NTGent magazine november - december 2017

TAAL IS MACHT

#15

2

EDITORIAAL

Peter Verhelst © Jules August

TAAL IS MACHT In Las Vegas vermoordt een blanke lone wolf meer dan 50 bezoekers van een countryfestival. Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken roept de hulp in van Soedanese ambtenaren om in Brussel Soedanese transmigranten te komen identificeren, met medewerking van de ambassadeur (oud-lid van de geheime politie NISS) en dus indirect/direct van de Soedanese president (gezocht voor misdaden tegen de mensheid). De Spaanse politie treedt gewelddadig op tegen Catalanen die een illegaal referendum organiseren. Meer dan 11% van de Vlamingen is arm. Al een week komen er geen berichten uit de kleuterklas over D. Trump en K. JongUn, maar Trump gooit ondertussen wel rollen huishoudpapier naar de slachtoffers van de orkaan in Puerto Rico.

De monsterwesp duikt op in Vlaanderen. In Antarctica scheurt op dit eigenste moment een ijsschots af, groter dan Oost-Vlaanderen.

Hoe kun je in deze tijden in godsnaam nog fictie schrijven? Het is alsof Keizer Nero, King Lear, Hamlet, Richard III, samen met alle andere Shakespeare-gedrochten uit de beerputten en knekelvelden van de geschiedenis kruipen om ons vierkant uit te lachen: ons zul je nooit meer overtreffen. De werkelijkheid heeft fictie voorgoed ingehaald. De wereld is één grote theaterzaal geworden.

In deze tijden ga ik poëzie op het podium brengen uit mijn bundel Koor. Gedichten. Versjes!

Dat doe ik volmondig, ja. Omdat ik geloof dat poëzie niet alleen het kwetsbaarste, maar ook het meest essentiële literaire genre is. Poëzie gaat altijd en in elk woord over taal: wat is taal, wat wordt er gezegd, wat wordt er niet gezegd, wat kan er niet worden uitgesproken en wat wordt er uitgesproken omdat het niet kan worden uitgesproken? Taal is macht. Sla er de kranten maar op na.

Kijk hoe Trump aan de macht is gekomen. Luister naar onze politici (werkgever, goeroe, echtgenoot, journalist), onze Trumpjes, hoe ze door halve waarheden te verzwijgen zeggen wat jij wil horen. Enz… Poëzie is per definitie emancipatorisch, omdat ze je tussen de regels door traag leert te lezen. Omdat ze je leert te zien hoe de anderen hun blik aan je opdringen. Omdat ze platitudes blootlegt.

Het hart van poëzie is de weigering om wat je ziet, voelt, om wat je voorgekauwd en aangepraat wordt, klakkeloos te aanvaarden en te herhalen. Daarom herschikt de dichter de 26 letters van het alfabet, de woorden, de witregels, in de hoop een bres te slaan tussen wat we kennen en wat we nog niet kennen, zo niet, misschien, overigens, desalniettemin, vermoedelijk. Poëzie weigert en zoekt. En vindt. En vindt nooit. En faalt. Altijd. Poëzie is een ode aan het falen. Aan die ene millimeter die ons altijd zal scheiden van wat/wie we denken aan te kunnen raken. Opdat we weer verder zouden kruipen. En nog een millimeter. Tot in een andere donkere kamer, waar een lamp ligt te branden.

We wisten van het bestaan af van de donkere kamer. Het was een kwestie van juiste tijd en plek om elkaar te vinden. Stilte en donker dat je zenuwen lamlegt. Geduld om hitte tot ontwikkeling te laten komen. We waren op de hoogte van de voorwaarden voor een gelukkig leven.

Met uitgestoken handen gingen we de kamer binnen.

Na een tijd leek het donker op marsepein, van binnenuit verlicht, maar het gedroeg zich als een lichaam, met alle gevolgen van dien.

In de donkere kamer brandde een lamp en die lamp waren wij: gloeidraad en glas, gas en oog om traag in uit te doven, lang nadat we zullen zijn verdwenen. En ooit, en ooit, en ooit, zongen we, jubelde het ons de ogen uit. Nooit, nooit, nooit, echode het.

PETER VERHELST Auteur en regisseur Peter Verhelst is sinds 2015 verbonden aan het ensemble van NTGent. Op woensdag 22 november gaat zijn nieuwe voorstelling KOOR in première. Meer info op blz. 16

EDITORIAAL

3

GENERAL ASSEMBLY EEN WERELDPARLEMENT ALS ALTERNATIEF

Begin november organiseert Milo Rau, de nieuwe artistiek leider van NTGent, samen met zijn stichting IIPM (het International Institute of Political Murder, jawel) een alternatieve wereldtop in Berlijn. Aanleiding daarvoor zijn de recente verkiezingen in Duitsland, maar het opzet is breder – en ambitieuzer. Onder de noemer General Assembly komt een soort van wereldparlement samen in de Schaubühne am Lehniner Platz voor een uitvoerige bespreking van de hete hangijzers in de geglobaliseerde werkelijkheid van vandaag. In vijf plenaire sessies gaan intellectuelen met elkaar in debat over onderwerpen als ecologie, representativiteit in de politiek, globale economie, migratie en grenzenpolitiek, enzovoort. Onder hen enkele grote namen en kritische denkers van vandaag, zoals Chantal Mouffe, Jean Ziegler en Tariq Ali. De conferentie neemt meerdere dagen in beslag en start op woensdag 1 november met een debat over global realism tussen socioloog Harald Welzer en Milo Rau zelf. Zij buigen zich over de vraag wat zinvol en haalbaar is in een geglobaliseerde wereld: hoe we ons beter kunnen organiseren als internationale samenleving, met een mondiale politiek en economie?

Dit openingsdebat wordt gevolgd door een aantal plenaire sessies, met op vrijdag 3 november de aftrap in de Schaubühne am Lehniner Platz die, net als de andere activiteiten, wordt gestreamd door een aantal partnerorganisaties, waaronder Thalia Theater in Hamburg, Théâtre National in Brussel en NTGent. Op zaterdag 4 en zondag 5 november staan de volgende onderwerpen ter discussie: Diplomatie, sancties en oorlogen / De regulatie van globale economie / 4

GENERAL ASSEMBLY

Migratie en grenzenpolitiek / Cultural global commons / Natural global commons. Deze debatten kun je rechtstreeks volgen via onze website en worden gekoppeld aan opinies van intellectuelen uit Vlaanderen, op uitnodiging van NTGent. Onder anderen Jos Geysels (minister van Staat en voorzitter van 11.11.11) en Wouter Hillaert (Hart boven Hard) leveren daarin een bijdrage. Meer info volgt. De streaming vormt tevens de publicatiestart van een online research project getiteld The Art of Organising Hope, een initiatief van Victoria Deluxe, DeWereldMorgen en Labo vzw met een aantal partners, waaronder Vooruit, Hart boven Hard, Oikos, Theater Malpertuis en NTGent. Via dit project wordt een aantal zogenoemde ‘postkapitalistische’ praktijken in Europa in kaart gebracht via interviews en online reportages. Meer info daarover vindt u op theartoforganisinghope.eu STEVEN HEENE

meer info: www.international-institute.de/en/general-assembly-generalversammlung-assemblee-generale-2 www.ntgent.be www.theartoforganisinghope.eu

INHOUD TAAL IS MACHT Editoriaal door auteur en regisseur Peter Verhelst

2

GENERAL ASSEMBLY Een wereldparlement als alternatief

4

URBAN PRAYERS IN GENT 6 Bidden als een uitnodiging POQUELIN II TG STAN GOOIT ZICH OP MOLIÈRE credits en praktische info WIJ ZIJN PASSANTEN TUSSEN PUBLIEK, TEKST EN PERSONAGE Damiaan De Schrijver en Kuno Bakker over Poquelin II en Molière

10 12

KOOR 16 Mindfulness on stage met Peter Verhelst BEPROEFD REPERTOIRE 24 NTGent herneemt voor het laatst Dit zijn de namen, Brief aan mijn rechter en Gif ONBEZONGEN. HET POLITIEK BEEST ONTHULD 29 Door Vincent Stuer en Valentijn Dhaenens HET GEVAAR VAN HET VERGETEN 31 Marijke Pinoy en Dhalia Pessemiers-Benamar over Amnes(t)ie GASTVOORSTELLINGEN 36 WUIVEND RIET 37 DE ONDERGANG VAN HET AVONDLAND 38 Klassieker van Oswald Spengler aanleiding tot debat VERKRUIMELD LAND 39 Debuut van Aya Sabi PLUS 40 PRAKTISCHE INFO EN KALENDER 41

ERRATUM | Bij het artikel over Africa in de vorige editie van dit magazine werd een uitspraak van Oscar Van Rompay foutief en ongenuanceerd weergegeven. Een misser waarvoor wij ons als redactie excuseren.

INHOUDSTAFEL

5

BIDDEN ALS EEN UITNODIGING URBAN PRAYERS IN GENT

In de reeks Urban Prayers staat, zoals de titel al doet vermoeden, religie centraal. Een aantal zondagen op rij gaat NTGent, in samenwerking met Victoria Deluxe, op bezoek bij diverse gebeds- en meditatieplekken in de stad Gent. Staan op het programma: een katholieke kerk, een Turkse moskee, een Sikhtempel, een boeddhistisch centrum, een protestantse kerk en de crypte van de Sint-Baafskathedraal. Zes zondagen, telkens in de namiddag, brengen we op deze bijzondere locaties een programma dat op zoek gaat naar de gemeenschappelijke grond onder al deze levensbeschouwingen. In de kern gaat het om een boodschap van naastenliefde en verdraagzaamheid, maar ook over spiritualiteit: het geloof dat er meer is tussen hemel en aarde dan we met onze ratio kunnen bevatten. Tegelijk is er in Urban Prayers, dat gebaseerd is op een format van de Münchner Kammerspiele, ook plaats voor twijfel, eigen aan ons als mens.

De oorspronkelijke reeks werd enkele jaren geleden bedacht door Björn Bicker, dramaturg bij de Kammerspiele toen Johan Simons daar artistiek leider was.

Zijn insteek voor het project was de vaststelling dat religie nog steeds goed standhoudt in de 21ste eeuw, ondanks alarmerende berichten – en daden – vanuit fundamentalistische hoeken. Bicker schreef een theatertekst met koorpartijen waarin de paradoxen van geloof goed worden weergegeven: het geloof als collectief gegeven tegenover de individuele beleving, de vooroordelen en het rumoer aan de buitenkant tegenover de rust en verstilling aan de binnenkant, enzovoort. Gecombineerd met livemuziek, niet zelden gebracht door een echt koor, vormde de stadsreeks 6

URBAN PRAYERS

fotografie © Phile Deprez

URBAN PRAYERS

7

Urban Prayers een uitnodiging om elkaar opnieuw te ontmoeten als mens, met religie als gezamenlijk thema.

Voor de reeks in Gent gaan we op dit elan verder: fragmenten uit de oorspronkelijke Duitse tekst worden voorgelezen door een aantal acteurs, in combinatie met andere teksten en Gentse getuigenissen, en deze lezing wordt afgewisseld met stemmige livemuziek.

De regie is in handen van Yahya terryn, onder meer bekend van het intussen ter ziele gegaan theatercollectief Het Kip. De artistieke inhoud per gebedsplek is min of meer hetzelfde, maar waar mogelijk wordt er iets aan toegevoegd door de gastheren en/of -vrouwen van de plek zelf. De spelers die lezen zijn: Aminata Abdoul Traoré, Ademilola Oduwole, Yannick Tayou, Abou Dar Abbas, Lien Wildemeersch, Chris Thys en Frank Focketyn. De muziek is gecomponeerd door Yasmin en Fedia Holail Mohamed (twee van de zingende zussen uit de band Binti), Cesar De Sutter en Gilles Vandecaveye. Via zang, gitaar en toetsen creëren zij een extra betekenislaag in een programma waarin spiritualiteit, als menselijke behoefte en traditie, de rode draad vormt.

