ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΚΗΝΗ Θεατρική περίοδος 2015-2016
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΌ ΣΥΜΒΟΎΛΙΟ ΠΡΌΕΔΡΟΣ Άρης Στυλιανού
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΌΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ Γιάννης Αναστασάκης
ΑΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ Δημοσθένης Δώδος
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΉ ΣΥΝΕΡΓΆΤΗΣ ΜΕ ΚΑΘΉΚΟΝΤΑ ΑΝΑΠΛΗΡΏΤΡΙΑΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΉΣ ΔΙΕΥΘΎΝΤΡΙΑΣ Μαρία Τσιμά
ΜΈΛΗ Τιτίκα Δημητρούλια Γιώργος Κορδομενίδης Φιλαρέτη Κομνηνού Σπύρος Μπιμπίλας Χρύσα Σπηλιώτη
Το ΚΘΒΕ εποπτεύεται και επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού. Το ΚΘΒΕ είναι μέλος της Ένωσης των Θεάτρων της Ευρώπης.
Ημερομηνία πρώτης παράστασης Κυριακή 4 Οκτωβρίου 2015 Μονή Λαζαριστών Σκηνή Σωκράτης Καραντινός
ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
ς Χατζηαδαμίδη σία: Στέλιος θε νο κη -Σ υή Διασκε ος Γιάννης Μάρτ Τσουβαλά Χορογραφία: ρδάρη, Χαρά Σε α ύσ Χρ α: ούμι Σκηνικά-Κοστ Σιάγας άμ Μουσική: Αδ Τσικάρα Στίχοι: Μάρα ας Γεράρδος Κίνηση: Κώστ ίδης είτος Κυριακ Video Art:: Κλ υ σο έλλα Κάλτ ριάδου Φωτισμοί: Στ λοθέη Ελευθε εξεργασία: Φι επ ή ικ ργ ου υ ήστο Δραματ ρήνη Καραχρ κή έρευνα: Ει Χαριτίδου πη Κοινωνιολογι ή, Αστερό ρμ Σα η Εύ η: έτ Βοηθοί σκηνοθ ντα ή: Μαρίνα Κό στ Βοηθός φωτι Verschuuren γής: Μarleen γω ρα πα ση Οργάνω Βασισμένο στο Ρωμαίος και Ιουλιέτα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ από τη μετάφραση-απόδοση των Λευτέρη Παπαδόπουλου-Ράιας Μουζενίδου
Διανομή με αλφαβητική σειρά
Δήμητρα Βλάχου Χορός
Χρήστος Μαστρογιαννίδης Μπενβόλιο
Κώστας Γεράρδος Τυβάλδος/Χορός
Τάσος Παπαδόπουλος Ρωμαίος
Αλέξανδρος Ζαφειριάδης Πατήρ Λαυρέντιος
Θάλεια Σκαρλάτου Άρχοντας της πόλης
Χρύσα Ζαφειριάδου Κυρία Καπουλέτου
Στέργιος Τζαφέρης Καπουλέτος
Ηλέκτρα Καρτάνου Ιουλιέτα
Ηλίας Τσάκωνας Χορός
Γιώργος Καφετζόπουλος Μερκούτιος
Μάρα Τσικάρα Αφηγητής
Δέσποινα Κέη Χορός
Στέλιος Χατζηαδαμίδης Αφηγητής
Άννα Κυριακίδου Παραμάνα Άννα Μανούδη Χορός
Συμμετέχουν επίσης
Άννα Μαντά Κυρία Μοντέγου/Μαριάννα/Χορός
Βασίλης Γκουλέτσας Χορός
Γιάννης Μάρτος Πάρης/Χορός
Λευτέρης Γκουλέτσας Χορός
Σημείωμα σκηνοθέτη Τόσο κοντά και τόσο μακριά. Ο Γιώργος ήταν σε αναπηρικό καροτσάκι. Η Μαρία περπατούσε. Ο Γιώργος δεν μπορούσε να βγει από το σπίτι του, γιατί τα αμάξια μπλόκαραν τα πεζοδρόμια. Η Μαρία έβγαινε. Κάτι της έλειπε αλλά έβγαινε. Έμεναν δίπλα. Μεσοτοιχία. Η Μαρία και ο Γιώργος ήταν φτιαγμένοι ο ένας για τον άλλον. Δεν είχαν συναντηθεί όμως... ποτέ. Τόσο κοντά και τόσο μακριά. Μια σειρά από παράνομα παρκαρισμένα αμάξια –παρκαρισμένα από ανθρώπους– μπορεί να είναι μερικές φορές μακριά; Αποστάσεις ασφαλείας. Ο Μπεν έμενε στο Ανατολικό Βερολίνο. Εκεί γεννήθηκε. Ήταν το σπίτι του. Η Άντι έμενε στο Δυτικό Βερολίνο. Εκεί γεννήθηκε. Ήταν το σπίτι της. Η Άντι και ο Μπεν ήταν φτιαγμένοι ο ένας για τον άλλον... αλλά... αλλά το Βερολίνο το χώριζε ένα τείχος. Το Ανατολικό και το Δυτικό Βερολίνο. Ο Μπεν δεν μπορούσε –στην ίδια του την πόλη– να περάσει από τη μια μεριά στην άλλη. Η Άντι δεν μπορούσε –στην ίδια της την πόλη– να περάσει από τη μια μεριά στην