2011. gada 5. februāris

Laikraksts Tukuma, Kandavas, Engures un Jaunpils novadiem

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

www.ntz.lv

Aidâ uz Çrgïiem – ripas olimpiski vârtos mest!

Redakcijas sleja Vai zâìçjam zaru, uz kura paði sçþam?

FOTO - Jānis Vītols

Rûta Fjodorova

Jebkurð daudzmaz vçrîgs cil­vçks, braucot pa Latvijas ceïiem, apgalvos, ka meþi mûsu valstî tiek nesaudzîgi izcirsti. Valsts un privâto meþu izstrâdâtâju un apsaimniekotâju vidû dominç apgalvojums, ka cirsmas ir lîdzsvarâ ar ikgadçjo meþu pieau­ gumu, ka izcirstâs platîbas tiek at­ jaunotas, ka mûsu baþas ir pilnîgi un absolûti nepamatotas. Un, viòos klausoties, daþkârt pâròem sajûta, ka nevari vairs ticçt ne savâm acîm, ne pats sev. Lai pârliecinâtu par sa­ vu taisnîbu, cirðanas aizstâvji ne­ reti atsaucas uz pçtîjumiem. Taèu jâatzîst, ka mâca un arî turpina mâkt baþas, vai tikai tas, kas finansç pçtîjumus, nepasûta arî ðo pçtîjumu rezultâtus!...

Kaut cik atðíirîgi ir neatkarîgo biologu, Dabas Fonda speciâlistu, pieredzçjuðo, pensionçto meþ­ kopju viedokïi, kas paliek pie savas pârliecîbas, ka meþus tomçr cçrtam par daudz. Nav jau noslçpums, ka tieði meþi ir viens no salmiòiem, kas ðobrîd glâbj valsti no krîzes.

Taèu par to, ka mûsu baþas ir tuvâk patiesîbai nekâ mûsu valsts amatpersonu apgalvojumi, nu lie­ cina arî Londonâ bâzçtâs Kataras televîzijas «Al Jazeera» pçtîjums par meþu izcirðanu, kas situâciju Latvijâ raksturo kâ dramatisku. Par to liecina arî Starptautiskâs Meþu Uzraudzîbas padomes (FSC) lçmums, kas par nekvalitatîvu darbu cirsmâs savulaik uz divâm dienâm a/s «Latvijas valsts meþi» atòçma FSC sertifikâtu, kas garantç, ka koku resursi tiek atjau­ noti. Uztraukumu par meþu izcirðanu pauþ arî ornitologs Mâris Strazds, LU Bioloìijas profesors Guntis Brûvelis, kurð uzskata, ka izcirsts tiek maksi­ mums un cirðanas apjomi turpmâk noteikti samazinâmi. Vasarâ sçòojot un ogojot nepamet sajûta, – ja ðâdi turpinâsies, visapkârt bûs krûmi vien, sçnes un mellenes varçsim lasît vien Íemeru nacionâlajâ parkâ. Bûs jâpârdzîvo arî kauns, ja saòemsim ES pamatotu pçrienu aizradîjuma un vai pat soda naudas veidâ. Vçl bçdîgâk bûs, ja, ðâdi saimniekojot, pçc daþiem gadiem kokrûpnieki varçs sevi dçvçt par izmiruðas noza­ res pârstâvjiem. Nemaz jau nerunâjot par to, ka lîdz ar nozâìçtajiem ko­ kiem bûsim zaudçjuði arî vçl citas dabas vçrtîbas...

Nr. 15 (1576) – Ls 0.40 ISSN 1407-8252

Jânis Vîtols

Vakar agri no rîta uz Latvijas Jaunatnes ziemas olimpiskajâm spçlçm Çrgïos aizbrauca mûsu jaunie hokejisti. Tukuma novadu spçlçs pârstâvçs Raiòa

ìimnâzijas jaunie hokejisti, kurus trenç Jânis Svitiòð un Jânis Ozols.

Hokejistus uz lielajiem maèiem pavada arî sporta skolotâjs Rai­ monds Kalviòð. Tâ sagadîjies, ka novada jauno hokejistu buíete

mâcâs Raiòos. Hokeju trençjas Tukuma ledus hallç. Viòi ir arî Tukuma sporta skolas audzçkòi.

Jaunie kopâ ar daþiem vîriem veiksmîgi cînâs pieauguðo hoke­ ju maèos, kâ arî veiksmîgi spçlç Latvijas jaunatnes hokeja lîgâ.

Mûsçjiem – Rinaldam Kupèam,

Par radoðiem latvieðiem un nesakârtotâm sistçmâm 3. februâra, vakarâ klubâ «Mojito» notika ðî gada pirmâ Tukuma Uzòçmçju kluba tikðanâs. Uzòçmçji iesaistîjâs diskusijâ par daþâdiem organizatoriskiem jautâjumiem un par aktuâlâm norisçm valstî, aktîvi izvaicâjot ekonomikas ministru Arti Kamparu.

Sanâksmçm jâkïûst regulârâm Kâ stâstîja kluba valdes loceklis Agris Baumanis, 2010. gadâ kluba

darbîba bijusi klusâka – uzòçmçji tikuðies vien trîs reizes, kâ arî vienu reizi – talkâ, kad pa ceïam uz Melnezeru iebûvçjuði soliòus un atkri­ tumu urnas. Ðogad klubs iecerçjis darboties aktîvâk. Arî ðî pasâkuma daudzie apmeklçtâji apliecinot, ka ðâds klubs vajadzîgs. Otrs valdes loceklis Mâris Birzulis piedâvâja organizçt tikðanâs ar banku, iestâþu pârstâvjiem, kas varçtu informçt par projektiem, finansçðanas iespçjâm un citiem jautâjumiem. Tâpat bûtu saglabâjama tradîcija, ka ik pa lai­ kam visi apskata kâdu uzòçmumu.

Viòð arî aicinâja diskutçt par uzòçmçju padomes veidoðanu – tâda darbojoties daudzâs pilsçtas un aktîvi iesaistoties paðvaldîbas darbâ. To, ka arî paðvaldîba no uzòçmçju puses gaida aktîvâku darboðanos, atzina arî paðvaldîbas vadîtâjs Juris Ðulcs. Piemçram, ðobrîd izstrâdâjamâ attîstîbas prog­ ramma kâ novada attîstîbas doku­ ments turpmâkajiem septiòiem ga­ diem vistieðâkajâ veidâ skarot arî uzòçmçjus. M. Birzulis atzina, ka uzòçmçjiem bûtu svarîgi iesaistîties

3. lpp.

Dâvim Pûliòam, Niklâvam Balgal­ vim, Rimantam Zeilim, Rihardam Grûbem, Rihardam Baham, Elvim Kaimiòam, Emîlam Tumðajam un Aleksandram Sorokinam – vçlam pretinieku vârtos kaudzi ripu sa­ mest, paðu vârtus sargâjot sausus!

Ziņas

2

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

Irlavnieki brauc uz Rîgu Vizuâlâs mâkslas skolotâja Sanita Breide

Rudens pusç Irlavas skolçni piedalîjâs zîmçjumu konkursâ «Dzimtas saknes».

To organizçja Rîgas Soroptimistu klubs.

Konkursâ tika aicinâtas piedalîties visas Zaïâ karoga skolas.

Janvâra beigâs visi konkursa dalîbnieki aicinâti uz Rîgu, uz konkursa «Dzimtas saknes» noslçgumu, kas notika Tehniskâs Universitâtes telpâs. Jau pirms pasâkuma katram dalîbniekam tika klubiòa sarûpçta pârsteigumu dâvana – noderîgas lietas skolai. Mûsu 11. klases skolniece Linda Jçgere bija uzvarçjusi domrakstu konkursâ. Linda bija vei-

Latvijā un pasaulē

Par Latvijas finansçm un globâlo internetu Apsver arî demisiju. Kâ iztei-

cies finanðu ministrs Andris Vilks, ja koalîcija nespçs vienoties par papildus budþeta konsolidâciju 50 miljonu latu apmçrâ, viòð apsverot demisiju. Tâpat A. Vilks intervijâ radio raidîjumâ «Krustpunkti» atzinis, ka valdîbai vajadzçtu pçc iespçjas âtrâk vienoties par konsolidâcijas pasâkumiem, jo citâdi tas rada neziòas un nestabilitâtes izjûtu gan biznesa vidç, gan starptautiskajos tirgos. Tâpat arî netiek celts Latvijas kredîtreitings. Jau vçstîts, ka Zaïo un zemnieku savienîba iebildusi pret Finanðu ministrijas piedâvâtajâm reformâm sociâlo pabalstu un izglîtîbas jomâ.