STEVEN HEENE

8

URBAN PRAYERS

WAT GELOVEN JULLIE DAN? WIE WIJ ZIJN. WAT WE GELOVEN. WAT GELOVEN JULLIE DAN? WIE WE ZIJN. WAAR WE WONEN. WAAR WE SLAPEN. WAAR WE WERKEN. WAAR WE BIDDEN. WAAR WE ONS TONEN. WAAR WE ONS VERBERGEN. WAT DENKEN JULLIE DAN: WAAR ER EEN BETERE PLAATS ZOU KUNNEN ZIJN? WAT DENKEN JULLIE DAN: WAAR WE NIET STOREN? WAAR WE STOREN. WAAR WE MOETEN SAMENKOMEN. WAAR WE JULLIE KUNNEN TEGENKOMEN. WAAR WE JULLIE WILLEN TEGENKOMEN.

URBAN PRAYERS Zo 5/11, 16u, Regenboogkerk Forelstraat Zo 12/11, 16u, Boeddhistisch Centrum Triratna Zo 19/11, 16u, Sikhtempel Gurdwara Mata Sahib Kaur (o.v.)

Zo 26/11, 16u, Verenigde Protestantse Kerk Rabot Zo 3/12, 16u, Moskee Eyup Sultan Camii Zo 10/12, 16u, Crypte Sint-Baafskathedraal Voor alle praktische info kunt u terecht op ntgent.be

URBAN PRAYERS

9

10

PREMIÈRE POQUELIN II

Poquelin II © Dries Segers

TG STAN GOOIT ZICH OP MOLIÈRE

POQUELIN II tekst Molière (o.a. L’avare en Le Bourgeois Gentilhomme) | van en met Kuno Bakker, Els Dottermans, Willy Thomas, Stijn Van Opstal, Jolente De Keersmaeker, Damiaan De Schrijver en Frank Vercruyssen lichtontwerp Thomas Walgrave | productie en decor tg STAN | coproductie Toneelhuis/Olympique Dramatique, NTGent, Dood Paard en ARSENAAL/LAZARUS

Première op 9 november in Toneelhuis, Antwerpen.

Voorstellingen op di 14, wo 15, do 16, vr 17, za 18/11 in NTGent Minard Speelt ook in Antwerpen (9, 10, 11, 12/11, 20, 21, 22/12), Leuven (21/11), Tongeren (22/11), Brussel (24, 25, 26/11), Turnhout (29/11), Genk (30/11), Brugge (1/12), Amsterdam (4/12), Oostende (6/12), Diest (7/12), Haarlem (8, 9/12), Kortrijk (12/12), Mechelen (13, 14, 15, 16/12) en Ninove (19/12)

Bij Poquelin II voorziet onze afdeling publiekswerking gratis INLEIDINGEN 45' voor aanvang van de voorstelling; op dinsdag 14/11 voorzien zij ook AUDIODESCRIPTIE. (SCHOOL)GROEPEN kunnen helaas niet meer reserveren. Gratis LESMAPPEN voor scholen en groepen zijn te vinden op ntgent.be of kun je aanvragen via publiekswerking@ntgent.be. Wens je je groep eens extra te verwennen? Neem dan contact op met onze afdeling publiekswerking: zij stellen voor jou graag een verweNTGeNTarrangement op maat samen!

PREMIÈRE POQUELIN II

11

WIJ ZIJN PASSANTEN TUSSEN PUBLIEK, TEKST EN PERSONAGE DAMIAAN DE SCHRIJVER EN KUNO BAKKER OVER POQUELIN II EN MOLIÈRE

Middagpauze tijdens de repetities, ongeveer zes weken voor de première van Poquelin II. Damiaan De Schrijver (STAN) en Kuno Bakker (Dood Paard) praten, terwijl ze hun boterham opeten.

Op de tafel liggen tekstbrochures vol schrappingen en handgeschreven notities.

DDS Dit is ons werk nu. Zoeken naar hoe we met deze stukken omgaan. Waarom vinden we dit goed?

Waarom willen we dit vertellen? De grote discussie is altijd: wat zegt het in deze tijd? Die zoektocht verloopt in de eerste plaats via woorden en begrippen. Dan via dramaturgie. Daarna pas worden de rollen verdeeld en gaan we studeren. We moeten ook nog dansjes maken.

En muziek. We moeten voortdoen.

De teksten op tafel zijn van Molière. Twee verschillende stukken: L'Avare, een tragikomedie over gierigheid, hebzucht en generatieconflict en Le Bourgeois Gentilhomme, waarin gespot wordt met een rijke burger die de adelijke levenswijze wil imiteren. Poquelin II wordt: twee avondvullende stukken op één avond.

Dat wordt dus een hele lange avond of we DDS moeten nog heel veel schrappen, wat tot nu toe niet echt goed lukt. (lacht) We zitten nu aan de tweede versie van onze bewerking, en er komt zeker nog een derde voor we de zaal in gaan. En vermits wij met iedereen echt over ieder woord discussiëren...

Het grootste deel van het creatieproces zit de hele bezetting samen over de teksten gebogen.

12

PREMIÈRE POQUELIN II

Die bezetting komt uit vier verschillende hoeken: Els Dottermans (NTGent), Willy Thomas (ARSENAAL/LAZARUS), Stijn Van Opstal (TONEELHUIS/Olympiqe Dramatique), Kuno Bakker (Dood Paard) en Jolente De Keersmaeker, Frank Vercruyssen en Damiaan De Schrijver (STAN). Wat gebeurt er rond die tafel op dit moment?

DDS Nu vechten wij voor ieder woord. Nu worden de messen geslepen. Dat vraagt tijd. We zijn allemaal spelers en makers, en we werken zonder regisseur. Zo krijgt iedereen dezelfde verantwoordelijkheden, en moeten beslissingen door iedereen gedragen zijn.

We zitten nu samen in de mijnen om dit stuk KB in zijn volle kracht boven te krijgen. Het is er behoorlijk donker, maar hier en daar zie je een lichtpuntje en je weet wel ongeveer waar de trap naar boven zich ergens bevindt.

We zoeken hoe we die taal direct kunnen maDDS ken, zonder oneer te doen aan het origineel. Het zit hem in woorden, in begrippen. Er wordt bijvoorbeeld de hele tijd gesproken over een bruidsschat, over uithuwelijking, over het vaderlijk gezag...

KB Veel van die dingen zijn ook maar staketsel.

Dat is de anekdote waarmee Molière iets wil duidelijk maken over wat eronder zit. Hoe zorg je ervoor dat die anekdote genoeg overeind blijft, zonder dat het een vertroebelende werking heeft op waar het eigenlijk over gaat? Als je namelijk nu met bepaalde begrippen

werkt, kan dat afstand scheppen en stug werken. Omdat je je afvraagt wat dat dan wel betekent. Als je zegt 'knecht', wie zie ik dan voor mij? Over wat voor mens hebben we het dan, die ik ken of in mezelf herken?

STAN. In de taal, bijvoorbeeld. Die gedetailleerdheid staat misschien tegenover een bepaalde radicaliteit, maar ik vind die romantiek van STAN ook heel aantrekkelijk.

WE ZITTEN NU SAMEN IN DE MIJNEN OM DIT STUK IN ZIJN VOLLE KRACHT BOVEN TE KRIJGEN. HET IS ER BEHOORLIJK DONKER, MAAR HIER EN DAAR ZIE JE EEN LICHTPUNTJE EN JE WEET WEL ONGEVEER WAAR DE TRAP NAAR BOVEN ZICH ERGENS BEVINDT.

DDS Bij STAN zou er nog een kroonluchter met een katrol naar beneden komen, terwijl het bij hen wel een paar neonlampen zouden zijn. Niet dat wij die kroonluchter vervolgens niet deconstrueren, hoor.

In deze collectieve werkwijze is er een nadrukkelijke aandacht voor spel en taal. Ook voor elkaars taal. Iedereen speelt en maakt ook in zijn eigen gezelschap, op zijn eigen manier.

Wat we delen, is dat we de dingen des theaters afstoffen. We tonen dat het over spelen gaat. Dat we passanten zijn tussen publiek, tekst en personage.

Geen virtuoze metamorfose van een acteur in zijn personage. We laten de constructie zien, en dus ook de fouten.

Maar bij Dood Paard zijn ze in bepaalde dingen radicaler. Zij staan soms dichter bij de tijd, terwijl wij nog een romantische slag hebben. Bijvoorbeeld in toneelmachinerie: wij gebruiken nog doeken, planken,... Zij ontvellen die romantiek meer. Het zijn ook romantische zielen hoor, maar die van ons zijn misschien iets ouder.

KB En wij maken dan op onze beurt wel weer een kroonluchter van die neonlampen.

DDS Eigenlijk gaat het over smaak. Inhoudelijk zijn wij allemaal schatplichtig aan de jaren '80.

KB

Maar tegelijkertijd ook burgers van nu...

DDS

Ja, burgers van nu.

DDS

KB Ik denk dat de echo van de tijd waarin een stuk geschreven is iets meer resoneert in een stuk van

WAT WE DELEN, IS DAT WE DE DINGEN DES THEATERS AFSTOFFEN. WE TONEN DAT HET OVER SPELEN GAAT. KB ...die zichzelf ook nog steeds opnieuw willen uitvinden.

DDS Maar tegelijk ook in herhaling vallen. Het is eigenlijk wel altijd hetzelfde: een stuk met vijf bedrijven, en we moeten het hier en nu doen, met elkaar.

KB Toch zijn we altijd op zoek naar een uitvinding.

Naar datgene wat het toch weer compleet anders maakt.

PREMIÈRE POQUELIN II

13

DDS In dit geval zou dat kunnen zijn dat we bewijzen dat deze stukken nog perfect gespeeld kunnen worden. Dat het geen oude mottenballendozen zijn.

Niet belegen. Niets pruikentijd. Dat ze iets zeggen over ons, nu.

Maar dat weten wij al, anders begonnen we er niet aan. Dat heeft ons samen aan tafel gebracht.

KB

DDS Het wordt wel steeds gecompliceerder. Gewoon zeggen: 'wij spelen vanavond een stuk van vijf bedrijven.

Nee, we spelen er twee.' Komedies. In tijden van bootvluchtelingen en Korea en Myanmar. We moeten stevig in onze schoenen staan als we zeggen: 'Ja, twee komedies van Molière. Die over grote dingen gaan.'

Ik vind: we doen het, dus het kan. Daarom kan KB het. Ik voel alle vrijheid en plezier om hieraan te werken. Ik heb niet het gevoel dat ik dat moet verdedigen.

Ik weet, of ik heb althans een heel groot vermoeden dat dit relevant is, zal zijn.

DDS

Ik ook.

Voor TG STAN is Poquelin II een soort vervolg op een eerdere voorstelling, Poquelin (2003), onder andere gebaseerd op Molières Le médecin malgré lui, Sganarelle en Le malade imaginaire. Ten tijde van de oorlog in Irak.

DDS Vanuit het gevoel dat we geen antwoord meer geformuleerd kregen, kozen we voor de platte farce.

Scheten, afranselingen,... Entertainen als antwoord op

14

PREMIÈRE POQUELIN II

de verschrikkingen in de wereld. We hebben toen álles van Molière gelezen. Op zoek naar de klucht, de farce.

Er is een verschil tussen farce en komedie.

DDS De farce is nog net iets banaler dan de komedie. Een nuanceverschil. Le Bourgeois Gentilhomme is pure komedie. Dé gelegenheid om Lully, de componist van Louis XIV, heel veel muziekjes en dansjes te laten maken. Het heeft een groot entertainmentgehalte, hoewel het ook bitter is. Een soort rare spiegel, maar licht, en met abondance. L'avare aan de andere kant is een donkerdere variant van de komedie. Dat is Giacometti. Dat is een plank en een stuk brood. Een emmer water en een spaarlamp.

Die twee stukken zijn ook spiegels van elkaar.