άλλη. Αποστάσεις ασφαλείας. Ένα και μόνο τείχος –φτιαγμένο από ανθρώπους– μπορεί να είναι μερικές φορές μακριά; Ο Ρωμαίος ήταν γιος του Μοντέγου. Η Ιουλιέτα ήταν κόρη του Καπουλέτου. Ο Μοντέγος και ο Καπουλέτος ήταν θανάσιμοι εχθροί. Ο Ρωμαίος ήταν φτιαγμένος για την Ιουλιέτα. Δεν είχαν όμως συναντηθεί ποτέ. Ένα και μόνο μίσος –φτιαγμένο από ανθρώπους– μπορεί να είναι μερικές φορές μακριά; Μερικές φορές μπορεί... αλλά είναι και μέρες που ξημερώνει αλλιώς. Που ξημερώνει αλλιώς. Ένα τείχος στο Βερολίνο γκρεμίζεται. Μια μέρα με καύσωνα όλα τα αμάξια αποφασίζουν να πάνε στη θάλασσα. Και ένας Μοντέγος μια μέρα αποφασίζει να πηδήξει τον φράχτη και να μπει στο σπίτι ενός Καπουλέτου. Ιστορίες δρόμου για λοξούς ρομαντικούς. Η παράσταση που θα δείτε προέκυψε από τη συνάντηση πολλών λοξών ρομαντικών* που πιστεύουν βαθιά ότι υπάρχουν μέρες που ξημερώνει αλλιώς. Στέλιος Χατζηαδαμίδης *όπου «λοξός ρομαντικός»: όλοι εκείνοι που «τις νύχτες σχεδιάζουν έκτακτα δρομολόγια τραίνων για κείνους που άργησαν» (Τάσος Λειβαδίτης).
ες αστ
και
ς
στέ
ου ξακ
έβ ξιοσ α ο . ι δυ ο ι ίζει α ρ . κ ω ει χ ίμα ς ιες α ι ε ηδά , τ ν π α α έ ι ε ν α ξ γ ό νι άμ να Βερ οικο χρό ποτ η ο ό α λάχ φ υ ι π π ρ α Δ γ α σ ο μ ι ο τα μοίρ ν ό ετα ρωτ ν υ ύ η φ ο ώ τ έ φ σ τρ γε χθρ ά τ ν ε ακι ος α ύ, που ω κ σ μ ί η μ σι βαθ ανά που ς θ ο , σ ν ν Μί τώ τω ρασ π’ . ε α ι ατο ρ ν ά Μα ά γ ν θ ζευ φού ον τ α α τ σ ν έ θα γεί μα οδη ή ν ι. ο τ νέο ιο μ εί δ ι ί ο ταφ έν μ Στο α υ θ ε ... ρωτ ους ίσος οι ε μαζί τ μ ο ά ό τ Αλλ αλι π το και
Τα αποσπάσματα των σελίδων 5, 14, 16 και 18 προέρχονται από το κείμενο της παράστασης.
Ι Ο Τ Έ Λ Υ ΚΑΠΟ
ΜΟΝΤΈΓΟΙ
Ουίλιαμ Σαίξπηρ Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, γιος του Τζον Σαίξπηρ και της Μαίρης Άρντεν, γεννήθηκε στο Στράτφορντ-απόν-έιβον το 1564. Το γεγονός ότι υπάρχουν πολύ λίγα στοιχεία για τη ζωή του καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την ανασύνθεση της βιογραφίας του. Ο πατέρας του ήταν ένας ευκατάστατος έμπορος γαντιών και μικροκτηματίας, ο οποίος το 1565 έγινε δημοτικός σύμβουλος και πιθανώς το 1571 δήμαρχος. Φαίνεται ότι ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ μαθήτευσε δωρεάν, χάρη στη θέση του πατέρα του, στο δημοτικό σχολείο του Στράτφορντ. Εκεί πρέπει να διδάχτηκε λατινικά, ιστορία και λίγα ελληνικά. Το επίπεδο των σπουδών ήταν υψηλό, ωστόσο, ο Σαίξπηρ δεν συνέχισε τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο. Δεν γνωρίζουμε τίποτα για τη ζωή του μέχρι το 1582, χρονιά στην οποία παντρεύεται την κατά οκτώ χρόνια μεγαλύτερή του Άννα Χάθαγουεϊ. Μέσα σε έξι μήνες το ζευγάρι αποκτά την πρώτη του κόρη, τη Σουζάνα. Το 1585 γεννιούνται τα δίδυμα Χάμνετ και Ιουδήθ. Ο Χάμνετ πεθαίνει το 1596. Το 1584 ο Σαίξπηρ γίνεται οργανικό μέλος του Θιάσου του Λόρδου Αρχιθαλαμηπόλου. Από το 1585 έως το 1592 τα ίχνη του Σαίξπηρ χάνονται. Εικάζεται ότι εγκατέλειψε το σπίτι του και την οικογένειά του για να περιοδεύσει με έναν λονδρέζικο θίασο. Δεν είναι γνωστό το πότε ακριβώς άρχισε να δουλεύει μόνιμα στο Λονδίνο. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι μέχρι το 1592 είναι ήδη καταξιωμένος ηθοποιός και δραματουργός στους θεατρικούς κύκλους του Λονδίνου. Το 1592 γράφει τον Ερρίκο Στ΄. Το 1593-94 γράφει τα ποιήματα Αφροδίτη και Άδωνις και Ο βιασμός της Λουκρητίας. Είναι πιθανό τότε να έγραψε και τα Σονέτα, όλα ή τα περισσότερα, καθώς επίσης και τα έργα Ριχάρδος Γ΄, Η κωμωδία των παρεξηγήσεων, Το ημέρωμα της στρίγγλας, Οι δύο άρχοντες από τη Βερόνα και Βασιλιάς Ιωάννης. Την περίοδο αυτή τα θέατρα δεν λειτουργούν, εξαιτίας της επιδημίας της πανούκλας. Από το 1595 έως το 1599 (χρονιά ίδρυσης του θεάτρου Globe στο Λονδίνο, του οποίου φέρεται ως συνιδιοκτήτης) γράφει τα έργα: Ριχάρδος Β΄, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Ο έμπορος της Βενετίας, Ερρίκος Δ΄, Όπως σας αρέσει, Πολύ κακό για το τίποτα, Ερρίκος Ε΄, Ιούλιος Καίσαρας και Δωδέκατη νύχτα. Από το 1600 έως το 1608 γράφει τις μεγάλες τραγωδίες του: Άμλετ, Τρωίλος και Χρυσηίδα, Οθέλλος, Βασιλιάς Ληρ, Μακμπέθ. Ο Θίασος του Λόρδου Αρχιθαλαμηπόλου μετονομάζεται σε Θίασο του Βασιλιά, παίζουν στην Αυλή περισσότερο από κάθε άλλο θίασο και αρχίζουν να εμφανίζονται και στο θέατρο Μπλάκφράιαρς (το 1608). Το 1612 αποσύρεται στο Στράτφορντ, οικονομικά αποκατεστημένος και συνεργάζεται με τον Τζον Φλέτσερ. Το 1613 το θέατρο Globe καταστρέφεται από πυρκαγιά κατά τη διάρκεια της παράστασης του έργου Ερρίκος Η΄. Το 1616 ο Σαίξπηρ γράφει τη διαθήκη του και λίγο αργότερα πεθαίνει, την ημέρα των γενεθλίων του (23/4), πιθανόν μετά από μία βραδιά άκρατης οινοποσίας με τον φίλο του Μπεν Τζόνσον, επίσης συγγραφέα. Θάβεται στην εκκλησία Holy Trinity Church του Στράτφορντ. Πηγές: Πρόγραμμα της παράστασης Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, ΚΘΒΕ 2006-07. Πρόγραμμα της παράστασης Το ημέρωμα της στρίγγλας, ΚΘΒΕ 2010-11.
Γνωρίζετε ότι: Τα πρώτα λόγια του έργου Ρωμαίος και Ιουλιέτα είναι γραμμένα σε μορφή σονέτου. Αυτός ο πρόλογος αποκαλύπτει το τέλος της ιατορίας στο κοινό πριν ακόμα το έργο να ξεκινήσει κανονικά. Το 90% του έργου είναι γραμμένο σε στίχο και μόνο το 10% σε πρόζα. Το έργο περιέχει μερικά από τα ομορφότερα ποιήματα του Σαίξπηρ συμπεριλαμβανομένου του Σονέτου που μοιράζονται ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα κατά την πρώτη τους συνάντηση. Η Ιουλιέτα είναι μόνο δεκατριών χρονών όταν γνωρίζει και παντρεύεται τον Ρωμαίο, αλλά δεν μαθαίνουμε ποτέ την ακριβή ηλικία του Ρωμαίου. Όπως συνέβη και με τον Βασιλιά Ληρ, το έργο διασκευάστηκε από τον Ιρλανδό συγγραφέα Nahum Tate, ο οποίος άλλαξε την ιστορία δίνοντάς της ευτυχισμένο τέλος. Το 1748, ο διάσημος ηθοποιός David Garrick σκηνοθέτησε μια εκδοχή του έργου στην οποία δεν υπήρχε καμία αναφορά σχετικά με τον έρωτα του Ρωμαίου για την Ροζαλίνα. Ο Garrick πίστευε ότι κάτι τέτοιο θα έκανε τον τραγικό ήρωα να μοιάζει άστατος. Το 1662, η Mary Saunderson ήταν, σχεδόν με βεβαιότητα, η πρώτη γυναίκα που έπαιξε την Ιουλιέτα σε επαγγελματική σκηνή. Μέχρι την παλινόρθωση της Μοναρχίας το 1660, οι γυναίκες δεν επιτρέπονταν να παίζουν δημόσια. Το έργο Ρωμαίος και Ιουλιέτα, παράλληλα με τον Άμλετ, είναι μάλλον το πιο πολυπαιγμένο έργο του Σαίξπηρ και έχει προσαρμοστεί σε πολλές μορφές. Το μιούζικαλ West Side Story αποτελεί πιθανότατα την πιο διάσημη διασκευή του έργου, ενώ η κινηματογραφική εκδοχή του Baz Luhrmann μεταφέρει τον Σαίξπηρ στη γενιά του MTV..
