2011. gada 15. janvāris

Laikraksts Tukuma, Kandavas, Engures un Jaunpils novadiem

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

Redakcijas sleja Par metanoiju Marija Anmane

Metanoija tulkojumâ no grieíu valodas nozîmç gan grçku noþçlu, gan savas apziòas mainîðanu, gan prâta virziena maiòu. Par to iedomâjos, kad ceturtdienas va­ karâ, kâdam paziòam vçlot laimîgu Veco Jauno gadu, jokojot ieteicos, ka nu var atkal kaut ko vçlçties…

Viòð visâ nopietnîbâ sacîja, ka ievçlçðoties… jaunu val­dîbu! Jâ, ru­ na bija tieði par ”jaunu”, ne ”labâku”, pat ne ”citu” valdîbu. It kâ tâ bûtu vienîgâ vai labâkâ un gudrâkâ izeja no paðreizçjâs situâcijas valstî. It kâ ar to vajadzçtu sâkt…

Jâ, sabiedrîba par pasaulç notiekoðo ir informçtâka vairâk nekâ jebkad agrâk, tâpçc arî uz­ tvere ir saasinâta. Taèu izpratne par notiekoðo, maigi izsakoties, ir visai ierobeþota. Mums pietrûkst zinâðanu, tâpçc bâze, uz kuras pa­ mata izdarît pareizos secinâjumus, ir visai vâja. Un tad nu gadâs, ka mçs, tauta, no visas sirds protestçjam… pret infrastruktûras attîstîbu savâ reìionâ vai – gluþi otrâdi – neie­ jaucamies, kad par smieklîgi ma­ zu kompensâciju paðvaldîba atïauj sagandçt zemi.

Iekðçji dusmodamies un saðu­ tuði, taèu nespçdami argumentçti iebilst, TV kanâlos skatâmies un klausâmies, kâ par paðreizçjo si­ tuâciju valstî negatîvi izsakâs tie, kas mûs lîdz tai noveduði. Un – dzir­ dam jau arî… tikai un vienîgi kri­ tiku paðreizçjo politiíu un partiju virzienâ! Ne no viena nav dzirdçta savas darbîbas analîze! Par kïûdu atzîðanu nemaz nerunâjot. Viòiem jau arî ”nabadziòiem” – ir pietrûcis un joprojâm pietrûkst zinâðanu, tâpçc jâiztiek vien… ar naudu un nekaunîbu! Ðis uzskaitîjums var izvçrsties bez­ga­lîgs, kïûdu virkne – ne­prog­ nozçjama un nebeidzama, kamçr valsts (tauta, ikviens no mums) nemainîs sava prâta virzîbu!

Zinâðanu trûkuma dçï mçs brînâmies par putniem, kas kaut kur pasaulç krît beigti no gaisa. Ti­ cam pasaules galam, kas mums it kâ ir ”apsolîts” nâkamgad.

Kamçr nemainîsim savu domâ­ ðanu, nemainîsies arî mûsu attiek­ sme pret apkârt notiekoðo. Un tas nozîmç, ka… nemainîsies arî notiekoðais! Vienalga, kâda bûs valdîba un kâds – Prezidents.

Nr. 6 (1567) – Ls 0.40 ISSN 1407-8252

www.ntz.lv

Barikāžu laikam – 20

Lai atcerçtos un novçrtçtu

Ð

íiet, ka 20 gadi, kopð devâmies uz Rîgas barikâdçm, pagâjuði kâ viens mirklis. Un tomçr par laika straujo plûdumu liecina izauguðie bçrni, kas tolaik bija vçl pavisam mazi un kam 1991. gada janvâra vakaros bija grûti izskaidrot, kurp aizbraukuði tçvi. Nu jau arî izaugusi paaudze, kas par dzîvi okupâcijas laikâ un to, ka bijis barikâþu laiks, vien dzirdçjusi no vecâku un vecvecâku stâstiem. Ðíiet, tieði tâpçc aizvien ir vçrts atcerçties to dienu notikumus, to, ka valsts neatkarîbai bijusi arî tautas kopîbas, drosmes, pârliecîbas un diemþçl – arî cilvçka dzîvîbas cena.

Fotogrāfiju autors – barikāžu dalībnieks, toreiz kopsaimniecības «Dzimtene» galdnieks Andris Valdheims

Turpinâjums pielikumâ «Aka»

Ziņas

2 Latvijâ un pasaulç

Ceturtdienas sarunas

Ðodien – «Sniega talka»!

Kâpçc citur pudeles iepçrk, bet pie mums – ne?

Pirmo reizi Latvijâ ðodien, 15. janvârî, tiek rîkota «Sniega tal­ ka», lai no liekâ sniega un ledus iztîrîtu ceïus un ietves, jumtus un pagalmus pilsçtâs un laukos, informçja akcijas rîkotâji. Akcijas rîkotâji plâno, ka «Sniega talka» no­ tiks katru sestdienu, piesaistot ar­ vien vairâk darboties gribçtâju.

Arî vides aizsardzîbas un reìionâlâs attîstîbas ministrs Rai­ monds Vçjonis (ZZS) aicina iedzîvotâjus piedalîties «Sniega talkâ» un bût aktîviem, palîdzot attîrît ielas, ceïus, pagalmus un jumtus no biezâs sniega segas.

Pçrn populârâkie – Roberts un Sofija Pagâjuðajâ gadâ Latvijâ dzimu­ ðajiem mazuïiem visbieþâk do­ tie vârdi bijuði: zçniem Roberts, savukârt meitençm – Sofija, lie­ cina Pilsonîbas un migrâcijas lie­ tu pârvaldes (PMLP) apkopotâ statistika no Iedzîvotâju reìistra.

Pagâjuðajâ gadâ vârds Roberts dots 241 puisîtim, savukârt par So­ fiju nosaukta 221 meitenîte. Bieþi izvçlçti arî vârdi Gustavs (227), Markuss (224), Maksims (192), Da­ niels (186), Artjoms (183), Alek­ sandrs (182), Rièards (158), Ralfs (151) un Artûrs (150). Savukârt pçrn dzimuðajâm meitençm populâri vârdi bijuði Alise (201), Viktorija (197), Anastasija (194), Marta (163), Anna (162), Evelîna (157), Emîlija (149), Laura (141) un Katrîna (140).

Par braucienu taksometrâ bûs jâmaksâ dârgâk No 1. februâra stâsies spçkâ Satiksmes ministrijas izstrâdâtie noteikumi, kas paredz mak­ su par braucienu ar taksometru aprçíinât pçc divâm pozîcijâm – nobrauktâ attâluma un pavadîtâ laika. Pasaþieriem tas nozîmç – vidçji 10 minûðu brauciens bûs apmçram par vienu latu dârgâks nekâ lîdz ðim. Turpmâk braucie­ na maksu aprçíinâs, summçjot kopâ gan nobrauktos kilomet­ rus, gan braucienâ pavadîto lai­ ku neatkarîgi no tâ, ar kâdu âtrumu taksometrs ir braucis.

Noteikumu izstrâdâtâji uzska­ ta, ka, summçjoties abiem para­ metriem, braukðanas maksa tak­ sometros teorçtiski palielinâtos, taèu prognozçjams, ka taksomet­ ru pârvadâjumu tirgus nepieïaus cenu celðanos un tiks noteikti zemâki tarifi par katru nobrauk­ to kilometru, kâ arî ceïâ pavadîto laiku. Gan laika, gan attâluma maksimâlos tarifus nosaka katra paðvaldîba.

Lapsa saðauj mednieku Baltkrievijâ kâds mednieks stâsta, ka viòð lapsu saðâvis un, kad piegâjis pie dzîvnieka, tâ sâkusi aktîvi pretoties un ar íepu nejauði nospiedusi viòa ieroèa mçlîti, tas izðâvis, ievainojot mednieku kâjâ.

Mednieks patlaban no ievainoju­ ma ârstçjas slimnîcâ, savukârt lap­ sa pamanîjusies aizbçgt. Varas iestâdes norâda, ka ðis stâsts ir visai neparasts, tâpçc tiek pârbaudîta arî versija, vai 40 gadus veco vîrieti nav saðâvis kâds cits cilvçks vai arî viòð pats mçìinâjis izdarît paðnâvîbu.

Interneta portâlu “pârlapoja” Zane Vimbule

Agita Puíîte

– Biju Vâcijâ. Aizgâju uz veikalu un redzçju, ka tur var nodot visas plastmasas un PET pudeles, pretî par to saòemot èeku, par kuru var iepirkties pârtikas veikalâ. Nekur neredzçju apkârt mçtâjamies pudeles, kâ tas ir pie mums. Mçs Tukuma novadâ arî îstenojam Eiropas finansçtu projektu atkritumu apsaimniekoðanâ, taèu pie mums nekâ tâda nav. Kâpçc tâ? Ir visvisâdas akcijas, kur izgâþ milzu naudu, taèu tik vienkârðu lietu, kâ nolikt pie veikala pudeïu automâtu, nevar ieviest. Mûsu ministri brauc no vienas valsts uz citu, taèu laikam jau tâdos vienkârðos veikalos neiepçrkas, ja reiz nav neko tâdu redzçjuði. Ja pudeles varçtu nodot, pretî par to saòemot naudu, vienâ râvienâ visi meþi no tâm bûtu tîri.

Gribçtu zinât, – ja reiz igauòi to ir izdarîjuši, kad to domâ izdarît Latvijâ?

Depozîta sistçmai – daudz pretinieku Ðo jautâjumu aizsûtîjâm tobrîd Vides, tagad Vides Aizsardzîbas un Reìionâlâs attîstîbas ministri­ jai. Uz jautâjumu atbildçja Vides Aizsardzîbas departamenta direktora vietniece Rudîte Vesere: – Akmens, mests Vides minis­ tra (Tagad vides aizsardzîbas un reìionâlâs attîstîbas ministrs Rai­ monds Vçjonis. – Red.) virzienâ, nav pamatots, jo ar iniciatîvu, ka vajag ðâdu depozîta sistçmu Latvijâ ieviest, viòð nâca klajâ pirms di­ viem gadiem. Problçma tâ, ka tirgotâji un dzçrienu izplatîtâji ne­ var panâkt vienoðanos. Ministri­ ja 2008. gadâ pasûtîja speciâlu pçtîjumu, cik izmaksâs sistçmas ievieðana un uzturçðana un cik liels slogs bûs vienai pudelei. Pçc aprçíiniem iznâca, ka sistçmas

ievieðanai (pudeïu automâtu uzstâdîðanai) vajadzîgi 9 miljoni latu. Pudeïu automâti ir Igaunijas variants, taèu varçtu bût Horvâtijas variants, kur cilvçks pieòem pude­ les un kas izmaksâ lçtâk.

– Kas tâ ir par naudu, ko Igaunijâ, Horvâtijâ, Vâcijâ cilvçkiem samaksâ par nodoto pudeli?

– Cilvçks pats to samaksâ. Tâpçc lietojam vârdu “depozîts” – cilvçks veikalâ nopçrk dzçrienu pudelç, uz kuras ir îpaða atzîme par to, ka noteikta maksa (par plastmasu mazâka, par stiklu – lielâka) par pudeli ir tâ sauktâ “íîlas nauda”.

To cilvçks saòems atpakaï, atnesot tukðâs pudeles.

– Cilvçki domâ, ja maksâtu par pudelçm, kuras atrodas meþos, tie bûtu tîri, bet no jûsu skaidrotâ sanâk, ka par tâm tomçr nemaksâs.

– Jâ. Ja uz etiíetes nebûs îpaðâs atzîmes, nemaksâs, jo par tâm iepriekð neviens nav maksâjis. Tâ tas ir visâs valstîs. Ja meþâ izmes­ ta pudele bûs ar ðo zîmîti, tad nau­ du dabûs.

– Tukumâ îsteno Piejûras atkritumu savâkðanas projektu.

Vai tâ ietvaros nevarçja ierîkot ðos automâtus?

– Projekts to neparedzçja. Ja ðâda sistçma valstî nav noteikta kâ obligâta, nav pamata to paredzçt ðâdâ projektâ. Vides ministrija ir sagatavojusi likumprojektu un no­ teikusi, ka ðâda sistçma obligâti jâievieð, bet ir liela pretestîba un kategoriski iebildumi no alus darîtâju un izplatîtâju puses. Viòi uzskata, ka depozîta sistçmu ne­ vajag un ka var iztikt ar atkritu­ mu dalîto vâkðanu. Ðo depozîta sistçmu neatbalsta arî Ekonomi­ kas ministrija un Zemkopîbas mi­ nistrija, lîdz ar to mûsu likumpro­ jekti ir iestrçguði. Vides ministri­ ja izstrâdâja koncepciju, lai Minis­ tru kabinets lemtu par depozîta sistçmas piemçroðanu dzçrienu ie­ pakojumiem. MK komiteja ir ga­ tava atbalstît un noteikt depozîta sistçmas ievieðanu stiklam kâ

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris obligâtu – ðobrîd tâ ir brîvprâtîga, taèu patçrçtâjs nav aizsargâts, jo viòam par pudeli samaksâ nevis tik, cik viòð ir samaksâjis, bet tik, cik tirgotâjs viòam grib samaksât.

Komiteja lçma, ka stiklam ðo sistçmu piemçros no 2011. gada oktobra, savukârt par PET pudelçm un skârdençm notiek pa­ pildu sarunas. Jâpiebilst, ka ðâdas sistçmas ievieðana paredzçta arî valdîbas deklarâcijâ.

– Tâtad stikla pudelçm uz etiíetes bûs norâdes?

– Jâ, speciâla zîmîte.

– Cik lielu sadârdzinâjumu vienai pudelei tas radîs?

– Stikla pudelçm sadârdzi­ nâjumam nevajadzçtu bût, ja nu pakalpojuma maksa zem santîma, jo stikla pudeles vçrtîba jau ðobrîd cenâ ir ierçíinâta – 5 lîdz 6 santîmi par pudeli atkarîbâ no krâsas – tâ to apgalvo raþotâji. Par plastmasas pudelçm tie varçtu bût kâdi divi lîdz èetri santîmi klât, ko cilvçks varçs dabût atpakaï, ja ðo pude­ li nodos, un vçl pakalpojuma iz­ maksas.

– Vai automâtus valsts liks par savu naudu?

– Nç. Tas, vai izmantot automâtus vai cilvçka darbu, tiks atstâts tirgotâju ziòâ. Viena automâta iz­ maksas ir aptuveni 20 000 eiro, plus vçl uzturçðana. Tâtad cilvçku darbs iznâks lçtâk.

– Vâcijâ redzçju mazu veikaliòu, turklât “lçtâkâ gala”, kurâ arî bija ðâds vienkârðs automâts. Varbût citas valstis tos dotçja?

– Noteikti ne. Ðobrîd vçrtçjam iespçju, vai nevaram piesaistît ðâdu vietu izveidei Eiropas struktûrfondu naudas, kâ daïçji to atbalstît, bet pilnîbâ valsts naudu ieguldît ne­ var. Ir vçl viens aspekts, kas padara mûsu tirdzniecîbas vietas nedaudz specifiskas – tâs ir stingrâs sanitârâs prasîbas tirdzniecîbas vietâm, kâ dçï viena daïa veikalu nemaz nevar ðâdu pudeïu pieòemðanu noorganizçt.

Tâdçï tas varçtu bût aprîkots taras pieòemðanas punkts blakus veika­ lam.

Melnā hronika

Laikâ no 13. lîdz 14. janvârim Tukuma policijas iecirknî reìistrçti 22 izsaukumi.

12. janvârî 1.20 Rîgas-Ventpils ceïa 85. km, degvielas uzpildes stacijâ, pagai­ dâm nenoskaidrots autovadîtâjs ar auto­maðînu VOLVO uzbraucis stâvoðai automaðînai MERCEDES BENZ ACTROS 1844 un piekabei SCHMITZ SCS24.

9.00 atklâts, ka Jaunsâtu pagastâ no ekskavatora «ATLAS-1404» no­ zagta 60 l dîzeïdegvielas, 180 l hidrauliskâs eïïas, divi akumulato­ ri, daþâdi instrumenti un íçþu re­ zerves daïas; nodarîts zaudçjums Ls 548,24 apmçrâ. Uzsâkts kriminâl­ process.

10.30 Tukumâ, Meþa ielâ, auto­ maðînai FORD FIESTA nozagtas abas valsts numura zîmes.

13. janvârî 7.00 Tukumâ, Brîvîbas laukumâ, aizturçts 1987. gadâ dzimis vîrietis

bez deklarçtas dzîvesvietas; vainî­ gajam izrakstîts administratîvâ pâr­ kâpuma protokols.