Aizliedz ballçties. Finanðu ministrs Andris Vilks kategoriski iebildis iespçjai atïaut valsts un paðvaldîbu iestâdçm rîkot kolektîvos pasâkumus, un Finanðu ministrija neatbalstîs Valsts kancelejas ierosinâtos noteikumus, kas reglamentçtu ðâdu pasâkumu rîkoðanu. Viòð uzsvçra, ka paðlaik, kad pat privâtais sektors “neko tâdu nedara”, valsts pârvaldç kolektîvo pasâkumu rîkoðana nav pieïaujama. Jâatgâdina, ka Valsts kanceleja jau izstrâdâjusi noteikumus, kas paredz pçc divu gadu aizlieguma atjaunot valsts pârvaldes un paðvaldîbu iestâdçs rîkot kolektîvos pasâkumus, vien nosakot maksimâli pieïaujamo finansçjumu.

Beiguðâs adreses. Starptautiskâ Interneta domçnu pârvaldes organizâcija informçjusi, ka ðo ceturtdien, kâ jau iepriekð paredzçts, beiguðâs interneta resursu jeb IP adreses. Iztçrçti visi, vairâk nekâ èetru miljardu lielie interneta adreðu krâjumi. Tomçr, kâ uzsver speciâlisti, kopumâ tâ neesot nekâda traìçdija. “Tas ir gluþi tâpat, it kâ bûtu beiguðies automaðînu reìistrâcijas numuri,” uzsver eksperti, “Nâkamajâ dienâ attiecîbâ uz braukðanu pa ceïiem nekas nemainâs.” Turpmâk ar IP adreðu pieðíirðanu nodarbosies Reìionâlie interneta reìistri un notiks pâreja uz «IP6» standartu. Tiek plânots, ka ðîs adreses vispirms beigsies Âzijâ, kur ir vislielâkais pieprasîjums.

Interneta portâlus pârlapoja Liena Trçde

dojusi savas vecvecmâmiòas dzîves stâstu. Îpaðu atzinîbu par savu zîmçjumu izpelnîjâs 8. klases skolniece Marta Zvirbule. Viòa saòçma arî Lietuvas Soroptimistu kluba atzinîbu un specdâvanu.

Savukârt 4. klases skolnieks Jânis Bçrziòð saòçma îpaðu atzinîbu no Ogres Soroptimistu kluba. Vçl Atzinîbas rakstus un dâvanas saòçma Aija un Anete Bromultes – 11. kl., Elîna Ivanova – 11. kl., Terçze Baumane – 6. kl., Guna Prokopèika – 4. kl., Raivo Gulbis – 4. kl., Ieva Rezevska – 3. kl. un Kristîne Kalviòa – 1. kl.

Soroptimistu meitenes no kâdas tipogrâfijas bija sarûpçjuðas Irlavas skolai ziedojumu – daþâdu krâsu un izmçra papîru.

No visas sirds pateicamies par visu mûsu draugiem – Rîgas Soroptimistu meitençm.

Ceturtdienas sarunas visu pareizi ir pateicis! Tâdam Ja vçlas centralizçto Riharda Zariòa Zariòam sen vajadzçja atkâpties, viedoklim nepiekrît vienîgâ laime, ka aizgâja pensijâ. eksâmenu likt Vairâki avîzes lasîtâji vçlçjâs iz- Kâ kâdreizçjâ spçïu zâles darbinie- atkârtoti? teikties par 3. februâra laikrakstâ publicçto bijuðâ Tukuma policijas pârvaldes priekðnieka Riharda Zariòa viedokli: – Vai jums neliekas, ka mums tâdu, kâ brâïu Hristoforidi, ir ïoti daudz – kas ir parâdos un meklç citas alternatîvas, kâ piepelnîties? Kâ Zariòa kungs saka: “Noziedzîgas alternatîvas” – no policista mutes ko tâdu dzirdçt, es nezinu... Pat, ja viòð tâ domâ, tad kâ bijuðais pârvaldes priekðnieks nevar atïauties tâdus izteikumus. Ja uz noziegumu mudinâja lîdzekïu trûkums, tad es arî ieðu zagt un laupît!? P. Hristoforidi gadu dzîvojis no Ls 50 mçnesî – nabadziòð!?

Kâpçc tad bija atstâdinâts no amata? Tâpçc, ka jau bija konfliktâ ar likumu! Tagad atkal nabadziòð, un viòa rîcîbai ir attaisnojums!! Uzskatu, ka cilvçkiem ar tâdu morâlo stâju policijâ vispâr nav vietas! Nevar noziegumus attaisnot ar nabadzîbu!

Vaðkevièam – nabadziòam, arî bija trûkums.!? Bet paskatieties, kâdi visiem «nabadziòiem» advokâti un aizstâvîba! Nelaime tâ, ka neievçrojam kristîgâs çtikas kodeksu. Desmit Bîbeles bauðïus zina gandrîz visi, tikai neievçro. Ja ievçrotu vien ðo mazumiòu, dzîve kïûtu daudz labâka...

– Lasîju avîzîtç par to, ka policisti nepelnîti nomelnoti. Runâsim atklâti – tieði Zariòa laikâ jau Tukumâ notika visas briesmîgâs slepkavîbas un Tukumâ strâdâja brâïi Hristoforidi. «Degpunkts»

Laikâ no 2. lîdz 4. februârim Tukuma policijas iecirknî reìistrçti 15 notikumi un noformçti 29 administratîvo pârkâpumu protokoli; tai skaitâ 1 par neatïautu tirdzniecîbu ar pârtikas precçm. Reìistrçts 1 ceïu satiksmes negadîjums bez cietuðajiem.

2. februârî 9.00 Tukuma novadâ, Dþûkstes pagastâ, kâdai mâjai bojâtas durvis un nozagti daþâdi metâla izstrâdâjumi. Nodarîts zaudçjums Ls 94 apmçrâ. Uzsâkts kriminâlprocess.

ce varu teikt – es nezinu, pa kuru laiku policisti strâdâja, jo ïoti bieþi apmeklçja spçïu zâles; jo îpaði «Aladinu» un «Fçniksu». Tie brâïi Hristoforidi pilnîgi kâ pierakstîjuðies tur bija. Kâ Zariòð var teikt, ka policisti nepelnîti nomelnoti, ja viòa darbinieki tik bieþi sçdçja spçïu zâlçs; dienâ trîs – èetras reizes nâca spçlçt, un tie brâïi vçl bieþâk!? Tagad, Baha laikâ, neesmu redzçjusi, ka policisti formâs spçlçtu automâtus, bet Zariòa laikâ regulâri pieci seði bija iekðâ; tâpçc jau brînos, pa kuru laiku varçja strâdât. Un tad brînâs, ka Hristoforidi apzaga spçïu zâli – viòi taèu zinâja visu, kas tur ir!

Zariòð saka, ka viens no brâïiem gadu ar Ls 50 mçnesî dzîvojis, taèu par tâdu naudu nevar sçdçt spçïu zâlç, ìimeni uzturçt un ar jaunu maðînu braukât!

Bet Bahu gan varu tikai uzslavçt – neko par nekârtîbâm nedzird.

Es jau gribçtu, ka ðíirotu tos policistus pçc pagâtnes grçkiem un tikai tad pieliktu aldziòu, kâ sola...

Kâds Engures novada iedzîvotâjs: – Es izlasîju bijuðâ policijas priekðnieka Zariòa viedokli, un ziniet – esmu gandrîz ðokâ: viòð saka, ka slepkavîba notikusi tâpçc, ka algas par mazu.!? Tad iznâk, ja man, kâ pensionâram, maza pensija, tad jâiet sist citu pensionâru?

Skolotâjam ar mazu algu jâsit cits skolotâjs? Ðokçjoði, ne? Tas ir kas nenormâls!

15.40 Tukuma novadâ kâdam 1971. gadâ dzimuðam vîrietim pazudis maks ar autovadîtâja apliecîbu.

3. februârî 10.00 Engures novada Lap­ meþciemâ konstatçts, ka bojâts a/s «Sadales tîkls» ievadkabelis un pirms elektroskaitîtâja izveidots pieslçgums uz dzîvojamo mâju.

Uzsâkts kriminâlprocess.

Saòemts iesniegums par to, ka 15.00 Tukumâ, Lauku ielâ, pazudis mobilais telefons Nokia.

4. februârî 8.50 Tukumâ, Raudas ielâ, Tukuma slimnîcâ, no palâtas pazudis mobilais telefons.

Ziòas sniedza Valsts policijas Zemgales reìiona pârvaldes priekðnieka palîdze Ieva Sietniece; apdarinâja Vents Dubrovskis

– Pirms diviem gadiem beidzu vidusskolu un tagad esmu izdomâjis, ka vajadzçtu mâcîties tâlâk, taèu centralizçto eksâmenu vçrtçjumi nav tik labi, lai to darîtu.

Vai ir iespçjams ðos eksâmenus pârlikt un kur to var izdarît? Vai, lai to izdarîtu, obligâti jâbrauc uz Rîgu?