KB Allebei mensen met veel geld. De bourgeois geeft maar uit, allemaal om te leren leven, gulzig: ‘Leer mij alles wat ik nog niet kan. Leer mij dansen, leer mij goed gekleed gaan, leer mij filosoferen, leer mij spreken.’ Het type ondernemer, het type nouveau riche.

En daar wordt van geprofiteerd. Terwijl de andere, de vrek, net niet wil delen en er niet in slaagt om iets te doen met al dat geld. Die man is eigenlijk niet in staat om te leven. Hij wil het liefst in zijn graf gaan liggen met zijn geld.

DDS Je voelt in L'Avare ook de wens van Molière om een tragische antiheld te maken. Maar hij heeft zo veel komisch talent. Zijn tragische pen was minder geslepen dan zijn komische. Hij is daar vaak tegenaan gelopen.

Is de komedie in wezen tragisch? Via humor en lichtheid wordt in feite iets fataals blootgelegd.

KB

Het is niet erg hoopvol.

DDS Het is ook de bedoeling dat we erachter komen dat het niet om te lachen is. Die vrek is zo karikaturaal... En dan de macht van de vader, die autoriteit die zo weegt en die bezetenheid rond dat geld. Dat is niet alleen maar grappig. Dat is ziekelijk. En dat heeft veel consequenties. Hij tiranniseert mensen. Dat is zo erg dat het komedie wordt. Je lacht met het ergste.

Thomas Bernhard zegt dat ook, hoe dicht de komedie bij de tragedie ligt.

Hoe gaan ze daar als speler mee om? Waarin ligt de kunst van het komedie spelen?

Wij spelen de komedie niet, die speelt zichDDS zelf. Wij moeten tegengewichten zoeken. De rivaliteit tussen vader en zoon in L'Avare, dat is de grootste ernst. Dat is op leven en dood. Ze zijn ertoe in staat elkaar echt kapot te maken, daarop focussen wij als spelers.

KB

is. De tekst zorgt er wel voor dat dat grappig wordt. De humor komt eigenlijk vanzelf, zonder dat je het doét.

ALS JE JE ALS SPELER CONCENTREERT OP DE GRAPPEN, DAN WORDT HET PLAT. WIJ ZOEKEN DE SPEELRUIMTE DIE ONTSTAAT TUSSEN WAT JE ZEGT EN WAT JE BEDOELT. DDS Er zitten heel veel komische ingrediënten in die tekst. Bijvoorbeeld de 'terzijdes', heel aangenaam en eigenlijk ook heel modern. Zowel Dood Paard als STAN hebben altijd de neiging om de vierde muur te doorbreken en via de zaal dingen te vertellen. Molière zorgt er ook voor dat het publiek meer weet dan de spelers. ‘Die dikke kloot daar doet niets ander dan eten, maar straks zal ik hem nog wel eens een lesje leren’, terwijl die dikke kloot naast mij staat. Maar er is een groot verschil met toneel waarin acteurs doen alsof ze van niets weten. Vermits wij spelers zijn die net alles van elkaar weten en altijd zichtbaar blijven, wordt het: we doen alsof we het niet weten, maar we weten het wel. We zijn er de hele tijd, we tonen dat we alles horen, en dus ook dat we doen alsof we het niet weten, maar we weten het wel. Volg je nog? Daar begint de komedie.

Als je je als speler concentreert op de grap-

pen, dan wordt het plat. Wij zoeken de speelruimte die ontstaat tussen wat je zegt en wat je bedoelt. Je bedoelt als personage eigenlijk altijd iets anders dan wat je zegt. Als je alleen maar speelt wat er in de tekst staat, dan is die ruimte daar niet. Dus als je de grap als grap speelt, wat speel je dan? Maar als je de ernst eronder vindt, dan heb je iets te spelen dat van belang

TINEKE DE MEYER

PREMIÈRE POQUELIN II

15

Mindfulness on stage met Peter Verhelst

In 1987 debuteerde Peter Verhelst met de dichtbundel Obsidiaan. Nu, dertig jaar later, is hij een gevestigd dichter, auteur en theatermaker. Naar aanleiding van dat dertigjarig kunstenaarschap publiceerde Verhelst Koor (De Bezige Bij, 2017), een samenzang van 120 gedichten uit eerder gepubliceerd werk, voor de gelegenheid geselecteerd, herwerkt en aangevuld met ongepubliceerde gedichten.

Grote thema’s liefde en verdriet krijgen er de bovenhand. Bij NTGent giet hij een selectie van die gedichten in een hoorspel voor theater, een mentale trip voor toehoorders, een sensitieve belevenis voor wie de tijd en ruimte met hem deelt.

Om Peters dertigjarige kunstenaarschap te vieren, zijn wij op zoek gegaan naar stemmen die belangrijk geweest zijn in dat parcours. Wij vroegen een aantal compagnons de route om een impressie van gedeelde momenten om ons, lezers, kortstondig vlieg op de muur te laten zijn in het leven en werk van Verhelst. Een meerstemmige ode is het geworden. Of kijk, daar heb je het: een liefdevol en samenzweerderig koor.

Nele Buyst

16

PREMIĂˆRE KOOR

Ik ontmoette Peter voor het eerst in het Antwerpse Toneelhuis in 2001. Een op het eerste gezicht stille, bedaarde, zachtmoedige zielsverwant uit Brugge. Dichter, schrijver van boeken, maar boven alles, dichter.

Na zijn bewerking van The Leenane Trilogy geregisseerd door Johan Simons, zouden we een tweede samenwerking aangaan. De voorstelling heette AARS!, een bewerking van de Oresteia in een regie van Luk Perceval. Op de affiche stond de afdruk van een anus in rode inkt. Van ver leek het een mooie klaproos. Tot op de dag van heden doen wilde speculaties de ronde aan wie die aars zou kunnen toebehoren. Het antwoord ligt bestorven in de mond van de drukker en de afgedrukte. Vanaf die dag zijn Peter en ik aan elkaar geklonken. Verbonden in de poëzie van een menselijk lichaamsdeel dat tegelijk in- en uitgang is. AARS! werd in België neergesabeld door de theatercritici en in Duitsland met tromgeroffel ontvangen. ‘Ying und Yang, und Kein Ende in Sicht’. Sinds Tongkat lees ik zijn literatuur, ga ik kijken naar zijn voorstellingen en installaties. We maakten samen Nero, en Parsifal, we gingen eten, lekker eten en babbelden tot diep in de nacht. Tot waar de sterren vechten met de zon. Nu, 17 jaar later, speel ik de voorstelling We Free Kings. In het donker ravenzwarte begin van het stuk klinken Peters woorden: We hebben de nieuwe berg beklommen, onszelf over de nieuwe berg gesleept, alsof we hoopten op de top een nieuwe zon te zien...

Alleen hij, alleen Peter Verhelst, laat ons het onzichtbare aanraken.

‘Black hole sun Won't you come And wash away the rain’.

Voor altijd de uwe.

Wim.

PREMIÈRE KOOR

17

De allereerste keer dat ik Peter ontmoette was negen jaar geleden op een balkon ergens in een schouwburg tijdens de Saint-Amour tournee. Ik liep toen stage bij Behoud de Begeerte. Peter stond met Erwin Mortier te roken en ik mocht even deelgenoot zijn van hun gesprek, wat een diepe indruk op me maakte.

In mijn ogen toen waren zij een soort literaire halfgoden en ik vond het heerlijk om erachter te komen dat zij ook gewoon om onnozele dingen lachten en vloekten. Ik herinner me dat ik de moed bijeen raapte en tegen Peter zei dat ik les over hem had gekregen aan de universiteit in een college over postmodernisme. Hij liet me zonder omhalen weten dat hij het onzin vond dat hij een postmodernistische schrijver genoemd werd, wat mijn hele studie opeens in een ander perspectief plaatste.

Ongeveer vier jaar later werkte ik als redacteur bij Prometheus en mocht ik opeens Peter gaan begeleiden. Dat voelde als een enorm cadeau vanwege mijn grote liefde voor zijn werk, maar al snel voelde ik de stress toeslaan. Zou het klikken? Wat had ik toe te voegen als 24-jarige aan deze man die zo eigen is in zijn werk? Zou ik een goeie redacteur voor hem kunnen zijn?

Het eerste boek dat ik van hem redigeerde was Geschiedenis van een berg. Ik had hem mijn redactie digitaal gestuurd en kort daarna zaten we op een terras ergens op de Herengracht in Amsterdam. Het gevoel dat ik bij hem solliciteerde als redacteur gleed razendsnel van me af. Hij was blij met m’n redactie en ik herinner me een heerlijk ontspannen gesprek.

We zijn nu vijf jaar verder en ik kan eerlijk zeggen dat het een feest is Peter te begeleiden. Hij is zo’n ontzettend getalenteerde en genereuze auteur. Als het aan mij ligt blijf ik voor altijd zijn redacteur.

Er werd me gevraagd mijn favoriet gedicht of fragment mee te geven. Dat is een onmogelijke taak als je het over Peters oeuvre hebt. Dus dan maar een gedichtencyclus die meteen in me opkwam: de BLIJF-cyclus. In deze cyclus is Peter op zijn sterkst als tastende, sensitieve dichter. Mijn hart breekt telkens in duizend stukjes als ik deze cyclus lees. Eén van de gedichten in deze cyclus: BLI JF (E R I S GEN OEG) Alles gaat goed met me. Er is genoeg voor maanden.

We roken een laatste sigaret nu de avond eindelijk mild en met sterren bezaaid en je met je wijsvinger ijsblokjes laat rinkelen in een glas.

Gaan we nog één keer naast elkaar in het gras liggen? Weet je nog?

Wat dacht je de eerste keer dat je me zag?

Zo ongelofelijk teder vannacht.

Ik dacht. Hoe glimlacht ze? Hoe zouden haar ogen breken? Dacht ik.

Hoe dun – bijna melkblauw – de huid over haar ogen. En ze breken zoals ik had gehoopt. Zoveel sterren.

Van zoveel sterren. Je gezicht staat van de mogelijkheid alleen al in brand.

18

PREMIÈRE KOOR

Ik ontmoette Peter in 1998 na het Kunstenfestival te Watou, toen voor het eerst door Jan Hoet gecureerd.

Ik nam er zelf aan deel. Peter zag er mijn grote gipsbeelden en mensen merkten op dat wat hij schreef, zo aansloot bij mijn werk. Ik bezocht hem thuis en kort daarna kwam hij naar mijn atelier. Het klikte meteen.

We werden heel hechte vrienden. We begonnen met een voorzichtige uitwisseling. Een eerste kleine publicatie samen, Revelation/Illumination/Visions/Tahon, voor een tentoonstelling van me in 2000, was het begin van een samenwerking die nog steeds loopt. In veel van mijn boeken staat zijn poëzie. Hij gebruikt in zijn tentoonstellingen en performances objecten, sculpturen of fragmenten uit mijn atelier.

In 2012 maakten we samen een installatie in de Poertoren in Brugge. Ik creëerde een groot wenend beeld, waar water van afdroop. Peter las voor in de bijzondere tentoonstellingsruimte. Het was een intens moment, archaïsch en noodzakelijk. Als hij iets voorleest, zorgen zijn stem en zijn tekst voor een soort bezwerend Verhelst-ritueel, dat steevast een diepe indruk nalaat.

We hebben een zelfde vorm van beeldtaal, dezelfde fascinatie voor het mystieke ritueel. Peter kan zo goed schrijven over het lichaam, het subtiele geluid van de existentie, het in- en uitademen, de vibratie.

Ik geniet ervan om met hem over mijn kunstwerken te spreken. Mijn figuren, mijn stille objecten, worden in zijn taal levend. Zijn interpretaties zijn spannend, niet overdreven, authentiek. Ik zie door zijn ogen nog oneindig veel meer associaties in mijn eigen sculpturen. De uitwisseling brengt ons soms heel ver. Net voor, of net over de grens.