9.10 Kandavas novada Zantes pa­ gastâ apzagts elektrotransformators.

10.00 Engurç, Jûras ielâ, kâdai mâjai izsists logs un no telpâm no­ zagtas daþâdas mantas; zaudçjumi tiek precizçti.

11.30 Zantes pagastâ uzlauzta un apzagta kâda saimniecîbas çka.

Uzsâkts kriminâlprocess.

14. janvârî 4.10 Pûres pagastâ DUS “Su­ mata” kâds autovadîtâjs uzbrau­ cis nojumes jumtam un aizbraucis, neziòojot policijai.

Laikâ no 13. janvâra 21.00 lîdz 14. janvâra 7.30 Kandavâ, Ozolu ielâ, veikalam atspiestas ârdurvis un nozagtas daþâdas preces – stip­ rais alkohols un cigaretes. Nozag­ to pre­èu daudzums un materiâlie zau­dçjumi tiks noskaidroti pçc inventarizâcijas veikðanas. Uzsâkts kriminâlprocess.

Ziòas sniedza Valsts policijas Zemgales reìiona pârvaldes priekðnieka palîdze Ieva Sietniece; apdarinâja Vents Dubrovskis

1991. gada janvāra notikumu hronika

2. janvâris – OMON ieòem Pre­ ses namu.

4. janvâris – Rîgâ izlûkoðanas braucienâ ierodas PSRS IeM pârstâvju grupa ìenerâlleitnanta V. Solodkova vadîbâ.

7. janvâris – pçc M. Gorbaèova rîkojuma PSRS Aizsardzîbas ministrs D. Jazovs izdeva pavçli nosûtît uz trim Baltijas valstîm desanta karaspçka vienîbas, par ieganstu minot vajadzîbu nodroðinât iesau­ kumu PSRS bruòotajos spçkos.

8. janvârî – Rîgâ slepeni ieradâs ìenerâlpulkvedis V. Aèalovs, PSRS aizsardzîbas ministra vietnieks ârkârtas situâcijās, kurð tikâs ar F. Kuzminu un A. Rubiku.

10. janvârî Rîgâ notika nesank­ cionçts Interfrontes mîtiòð ar pra­sîbu Ivara Godmaòa valdîbai atkâpties.

11. janvâris – Notiek Latvieðu Sievieðu lîgas protesta mîtiòð Rîgâ 12. janvâris – LTF dome izslu­ dina Vislatvijas tautas manifestâciju 13. janvârî 13. janvâris – naktî tanki ielenc Lietuvas Augstâko Padomi, ieòem TV, radio, telegrâfu. Notiek Vislat­ vijas tautas manifestâcija. Tâs laikâ PSRS armijas helikopteri izmçtâ virs manifestantu galvâm tautu biedçjoðas skrejlapas. LTF aicina celt barikâdes. LR MP ministri un darbi­ nieki dod norâdes organizçt smago lauksaimniecîbas un celtniecîbas tehniku barikâþu celðanai. Rîgâ sâk veidot barikâdes 14. janvâris 14.50 – OMON uzbrûk Vecmîlgrâvja tilta sargiem; 18.45 – OMON uzbrûk Brasas tilta sargiem; 20.00 – atkârtots OMON uzbrukums Vecmîlgrâvja tiltam.

15. janvâris – notiek divi OMON uzbrukumi Minskas Augstâkâs mi­ licijas skolas Rîgas filiâlei. Notiek Interfrontes mîtiòð.

16. janvâris 16.45 – pie Vecmîl­ grâvja tilta noðauts Roberts Mûrnieks, 18.30 – OMON uzbrukums Brasas til­ ta sargiem.

17. janvâris – barikâdçs izziòo trauksmi.

18. janvâris – LR Augstâkâ Pa­ dome pieòem lçmumu izveidot vienotu paðaizsardzîbas komiteju.

19. janvâris – notiek tautas manifestâcija un Roberta Mûrnieka bçres.

20. janvâris – Maskavâ notiek tau­ tas demonstrâcija Baltijas aizstâvîbai, 21.00 OMON un nezinâma kaujas gru­ pa uzbrûk LR Iekðlietu ministrijai, bojâ iet milicijas darbinieki V. Gormanoviès, S. Konoòenko, no ievainojumiem mirst operators G. Zvaigzne, A. Slapiòð un skolçns E. Riekstiòð.

25. janvâris – Sçru diena, jo notiek 20. janvâra upuru bçres.

Brîvîbas laukums 10, Tukums, LV - 3101; Tâlr. : 63125216

www.ntz.lv

Fakss : 63125022 Mob. : 28338989, 28444558 E-pasts: ntz@ntz.lv

Galvenâ redaktore Ivonna Plaude.

Iznâk otrdienâs, ceturtdienâs un sestdienâs. Metiens 6920 eks.

Izdevçjs SIA «Novadu Ziòas». Abonçðanas indekss 3069.

Masu informâcijas reìistrâcijas apl. #000702425.

Darba laiks no 8.00 lîdz 18.00, sestdienâs no 9.00 lîdz 14.00.

Pârpublicçðana, bez redakcijas rakstiskas atïaujas, aizliegta.

Par sludinâjumu un reklâmu saturu atbild iesniedzçjs.

Publicçtie materiâli ne vienmçr atspoguïo redakcijas viedokli.

Iesniegtos manuskriptus nerecenzç un atpakaï neizsniedz.

Honorârus par iepriekðçjo mçnesi var saòemt pirmdienâs, ceturtdienâs.

Iespiests tipogrâfijâ «Mûkusala», Rîgâ, Mûkusalas ielâ 41.

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

3

Paldies! Par darbu novada labā Agita Puíîte, Jânis Vîtols

Vakar Tumes kultûras namâ tika pasniegti Pateicîbas raksti pagastu un pilsçtas ïaudîm par aktîvu darbu novada labâ.

Sanita un Māris Austrumi, Lidija Rautsepa un Gita Bulaha ir vieni no tiem, kuru darbs novada labā ticis ievērots Kalçjam Gintam Haòeckim – par mâksliniecisko jaunradi un tûristu piesaistîðanu Tumes pagastam.

Mâksliniecei Lîgai Dravniecei – par ieguldîto radoðo darbu Tukuma novada ìerboòa izveidç.

SIA «Drîdgera zemes» pârvald­niekam

Jûs jautâjât

Vai tik tas nav domes stûrîtis?

Agita Puíîte

– Atnâciet un paskatieties, kas notiek Harmonijas un Dârza ielas krustojumâ, turpat blakus patversmei. Visas ielas garumâ Harmonijas ielâ ietve ir notîrîta, taèu tieði paðâ stûrî te ir gan sniegs sastumts, gan ledus prâvâ kârtâ uzsalis. Var jau apiet apkârt pa ielu, bet, ja tâ padomâ – kâpçc vienam cilvçkam ir jâtîra ietve, bet kâdam citam nav? Un, ja nu tas vainîgais ir dome, tad iznâk vçl sliktâk – citus pamâca dzîvot, bet pati uz saviem nedarbiem neskatâs.

Redakcija: Uzreiz pçc zvana aizgâjâm, apskatîjâmies un redzçto nofiksçjâm. Iespçjams, tagad ielas stûris jau ir sakârtots, jo, kâ piektdie­ nas pçcpusdienâ stâstîja domes komunâlâs nodaïas vadîtâjs Guntis Lek­ sis, “100 latu projektâ” iesaistîtajiem cilvçkiem uzdots ledu nokalt un iet­ vi notîrît. Savukârt îpaðumu nodaïas vadîtâjs Viesturs Bçrzâjs apstiprinâja, ka ðis zemes stûrîtis patieðâm ir paðvaldîbas brîvâ zeme, kura arî iekïauta apkopjamo sarakstâ.

Sandrim Vîtolam – par sekmîgu uzòçmçjdarbîbu un aktîvu lîdzdalîbu Jaunsâtu pagasta sabiedriskajâ dzîvç.

Misijas «Pakâpieni» dibinâ­tajiem Da­ nai un Viljamam Ðulciem – par veiks­mîgu sadarbîbu ar Jaunsâtu pagasta iedzîvotâjiem.

Tukuma muzejam – 75 gadu jubilejâ un

par veiksmîgu un radoðu darbu.

Biedrîbai «Pûres dzirnas» – par veiksmîgu mobilâs sulu spieðanas lînijas izveidoðanu.

SIA «Stiga RM» – par iegul­dîjumiem vçsturiskâs pilsçtvides atjaunoðanâ un sakârtoðanâ.

No pilsçtas izvesti 30 000 kubikmetri sniega

FOTO - Agita Puķīte FOTO - Jânis Vîtols

Apbalvojums pieðíirts SIA «Jûras­kalns» valdes priekðsçdçtâjam Ivaram Skrebelim – par sek­mîgu uzòçmçjdarbîbu un ak­ tî­vu lîdzdalîbu Sçmes pagasta sabiedriskajâ dzîvç.

Biedrîbas «Pozitîvâ doma» va­dîtâjai Ievai Upeslejai – par jaunieðu projektu realizâciju un radoðu sadarbîbu ar paðvaldîbu.

SIA «Ceïu Emulsija-HL» – par finansiâlu atbalstu trûcîgajâm un sociâlâ riska ìimençm.

Pensionâru biedrîbas vokâlâ ansambïa «Sidrabrasa» vadîtâjai Dacei Perðevicai – par ilggadçju un sekmîgu darbu.

Tukuma kultûras nama sievieðu vokâlâ ansambïa vadîtâjai Brigitai Saliòai – par sekmîgu un paðaizliedzîgu darbu 40 gadu garumâ. Ārsta palîdzei Lidijai Rautsepai – par godprâtîgu darbu un devumu veselîbas aprûpç Lestenes pagastâ.

Lestenes Brâïu kapu uzraudzei Gitai Bula­hai – par ilggadçju Brâïu ka­ pu apsaimniekoðanu un pasâkumu organizçðanu.

Mâ­ra Austruma individuâlajam komercuzòçmumam «AMSA» – par radoðu un stabilu uzòçmçjdarbîbu Irlavas pagastâ.

SIA «Stçrtenbekera un Hçp­nera lauksaimniecîba» – par regulâru atbalstu sociâlajiem un kultûras projektiem Degoles pagastâ.

Agita Puíîte

Lai arî tâda kârtîga sniega nav bijis jau vairâkas dienas, cîòa ar sniegu pilsçtâ ne mirkli nav apstâjusies. Tâ vien ðíiet, ka sniega vaïòi vismaz Tukuma centrâ kïûst arvien augstâki un arvien lielâki.

Tomçr, kâ noskaidrojâm saru­ nâ ar Tukuma novada domes komunâlâs nodaïas vadîtâju Gunti Leksi, joprojâm sniega vâcçji strâdâ gan pa dienu, gan pa nakti, lai atbrîvotu ðaurâkâs vietas no snie­ ga un varçtu çrtâk izbraukt sabied­

riskais transports. Daudzviet pilsçtâ ðajâs dienâs traktori pârbîdîjuði vaïòus, bet no ðaurâkajâm vietâm sniegs izvests. Nedçïas vidû to izve­ da gan no Jelgavas ielas, gan Lielâs ielas un ðîs ielas krustojumiem ar Pauzera, Dârza un Jauno ielu, kâ arî no Brîvîbas laukuma, lai svçtdien varçtu aizvest lielo svçtku egli.

Nedçïas nogalç darbi turpinâsies – naktî uz sestdienu sniegu vedîs Sta­ cijas ielâ, posmâ no Ðekumkroga lîdz dzelzceïa sliedçm, jo autobu­ sam un vieglajai automaðînai te samainîties tikpat kâ neiespçjami.

Tâpat paredzçts pârvietot valni Kan­ davas ielâ. G. Leksis stâstîja, ka val­ nis bûtu jâpârbîda arî Raudas ielâ,

kur braukðanai tiek izmantota tikai viena josla, tâpat tas esot arî Tirgus ielâ.

Lîdz ðim sniega izveðanai iztçrçti aptuveni Ls 15 000, savukârt izves­ ti ap 30 000 kubikmetru sniega.

G. Leksis gan piebilda, ka nosauk­ tajos kubikmetros nav iekïauts tas sniega daudzums, ko no pilsçtas izveduði uzòçmçji savâs teritorijâs un ður tur palîdzot iedzîvotâjiem.

Jâpiebilst, ka novada dome aici­ na iedzîvotâjus ievçrot pilsçtas ielâs izliktâs ceïa zîmes, kas ierobeþo apstâðanos, lai sniega vaïòus varçtu ja ne aizvâkt, tad vismaz sa­ stumt kopâ. Sniega darbi pilsçtâ turpinâsies arî nedçïas nogalç.

4

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

Lidlauka lietai punkts nav pielikts Treðdienas, 12. janvâra, vakarâ, atsaucoties Tukuma novada domes aicinâjumam, uz sanâksmi domes zâlç bija atnâkuði tie, kurus satraucis, ieinteresçjis vai nebija atstâjis vienaldzîgu atkal atdzîvinâtais lidlauka jautâjums. Sarunâ piedalîjâs Tukuma novada domes vadîba un deputâti, SIA «Tukums Airport», Engures novada domes, Satiksmes ministrijas, Latvijas Gaisa satiksmes un Civilâs Aviâcijas aìentûras pârstâvji. Vispirms institûciju pârstâvji iepazîstinâja ar savu lomu lidlauka lietâ, pçc tam tika uzklausîti iedzîvotâji un viòu pârstâvji. Sanâksmi vadîja Tukuma novada domes priekðsçdçtâjs Juris Ðulcs.

Vaiòodç iedzîvotâji lidlauku grib SIA «Tukuma airport» lidlau­ ka kvalitâtes sistçmas vadîtâjs Pçteris Andersons stâstîja, ka lid­ lauka mçríis ir izveidot starptautis­ ku lidostu ar apmçram 3000 lidoju­ miem gadâ un sçdinât pasaþieru un kravas lidmaðînas. Lai to izdarîtu, jâpâriet no vizuâlajiem lidojumiem uz instrumentâlajiem jeb dispeèera vadîtiem.

Satiksmes ministrijas speciâlists Arnis Muiþnieks gan at­ zina, ka lidojumu jomâ nekas pats no sevis nenotiekot: “Lidlauks bûs veiksmîgs tikai lielu pûliòu un labu apstâkïu sakritîbas dçï. Tiesa, atðíirîbâ no Tukuma, piemçram, Vaiòodes iedzîvotâji ðâdas pat sanâksmes rîkojuði, lai savu lidlauku nosargâtu.”

Atbildot uz iedzîvotâju jautâju­ mu, vai ir kâda saistîba Tuku­ ma un Rîgas lidlauka attîstîbai, A. Muiþnieks skaidroja, ka nekâdas saistîbas neesot; Tukuma lidlauka attîstîba esot privâtâ iniciatîva un plânotie 3000 lidojumi ministrijas plânos neesot iekïauti.

Veselîba, droðîba un dzîves kvalitâte Aktîvi “pret” lidlauku iestâjâs daudzi Durbes mikrorajona iedzî­ votâji, kurus sanâksmç pârstâvçja uzòçmçjs Ainârs Poga. Vispirms viòð aicinâja pacelt rokas tos tikðanâs dalîbniekus, kas ir lîdzîgâs pozîcijâs – rokas pacçla salîdzinoði mazâkâ dalîbnieku daïa. Kopâ ar A. Pogu uzstâjâs mikrorajona iedzîvotâji Gita Poga, Armands Birznieks un Jânis Friðfelds, kuri aicinâja visus padomât par veselîbu, droðîbu un dzîves kvalitâti, ko lid­ lauka darbîba apdraudot vistieðâk.