Redakcija: Kâ nule kâ minçts Valsts Izglîtîbas satura centra mâjas lapâ www.visc.gov.lv, personâm, kas jau ieguvuðas vidçjo izglîtîbu, bet vçlas kârtot centralizçtos eksâmenus, ir iespçja pieteikties un kârtot 2010./2011. mâcîbu gada centralizçtos eksâmenus Latvijas Universitâtç, Daugavpils Universitâtç, Liepâjas Universitâtç un Vidzemes Augstskolâ. Lai to darîtu, lîdz 1. aprîlim augstskolâ jâiesniedz rakstisks iesniegums, kurâ jânorâda eksâmeni, kurus cilvçks vçlas kârtot. Atbildîgâ augstskolas amatpersona divu darbdienu laikâ nodroðina izmaiòu reìistrçðanu valsts pârbaudîjumu informâcijas sistçmâ. Eksâmeni augstskolâs tiek organizçti vienlaikus ar to norisi skolâs. Maksu par eksâmena kârtoðanu nosaka katra augstskola. Piemçram, Latvijas Universitâtç noteikta ðâda maksa: Ls 10 – par eksâmenu bioloìijâ, fizikâ, íîmijâ, Ls 7,50 – par eksâmenu sveðvalodâ, latvieðu valodâ un literatûrâ, Ls 6 – par eksâmenu matemâtikâ, vçsturç, ìeogrâfijâ un biznesa ekonomiskajos pamatos. Liepâjas Universitâtç

ðî pakalpojuma cena vçl nav noteikta – to apstiprinâs Senâta sçdç 21. februârî.

Baþîjas par kabeïtelevîziju

– Zvanîja no «Lattelecom» un piedâvâja virszemes televîziju.

Atteicâmies, jo ir kabeïtelevîzija.

Operatore, lai pârliecinâtu par savu piedâvâjumu, izteica pieïâvumu, ka lîdz gada beigâm Latvijâ kabeïtelevîzija bûs likvidçta. Vai SIA «Kopideja» direktoram ir kas zinâms ðai sakarâ?

Redakcija: SIA «Kopideja» valdes priekðsçdçtâjs Jânis Lielmanis stâstîja, ka uzòçmums, tâpat kâ lîdz ðim, strâdâ ar saviem klientiem un nekâdu izmaiòu nav. ”Mçs ðobrîd paplaðinâmies, pârtaisâm interneta tîklus pavisam citâ kvalitâtç.

Patiesîbâ viss jau ir izdarîts, tikai ziemas dçï palikuðas vien daþas nianses. Televîzija tiks uzlabota, un kanâlu skaits palielinâjies no 44 lîdz 50 kanâliem, bet maksa nav mainîjusies, izòemot par to vienu PVN procentu. Vairâku kategoriju cilvçkiem dodam atlaides, piemçram, pensionâriem, daudzbçrnu ìimençm utt. Taèu mçs neko nevaram izdarît, ja kâda uzòçmuma aìents rîkojas negodprâtîgi un cenðas pievilinât klientus ar jebkurâm metodçm.

Mçs tur neko izdarît nevaram, vienîgi varam skaidrot situâciju.

Ja iedzîvotâjiem ir kâdi jautâjumi, var zvanît pa bezmaksas tâlruni 80000250.

Vents Dubrovskis, Agita Puíîte

Brîvîbas laukums 10, Tukums, LV - 3101; Tâlr. : 63125216

www.ntz.lv

Fakss : 63125022 Mob. : 28338989, 28444558 E-pasts: ntz@ntz.lv

Galvenâ redaktore Ivonna Plaude.

Iznâk otrdienâs, ceturtdienâs un sestdienâs. Metiens 6920 eks.

Izdevçjs SIA «Novadu Ziòas». Abonçðanas indekss 3069.

Masu informâcijas reìistrâcijas apl. #000702425.

Darba laiks no 8.00 lîdz 18.00, sestdienâs no 9.00 lîdz 14.00.

Pârpublicçðana, bez redakcijas rakstiskas atïaujas, aizliegta.

Par sludinâjumu un reklâmu saturu atbild iesniedzçjs.

Publicçtie materiâli ne vienmçr atspoguïo redakcijas viedokli.

Iesniegtos manuskriptus nerecenzç un atpakaï neizsniedz.

Honorârus par iepriekðçjo mçnesi var saòemt pirmdienâs, ceturtdienâs.

Iespiests tipogrâfijâ «Mûkusala», Rîgâ, Mûkusalas ielâ 41.

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

3

Par radoðiem latvieðiem un nesakârtotâm sistçmâm arî likumprojektu izstrâdç – piedâvât savas zinâðanas un pie­ redzi, tikai – neesot tâdu iespçju.

J. Ðulcs iebilda, ka ðâda iespçja esot – Latvijas Paðvaldîbu savienîba regulâri piedâvâjot paðvaldîbâm izteikt viedokli par likumprojek­ tiem. Ja ir interese, varot vçrsties domç. Saeimas deputâts Aiv­ ars Volfs aicinâja priekðlikumus iesniegt arî viòam, jo tâdçï jau viòð Saeimâ esot. Uzòçmçji arî vienojâs, ka tikðanâs varçtu notikt katra mçneða pirmajâ ceturtdienâ, ka tiks saglabâts lîdzðinçjais bied­ ru naudas apmçrs – Ls 10 – un ka tiks veidota Uzòçmçju kluba mâjas lapa.

Viesnîcu bizness – uzòçmçju rokâs Sanâksmç piedalîjâs arî «Tukums airport» advokâts Viesturs Loèmelis, kuru uzòçmçji izvaicâja par lidlau­ ka iecerçm, piemçram, vai tiek plânota arî viesnîcu un kravas terminâla bûvniecîba. V. Loèmelis skaidroja, ka «Tukums airport» nav plânojis celt viesnîcas; iespçja ðo biznesu attîstît bûðot uzòçmçjiem, kuri, cik viòam esot zinâms, ðâdiem mçríiem ðogad varçðot piesaistît Eiropas Savienîbas fon­ du lîdzekïus. Patlaban uzòçmums bûvçjot pasaþieru terminâli, par kravas terminâli neesot domâts.

Par elektrîbas tarifiem Pasâkuma pirmâ – organi­ za­to­riskâ – daïa pagâja mierîgâ gaisotnç, taèu diskusija ar ekono­ mikas ministru A. Kamparu norisinâjâs nedaudz piepaceltâ tonî. Sâpi par elektrîbas cenu kâpumu un citu nodokïu pieaugu­ mu daudziem noslçpt bija grûti, jo tas skar katru. Komentçjot izteik­ tos pârmetumus, ka pat vientuïie pensionâri tçrçjot vairâk par 100 ki­ lovatiem mçnesî, tâdçjâdi arî viòus nâkotnç skarðot palielinâtais tarifs, nemaz nerunâjot par ìimençm ar bçrniem, ministrs piesauca statisti­ kas datus: “Pçc statistikas datiem «Latvenergo» piedâvâtajâ tarifu plânâ (Iedzîvotâji, kas gadâ patçrç 1200 kilovatstundas, par elektrîbu maksâs 8,25 santîmus par kilo­ vatstundu, bet, sâkot no 1201 ki­

lovata – 10,74 santîmus. Atskaites periods sâksies 1. aprîlî. – Red.) iekïaujas 51% Latvijas iedzîvotâju.

Varat tam ticçt vai neticçt, bet tâda ir statistika. Kâpçc vajadzçja tari­ fu palielinât? Tarifu veido maksa par trim sadaïâm. Pirmkârt – par tîkliem; ja tajos naudu neieguldîs, tie sabruks. Otra sadaïa – atjauno­ jamie energoresursi – kas, kâ jûs zinât, ir ïoti ienesîgs bizness, un treðâ sadaïa – esoðo regulçto tarifu disproporcija pret ðî brîþa tirgus ta­ rifiem. Ðobrîd 45% no patçriòa jau ir tirgû. Mans personîgais viedok­ lis, ka mçìinâjums diferencçt tari­ fus pçc patçriòa apjoma ir nepa­ reizs, taèu 4/5 Latvijas iedzîvotâju pieprasa progresîvu sistçmu, lai pasargâtu maznodroðinâtos, ku­ riem nav ienâkumu. Tâpçc ieviesâm elektrîbas karðu sistçmu mazturîgajiem un tagad tâs bûs arî daudzbçrnu ìimençm. Pro­ tams, neapgalvoju, ka par pama­ tu òemtâs 1200 kilovatstundas ir vienîgais pareizais ceïð, bet kaut kâds ceïð ir jâatrod.” Vaicâts, vai ðie 1200 kilovati ir galîgâ robeþa vai aprunâjams cipars, ministrs skaidroja, ka ðie skaitïi ir «Latve­ nergo» ðî brîþa piedâvâjums; par tarifu plânu notiekot diskusija.

Iespçjams, galîgâ robeþa varçtu bût arî 1500 kilovati, ja vien bûtu argumenti. A. Kampars nepiekri­ ta apgalvojumam, ka elektrîbas ta­ rifs Latviju ierindojot Eiropas val­ stu pirmajâ pieciniekâ: ”Mûsu ta­ rifs ir zemâks nekâ Lietuvâ un ne­ daudz augstâks nekâ Igaunijâ, jo lîdz 2012. gada beigâm, igauòi nemaksâ par degslânekïa staciju CO² izmeðiem. Citu valstu tarifiem mûsçjie nav pat tuvu.”

