten. Er werd gegeten en gedronken. Er werd geslapen, op de repetitiezolder maar ook in de loges. Er werd gevloekt en gelachen. Er werd gewerkt en niet gewerkt. Er werd gedroomd en gehekeld. Er werd geluisterd en gefluisterd. Er werd nog meer gedronken en nog minder geslapen. Er werd gedanst. Er werd een penis op de muur getekend. Er werden vragen gesteld en beantwoord. Er werden vragen gesteld en niet beantwoord. Er werd geroddeld en geknuffeld. Er werd gewaarschuwd voor de media en voor recuperatie door het huis. Er werd gediscussieerd over management. Er werd vlot geantwoord op het televisiejournaal en in de kranten. Er werd een inleiding gegeven als voorlopige conclusie. Er werd gezegd dat niets nog hetzelfde kon of mocht blijven. En er werd afgesproken dat er op deze Driedaagse, in welke vorm

ook, zeker een vervolg moet – mag – komen. Als prelude op de renovatie van de schouwburg, maar ook op de vacature voor een nieuwe artistieke leiding (m/v/x) voor NTGent vanaf juli 2018, werd het denkkader vurig op de proef gesteld en, op sommige punten toch, op aanstekelijke wijze vertimmerd. Wordt inderdaad vervolgd. STEVEN HEENE

DE AVONDEN I.S.M. VZW DRIFT Tijdens De avonden komen jonge theatermakers en spelers in NTGent samen om repertoire te lezen: zowel klassiekers als brandnieuwe stukken. De avonden zijn voor jonge makers momenten om hun kennis van theaterrepertoire uit te breiden, in een context waar dat repertoire voorhanden is. Samen lezen om meer of minder bekende teksten te ontdekken, te proeven en tegelijk ook collega-makers te horen en te zien. Deze avonden worden georganiseerd op uitnodiging: wie wil deelnemen neemt contact op met Ruth Marieën van Drift via ruth@driftvzw.be. Volgende data en stukken: 6 maart - Tine Van Aerschot (triple trooper trevor trompet girl) 3 april - Neil Labute (Bash, the latterday plays) INTUSSEN IN DE SCHOUWBURG

WUIVEND RIET In 2017 is het podium van de NTGent Schouwburg niet bespeelbaar wegens ingrijpende verbouwingswerken. Tijdens die werken blijven ons bespreekbureau Tickets Gent, De Foyer en het NTGent Café evenwel gewoon geopend. Meer nog: sedert 2 februari biedt ons café elke donderdagavond onder de noemer Wuivend Riet een laagdrempelig programma met opkomend lokaal muzikaal en artistiek talent (zie www. facebook.com/wuivendrietntgent). Hierbij enkele sfeerbeelden van de eerste editie en het programma voor de maand maart.

02/03 IK SCHRIJF JE 20:00 LITERATUUR/POËZIE VOORDRACHT SKI / Bijzondere Vorming Woordkunst-Drama van het Secundair Kunstinstituut vertelt, _ uistert, murmelt, leest, zegt wat de dichter schrijft voor een publiek dat wil horen. Ze doen dit met hun stem, hun lichaam, hun zijn. Met zichzelf. In een intieme één op één sessies met datzelfde publiek. 09/03 TO BE ANNOUNCED 20:00 POPPUNT CONCERT Samen met poppunt gaat Wuivend Riet op zoek naar jong, muzikaal talent op vlak van popmuziek. 16/03 MAXIMUM CHERRY (NO SUGAR) 20:00 BEELDENDE KUNST/EXPOSITIE Maranne Walravens (1994°) studeert schilderkunst aan het KASK/School Of Arts te Gent. Walravens is door middel van assemblage, het metamorfoseren van de werkelijkheid, op zoek naar een potentiële nieuwe werkelijkheid, maar ze stelt tegelijk de banaliteit daarvan in vraag. Haar werk ontstaat uit een intuïtief spel tussen vorm, kleur en materie; van deconstructie tegenover constructie; van toeval en manipulatie. 23/03 TO BE ANNOUNCED 20:00 CONSERVATORIUM CONCERT 30/03 NIETS OM U DRUK OVER TE MAKEN 20:00 LITERATUUR/POËZIE VOORDRACHT Kluger Hans / Tijdens deze avond laten we ons inspireren door de patafysica: de wetenschap van denkbeeldige oplossingen voor ingebeelde problemen. Een poëtische avond waarin duizelingwekkende problemen de revue passeren. Met optredens van Arnoud Rigter, Salomé Mooij, Jan Modaal &amp; Charles d’Hondt, Louise Raes en met muzikale begeleiding van Artan Buleshkaj.

INTUSSEN IN DE SCHOUWBURG

NTGent wil een open huis zijn, toegankelijk voor iedereen. Een NTGent productie bijwonen is een recht. Daarom maken we ons aanbod zo toegankelijk mogelijk voor iedereen. NTGent is rolstoeltoegankelijk, heeft een ringleiding voor doven en slechthorenden, en voorziet bij sommige voorstellingen ook audiodescriptie, tolken Vlaamse gebarentaal, voelstoelen en/ of boventiteling. Om u de beste service te kunnen bieden, vragen wij u om steeds alle relevante informatie te vermelden bij uw reservering. Meer info via: publiekswerking@ntgent.be | +32 9 269 35 29 | +32 9 269 35 30