Viòi savus izteikumus pamatoja ar profesionâlu institûciju atzinumiem no droðîbas, veselîbas un nekusta­ mo îpaðumu tirgus izpçtes viedokïa raugoties. Piemçram, Pasaules Veselîbas organizâcija izstrâdâjusi vadlînijas aizsardzîbai pret vides troksni, atzîstot, ka tas rada nopiet­ nu ietekmi uz cilvçka (îpaði bçrnu) veselîbu, kas izpauþas dzirdes un miega traucçjumu un sirds asinsva­ du saslimðanu veidâ. Savukârt no nekustamo îpaðumu firmas «Latio» saòemts atzinums, kurâ lidmaðînu radîtais troksnis minçts kâ no­

FOTO - Jânis Vîtols

Agita Puíîte

Asâkâ vârdu pârmaiòâ raisîjâs starp Durbes iedzîvotâju Ainaru Pogu (no kreisâs) un SIA «Tukums airport» pârstâvi Pçteri Andersonu pietns iemesls nekustamo îpaðumu ðînas paceïas pret vçju. Ja runâ Dod darba vietas vçrtîbas samazinâjumam no 5 lîdz 20%, savukârt lidostas un skrejceïu tuvumâ – lîdz 43%. Izpçtîts, ka tas skartu 380 privâtmâjas un 430 dzîvokïus. Runâtâji arî lûdza òemt vçrâ, ka avârijas visbieþâk notiek, lidmaðînâm paceïoties un nolaiþoties; ðajâ gadîjumâ tas notikðot virs blîvi apdzîvotâ Dur­ bes mikrorajona.

A. Poga izteica pârmetumu no­ vada domei, kas lîdz pçdçjam cen­ tusies slçpt, ka gatavojas pieòemt lidlaukam labvçlîgu lçmumu. Viòð iesniedza paðvaldîbas vadîtâjam J. Ðulcam sagatavotus priekðlikumus un aicinâja Tukuma novada deputâtus bût atbildîgiem un bal­ sojot domât gan par pilsçtnieku jauno paaudzi, gan par to, kâdas sekas lidlaukam pozitîvs lçmums var radît nâkotnç.

Mistiskais lidojumu koridors Vairâki iedzîvotâji aicinâja viest skaidrîbu par tâ saukto lidlau­ ka koridoru – ir tas iezîmçts vai kâds “dzenot muïíi”? Ðobrîd ïoti apðaubâms esot arî lidmaðînu nosçðanâs veids – krustu ðíçrsu virs pilsçtas. Latvijas Gaisa satik­ smes (LGS) departamenta direk­ tors Alfrçds Miíelsons stâstîja, ka ðobrîd gaisa telpa virs Tukuma ir iezîmçta, bet tas neesot lidoju­ mu koridors: “Gaisa telpa iezîmçta vizuâlajiem lidojumiem, kad pi­ lots pats izvçlas optimâlo trajekto­ riju, lai nosçstos lidlaukâ, un pats arî par visu atbild. Lidlaukam ir vçlme kïût par instrumentâlo lid­ lauku, kad lidmaðînas sçdîsies sareþìîtâkos apstâkïos un LGS vadîbâ. Taèu patlaban vçl nav izstrâdâtas instrumentâlo lidoju­ mu shçmas, jo mçs vçl te neko nevadâm.” Atbildot uz jautâjumu, vai nevar sçsties lidlaukâ no ot­ ras puses, neskarot pilsçtu, Civilâs Aviâcijas aìentûras vadîtâjs Mâris Gorodcovs skaidroja, ka lidlau­ kus bûvç, balstoties uz tâ sauca­ mo “vçja rozi”: “Skatâs valdoðos vçju virzienus, tâpçc Latvijâ lidlau­ ki ir netâlu cits no cita, bet skrejceïi orientçti daþâdos virzienos. Lidma­

par instrumentâlo nosçðanos, tâ bûtiski saðaurina lidojuma kori­ doru, jo var lidmaðînu precîzâk novadît, arî buferzonas var bût mazâkas. Tâpçc bilde kartç kïûst optimistiskâka. Taèu dome var no­ teikt ierobeþojumus virs pilsçtas, lai pacelðanâs un nosçðanâs no­ tiktu maksimâli no otras puses, lai gan tur ir ierobeþojumi vçja dçï.”

IL lidot nedrîkst Ne viens vien sanâksmes dalîbnieks teica, ka viòus sa­ trauc 13. novembrî zemu lidojusî lidmaðîna IL-76 un reaktîvo biðu rosîðanâs virs pilsçtas, kas izskato­ ties vairâk pçc vçlmes parādît tu­ kumniekiem lidlauka varu, nevis vçlmes meklçt kopîgu risinâjumu.

Turklât, ja reiz dome devusi atïauju lidot lidaparâtiem lîdz 5,7 tonnâm, kâpçc no lidlauka paceïas lidmaðîna, kuras pilna masa ir 195 t – 34 rei­ zes smagâka, nekâ dome pieïâvusi, un kura Eiropas Savienîbâ nevar li­ dot; turpat esot arî JAF-40 (16t) un AN-74. Tas apliecinot, ka lidlauks ignorçjis paðvaldîbas lçmumu un pilsçtas iedzîvotâju intereses.

M. Gorodcovs skaidroja, ka pirms gada Eiropas Komisija likusi aizliegt pçdçjâs IL lidmaðînas, kas ANO misijas laikâ veduðas pârtiku uz Âfriku: “IL-74 nedrîkst lidot ES gaisa telpâ, jo trokðòu lîmenis pârsniedz pieïaujamo, taèu MK noteikumi nosaka, ka uz tehnisko apkopi, uz individuâlo bâzçðanâs vietu var li­ dot ar individuâlâm vienreizçjâm atïaujâm, tikai ne regulâri un pe­ riodiski. Savukârt AN-74, kas piederçja lidlaukam, aizliedzâm lidot uzreiz pçc iestâðanâs ES.” M. Gorodcovs arî atzina – ja do­ me nemainîs savu lçmumu, pa­ liks spçkâ tie ierobeþojumi, kâdi ir patlaban; dome varot noteikt virs pilsçtas aizliegtâs lidojumu zonas, minimâlo pieïaujamo lido­ juma augstumu (1000 pçdas), kâ arî laiku. Rezumçjums viòa teik­ tajam îss un konkrçts – kâdus ierobeþojumus Tukuma novada domes deputâti lidlaukam noteiks, tâdi arî bûs jâievçro.

SIA «Amatnieks» valdes priekð­ sçdçtâjs Janeks Þizòevskis atzina, ka lidlauks krîzes laikâ 80 lîdz 90 Tukuma cilvçkiem devis iespçju strâdât, un laikâ, kad citur dar­ ba nav bijis, tas neesot maz. Viòð teica, ka lidlauks bûðot iespçja strâdât arî turpmâk celtniekiem, elektriíiem un daudzu citu jo­ mu uzòçmçjiem. To teica arî SIA «Telms» îpaðnieks Raivis Niko­ lajevs, jo arî viòa uzòçmuma 40 lîdz 60 cilvçki èetru gadu laikâ strâdâjuði lidlaukâ un maksâjuði nodokïus. 90% no viòiem esot Tukuma iedzîvotâji. Arî sanâksmç klâtesoðie jaunieði vairâk runâja par iespçjâm un vçlmi strâdât Latvijâ, Tukumâ, nevis braukt prom, un lidlauku viòi saskata kâ vienu no iespçjâm, lai tâ arî bûtu.

Kâpçc neiebilda iepriekð?

J. Ðulcs skaidroja, ka diez vai lidlauka attîstîba esot aptu­ rama, jo jau 2007. gadâ Rîgas plânoðanas reìiona telpiskâ plânojuma dokumentos iekïauts lidlauks ar iespçjâm attîstîties, pa­ redzot gan kravu, gan pasaþieru pârvadâjumus. Tolaik, apsprieþot ðo dokumentu, nekâdi iedzîvotâju iebildumi neesot saòemti. Tomçr domes deputâtiem bûðot vajadzîgi dokumenti, lai visu varçtu izvçrtçt. Tâpat bûðot jâlemj par atlaiþu piemçroðanu mikrorajona iedzîvotâjiem, izstrâdâjot saistoðos noteikumus. Tâtad liels darbs vçl stâvot priekðâ. *** Divarpus stundu laikâ izskançja gan viedokïi “pret”, gan viedokïi “par”, gan ierosinâjumi, kâ lidlau­ ka attîstîbas problçmu atrisinât, lai vilks bûtu paçdis un ka­ za dzîva, piemçram, prasot sa­ maksu par katru pâri pilsçtai pârlidojoðo lidmaðînu. Daþbrîd ne­ iztika bez asumiem, taèu, vienam otru kuðinot, laimçjâs atgriezties lietiðíâ atmosfçrâ un izdevâs gan uzdot jautâjumus, gan sadzirdçt at­ bildes.

Bezmaksas braukðanas nebûs Ceturtdien, 13. janvârî, novada domes teritoriâlâs attîstîbas komite­ jas sçdç tika izskatîts jautâjums par grozîjumiem noteikumos «Kârtîba, kâdâ Tukuma novada paðvaldîba sedz transporta izdevumus vispârçjâs izglîtîbas iestâþu izglîtojamajiem». Ðie noteikumi, kurus deputâti pieòçma 2010. gada 21. oktobrî, tikai gada sâkumâ bija stâjuðies spçkâ, taèu tâ îsti vçl netika piemçroti.

Par to, ka dome ne îsti zina, kâdus noteikumus pieòem, ne to, vai varçs tos pildît, rakstîjâm ce­ turtdienas, 13. janvâra, laikrakstâ pçc iedzîvotâju ierosinâjuma.

Komitejas sçdē tika izskatîti to grozîjumi. Kâ stâstîja domes speciâliste Santa Bumbure, notei­ kumos jâizdara grozîjumi, kas pa­ redz, ka ârpus pilsçtas dzîvojoðajiem vispârçjâs pamatizglîtîbas iestâþu 1. lîdz 9. klases skolçniem ir tiesîbas saòemt kompensâciju 100% apmçrâ un vispârçjâs izglîtîbas iestâþu skolçniem – 50% par braukðanas iz­ devumiem ar sabiedrisko transpor­ tu. No noteikumiem tika izòemts punkts, kas paredzçja pilsçtas mikro­ rajonu bçrniem braukt bez maksas, tâ vietâ noteikts, ka paðvaldîba sedz 60% no braukðanas kartes izmaksâm un skolçniem karte maksâs Ls 6,30.

Deputâts Agris Jaunkïaviòð atzi­ na, ka tâ bijusi ïoti liela kïûda, ne­ noskaidrojot lîdz galam, cik îsti bûs to bçrnu, kuri ðo pakalpojumu iz­ mantos, pieòemt ðâdus noteikumus.

Viòð arî interesçjâs, cik liela naudas summa bûtu vajadzîga, lai mikrora­ jonu bçrni pilsçtâ varçtu braukt bez maksas. Finanðu nodaïas vadîtâja Laila Dzalbe skaidroja, ka patlaban budþetâ ieplânoti Ls 10 000, taèu reâlâs izmaksas, kâ skaidroja domes priekðsçdçtâjs Juris Ðulcs, pârsniegtu pat Ls 100 000: “Mçs òçmâm vçrâ, ka lîdz ðim braukðanas kartes bija nopirkuði 90 skolçni, taèu, aptaujâjot visus gribçtâjus, sanâca, ka tâdu ir ap 842 vai pat vairâk. Tik lielas naudas summas paðvaldîbai tieðâm nav...”

A. Jaunkïaviòð atzina, ka, izlasîjis 21. oktobra lçmumu, padomâjis, ka tas ir ïoti tâlredzîgs, jo vçrsts ar skatu uz priekðu un domâjot par bçrniem, kâ arî par to, lai Tukumu cilvçki izvçlçtos kâ vietu, kur par viòiem tiek domâts.

J. Ðulcs atzina, ka sâkotnçji tâ arî bi­ jis, taèu realitâte ar budþeta skaitïiem bijusi pavisam cita. Tomçr bçrniem nekas netiekot atòemts – saglabâsies tâda pati kârtîba, kâda bijusi arî 2010. gadâ. Bet lçmumu vajadzçjis publiskot vien tad, kad bûtu bijis zinâms, cik daudz iespçjams tçrçt. A. Jaunkïaviòð arî interesçjâs, vai brîdî, kad bçrniem nauda tiek atòemta, kâdâ citâ sfçrâ finansçjuma pieau­ gums tomçr palicis. Paðvaldîbas vadîtâjs skaidroja, ka vienîgais pie­ augums budþetâ par 6% paredzçts sociâlajai jomai, visâm pârçjâm sfçrâm budþets bûðot ar mînusa zîmi.

Balsojot deputâts A. Jaunkïaviòð bija “pret” ðiem grozîjumiem, taèu deputâti Modris Liepiòð, Gun­ tis Bondars un Indulis Zariòš bija “par” to, ka noteikumi jâlabo.

Galîgo lçmumu deputâti pieòems novada domes sçde 27. janvârî.

Lappusi sagatavoja Agita Puíîte

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris Barikâþu laikam – 20

Lai atcerçtos un novçrtçtu 1. lpp.

Rûta Fjodorova

Lai visi kopâ atcerçtos un lepo­ tos, lai saprastu un novçrtçtu, arî mçs – «Neatkarîgâs Tukuma Ziòas» – uzklausâm aizvien jaunus atmiòu stâstus. Daþu stâsta novadnieki, pie kuriem viesojâmies mâjâs, bet San­ dera kungs, kas savulaik strâdâjis mûsu pusç, tolaik, 1991. gadâ, uz barikâdçm braucis no Ventspils ra­ jona Piltenes.

Uzklausîtos un arî pa pastu atsûtîtos atmiòu stâstus publicçsim ðajâ un arî nâkamajos laikrak­ sta numuros, bet atmiòu apko­ pojums radîs vietu nâkamajâs «Gadagrâmatâs».

Ja vajadzçtu, brauktu atkal...

Smârdes pagasta iedzîvotâjs Voldemârs Tolkaèevs, kas tolaik strâdâja kopsaimniecîbâ «Nâkotne», kopâ ar ðîs saimniecîbas mehani­ zatoriem un autovadîtâjiem, vçl ci­ tiem pagasta iedzîvotâjiem sargâja Brasas tiltu.

V. Tolkaèevs: – Toreiz visas Latvijas cilvçki posâs 13. janvâra manifestâcijai krastmalâ, no rîta, pirms doðanas uz Rîgu, jau zinâjâm par asiòainajiem notikumiem Viïòâ. Neskatoties uz to, no visâm Latvijas malâm uz Rîgu devâs cilvçku pârpilni auto­ busi. Ïaudis pulcçjâs manifestâcijâ.

Pçc tâs daudzi jau tâs paðas die­ nas vakarâ palika Rîgâ sargât svarîgâkos objektus, bet daïa devâs atpakaï uz mâjâm, lai mobilizçtu spçkus turpmâkajai cîòai. Bija tâda kâ pirmskara gaisotne... Tika ga­ tavota pârtika tiem, kuri palika Rîgâ, tika organizçts, lai smagâs automaðînas, traktori dotos uz Rîgu un sâktu sargât stratçìiski svarîgâs vietas. Vienprâtîba, savstarpçja sa­ pratne tolaik bija apbrînojama – katrs darîja to, ko spçja no sirds un dvçseles, un ne mirkli neðaubîjâs par savas rîcîbas pareizîbu. No bijuðâs «Nâkotnes» ar traktorteh­ niku un smagajâm automaðînâm mûsu kompânijâ uz Rîgu devâs Jânis Osipovs, Mâris Pildiòð, Ilgonis Strautmanis, Andrejs Oïehnoviès, Juris Ðteinbergs, Gunârs Znatnajs un vçl citi.

Nu jau mûþîbas ceïâ aizgâjuðais Andrejs Oïehnoviès, kuram bijâm devuði arî draudzîgu iesauku – Jumza, kâ arî Gunârs Znatnajs. Viòi tagad no mâkoòa maliòas vçro, kâ mums ðe klâjas... Lieljaudas trakto­ ri bija I. Strautmanim un G. Znat­ najam, bet man un J. Osipovam bi­ ja maðînas.

Smârdç 13. janvâra vakarâ nolçma, ka mûs sûtîs uz Rîgu, uz Daugavas krastmalu. Maðînu vajadzçja piekraut pilnu, lai to bûtu grûtâk no vietas izkustinât.

Mançjo lopabarîbas raþotnç «Strau­ me» piekrâva pilnu ar spçkbarîbas miltu maisiem. Otrâ rîtâ, 14. janvârî, aizbraucâm uz Rîgu un devâmies uz koordinâcijas ðtâbu. Neatce­

ros koordinatoru vârdus, tur toreiz strâdâja vîrietis un sieviete ap ga­ diem 30. Viòi savu darbu veica izcili.

Koordinatori mûs aizsûtîja uz Bra­ sas tiltu.

juties varens. Izvilcis paslçpuðos cilvçku ârâ un sâcis spârdît...

Tajâ naktî, kad es nebiju, vîri bija mukuði no omonieðiem, lçkuði pâri divmetrîgajam kapsçtas þogam.