Par atjaunojamiem resursiem pârmaksâ trîs reizes Uzòçmçji rosinâja ministru padomât par taisnîgumu un ne­ likt iedzîvotâjiem dotçt tos, ku­ ri raþo enerìiju no atjaunojamiem resursiem. A. Kampars ðiem iz­ teikumiem pilnîgi piekrita: “Jau izstrâdâts atbilstoðs likumprojekts, kuram ðíçrðïus lika gan daþâdu projektu attîstîtâji, gan enerìijas projektos ieinteresçtâs personas,

Skolu direktori vçlas mâcîties Izglîtîbas iestâþu vadîtâju sanâksmç 28. janvârî, kâ preses konferencç 31. janvârî informçja do­ mes priekðsçdçtâja vietnieks Çriks Lukmans, runâts par grâmatvedîbas kârtoðanu skolâs. Viens no svarîgâkajiem jautâjumiem bijis par elektronisko norçíinu sistçmu un paraksta tiesîbâm. Turpmâk visi maksâjumi elektroniski bûs jâakceptç gan grâmatvedim, gan iestâdes vadîtâjam, kâ to paredz li­ kums «Par grâmatvedîbu». Par to arî tikðot izdots îpaðs rîkojums. Lîdz ðim, noslçdzot lîgumu ar banku, dokumentus varçjusi parakstît vie­ na persona – vai nu vadîtâjs, vai grâmatvedis, vai abi divi. Turpmâk jâbût abiem parakstiem. Sanâksmē arî runâts par to, ka skolu direk­ toriem nepiecieðami grâmatveþu

kursi pamatzinâðanu apguvei, lai zinâtu, ko nozîmç kontu plâns, dubultâ ierakstu sistçma un citi jautâjumi. Ðos kursus organizçs uz vietas domç.

Kâ atzina novada domes priekðsçdçtâjs Juris Ðulcs, tâdus vârdus, piemçram, ka “es jau esmu skolotâjs un neko no grâmatvedîbas nesaprotu”, iestâdes vadîtâjs nemaz nedrîkst sacît, jo tad uzreiz skaidrs, ka grâmatvedîba jâcentralizç, jo iestâdes vadîtâjs nespçj sekot tam, kas iestâdç notiek. Taèu, ja kâds vçlas strâdât tâpat kâ lîdz ðim, jâmâcâs. Ç. Lukmans skaidroja, ka vienlaikus tika analizçts, kâdus darbinieku un finanðu resursus prasîtu absolûtâ grâmatvedîbas centralizâcija, kâdus – daïçja un kâdus, ja viss paliktu, kâ lîdz ðim.

kas nereti piesedzâs “zem” lauk­ saimniekiem, uzòçmçjiem utt.

Nâkamajâ pirmdienâ MK komite­ ju sçdç likumprojektu vajadzçtu skatît, taèu, pieïauju, bûs lieli iebil­ dumi no biogâzes raþotâju, lauk­ saimnieku, nevalstisko organizâciju puses. Tâ ir ïoti skarba un neþçlîga cîòa. Tas, ko esam izdarîjuði – esam noòçmuði obligâto iepirku­ mu un piesaistîjuði cenu reâlâ tir­ gus mehânismam, turklât bâze ir birþas cena, bet piemaksas – pçc objektîviem râdîtâjiem.”

Jautâjumu ministram uzde­ va arî pretçjâs puses – atjau­ nojamo energoresursu raþotâju pârstâvji. Viòi interesçjâs, kad îsti iepriekð minçtais likums varçtu tikt pieòemts un kad kvotu sistçma ðajâ jomâ vairs nebûs spçkâ. A. Kam­ pars skaidroja – lîdzko likums bûs pieòemts, nopublicçts, tas stâsies spçkâ un lîdzðinçjâ kârtîba beig­ sies. Tiesa, daudzo lobçtâju dçï tâ pieòemðana varçtu ievilkties. At­ bildot uz jautâjumu, kas notiks ar tiem, kam kvotas sadalîtas, bet ku­ ru objektu bûvniecîba kavçjas ban­ ku kûtruma dçï, ministrs stâstîja, ka tiem, kam kvotas pieðíirtas, tâs nekur nepaliks: “Vçl desmit ga­ dus mçs maksâsim augstâku tari­ fu par jûsu biznesu, bet tajâ brîdi, kad likumu pieòems, jaunu kvo­ tu vairs nebûs. Sistçma ir ðâda: ja uzòçmçjs, kurð ieguvis kvo­ tu, astoòu mçneðu laikâ neaplie­ cina finansçjumu un 12 mçneðu laikâ neapliecina bûvatïauju, kvo­ tu noòem. Te jâòem vçrâ, ka ðajâ biznesâ ir divas karojoðâs puses.

Viena puse ir cilvçku loks, kas saklausîjuðies, ka atjaunojamo re­ sursu bizness ir liels, plaukstoðs un kurâ nekas nav jâdara. Otra puse – ka mums ðos resursus ne­ vajag, vajag tikai gâzi. Patiesîba ir kaut kur pa vidu. Mçs neva­ ram païauties tikai uz gâzi un ne­ varam maksât trîskârðus tarifus, piedodiet, mçslu kurinâtâjiem, kuri nereti pat mçslus nekuri­ na, bet pieliek ìeneratoram bla­ kus dîzeïdegvielas motoru un òem elektrîbu no jau esoða tîkla.

Latvieði ir ïoti radoða tauta daþâdâs izpausmçs.... Tâpçc vienîgâ izeja ir ðo biznesu sakârtot.

Par «Latvenergo» peïòu A. Kampars stâstîja, ka «Lat­ venergo» pelna divus trîs mçneðus gadâ – marta beigâs, aprîlî un maijâ – atkarîbâ no lai­ ka apstâkïiem, ûdens daudzu­ ma Daugavas kaskâdç un ârçjos tirgos pârdotâs elektroenerìijas.

Otrs peïòas avots esot Lietuvas tirgus, kur pçc Ignalînas atom­ stacijas slçgðanas vairs nav lçtu enerìijas raþotòu, tâpçc «Latvener­ go» 20% enerìijas pârdod Lietuvas tirgû. No ðîs pelòas tad arî tiekot dotçti maznodroðinâtie iedzîvotâji.

A. Kampars stâstîja, ka iespçjami divi peïòas sadales mehânismi – pelòu 100% apmçrâ ieskaita budþetâ un tad pârdala vai arî, kâ notiekot tagad, – uzreiz iegulda maznodroðinâtajiem paredzçtajâs elektrîbas kartçs.

Spiedîs uz kvalitâti un konkurenci Uzòçmçju lielâkâ bçda ir ne vien tarifu pieaugums, bet arî pa­ kalpojuma kvalitâte. Nereti par elektroenerìijas pârtraukumu un tîklu apkopi uzòçmçjus brîdinot pçkðòi, lai gan raþoðanas cikls esot nepârtraukts. Turklât ðoziem nereti piegâdes pârtraukumi bijuði visaukstâkajâ laikâ, radot kri­ tiskas situâcijas ar apkuri. Mi­ nistrs atzina, ka problçmas esot – gan apakðstaciju, gan spriegu­ ma kvalitâtes dçï: “Tas ir smags stâsts – nebût neesmu apmierinâts ar to, kâ a/s «Sadales tîkls» strâdâ.

Pats esmu ar to saskâries. Ðîs iestâdes izdzenâðana jaunajai val­ dei bûs liels, taèu nepiecieðams izaicinâjums. Mûsu vçlme – tîklus nodalît no elektrîbas raþoðanas, izveidojot atseviðíu uzòçmumu. Ðobrîd «Latvenergo» tîklus dotç, taèu pareizi bûtu izveidot objektîvu tîklu tarifu, lai uzòçmums vairs nebûtu atkarîgs no «Latvenergo» pelòas. Ir tâ, ka pçdçjos trijos ga­ dos tîklos un kvalitâtç ieguldîti ne­ daudz mazâk par 30 miljoniem latu, taèu no tiem treðdaïa ir jauno pro­ jektu kabeïi, transformatori utt. Un no tiem puse stâv bez sprieguma – visi tie ciemati un daudzdzîvokïu mâjas, kas nav apdzîvotas un kurâs bezjçdzîgi ieguldîta nauda. Mçs

vçlamies panâkt, lai tîklu tarifu obligâti ieguldîtu tîklu atjaunoðanâ, tâpçc prasâm precîzu ðîs naudas izlietojuma plânu. Mçs arî uzlik­ sim augstâkus kvalitâtes standar­ tus elektroenerìijas raþoðanai, lai uzòçmçjiem nav jâsaskaras ar pârrâvumiem, konveijeru kritu­ miem, kas ir liela problçma.”