NIEUW PROJECT: TIME OUT Vanuit de vaststelling dat (culturele) vrijetijdsbesteding vaak over het hoofd gezien wordt in opvanginitiatieven voor vluchtelingen die werken volgens het bed-bad-brood-principe, startte NTGent een project op dat de eigen organisatie overstijgt en een actieve wederzijdse kennismaking initieert tussen burgers en vluchtelingen (volgens het principe van buddy’s) en het Gentse culturele veld. Daartoe komen we op (minstens) maandelijkse basis tot een culturele activiteit die we via Gentse opvanginitiatieven aanbieden aan burger- en vluchtelingenbuddy’s. In februari gingen we van start met een eerste activiteit: een concert van de Palestijnse singer-songwriter Tamer Abu Ghazaleh in de Handelsbeurs. Ontvang je graag meer info over dit project? Neem dan contact met ons op via saartje. cauwenbergh@ntgent.be Dit project werd gerealiseerd met de steun van de Koning Boudewijnstichting en de Nationale Loterij. VOORSTELLINGEN MET AUDIODESCRIPTIE We voorzien audiodescriptie bij We Free Kings op 11/4 en bij de marathon Platform/Onderworpen op 6/5. Audiodescriptie is een live beschrijving van wat er op scène gebeurt, bedoeld voor blinden en slechtzienden. Als je hier gebruik van wenst te maken, dan kan je je ticket reserveren via VeBeS Gent: via het nummer 09 292 40 80 of via e-mail gent@vebes.be. VeBeS is een vereniging van blinden en slechtzienden, maar je hoeft geen lid te zijn van deze organisatie om gebruik te maken van dit aanbod.

PLUS

EVEN KENNISMAKEN

NIEUWE NTGENTENAARS

Dit seizoen zwermen we uit over de stad en gunnen we u een blik achter de schermen van de podia waar wij te gast zijn. Dit zijn de eerstkomende rondleidingen: - Handelsbeurs (Kouter) op di 7 maart 2017 om 14u. - Vlaamse Opera (Schouwburgstraat) op do 9 maart 2017 om 14u. - Vooruit (Sint-Pietersnieuwstraat) op zo 30 april 2017 om 14u. Deelname: 4 euro per persoon. Inschrijvingen enkel via publiekswerking@ntgent.be

Voor ons panel Nieuwe NTGentenaars werken we dit seizoen samen met Hand in Hand vzw: een groep sterk gemotiveerde mensen (oude en nieuwe Belgen) en vluchtelingen (met en zonder papieren) die enerzijds vluchtelingen en mensen-zonder-papieren ondersteunen op hun lange weg naar erkenning, en anderzijds de publieke opinie sensibiliseren. In januari gingen we kijken naar Africa, en achteraf hadden we een boeiend nagesprek met acteur Oscar Van Rompay. Op 5/3 kruipen we zelf in de huid van een acteur met een theaterworkshop, en op 11/4 staat de voorstelling We Free Kings op het programma.

KLEIN SPIEGELPROJECT WAGENSCHOT Pedagogisch Centrum Wagenschot, NTGent en PLUS – publiekswerking nodigen u graag uit op hun lustrumspiegelproject WIJ als spiegel van de NTGent-voorstelling Sneeuw. U bent welkom op dit toonmoment op donderdag 27/04/2017 om 20u in NTGent-Arca. Tickets aan 12 euro via 09/2550101 of tickets@ntgent.be Onder leiding van Marie-Ange Giillis (theaterdocente NTGent) en Aurélie Stoelzaed (Wagenschot) leggen leerlingen van het centrum met elkaar een theatertraject af dat hen toelaat elkaars en de eigen grenzen te verleggen door hun verhaal te vertellen op een theatervloer. Van december tot april improviseerden en speelden ze er op los om een volwaardig theatertoonmoment op te zetten. In spiegeling van grote broer ‘Sneeuw’ praten zij ook over liefde, eenzaamheid, identiteit… over het leven, tiens! Warm aanbevolen.

KINDEREN KIJKT! Nuno, Louise, Sarah, Marte, Mona en Ward van het officiële NTGent-kinderpanel werden in januari en februari rondgeleid en kregen ook een theaterworkshop aangeboden. In maart even theaterrust. Op 12 april tekenen ze echter present bij We Free Kings en op 6 mei wacht een ware theatermarathon met Platform/ Onderworpen. Benieuwd wat ze van die voorstellingen zullen vinden! Hou dat panel in de gaten! En spreek hen gerust aan op hun ervaringen.

PLUS

WATEREN ZOET EN ZOUT Sinds kort studeer ik in Maastricht. De stad gelegen aan de oevers van mijn eerste herinnering, waarin oma en ik de zwanen voederden met het brood waar we zelfs geen wentelteefjes meer van konden maken thuis, waar we wandelingen maakten op de paden langs het water waarin mijn neefje bijna verdronken was. Bijna, want toen ik kind was, lieten wij elkaar nooit in de steek. Mijn nicht viste hem eruit.

Sindsdien ben ik gefascineerd door water, door het gedicht van Lucebert waarin hij schrijft Ik ben niet langer land ik ben weer water, verwonderd over de Sahara die ooit een zee bleek te zijn geweest, dat er zoetwateren en zoutwateren bestaan die zich nooit met elkaar vermengen en dat je kan drijven op de Dode Zee, dat de Middellandse Zee ooit een strijdtoneel was van verheven volkeren en dat het nu een laatste toevluchtsoord is van verdronken oorlogen. De zee die de Romeinen “onze zee” noemden, Mare Nostrum, dat ze dachten een hele zee te kunnen bezitten, terwijl water ontembaar en alles vernietigend kan zijn. Tegelijk is water ook troostend, een bron van inspiratie en rust. Zoals de maan de zon weerspiegelt, weerspiegelt het land en het leven zich in de zee. Verdrinken is een mooie dood naar het schijnt. Ik moet denken aan alle heksen die ze tijdens de Middeleeuwen met een steen aan hun been in het water hebben geworpen. Als ik toen leefde, zou mij wellicht hetzelfde overkomen zijn. Ik giechel. In al mijn verhalen en gedichten komt water voor. En sinds kort ook elke ochtend en elke avond in mijn 46