Vçlâk paði smçja, – ja tâs bûtu sporta sacensîbas, tad visi bûtu èempioni. Ðos – otrâ un nâkamo vakaru noti­ kumus – labâk zinâtu stâstît tie, kas palika Rîgâ 15. janvâra vakarâ un vçlâk. Es uz Brasas tiltu atbraucu at­ kal pçc pâris dienâm, bet tad jau vi­ si bija tâ kâ izklîduði...

Ar gara spçku pret ieroèiem – Kâ noritçja pirmâ saskare ar omonieðiem?

– Uzbraucâm uz tilta un gaidîjâm, kâ mums tur liks iz­ vietoties. Bija arî atbraukuðas ma­ðî­ nas no kâdas celt­ niecîbas orga­ni­zâ­ ci­jas ar paneïiem.

Kad sâkâm izvietot tehniku, izdzir­ dçjâm kaut kâdu tarkðíi. Atbrau­ ca omonieði. Bija dzirdami arî daþi ðâvieni. Sâkumâ dûða drus­ ku papçþos saskrçja, bet vai nu tâpçc uzreiz brauks prom? Aizbrau­ ca omonieði. Vçlâk uzzinâjâm, ka viòi bija ðâvuði pa maðînâm. Tobrîd jau nevarçja pateikt, vai ðaus uz cilvçkiem arî... Mçs izvietojâmies uz tilta. Pçc laiciòa omonieði at­ brauca atkal, bija tçrpuðies milici­ jas formâs un krieviski rupji lamâjâs, lai braucam no ðejienes prom. Mçs atkal pretî, ka koordinatori lika un mçs te stâvçsim. Viòi tad draudçja, ja pçc divâm stundâm nebûsim aizvâkuðies, tad sadedzinâs mûsu tehniku. Pagâja kâdas divas, diva­ sarpus stundas, kad divos bobikos omonieði atbrauca atkal. Dur­ vis atrâva savām automaðînâm vaïâ un izlçca ârâ. Viòi bija ìçrbuðies raibajos aizsargtçrpos. Omonieði pieskrçja mums klât. J. Osipovs bi­ ja ieracies savos spilvenos, viòu uz­ reiz neredzçja. Bet, kad ieraudzîja, Jânis no omonieðiem dabûja pa muti. Labi, ka novaldîjâs un nesi­ ta pretî, bet viòam tas nebija vieg­ li, jo viòð jau tâds ðerps, tomçr prata situâciju novçrtçt. Pretçjâ gadîjumâ nevar zinât, kas bûtu iznâcis. Ðoreiz uzvarçja gara spçks.

Omonieði nolamâjâs trîsstâvîgos vârdos un sûtîja mûs uz katlu mâjas kurtuvi. Pretoties nevarçja, jo ðautenes bija pavçrstas uz mûsu pusi. Gâjâm uz kurtuvi, no ku­ rienes noskatîjâmies, kâ viòi ar automâtiem izdauzîja maðînu un traktoru logu stiklus un me­ ta iekðâ pudeles ar degmaisîjumu.

Sameta un aizbrauca... Mçs jau nezinâjâm, vai viòi ðaus vai neðaus.

M. Pildiòam maðîna sadega pilnîbâ, J. Osipovam arî no maðînas pa­ lika tikai tas, kas no dzelzs, kas nedeg. Tolaik sniega sega bi­ ja tikai kâdi divi centimetri, ne­ ko nevarçja sagrâbstît, lai varçtu dzçst degoðo tehniku. Dîvainâ kârtâ manai maðînai bija izdegu­ si tikai kabîne. Kabîne kûpçja, bet Mârim benzînbâkas bija pilnas ar benzînu. Domâjâm, ka bûs traki, ja

Par pielâgotajiem kaþokiem un dzîvi pçc 20 gadiem

tâs ies gaisâ, tâpçc devâmies dzçst viòa maðînu. Pieskrçju pie Mâra maðînas, parâvu durvis vaïâ, sâka degt vçl trakâk. Viss sadega.

– Vai nakts ðíita gara?

– Tad pie mums nâca þurnâlisti, filmçja, izjautâja. Tajâ vakarâ pârsvarâ sçdçjâm pie ugunskura. Bija atnâkusi arî rakstniece Marina Kostaòecka.

Viòa mums pastâstîja daudz intere­ santu lietu par Maskavu, par sçdçm, kurâs viòa bija piedalîjusies. Bija arî ïoti atsaucîgi cilvçki, kuri nâca pie mums, piedâvâja maizîtes, tostarp arî vecas krievu tantiòas. Tas tajâ brîdi bija tik aizkustinoði! Tâ pagâja nakts.

Toreiz mûs visvairâk uztrauca tas, ka no rîta uzzinâjâm – ðajâ naktî ASV ie­ bruka Kuveitâ, domâjâm, ka lîdz ar to starptautiskâ uzmanîba tiks veltîta ðim notikumam un par Latviju pasau­ le aizmirsîs, PSRS darîs, ko gribçs...

Un tad notika Interfrontes mîtiòð.

Omonieðu zvçrîbas turpinâjâs – Dzirdçjâm, ka pie Vecmîlgrâvja tilta omonieði arî sabojâjuði maðînas un tâs vairs izkustinât nevarçja. Bet man 17. janvârî bija kâzu jubileja, tâpçc sieva zvanîja un aicinâja mâjâ. Sâku prâtot, ja vçl ko izdarîs manai maðînai, kâ tad to dabûs mâjâ? Paskatîjos, ka kabîne izde­ gusi, bet motors? Pamçìinâju – darbojâs. Vçl uz Brasas tilta bija viens vîrs no Milzkalnes. Viòð arî gribçja tikt mâjâs. Izdomâjâm, ka kopîgi sâksim ceïu. Kâdas piecas reizes, mâjâs braucot, apturçjâm maðînu un padancojâm, pa ceïu paskraidîjâm, lai sasildîtos, jo logu maðînai nebija, bijâm nosaluði. Tâ jau arî pamazâm tikâm mâjâs...

Vçlâk uzzinâjâm, ka otrâ vakarâ omonieði esot atbraukuði ar bruòu maðînâm, tad riktîgi esot pîrâdziòu galdus saspârdîjuði un ðaudîjuðies.

Arî cilvçkus saspârdîja. J. Osi­ povs stâstîja, ka viens no Brasas tilta aizstâvjiem palîdis zem trei­ lera. Omonieðu vidû bijis viens jauns cilvçks, krievu puiðelis, kas, domâjams, pârstâvçja kâdu krie­ vu organizâciju un viòam bija ie­ dots ierocis. Tad nu viòð esot sa­

– Kâ notikumi norisinâjâs pçc barikâdçm?

– Manas maðînas kabîne nu bi­ ja melna. Par to vçlâk interesçjâs izmeklçtâji, prasîja, kas un kâ noticis. Automaðîna piederçja kopsaimniecîbai. Solîja, ka segs zaudçjumus. Bet tad kaþoki pârmetâs uz citus pusi, un bija jau pat tâ, ka priekðsçdçtâjs prasîja, kas mums tur lika braukt? Jautâtâjs bi­ ja toreizçjais saimniecîbas priekð­ sçdçtâjs Igors Osis. Viòð sâkumâ domâjis, ka vîri tikai uz Rîgu aiz­ brauks un atbrauks, bet, kad nu tie postîjumi, sâka meklçt vainîgos.

Arî no toreizçjâs Lauksaimniecîbas ministrijas jau solîja, ka tiem, kam kabînes sadedzinâtas, bûðot jaunas vietâ... Bet priekðsçdçtâja jautâjums toreiz sâpçja. Mani kâdas trîs reizes arî sauca par liecinieku omonieðu lietâ. Bet tâ tiesneðu darbîba man ne visai saprotama. Sâkumâ izstâstîju, kas un kâ tur bija. Solîja, ka meklçs, skatîsies, ko tie omonieði nodarîjuði.

Tad bija vçl viena tiesas sçde un pçc pçdçjâs atsûtîja lielu paku papîru.

Omonieðus atrast nevarçja. Viòi bi­ ja aizbçguði uz Krieviju... Iznâca, ka viòus it kâ attaisnoja. Kâda man tur vajadzîba pçc tâdas papîru kau­ dzes?!... Nu jau dusmas pârgâjuðas, bet tajâ brîdî, kad tâs maðînas dauzîja, tad gan bija dusmas, taèu tad nedrîkstçjâm pretoties...

– Kâ vçrtçjat paðreizçjos pro­ cesus valstî, politikâ, saimnie­ ciskajâ dzîvç?

– Es savâ jaunîbâ nekad necerçju, ka piedzîvosim ðâdas izmaiòas. Kad nobalsoja par Lat­ vijas neatkarîbu, bija tâdas îpaðas sajûtas – eju pa savu lauku kalnu tâ kâ spârnos. Taèu tagad sapro­ tu, ka bija cilvçki, kas nogaidîja un noskatîjâs, kas uzvarçs, un tad tik pieslçjâs vinnçtâjam. Tâpçc jau tagad arî daudzas lietas iet tâ, kâ mums tagad iet. Tomçr, ja arî ta­ gad kâ toreiz,1991. gadâ, Latviju vajadzçtu aizstâvçt vçlreiz un bûtu jâiet otrreiz, vienalga – ietu atkal.

Ko pats tagad daru? Tagad mans pienâkums ir uzturçt kârtîbā saimnieka maðînu. Ceru, ka pava­ sarî darba bûs vairâk. Esmu diez­ gan piesardzîgs, uzòemoties pie­ nâkumus, vispirms apsveru, vai darbu, kuru uzòemos, varçðu izdarît. Ja runâjam par Latvi­ jas attîstîbu un valdîbu, jâcer, ka ðî valdîba bûs veiksmîgâka, godîgâka nekâ iepriekðçjâs. Kad

gâju balsot, biju pârliecinâts, ka nebalsoðu ne par Ðleseru, ne par Ðíçli, jo viòi ðajâ valstî kârto lie­ tas tikai un vienîgi sava biznesa interesçs un cenðas, lai likumus pakïauj viòu biznesam. Es balso­ ju par Dombrovski. Nav jau viòð arî nekâds ideâls, bet mçs jau ne­ viens tâds neesam... Bet viòð ir prâtîgs un nav tik savtîgs... Jâ, vara un nauda cilvçkus samaitâ. Jâcer, ka Dombrovskis noturçsies.

– Ko dara, kâ dzîvo jûsu jaunâ paaudze?

– Abi mani dçli izauguði, strâdâ Latvijâ. Viens mçìinâja Dânijâ, bet arî tur sâkâs krîze. Man kâ tçvam, pro­ tams, ir sâpîgi apzinâties, ka faktiski man tajâ vecumā bija nesalîdzinâmi labâk nekâ maniem bçrniem ta­ gad. Kad es nodibinâju ìimeni, bija bçrni, mçs bijâm nodroðinâti. Bet ta­ gad jauniem cilvçkiem ïoti daudz un smagi jâstrâdâ, lai ìimeni uzturçtu.

– Vai grasâties kâ atzîmçt barikâþu 20. gadadienu?

– Parasti par barikâþu datu­ mu uzskata 20. janvâri, bet mums tas bija 14. – diena, kad mçs tur aizbraucâm. Paðlaik esmu pietei­ cies braucienam uz Rîgu, uz atce­ res pasâkumu, ko ðodien rîko Tu­ kuma novads.

Bija arî seðpadsmitais janvâris Mûsu bijuðâ novadnieka Jâòa Sandera stâstâ uzzinâm, kâ gâja bojâ lapmeþciemnieks Roberts Mûrnieks: – Kolhozâ «Piltene» Ventspils rajonâ vçlâ pçcpusdienâ beidzâs valdes sçde. Jâbrauc uz barikâdçm?

Jâbrauc! Svçtdien Rîgâ jau iebraucis Oskars Rodiòð ar kolhoza «Kama­ zu». Kravas kastç iekrauti dzelzsbe­ tona bluíi. Rît uz Rîgu brauks kol­ hoza autobuss LAZ. Parît – dârzeòu konservu kombinâta «Piltrex» auto­ buss.

No vakara autobusâ iekrauj kasti ar kolhozâ ceptu rupjmaizi un saldskâbmaizi, maisu pelçko ziròu. Aptiekâ iesaiòo pârsienamo materiâlu, pretsâpju lîdzekïus un modç esoðas drapes.

1991. gada 16. janvârî no rîta ie­ braucam Rîgâ. Esam deviòpadsmit.

Vecmīlgrâvî pie tilta Rîgas sargu rin­ das ir retâkas, un mûs aizsûta tur.

Ap desmitiem ievçroju baltu þiguli, bezaizmugures sçdekïiem un sie­ vieti pie stûres. Sapratu, ka viòai sakars ar sabiedrisko çdinâðanu.

Ielikâm produktus þigulî un braucâm uz viòas mâjâm Íîðezera krastâ. Mâjâs neesot neviena, kas varçtu tos izcelt no maðînas. Pa ceïam veikalâ sieviete nopirka ki­ logramu sviesta. Pârdevçja nesa­ prata, kur tik daudz var likt...

2. lpp.

Aka

2

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

Lai atcerçtos un novçrtçtu 1. lpp.

Pa to laiku omonieði, bieþi garâm braukdami, bija saðâvuði rie­ pas uz tilta stâvoðajai, ar baïíiem piekrautajai automaðînai no Ma­ donas. Liekas, vçlâk tâs maðînas ðoferi ievainoja elkonî ar rikoðetâ ðautu lodi...

No Vidzemes atbraukuði vairâki autobusi RAF. Latgalieði pavisam lepni – ar mikroautobusu «Latvi­ ja». Ir arî kâds pusducis þiguïu un moskvièu. Sniega nav. Zeme sau­ sa. Temperatûra ap nulli. Deg liels ugunskurs. Tikai dûmu smarþa nav tâda kâ vasarâ pie upes vai eze­ ra... Pa ceïu bieþi garâm brauc omonieði zilas un dzeltenas krâsas bobikos.

Atbrauc jaunieðu ansamblis un uzdzied. Ierodas televîzijas ïaudis Gunâra Dûþa vadîbâ. Jauns, slaids cilvçks, kurð visu priekðpusdienu te nav redzçts, aicina mûs nostâties rindâ un nofotografçties. Vai viòu kâds pazîst? Nepazîst. Viòð arî ne­ nosauc savu darba vietu, un mûsu rinda izjûk. Vçlâk uz mirkli tâ no­ zib televîzijas operatora filmçtajâ kadrâ.

Atved «eþus» – tanku uzbruku­ mam domâtus, sametinâtus slieþu gabalus. Blakus ugunskuram uz kastçm karaliskas pusdienas. Ir arî karsti kartupeïi un cigareðu «Prîma» bloki.

Visu laiku garâm braukâ omonieði. Viòu bâze ir tepat netâlu.

Mûsu autobusâ pieci cilvçki skatâs televîziju. Pa autobusa priekðçjo logu redzam, ka atbraucis Rîgas izpildkomitejas priekðsçdçtâjs In­ kulis. Viòð izkâpis no volgas, skaïi

Horoskopi AUNS Veiksmîgs laiks, kaut vai tâpçc vien, ka nekas negaidîts vai ne­ jauks nenotiks. Savukârt, ja pacentîsies, vari cerçt arî uz panâkumiem pie pretçjâ dzimuma un atzinîbu darbâ. Tu jau labâk par citiem saproti, ka, sçþot rokas klçpî salikuðam, nekas uz priekðu neiet.

Esi vçrîgs ar skaitïiem, papîriem, lietâm, kas skar likumu.

VÇRSIS Tavs azarts plûdîs pâri malâm, bet diemþçl, ðoreiz nâksies to apvaldît, ja negribi sastrâdât kâdas ziepes. Toties mîlas jomâ gan savu kaisli vari droði paust, seviðíi otrdien un piektdien. Kopsummâ labâk veiksies ar mâju, ìimeni saistîtâs lietas. Tu bûsi zinâtkârs, tieksies gût jaunu informâciju, interesçsies par dzimtas pagâtni.

D V Î Ò I Ve i k s m î g a nedçïa, bet tâs vidû jâbût piesardzîgam visâs jomâs. Pirmdien dâmas var saòemt uzmanîbas apliecinâjumus no kungiem. Strâdâsi pie kâda projek­ ta vai nodarbosies ar pçtnieciskiem jautâjumiem. Iespçjams, atklâsi kaut ko, tâdçjâdi gûstot atzinîbu kolektîvâ.