A. Kampars skaidroja, ka tîklu nodalîðana arî palîdzçs nodroðinât konkurenci. Pçc «Nord Pool» pieslçguma caur otru kabeli uz Igauniju uzòçmçji varçðot pirkt enerìiju no jebkura piegâdâtâja, kas to raþos lçtâk.

Aicina iesniegt reâlus stâstus Kâ vçl vienu problçmu uzòçmçji minçja faktu, ka neizdodas vie­ noties ar «Latvenergo» par jau­ das palielinâjumu. Viòi esot gata­ vi maksât pat Ls 30 000 mçnesî par elektrîbu vairâk, taèu vienoðanos nevarot panâkt. Un kâpçc gan uzòçmums nevarçtu, piemçram, ðo transformatoru piedâvât par pazeminâtu cenu, ja zina, ka uzòçmçjs kïûs par daudz lielâku klientu? A. Kampars apstiprinâja, ka zinot ðo problçmu, taèu lîdz tai vçl neesot ticis, tomçr esot skaidrs, ka jaunajai valdei par to bûðot jâdomâ. Jau 8. janvârî vajadzçjis par to runât, taèu krîze ar piesniguðajiem meþiem likusi koncentrçties uz seku novçrðanu.

Tomçr jautâjums par sadales tîklu sakârtoðanu un caurspîdîguma radîðanu esot absolûta prioritâte.

Ministrs arî aicinâja uzòçmçjus ie­ sniegt konkrçtus piemçrus, lai par tiem ar uzòçmumu varçtu runât un problçmas atrisinât. *** Tâ kâ arî jums, mûsu laikraksta lasîtâji, varçtu bût daudz jautâjumu par nodokïu izmaiòâm, elektrîbas tarifiem, siltinâðanas projektiem un Eiropas finansçjuma piesais­ ti, kâ arî citiem jautâjumiem, esam uzaicinâjuði ekonomikas minis­ tru Arti Kamparu piedalîties mûsu laikraksta telefonakcijâ. Par akci­ jas norises laiku jûs informçsim turpmâk.

Agita Puíîte

Mūsu pastā

Par pilnu darba dienu, pilna maksa!

– Izrâdâs, mûsu Latvijas valsts sâk atgriezties pie feodâlâs iekârtas, kur cilvçki tika pakïauti verdzîbai. Ar to domâjam tâ saucamos simtlatniekus. Mçs saprotam, ka nav naudas un nevar vairâk maksât kâ Ls 100. Lai tâ bûtu! Bet, ja cilvçks strâdâ pilnu darba dienu, tad likums nosaka, ka viòam jâsaòem minimâlā alga. Ja nav iespçjams to izmaksât, tad darba laiku var pieskaòot saòemtajam atalgojumam. Tad ðie nelaimîgie cilvçki strâdâtu nevis 8 stundas ðo smago neapmaksâto darbu, bet gan

5 vai 6 stundas. Tas arî mûsu paðvaldîbai bûtu labs ieguvums.

Tagad iznâk, ka pârkâpts Darba likums, kas pieòemts mûsu valstî, pârkâptas cilvçktiesîbas, Eiropas konvencijas likums. Tiek prasîts arî, lai strâdâtu brîvdienâs, kuras netiek apmaksâtas pçc likuma. Ar to tiek pârkâpta Latvijas Satversme.

Vairâku simtlatnieèu vârdâ – Inga un Maruta Redakcija: Tukuma novada sociâlâ dienesta vadîtâja Ina Bal­ galve skaidroja, ka ðo projek­

tu paðvaldîba îsteno sadarbîbâ ar Nodarbinâtîbas valsts dienes­ tu un pilda visus lîgumâ minçtos nosacîjumus. Simtlatu projektâ iesaistîtie cilvçki pçc lîguma nav darba attiecîbâs, bet gan tikai praktizçjas, lai nezaudçtu darba iemaòas. Tâtad viòiem ðî ir astoòu stundu darba prakse. Noteikto darba laiku iespçjams samazinât, piemçram, auksta laika dçï, taèu tad tiekot izdots îpaðs rîkojums, taèu arî to nedara paðvaldîba.

Lappusi sagatavoja Agita Puíîte

Likteņarhīvs

4

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

Kad laimes vairâk nekâ sapraðanas Pûreniekam Kârlim Vârnam dzîvç ir veicies. Bet – pats jau arî rokas klçpî nav turçjis.

Kârlim darba grâmatiòâ ir viens ieraksts. Pûres dârzkopîbas izmçìinâjumu stacijâ strâdât sâcis 1945. gada 9. maijâ un lîdz pensijai. Ir arî ieraksti par paaugstinâðanu amatâ. Par darba vietas nosaukuma maiòa. Bet lietas bûtîba ar to jau nemainâs – Kârlis ir pûrenieks no – lîdz. Viòð ir stâstîtâjs par to, kas piedzîvots, turklât viòa stâstiem sâpes lîdzâs nestâv. Laiku, kâds bija, òçma par labu un dzîvoja. Humora dzirksts valodâ spçcîga.

Kara beigâs bijis Kurzemes katlâ, leìionâ, ieroèu SS mundieris mugurâ. Stalts un iznesîgs kâ jauns dievs. Þçl, ka bilde nav saglabâjusies. Laikâ, kad nâve uz urrâ gâja, domâja tik par to, ka tikai dzîvs paliktu.

Pirmâ Kârïa tikðanâs ar nâves uguni notika tieði tur, kur tagad Lestenes Brâïu kapi.

– Krievs no rîta lîdz vakaram baltu grieza. Rîta pusç vçl sniegots lauks, vakarâ – melna zeme. Mûsçjie pirmajâ grâvî krita.

Gâju paskatîties. Es viens pats. Pa mani vienu bliezuði. Tad vçl tajâ pusç grozîjâmies. Vienâ, otrâ vietâ, Laukmuiþâ, pie Bikstu stacijas. Beidzot mani sacaurumoja. Aizsûtîja ârstçties. Pçc ârstçðanâs no 4. lîdz 8. maijam iedeva atvaïinâjumu.

Atbraucu uz Pûri. Pûre bija pilna ar vâcieðiem. Te dzîvoja mana tçva mâsîca. Astotajâ, kad karð jau bija nozvanîts, radinieki iedeva privâtâs drçbes. Tâ kâ man bija saglabâta Latvijas pase, gâju pie direktora darbâ pieteikties. “Kâlab ne? Darbinieki vajag,” teica direktors,” tâ savu pirmo darba dienu atceras Kârlis.

Blusu kaujas – 1943. gadâ frièi izsludinâja mobilizâciju. Manam gadam arî.

Tur bija tâ – visus vienâ maisâ. Maisam gals ciet, trîs caurumi. Laukâ pa vienu jâiet. Izpalîgos? Nu nç!

Leìions – arî var pagaidît. Nekur neaizskries. Pats pa caurumu, kur rakstîts ”Darba dienests”. Kûdru Ziemeïvidzemç lika rakt. Pats nâku no Ziemeïvidzemes – Smiltenes.

Nebija laika to kûdru rakt. Ballîtes, ballîtes! Jâ, labuma no mums bija maz. Tad aizsûtîja uz Tîraines purvu pie Olaines. Tur – riktîga nometne. Rîtos ierindâ jâstâjas. Karoga mastâ uzvilkðana. Durvis lai apsargâja. Barakas – blusu pilnas! Skaidrs, ka tur arî ballçjâmies.

Skuíiem arî patika, un aiziet! Ballçs ðucmaòi kasîjâs klât, jo, redz, kara laikâ nedrîkstçja dancot. Fîrers tâ bija noteicis. Kas nu to klausîjâs, ar ausîm vien klapçja.

Tad uz Vâciju nâcâs braukt. Ar lâpstiòu pastrâdât. Lidlaukus, lielgabalu pozîcijas plaðinâjâm, arî jaunas ierîkojâm. Gala beigâs – 1944. gada rudenî, leìionâ – ieskaitîja. Uz unteroficieru skolu aizsûtîja, formu ar SS zîmotnçm mugurâ uzstîvçja. Pakâpe – ðarfîrers, kas lîdzîgs. Polijâ mums bija ðvaki ar kosti. Loþmetçju lentas, citu munîciju mainîjâm pret maizi, – atceras Kârlis.

Beigas nepateica – Kad mani Pûres siltumnîcâ par strâdnieku darbâ pieòçma, Jaunâ Berlîne (meþs pirms Beíermuiþas)

bija pilna ar bunkuriem. Tehnikas kalni stâvçja pie Pûres un Kandavas stacijas. Par dzimtenîti paðu velnu varçja nopirkt. Pat vâcu varas maiòas laikâ Pûrç darbs neapstâjâs. Siltumnîcâs augi zaïoja un ziedçja. Bet tad jaunâ krievu vara pçc mçneða vîrus savâca, filtrçja. Tepat, pie skolas, pratinâja, ko vâcu laikâ katrs darîjis. Pats domâju – teikðu, ka biju vâcu piespiedu darbos. Beigâs nepateicu. Pasç iespieda – pârbaudîts, un viss. Sievu tepat Pûrç dabûju. Veèi bija deficîts. Manîgâkâs pie vîriem tika. Vairâkums veèi zem zemes, lçìeros, Krievijâ, Vâcijâ.