COLUMN AYA SABI

leven als mijn bus Maastricht in- en uit rijdt. Steeds tijdens een ander moment van de dag. Zo lijkt het iedere keer alsof ik een andere stad binnenkom. Maar toch zo vertrouwd. Het leven ontstond namelijk ooit in water, water houdt ons in leven en het is langs de wateren van de wereld dat de mensheid migreerde om te kunnen overleven. Vrijdagmiddag drie februari. Mijn examen ging niet zo goed als ik verwachtte. Maar toch lijk ik zonder reden intens gelukkig. Het heeft, denk ik, te maken met hoe de lucht licht is. En hoe de wind mijn glimlach streelt. Er zijn momenten waarop het leven zich wonderbaarlijk schoon voor je ontvouwt, dat je denkt: Dit is het. Ik kan nooit meer gelukkiger zijn dan dat ik nu ben, dat je naar elke voorbij wandelende vreemde lacht en hem of haar oprecht een goede dag wenst. En er zijn momenten waarop je denkt, dit is het: Ik kan nooit meer ongelukkiger zijn dan nu, dat je nors gromt naar alles wat zich in je omgeving beweegt. Soms gaat het om hetzelfde moment, waarop je diep triest en tegelijk hemels gelukkig bent. Maar het leven ontvouwt zich elke dag opnieuw in meer dan duizend momenten en je ontdekt dat je je nog meer verloren kan voelen en ook meer geborgen. Dat is het mooie aan leven. Dat elk moment een begin en een einde heeft. Ik kan moeiteloos en ongehinderd door het grote raam van het restaurant waar ik op mijn eten wacht, naar de drukke stad staren. De stoel voor mij is namelijk leeg. De rest van het restaurant ook. Op twee meisjes van mijn leeftijd na. Ze zijn druk aan het babbelen. Ik zie de wereld en de wereld ziet mij: een van die twintigers bij wie eenzaamheid piekt. Ik moet grinniken. Een van de redenen dat ik naar Maastricht ben gekomen, is het feit dat niemand me hier kent, dat ik naamloos en gezichtsloos door de stad kan dwalen en mijn ziel in het water weerspiegeld zien, dat ik alleen van mijn eten kan genieten zonder dat iemand de stoel tegenover me naar achter schuift en me ongevraagd gezelschap houdt. Die drang om alleen te zijn is bijna even groot als de drang om samen met anderen me geborgen te voelen en een stuk van mijn leven te geven en van dat van hen te nemen.

steeds met een vaag geluksgevoel terwijl gedachten in mijn hoofd over elkaar heen buitelen en struikelen. Er staat een lange rij van oudere mensen die een buskaart willen kopen. Ik sluit achter in de rij aan. Soms ben ik een beetje jaloers op ze. Terwijl zij naar Maastricht rijden voor een citytrip, pendel ik elke dag om hier te studeren. Terwijl zij genoeg tijd hebben om romans te lezen, lees ik uit tijdsgebrek in de bus met het risico dat ik duizelig op mijn eindbestemming aankom. Ik wandel door het gangpad. De bus maakt een bocht. De oude mevrouw voor mij lijkt te vallen, ik strek mijn arm uit om haar te helpen, maar het is alsof ze haar evenwicht weer vindt. Alsof. Een luide smak. Haar hoofd ploft tegen de paal, ze valt en blijft roerloos op de grond liggen. Mensen helpen haar overeind – ik kan geen woord uitbrengen. Een straal bloed loopt over haar voorhoofd naar beneden. De ambulance komt haar halen. En ik open de roman waar ik sinds kort in lees: “Het leven is elders” van Milan Kundera. En inderdaad, het leven is elders, want ik moet steeds denken aan de mevrouw met de korte bruine haren, het bloed dat eraan kleefde. Ik zie het water niet. Het vage geluksgevoel is verdwenen. Het ene moment is het andere niet. Ik voel mij nutteloos, op een vreemde manier schuldig dat ik niet heb kunnen voorkomen dat ze viel. Maar ook dit moment heeft een einde. Het leven is niet eeuwig en dat is een tragische gedachte, maar het leven ontvouwt zich in een eeuwig aantal momenten die allemaal eindigen en in elkaar overgaan. En dat is geruststellend. AYA SABI Aya Sabi studeert exacte wetenschappen aan Maastricht University, en houdt van taal en poëzie. Ze blogt voor deredactie.be en verzorgt dit seizoen ook een vaste column in ons magazine.

Ik wandel langs de brug naar mijn bushalte. Nog COLUMN AYA SABI

TE GAST IN ONS HUIS Naast de gastvoorstellingen die elders in dit nummer werden uitgelicht, heeft NTGent nog andere producties te gast, waarover u hier de basisinformatie vindt, maar waar onze website uitgebreider aandacht aan besteedt met foto’s, filmpjes, en teksten of extra weblinks. Eén adres: www.ntgent.be

DE HELDEN LOD muziektheater

RISJAAR DREI Olympique Dramatique/Toneelhuis

Wo 8, do 9, vr 10, za 11/03 | 20:00 NTGent Minard - uitverkocht met gratis inleiding 45' voor aanvang

Vr 24/03 | 20:00 Theaterzaal Vooruit - uitverkocht

Is een mens in staat zijn leven te geven? Voor zijn land, voor zijn lief, voor zijn overtuiging? Kunnen helden echt bestaan of zijn ze enkel een onmisbaar element van het stichtend verhaal? En als ze hebben bestaan, was datgene waarvoor ze hun leven gaven, hun sterven waard? En als ze nog steeds bestaan, waar geven ze dan nu hun leven voor? En weten helden zélf dat ze helden zijn? Met De Helden schrijft Josse De Pauw een monoloog waarin hij vraagtekens plaatst bij het heldendom en de betekenis daarvan vandaag. Historica Sophie De Schaepdrijver staat hem bij in zijn zoektocht naar een hedendaagse definitie, Dominique Pauwels componeert de muziek en technicus Brecht Beuselinck bouwt op het podium mee aan de meerstemmigheid van het heldendom.