Svçtdien bûsi pelnîjis atpûtu, kâdu nu pats labâk vçlies.

VÇZIS Piemçrots brîdis pârmaiòâm. Tieksies pçc jauna imidþa. Ti­ kai ilgi neprâto, citâdi konservatîvisms òems virsroku. Paplaðinâsies paziòu loks, ja apmeklçsi pasâkumus. Bûs daudz ideju, kâ ieviest darbâ netradicionâlas metodes, tomçr pagaidâm turçsi visu slepenîbâ. Bûtiska loma panâkumos bûs ìimenes atbalstam.

sarunâjas ar diviem omonieðiem.

Viens no viòiem sper ar kâju pa automaðînas durvîm. Inkulis aiz­ brauc.

Pçkðòi troksnis pie autobusa durvîm un maza auguma omo­ nietis bruòuvestç ar dreboðu automâta stobru rokâs ”aicina” izkâpt. “Gâzmaskas neòemt! Pa­ iet tâlâk un gulties ar seju uz ze­ mi!” Mûsu vienîgajai sievietei skolotâjai Mârai Bçrentei no Pilte­ nes omonieði palîdz ”izkâpt», ies­ perot ar kâju. Kâds vîrietis, kurð, ârâ kâpjot, gribçja parunât ar omo­ nieti, nav sapratis pavçli un guï uz muguras. Omonietis ar kâju palîdz viòam apgriezties. Mana kârta izkâpt pienâk pçdçjam, jo sçþu vistâlâk no durvîm.

“Atzîstieties, bï…, kuram ir râcija!” omonietis vairâkas rei­ zes skaïi nobïauj. Mçs ejam bla­ kus. Ieraudzîjis, ka pâri dzelzceïa uzbçrumam skrien Jâzeps Verpa­ kovskis, omonietis sper divus soïus uz priekðu un sâk ðaut. Bet ko tâdam padarîsi, kurð Èehoslovâkiju redzçjis?!...

Mana kâja atsitas pret cietu priekðmetu. Gâzmaska. Omonietis vçl ðauj. Âtri pieliecos uz aizbâþu to aiz âdas jakas. Noguïos pie RA­ FA pakaïçjâ riteòa. Vçl kâds omo­ nietis meklç râciju un es aizbâþu gâzmasku aiz pakaïçjâ riteòa.

Lçni nâk vilciens, lokomotîve tâ kâ piebremzç, un Jâzeps aiz­ skrien tai tuvu garâm. Vçl priekðâ ir betona sçta. Jâzeps meklç zemâko vietu. Viòam aiz krekla aizbirst dzelzsbetona ðíembas.

Un tad viòð ir sçtai pâri. Tur ir uzòçmums, kurâ raþo viegli no

uzliesmojoðus baloniòus. Strâd­ nieki âtrâ solî atstâj teritoriju, kopâ ar viòiem arî Jâzeps. Eze­ ra pusç vîrietis, nogûlies zemē filmç. Omonietis ar kâju sasper viòam kameru. No saðautajâm riepâm ar troksni izplûst gaiss.

Paskatos uz augðu. Pçdas attâlumâ no savas galvas ierauga 44. numura zâbaku. Pirmît tas vçl te nebija. Tâ îpaðnieks arî meklçjis çnu zem autobusa un râpojis atpakaï. Atceros kinofilmâ redzçto: saðautais cilvçks tik mierîgi neguï, bet ar kâju izdara straujas kustîbas.

Virzos pârdesmit centimetrus atpakaï.

Mûs uzceï kâjâs un liek iet no tilta atpakaï nogulties. Komandç resnais omonietis, kuru vçlâk, bûrî ieslçgtu, râdîja televîzijâ. “Starp cilvçkiem neðaut!” Ðauðana vçl iet vaïâ... Omonieði aizbrauc.

Satieku Mâru Bçrenti, pa abiem meklçjam telefonu, lai ziòotu uz centru. Uz sliedçm satiktais vîrietis aizved mûs pie telefona.

Nâkam visi trîs atpakaï. Pa ðo lai­ ku nogalinâts Roberts Mûrnieks.

Deg mikroautobuss «Latvija».

Uzbçrumâ uz sliedçm satiekam di­ vus þurnâlistus – somu un vâcieti.

Soms runâ krieviski. Vâcietim divi fotoaparâti ar gariem objektîviem.

Automâtus rokâs saþòauguði, uz mûsu pusi nâk divi omonieði.

Atceras I. Çrenburga par karu rakstîto: speciâli snaiperi ðauj uz fotogrâfiem un kinooperatoriem.

Teicu somam, lai liek vâcietim paslçpt objektîvus. Viòi aicina mûs uz viesnîcu «Rîga». Nolemjam, ka arî nofografçto materiâlu ir droðâk atdot vîrietim, kurð lîdzçja telefo­

17. līdz 23. janvārim

LAUVA Gribçsi aktîvi strâdât, bet laulâtais – vairâk bût ar ìimeni. Arî bçrniem tevis pietrûks. Ðoreiz vari viòiem piekâpties, jo nedçïa, vienalga, labvçlîgâka iesâkto lietu nobeigðanai, nevis lielâm pârmaiòâm. Patiks komunicçt ar domubiedriem, padosies lietiðías tikðanâs. 20. datums piemçrots, lai kaut kur dotos.

JAUNAVA Atklâsi, ka tavâs zinâðanâs ir robs.

Nolemsi âtri apmeklçt kâdus kursus, lai ne­ viens to nepamanîtu. Ðajâ nedçïâ ne reizi vien mainîsies tavi uzska­ ti, garastâvoklis. Ja nonâc sareþìîtâ situâcijâ, nekautrçjies lûgt padomu. Tu­ vinieki bûs lielâkais balsts. Labs laiks braucienam, ar nosacîjumu, ka pârâk netçrçsies. Svçtdien satiec draugus.

SVARI Daudz nedomâjot, sakravâsi mantiòas un otrdien dosies braucienâ.

Apraudzîsi tâlumâ dzîvojoðu radinieku vai draugu. Dar­ ba ziòâ ðobrîd novitâtes bûs pagrûti ieviest, tavs radoðais gars îpaði labi nejutîsies, tâpçc pareizi vien darîsi, ka mazliet atvilksi elpu. Labi sapratîsies tikai ar lîdzîgi domâjoðiem, kaut gan apkârtçjie gan tieksies pçc tevis.

SKORPIONS Z v a i g ­ znes nav pârâk labvçlîgi sastâjuðâs. Neskatoties uz iespçjamâm negâcijâm, pratîsi saglabât mçrítiecîgumu un darba sparu. Ja esi nesen iepazinies ar kâdu simpâtisku personu, tad visu pârlaidîsi viegli. Grûtâk bûs kaut kur iedziïinâties, nokârtot ar val­ sti saistîtus pasâkumus. Brîvdienâs nesçdi mâjâs, izklaidçjies!

STRÇLNIEKS Nedçïas sâkumâ veiksies viss, bûsi entuziasma pilns. Veiksies organizatoriski pasâkumi, rodoðas lietas. Neko pârsteidzîgu, nepârdomâtu vai jaunu nav vçlams sâkt. Ja kâds skatîsies uz pirkstiem, bûsi nikns. It visâ gribçsi bût noteicçjs.

Svarîgi, kâ spçsi iekïauties kolektîvâ.

Nedçïas nogalç atpûties.

MEÞÂZIS Darâmâ netrûks. Rausies uz pusçm, lai vi­ s i e m i z d a b â t u . Te priekðniekam tevis ievajadzçsies brîvâ laikâ, te mâjinieki – ar savâm problçmâm. Tu pârvarçsi arî ðo pârbaudîjumu, ja vien visu kârtîgi saplânosi un iemâcîsies pateikt arî “nç”. Materiâlais stâvoklis uzlabo­ ties. Pacenties savâ darbâ iekïaut ar ârzemçm saistîtas tçmas. ÛDENSVÎRS Tieksies pçc noslçgtîbas, bet tev âtri paliks skum­ ji un garlaicîgi. Vieglâk klâsies radoðo profesiju pârstâvjiem.

Esi piesardzîgs, neuzíeries uz negodîgiem piedâvâjumiem, nenonâc kâda ietekmç. Kultûras pasâkumu apmeklçðana, arî savu mâkslas darbu prezentâcija, labâk iz­ dosies nedçïas sâkumâ un nogalç.

ZIVIS Nedçïas sâkumâ tevi skars Amora bul­ ta. Radoðajiem zîmes pârstâvjiem lielisks laiks emociju, jûtu izpauðanai mâkslâ. Nedçïas vidû risinâsi ar nau­ du saistîtus jautâjumus. Neuztici ci­ tiem kârtot savas finanðu lietas, esi pats visur klât, lai vçlâk nav nevienam jâpârmet. Sapòosi par ceïojumu, pçtîsi tûrisma bukletus, plânosi marðrutu.

Komunistu pasûtîjums slepkavu – omonieðu izpildîjumâ.

Kolhoza «Piltene» autobuss nu atrast. Vakar vakarâ viòð te deþurçjis un ziòojis par omonieðu kustîbu Vecmîlgrâvî. Vakarâ vies­ nîcâ viòð to atdos.

Abi omonieði nogrieþas pa krei­

si uz ezeru. Vçlu vakarâ redzu televîzijâ degoðo mikroautobu­ su…

Jânis Sanders

Almas padomi Siltie pupiòu salâti ar gaïu Pupiòas (var izmantot daþâ­dus pupiòu veidus vai ziròus), gabaliòð þâvçtas gaïas, sâls, augu eïïa (majonçze vai tomâtu keèups).

Pupiòas izmçrcç un izvâra. Mîkstâm pieber sâli un atstâj sâls­ûdenî katliòâ (uz­ liekot vâku) 10 minûtes ie­ vilkties. Pannâ ielej nedaudz eïïas, apcep sasmalcinâtu sîpoliòu un gabaliòos sagriez­ tu þâvçtu gaïiòu (var izman­ tot arî pusþâvçtu desu vai kûpinâtu vistas gaïiòu), pie­ vieno nokâstâs pupiòas, uzliek pannai vâku un pasautç. Beigâs pievieno tomâtu keèupu, krçjumu un salâtu majonçzi pçc garðas (var arî visus trîs komponentus lîdzîgâs daïâs).

Pasniedz galdâ.

Pâkðaugu plâcenîði Ziròi vai pupiòas (pçc izvçles), sîpoli, íiploki, pipari, maltas íimenes, zaïâ paprika, 2 olas çdamkarote miltu, 1 kartupelis, krçjums.

Ziròus vai pupiòas izmçrcç, izvâra un samaï gaïas maðînâ kopâ ar sîpoliem un íiplokiem.

Iegûtajai masai pievieno piparus, maltas íimenes, sasmalcinâtu

zaïo papriku, olas, miltus, rîvçtu kartu­ peli. Èauganumam – pâris karoðu skâbâ krçjuma. Vi­ su rûpîgi samaisa, izveido plâcenîðus un apcep eïïâ no abâm pusçm zel­ taini brûnus.

Galdâ pasniedz ar skâbu krçjumu vai keèupu.

Pupiòu veltnis 400 g lielo raibo pupu, 150 g baltmaizes, piens, 200 g lazdu riekstu, 100 g kartupeïu, 1 glâze skâba krçjuma, 4 olas, 4 çdamkarotes sviesta, sâls, muskatrieksts.

Mçrcçtas pupas vâra mîkstas.

Nobrieduðu baltmaizi izmçrcç pienâ, nospieþ, samaï kopâ ar vârîtâm pupâm un vârîtiem kartupeïiem. Masai pievie­ no olas, sâli, rîvçtu muskat­ riekstu, izkausçtu sviestu un apgrauzdçtus sasmalcinâtus riekstus. Visu samaisa. No sagatavotâs masas izveido velt­ ni, liek uz cepampapîra, ie­ tin, liek veidnç, pielej ne­ daudz ûdens un cepeðkrâsnî cep apmçram 50 minûtes. Ga­ tavu veltni izòem no veid­ nes, atbrîvo no cepampapîra, sagrieþ gabalos un pasniedz ar kausçtu sviestu vai skâbu krçjumu.

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

Mazciems

3

Sautiòos pavasaris zem sniega rosās Sautiòi ir apdzîvota vieta Tukuma novada Jaunsâtu pagastâ. Te viena otrai lîdzâs ir trîs mâjas: «Zvçri», «Sprîdîði» un «Jaundzintari». Mâjas «Sprîdîði» celtas kolhoza «Spçks» laikâ un paðâ centrâ.

Mâjâ divpadsmit ìimenes dzîvo. Vasarâs «Sprîdîði» vienos ziedos izrâdâs. Ceïa braucçji pat apstâjas, ziedu smarþas apdullinâti. Pagasta skaistuma komisijas arîdzan konkursos «Sprîdîðus» uzteic.

Priecç, ka te no citurienes atnâk jauni ïaudis.

Laimîgâ

Sautiòos ziemu, salu, sniegputeni vairs tik cieði nejût. Lielceïð ledû kalts, bet vietâm jau smiltis lien cauri virspusç. Pamalç pusi dienas saule no aizmâkoòa kupenas aizíer ar staru. Sautiòu pusç atrodas vien pâris apdzîvotu çku.

Pârçjâs – garâþas, mehâniskâs darbnîcas no kolhoza laikiem.

Laika zobs mazpamazâm dçdç visas. Centrâlâ çka bijusi un ir «Zvçri». «Zvçri» piederçjuði kâdam Zvçram no Tukuma. Zvçrs savçjos «Zvçrus» kolhozam pârdevis. Ilgi ðai çkâ bijis veikals. Uzraksts aizvien vçl stâv. Veikala jau labu laiku vairs nav. Bet, ai, kâ vajadzçtu!

«Zvçriem» lîdzâs – daudzdzîvokïu namâ «Sprîdîðos» – jaunie darbinieki dzîvo. Katram savs auto. Daþam vairâki. Ko vajag, pilsçtâ nopçrk.

«Zvçru» priekðâ autobusa pietura.

Skolçnu buss rîtos un vakaros pietur. Padomju laikâ buss no Tukuma kursçjis divreiz dienâ. Darba un izejamajâs dienâs arî. Tagad tikai tirgus dienâs. Arî labi.

Terçze Maslakovièa dzîvo «Zvçros» 30, pat vairâk gadu. No Sçmes pârcçlusies. Bçrni, mazbçrni ir. Dzîvoklis – privatizçts, bet mâja – veca, remonts jâtaisa. Senâk bijusi silta dzîvoðana, bet tagad saltums pa logu aplodu, durvju spraugâm lien istabâs. Aiz dzîvojamâs çkas ðíûnîðu, kûtiòu ka biezs. Viens, aiz otra. Terçzes kundzei vien malkas ðíûnîtis un garâþiòa. Kûtiòa tâlâk – viòpus lielceïam. Kundze kolhoza laikâ «Kurzemnieku» fermâ kopusi buïïus. Pusotra simta buïïu, ap pustonnu smagus. Bijis ko norauties.

Nereti bullis ar ragiem kopçju pâri silei joka pçc pârlidinâjis. Tad gan visi sastresojuðies. Elektroðoka tolaik nebija, ar dakðâm durt nedrîkstçja. Âdu varçja sabojât. Kopçjas – piecas stiprâ dzimuma pârstâves, protams, sievietes. Divi veèi pulciòâ – kûts mehâniíis, kurinâtâjs. Buïïi ðòabja smaku necietuði, kad abi veèi bijuði biðku ðtîmç vai kâds cits tâds pie meitençm atnâcis, kâ ar bazûnçm baurojuði. Bet sievas dzîvas palikuðas, un nauda par padarîto nâkusi kâ pa reni. Kâ nâca, tâ arî aizgâja. Bet Terçzes kundze slavç aizgâjuðos laikus. Tepat uz vietas visiem bijis darbs. Pati arî ðodien strâdâ. Darba dienu pçcpusdienâ iet uz Abavniekiem, kopj pagastmâjas telpas. Pati teic: “Esmu laimîga. Man ir darbs.”

Atmiòâ tie laiki Uz «Jaundzintariem» pa sniegâ iebristu taku jâiet. Taka sçrsnas laikâ cieta. Pa virsu var iet. Pçdas iebristas pusmetra dziïumâ. Kâjas var sagandçt, ja tâ ieslîd. Taka iet cauri augïu dârzam, garâm saimniecîbas çkai. Pie mâjas ârdurvîm apstâjas.