Peter is een ongelooflijk lief en goed man, heel sensitief ook. Als je hem goed leert kennen, zie je zijn kwetsbare zijde. Zijn warme zorgzaamheid, heeft onze band enorm versterkt. Hij slaagt erin een goede vriend te zijn voor mij, en ik denk ik ook voor hem, terwijl ik eigenlijk en veelal een nogal gelukkige eenzaat in mijn atelier kan zijn. Soms zien we elkaar vaak, soms minder regelmatig, maar er lijkt nooit een onderbreking te bestaan. Onze gesprekken lopen, wanneer we elkaar weerzien, verder alsof er nooit een pauze was.

Peter heeft zoveel moois en sterks geschreven, maar er is een tekst die vooraan in mijn hersenen vastkleeft. Het gaat om de opening van het boek Spierenalfabet: Hoe kan een beschreven blad opnieuw maagdelijk wit worden?

Onmogelijk.

Niets is onmogelijk.

Ik zou deze tekst steeds opnieuw kunnen oproepen. Hij raakt mij echt. Peter zegt: ‘Het is oké’, 'we gaan verder, alles is terug nieuw' en dat geeft mij een gevoel van oneindige mogelijkheden. Het stijgt uit boven de beperkingen van de realiteit. Peter kan dat gevoel overbrengen in enkele zinnen, en dat is zijn grote kracht. En als hij het schrijft of zegt, dan geloof je het. Ik kende Peter nog niet toen hij dit schreef. Maar hij schreef toen al over het wit, dat ik ook in mijn beelden zoek, die gedroomde witte mogelijkheid.

PREMIÈRE KOOR

19

Peter en ik hebben elkaar geloof ik voor het eerst ontmoet toen we beiden een prijs in ontvangst namen bij het Gentse stadsbestuur. Het klikte meteen. Na afloop zijn we een glas gaan drinken in de Vooruit en sindsdien hebben we elkaar niet meer uit het oog verloren. We hadden het over la vie, quoi. Met veel kwinkslagen en gegrinnik, wat erop wees dat we elkaar met weinig woorden ook uitstekend begrepen. We hebben samen de meest warme en schitterende herinneringen aan momenten die we beiden nooit zullen vergeten, en hebben elkaar zowel in enorm goede als in moeilijke dagen gezien. Sporen daarvan zijn in onze wederzijdse gedichten te vinden. Ooit deden we voor publiek een soort tennismatch met gedichten: de een las een gedicht voor, de ander bladerde snel en las iets voor dat echo’s bevatte of dat daarop intuïtief aansloot. We waren achteraf zelf verbaasd over de intense wisselwerking.

Als je me vraagt iets uit Peters werk te kiezen, snijd ik erin. Dat wil ik niet: het is het werk in zijn geheel, de energie, de durf, de lyriek, de verbeelding die me erin aantrekken – het karakter, zeg maar. Maar goed, for the sake of the argument: dit fragment, waarin een echo, zelfs een repliek te lezen valt van het eerste gedicht uit mijn bundel De val van vrije dagen. Ik denk dat dit citaat onze band het meest sprekend en vanzelfsprekend samenvat. Groet, Stefan Een grasveld vol gloeiende lichamen, hoopjes energie.

We kunnen het netwerk horen zoemen waaronder wij ons met open ogen uitstrekken. Iemand fluistert onophoudelijk: het is goed zo.

(Koor p.80)

20

PREMIÈRE KOOR

Peter kwam soms in het atelier waar ik als letterbeeldhouwster werd opgeleid. Ik wist dat hij daar kwam. Hij wist dat ik daar zat. En verder hebben we elkaar daar nooit gesproken. Vijftien jaar later interviewde ik Peter voor de Brugse cultuurkrant Exit. Ik was op dat moment curator van een tentoonstelling waarin ook teksten van Peter werden gebruikt. Peter kwam voor het gesprek bij mij thuis langs en omdat ik op dat moment een nogal vreemde hond had, bracht ik haar naar m’n ouders.

We hadden het die avond aanvankelijk over de poëzie van Peter maar die bracht ons naar muziek, film en beeldende kunst. Na het interview vergat ik mijn hond terug op te halen. Het was pas de volgende dag dat ik me die herinnerde. Ik kan dus wel zeggen dat het gesprek me van de wijs had gebracht.

Kort daarna vertrok ik naar Zuid-Afrika. Toen ik enkele maanden later terug in België was, kookte ik Zuid-Afrikaans voor Peter. De volgende dag aten we fruits de mer bij hem thuis. De dag daarop leerde ik zijn kinderen kennen. Volgend jaar trouwen we.

VAAS Kun je een vaas haar breekbaarheid verwijten of een hand het breken van de vaas?

Misschien is het zo bedoeld dat de vaas de hand op zich af zingt zodat de hand niet kan weerstaan, hoewel de hand weet dat hij slaat en in de vaas al scherven zingen voor ze zijn ontstaan.

Waarom zou de hand verlangen naar een vaas die, als een hals, zich uitstrekt naar de hand die haar wil slaan? En waarom wil de vaas haar scherven naar de oppervlakte zingen zodat de hand haar niet langer kan weerstaan?

Misschien droomt de vaas wel van de hand een roos te maken, wil de hand op zoek gaan naar de vaas om eindelijk de scherf te vinden waarmee hij rozen uit zijn eigen pols kan slaan.

Zoals vaak in Peters poëzie bestaat het gedicht uit beelden die zo sterk en geconcentreerd zijn dat ze onomkeerbaar het beschreven object - in dit geval een vaas - veranderen. Het gedicht is voor mij onderdeel van een vaas geworden.

PREMIÈRE KOOR

21

Ik sprak Peter voor de eerste keer in café de Voorhuid in Gent, waar enkele foto’s van mij hingen.

Daarna kwamen we elkaar vaak tegen op vernissages, hij volgt veel kunstenaars van dichtbij. Vanaf het begin klikte het goed. Hij kwam vaak bij mij langs. Sindsdien beschouw ik hem als een dichte vriend.

Er is een duidelijke connectie tussen Peter en mij, zeker in ons werk. Bij Peter gaat het over abstractie, het oproepen van een sfeer, universele gevoelens - veel meer dan gewoon een verhaaltje te vertellen. Zelf ben ik ook geen verhalenverteller, ik ben zelfs geen liefhebber van verhalen. Ik vind Peters romans, net als zijn dichtbundels, poëzie.

Eén van mijn favoriete werken van Peter is ongetwijfeld Memoires van een luipaard. Hierin toont hij zich echt een kunstenaar van het woord: met beeldende teksten. Wij delen de erotische blik: of er nu lichamen te zien zijn of niet, alles wordt met een erotische spanning opgeladen, pas zichtbaar na goed kijken. Zo ervoer ik dat ook tijdens onze samenwerking voor het theaterstuk Chemisch Insect waarvoor ik een camera obscura had gebouwd. Die productie was niet gemakkelijk voor mij, maar ik genoot volop van de manier waarop Peter het stuk opbouwde. Alles ging zo traag. Ook de traagheid van zijn theater herken ik in mijn eigen werk. Niet zomaar consumeerbaar op het ritme dat wij vandaag gewoon zijn. De beelden die Peter creëert zijn beelden die veel tijd nodig hebben om te veranderen. Bovendien creëert hij op het moment zelf, niet voorbereid. Hij speelt in op wat zich aandient. De manier waarop Peter zijn voorstelling maakte was voor mij vergelijkbaar met hoe een beeldhouwer te werk gaat: hij regisseert alle details. Hij gebruikt niet letterlijk zijn handen maar stuurt zijn acteurs, licht- en decormensen aan met woorden, tot in de kleinste details.

22

PREMIÈRE KOOR

Goede Peter, Onze samenwerking is ondertussen geleden van AARS! (2000). Veel te lang geleden. Hoewel ik er sindsdien op gebrand was die samenwerking verder te zetten, is het er (nog steeds) niet van gekomen. Deels door het scheiden van onze wegen, ik vertrok naar Duitsland, maar deels ook door het feit dat ik mij suf heb gedacht over mijn falen. Jawel. Achteraf beschouwd is AARS! gefaald door een regieconcept dat te zeer dubbelop was. Ik bedoel dat ik jouw tekst, jouw taal, die sowieso heel fysiek is, ook nog eens extreem fysiek geënsceneerd heb. Wat mij al die jaren heeft bezig gehouden is de vraag: hoe moet het dan wel? Ik vermoed dat we met die ene ‘gelezen versie’, begeleid door de filmbeelden van de repetitie, veel dichter bij het antwoord op die vraag gekomen zijn. Helaas hebben we die versie nooit verder uitgewerkt. Misschien vinden we nu, bijna twintig jaren later, de gelegenheid om met dezelfde bezetting, die film nog eens uit de kast te halen, en een AARS! Revisited te maken? Wat denk je?

Allerhartelijkst yours, Luk P.

KOOR Wo 22, vr 24, za 25, di 28, wo 29/11, wo 13, do 14, vr 15, za 16/12, wo 18, do 19, vr 20/04 in NTGent Arca speelt ook in Roeselare (1/12), Den Haag (13/03), Antwerpen (5/04) en (Brugge 26/04)

PREMIÈRE KOOR

23

DIT ZIJN DE NAMEN Is het mogelijk de wereld echt te begrijpen zonder de kracht te erkennen die uitgaat van religie?

Een groepje uitgehongerde mensen wordt gesignaleerd in een vergeten, corrupt stadje aan de rand van de voormalige Sovjet-Unie. Maandenlang hebben ze door de steppe gedoold op zoek naar een beter leven in het Westen. Nooit zullen ze die betere wereld bereiken: ze zijn bedrogen door mensensmokkelaars. Tijdens hun barre tocht dunt de dood hun rangen uit – tot er nog vijf van hen resten. Uiteindelijk bereiken de overlevenden de stad waar ze waren vertrokken. De zaak van de vluchtelingen verandert in een moordzaak wanneer er een hoofd in hun bagage wordt gevonden: het hoofd van een zwarte man. Commissaris Beg geraakt in de ban van hun bizarre tocht door de woestijn en ziet niet alleen parallellen met de oudtestamentische exodus, maar ook met zijn eigen verlangen naar zin, betekenis, oorsprong.

Zo leidt Dit zijn de namen het publiek naar de vraag: moet een samenleving eerst worden ontdaan van zijn illusies alvorens er terug ruimte ontstaat voor empathie, zorg en een begrip als barmhartigheid? En wie zal ons bij deze hernieuwde tocht door de woestijn gidsen?

HEEL INTRIGEREND. HEEL INTERESSANT. HEEL ACTUEEL OOK. (Klara)

ALLERLAATSTE VOORSTELLINGEN! In een bijna schokkende eenvoud vertelt Dit zijn de namen het verhaal van verloren mensen, mensen met een schijnbaar hopeloze geschiedenis: een man op zoek naar betekenis in het eigen leven, een groep vluchtelingen op zoek naar hun eigen menselijkheid in de grote wereld. * Dit zijn de namen werd geselecteerd voor het Nederlands Theaterfestival 2016. Risto Kübar won voor zijn rol van De Jongen de Arlecchino 2016, de prijs voor de meest indrukwekkende mannelijke bijdragende rol.

24

BEPROEFD REPERTOIRE

DIT ZIJN DE NAMEN Toneelbewerking van de gelijknamige roman van Tommy Wieringa in regie van Philipp Becker met Steven Van Watermeulen, Frank Focketyn, Risto Kübar, An Miller, Lia Perez, Mark Verstraete en Tim Bogaerts Do 2, vr 3, za 4/11 in Theaterzaal Vooruit met gratis inleiding 45’ voor aanvang

Dit zijn de namen © Phile Deprez

BEPROEFD REPERTOIRE

25

GIF ‘Wij zijn een man en een vrouw die eerst een kind verloren hebben, daarna zichzelf en tenslotte elkaar.’

Tien jaar na hun scheiding ontmoeten een man en een vrouw elkaar voor het eerst weer, op de plaats waar hun enige kind begraven ligt. Hij woont in Frankrijk en heeft er een nieuw leven opgebouwd, zij is blijven wonen in hun huis en kan de gedachte aan een nieuw leven niet verdragen. De reden voor hun samenkomst is een brief waarin de herbegrafenis van hun kind wordt aangekondigd omdat er gif in de bodem is gevonden.