GASTVOORSTELLINGEN

Risjaar Drei is meer dan een karakterschets van een psychopaat in wording: het is vooral een portret van een elite die de politiek heeft gereduceerd tot een schaakspel in achterkamers. Een topcast met Jan en Sofie Decleir, Peter Van den Begin, Koen De Sutter, Nico Sturm, Sanne Samina Hanssen, Marc Van Eeghem en Jonas Vermeulen schittert in deze door Stijn Van Opstal en Tom Dewispelaere vertimmerde versie van Shakespeares Richard III.

A LOVE SUPREME Rosas

WE DOEN HET WEL ZELF Wunderbaum

Wo 19, do 20, vr 21, za 22/04 | 20:00 NTGent Minnemeers

Di 25, wo 26, do 27, za 29/04 | 20:00 locatie ntb

A Love Supreme (2005), een samenwerking tussen Rosas / Anne Teresa De Keersmaeker en Salva Sanchis, is een kwartet op John Coltranes gelijknamige muziekstuk. In A Love Supreme gebruikt Coltrane op blues geïnspireerde muzikale structuren waaruit hij frases met veel ruimte voor expressieve vrijheid naar boven laat komen. De muziek blinkt uit door de spanning tussen complexiteit en eenvoud. Dit vertaalt zich letterlijk in de dans: voor deze voorstelling gaan de choreografen de uitdaging aan om improvisatie en compositie met elkaar te verweven en in elkaar te laten opgaan. Samen met een nieuwe cast jonge performers (José Paulo dos Santos, Bilal El had, Jason Respilieux & Thomas Vantuycom) herwerken De Keersmaeker en Sanchis A Love Supreme tot een avondvullend programma. Het resultaat is een uitgesproken vitale voorstelling waarin de dansers zich overgeven aan Coltranes spirituele ode aan de goddelijke liefde.

GASTVOORSTELLINGEN

THE VENTRILOQUISTS CONVENTION Gisèle Vienne, Dennis Cooper, Puppentheater Halle

PROTOTYPE Kunst/Werk - Marc Vanrunxt

Wo 26/04 | 20:00 | Theaterzaal Vooruit

Za 29/04 | 20:00 | NTGent Minnemeers

Waarom doen buiksprekers wat ze doen, hoe worden hun activiteiten gezien door de buitenwacht en op welke manier worden buiksprekers neergezet in literatuur en film? Schrijver en poëet Dennis Cooper pende een tekst neer voor maar liefst 27 vertolkingen, gespeeld door negen spelers. Gisèle Vienne regisseert.

Een dansvoorstelling rond het werk van einzelgänger Lucien Goethals (1931-2006), een pionier van de Vlaamse elektronische muziek. Met Peter Savel, Igor Shyshko, Lise Vachon en Georgia Vardarou. Prototype fungeert deels als een reis in de tijd, naar wat in de jaren zeventig een muziek van de toekomst was, en wat mogelijks nog altijd zo klinkt. Koenraad Dedobbeleer maakt een scènebeeld waarvoor hij zich inspireert door het werk van de Amerikaanse schilder Ellsworth Kelly (1923-2015). Kelly’s streven naar abstractie laat zich naar de dans toe vertalen in een onmogelijke uitdaging. Dans is nooit abstract, want er staan altijd levende mensen op de scène. Net daarom blijft abstractie in de dans een fascinerende uitdaging.

GASTVOORSTELLINGEN

NTGENT IN GENT \ SEIZOEN 2016-2017 MAART VR 03 20:00 BRIEF AAN MIJN RECHTER NTGent | Arca | €14-22 ‘Ik heb mijn vrouw vermoord, uit liefde.’ Ontroerend mooie monoloog van Frank Focketyn naar de roman van Georges Simenon in regie van Johan Simons. Een theaterklassieker die al sedert 2009 op ons repertoire staat. ZA 04 20:00 BRIEF... €14-22 MA 06 20:00 WE FREE KINGS PREM

NTGent | Handelsbeurs | €14-26 In deze onstuimige hommage aan het avontuurlijke karakter van de jazz, gooien twee rasperformers - Wim Opbrouck en Wilfried de Jong - alles in de strijd. Het is muziektheater met een missie: vrijheid als het hoogste goed, in een wereld waarin zoveel mogelijk aan banden wordt gelegd. DI 07 20:00 BRIEF... €14-22 DI 07 20:00 WE FREE KINGS €14-24 WO 08 20:00 BRIEF... €14-22 WO 08 20:00 DE HELDEN LOD muziektheater | Minard | €14-22 Monoloog waarin Josse De Pauw vraagtekens plaatst bij het begrip ‘heldendom’. Dominique Pauwels verzorgt de muziek. DO 09 20:00 DE HELDEN €14-22 VR 10 20:00 DE HELDEN €14-24 ZA 11 20:00 DE HELDEN €14-24 DI 14 20:00 DORSTIG Hof van Eede | Minnemeers | €14-18 Samen met Freek Vielen, Susanne Grotenhuis en Simon De Winne stelt Hof van Eede de vraag naar het jong zijn, frontaal, luidop en even geestdriftig als weemoedig. Ook deze keer vertrekken ze vanuit literaire personages: Rastignac, uit het oeuvre van Balzac, de belichaming van jeugdige overmoed, daadkracht en ambitie. En daartegenover de Titaantjes van de schrijver die het ook niet wist, Nescio. Die verlangden zonder te weten waarnaar. Wat Rastignac en de Titaantjes ge-

meen hebben is dat ze jong en vitaal zijn en zoeken naar uitwegen om hun jonge harten te bewaren en hemelbestormers te blijven. DO 16 20:00 ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS. #1 PREM