No kûtiòas vistas iznâkuðas un kaðâ sniegu. Kaut ko jau atrod. Saimniece Vizma Treimane atgaiòâjas – nç, nç, avîzç iekïût negribot.

Parunât varot, bet bez bildçm. Sme-

jas un teic: “Esmu vecs «Sautiòu» inventârs.” Kolhozâ «Spçks» 15 gadu vecumâ strâdât sâka. Par uzskaitvedi. Izstrâdes dienas rçíinâju.

Cilvçki dienâ sasçja simts rudzu kûlîðu; par darbu pienâcâs viena izstrâdes diena. Gada beigâs kolhoza peïòas izdevumus ar skaitîkïiem sarçíinâju plauktiòos. Iznâca, teiksim, desmit kapeikas par vienu dienu. Ja nebija naudas, izmaksâja graudos un otrâdi. Nabagu maize, vai ne? Neviens badâ nenomira. Pabalstus neprasîja, un neviens nedeva ar. Kopu druvâ, kûtî pastrâdâja un dieba uz mâjâm – otro maiòu vilkt.

Piemâjâs zemes pushektârā un ganîbâs turçja govi, teli, citus lopus. Lopi ir aitas, cûkas, vistas. Iztika.” Pçc tam, kad kolhozus likvidçja, kundze kâdu laiku Sautiòos veikalâ strâdâja. Viòai labi atmiòâ tie laiki, kad sievas ar mugursomâm plecos nâca pçc maizes. Pusstundas, stundas laikâ íieìelîtis bija pârdots. Somu pilnu lika, tik, cik var plecos celt un nest. Íieìelîtis bija lçts, salîdzinot ar graudu lopbarîbu. Krietni lçtâks.

Tagad Treimanes kundze reizi nedçïâ iet pâri laukam pa taku uz «Sprîdîðiem». Pusdienâs tur piestâj autoveikals. Nopçrk ïoti labu maizîti par latu. Arî eïïu, cukuru, desas lîkumu, kâdu kârumu.

Paðai kûtî govs, citi lopi. Kâ citâdi?

Kopâ ar strâdâtprieku duka turas.

Jâkustas ir! Vienîgais kreòíis – par ceïu. Ceïð jau gan pagalmâ ienâk, vien ziemâ tagad, kad Jaunsâti pievienoti Pûrei, vairs nav izbraucams. Ðai ziòâ agrâk bija labâk – arî tie, kas sçtâs ieved, allaþ bijuði izðíûrçti.

Stiklenes no Edgara Kokina Edgars Kokins kâ allaþ kustîgs, apsviedîgs nâk pretî un sveicina: “Èau, atkal mûspûsç, gadu pusotra neesam tikuðies!” Edgars toreiz pagalmâ malku zâìçja. Malka Kokinam, pârçjiem sauteniekiem ðíûnîðos sakrauta, viena otra grçdas pat ârpusç zîmçjas. Mûsu kalendâru Edgaram dâvâjam, viòð priecîgs – lai tad paðu ar kalendâru pie ðíûnîða bildçjot! Edgars ir dzelzs vecis. Kolhozâ uz traktora strâdâjis, tagad ar reizçm brauc.

Uz meþiem, lai malciòu atvestu, zemes darbus sev, kaimiòiem pastrâdâ.

Traktors stâv garâþâ. Kokins strikti zina, ka tehniku nevar zem klajas debess turçt. “Re,” Kokins râda, “ðos te mçslu ratus var laukâ turçt. Ðiem nav pârvada, íçdes, kas rûsç, nekâ. Bet traktoru?! Ne un ne…”

Ne tikai Kokins traktoru, arî meita Andiòa garâþâ maðînîti tur. Andiòa labâ darbâ Tukumâ strâdâ.

Kokins ar lâpstu, liekðíerîti garâþas priekðu gludu kâ galdu noðíûrçjis. Malkas ðíûnîtim visapkârt arî kârtîbnieks. Kaimiòð Šedlerītis ( Dāvis Šedlers) ar traktoru, kad uzsnieg, izðíûrç. Paði ar lâpstiòâm taciòas palîdzina.

Arî Kokins teic, ka jâkustas un

Zanda Žindule vçlreiz jâkustas. Biðíi jautrs prâts?...

Nu ja. Tâ tak esot laime, ja vçl var biðíi ko stiprâku uz krûts uzòemt.

Katru dienu ne. Tas par sliktu nâk.

Pa retam var un vajagot, lai sliktos vîrusus izgaiòâ. Uz atvadâm Edgars sniedza sauju stikleņu un aicinâja ciemos atbraukt.

Laimîtes bez zivju zvîòâm Inârai Svickai ir divi bçrni, èetri mazbçrni un labs vîrs ar cietiem papîriem – Anatolijs Svickis.

Kundzi satiekam mâjâs, kâdâ no «Sprîdîðu» dzîvokïiem. Kundze teic, ka mçs jau esam tikuðies. Vienreiz tepat, pagalmâ, otrreiz – Tukumâ uz ielas. Viòai vaicâts par jûras piesâròoðanu. Kundze ir zvejnieku meitene no Abragciema. Mâjiòa – zvejnieka bûdiòa – atrodas ciema ðajâ galâ, lîdzâs kempingam. Abragos kundze vien vasarâs dzîvo.

Pârçjâ laikâ – ðeit, «Sprîdîðos». Te liela saimniecîba. Kûtî putni – vistas, zosis, pîles, tîtari. Dârzs ir, zeme. Ir, ko noòemties. Abragos pârsvarâ bçrni, mazbçrni dzîvojot.

Pa vasaru, kad pati uz Abragu aizlaiþ, Toïiks – vîrs tak mâjâs paliek, saimniecîbu pieskata. Dikti labs vîrs. Otru tik labu atrast un vçl pieturçt nevar vis: strâdîgs, mîïð, vis, vis….Tagad pensijâ. Anatolijs ir kaislîgs makðíernieks, tâpçc arî pats vasarâ ðad un tad uz Abragiem aizbrauc makðíeri jûriòâ pamçtât. Patlaban karjerâ uz ledus sçþ. Pirms Jaunâ gada trîs lîdakas izvilcis. Inâra pati kâ jau zvejnieka meitene zvîòas kasîjusi, cepusi.

Zvîòas neesot malâ nolikusi. Laukâ izmetusi. Nav vajadzîbas. Tâpat labi dzîvojot.

Jaunie nâk Zanda Þindule nav vietçjâ. Meitene ienâkusi. Viòa ðaipusç atbraukusi no Tumes «Saulîtçm».

«Saulîtes» atrodas Vecmoku galâ.

Tâ puse visa kâ saulîte. Zanda «Sprîdîðos» dzîvo pie drauga Raivja Kalniòa. Abi samîlçjuðies un viens pie otra cieði turas. Raivis ir darbinieks. Ar pusbiezu auto brauc.

Paðai – hondiòa. Tâ – pagaidâm.

Abi remontç dzîvokli. Divas istabas un virtuve. Kalniòð apsviedîgs puisis, dzîvoklî centrâlapkuri

Edgars Kokins

Aivars Kohs lasa avîzes. Òem cauri no sâkuma lîdz beigâm.

Arî Kohs darba mûþu uz traktoriem aizvadîjis. Tagad – pensijâ. Vasarâs pie saimnieka strâdâ. Strâdâ uz belorusa.

Ar belorusu visu gadu darbs. Dzîvo viens. Tâ – sanâcis.

Jaunîbā nezinâjis, ko izvçlçties, ko grib, ko – negrib. Tagad pierasts. Pats sev kungs, pats – noteicçjs. Istabâ – kârtîba.

Lîdzâs bleía apaïkrâsnij malka akurâti sakrâmçta. Krâsns sâni vçl silti. Vakarâ atkal iekurinâs. Mûzikas centrâ ievietos disku, paklausîsies vecos, labos ðlâgerus. ierîkojis. Draudzeni uztur. Viòa pa mâju. Rûpçjas, lai draugam labi, mîïi. Bûðot, bûðot bçrniòi. Divi vismaz. Puisîtis un meitenîte. Pirmais

– zçns. Puika paaugsies, mâsiòu, varbût divas sargâs, aizstâvçs.

Jânis Vîtols

Aka

4

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

Pat govij jāsmejas!

šurmuļīša pasakas

Meþa veselîbas tikumi Sensenos laikos dziïdziïajâ meþâ gadîjâs tâ, ka lâcis pieíçra lapsu smçíçjam. Tupçja kûmiòð aiz laz­ du krûma un èâpstinâja gruzdoðu smilgu.

– Ehç, kûmiò, ko tad tu? – lâcis iesaucâs Tukumâ pazîstama kanalizâcijas speciâlista balsî.

– Es ta neko, – atpîkstçja lap­ sa Tukumâ pazîstamas kultûras darbinieces balsî: – Es redzi, lâci, elpceïus tî-î-î-ru!

– Mele, kartupele! – ierçcâs lâcis.

– Vai tad es neredzu, cik iekarsîgi tu to dûmu velc?

– Nejçga! – nomurkðíçja lapsa.

– Ðe, pats pamçìini! Nekâ iekarsîga tur nav! Tîri priekð veselîbas pasâkums.

Lâcis nu òçma smilgu, taèu ar krietnajo lâèa ieelpu smilga izplçnçja viens div’.

– Ko teici? – teica lâcis, kurð ne­ attapa, kur smilga dçjusies.

– Viens – div’! – attrauca lapsa.

– Smilga pagaisa viens – div’. Tev vajadzîgs krietnâks stiebrs. Varbût ejam niedres lûkot?

– Nu, ejam ar, – piekrita lâcis, kuram îsajais smilgas dûms tomçr bija kur nosçdies. Visa lâèa galva viegli ðûpâjâs un, ai, arî pasaule tai lîdzi.

– Vadzi, kûmiò, – lâcis teica. – Ðitâ tu nedari! Tu ðûpo asti, un pa­ saule lîdzi ðûpinâs!

– Eh, lâci, varens vîrs esi, bet veselîbas nekâdas, – nopûtâs kûmiòð. – Smilgas dûms tevi dulli­ na, jo ârâ netiek. Piesçdi, un mçs ðo lietu nokârtosim.

Kad nu lâcis klausîgi vairs ne piesçda, bet atsagûla, kûmiòð sâka pâtarus: – Vai zini, kâpçc dûms tev cau­ ri neiet? Tâpçc, ka esi piebâzies kâ meþa irbe! Kas tev tur ir? – un lapsa iebakstîja ar pirkstu lâcim vçderâ.

– Vçders, – lâcis izdvesa.

– Nejçga, es pra­ su, ko rudenî çdis esi?

– Nu, ogas, me­ du...

– Tâ jau es domâju!

Nemazgâtas, ne­ zin kur sagrâbstîtas ogas! Medu, pa kuru bites kâjâm mîdâs! Uz ko tad vçl ceri?! Ar skubu jâievelk kârtîgs dûms!

Kûmiòð izòçma vairâkas kuplajâ astç ieíçruðâs smilgas, pieðíîla gu­ ni un lika lâcim kârtîgi gaisu ie­ vilkt – priekð veselîbas!

Lâcis darîja, kâ vçlçts, un, kâ stâsta, trîs dienas notupçjis kâ lçmçts. Viòam bija viegli un labi – viòð skatîjâs saulç un priecâjâs, kâ meþa zemenîtes dancâ, melle­ nes dancâ, saule dancâ... Atguvâs pinkainis pamazâm un ar smaidu

dominç pâr pilsçtu. 8. Objektîvâ realitâte, viss dabâ objektîvi eksistçjoðais un tâ izpausmes for­ mas. 9. Pilsçta Nîderlandes Rietu­

mos. 10. Latvieðu fotogrâfs (dz.

1933). 12. Íîmiskais elements – mîksts, viegli kûstoðs, zilgani pelçks, smags metâls. 14. Sastâva un gatavoðanas apraksts kâdam çdienam. 17. Ass, ðíautòains, lûstot, ðíeïoties izveidojies ga­ bals. 18. Tanzânijas galvaspilsçta.

19. Smagums lîdzsvaroðanai.

22. Apìçrba detaïa. 23. Graudzâïu dzimtas ûdens vai purva augs.

24. Nelielas, slaidas laðveidîgo kârtas jûras zivis gaiðâ krâsâ.

27. Salmi vai siens guïasvietai.

29. Aizkaukâza tautu dziesmi­ nieks, muzikants. 30. Mûzikas si­ taminstruments. 31. Íîmiskais ele­ ments – trausls, balts metâls. 32.

Kuìis cita ûdens transportlîdzekïa vilkðanai.

Vertikâli: 1. Tâds, kas attie­ cas uz ko tieði praksç lietojamu.

2. Starpdrçbe. 3. Plakans, plâns priekðmets, veidojums. 4. Rau­ jot saplûkt, savâkt kâdu daudzu­ mu. 5. Râmas, mierîgas. 6. Valsts Indoíînas pussalâ. 11. Telpa, kurâ ir ar malku kurinâms pa­ vards bez dûmvada un dûmeòa.

13. Nostâja, rîcîba bez galçjîbâm, bez riska. 14. Transportlîdzeklis braukðanai pa sniegu.

Paldies visiem, kuri mums atsûtîjuði savas smieklîgâkâs anekdotes: Aivim Naivim, MIX A. S., Laurai Lauziniecei, Aijai Smildziòai un Madarai Jçkabsonei! Gaidîsim jûsu sûtîjumus arî turpmâk.

– Man tev ir divas ziòas – viena la­ ba, otra – ïoti laba.

– Sâc ar labo.

– Es tevi cienu.

– Un otra?

– Es tevi ïoti cienu! purnâ – viòð bija cieði apòçmies uzlabot veselîbu, tâpçc vispirms devâs uz purvu pçc kârtîgas nied­ res. Bet purva malâ kâds jau kûpinâja – caurais ozols ïuïíçja uz nebçdu.

– Elpceïus tîri? – lâcis draudzîgi norûca.

– Jâââ, – nogârdza ozols un – brîkð, bradâc – pârvçrtâs caurajâ celmâ...

Horizontâli: 7. Senâs pil­ sçtâs – cietoksnis vai pils, kas

Atrodi 11 atšķirības!

– Ko tu varçtu teikt par savu zno­ tu?

– Viòð ir kâ raíete – uz zemes no viòa nav nekâdas jçgas.

Vents

Zilonis novârtâs miltos, pieiet pie spoguïa un saka: – Vai, kâds resns pelmenis!

15. Armçnijas galvaspilsçta.

16.

Amerikâòu izgudrotâjs un uzòçmçjs (1847. – 1931.).

20. Aromâtiska viela, ko sa­ tur vaniïas augi un ko iegûst arî sintçtiski. 21. Latvieðu rakst­ nieks un dzejnieks (1906. – 1989.). 25. Ciets, ûdenî neðíîstoðs nemetâlisks iezis vai tâ gabals.

26. Laikraksti. 28. Vienmçrîgi grûst, virzît; bîdît. 29. Zivs ske­ leta kauls.

– Dakter, vai tad tieðâm mans gadîjums ir tik bezcerîgs?

– Nenokariet galvu! Uz dzîvi jâskatâs optimistiskâk. Teiksim tâ: ja es jûs izârstçðu, kïûðu pasaulsla­ vens…

Minētāju stūrītis

Sastâdîjusi Anda Straume

– Vai tu spçlç kârtis?

– Jâ, bet tikai vasarâ.

– Kâpçc tikai vasarâ?

– Ziemâ ir problçmas bez biksçm nokïût mâjâs…

Iepriekšējās mīklas atrisinājums

Ârsts saka kolçìim: – Ðis pacients steidzami jâoperç!

– Kas viòam ir?

– Bankas konts Ðveicç!

Puisis – savai blondajai draudze­ nei: – Re, man ir divas biïetes uz Rai­ monda Paula koncertu!

– Lieliski! Iedomâjies: tu to varçsi apmeklçt divas reizes!

Autovadîtâjs nâk pie samaòas pçc avârijas: – Kur es esmu?

– Desmitajâ…

– Palâtâ vai kamerâ?

Sivçntiòð un Pûks pastaigâjas. Pûks lielâs, ka viòð varot izdzert visus ezerus. Sivçntiòð nenotic. Pûks iz­ dzer ezeru. Jautâts, vai nevar iz­ dzert visas upes, Pûks izdara arî to.

Pçc tam – izdzer visus ûdeòus, kas vien ir… Pçc kâda laika Sivçntiòð skrien kliegdams: – Uzmanîbu! Visi – bçdziet! Pûks nâk èurât!