Πηγή: Επίσημη ιστοσελίδα του Royal Shakespeare Company www.rsc.org.uk/explore/shakespeare/plays/ romeo-and-juliet/did-you-know.aspx Μετάφραση: Φιλοθέη Ελευθεριάδου
Ρωμαίος και Ιουλιέτα Την πρώτη εκδοχή της τραγωδίας Ρωμαίος και Ιουλιέτα την έχουμε σ’ ένα αρχέτυπο του 1597. Το κείμενο τούτο δεν είναι θεωρημένο από τον ποιητή. Κάποιος τρίτος, πιθανότατα, ηθοποιός που είχε παίξει στο έργο τον Καπουλέτο, την παραμάνα ή τον Μπενβόλιο, υπαγόρεψε το κείμενο στον εκδότη. Ακόμα πιθανότερο να μην είναι ένας αλλά περισσότεροι αυτοί που ευθύνονται για το κλεψίτυπο. Πολύ φυσικό ένα τέτοιο κείμενο να είναι γεμάτο λάθη και παραλείψεις. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο, ακόμα πιο παράδοξο: Η δεύτερη εκδοχή του
Ρωμαίου και Ιουλιέτας, δύο χρόνια αργότερα, από χειρόγραφο του ίδιου του Σαίξπηρ αυτή τη φορά, δεν είναι πολύ καλύτερη από την πρώτη. Μας δίνει, πάντως, πληρέστερη εικόνα του έργου, χάρη στις πολλές σκηνικές οδηγίες και προπάντων χάρη στην έκτασή της, που είναι 3007 αράδες αντί για 2232 της πρώτης έκδοσης. Η πιθανότερη χρονολόγηση του έργου είναι εκεί γύρω στο 1595. Ο ποιητής ήταν τότε
τριάντα ενός ετών. Νέος ποιητής, πηγαία
πρωτότυπος, εμποτισμένος από τη διάθεση της λυρικής του φύσης. Πολύ φυσικό να ζητήσει την έμπνευσή του στην Ιταλία, τη χώρα της μαγείας, της φυγής, του πάθους και των Novellieri* (Μαζούτσιο του Σαλέρνο, Λουίτζι ντα Πόρτο, Μποντιέρι, Ματτέο Μπαντέλο και Λουίτζι Γκρότο). Οι τελευταίοι αυτοί βλέπουμε να χειρίζονται το θέμα Ρωμαίος–Ιουλιέτα με αυτά ή άλλα ονόματα προσώπων. Άγγελος Τερζάκης
Άγγελος Τερζάκης, Εισαγωγή στο: Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Πατάκη, Αθήνα 2011. Μετάφραση: Κ. Καρθαίος Σ.τ.Ε. Ι novellieri italiani: Ιταλοί συγγραφείς μικρών διηγημάτων
α
ερ ατάφ κ ε δεν οτές π ο ε ύνατ πουν δ έ α λ β εν των ου δ δυνά υ, π α α ν ρώπο ντ τω θ ό ν α α τ’ ά τ θεια , αυτ ισμα «Αλή ρ ω β ώ του ά ν ος ωής αταλ ινό γ ζ κ ο ς κ α ν ι μίσ γη ο ες . ο τ δ λ ά ώ ά τ μ εία» αρ ιο ρα κ π γ ε σ τ η ς ς θρ το ορέ ο τη υλή, διαφ φ ήμερ ε , φ ν ς ε του ατο το αλύπ δέρμ κ α α ν μ ρώ κι α σε χ ς έ ρ ο διαφ ος πουλ ό ν ο γ ς Εγ Νίκο
χαλί, ένα πλούσιο ι ε τά ν ε κ τα οι του ιαφορετικότη όλοι οι κόμπ ι α κ «...γιατί η δ ι, ο λ ό ε ουμ υς, ει να το ξέρ το χρώμα το ό π α τα αυτό θα πρέπ τη ρ , ανεξά ισότιμη αξία ν υ ο χ έ ύ ιο λ α με». χ α καταλάβου ν ι ε π έ ρ π υ ο αυτό είναι π Maya Aggelou
Νίκος Εγγονόπουλος, «Στην κοιλάδα με τους ροδώνες», Ίκαρος, Αθήνα 1992. Maya Aggelou, www.cognosco.gr/Gnwmika/artists.jsp?key=401
Αχ, έλα νύχτα, έλα μου Ρωμαίο, τη νύχτα αυτή σαν ήλιος να φωτίσεις.