NTGent & KVS | Minard | €14-22 Vierentwintig (!) acteurs vertellen en spelen op verschillende dagen de Odyssee. Eén na één, met verzen die het knagen van de tijd doorstonden. Homeros’ klassieker in een soepele vertaling in blanke verzen van de hand van Patrick Lateur. Een unieke theatermarathon in regie van Michael De Cock. DO 16 20:00 WAAR HET MET DE WERELD NAARTOE GAAT, DAAR GAAN WIJ NAARTOE Hof van Eede | Minnemeers | €14-18 Louise en Ans Van den Eede gingen op onderzoek naar de kwetsbaarheid van taal, het wispelturige van een gesprek en de strijd tussen structuur en chaos. Daarbij laten ze zich inspireren door Jacques, le fataliste et son maître van Denis Diderot en de hommage aan dit kronkelende boek door Milan Kundera. Met deze voorstelling werd Hof van Eede laureaat TAZ-KBC Jongtheaterprijs 2012. VR 17 16:00 ODYSSEUS ... #2 ZA 18 11:00 ODYSSEUS ... #3 ZA 18 19:00 ODYSSEUS ... #4 ZA 18 20:00 HET WEISS-EFFECT Hof van Eede | Minnemeers | €14-18 Drie mensen gaan zo op in hun bewondering voor kunstenaar Edgar Weiss, dat ze bijna vergeten wie ze zelf zijn. In Het Weiss-effect zien we wat er kan gebeuren als we de schoonheid van de fictie kiezen boven de werkelijkheid. Hof van Eede wakkert de levenslust aan, de drang om voortdurend de grauwe werkelijkheid van een gouden randje te voorzien. DI 21 19:00 COMPLETE WORKS: TABLE TOP SHAKESPEARE Forced Enterainment | CAMPO victoria 51

€5 per uur (of neem een clubkaart) Copresentatie met CAMPO. A salt and pepper pot for the king and queen. A ruler for the prince. A spoon for the servant. Lighter fluid for the Innkeeper. A water bottle for the messenger… In Complete Works creëren zes performers beknopte versies van al de 36 toneelstukken die Shakespeare schreef, op grappige en intieme wijze, aan de hand van een aantal dagelijkse voorwerpen, op het één meter brede podium van een tafelblad! WO 22 19:00 COMPLETE WORKS ... DO 23 19:00 COMPLETE WORKS ... DO 23 20:00 ONSCHULD De Roovers | Minnemeers | €14-22 In Onschuld schetst Dea Loher, een van de meest succesvolle hedendaagse Duitse auteurs, een beklijvend beeld van een groep vertwijfelde en verstrikte mensen in een kleine kustplaats. Van en met Robby Cleiren, Luc Nuyens, Sofie Sente, Leen Diependaele, Mieke De Groote, Carly Wijs, Evgenia Brendes, Jovial Mbenga en Danny Bouwman VR 24 19:00 COMPLETE WORKS ... VR 24 20:00 ONSCHULD €14-22 VR 24 20:00 RISJAAR DREI Olympique Dramatique/Toneelhuis Theaterzaal Vooruit | €14-18 Risjaar Drei is meer dan een karakterschets van een psychopaat in wording: het is vooral een portret van een elite die de politiek heeft gereduceerd tot een schaakspel in achterkamers. Een topcast met Jan en Sofie Decleir, Peter Van den Begin, Koen De Sutter, Nico Sturm, Sanne Samina Hanssen, Marc Van Eeghem en Jonas Vermeulen schittert in deze door Stijn Van Opstal en Tom Dewispelaere vertimmerde versie van Shakespeares Richard III. ZA 25 12:00 COMPLETE WORKS ... ZA 25 20:00 ONSCHULD €14-22 ZO 26 12:00 COMPLETE WORKS ... DI 28 20:00 RITTER, DENE, VOSS Maatschappij Discordia | Arca | €14-18 Thomas Bernhard schreef deze familie kome52

die in 1984 voor Ilse Ritter, Kirsten Dene en Gert Voss. Drie van zijn geliefde acteurs van het Wiener Burgtheater die met de regisseur Peymann samenwerkten. Ritter, Dene, Voss is ook de naam van dit stuk met bespiegelingen over het leven van Ludwig Wittgenstein en zijn zusters, geschreven met deze drie acteurs voor ogen. Met o.m. Annette Kouwenhoven, Matthias de Koning en Jan Joris Lamers. WO 29 20:00 RITTER, DENE, VOSS €14-18 VR 31 20:00 DER THEATERMACHER Maatschappij Discordia | Arca | €14-18 Een stuk over theater, over geschiedenis, over theatergeschiedenis van Thomas Bernhard. Deze Theatermacher wordt door Maatschappij Discordia op het repertoire gehouden sinds haar creatie in 1991. Terecht.

APRIL ZA 01 20:00 DER THEATERMACHER €14-18 DI 11 20:00 WE FREE KINGS €14-24 NTGent | Handelsbeurs WO 12 20:00 WE FREE KINGS €14-24 DO 13 20:00 WE FREE KINGS €14-24 WO 19 20:00 A LOVE SUPREME Rosas | Minnemeers | €14-22 Anne Teresa De Keersmaeker en Salva Sanchis verweven improvisatie en compositie moeiteloos met elkaar op muziek van John Coltrane. DO 20 20:00 A LOVE SUPREME €14-22 VR 21 20:00 A LOVE SUPREME €14-22 ZA 22 20:00 A LOVE SUPREME €14-22 MA 24 20:00 WE SHALL OVERCOME. FRIEDE, VREDE, PAIX, PEACE, PAX. NTGent | Minard | €14-24 In alle toonaarden verkondigt dit liedjesprogramma zijn geweldloos verzet tegen oorlog en geweld. Een eigenzinnige selectie uit het wereldklasserepertoire met Wim Opbrouck als leader of the band. DI 25 20:00 WE DOEN HET WEL ZELF Wunderbaum | locatie ntb | €14-22