Dzîve pçc kara bija uzvilkta. Nezini, kurâ brîdî kâds pakaï atbrauks – ciet saòemðana, atsaukðana bija ikdieniðía lieta. Par to, ka nogriezts kâds partorgs, meþa brâlis, neviens daudz nebrînîjâs. Man ar pudurâ bija paslçpta gâzmaskas soma. Iekðâ dvielis, ziepes, þiletes aparâts un Latvijas pase. Anna lîdz Pûrei bija atkûlusies, lai pçc tehnikuma beigðanas augstskolâ iestâtos. Pa to laiku fronte starpâ. Viòa vienâ kleitiòâ, es arî teju bez nopietnâm drçbçm. Abi tâdi satikâmies. 65 gadi kopâ nodzîvoti. Dçls Jânis arî dzelþu vîrs – inþenieris.

Lîdzâs Staïinam Kârlim bija un ir íçriens pie dzelþiem. Traktoru sâka stûrçt, lîdzko kâjas pedâïus varçja aizsniegt.

– Vâcu laikâ «Fordsona» markas traktoriem atsûtîja gâzes ìeneratorus, lai varçtu ar malku darbinât. Pie Pûres dzirnavâm viens stâvçja, rudeòos nâcâs labîbu kult. Braucu pa mâjâm kuldams.

Talkâs ðaipusç ne visai ballçjâs.

Bija balles, bet knapas. Ïaudis trûcîgi, nobijuðies. Alu brûvçja, bet ne katrâ mâjâ. Pârsvarâ te dzîvoja knapinieki. Pâris stundu, un ðíûnis izkults. Pats stâvçju pie traktora, pie ìeneratora – ik pa laikam malka trumulî bija jâpieber. Ap pieci centimetri gari, tikpat plati lapu koka klucîði. Èetri pieci maisi klucîðu pa dienu izgâja. Par kûlumu maksâja 10 rubïus un 10 kilogramus graudu. Kad kulðana beidzâs, valdîðana dokumentu iedeva un es ar zirdziòu apbraukâju mâjas, savu algu iekasçju. Kulðanas laikâ vietçjais milicis stâvçja klât, lai nekâda ðmuce nenotiek. Bandîti no meþa lai neuzbrûk. Arâju Mârtiòð – maðînists, kopâ ar milici rakstîja, maisus skaitîja. Milicis dzçrâjs nebija. Solîds vecis.

Labais numurs notika 1946. gada rudenî. Kuïam. Komsorgs klât – jâbildçjas avîzei «Padomju Jaunatne». Es – jaunais mehanizators, Pûres lepnums ar zelta rokâm.

Virsraksts: ”Pirmrindes jaunat-

1946. gada 25. oktobra «Padomju Jaunatnē» leģionāra Kārļa Vārnas bilde bija uz vāka nes rudens arums.” Mana bilde avîzç uz vâka lîdzâs Staïinam! Kas bûtu, ja zinâtu, ka es bijuðais SS interðârfîrers!? Galvas ne vienam vien lidotu.

Novadnieki, daudzi domâja, ka esmu karâ pazudis. Skrçjuði no mâjas uz mâju, râdîjuði viens otram bildi, priecâjuðies.

Tâ nu Kârlis visu darba mûþu bija kopâ ar dzelþiem. Priekules tehnikumu pa starpâm pabeidza.

Tad Lauksaimniecîbas akadçmiju.

Strâdâja par galveno inþenieri Pûres DISâ.

Paðiem savs monopols – Iesâkumâ autiòu maz bija.

Vieglie tikpat kâ nemaz. Satiksmes noteikumi kaut kâdi jau bija. Par dzerðanu pie stûres sodîja. Bet tolaik jau bija tâ – jo pillâks, jo lçnâk brauca. Un, kad pavisam nost, stâvçja. Tâ visos laikos bijis. Dullie skrçjçji allaþ bijuði. Un tie skries i pillâ, i skaidrâ prâtâ. Dulliem vienkârði – tiesîbas nevajag dot. Skaidrs, kurð to noteiks? Bet vajadzçtu, – Kârlis tâ domâ.

Pûrç pie Abavas – tur, kur bija augïu, dârzeòu cehs, savulaik bija spirta brûzis. Visas vietas bija noplombçtas, bet tâ vai tâ gribçtâji dzirai tika klât. Deìi ðtîmi turçja, bieþi mainîjâs. Reiz direktoru, grâmatvedi, deìi iesçdinâja. Ðie bija sadomâjuðu kreiso spirtu izdzît. Vasarâ, kad kartupeïu vçl nav, raþoðanu pârtrauca. Bet kâds ierosinâjis pa mâjâm sagrabinât pçdçjos kartupeïus, cik vçl atlicis, un likt lietâ. Kâds cits atkal nosûdzçja. Bet brûveri uzzinâja, ka kontrole kuru katru brîdi bûs klât, cik spçja – stiepa kannas laukâ.

Zâlç, Abavmalâ, glabâja. Citi, kas

zinâja, atkal grâba ciet un stiepa projâm...

Oficiâlo spirtu veda mucâs uz Pûres staciju. Ar rokas pumpi pârsûknçja dzelzceïa cisternâs. Bet sûkòa blîves – vaïîgas. Notecçja, un ne tak zemç... Zinâtnieks Brensons bija kâ pasists uz vîniem. Izvçlçjâs tçmu: «Noteikt âbolu piemçrotîbu vîna raþoðanai pçc to ðíirnçm».

Pârdesmit ðíirnes pçtîja. Sulas spieda. Balonos raudzçja. Process notika muiþas laboratorijâ. Kârlis piepalîdzçja aparâtus, traukus, kas no metâla, izgatavot. Lai noteiktu vîna kvalitâti, bija jâdegustç. Degustatori – pârsvarâ kantora darbinieki. Vispirms ar destilçtu ûdeni muti jâizskalo. Vîns jâizsmarþo, jâizgarðo, jâizspïauj, bet aizmirsâs taèu, un kâlab tik labu mantu laukâ spïaut? Reizçm naktî degustçðana ievilkâs... Lîdz cikiem? To grûti atcerçties. Un DISam nu bija sava tikpat kâ valûta. Nekas, ka ðíidra, bet lietas varçja bîdît. Darbaïaudis arî netika apbiþoti. Par kapeikâm trîslitrenes ar vînu pirka. Tâ nu pûreniekiem bija paðiem savs monopols. Nevajadzçja gaidît, kad veikalu atvçrs.

Partijniekiem mçsli vagâ Jaunas automaðînas, arkli, kombaini, ko saòçma no Lauktehnikas, bez remonta lietojami nebija. Bija tâ: daþs labs dzelzis arî pçc remonta nebija lietojams. Ne ðis, ne tas.

Vien izjaukt un rezerves daïâs izmantot. Saimniecîbai uz papîra bija simtiem tehnikas vienîbu, bet patiesîbâ uz ceïa, lauka… Tos, kuri gudroja, kâ ðâdas nebûðanas atrisinât, dçvçja par racionalizatoriem. Viòus visâdi stimulçja, prçmçja. Radâs arî nopietni izgudrojumi. Kârlis, piemçram, izgudro-

ja, kâ siltumnîcas droði miglot ar sçra tvaikiem tâ, lai tie neuzliesmotu. Sçram uzliesmojot, rodas sçra oksîds – sçrpaskâbe, un augi pagalam. Vçl Kârïa labâko izgudrojumu klâstâ ir zemeòu dçstu izcçlâjs...

Par labiem sasniegumiem darbâ Kârlis ne vienreiz vien aicinâts stâties tolaik vienîgajâ visu virzoðajâ partijâ. Bet Kârlim lçna domâðana.

Kamçr ðis domâ, kârtçjais partijas sekretârs atkal prom, jo ziepes savârîjis. Te sienu sev par daudz savâcis, te ar sievietçm vai vîrieðiem par daudz aizrâvies. No ðeftes nost. Atnâk jaunais, atkal Kârli vervç, bet, kamçr ðis domâ, atkal mçsli vagâ...

Savs zaïais Jâ, tâ arî Kârlim Pûre ir un bija vienîgâ darba vieta. Dzelþi, dzelþi un vçlreiz dzelþi – priekðâ, aiz muguras. Un visi ejoði. Ðodien vairs ne visi. Citi laiki. Lîdz 1991. gadam Kârlis bija stacijâ par galveno inþenieri. Pçc tam – atslçdznieks, lîgumdarbu veicçjs jaunrades jomâ. Kârlis, viòa kundze Anna, visi bijuðie DISa darbinieki saòçma sertifikâtus. Domâja, ko ar tiem iesâkt. Pârdot? Nç! Vârnas iegâdâjâs zemi. Tâ nebija no labâkajâm. Labâkâs zemes jau bija aizrunâtas, paòemtas. Vârnâm tik avotaina, kur maize labi negrib augt. Kârlis iestâdîja meþu. Bçrzus un lapegles. Daïu bçrzu meþa pârdeva. Naudas vajadzçja. Lapegles aug staltas. Stumbri jau telefona staba resnumâ. Gadâ pa metru uz augðu pastiepjas. Meþs elpo. Gaisu tîra. Kârlis teic, ka Latvijas labâ kâds mazumiòð izdarîts.