αγικό τον τρ ς ι ε σ ί δ α κερ ηριά. «Για ν αι πον τ ε ζ ά ι ε οι για ωτα χρ εέρώ ανίκαν ι ο ς ώ ου κριβ δίψα τ Όμως α υν τη ο θ ώ ι ν ές πονηρι ωτα». ού εέρώ κ τραγι ζε ε Παβέ Τσεζάρ
«Το σ’ αγαπ ώ δεν έχει απ οχρώσεις. Κα τις διευθετήσε ταργεί τις εξ ις, τις βαθμίδ ηγήσεις, ες , τις λεπτολογ τρόπο –άμεσο ίε ς. Κα τά κάποιο παράδοξο της γλώσσας– λέ είναι σαν να γοντας σ’ αγ παραδέχομαι απώ ότι δεν υπάρ ομιλίας, και χε ι κα νέ να ότι η λέξη αυ θέατρο της τή είναι πάντ Το σ’ αγαπώ α αληθής. δεν έχει χρήσ εις. Το σ’ αγαπώ δεν έχει πέρα ν. Το σ’ αγαπώ δεν είναι φρ άσ η. Το σ’ αγαπώ δεν είναι σύ μπτωμα, είνα -Σ’ αγαπώ. ι δράση. -Κι εγώ». Roland Barthe s
τεια. αι μια επίμονη περιπέ πούμε ότι ο έρωτας είν να με ύσα ορο μπ α ητη «Θ αλλά εξίσου απαραίτ ά είναι απαραίτητη, πρώτο Η περιπετειώδης πλευρ τα παρατήσουμε στο για επιμονή. Με το να κη άγ αν η ι κα αι είν ι. Ο πραγματικός ο έρωτας στρεβλώνετα , χη μά δια τη πρώ ν εμπόδιο, στη μερικές φορές οδυνηρά, θριαμβεύει διαρκώς, που τός αυ αι . είν τας έρω χώρο και τον κόσμο» αι από τον χρόνο, τον εντ τίθ που ια πόδ εμ πάνω στα Alain Badiou
Τσεζάρε Παβέζε, Επιλογή από το Il mestiere di vivere, Στιγμή, Αθήνα 2004. Μετάφραση: Παναγιώτης Κονδύλης Roland Barthes, Αποσπάσματα ερωτικού λόγου, Κέδρος, Αθήνα 1977, 2011. Μετάφραση: Βασίλης Παπαβασιλείου Alain Badiou, Εγκώμιο για τον έρωτα, Πατάκη, Αθήνα 2013. Μετάφραση: Φώτης Σιατίστας, Δημήτρις Βεργέτης
Σπλαχνίσου πες
με
και
«θάνατο» γιατί της
εξορίας η όψη είναι
φρικτό-
Μην μιλάς για «εξορία».
τερη.
Είπατε «ξένος». Τι είναι ξένο; Κατ’ αρχάς υπάρχει το αλλού, γεωγραφικά, ο απέραντος κόσμος έξω από τους ορίζοντές μας, ένας τόπος ξένος που βρίσκεται πέρα από το «σπίτι μας», που γνωρίζουμε ότι υπάρχει μέσα απ’ τα βιβλία και τους χάρτες κι αντιστρόφως εμείς αποτελούμε ξένο τόπο για τον υπόλοιπο πλανήτη. Ο ξένος τόπος αρχίζει στα φυσικά ή πολιτικά σύνορα εφ’ όσον η ανθρωπότητα συγκροτήθηκε αργά σε έθνη, για το χείρον ή το βέλτιον. Αυτή η ανθρωπότητα είναι αποτέλεσμα παλιών και φοβερών μεταναστεύσεων που συνοδεύονταν από έριδες, ανήκουστες βιαιότητες, πολέμους, ειρηνεύσεις κι αφομοιώσεις. Ένα ανακάτωμα πληθυσμών σπρωγμένων από την επιθυμία για επιβίωση, κατακτήσεις και δύναμη. Ήταν, ήδη από την αρχαιότητα, σύνηθες να θεωρούνται αυτοί που προέρχονταν από αλλού βάρβαροι ή άγριοι, που πρέπει να τους λεηλατήσουμε, να τους σκλαβώσουμε, να τους υποτάξουμε. Σε κάθε περίπτωση η περιγραφή του παράδοξου μάς ωθεί να αποστασιοποιηθούμε από τον εαυτό μας και από τον τρόπο ύπαρξής μας. Οικειοθελώς, ο εξόριστος Βίκτωρ Ουγκώ περνάει χρόνια στο νησί Γκερνιζέ και γράφει: «Η εξορία είναι η σταγόνα που πέφτει, διατρυπάει αργά και τιμωρεί άνανδρα μια καρδιά που το καθήκον την έκανε γρανίτη. Είναι η ποινή που επιβλήθηκε στον αθώο, στον δίκαιο... Εξορία είναι ένας τόπος σκιάς και νοσταλγίας. Δεν ξέρουμε ποια καταχνιά διεσταλμένη σιωπηλά. Όλα, ένα περαστικό τραγούδι, ένα δάσος σκοτεινό, μια ξέρα. Μια ανάσα, ένας χτύπος, μεγαλώνει στο σκεφτικό μέτωπο...». Η εποχή μας, ο 20ός αιώνας και τώρα ο 21ος πολλαπλασίασαν τις εξορίες, τις εκτοπίσεις σε στρατόπεδα εξόντωσης που αποκάλεσαν «αργού θανάτου». Προστέθηκαν οι εκούσιες εξορίες για οικονομικούς ή πολιτικούς λόγους, δεδομένης της αστάθειας των καθεστώτων και της σύγχυσης των κρίσεων. Jacques Gaucherou Jacques Gaucherou, από το αφιέρωμα «Ο Ξένος στη λογοτεχνία», Αιολικά Γράμματα, Σεπτέμβρης – Οκτώβρης 2006, τεύχος 221.