Hoe groot willen wij onze overheid? Voelen we ons in de steek gelaten of zijn we eindelijk bevrijd? En is de braafste ‘bottom up’ leerling uiteindelijk niet de ware liberaal? Een avond met autarkische punk-invloeden en een band samengesteld uit zelfredzame burgers. Over de glorende participatiesamenleving en de grondbeginselen van het liberalisme. Vorig seizoen reeds te gast in NTGent, nu wegens succes opnieuw op onze affiche. WO 26 20:00 WE DOEN HET WEL ZELF €14-22 WO 26 20:00 THE VENTRILOQUISTS CONVENTION Gisèle Vienne, Dennis Cooper, Puppen theater Halle | Theaterzaal Vooruit | €14-18 Waarom doen buiksprekers wat ze doen, hoe worden hun activiteiten gezien door de buitenwacht en op welke manier worden buiksprekers neergezet in literatuur en film? Schrijver en poëet Dennis Cooper pende een tekst neer voor maar liefst 27 vertolkingen, gespeeld door negen spelers. Gisèle Vienne regisseert. DO 27 20:00 WE DOEN HET WEL ZELF €14-22 ZA 29 20:00 PROTOTYPE €14-22 Kunst/Werk - Marc Vanrunxt | Minnemeers Een dansvoorstelling rond het werk van einzelgänger Lucien Goethals (1931-2006), een pionier van de Vlaamse elektronische muziek. Met Peter Savel, Igor Shyshko, Lise Vachon en Georgia Vardarou. ZA 29 20:00 WE DOEN HET WEL ZELF €14-22

MEI WO 03 19:30 LEARNING HOW TO WALK NTGent | Minard | €14-22 Over het ondramatische, het tussengebied waarin niks en alles gebeurt. Een voorstelling over kijken en luisteren. Een poging om iets terug te vinden van het moment in ons leven waar we tot nog niks in staat waren maar alle mogelijkheden nog in ons droegen. Een voorstelling die het talent bundelt van Benny

Claessens, Elsie de Brauw, Risto Kübar, Lara Barsacq, Lisi Estaras, Nid & Sancy, e.a. DO 04 19:30 LEARNING HOW TO ... €14-22 DO 04 20:00 PLATFORM PREM NTGent & Action Zoo Humain in samenwerking met KC Vooruit. Theaterzaal Vooruit | €14-26 Zowat tien jaar geleden maakte Johan Simons met Houllebecqs Platform een opmerkelijk succesvolle voorstelling (selectie Vlaams en Nederlands Theaterfestival 2006) die de westerse mens een dubbele spiegel voorhield: een van walging en geluk. NTGent plaatst Platform terug op de affiche, maar voegt door de keuze voor een andere, gediversifieerde bezetting een nieuwe component toe aan het materiaal: Platform wordt ditmaal gespeeld door Mandela Wee Wee, Steven Van Watermeulen, An Miller, Marijke Pinoy, Mourade Zeguendi, Zouzou Ben Chikha en Sara De Bosschere. Samen met hen brouwen we meteen ook een vervolg op Platform met een theaterbewerking van Houellebecqs laatste roman, Onderworpen, die Johan Simons en Chokri Ben Chikha samen regisseren. Beide voorstellingen kunnen apart, dan wel als tweeluik worden bekeken. VR 05 20:00 CALCUTTA, VASTENAVOND Bellevue Producties | Minnemeers | €14-22 Een zwarte komedie over medisch toerisme, verziekte familieverhoudingen en het bankroet van het Westerse superioriteitsdenken. VR 05 20:00 ONDERWORPEN PREM NTGent & Action Zoo Humain in samenwerking met KC Vooruit. Theaterzaal Vooruit | €14-26 In Houellebecqs laatste roman Onderworpen heeft de chaotische, neoliberale wereld van Platform plaatsgemaakt voor een nieuwe orde. Frankrijk wordt geregeerd door de democratisch verkozen Moslimbroederschap, de nieuwe regering zorgt voor een stabiel maatschappelijk klimaat. Met als prijs: de inperking van een aantal vrijheden, de onderwerping van de vrouw en de verwerping van de waarden van de Verlichting. Voor de regie 53

van Onderworpen gaat Johan Simons scheep met Chokri Ben Chikha van het Gentse Action Zoo Humain. Het uitgangspunt van deze samenwerking is een tweeluik: Simons’ regie van Platform wordt opnieuw opgevoerd, met een nieuwe cast (Mandela Wee Wee, Steven Van Watermeulen, An Miller, Marijke Pinoy, Mourade Zeguendi, Zouzou Ben Chikha en Sara De Bosschere) die ook de bezetting wordt van Onderworpen. Beide voorstellingen kunnen apart, dan wel als tweeluik worden bekeken. ZA 06 16:00 PLATFORM + 20:00 ONDERWORPEN marathon €30-40 ZA 06 20:00 CALCUTTA ... €14-22 ZO 07 16:00 PLATFORM + 20:00 ONDERWORPEN marathon €30-40 WO 10 20:00 UW RIJK KOME SKaGeN | Minard | €14-22 SKaGeN peilt naar de staat van de mens vandaag, in een wereld beheerst door schijnbaar religieuze terreur. Wat is de betekenis van het geloof en wat zijn de repercussies? In welke mate steunen onze morele ideeën over goed en kwaad, rechtvaardigheid en solidariteit op een religieuze cultuur? Tekst en spel: Clara Van den Broek, Mathijs F Scheepers, Korneel Hamers en Valentijn Dhaenens DO 11 20:00 UW RIJK KOME €14-22 VR 12 20:00 UW RIJK KOME €14-22 ZA 13 17:30 BERNHARD TRILOGIE: ALLES IS RUSTIG tg Stan | Minnemeers | €14-22 Dit eerste deel van STAN’s Bernhardtrilogie, een onderdompeling in het oeuvre van Thomas Bernhard, hekelt de zelfingenomenheid van de intellectuele en culturele elite. Van en met Jolente De Keersmaeker, Sara De Roo, Damiaan De Schrijver en een gastacteur. ZA 13 20:00 BERNHARD TRILOGIE: REDDE WIE ZICH REDDEN KAN tg Stan | Minnemeers | €14-22 Redde wie zich redden kan, een zin uit Am Ziel van Thomas Bernhardt, werd de titel 54