Indiânis vçlas mainît pârâk garo uzvârdu. Pasu nodaïâ viòam jautâ: – Kâds ir jûsu uzvârds patlaban?

– Mani sauc Meþonîgais Çrglis, Kas Krît No Debesîm!

– Un kâdu uzvârdu jûs vçlaties?

– Vienkârði: Pïukts!

– Vai tâ ir taisnîba, ka tu ar Annu draudzçjies tâpçc, ka viòai daudz naudas?

– Kâdas muïíîbas! Es ar viòu draudzçjos tâpçc, ka man nav ne graða!

Divus latus ðoreiz saòem Aija Smildziòa: Sarunâjas divas sievietes: – Visi vîrieði dzer!

– Mançjais, íçms tâds, piedevâm vçl arî çd!

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

5

Par to, kâ bija tolaik, un ir tagad

Tâpat kâ visâ Latvijâ, arî Jaunpilî aicinâs kopîgi pakavç­ ties atmiòâs par 1991. ga­ da janvâri – Barikâþu laiku.

20. janvârî 12.00 Jaunpils pils pagalmâ tiks iedegts “At­ ceres ugunskurs”, pasâkuma dalîbnieki cienâti ar barikâþu laika tçju. Savukârt muze­ ja zâlîtç bûs izstâde «Barikâþu laiku atceroties», kâ arî bûs iespçja paklausîties tâ laika ra­ dio pârraiþu ierakstus, aplûkot iemûþinâtos foto mirkïus un pakavçties kopîgâs atmiòâs.

Piedalîties aicinâti gan paði Jaun­ pils novada barikâþu dalîbnieki, gan ikviens interesents.

Kad meklçjâm, kurð varçtu pastâstît par laiku pirms 20 gadiem – kâdas reiz bija sajûtas, stâvot uz barikâdçm, Viesatu pagastâ kâ viens no pirmajiem tiek minçts Osvalds Íergalvis. Viòam vçl arvien saglabâjusies ne tikai goda zîme, ko svçtku reizçs piespraust pie krûtîm, bet arî toreiz sastâdîtais viesatnieku saraksts – to vîru vârdi, kuri pçc darba kolhozâ sçdâs autobusâ un devâs uz Rîgu sargât valsts neatkarîbu. Ðoreiz – par viesatniekiem barikâdçs.

Rokdarbu izstâde

Nomainot sveèturu izstâdi Viesatu bibliotçkâ, kurâ, kâ pa­ stâstîja Sandra Ðteina, kopumâ piedalîjuðies 15 pagasta iedzî­ votâji un bija aplûkojami 80 sveèturîði, nu biedrîbas «Kame­ nes» telpâs aplûkojama rokdar­ bu izstâde. Lîdz 30. janvârim iespçjams novçrtçt, kâdas pras­ mes apguvuðas un noslîpçjuðas Viesatu kamenes, piemçram, stikla apgleznoðanu, plecu laka­ tu gatavoðanu daþâdâs tehnikâs, siltu un arî greznu tautisku zeíîðu adîðanu u.c. prasmes.

Gan jau, ka ietu vçlreiz

Ziema pirms divdesmit gadiem bijusi mitra un brîþam arî diezgan vçsa. Bet barikâþu dalîbniekiem gan bijusi iespçja sasildîties pie ugunskuriem, dzert tçju. Saguruðos aicinâja sildîties un atpûsties Do­ ma baznîcâ. “Savukârt traktoris­ tiem, kas sçdçja pie Tautas fron­ tes ðtâba – pie universâlveikala Vecrîgâ – vakariòas un tçju nesa apkârtçjie iedzîvotâji.” Arî Viesatâs, kamçr vîri bija galvaspilsçtâ, nak­ tis nav bijuðas mierîgas. “Visu lai­

FOTO - Liena Trēde

Bail nebija!

“Pirmo reizi uz Rîgu aizbraucâm 11. janvârî, kad pie Dauga­ vas notika manifestâcija. Kopâ – 37 cilvçki,” stâsta O. Íergalvis, kas ðajâ pusç nonâcis 1982. gadâ, pçc aizieðanas pensijâ no darba policijâ Rîgâ. Tolaik viesatnieki, tâpat kâ daudzi jo daudzi citi cilvçki visâ Latvijâ, atsaukuðies aicinâjumam pulcçties galvaspilsçtâ. “Pirmo rei­ zi uz Rîgu braucâm naktî no 13. uz 14. janvâri; braucâm visi, tâ laika ciema priekðnieci Èamanes kundzi ieskaitot.” Lîdz ar to nâcies strâdât gandrîz vai divâs maiòâs, jo uz Rîgu braukuði teju ik pârdienas.

“Sçdçjâm pie Augstâkâs Padomes, visu izstaigâjâm – arî lîdz Minis­ tru kabinetam aizgâjâm. Naktîs vienmçr pie mums parunâties nâca Gorbunovs un Raþuka kungs, kurð tolaik bija Tautas frontes priekðsçdçtâjs,” stâsta O. Íergalvis. “Bija mums arî tehnika – septiòsimtnieks, kuru vadîja Valdis Kalviòð, un simtpiecdesmitnieks, pie kura stûres sçdçja Valkaus­ kis Volodja. Traktoristi gan vairâk sçdçja uz maiòâm,” par deþurçðanu stâsta O. Íergalvis. Bet, ka bûtu bi­ jis bail, vîrs neatzîstas. “Nç. Pro­ tams, gaisotne bija tâda brutâla, bet ko tur galu galâ baidîties? Vi­ si bija noskaòoti, ka Latvija ir brîva un tâ jâaizstâv!” saka O. Íergalvis. Varbût bijis tâ savâdi, kad dzirdçjuði, ka OMON dedzi­ na tehniku, un kad redzçjuði tos braukâjam apkârt melnâs “volgâs” un ar logos izbâztiem automâtiem.

“Dienâ, kad bija izziòots, ka OMON gatavojas uzbrukt – Augstâkajai padomei apkârt salikâm samosvalus, pilnus ar granti. Bet sapratâm jau, ka ieroèiem pretî stâties tâpat nevarçsim! Kas nu katram bija – rungas, lâpstas. Mçs gan, jâsaka, to nakti, kad specvienîba iebrauca Doma laukumâ, tâ arî nesagaidîjâm, jo tieði tajâ naktî tur nebijâm.”

Ziòas Atcerçsies barikâþu laiku

Mâcîs gatavot rotas

ku bija jâdomâ, vai tikai kaut kas nenotiek. Sçdçju pie radio un klausîjos paziòojumus,” par savâm “deþûrâm” mâjâs stâsta kundze Dzin­ tra. O. Íergalvis atzîst, ka gadîjies arî tâ, ka ne visi uzrunâtie uzreiz bijuði tik entuziasma pilni braukt uz barikâdçm, tomçr, iespçjams, viens no pamudinâjumiem bijis arî paðu ìimenes, bçrni: “Kâ tad pçc tam viòiem stâstîsi, ka neesi bijis barikâdçs?! Klât tik nozîmîgâ vçsturiskâ brîdî! Bet lielâkoties jau visi bija atsaucîgi. Arî, piemçram, saimniecîbas priekðnieks – Çriks Strautiòð, kas bez ierunâm de­ va transportu, un arî pats vienu vai divas naktis bija Rîgâ,” stâsta O. Íergalvis. Jautâts, kâ viòam ðíiet – vai mûsdienâs Latvijas iedzîvotâji spçtu bût tik saliedçti, O. Íergalvis ir pârliecinâts, ka – bûtu. “Galve­ nais jau, kâ visu organizç, bet domâju, ka arî ðodien, ja tâda vajadzîba rastos, cilvçki ietu un Latviju aizstâvçtu.”

Par miliciju, zemes­sar­­dzi un sportu To­laik O. Íergalvis Viesatâs bi­ ja Zemessardzes priekðnieks. “Iesâ­ kumâ, kad dienests veidojâs, biju ti­ kai es un vçl septiòi uzticami cilvçki.

Vçlâk jau pievienojâs vairâk. Sanâk, ka vienlaikus varu atzîmçt jubile­ ju – 20 gadus Zemessardzç!” secina O. Íergalvis. “Te bijâm pirmie ar ze­ messargu apliecîbâm – es, Ansbergs, Ronis, Bierands Valdis, Ðteins Ivars un citi. Man ir apliecîba ar 32. nu­ muru.” Zemessardzç stâjies, jo laikam jau sabiedriskâs kârtîbas sargâðana bijuðajam milicim vienkârði bijusi asinîs. Par dienesta laikiem, par to, kâ Viesatu grants karjerâ dresçjis jaunsar­

gus, viòð var stâstît ilgi uz aizrautîgi.

“Ja gadi un veselîba atïautu – no­ teikti brauktu arî uz Afganistânu,” ir pârliecinâts O. Íergalvis. Starp ci­ tu, iespçjams, pateicoties tieði viòa sniegtajâm zinâðanâm un iemaòâm, Viesatâs ir puiði, kas izvçlçjuðies sa­ vu dzîvi saistît tieði ar militâro die­ nestu. Tâpat ar neslçptu lepnu­ mu O. Íergalvis demonstrç kau­ sus, kas izcînîti jaunsargu sacensîbâs: “Gandrîz vienmçr bijâm augðgalâ,” viòð neslçpj.

Bet îpaðs mirdzums O. Íergalvja acîs parâdâs tad, kad viòð stâsta par dienesta laikiem policijâ – strâdâjis dzelzceïa, lidostas, ûdens un arî ceïu policijâ. “Man ïoti pa­ tika dzîties kâdam pakaï,” viòð neslçpj. Arî zemessardzes laikâ Viesatâs íçruði malumedniekus, rûpçjuðies par kârtîbu un reiz pat aizturçjuði kâdu izmukuðu cietum­ nieku. Kundze Dzintra atzîst – no Osvalda vietçjie baidîjuðies ne ti­ kai ballçs; viòa klâtbûtnç neesot uzdrîkstçjuðies rîkot starppagas­ tu kautiòus, un arî ikdienâ pieticis vien ar viòa parâdîðanos sçtâ, lai vietçjie huligâni muktu pa malâm.

Apzinâjuðies taèu, ka ar dienestâ rûdîtu tuvcîòas speciâlistu kaðíi meklçt nebûtu ieteicams...

Jaunîbâ O. Íergalvis kâ spor­ tists izbraukâjis visu Padomju Savienîbu, un no sacensîbu laikiem saglabâjis ne vienu vien patîkamu atmiòu. Piemçram, par to, kâ daþi mçìinâjuði kopmîtnçs mânît ko­ mandantes, lai varçtu ievest meite­ nes: “Bet nekas jau nesanâca, jo par komandantçm tolaik strâdâja bojevajas sievietes!” Esot paðam sportâ, sadraudzçjies ar tâ laika zvaigznçm, piemçram, Helmutu Balderi: “Cie­ mos brauca arî Jânis Kvçps. Jutâm

lîdzi viòam pçdçjâ no dziedâðanas ðoviem” Arî tagad O. Íergalvis aizrautîgi seko lîdzi visiem sporta notikumiem un pârraides skatâs lîdz pat vieniem naktî. Savukârt hokeja komandas «Dinamo» fans viòð jau ir kopð padomju laikiem. “Gâjâm Rîgâ uz spçlçm, kad vçl nebija uzcelta sporta pils un spçles notika atklâtâ arçnâ,” stâsta O. Íergalvis un atklâj kâdu jautru atgadîjumu, kad kopâ ar milicijas kolçìiem, lai sasildîtos, kurinâjuði ugunskuru tribînçs. Pro­ tams, toreiz spçli lîdz galam nav sanâcis noskatîties...

Vçlot izturîbu

Par policiju, jaunatni un politi­ ku ðodien O. Íergalvis gan nav pârâk augstâs domâs. Viòð ir saðutis gan par to, ka valdîba pensionâriem nogrieza jau tâ niecîgâs pensijas, gan pârliecinâts, ka viòa laikâ mi­ licijas prestiþs bija daudz augstâks.

“Cilvçki tolaik milièus cienîja, un arî paði milièi nekad neatïâvâs noòemt cepuri, staigât ar maisiòiem rokâs vai kâ savâdâk pârkâpt reglamentu.

Vienmçr, apturot kâdu autovadîtâju, stâdîjâmies priekðâ,” stâsta O. Íergalvis. Tâpat viòð atzîst, ka mazliet esot þçl, ka Viesatâs jaunsargu kustîba apsîkusi. “Jaunieðiem vismaz neatli­ ka laika daþâdâm muïíîbâm, un viòi bija visu laiku nodarbinâti,” uzsver O. Íergalvis. Ar vecajiem biedriem, kas gan no policijas, gan zemessar­ dzes, satiekoties regulâri un tad par to, kâ bijis un kâ ir tagad – varot runât stundâm.

Bet, pat ja dzîve Latvijâ ðobrîd nemaz tik roþaina nerâdâs O. Íer­­galvis ðajâ barikâþu 20. gadadienâ novçl visu to labâko un jo îpaði izturîbu. Kâ arî aicina vairâk cienît vienam otru.

24. janvârî 12.00 pasniedzçjas Ilzes Rasas vadîbâ biedrîbas telpâs bûs iespçjams iepazîties ar rotu gatavoðanu no plastikas.

Sâkas basketbols

15. janvârî novada spor­ ta namâ norisinâsies basketbo­ la èempionâta 1. kârta. Bet, lai sastâdîtu turpmâko spçïu grafiku un vienotos par sacensîbu norisi, komandu pârstâvji tiek aicinâti uz sanâksmi, kas norisinâsies 14. janvârî 19.00, îsi pçc kârtçjâs vo­ lejbola èempionâta spçles. Ðajâ turnîrâ, kâ atgâdina sportu kluba vadîtâjs Ainârs Plezers, piedalâs tikai Jaunpils novada koman­ das.

Pirmie rezultâti novusa èempionâtâ

11. janvârî norisinâjâs Jaunpils spartakiâdes sacensîbas novusâ, kurâ piedalîjâs necerçti daudz dalîbnieku – 31 ðîs spçles cienîtâjs.

Tieði tâpçc tikai pçc pusnakts ti­ ka noskaidroti ðî turnîra uzvarçtâji.

Saistoðâ cîòâ Çriks Strautiòð uzvarçja Andri Bremani, bet cîòâ par 3.vietu Vilnis Liepa pievei­ ca Edgaru Butkevièu. Nâkamâ tikðanâs pie novusa galdiem – 18. janvârî.

Lappusi sagatavoja Liena Trēde

Ziņas

6

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

Vid informē

Afiša

Uzòçmumu vieglo transportlîdzekïu nodoklis

Latvijas Nacionâlais teâtris

Ar uzòçmumu vieglo transport­ lîdzekïu nodokli tiks aplikti visi komersanta îpaðumâ vai turçjumâ esoðie vieglie transportlîdzekïi, izòemot tad, ja tie tiek izmantoti tikai saimnieciskajâm vajadzîbâm. No­ dokli administrçs Ceïu satiksmes droðîbas direkcija (CSDD) un Valsts Ieòçmumu dienests.

Nodoklis nebûs jâmaksâ par transportlîdzekïiem, ko komersants izmanto tikai un vienîgi savas saimnieciskâs darbîbas vajadzîbâm un kurus kâ tâdus komersants deklarçjis CSDD uzturçtajâ Transportlîdzekïu un to vadîtâju valsts reìistrâ, izmantojot e-pakalpojumus (katru gadu lîdz 1. janvârim, 2011. gadâ – no 1. februâra lîdz 1. martam).

Lai pierâdîtu, ka transportlîdzeklis tiek izmantots tikai saimnieciskâs darbîbas vajadzîbâm, komersantam bûs jâkârto attiecîga uzskaite un jânodroðina marðrutu kontro-

les sistçma. Par marðruta kontroles sistçmu uzskata iekârtu, kas uztver globâlâs pozicionçðanas sistçmas (GPS) satelîtu raidîtos signâlus un nosaka automobiïa koordinâtas reâlâ laikâ un vietâ. Atseviðíos gadîjumos iespçjama arî samaksâtâ nodokïa atmaksa, ko veiks Valsts ieòçmumu dienests.

Nodoklis bûs jâmaksâ tikai komersantiem, bet nebûs jâmaksâ zemnieku saimniecîbâm, zvejnieku saimniecîbâm, saimnieciskâs darbîbas veicçjiem un vçl atse­ viðíiem kooperatîviem, kas nav komersanti.