τις μου θυμίζουν ς ε λ υ ο μ Όλα αυτά ποο.υΚαι εγώ έτσι ξεκισχολεί λά εκθέσεις στο ρωπο». Αλ νθ ά ο έν μ ω ρι λλοτ νούσα, με τον «να υπάρχει. Πώς να το πω... Εγώ σήμερα,ωδεελεύθερη, να ψωνίζω, να ντύα έτσι νιώθ ω να ζω μέσ
Θέλ άλλοι ε βλέπουν οι μ να ι όχ ι α στον κότσόμεοίνκαι ζωή και ελευυ ου π ό τ σαν ούφο. Α υ α ς ι ε ν ά θερία, να κ‘χεις καλά με τον εαυτό σου»... θέλεις, να τα ών
αίνω. νομαι, να βγ
να, 18 χρον Κική από Αθή
ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΒΙΑ Ένα στα 4 αγόρια (23,9%) αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου ήρθε στα χέρια με κάποιον ή κάποιους άλλους τουλάχιστον τρεις φορές. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα κορίτσια είναι σημαντικά χαμηλότερο (8,3%). ΧΡΗΣΗ Η/Υ ΚΑΙ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ Το 47% των εφήβων, κυρίως τα αγόρια και οι μαθητές ηλικίας 13 και 15 ετών, παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια από μισή έως και 2 ώρες τις καθημερινές και το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται τα Σαββατοκύριακα. ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥΣ Η πλειονότητα των μαθητών (89,1%) ανέφεραν το 2014 ότι τους είναι κατά κανόνα εύκολο να μιλήσουν με τουλάχιστον έναν από τους γονείς τους, με το ποσοστό αυτό να μειώνεται από τη μικρότερη ηλικιακή ομάδα στη μεγαλύτερη (94,8% οι 11χρονοι, 89,2% οι 13χρονοι, και 83% οι 15χρονοι) και να είναι υψηλότερο στα αγόρια (91,1% από ό,τι στα κορίτσια (87,1%). Οι μαθητές απάντησαν ότι θεωρούν την επικοινωνία με τη μητέρα τους εύκολη σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από ό,τι με τον πατέρα τους (68,5%).
Πηγές: Συλλογικός τόμος, Τάξη και Αταξία, οι νέοι φωνάζουν, επιμ. Μάριος Κουκουνάρας Λιάγκης, Ακρίτας, Αθήνα, 2011. Α. Κοκκέβη, Μ. Σταύρου, Α. Φωτίου, Ε. Καναβού, «Έφηβοι και βία», στο: Έφηβοι, συμπεριφορές και υγεία, Πανελλήνια έρευνα στους μαθητές 2010, ΕΠΙΨΥ. Α. Κοκκέβη, Μ. Ξανθάκη, Α. Φωτίου, Ε. Καναβού, «Χρήση Η/Υ και ίντερνετ από τους εφήβους», στο: Έφηβοι, συμπεριφορές και υγεία, Πανελλήνια έρευνα στους μαθητές 2010, ΕΠΙΨΥ. «Οι έφηβοι και η οικογένειά τους», Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών, 2014, ΕΠΙΨΥ.
Η
ελπίδα δεν βρίσκε-
ται
στην ιστορία.
Βρίσκεται στην
αφή-
γηση. Η αγάπη είναι
Έπρεπε να πεθάνουν πάνω απ’ όλα.
ακόμα δύο παιδιά για να το κα-
και
ταλάβουν;
Κινηματογραφική προβολή και θεατρική σκηνή Κινηματογραφημένο θέατρο; Ναι και απολύτως μεταξύ τους ως προς τη λειτουργία των εκφραστικών κωδίκων τους. Είναι σαφές πως ο θεατής καλείται να προσλάβει δύο τέχνες ταυτοχρόνως. Επιπλέον, σε ένα τρίτο επίπεδο παρακολουθεί το γύρισμα του κινηματογραφικού υλικού που παράγεται εδώ και τώρα μπροστά του. Η διαδικασία του γυρίσματος δεν είναι άραγε και αυτή θεατρική δράση; [...] Αυτή η σκηνοθετική πρακτική δημιουργεί τρία επίπεδα πρόσληψης. Ο θεατής παρακολουθεί τη δράση
Εκείνο που ξαφνιάζει σήμερα τον θεατή, είναι η δραματουργική δομή των έργων του Σαίξπηρ. Διότι τον 16ο αιώνα, πολύ πριν ανακαλυφθεί ο κινηματογράφος, εκείνος χρησιμοποιούσε κινηματογραφική γραφή: μικρές μικρές σκηνούλες, που σε πήγαιναν μπρος πίσω στον χρόνο και στον χώρο, δημιουργώντας μόνο με τη δύναμη των λέξεων δυνατές εικόνες
με έναν τρόπο πολυπρισματικό, επιλέγοντας κάθε φορά αν θα παρακολουθήσει τη θεατρική ή την κινηματογραφική εκδοχή ή, τέλος, τη διαδικασία του γυρίσματος. Και οι τρεις εκδοχές διατηρούν την αισθητική και εκφραστική τους αυτονομία. Η σκηνική δράση μετατρέπεται σε παράδοξο —και, ακριβώς γι’ αυτό, ενδιαφέρον— γεγονός για τον θεατή, καθώς συνδυάζει την αίσθηση του θεατρικού εδώ και τώρα με το μοναδικό εδώ και τώρα που λειτουργεί στην τέχνη του κινηματογράφου: τη διαδικασία του γυρίσματος. Το γύρισμα πραγματοποιείται επιτόπου από τους ίδιους τους ηθοποιούς και γίνεται έτσι μέρος της θεατρικής δράσης. Γιάννης Λεοντάρης
που εναλλάσσονταν πιο γρήγορα και πιο απλά, θα μπορούσε να πει κανείς, και από το σύγχρονο κινηματογραφικό μοντάζ. Πηγή: dipilon.com/shakespeare.html
Γιάννης Λεοντάρης, «Κινηματογραφική προβολή και θεατρική σκηνή: η περίπτωση της Κέιτι Μίτσελ», περ. Σκηνή, Τμήμα Θεάτρου ΑΠΘ, τ. 4, 2012.