voor het tweede luik van de Bernhardtrilogie, waarin STAN een aantal van diens Dramoletten speelt. ZA 13 21:45 BERNHARD TRILOGIE: EIND GOED, AL GOED tg Stan | Minnemeers | €14-22 Derde deel van de Thomas Bernhard-trilogie: Eind goed al goed naar Am ziel (1981). In Am Ziel wordt de talentvolle toneelschrijver van Redde wie zich redde kan na de première uitgenodigd aan zee door een weduwe en haar dochter… ZO 14 14:00 BERNHARD TRILOGIE: ALLES IS RUSTIG €14-22 ZO 14 16:30 BERNHARD TRILOGIE: REDDE WIE ZICH REDDEN KAN €14-22 ZO 14 18:15 BERNHARD TRILOGIE: EIND GOED, AL GOED €14-22 WO 17 20:00 OBLOMOW LAZARUS | Minnemeers | €14-22 LAZARUS maakte met succes een voorstelling over een romanpersonage dat 150 pagina’s zijn bed niet uitkomt. Als je houdt van slapen in het theater, kom dan kijken! Met Charlotte Vandermeersch, Joris Van den Brande, Ryszard Turbiasz, Günther Lesage, Pieter Genard en Koen De Graeve. DO 18 20:00 KARAMAZOW LAZARUS | Minnemeers | €14-22 Het geslacht Karamazow. Een vader, zijn zonen en hun vrouwen. Een erfenis - uiteraard - , een hoer - natuurlijk - en de vraag: is er leven na de dood? Geld, Geilheid en God. Waar moet het anders over gaan? Dit is Dostojewski. Met Koen De Graeve, Pieter Genard, Günther Lesage, Ryszard Turbiasz, Joris Van den Brande en Charlotte Vandermeersch. VR 19 20:00 DE IDIOOT LAZARUS | Minnemeers | €14-22 Dominique Collet, Koen De Graeve, Pieter Genard, Günther Lesage, Ryszard Turbiasz en Charlotte Vandermeersch smijten zich op Dostojewski! WO 31 20:00 BLESSED Damaged Goods | Minnemeers | €14-22 De Amerikaanse choreografe en danseres

Meg Stuart en de Portugese choreograaf en danser Francisco Camacho ontmoetten elkaar voor het eerst in New York. Hij volgde haar naar België om er te dansen in haar debuut Disfigure Study. Daarna ging elk zijn eigen weg, maar in BLESSED vonden ze elkaar opnieuw. BLESSED werd gelauwerd met de Franse Prix de la Critique voor ‘meilleur spectacle étranger’ (2008) en met een Bessie Award in de categorie ‘outstanding visual design’ (2012). WO 31 20:00 NACHTELIJK SYMPOSIUM Mesut Arslan | Domzaal Vooruit | €8-12 Make-over van een memorabel stuk van wijlen Eric De Volder. Regisseur Mesut Arslan vorig jaar nog te zien in Vooruit met Betrayal - focust op de familie Meiresonne, allesbehalve een modelgezin. Drie zonen en een moeder voeren een dramatisch steekspel rond ‘de familiezaak’ en ‘hij daarboven, ons pa’.

DE JUISTE PRIJS In deze kalender vermelden we bij elke voorstelling de prijsvork: de laagste en hoogste ticketprijs die geldt voor de voorstelling op die specifieke datum. Voor meer info over prijscategorieën, kortingen, abonnementen en arrangementen verwijzen we u door naar ntgent.be/nl/tickets

JUNI DO 01 20:00 DE MENSHEID LOD muziektheater | Minard | €14-22 Een hoop schoon volk bundelt zijn krachten: Josse De Pauw, Kris Defoort, Arnon Grunberg, Mark Schaevers, Claron McFadden, Greta Goiris… De mensheid zal er wel bij varen. DO 01 20:00 BLESSED €14-22 VR 02 20:00 DE MENSHEID €14-22 VR 02 20:00 BLESSED €14-22 ZA 03 20:00 DE MENSHEID €14-22

Afgesloten op 10/02/2017. Alle weergegeven informatie is onder voorbehoud van wijzigingen in de loop van het seizoen. NTGENT.BE

Met deze digitale kaart kunnen deelnemers aan vrijetijdsactiviteiten in Gent punten sparen die recht geven op bijkomende voordelen en fijne extraatjes. UiTPAS-houders die in aanmerking komen voor het kansentarief krijgen tot 80% korting voor deelname aan een activiteit. Ook NTGent aanvaardt deze kaart bij alle voorstellingen. Meer info op www.uitingent.be/ uitpas

NTGENT OP TOURNEE \ MAART-APRIL 4.48 PSYCHOSIS Brugge, Magdalenazaal (28/03) ABSENCE Roeselare, Schouwburg (9,03) Maastricht, AINSI (16/03) EN AVANT, MARCHE! Sao Paulo (14, 15, 16, 17, 18/03) KLEINE DAGEN Eindhoven, Parktheater (9/03) LEARNING HOW TO WALK Rotterdam, Schouwburg (18/03) Brussel, KVS (22/03) ODYSSEUS, EEN ZWERVER KOMT THUIS Brussel, KVS (vr 24, za 25/03 marathon) OOGST VAN DE WROK Hamburg, Thalia Theater (25/04) PLATFORM/ONDERWORPEN Amsterdam, Stadsschouwburg (23, 24/04) Brussel, KVS (29, 30/04) WE FREE KINGS Oostende, Grote Post (2/03 – première) Den Haag, Theater aan het Spui (18, 19/04) Den Bosch, Verkadefabriek (29/04) WE SHALL OVERCOME Beerse, CC ’t Heilaar (29/03) Schoten, CC Kasteel van Schoten (30/03) Ternat, CC De Ploter (31/03) Mechelen, CC Mechelen (1/04) Bornem , CC Ter Dilft (7/04) Hamont-Achel, De Posthoorn (8/04) Merksem, CC Merksem (15/04) Harelbeke, Het Spoor (22/04)