Vienlaikus ar jaunâs uzòçmumu vieglo transportlîdzekïu nodokïa kârtîbas ievieðanu Saeima atbals­ tîja arî grozîjumus likumâ par pievienotâs vçrtîbas nodokli (PVN), paredzot ieviest PVN priekð­nodokïa atskaitîjumu ierobe­ þojumu 20% apmçrâ vieglâs pasaþieru automaðînas iegâdes izmaksâm un ar to uzturçðanu

saistîtajâm izmaksâm, kas mazi­ nâs administratîvo slogu gan nodokïa maksâtâjiem, gan VID un vienkârðos arî PVN uzskaiti.

Uzòçmumu vieglo transport­ lîdzekïu nodokïa likme tiek noteikta kâ mçnesî maksâjamâ summa atkarîbâ no transportlîdzekïa motora tilpuma: – par transportlîdzekli, kurð ir pirmo reizi reìistrçts pçc 2005. gada 1. janvâra, maksâ atbilstoði tâ motora tilpumam ðâdâ apmçrâ: 1) lîdz 2000 cm³ – 19 lati mçnesî; 2) no 2001 cm³ lîdz 2500 cm – 30 lati mçnesî; 3) virs 2500 cm³ – 40 lati mçnesî; 4) pârçjiem transportlîdzekïiem nodoklis ir 30 latu mçnesî.

VID NP Zemgales NAD Tukuma KAC Klientu apkalpoðanas nodaïas galvenâ nodokïu inspektore Dzidra Fogele

Atseviðíu nodokïu likmes un râdîtâji, kas piemçrojami no 2011. gada 1. janvâra Râdîtâji Minimâlâ darba alga normâla darba laika ietvaros, mçnesî Minimâlâ tarifa likme, stundâ Minimâlâ tarifa likme pusaudþiem, stundâ Iedzîvotâju ienâkuma nodokïa neapliekamais minimums, mçnesî un gadâ Iedzîvotâju ienâkuma nodokïa atvieglojums par apgâdîbâ esoðo personu, mçnesî un gadâ Valsts sociâlâs apdroðinâðanas obligâtâs iemaksas likme, ja darbinieks ir apdroðinâts visos sociâlâs apdroðinâðanas veidos, kâ arî I, II un III grupas invalîdiem: Valsts sociâlâs apdroðinâðanas obligâtas iemaksas likme, ja darbinieks sasniedzis vecumu, kas dod tiesîbas saòemt valsts vecuma pensiju Valsts sociâlâs apdroðinâðanas obligâtâs iemaksas likme, ja darbinieks ir izdienas pensionârs Valsts sociâlo apdroðinâðanas iemaksu minimâlais apmçrs paðnodarbinâtai personai, gadâ Valsts sociâlo apdroðinâðanas iemaksu minimâlais apmçrs paðnodarbinâtai personai, mçnesî Valsts sociâlo apdroðinâðanas iemaksu likme paðnodarbinâtai personai (arî I un II, III grupas invalîdam) Valsts sociâlo apdroðinâðanas iemaksu apmçrs mçnesî paðnodarbinâtai personai (arî I un II, III grupas invalîdam) Valsts sociâlo apdroðinâðanas iemaksu likme paðnodarbinâtai personai – pensionâram Valsts sociâlo apdroðinâðanas iemaksu apmçrs mçnesî paðnodarbinâtai personai – pensionâram Valsts sociâlo apdroðinâðanas iemaksu likme paðnodarbinâtam – nekustamâ îpaðuma apsaimniekotâjam Valsts sociâlo apdroðinâðanas iemaksu apmçrs paðnodarbinâtam – nekustamâ îpaðuma apsaimniekotâjam Valsts uzòçmçjdarbîbas riska nodeva par katru darbinieku, ar kuru ir izveidotas darba attiecîbas, mçnesî Atvieglojumi par invaliditâti: I, II grupa III grupa Atvieglojumi politiski represçtâm personâm, nacionâlâs pretoðanâs kustîbas dalîbniekiem Algas nodokïa maksâtâjam iedzîvotâju ienâkuma nodokïa likme no mçneða apliekamâ ienâkuma, procentos Iedzîvotâju ienâkuma nodokïa likme no saimnieciskâs darbîbas, procentos

Lielumi Ls 200 Ls 1,189 Ls 1,360 Ls 45 Ls 540 Ls 70 LS 840 35,09% 24,09% 11,00% 29,36% 20,16% 9,20% 31,78% 21,82% 9,96% Ls 2400 Ls 200 31,52% Ls 63,04 29,05% Ls 58,10 27,98% Ls 55,96 Ls 0,25 108/1296 84/1008 108/1296 25% 25%

Lielâ zâle «Lâcis» 21. janvârî 19.00 Aktieru zâle «Nesapraðanâs» 16. janvârî 13.00 Garâs dienas ceïð uz nakti 18. janvârî 18.30 Jaunâ zâle «Vasaras rîtâ» 18. un 19. janvârî 18.30 «Septiòi Fausti» 20. janvârî 18.30

Dailes teâtris Mazâ zâle «Trîs sivçntiòu Ziemassvçtki» 18. janvârî 19.00 «Siseòi» 19. janvârî 19.00 «Rît manas kâzas» 20. janvârî 19.00

«Kad citi jau guï» 21. janvârî 19.00 Kamerzâle «Suòa sirds» 18. janvârî 19.00 «Aija pçc Jaunsudrabiòa» 20. janvârî 19.00 Pagrabs «Brîvîbas 36» 19. janvârî 19.00

Latvijas leïïu teâtris Mazâ zâle «Kâzas. Stâsts par negaidîtu mîlestîbu» 20. janvârî 19.00 Lielâ zâle «Brâlîtis un Karlsons, kas dzîvo uz jumta» 21. janvârî 18.30

Neatkarîgais teâtris «Skatuve» LKA IV aktieru kursa diplom-

darbs «Ceturtâ mâsa» 16. janvârî 15.00 «Kronis II» (L. Stumbre) 19. janvârî 19.00

Jelgavas Kultûras nams Lielâ zâle «Dîvainâ misis Sevidþa» (Dþ.

Patriks) 16. janvârî 14.00 Mazâ zâle «Rîga-Pekina» stâstos, bildçs un dziesmâs 19. janvârî 14.00

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

Reklāma un sludinājumi

7

Ziņas

8

Sestdiena, 2011. gada 15. janvāris

aptauja Ar kâdâm domâm, sajûtâm atceraties 1991. gada janvâra barikâþu notikumus? tak pa televizoru râdîja.

Elmâriòð tur klât nebija.

Kaut nekad vairs nekas tâds neatkârtotos!

Vitolds (galdnieks):

dzīvesziņa

Ausma (pensionâre, dzîvo pilsçtâ):

Mçness dienu kalendârs

12. diena (augoðs mçness Vçrða/Dvîòu (15.24) zîmç – biíeris, sirds; mîlestîbas un lîdzjûtîbas diena; jânodarbojas ar labdarîbu, þçlsirdîbu, sponsorçðanu; viss labais atgrieþas; nedrîkst dusmoties, íildoties, turçt ïaunu prâtu; nedrîkst ïauties vâjumam, þçloties; labs laiks lûgðanâm – ar sirdi lûgtais piepildâs; ieteicams nepârçsties, bet lietot daudz ðíidruma un augu eïïu; ðajâ dienâ dzimuðie ir laipni, iejûtîgi, ar izcilu intuîciju; sapòi ir viedi, tiem jâtic – no 15. janvâra 11.47 lîdz 16. janvâra 12.28.

13. diena (augoðs mçness Dvîòu zîmç) – gredzens; ðajâ dienâ atjauninâs organisms; ïoti labi nodarboties ar skaistumkopðanu, iet vannâ, lietot kosmçtiskos lîdzekïus, çst veselîgus produktus; labi saòemt jaunu informâciju; viss notiekoðais jâuzòem ar mieru

– Mans nelaiíis vîrs Elmârs stâvçja Rîgâ barikâdçs.

Iesâkumâ kreò­íçjos, biju uztraukusies, ka tikai kas slikts viòam neatgadâs. Ja tâ padomâ: Rîgâ, pilsçtas apkaimç, atrodas padomju armija. Un kâ vçl apbruòota! Vîrs man ik dienas zvanîja. Stâstîja, ka labi iet. Teica, lai neuztraucoties.

Mâjâs ar’ sveiks un vesels atgriezâs. Es pati mâjâs vairâk biju uztraukusies. Visu to ðauðanu

un pacietîbu; nedrîkst nervozçt; jâatturas no diçtâm; ieteicama veìetâra pârtika; sapòos var ieraudzît grûtîbas, kas sagaida, un problçmu risinâjumus – no 16. janvâra 12.28 lîdz 17. janvâra 13.25.

14. diena (augoðs mçness Dvîòu/Vçþa (21.30) zîmç) – caurule; ðo dienu nedrîkst palaist garâm – tâ ir veiksmîga jaunu darbu uzsâkðanai: viss izdodas spîdoði (nâkamâ ðâda diena bûs tikai pçc mçneða!); var uznâkt neizsakâma grûtsirdîba un skumjas; jâdarbojas; vçlama fiziskâ slodze; nav ieteicams lietot daudz ðíidruma; neçst saldumus; sapòi var bût skumji, taèu tie nesniedz svarîgu informâciju – no 17. janvâra 13.25 lîdz 18. janvâra 14.40.

Copes dienas līdz 31. janvârim Daudzi copmaòi janvârî paliek uzticîgi asariem. Òemot vçrâ, ka ziemas vidû asari un gandrîz visas citas zivis ir miegainas, çsmâm un mânekïiem ir jâvelta pastiprinâta uzmanîba.

Vispirms jau aukliòai jâbût pavisam tievai. Parastais auklas diametrs ziemâ ir 0,1 vai 0,12 mm, bet daudzi makðíernieki dod priekðroku vçl tievâkai – 0,08 mm.

Mormiðkai ziemas vidû ir jâietver sevî divas îpaðîbas – jâbût pçc iespçjas mazâkai un tajâ paðâ laikâ – smagai. Asariem vielmaiòa stiprâ salâ jau -2 lîdz -3°C temperatûrā ir tik zema, ka tie nevar sagremot lielu medîjumu. Tâdçï ziemâ lielu mormiðku ðûpoðanos viòð vienkârði ignorç, un jo mazâka mormiðka, jo labâk.

Arî çsmâm ir jâbût paðâm mazâkajâm. Viena no labâkajâm janvârî ir vîgrieþu kâpuri. Ziemâ, ieskatoties zem nokaltuðu koku mizas, var atrast daudz mazu kukainîðu un to kâpuriòu, tâ saucamo mizgrauþu, kas ir lieliska çsma asariem. Asari labprât íer maza izmçra þibuli, kâ arî mormiðku, uz kuras ir uzsprausti rubînsârtie íikuri vai baltie gaïas târpiòi.

Mazâs un vieglâs mormiðkas var piedâvât bez çsmas, bet cope bûs aktîvâka, ja uz auklas uzvçrsiet daþas krâsainas “pçrlîtes”.

Saprotams, ka tâdai nelielai çsmai ir vajadzîgi smalki un ïoti asi âíîði, vislabâk nr. 2,5 lîdz 3. Arî iebaroðanas çsmai ir sava nozîme.

Tikai jâatceras, ka te nedrîkst rîkoties pçc principa ”jo vairâk, jo labâk”. Tieði otrâdi – iebaroðana kalpo par zivju pievilinâtâju – jâsaaicina un jânotur tâs vienkopus

zem âliòìa, jâsakârdina uz çðanu, nevis jâpabaro.

16. janvâris. Teicama copes diena, par çsmu interesçsies visu zivju sugas.

17. janvâris. Nekâdi diþie lomi nav gaidâmi, taèu ûdensaugu tuvumâ iespçjams tikt pie ruduïiem, raudâm vai asariem.

18. janvâris. Normâla copes diena, pie asariem un citâm plçsîgajâm zivîm iespçjams tikt ar plançjoðiem vizuïiem, savukârt, lai tiktu pie balto zivju loma, nepiecieðams padomât par iebarojamo çsmu. Atcerieties, ka ar iebaroðanu aizrauties nevajag, jo ziemâ ûdens ir tîrâks un daudzas no zivîm guï ziemas miegâ.

19. un 20. janvâris. Zivîm zûd apetîte, bet ne uz ilgu laiku.

21. un 22. janvâris. Teicamas copes dienas. ”Makðíernieka paradîze”.

23. janvâris. Nekâdi diþie lomi nav gaidâmi, taèu, ja neíeras asari, pârejiet uz raudu makðíerçðanu.

Ja arî tâs òergâjas, tad dziïumâ patraucçjiet brekðus.

24. lîdz 26. janvâris. Normâ­ las copes dienas. Seklâkâs ûdens­ krâtuvçs ieteicams darboties ar nelielâm mormiðkâm – banâniòiem.

27. janvâris. Slikta copes diena. Izredzes palielinâsies raudu makðíerniekiem, kâ arî lîdaku bïitkotâjiem. Raudas meklçjamas ezeru dziïumos, âliòìos nogrem­ dçjot iebarojamo çsmu.

28. – 30. janvâris. Teicama copes diena. Lielâs raudas un brekði jâatrod un jâiebaro dziïumos.

Jâlieto viskârdinoðâkâs çsmas, tajâ skaitâ – vîbotòu kâpuriòi un sânpeldes.

31. janvâris. Íersies slikti.

Baiba (pensionâre): Agris (komersants): – Pats nepiedalîjos.

Lîdzi jutu. Valstî, mûsos, manî arî tolaik mâjoja pacçlums. Bijâm gatavi iet, stâvçt lîdz galam.

Patlaban pçc 20 gadiem situâcija ir krietni citâdâka, nekâ toreiz cerçjâm. Daudzi iet pastalâs, un citi dzîvo citâdâk. To par tiem, kas augðâs un kas sagrâba mûsu kopâ sastrâdâto.

– Man mazbçrni bija tikko bija dzimuði. Bçrni gâja uz barikâdçm. Es mazbçrnus auklçju un domâju – atnâks mâjâs vai ne. Atnâca. Paldies Dievam! Redzçju taèu televîzijâ, kas notiek.

Biju pârliecinâta, ka ar viòiem viss bûs kârtîbâ.

Tagad mazbçrni izauguði.

Domâju, ja vajadzçtu, viòi arî tagad ietu uz barikâdçm. Bet labâk jau, lai ðâdas vajadzîbas nebûtu.

– Barikâdçs biju no-lîdz kopâ ar citiem darbiniekiem no galdniecîbas. Stâvçjâm Rîgas centrâ pie Doma baznîcas, pie Augstâkâs Padomes stâvçjâm. Satraukums bija. Stâvçjâm maiòâs uz jumtiem. Vçrojâm, vai armija uz pilsçtas centru nevirzâs. Tagad ir ðvaki. Viss ir iztçrçts. Noprivatizçts, un… vsjo (krievu val.

– ar galiem). Tagad uz barikâdçm? Nç, pats gan vairs neietu.

Jânis Vîtols

Konkurss «Lieliskasi loms»

Dižākā trofeja no Engures ezera

FOTO - Rûta Fjodorova

Raivo Âíîtis

Lai! Domâju, ka tomçr bija tâ vçrts…

Makðíernieku piederumu veikalâ «Pludiòð» par decembra lielisko lomu balvu saòçma Andris Apinis. Viòð 7. decembrî Engures ezerâ izmakðíerçja 7,6 kg smagu un 96,5 cm garu lîdaku. Kâ jau parasts, ik mçneða balva – Ls 10 vçrtîbâ. Andris nedaudz naudiòas pielika un iegâdâjas labu makðíerkâtu. Viòam to pasniedza pârdevçja Vita Dreimane. Savukârt Andris redakcijai uzdâvinâja sava lieliskâ loma trofeju – preparçtu lîdaka galvu.

Klât konkursa «Lieliskais loms» gada noslçguma pasâkums

Esam aprçíinâjuði, kuram ðo­gad pienâkas konkursa «Lieliskais loms

2010.» gada balva. Taèu to saglabâsim intrigai lîdz svinîgâs apbalvoðanas brîdim, kas notiks 21. janvârî 19.00 Tukuma ledus halles mazajâ zâlîtç.

Uz pasâkumu mîïi lûgti un aicinâti gan visi konkursa dalîbnieki, gan tie,

kurus makðíerçðanas lietas interesç un kuriem ir vçlme ðai jomâ uzzinât ko jaunu.

Jûsu «Neatkarîgâs Tukuma Ziòas»