Tijdens de paar uren die ze samen hebben, tasten ze elkaar af en proberen hun geschiedenis weer op elkaar te leggen. Maar terwijl zij op zoek is naar iemand om samen op te gaan in het verleden, zoekt hij naar iemand die hem zegt dat het goed is om een punt te zetten achter het verleden. Steeds meer blijkt hoe het gestorven kind hun beider levens vergiftigd heeft…

ALLERLAATSTE VOORSTELLINGEN! GIF Een bitterkomische hymne aan het verlies op tekst van Lot Vekemans in regie van Johan Simons, met Elsie de Brauw, Steven van Watermeulen en Jonathan De Ceuster Do 7, vr 8, za 9, di 19, wo 20, do 21/12 in NTGent Minnemeers | €14-22 met gratis inleiding 45’ voor aanvang

* Met Gif won Lot Vekemans de Taalunie Toneelschrijfprijs 2010 en Elsie de Brauw de Theo d’Or 2011 (beste vrouwelijke hoofdrol).

26

BEPROEFD REPERTOIRE

speelt ook in Oss (9/11), Meppel (1/12), Ieper (5/12), Tilburg (13/12), Utrecht (15/12), Eindhoven (23/12) en Den Haag (9, 10/01)

Gif © Phile Deprez

BEPROEFD REPERTOIRE RUBRIEK

27

BRIEF AAN MIJN RECHTER Ik heb mijn vrouw vermoord, uit liefde.

Met Brief aan mijn rechter schreef Georges Simenon een demonisch boek over de liefde. Hoofdpersonage is de arts Charles Alavoine, veroordeeld voor het vermoorden van zijn minnares, maar niet met voorbedachte rade. In zijn brief probeert Charles zijn rechter ervan te overtuigen dat hij de moord wél bewust heeft gepland en uitgevoerd, sterker nog, dat het een moord uit liefde was. Koen tachelet en Jeroen Versteele bewerkten het boek tot een monoloog gespeeld door Frank Focketyn in regie van Johan Simons.

ALS JE DACHT DAT JE FOCKETYN ALS ACTEUR KENDE: VERGEET HET! HIER STAAT EEN TOTAAL NIEUWE ACTEUR. HIJ GEEFT ZICH TOTAAL OVER AAN ZIJN ROL EN SPEELT HEEL TECHNISCH MAAR TOCH OOK ZEER EMOTIONEEL.(…) ALLES KLOPT IN DEZE PRODUCTIE. (vrt)

ALLERLAATSTE VOORSTELLINGEN! BRIEF AAN MIJN RECHTER Succesmonoloog door Frank Focketyn, naar het boek van Georges Simenon Di 21, wo 22, do 23, za 25/11 NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45’ voor aanvang

28

BEPROEFD REPERTOIRE

Brief aan mijn rechter © Phile Deprez

ONBEZONGEN. HET POLITIEK BEEST ONTHULD DOOR VINCENT STUER EN VALENTIJN DHAENENS

Het talent van politici is ook hun ondergang. Want het is telkens weer hun drive die hen te ver doet gaan, hun karaktersterkte die hen de voeling met de realiteit doet verliezen, hun aanpassingsvermogen dat hen het verwijt oplevert onbetrouwbaar, fake te zijn. Valentijn Dhaenens, die eerder DegrotemonD en DeKleineOorloG maakte, schaarde zich rond de tafel met politiek woordvoerder en speechschrijver Vincent Stuer, om een stuk te maken dat, zonder leedvermaak maar met mededogen, de op- en neergang van een westerse politicus schetst.

2 april 2015. Vincent Stuer schrijft een brief aan Valentijn Dhaenens waarin hij hem voorstelt om een theaterstuk te maken over de opkomst en de ondergang van een hedendaagse politicus. 'Ik was ondersteboven van DeGroteMonD, en merkte in Valentijns voorstelling een fascinatie met macht — met name de macht van het woord — die ik deel. De paradoxen ervan: de charme van grote politici, die ons overtuigt hen macht te geven terwijl niets zo vaag en dus gevaarlijk is als charme. De verschroeiende energie die je nodig hebt om het te maken in de politiek, en die gedoemd is om hen ook zelf op te branden. De eenzaamheid van politici in een over-sociale wereld, vol medewerkers en meetings en media en ga zo maar door. Die eeuwige zoektocht naar authenticiteit, die op zich een contradictie is. Waarom doe je dat, in de politiek stappen?

Daar wou ik een genuanceerd en realistisch beeld van geven.'

Valentijn Dhaenens hoefde niet lang na te denken: 'Voor mij lag een soort liefdesbrief. Alleen was het

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

29

VINCENT STUER OVER ONBEZONGEN

voorwerp van die liefde niet de lezer of de schrijver, maar het politieke beest als fenomeen door de tijden heen. Vincent Stuer bood mij de kans de politieke wereld van binnenuit te leren kennen. Hij is een wandelende politieke encyclopedie die al mijn politieke fascinaties historisch kan duiden met spannende voorbeelden. Zijn opmerkzaamheid voor parallellen tussen grote historische figuren verschaft mij nieuwe inzichten in de psyche van de homo politicus. Daarmee ben ik aan de slag gegaan.'

Twee jaar later is Onbezongen, de nieuwe productie van KVS en SKaGeN, een feit. Het stuk schetst het portret van de homo politicus. Niet de onbeholpen politicus van Yes, Minister, de geĂŻdealiseerde machine uit The West Wing, het eenzame kwaadaardige genie van House of Cards of de has-been uit Revue Ravage.

Geen eenduidige karikatuur, maar een gelaagde collage waarin de focus ligt op de veelal irrationele redenen voor die honger naar macht.

Politiek is theater - niet in clichĂŠ-zin maar in de positieve zin. Politiek gaat over omgaan met mensen: een congreszaal vol verwachtingen; de schrik en de kick van de man die dat podium op moet; een man die naar zichzelf kijkt op televisie en wil dat het goed is; die via zijn medewerkers op zichzelf inpraat tot hij weet dat het goed was; lawaai en pijnlijke stiltes; bonhomie en paranoia; het pure plezier van het politieke spel...

Het gevoel van macht over mensen - individueel en collectief, macht over vrouwen en vooral macht over jezelf - is in een democratie vaak surrogaat voor echte macht: als je dat gevoel niet in beeld kan brengen, kan laten horen en voelen, krijg je het wezen van de politiek niet opgeroepen.

Een monoloog is daarvoor ideaal: tot de hoofdbezigheden van de doorsnee politicus behoren immers het bespreken van andere politici, het bekijken van zichzelf op televisie, het analyseren van kranten en journalisten... De homo politicus in constant in tweespraak met zichzelf, met de wereld als spiegel. Dat kan je alleen op een podium tot leven wekken. ** Het talent van de politicus is ook zijn ondergang. Want het zijn net de noodzakelijke kwaliteiten van een prototypische politicus - een mateloze en vaak onweerstaanbare gedrevenheid en een natuurtalent om op mensen in te spelen - die hem uiteindelijk vaak zijn doel voorbij doen schieten en onbetrouwbaar maken.

30

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

Ook acteren en zelfs imiteren blijkt een talent van veel politici - iets wat uitdrukkelijk terugkomt in beschrijvingen van oa. Lyndon Johnson, Blair, Lloyd George, Kennedy, Kissinger en uiteraard Reagan. Het is een aangeleerd en meestal ook bijzonder aantrekkelijk talent - het maakt deel uit van hun charisma verschillende rollen te kunnen spelen bij verschillende gelegenheden - maar geeft hen vaak ook iets onwerelds, onbetrouwbaar. Daarin zit hem nu net het pijnlijke voor een politicus: we eisen dat ze presteren op podium en voor de camera's - geen steken laten vallen - dat elk van ons zich in hen herkent. Maar tezelfdertijd willen we dat ze 'echt' zijn - dus geen rol spelen - vooral zichzelf zijn. ** Het oordeel van de kiezer is bikkelhard: uit wetenschappelijk onderzoekt bleek dat mensen na het zien van 10 seconden puur beeldmateriaal uit televisiedebatten in 2 op de 3 gevallen correct konden raden wie verkiezingen zou winnen. De resultaten werden bovendien sléchter als er geluid bij te horen was, of als ze de tijd kregen eerst na te denken. En het geldt zelfs voor Mexicaanse of Bulgaarse verkiezingskandidaten, krullen en snorren en ouderwetse brillen inbegrepen.

Mensen doorzien politici dus - net wat velen onder hen vrezen. Het resultaat, voor politici die in hun publieke rol op zoek zijn naar houvast, is angst, frustratie en niet zelden paranoia.

Valentijn Dhaenens © Nina Daelemans

ONBEZONGEN SKaGeN & KVS Monoloog met Valentijn Dhaenens op tekst van Vincent Stuer. Over de homo politicus die in zijn ontembare drang naar macht en meer zichzelf uiteindelijk vernietigt. Of hoe het genie van de politicus uiteindelijk ook zijn ondergang betekent. wo 15, do 16, vr 17, za 18/11 in NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45’ voor aanvang

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

31

HET GEVAAR VAN HET VERGETEN MARIJKE PINOY EN DHALIA PESSEMIERS-BENAMAR OVER AMNES(T)IE

Voorzichtige hoop: de val van het IS-kalifaat lijkt nakend. Vraag: wat nu? Er wordt immers gewaarschuwd voor een verhoogde terugkeer van IS-strijders naar hun land van oorsprong. Reden te over voor verwarring, ongerustheid, angst. Maar ook voor zelfreflectie.

Is het Westen klaar voor de reïntegratie van zijn vijand? Is het überhaupt bereid om die reïntegratie aan te gaan?

Het is een heftige vraag, maar geen nieuwe. Zeventig jaar geleden keerden talloze strijders van het Duitse leger terug naar hun geboorteland, eveneens met de hoop op een nieuw leven, zelfs op amnestie. We kunnen vandaag veel leren van de geschiedenis. Historicus Bruno De Wever pleitte recent nog voor een kritische ingesteldheid: ‘Waarom vinden we de daden van IS-strijders barbaars, zinloos en onmenselijk, en zijn we minder streng voor die van de Oostfronters?’ (De Standaard, 28 september) Een uiterst gevoelig debat, dat om nuance en grote aandacht vraagt. Action Zoo Humain wijdt er een voorstelling aan: Amnes(t)ie.

WIE SCHULD ZEGT, ZEGT BOETE. Amnes(t)ie heeft de vorm van een talkshow. Een moderator (Bert Gabriëls) ontvangt de dochter van een oud-Oostfronter (Marijke Pinoy) en de moeder van een IS-strijder (Dahlia Pessemiers-Benamar), twee figuren met een dramatische familiegeschiedenis.

MP Die dochter wil aantonen dat achter het monsterlijke van de collaboratie een menselijk verhaal schuilgaat. Een verhaal waarin jonge mensen door

32

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

Marijke Pinoy, Dahlia Pessemiers-Benamar, Chokri Ben Chikha en Kristien Van Driessche © Kurt Van der Elst

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

33

de heersende ideologieën in een richting werden geduwd. De katholieke kerk heeft daarin bijvoorbeeld een rol gespeeld. Met alle kwetsuren tot gevolg, ook voor de familieleden van een collaborateur. Mijn personage kreeg als dochter-van ongewild de schuldvraag mee op haar bord. Alsof ze verantwoording moest afleggen voor iets wat in haar familie was gebeurd.

vergeten we? Wat zien we over het hoofd? We moeten blijven dénken alvorens te oordelen. Het is niet dé Oostfronter, het is niet dé IS-strijder, het is telkens een individueel verhaal. Deze mensen hebben misdaden begaan, maar waren jong. Hoe groot moet de straf zijn, wat voor straf moet het zijn? Moeten die mensen heel hun leven blijven boeten voor hun misdaden?