NTGENT IN GENT \ EVEN PRAKTISCH St-Baafsplein 17, 9000 Gent | parkings: Vrijdagmarkt, Reep, Sint-Michiels, Kouter

Minnemeers 8, 9000 Gent | parking: Vrijdagmarkt

St. Widostraat 4, 9000 Gent | parkings: Vrijdagmarkt, Ramen, Sint-Michiels

Walpoortstraat 15, 9000 Gent | parkings: Zuid, Kouter, St. Pietersplein

check ntgent.be

LAAT U RIJDEN! ZONDER PARKEERZORGEN NAAR HET THEATER. Uw NTGent-ticket geldt op de dag van de voorstelling als vervoersbewijs heen en terug voor bussen en trams van De Lijn. De Park & Ride plaatsen in Gentbrugge, Flanders Expo en aan het St. Pietersstation laten u genieten van bus of tram. Zo kunt u de parkeerdrukte in de stad vermijden. Het nachtnet van De Lijn (tot 1u) brengt u veilig terug. Om uw reisweg te plannen is er delijn.be/nl/routeplanner.

Dagelijks open van 10u ’s ochtends tot 20u op dagen zonder voorstelling en tot 3 uur na het vallen van het doek. Proef er de beste koffie of een theatraal glaasje bubbels, geniet er het gezelschap van acteurs en theaterliefhebbers of lees er in een aangenaam kader een krant, tijdschrift of goed boek. Elke weekdag bieden we u tussen 12u en 14u een gezond buffet aan. Het NTGent Café zal u dit seizoen zeker verrassen!

Het mooiste zonneterras van Gent in combinatie met heerlijke gastronomische gerechten, originele wijnen of Belgische bieren: het team van NTGent Foyer verwacht u elke dag behalve op maandag en dinsdag voor heerlijke bistrogerechten, Belgische klassiekers of voor de populaire brunchformule op zondag. Met het theaterarrangement boekt u een ticket in rang 1 en kunt u vooraf genieten van een goed getimed dinner zodat u op tijd naar de voorstelling kan. Reserveren kan via + 32 9 234 13 54 of info@foyerntgent.be

GRAND HOTEL REYLOF Grand Hotel Reylof is het kroonjuweel van de tophotels in Gent. Een hotel dat u zal verrassen door de unieke samensmelting van authentiek en origineel design, comfort en luxe. Met een toprestaurant, mooie wellness en een prachtige binnentuin waar u tot rust kunt komen. Allemaal op een steenworp van het historische centrum van Gent. In samenwerking met NTGent geniet u er speciale tarieven in de charmekamers, en krijgt u er een welkomstdrankje bovenop! U boekt deze pormotie rechtstreeks in het hotel met vermelding ‘arrangement NTGent’ via +32 9 235 40 70. Dit biedt u een quick dinner formule (2 gangen binnen 50 minuten) in combinatie met een ticket rang 1. 57

Tickets voor NTGent bestel je bij Tickets Gent, ons bespreekbureau dat je bereikt via de doorgang rechts van het NTGent Café. Open van maandag tot vrijdag van 10u tot 18u, op zaterdag van 14u tot 18u en vanaf 1 uur voor aanvang van de voorstellingen in de Schouwburg. Gesloten op zondag. Online bestellen kan uiteraard altijd. ntgent.be | +32 9 225 01 01 | info@ticketsgent.be Op zoek naar een geschenk? Wij helpen je graag en geven het beste van onszelf: theater met alles erop en eraan. CADEAUBONNEN en TICKETARRANGEMENTEN met een diner in onze Foyer of Restaurant Lof, of zelfs met een OVERNACHTING in het Grand Hotel Reylof: het kan allemaal. Of geeft u liever een BOEK of een CD? Kijk even op ntgent.be en laat u verleiden. Tickets Gent verzorgt ook de ticketverkoop voor onder meer de Handelsbeurs, de Miry Concertzaal, Gent Festival van Vlaanderen, Film Fest Gent en events die via Ticketmaster te koop worden aangeboden en is vast verkooppunt voor de theatercollectie van boekhandel Paard van Troje.

Opgelet: vanaf 3 april 2017 gaat in de Gentse binnenstad een nieuw circulatieplan in voege. Stippel uw route te voet, per fiets of met de wagen uit met de routeplanner die u vindt op stadgent.be/mobiliteitsplan. Voor tram en bus is er delijn.be/nl/routeplanner

COLOFON

LEES DIT MAGAZINE ONLINE VIA ISSUU.COM/NTGENT

redactie Pablo Fernandez Alonso | Nele Buyst | Dirk Crommelinck | Benny D’haeseleer | Caroline Eliano | Koen Haagdorens | Steven Heene | Koen Tachelet | Koen Van Caekenberghe (coördinatie & eindredactie) | Matthias Velle vertalers Gregory Ball (E), André Verkaeren (F), Anne Habermann (D) en Koen Van Caekenberghe (NL) fotografie Anton Corbijn (cover & affichebeelden) | Jules August (corporate photography) vormgeving Chilli (Hannah De Jonghe, Frederik Vanderfaeillie) verantwoordelijke uitgever Kurt Melens | Sint-Baafsplein 17, 9000 Gent U ontvangt deze publicatie op basis van klantgegevens van NTGent. Wenst u dit niet, laat het ons dan weten via info@ntgent.be 58

NTGent magazine maart-april 2017 jaargang 15 #11 februari 2017

PB-PP BELGIE(N)-BELGIQUE

Verschijnt 6x per jaar in februari, april, mei, augustus, oktober, december Afgiftekantoor Gent X | P209538 Afzendadres | Kurt Melens, St-Baafsplein 17, 9000 Gent