«Οι μόνοι άνθρωποι που υπάρχουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν, τρελαίνονται να μιλήσουν, τρελαίνονται να σωθούν, που ποθούν τα πάντα ταυτόχρονα, αυτοί που ποτέ δεν χασμουριούνται ή λένε έστω και μια κοινοτοπία, αλλά που καίγονται σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά, που σκάνε σαν πυροτεχνήματα ανάμεσα στα αστέρια κι από μέσα τους ξεπηδά το μπλε φως της καρδιάς τους, κι όσοι τους βλέπουν κάνουν: Αααα!!!! Με θαυμασμό». Jack Kerouac
Jack Kerouac, Στο δρόμο, Πλέθρον, Αθήνα 1996. Μετάφραση: Δήμητρα Νικολοπούλου
Αν
σε
ψει ο
είχε
γρά-
Σαίξπηρ
στο Ρωμαίος και Ιουλιέτα , ποιος
χαρακτήρας
θα ήσουν; του Αντώνη Γαλέου
1 ΚΑΠΟΙΟΣ ΡΩΤΑΕΙ ΕΝΑΝ ΚΟΝΤΙΝΟ ΣΟΥ ΦΙΛΟ, ΤΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ; Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ: A. Με ένα χαμόγελο πάντα, έξω καρδιά και σε κάνει ό,τι θέλει. B. Θέλει να είναι πάντα στο κέντρο της προσοχής, σχιζοφρενής, με δυο λόγια ο καλύτερος φίλος που μπορεί να σου τύχει. Γ. Ήσυχη και λιγομίλητη, αλλά το πάθος βράζει μέσα της. Δ. Τον τρώει συνέχεια το άγχος για το καλό της κοινωνίας, ανησυχεί για όλους και για όλα, είναι ο μόνος που ξέρει να χαίρεται τη ζωή.
(Τα φύλα στις απα-
E. Κακός μπελάς, δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει μαζί του, όλα
ντήσεις εναλλάσσονται
τα κάνει από αγάπη.
τυχαία, κάθε απάντηση μπορεί να ταιριάζει σε αγόρι ή σε κορίτσι)
2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΕΚΑ ΚΑΙ ΜΙΣΗ ΤΟ ΒΡΑΔΥ. ΤΙ ΚΑΝΕΙΣ; A. Τι να τρέχω έξω; Αν αφήσω τους γονείς μου μόνους, μπορεί να έχουμε και ατυχήματα... B. Αλωνίζω την πόλη για να βρω νέους φίλους. Έχω ακούσει για κάτι τρελά πάρτι. Αλλά πάντα μένω στο τέλος μόνη. Γ. Σε ένα ήσυχο μέρος, να σκοτώνω δράκους με τη σκέψη μου. Δεν ξέρω πώς, πάντα είμαι χωρισμένος, όταν πλησιάζει του Αγίου Βαλεντίνου. Αλλά ποιος θα με καταλάβει. Δ. Διαβάζω, τραγουδάω μόνη μου και ετοιμάζω δηλητήρια για την αυριανή μέρα. E. Ετοιμάζω πλάνο εκδίκησης για τα επόμενα δύο χρόνια. Δεν μπορώ να ησυχάσω. Κανείς δεν μπορεί να με προσβάλει χωρίς να πληρώσει. Είναι άδικο. ΣΑΣ ΣΗΜΕΙΟ; ΣΗΜΕΙΟ; 3 ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΣΟΥ A. Η οργιώδης φαντασία. B. Το μαύρο χιούμορ. Γ. Όλοι με ερωτεύονται μόλις με δουν. Δ. Ξέρω πώς να βοηθήσω όποιον έχει ανάγκη. E. Δεν
δειλιάζω μπροστά σε τίποτα.