Tâ Laimîte plaðojas, un Vârnas to projâm vis nelaidîs.

Jânis Vîtols

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

Klasika paliek Inese Beigate

Ðî gada sâkumâ Latvijas Radio programma «Klasika» ar krâðòu koncertu Lielajâ ìildç nosvinçja 15. dzimðanas dienu.

Mode ir mainîjusies, klasika palikusi, jo laiks jau atsijâ graudus no pelavâm. Un tomçr – par vçrtîbâm ir jâcînâs. Taèu vçrtîbu mçraukla katram ir sava.

«Klasikas» direktores Gundas Vaivodes ieroèi ir mûzika un vârds. Vçsture apliecina – tiem ir liela vara.

«Klasikas» piedzimðana – Kâ radâs un veidojâs programma «Klasika»?

– Esam dzimuði 1996. gadâ.

Lîdz tam bijâm mûzikas redakcija, kas apkalpoja Latvijas radio 1. programmu, kâ arî daþas stundas bijâm sâkuði raidît klasisko programmu ultraîsviïòos. Tad mûsu ìenerâldirektors Dzintris Kolâts nâca ar priekðlikumu, ka vajadzçtu noðíirties un pamazâm veidot savu programmu, kas sâkumâ bija tikai èetras stundas – no deviòiem vakarâ lîdz vieniem naktî. Ïoti pieticîgi, bet labi, ka tâ notika – tas bija labs starta punkts. Pakâpeniski varçjâm augt plaðumâ – ne tikai laika ziòâ, bet arî ìeogrâfiski apgût jaunas teritorijas. Rezultâtâ ir izveidojies pilnvçrtîgs mûzikas kanâls, kas dzirdams lielâkajâ Latvijas daïâ. Bet tas ir nosacîti, un tâ ir mûsu lielâkâ problçma un sâpe – diezgan bieþi cilvçki zvana no laukiem, no piejûras, îpaði Kurzemes, kas gandrîz visa ir nepârklâta, izòemot mazu pleíîti ap Ventspili un Liepâju, un sûdzas, ka mûs nedzird. Tâpat cilvçki tagad daudz pârvietojas – sestdienâs, svçtdienâs, vasarâs brauc uz laukiem, un ieradums klausîties «Klasiku» ceïo viòiem lîdzi; tad nu viòi jûtas nedaudz apbiþoti, ka nav iespçju dzirdçt to, ko viòi ir paraduði dzirdçt.

– Vai lîdzîgas raidstacijas ir arî mûsu kaimiòvalstîs?

– Jâ, ïoti daudzâs, nepateikðu, vai pilnîgi visâs, Eiropas valstîs ir ðâdas raidstacijas. Ir izveidota Eiroradio apvienîba (EBU – European Broadcasting Union) ar 53 dalîbvalstîm un vçl asociatîvajâm valstîm kâ Amerika, Austrâlija, Koreja, Japâna, kas visos mûzikas apmaiòas procesos nepiedalâs, bet ir ieinteresçtas un tâpat vienmçr kaut ko piedâvâ no savas mûzikas. Iespçja iesaistîties ðajâ apvienîbâ dota tikai sabiedriskajiem medijiem, ne komercstacijâm.

Lîdz ar to mums pieejams daudz paðu svaigâko ierakstu, tieðraides no visas pasaules, esam informçti par visu, kas un kur notiek. Man ir prieks, ka tâdâ veidâ varam dabût atpakaï arî savus mâksliniekus – piemçram, nesen pârðíirstîju BBC piedâvâjumu, kurâ ir Andra Nelsona koncerti, savukârt 12. martâ no Metropolitçna bûs «Borisa Go-

dunova» tieðraide ar Aleksandra Antoòenko piedalîðanos. Priecâjos, ka arî pati varçðu tur bût klât un starpbrîdî klausîtâjiem pastâstît par notiekoðo. Bet iepriekðçjâ vakarâ A. Nelsons turpat, Metropolitçnâ, diriìçs «Pîía dâmu», kas mûsu radio bûs dzirdama 26. martâ, un 2. aprîlî Elîna Garanèa no Vînes operas bûs tieðraidç ar «Annu Boleinu». Protams, mçs mçìinâm kaut ko dot arî no savas puses – tâ Palmu svçtdienâ, 17. aprîlî, kad îpaðajâ programmâ ik pa stundai pieslçgsies kâda no Eiropas valstîm, mçs piedâvâsim «Sinfonietta Rîga» un kora «Latvija» koncertu. Ðâdas klasiskâs mûzikas raidstacijas ir arî Lietuvâ un Igaunijâ.

Savâ formâtâ mçs esam lîdzîgâki igauòiem – mums ir brîvâk veidots mûzikas kanâls. Zinu, ka citur Eiropâ kanâli ir samçrâ strikti sadalîti, reizçm tâdi kâ smagnçji – ja pçkðòi gadâs kâda jubileja vai tieðraide, ir diezgan lielas mocîbas lauzt tîklu un ieviest programmâ ko jaunu. Mçs tâdâ ziòâ esam ïoti atsaucîgi – sekojam katrai vajadzîbai vai vçlmei, ko klausîtâji ieteikuði vai kas mums paðiem tajâ brîdî liekas vajadzîga. Klausîtâju mums pat ir nedaudz vairâk nekâ igauòiem, toties raidîtâju mazâk – viòiem pârklâjums ir pilnîgi visâ teritorijâ. Lietuvieðiem ir vairâk tâds kâ kultûras kanâls, iekïaujot literatûras, reliìiskos un tamlîdzîgus raidîjumus. Nav jau vienkârði sabalansçt vajadzîgâs proporcijâs vârdu ar mûziku. Dienas laikâ, zinot, ka cilvçki radio patçrç kâ fonu, cenðamies neiejaukties mûzikas plûdumâ, savukârt vakara stundâs sniedzam vairâk informâcijas. Diezgan liela teksta daïa ir arî rîta muzikâli informatîvajâs programmâs.

Balsis çterâ – Kâda ir «Klasikas» komanda?

– Brîniðíîga! Kopâ esam 19 cilvçku, no kuriem 15 iet çterâ. Nav vairs kâ vecos laikos, kad diktori norunâja þurnâlistu rakstîtos tekstus. Arî mûs ir skârusi ðtatu samazinâðana, un tagad katrs pats veido programmu, pats montç intervijas, pats datora skaòu lapâ ieliek mûziku un pats to piesaka.

Tas viss katram jâprot. Tad mums ir mûzikas ierakstu producents, jo, pateicoties labai sadarbîbai ar koncertorganizâcijâm, veicam daudz ierakstu – pagâjuðajâ gadâ vien ierakstîjâm 134 koncertus.

Esmu uzskatîjusi par mûsu svçtu pienâkumu dokumentçt mûzikas dzîvi, kaut ko aiz sevis atstât, lai tiem, kas nâks pçc mums, ir ko raidît un paskatîties, paklausîties, kâ viss bijis. Ðî arî ir vienîgâ normâlâ arhivçðanas bâze. Kâ zinâm, televîzijas iespçjas nav nekâdas lielâs – labâkajâ gadîjumâ tiek ierakstîti kâdi seði koncerti gadâ.

Manuprât, tas ir krietni par maz. Radio ìenerâldirektors gan saka – jums tas nav jâdara! Teorçtiski jau varçtu

sevi atvieglot un neko arî nedarît, tomçr es domâju – tas ir vajadzîgs.

Vçl mums ir noîsinâta pusslodzîte, kas tûlît bûs jâpaceï vismaz uz slodzi, ja ne pusotru – starptautisko projektu koordinators. Katru gadu mçs no Eiropas saòemam ïoti daudz koncertu, piemçram, pagâjuðajâ gadâ – 3700, no kuriem izvçlamies apmçram 800, ko piedâvât saviem klausîtâjiem. Lai veiktu atlasi, jâbût lielai informâcijas bagâþai – jâzina, kas ir kas. Protams, var paklausîties kâdu paraudziòu – uzmest ausi, bet ir mâkslinieku vârdi, kas parâdâs no jauna; mçs zinâm tos izcilos, par kuriem varbût nav ðaubu, kaut gan arî gadâs visâdi. Tâpçc arî pati mçìinu daudz braukât pa pasauli un savâm ausîm klausîties.

Un tad vçl atgriezeniskâ saite – mums ir jâdod kaut kas pretim. Tas savukârt ir organizatorisks darbs.