DP Zo is het ook voor mijn personage. Als moeder van een zoon die verleid werd door het verhaal van Islamitische Staat is de schuldvraag groot. Dat zie je bij vele ouders van westerse IS- strijders. Ze hebben hun kinderen vaak open en vrij opgevoed: sport, school, cinema, gewone dingen. En nu zitten die mensen met de vraag: hebben we het niet helemaal verkeerd gedaan, hadden we onze zoon niet beter moeten begeleiden naar de moskee? Hadden we hem niet meer moeten bijbrengen waar het in de islam echt om draait? En hoe je als moslim met je geloof moet omgaan in het Westen?

MP En hun families bijgevolg ook. Vele families zijn getekend door de geschiedenis van familieleden.

En natuurlijk speelt daar ook een verdringingsmechanisme. De dochter worstelt met haar vaderbeeld, ze is geneigd zijn daden te vergoelijken. Wat leidt tot de vraag of ze hem niet beter zou zien als het monster dat hij was geworden. Daar is moed voor nodig: de waarheid onder ogen zien. Om dan te kunnen vergeven.

Wie schuld zegt, zegt boete. Welke weg moet een samenleving bewandelen om tot een genuanceerde schuldinschatting te komen? En eens die schuld bekend is, wat staat daar dan tegenover? Straf? Vergeving?

Action Zoo Humain heeft een reputatie wanneer het aankomt op het stellen van lastige vragen over de wereld van vandaag. Amnes(t)ie is, na De Waarheidscomissie (2013) en Join The Revolution (2015), het derde luik van de Waarheidstrilogie. Wie verlangt naar een sluitend en omvattend antwoord op complexe samenlevingsvragen, komt bedrogen uit. Verwarring heerst. De voorstellingen van AZH zijn denkoefeningen waarin uiteenlopende standpunten tegen elkaar worden uitgespeeld, en bovendien de grens tussen waarheid en fictie wordt vertroebeld. Zo ook in Amnes(t)ie. Het televisieformat roept de vraag op in hoe-

DP Mijn personage is juriste. Uiteraard eist ze een helder juridisch kader voor deze problematiek en het vertrouwen van de publieke opinie in dat kader.

Daarnaast wil ze dat de publieke opinie een denkende opinie is. De woordspeling in de titel - amnestie/ amnesie - wijst op het gevaar van het vergeten. Wat

34

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

HET BESEF DAT WE SOMS TÉ SNEL OORDELEN OVER ZAKEN WAAR WE TÉ WEINIG OVER WETEN

verre de informatie waarvan de publieke opinie zich bedient waarachtig is.

DP Het proces wordt vaak buiten de rechtspraak gemaakt: in de publieke arena. Wat is het ergste? De veroordeling door het gerecht of die door de publieke opinie? In het laatste geval spelen de media een grote rol. In ons stuk belichaamt de moderator Bert Gabriëls die rol. Hij is onderdeel van een apparaat dat een eigen logica heeft, met veel beperkingen. Hij maakt het gevaar voelbaar dat er vaak té snel naar een conclusie wordt toegewerkt. En dus naar een oordeel. Als er één ding is dat we willen meegeven met Amnes(t)ie is het dat: het besef dat we soms té snel oordelen over zaken waar we té weinig over weten. En dan de vraag: hoe gaan we daarmee om?

KOEN HAAGDORENS

AMNES(T)IE Action Zoo Humain zet tijdens een talkshow in op radicale verzoening. Van en met Chokri Ben Chikha, Zouzou Ben Chikha, Marijke Pinoy, Erwin Jans, Erik-Ward Geerlings, Tom Dupont, Bert Gabriels en Dahlia Pessemiers-Benamar.

Wo 20, do 21/12, wo 10 en za 13./01 in NTGent Arca met gratis inleiding ’45 voor aanvang

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

35

TE GAST IN ONS HUIS Behalve de vorostellingen Onbezongen en Amnes(t)ie die op de voorgaande bladzijden aan bod kwamen, heeft NTGent nog andere producties te gast, waarover u hier de basisinformatie vindt, maar waar onze website uitgebreider aandacht aan besteedt met foto’s, filmpjes, en teksten of extra weblinks. Eén adres: www.ntgent.be

DE FELOMSTREDEN KROON EN DEERNISWEKKENDE DOOD VAN KONING EDWARD Zuidpool / Jorgen Cassier Tom Lanoye’s bewerking van Christopher Marlowe’s Edward II op muziek van Mauro Pawlowski Wanneer Koning Edward II zijn gehate en verbannen minnaar naast zich op de troon zet en hem de machtigste man van het rijk maakt, ontketent hij aan het hof en binnen zijn eigen familie een bloederige en nietsontziende ratrace naar de kroon.

Theater Zuidpool staat bekend om gedurfde en eigenzinnige ensceneringen van klassiekers uit de theaterliteratuur. Nu bewerkt Tom Lanoye het allereerste koningsdrama uit de geschiedenis, oorspronkelijk geschreven door Shakespeares grote rivaal Christopher Marlowe, tot een volledig nieuw stuk.

In de cast vier generaties uitzonderlijke acteurs: Johan Van Assche, Sofie Decleir, Peter Seynaeve, Koen van Kaam, Vincent Van Sande en Daan Roofthooft/Fedja Haagdorens. Jorgen Cassier regisseert. do 9, vr 10, za 11/11 | 20:00 | NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45’ voor aanvang

36

GASTVOORSTELLINGEN

STAND DOWN Bloet & Black Box Revelation Jan Decorte en Sigrid Vinks gaan scheep met Black Box Revelation voor een strijdlustige voorstelling over liefde en dood.

Jan Decorte maakt Stand Down vanuit een behoefte om op een ruwe persoonlijke manier over zijn bewogen leven te vertellen, als blijk van strijdlust om koppig zijn eigen parcours verder te zetten. Een nieuw stuk, met de waarheden en mysteries die de klassieken in zich dragen. Liefde en dood staan centraal. Leven en kunst vallen radicaal samen. tekst & regie Jan Decorte | muziek Black Box Revelation | met Jan Decorte, Sigrid Vinks, Jan Paternoster en Dries Van Dijck di 28, wo 29/11 | 20:00 | NTGent Minard met gratis inleiding 45’ voor aanvang

WUIVEND RIET Wuivend Riet is een discipline overschrijdend kunstenplatform, waarbinnen kunstenaars/makers elkaar ontmoeten, inspireren en samen creëren. Het woord kruisbestuiving staat centraal. Zo laat Wuivend Riet verschillende kunstdisciplines met elkaar in interactie treden en lokt onderlinge ontmoetingen tussen de disciplines uit door middel van alternatieve, grenzeloze concepten.

Dit theaterseizoen zal Wuivend Riet maandelijks in samenwerking met NTGent een evenement organiseren. Waarbij WR en NTGent enerzijds een platform willen bieden aan (opkomend) talent en anderzijds een zeer verscheiden progamma wil aanbieden voor een breed en divers publiek. www.facebook.com/wuivendrietntgent

CRY JAILOLO Eko Supriyanto Voor Cry Jailolo creëerde talent Eko Supriyanto een betoverend stuk met zeven jonge mannelijke dansers uit Jailolo, een dorp in de baai van de Molukken. Drie jaar lang werkten ze eraan. Het resultaat is een hedendaagse interpretatie van traditionele dansen. Een uiting van bewondering voor gemeenschappen die koraalriffen zien verdwijnen. Een roep voor de terugkeer van vissen naar de baai. Een pleidooi voor het herstel van de stilte en ziel van de onderwaterwereld, en een aanklacht tegen de vernieling van het leven in de oceaan. Dansant, hedendaags, krachtig: Cry Jailolo is het allemaal.

Donderdag 16 november 2017: De Kotroute van AmuseeVous in NTGent Schouwburg

In bijna elk gesprek over dans in Indonesië valt de naam van Eko Supriyanto. In Solo leerde hij als kind traditioneel Javaans dansen van zijn grootvader. Later specialiseerde hij zich in mengvormen van Javaanse, Balinese en moderne dansen. Toen Madonna hem in 2001 uitkoos voor haar Drownedtour werd Supriyanto wereldberoemd in eigen land. do 30/11 | 20:00 | Theaterzaal Vooruit in het kader van Europalia Indonesia

GASTVOORSTELLINGEN

37

DE ONDERGANG VAN HET AVONDLAND KLASSIEKER VAN OSWALD SPENGLER AANLEIDING TOT DEBAT

Dit najaar verscheen bij uitgeverij Boom Amsterdam de allereerste Nederlandse vertaling van Der Untergang des Abendlandes, het vermaarde maar ook beruchte boek van Oswald Spengler, geschreven tussen 1918 en 1922. De auteur – een Duitse cultuurhistoricus en geschiedfilosoof – staat sindsdien geboekstaafd als een van de grondleggers van het cultuurpessimisme. In De ondergang van het Avondland, zoals de Nederlandse titel luidt, onderneemt Spengler een breedvoerige poging om het lot van de westerse beschaving te voorspellen. Zijn conclusie is duidelijk: in zijn poging de geschiedenis te doorgronden, ziet hij een heden dat ‘in verval’ is. Via tal van voorbeelden – uit de wiskunde en de natuurkunde, maar ook uit de kunst en de filosofie – schetst hij een somber beeld van culturen als fenomeen. In zijn visie is een samenleving veel minder ‘maakbaar’ dan sommige opvattingen ons willen doen geloven; opvattingen aan beide kanten van het politieke en ideologische spectrum. Om deze stelling toe te lichten, zoomt hij in op acht beschavingen, waaronder de Babylonische, de Egyptische, de Grieks-Romeinse, de Chinese en de Indische beschaving.

De ondergang van het Avondland geldt als een referentiewerk voor wie zich graag over de beschavingsgeschiedenis buigt. Onder anderen schrijver Thomas Mann, filosoof Theodor W. Adorno en de Amerikaanse diplomaat Henry Kissinger drukten hun grote waardering uit voor zijn literaire denkoefening. Recenter traden schrijvers als Tommy Wieringa en Karl Ove Knausgård hem daarin bij. In Nederland werd, naar aanleiding van de nieuwe uitgave, ook een 38

OVER BOEKEN

online leesclub opgericht, www.leesspengler.nl, met bijdragen van onder anderen Joris Luyendijk.

Samen met boekhandel Paard van Troje organiseert NTGent een debat over De ondergang van het Avondland. Op donderdag 23 november modereert Els Snick een gesprek in Minard met als gasten onder anderen filosofe Alicja Gescinska, minister van Staat Jos Geysels, schrijver en filosoof Peter Venmans, arabist en journalist Chams Eddine Zaouigi en uitgever Karl Drabbe. De toegang bedraagt 12 euro.

STEVEN HEENE

Debat op donderdag 23/11 om 20u in Minard Dit tweedelige boek kost 89 euro en is te koop op deze debatavond en in de betere boekhandel.

Zie ook www.facebook.com/PaardvanTroje

Er zijn mensen die te horen krijgen dat ze weldra zullen sterven en daarom doen wat ze heel hun leven al hebben willen doen, verdrongen herinneringen uit de krochten van het bestaan oprakelen, vergeten dromen afstoffen of verloren vrienden opzoeken.

Zij weten dat ze zullen sterven door ouderdom, door ziekte of door beide, en zij krijgen hun leven rond, in harmonie, als een cirkel. Zij keren terug naar het begin en daar was het zalig. Ik wist niet dat ik spoedig zou sterven en het was ook nooit bij mij opgekomen, want er is sterven en er is doodgaan en ik stierf. Ik werd een lichaam zonder ziel, een gedaante zonder wil, hoop, geloof of dromen. Ik bestond uit een ruïne van opgekropte angst en onderdrukte kreten. Ik leefde op afgeknabbelde pilaren van pijn. Ik wist wat leven was omdat ik erna stierf en leefde in mijn herinnering.