4 ΕΝΑΣ ΦΙΛΟΣ ΣΟΥ ΤΗΛΕΦΩΝΕΙ ΚΑΙ ΖΗΤΑΕΙ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΧΑΡΗ. ΓΙΑ ΝΑ ΤΟΝ ΒΟΗΘΗΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΠΕΙΣ ΣΕ ΜΕΓΑΛΟ ΚΙΝΔΥΝΟ: A. Κολακεύεσαι. Οι φίλοι σου δεν σε έχουν για τόσο ριψοκίνδυνο, αλλά τώρα θα τους δείξεις ποιος πραγματικά είσαι. B. Θα εξαφανιστείς για λίγο, γιατί θα μπλεχτείς σε άλλες περιπέτειες, αλλά, τελευταία στιγμή, θα βρεθείς μπροστά τους στην πιο δύσκολη ώρα. Γ. Όλοι ξέρουν πως είσαι φτιαγμένος για τους φίλους σου. Όλα όμως έχουν κάποια όρια. Τέλος πάντων, θα βοηθήσω, αλλά θα φροντίσω να ελαττώσω τον κίνδυνο για όλους. Δ. Ευκαιρία είναι! Θα φτιάξουμε μια τέλεια συνωμοσία, με μεταμφιέσεις, ψέματα και περίπλοκες στρατηγικές. E. Ώπα! Εδώ μιλάμε για φιλία! Ετοιμάζεσαι για χοντρό καυγά. καυγά. 5 ΑΝ ΓΙΝΟΤΑΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙΣ ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ, ΤΙ ΘΑ ΗΤΑΝ ΑΥΤΟ; A. Να μπορώ να παίρνω μόνος μου τις αποφάσεις για τη ζωή μου. B. Να μην χάνω τους φίλους μου ποτέ. Γ. Να είμαι πάντα με τον αγαπημένο μου! Δ. Να συνεχίσω να έχω αυτά που έχω. E. Να χαθούν όλοι μου οι εχθροί. 6 ΑΝ ΗΣΟΥΝ ΣΟΥΠΕΡ ΗΡΩΑΣ ΤΙ ΔΥΝΑΜΗ ΘΑ ΕΙΧΕΣ; A. Τηλεπάθεια. Να επικοινωνώ με τους άλλους χωρίς να μιλάω. B. Να πετούσα! Θα έκανα κάτι πλάκες... Γ. Να ήμουν αόρατος. Θα μπαίνω σε όποια κρεβατοκάμαρα θέλω και δεν θα με παίρνει είδηση κανένας! Δ. Μάντης! Να βλέπω το μέλλον για να ξέρω πώς να βοηθάω τους ανθρώπους. E. Να βγάζω μεταλλικά νύχια από το σώμα μου σαν να είμαι ο Γούλφεριν. Σούπερ. 7 ΜΗΠΩΣ ΤΕΛΙΚΑ ΕΙΜΑΙ: Α. Ο Λαυρέντιος Β. Ο Τυβάλδος Γ. Η Ιουλιέτα Δ. Ο Ρωμαίος Ε. Ο Μερκούτιος E. Καλά ξεμπερδέματα! Είσαι ο ΤΥΒΑΛΔΟΣ Δ. Καλά πειράματα! Είσαι ο ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΣ Γ. Καρδιοκατακτητή! Είσαι ο ΡΩΜΑΙΟΣ B. Τι λες; Είσαι ο ΜΕΡΚΟΥΤΙΟΣ A. Είσαι ασφαλώς η ΙΟΥΛΙΕΤΑ Αν απάντησες περισσότερα:
ΥΠΕΎΘΥΝΟΙ ΠΑΡΆΣΤΑΣΗΣ ΟΔΗΓΟΊ ΣΚΗΝΉΣ Μarleen Verschuuren Γιάννης Παλαμιώτης
ΤΜΗΜΑ ΣΚΗΝΩΝ & ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ Προϊστάμενος Στέλιος Τζολόπουλος
ΜΗΧΑΝΙΚΌΣ ΣΚΗΝΉΣ Ηλίας Παπαλεξανδρίδης
ΤΜΉΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΎ Προϊσταμένη Ιωάννα Καρτάση
ΧΕΙΡΙΣΤΉΣ ΚΟΝΣΌΛΑΣ ΦΩΤΙΣΜΟΎ Σταύρος Στρατίδης
ΤΜΉΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΎ Προϊστάμενος Μιχάλης Χώρης
ΧΕΙΡΙΣΤΉΣ ΚΟΝΣΌΛΑΣ ΉΧΟΥ Βασίλης Καρκαβίτσας
ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Προϊσταμένη Ελπίδα Βιάννη
ΧΕΙΡΙΣΤΉΣ ΒΊΝΤΕΟ Βαγγέλης Καρκαλίνης ΦΡΟΝΤΙΣΤΉΣ Παναγιώτης Ροβινσών ΕΝΔΎΤΡΙΑ Έλενα Μαυρίδου
ΤΜΉΜΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΎ ΈΡΓΟΥΔΡΑΜΑΤΟΛΟΓΊΟΥ Προϊσταμένη Άννα Σινιώρη Θεατρική περίοδος 2015-2016 Αρ. δελτίου 676 (271)
ΚΑΤΑΣΚΕΥΈΣ ΣΚΗΝΙΚΏΝ & ΚΟΣΤΟΥΜΙΏΝ Εργαστήρια ΚΘΒΕ
Επιμέλεια έκδοσης Τμήμα Εκδόσεων και Δημοσίων Σχέσεων Γραφείο Εκδόσεων Αιμιλία Καρακόκκινου, Σταύρος Καρανταγλής
ΥΠΕΎΘΥΝΟΙ ΧΏΡΩΝ Δημήτρης Καβέλης Ανέστης Καραηλίας Γιώργος Κασσάρας Δημήτρης Μητσιάνης Βασίλης Μυτηλινός Περικλής Τράιος
Επιλογή κειμένων Φιλοθέη Ελευθεριάδου, Ειρήνη Καραχρήστου Φωτογραφίες Κλείτος Κυριακίδης
Ευχαριστούμε θερμά: • τον κ. Γιάννη Αποστολίδη για την επιμέλεια των κομμώσεων κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης. • την κα Μαίρη Ανδρέου για την επιμέλεια του μακιγιάζ κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης. • το ξενοδοχείο Les Lazaristes για την παραχώρηση του χώρου, όπου γυρίστηκαν τα βίντεο της παράστασης. • το Glamour Pool Bar για την παραχώρηση του χώρου, όπου γυρίστηκαν τα βίντεο της παράστασης.
ΜΟΝΙΜΟΙ ΧΟΡΗΓΟΊ
ΧΟΡΗΓΟΊ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ
ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ
ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