Ik heb mijn moeder nooit verantwoordelijk gesteld voor de ruïne die ik na die nacht werd — ik wist dat zij meer leed onder mijn folteringen dan ik. Ik was een van de grillen van het lot. Het ongeluk speelde met mij en leek daar geluk in te vinden. Maar het waren de littekens van mijn moeder die in mijn huid brandden. Toen zoveel mannen haar kwamen vragen met hen te trouwen en zij iedereen afwees, jong en meedogenloos mooi, wees ze in haar hoogmoed ook het stamhoofd af. Hij was een man van middelbare leeftijd die al twee vrouwen had, maar gekweld werd omdat hij niet voor een opvolger kon zorgen. De gedachte dat hijzelf onvruchtbaar zou kunnen zijn, was nooit bij hem opgekomen. Toen hij mijn moeder gekozen had om een zoon voor hem te baren en zij zich een godin waande en hem afwees, riep ze een vloek over zich af. Ze nam zich voor te leven met de vervloekingen aan haar adres. Haar pad was steil en smal, maar het ergste zou nog komen. Hoe bitter wraak kon zijn.

Dat een mens met macht zo slecht kon zijn dat zijn door je neus brandende geur van ver te ruiken was.

- fragment uit het kortverhaal Opdwarrelend stof, gepubliceerd in Verkruimeld land, het debuut van Aya Sabi dat eind september 2017 werd uitgegeven door Uitgeverij Atlas Contact (ISBN 9789025451059, € 17,99). Aya Sabi was vorig seizoen de vaste columniste van het NTGent-magazine.

OVER BOEKEN

39

Urban Prayers (zie blz 6) biedt een unieke mogelijkheid om op diverse plaatsen in de Gent kennis te maken met de gebedshuizen van verschillende geloofsovertuigingen in onze diverse stad. We nodigen u graag uit om samen die gemeenschappen te ontmoeten. Neem contact op met publiekswerking voor meer informatie en voor specifieke arrangementen en omkadering voor uzelf of uw groep.

Koor (blz 16) belooft als voorstelling een heerlijk rustpunt te worden in een drukke samenleving. Ook hier raden we u aan om met PLUS op zoek te gaan naar een avondvullend ontspanningsmoment op maat.

Beide voorstellingen willen we voor zich laten spreken, wat betekent dat we uitzonderljik GEEN inleidingen voorzien!

Meer info: publiekswerking@ntgent.be

We voorzien audiodescriptie bij Poquelin II op dinsdag 14/11. Audiodescriptie is een live beschrijving van wat er op scène gebeurt, bedoeld voor blinden en slechtzienden. Als je hiervan gebruik wenst te maken, dan kan je je ticket reserveren via VeBeS Gent: via het nummer 09 292 40 80 of via e-mail gent@vebes.be. VeBeS is een vereniging van blinden en slechtzienden, maar je hoeft geen lid te zijn van deze organisatie om gebruik te maken van dit aanbod.

40

PLUS RUBRIEK

NTGENT IN GENT \ EVEN PRAKTISCH St-Baafsplein 17, 9000 Gent | parkings: Vrijdagmarkt, Reep, Sint-Michiels, Kouter

Minnemeers 8, 9000 Gent | parking: Vrijdagmarkt

St. Widostraat 4, 9000 Gent | parkings: Vrijdagmarkt, Ramen, Sint-Michiels

Walpoortstraat 15, 9000 Gent | parkings: Zuid, Kouter, St. Pietersplein

check ntgent.be

Uw NTGent-ticket geldt op de dag van de voorstelling als vervoersbewijs heen en terug voor bussen en trams van De Lijn. De Park & Ride plaatsen in Gentbrugge, Flanders Expo en aan het St. Pietersstation laten u genieten van bus of tram. Zo kunt u de parkeerdrukte in de stad vermijden. Het nachtnet van De Lijn (tot 1u) brengt u veilig terug. Om uw reisweg te plannen surft u naar delijn.be/nl/routeplanner.

Dagelijks open van 10u ’s ochtends tot 20u op dagen zonder voorstelling en tot 3 uur na het vallen van het doek. Proef er de beste koffie of een theatraal glaasje bubbels, geniet er het gezelschap van acteurs en theaterliefhebbers of lees er in een aangenaam kader een krant, tijdschrift of goed boek.

Elke weekdag bieden we u tussen 12u en 14u een gezond buffet aan.

Regelmatig organiseren we onder de noemer Wuivend Riet een laagdrempelig programma met opkomend lokaal en muzikaal talent (zie www.facebook.com/wuivendrietntgent)

Het mooiste zonneterras van Gent in combinatie met heerlijke gastronomische gerechten, originele wijnen of Belgische bieren: het team van NTGent Foyer verwacht u elke dag behalve op maandag en dinsdag voor heerlijke bistrogerechten, Belgische klassiekers of voor de populaire brunchformule op zondag. Met het theaterarrangement boekt u een ticket in rang 1 en kunt u vooraf genieten van een goed getimed dinner zodat u op tijd naar de voorstelling kan.

Reserveren kan via +32 9 225 01 01 of info@ticketsgent.be

GRAND HOTEL REYLOF Sandton Grand Hotel Reylof is het kroonjuweel van de tophotels in Gent. Een hotel dat u zal verrassen door de unieke samensmelting van authentiek en origineel design, comfort en luxe. Met een toprestaurant, mooie wellness en een prachtige binnentuin waar u tot rust kunt komen. Allemaal op een steenworp van het historische centrum van Gent. In samenwerking met NTGent geniet u er speciale tarieven in de charmekamers, en krijgt u er een welkomstdrankje bovenop! U boekt deze pormotie rechtstreeks in het hotel met vermelding ‘arrangement NTGent’ via +32 9 235 40 70.

U kunt er ook genieten van een quick dinner formule in combinatie met een ticket in rang 1. Dit theaterarrangement boekt u via +32 9 225 01 01 of info@ticketsgent.be RUBRIEK

41

NTGENT IN GENT \ SEIZOEN 2017-2018 NOVEMBER DO 02 20:00 DIT ZIJN DE NAMEN NTGent | Theaterzaal Vooruit | €14-24 Is het mogelijk de wereld echt te begrijpen zonder de kracht te erkennen die uitgaat van religie? Een bewerking van de gelijknamige roman van Tommy Wieringa met o.m. NTGent-acteurs Steven Van Watermeulen, Frank Focketyn, Risto Kübar en An Miller. Dit zijn de namen werd geselecteerd voor het Nederlands Theaterfestival 2016.

VR 03 20:00 DIT ZIJN DE NAMEN €14-26 ZA 04 20:00 DIT ZIJN DE NAMEN €14-26 ZO 05 20:00 URBAN PRAYERS NTGent & Victoria Deluxe | Regenboogkerk (Forelstraat, 9000 Gent) | €12-15 Een stadstraject rond religie en gebedshuizen. Yahya terryn regisseert onder meer Frank Focketyn en Lien Wildemeersch.

DO 09 20:00 DE FELOMSTREDEN KROON EN DEERNISWEKKENDE DOOD VAN KONING EDWARD Zuidpool | NTGent Minnemeers | €14-22 Een bloederige en nietsontziende ratrace naar de kroon. Tom Lanoye’s bewerking van Christopher Marlowe’s Edward II op muziek van Mauro Pawlowski.

VR 10 20:00 DE FELOMSTREDEN KROON EN DEERNISWEKKENDE DOOD VAN KONING EDWARD €14-22 ZA 11 20:00 DE FELOMSTREDEN KROON EN DEERNISWEKKENDE DOOD VAN KONING EDWARD €14-22 ZO 12 15:00 URBAN PRAYERS Boeddhistisch Centrum Triratna (Oudescheldestraat, 9000 Gent) | €12-15 DI 14 20:00 POQUELIN II PREM tg STAN & NTGent, Toneelhuis/Olympique Dramatique, Dood Paard, ARSENAAL/LAZARUS | NTGent Minard | €14-24 In 2004 wierp STAN zich al eens met veel succes op het oeuvre van Molière. Nu vormen 42

RUBRIEK

L’Avare en Le Bourgeois Gentilhomme het uitgangspunt. Met NTGent-actrice Els Dottermans die de rangen komt versterken.

WO 15 20:00 POQUELIN II €14-24 WO 15 20:00 ONBEZONGEN SKaGeN & KVS | NTGent Minnemeers €14-22 Hoe het genie van de politicus uiteindelijk zijn ondergang betekent. Een nieuwe voorstelling van Vincent Stuer, gespeeld door Valentijn Dhaenens.

DO 16 20:00 ONBEZONGEN €14-22 DO 16 20:00 POQUELIN II €14-24 VR 17 20:00 ONBEZONGEN €14-22 VR 17 20:00 POQUELIN II €14-26 ZA 18 20:00 ONBEZONGEN €14-22 ZA 18 20:00 POQUELIN II €14-26 ZO 19 15:00 URBAN PRAYERS €12-15 DI 21 20:00 BRIEF AAN MIJN RECHTER NTGent | NTGent Minnemeers | €14-22 ‘Ik heb mijn vrouw vermoord, uit liefde.’ Succesmonoloog van Frank Focketyn naar Georges Simenon in regie van Johan Simons.

WO 22 20:00 BRIEF ... €14-22 WO 22 20:00 KOOR PREM NTGent | NTGent Arca | €14-20 Zelfbloemlezing van Peter Verhelst naar aanleiding van 30 jaar dichterschap. Met soundscapes van Kreng.

DO 23 20:00 BRIEF... €14-22 VR 24 20:00 KOOR €14-20 ZA 25 20:00 BRIEF... €14-22 ZA 25 20:00 KOOR €14-20 ZO 26 15:00 URBAN PRAYERS €12-15 DI 28 20:00 KOOR €14-20 DI 28 20:00 STAND DOWN Bloet & Black Box Revelation NTGent Minard | €14-22 Jan Decorte en Sigrid Vinks gaan scheep met Black Box Revelation voor een strijdlustige voorstelling over liefde en dood.

WO 29 20:00 KOOR €14-20 WO 29 20:00 STAND DOWN €14-22

WO 29 20:00 GIF NTGent | NTGent Minnemeers | €14-22 Bekroonde voorstelling van Lot Vekemans in regie van Johan Simons, ijzersterk vertolkt door Elsie de Brauw en Steven Van Watermeulen, over een man en een vrouw die eerst een kind verloren hebben, daarna zichzelf en tenslotte elkaar.

DO 30 20:00 CRY JAILOLO Eko Supriyanto | Theaterzaal Vooruit | €16-20 Betoverende dansvoorstelling van de Indonesische choreograaf Eko Supriyanto als aanklacht tgen de vernieling van het leven in de oceaan.

DECEMBER ZO 03 15:00 URBAN PRAYERS NTGent & Victoria Deluxe Sint-Baafskathedraal | €12-15 DO 07 20:00 GIF €14-22 VR 08 20:00 GIF €14-22 ZA 09 20:00 GIF €14-22 WO 13 20:00 KOOR €14-20 DO 14 20:00 KOOR €14-20 VR 15 20:00 KOOR €14-20 ZA 16 20:00 KOOR €14-20 DI 19 20:00 GIF €14-22 WO 20 20:00 AMNES(T)IE PREM Action Zoo Humain | NTGent Arca | €14-18 ‘In vergelijking met Oostfronters zijn IS-strijders maar kleuters.’ Van en met Chokri & Zouzou Ben Chikha, Tom Dupont, Erwin Jans, Erik-Ward Geerlings, Bert Gabriëls, Dahlia Pessemiers-Benamar en Marijke Pinoy.

WO 20 20:00 GIF €14-22 DO 21 20:00 GIF €14-22 DO 21 20:00 AMNES(T)IE €14-18

JANUARI WO 10 20:00 AMNES(T)IE €14-18 WO 10 20:00 ARABISCHE NACHT De Roovers | NTGent Minnemeers | €14-22 Vijf prachtig gemonteerde monologen van Ronald Schimmelpfennig. De verbeelding is aan u.

DO 11 20:00 ARABISCHE NACHT €14-22 ZA 13 20:00 AMNES(T)IE €14-18 ZA 20 20:00 HALKA (8+) Groupe Acrobatique de Tanger Theaterzaal Vooruit | €24-28 Een bijzondere ervaring met twaalf acrobaten, zangers en muzikanten die samen sollen met de zwaartekracht.

WO 24 20:00 DESPERADO Toneelhuis / Bart Meuleman NTGent Minnemeers | €14-22 Zwartgallige maar onweerstaanbare humor op tekst van Kas & de Wolf, in regie van Bart Meuleman. De vier pistoleros van dienst zijn Tom Dewispelaere, Kevin Janssens, Johan Van Assche en Marc Van Eeghem.

DO 25 20:00 DESPERADO €14-22 VR 26 20:00 DESPERADO €14-22 ZA 27 20:00 DESPERADO €14-22 ZA 27 20:00 F/M/X PREM NTGent | NTGent Arca | €14-22 Uitgangspunt voor deze nieuwe voorstelling van Florian Fischer met Risto Kübar en Lien Wildemeersch is de roman Don Quixote (which was a dream) van Kathy Acker over de ongelijkheid tussen man en vrouw en bij uitbreiding over elke vorm van ongelijkheid.

DI 30 20:00 F/M/X €14-22 WO 31 20:00 F/M/X €14-22 WO 31 20:00 ONDERWORPEN NTGent & Action Zoo Humain Theaterzaal Vooruit | €14-24 Theaterbewerking door Johan Simons en Chokri Ben Chikha van de gelijknamige roman van Michel Houellebecq. ‘Aan zo’n theaterervaring onderwerpen wij ons met plezier’ (De Standaard).

RUBRIEK

43

FEBRUARI DO 01 20:00 ONDERWORPEN €14-24 DI 06 20:00 HET KANAAL Muziektheater Transparant NTGent Minnemeers | €14-22 Migratie is van alle tijden, onze primaire reactie erop ook. Een tekst van Gaea Schoeters met liederen van Annelies Van Parys.

WO 07 20:00 HET KANAAL €14-22 WO 07 20:00 F/M/X €14-22 DO 08 20:00 F/M/X €14-22 VR 09 20:00 F/M/X €14-22 VR 09 20:00 OOGST VAN DE WROK NTGent & Thalia Theater Vlaamse Opera Gent | €14-26 Over immigratie, en hoe daarmee om te gaan.

Luk Perceval bewerkt en regisseert de beroemde roman van John Steinbeck.

ZA 10 20:00 OOGST VAN DE WROK €14-26 ZA 17 20:00 INVISIBLE PREM kabinet k & HETPALEIS NTGent Minnemeers | €14-18 Een dansvoorstelling over loutering. En over hoe het leven toch steeds weer de bovenhand neemt, hoe dan ook.

ZO 18 15:00 INVISIBLE €14-18 WO 21 20:00 INVISIBLE €14-18 WO 21 20:00 F/M/X €14-22 VR 23 20:00 INVISIBLE €14-18 VR 23 20:00 F/M/X €14-22 ZA 24 20:00 INVISIBLE €14-18 ZA 24 20:00 F/M/X €14-22 WO 28 20:00 MARX De Verwondering & Het Zuidelijk Toneel NTGent Minard | €14-22 Theatermonoloog van Stefaan Van Brabant met Johan Heldenbergh als Karl Marx.

WO 28 20:00 1095 Kuiperskaai | NTGent Minnemeers | €14-18 Een satire en een klaagzang, een verhaal van blinde liefde en verraad, van catastrofe en de schoonheid die zich daartegen laat aftekenen.

Nieuwe voorstelling van Lisaboa Houbrechts op tekst van Victor Lauwers.

44

RUBRIEK

MAART DO 01 20:00 MARX €14-18 DO 01 20:00 1095 €14-18 VR 02 20:00 MARX €14-22 VR 02 20:00 DUMAS / LADAME / DESADE Maatschappij Discordia | NTGent Arca | €14-22 Over het tragische leven van Marguerite Gautier, de dame met de camelia’s uit de gelijknamige roman van Alexandre Dumas fils.

ZA 03 20:00 DUMAS / LADAME / DESADE €14-22 WO 07 20:00 SLAPEND RIJK SKaGeN | NTGent Minnemeers | €14-22 Valentijn Dhaenens, Korneel Hamers, Clara Van den Broeck en Mathijs F Scheepers zoeken de weg van het geld.

DO 08 20:00 SLAPEND RIJK €14-22 VR 09 20:00 DE SCHPOUNTZ Comp. Marius | NTGent Minnemeers | €14-22 Een onnozele farce en een ode aan de toneelspeler van Marcel Pagnol in 57 scènes en 34 personages, waarin het onbegrip tussen een jonge artiest met een dikke nek en een hardwerkende kleine middenstander tussen de roquefort en saucissen wordt beslecht.

ZA 10 20:00 DE SCHPOUNTZ DI 13 20:00 HAMLET Theater Utrecht | NTGent Minnemeers | €14-22 Over familie en verlies. Een klassieker van Shakespeare in een actuele regie van de jonge Noor Espen Hjort.

WO 14 20:00 HAMLET €14-22 ZA 17 20:00 WHITE ON WHITE Kunst/Werk | NTGent Minnemeers | €14-22 Choreograaf Marc Vanrunxt en danser Bahar Temiz over de maakbaarheid van het personage.

WO 28 20:00 MENUET PREM NTGent | NTGent Minnemeers | €14-22 Liliane Brakema regisseert Chris Thys, Lien Wildemeersch en Bert Luppes in deze toneelbewerking van de gelijknamige succesroman van Louis Paul Boon.

VR 30 20:00 MENUET €14-22 ZA 31 20:00 MENUET €14-22

APRIL DI 03 20:00 MENUET €14-22 VR 13 20:00 MENUET €14-22 ZA 14 20:00 MENUET €14-22 DI 17 20:00 MENUET €14-22 WO 18 20:00 MENUET €14-22 WO 18 20:00 KOOR €14-22 DO 19 20:00 KOOR €14-22 VR 20 20:00 KOOR €14-22 ZA 21 ntb URBAN MIRRORS NTGent & Victoria Deluxe | ntb | €12 Onze publiekswerking plaatst in dit spiegelproject een orgelpunt op ons stadstraject rond religie en gebedshuizen.

ZO 22 ntb URBAN MIRRORS €12 ZA 28 20:00 MENUET €14-22 ZO 29 20:00 MENUET €14-22 MA 30 20:00 MENUET €14-22

Afgesloten op 13/10/2017. Alle weergegeven informatie is onder voorbehoud van wijzigingen in de loop van het seizoen.

NTGENT.BE

MEI WO 02 20:00 MY DINNER WITH ANDRÉ tg STAN & DE KOE | NTGent Arca | €14-22 Damiaan De Schrijver en Peter Van den Eede hernemen een legendarische voorstelling uit 1998.

DO 03 20:00 MY DINNER WITH ANDRÉ €14-22 VR 04 20:00 MENUET €14-22 VR 04 20:00 MY DINNER WITH ANDRÉ €14-22 ZA 05 20:00 MY DINNER WITH ANDRÉ €14-22

JUNI DI 05 19:00 JR PREM FC Bergman & NTGent, Toneelhuis/Olympique Dramatique & KVS | Floraliënhal Gent €15-25 | Copresentatie met Vooruit Een spectaculaire locatievoorstelling voor een complexe en bijwijlen hilarische satire op het kapitalisme van William Gaddis.

WO 06 19:00 JR €15-25 DO 07 19:00 JR €15-25 VR 08 19:00 JR €15-25 ZA 09 19:00 JR €15-25

Met deze digitale kaart kunnen deelnemers aan vrijetijdsactiviteiten in Gent punten sparen die recht geven op bijkomende voordelen en fijne extraatjes.

UiTPAS-houders die in aanmerking komen voor het kansentarief krijgen tot 80% korting voor deelname aan een activiteit. Ook NTGent aanvaardt deze kaart bij alle voorstellingen (behalve bij zaalhuren). Meer info op www.uitingent.be/uitpas. Tickets met UiTPAS zijn enkel ter plekke te bekomen bij Tickets Gent.

45

NTGENT OP TOURNEE \ NOVEMBER-DECEMBER KOSMOPOLIS Eindhoven (4/11), Groningen (18/11) en Rotterdam (25/11) POQUELIN II Antwerpen (9, 10, 11, 12/11 & 20, 21, 22/12), Leuven (21/11), Tongeren (22/11), Brussel (24, 25, 26/11), Turnhout (28, 29/11), Genk (30/11), Brugge (1/12), Amsterdam (4/12), Oostende (6/12), Diest (7/12), Haarlem (8, 9/12), Kortrijk (12/12), Mechelen (13, 14, 15, 16/12) en Ninove (19/12) GIF Oss (9/11), Meppel (1/12), Ieper (5/12), Tilburg (13/12), Utrecht (15/12), Eindhoven (23/12)

CHECK NTGENT.BE VOOR MEER INFO

46

Tickets Gent presenteert en commercialiseert de voorstellingen die NTGent in zijn thuisstad produceert en uitnodigt in het kader van zijn werking als stadstheater

Tickets voor NTGent bestel je bij Tickets Gent, ons bespreekbureau dat je bereikt via de doorgang rechts van het NTGent Café. Open van maandag tot vrijdag van 10u tot 18u, op zaterdag van 14u tot 18u en vanaf 1 uur voor aanvang van de voorstellingen aan de avondkassa. Gesloten op zondag. Online bestellen kan uiteraard altijd. ntgent.be | +32 9 225 01 01 | info@ticketsgent.be Op zoek naar een geschenk? Wij helpen je graag en geven het beste van onszelf: theater met alles erop en eraan.

CADEAUBONNEN en TICKETARRANGEMENTEN met een diner in onze Foyer of Restaurant Lof, of zelfs met een OVERNACHTING in het Grand Hotel Reylof: het kan allemaal. Of geeft u liever een BOEK of een CD? Kijk even op ntgent.be en laat u verleiden.

Tickets Gent verzorgt ook de ticketverkoop voor onder meer de Handelsbeurs, de Miry Concertzaal, Gent Festival van Vlaanderen, Film Fest Gent en events die via Ticketmaster te koop worden aangeboden.

NTGent wil een open huis zijn, toegankelijk voor iedereen. Een NTGent-productie bijwonen is – zo vinden we – een recht. Daarom maken we ons aanbod zo toegankelijk mogelijk. NTGent is rolstoeltoegankelijk, heeft een ringleiding voor doven en slechthorenden (tijdens seizoen 2017-2018 in Minnemeers), en voorziet bij sommige voorstellingen ook audiodescriptie, tolken Vlaamse gebarentaal, voelstoelen en/of boventiteling. Om u de beste service te kunnen bieden, vragen wij u om steeds alle relevante informatie te vermelden bij uw reservering.

Meer info via: saartje.cauwenbergh@ntgent.be of +32 9 269 35 30

COLOFON

LEES DIT MAGAZINE ONLINE VIA ISSUU.COM/NTGENT

redactie Pablo Fernandez Alonso | Nele Buyst | Dirk Crommelinck | Benny D’haeseleer | Caroline Eliano | Koen Haagdorens | Steven Heene | Koen Tachelet | Koen Van Caekenberghe (coördinatie & eindredactie) fotografie Johan Jacobs (cover & affichebeelden) | Jules August (corporate photography) vormgeving Chilli (Hannah De Jonghe, Frederik Vanderfaeillie) verantwoordelijke uitgever Kurt Melens | Sint-Baafsplein 17, 9000 Gent U ontvangt deze publicatie op basis van klantgegevens van NTGent.

Wenst u dit niet, laat het ons dan weten via info@ntgent.be 47

NTGent magazine november-december 2017 jaargang 15 #15 oktober 2017

PB-PP BELGIE(N)-BELGIQUE

Verschijnt 6x per jaar in februari, april, mei, augustus, oktober, december Afgiftekantoor Gent X | P209538 Afzendadres | Kurt Melens, St-Baafsplein 17, 9000 Gent