Gatavojoties 2014. gadam, kad Rîga bûs Eiropas kultûras galvaspilsçta, mums vesela nedçïa jânodroðina ar Eiroradio tieðraidçm – astoòiem koncertiem. Plâns jânodod jau tagad, kad mums paðiem vçl nav zinâms, kurâ zâlç kas notiks un vai vispâr zâle bûs. Tas ir darbs, ko klausîtâjs neredz, par kuru pat nenojauð un kas uz programmu attiecas tikai pastarpinâti. Ir mums tâ sauktâs paðpietiekamâs valstis – Lielbritânija, Francija, kas Eiroradio sistçmâ piedâvâ ïoti daudz koncertu, turpretim no citiem paòem pavisam maz, jo viòiem pietiek ar sevi. Mçs esam piedâvâjuði piecus koncertus un paòçmuði 800.

Man ðo proporciju gribçtos mazliet mainît – popularizçt Latvijas vârdu pasaulç un iepazîstinât ar mâksliniekiem, kas darbojas ðeit pat. Viòu nav mazums!

– Vai «Klasikas» darbinieku vidû ir arî kâds no Tukuma puses?

– Dagnija Grînfelde ir no Smârdes.

Bet vispâr esam pârstâvji no visas Latvijas – pârsvarâ no Mediòiem un Dârziòiem, bet ir arî Vents-

Gunda Vaivode: *dzimusi Tukumâ; *mâcîjusies Tukuma 1. J. Raiòa vidusskolâ; *muzikâli izglîtojusies Tukuma bçrnu mûzikas skolâ, J. Mediòa mûzikas vidusskolâ un Jâz.

Vîtola Latvijas Valsts konservatorijâ, studçjot muzikoloìiju; *bijusi Latvijas radio Mûzikas raidîjumu redakcijas redakto­ re, Klasiskâs un mûsdienu mûzikas nodaïas vadîtâja, vçlâk – galvenâ redakto­ re; *laikraksta «Labrît» mû­ zi­kas redaktore; *laikraksta «Opera» re­ daktore; *Latvijas Lielâs mûzi­ kas balvas þûrijas lo­ cekle un pasniegðanas ceremoniju scenâriju autore; *tagad – Latvijas radio 3 – «Klasika» direkto­ re; *par nopelniem klasis­ kâs mûzikas un lat­vieðu oriìinâlmûzikas popu­ lari­zçðanâ apbalvota ar V ðíiras Triju Zvaigþòu orde­ ni. pils mûzikas koledþas absolventi un ir no Cçsîm. Daþi nav mûziíi, bet Kultûras akadçmiju beiguði filologi. Paðlaik notiek arî tâda laba paaudþu pçctecîba – mums ir èetri vîrieði ar apmçram 20 gadu atstarpi, sâkot ar Edgaru Raginski, kuram ir 26, un beidzot ar Oïìertu Ðustu, kam ir pâri 80, viòiem pa vidu ir èetrdesmitgadnieks Orests Silabriedis un seðdesmitgadnieks Guntars Pupa. Viòu savstarpçjâs sarunâs ir ïoti interesanti paklausîties.

– Ko ieteikt tiem, kas vçlas piebiedroties jûsu komandai?

– Jebkurâ lietâ vajadzîga ieinteresçtîba un vçlçðanâs darît.

Protams, svarîgi, lai cilvçks kaut ko saprot no mûzikas – muzikâlâ izglîtîba ir vçlama, bet tas nav vienîgais noteicoðais faktors. Visi Mûzikas akadçmijas muzikologi pie mums nâk praksç un tâdçjâdi iziet cauri visai mûsu virtuvei. Tâ kâ jau skolas laikâ ir iespçja novçrtçt, vai viòiem ðâds darbs patiktu un to vçlçtos darît. Arî mçs tâ varam iespçjamo darbinieku novçrtçt. Te ir vajadzîgs diezgan liels kustîgums, apíçrîba – ne tikai jâbût gudram, jâprot arî domu noformulçt, tâpat jâbût klausâmam balss tembram un aðai reakcijai, kâdu prasa çters.

Arî zinâmâm iemaòâm apieties ar aparatûru. Jo ir tâdi, kam rokas, kâjas pa gaisu un pats varbût ir nez cik gudrs, bet aparâtâ to gudrîbu iekðâ dabût nevar. Noteikti jâzina sveðvalodas, jo visi informatîvie materiâli nâk angïu vai vâcu valodâ. Tâpat ir tieðraides, kas man personîgi ïoti patîk – pasaulç kaut kur kaut kas notiek, mçs neko neredzam, viss ir tikai uz dzirdi un juðanu, jo daþreiz pat kârtîgs apraksts nav atsûtîts, kas runâs, ko runâs, cik ilgi runâs – tur vajadzîga tâda aða sporta komentçtâja reakcija. Turklât tas notiek kâdâ sveðvalodâ – arî rumâòu vai spâòu, un tad jâmçìina saprast, ko tai brîdî tur dara vai saka. Un tad vçl ir tâda nerakstîta sajûta – cilvçks te

iederas vai ne. To jût gan viòð pats, gan mçs. Atlases process notiek ïoti dabiski, neviens nav aizgâjis ar cirstâm brûcçm.

– Pavisam nesen iznâkusi jûsu sastâdîta grâmata «Mode mainâs, klasika paliek», kurâ apkopots «Klasikas» iepriekðçjo gadu veikums. Vai nâkotnç gaidâmi arî turpinâjumi?

– Vçl îsti neesam attapuðies no savas jubilejas epopejas un ðîs grâmatas rakstîðanas, kas prasîja milzîgu darbu. Tâ kâ ðobrîd vçl nevaram teikt, ka esam gatavi iesâkt otro sçjumu. Ðajâ grâmatâ ir trîs kilogrami interviju ar daþâdiem cilvçkiem – ne tikai mûziíiem vien, bet arî mâksliniekiem, psihoterapeitiem, frizieriem. Sarunas, protams, ir par mûziku, taèu ne tik profesionâli orientçtas – vairâk uz izjûtâm, noskaòu. Ârpus ðîs grâmatas palicis daudz interesantu materiâlu, piemçram, «Trîs laivâ» – sarunas ar latvieðu komponistiem un veselâm sçrijâm raidîjumu «Latvieðu simfoniskâ pavârgrâmata».

Tâ varbût ir tâda muzikoloìiskâka literatûra, bet domâju, ka vajadzçtu apkopot arî ðâdas profesionâlas sarunas.

Ausis pie radioaparâtiem – Kâds ir «Klasikas» klausîtâjs?

– Reizi ceturksnî saòemam profesionâlas firmas TNS pçtîjumus.

Pçtîjumi ir tâda nosacîta lieta – pârâk tiem uzticçties nevar, bet kaut kâdas konsekvences izvilkt var.

Pçtîjumi veikti, aptaujâjot 1000 iedzîvotâjus – cik bieþi, kad, kâdas raidstacijas katrs klausîjies, un noskaidrojot, kas ir klausîtâjs – cik vecs, kâdas profesijas utt. Ðie dati îpaði nemainâs, kaut gan redzams, ka pçdçjâ laikâ tie mums runâ par labu. Bet neesam iecentrçti uz procentiem, jo loìiski – ðâdas raidsta-

2. lpp.

Aka

2

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

Klasika paliek 3. lpp.

cijas reitings nekad nebûs tik liels kâ citâm. Vienkârði jâpilda savs uzdevums, programmu veidojot pçc iespçjas labâk – lai mums paðiem patiktu, lai mçs justu klausîtâju attieksmi, ko, starp citu, viòi pauþ itin bieþi gan e-mailos, gan telefona zvanos. Tâpçc mums nav îpaði jâgaida tâ sauktâ tabula ar cipariem.

Mûsu vidçjais klausîtâjs ir vidçja gadu gâjuma – 35 lîdz 55, ar nelielu pârsvaru sievieðu zonâ, diezgan labi situçts, daudzi ir ar augstâko izglîtîbu (vislielâkais râdîtâjs Latvijas radiostaciju vidû). Ðobrîd klât nâk arî tâdi nejauðie klausîtâji, kas uzíeras uz neakadçmiskajâm stundâm pçcpusdienâ, agri no rîta vai vçlu vakarâ, un tad, arvien ilgâk paliekot, sâk klausîties arî klasiku. Tâ ka neakadçmiskâs un dþeza mûzikas apjoma palielinâðana nâkusi mûsu programmai par labu.

– Vai, veidojot programmu, païaujaties uz klausîtâju gaumi vai savçjo?

– Bieþi vien mçs klausîtâju gaumi nenovçrtçjam. Nez kâpçc mums liekas, ka klausîtâjs kaut ko varçtu nesaprast, kaut kas viòam varçtu bût par grûtu. Bet klausîtâjs tieðâm ir ïoti gudrs. Vienâ no mûsu kaimiòvalstîm bija veikts pçtîjums, kurâ aptaujâtajiem tika lûgts nosaukt 10 skaòdarbus: klausîtâjiem – tos, kurus viòi vçlçtos dzirdçt, savukârt mûzikas redaktoriem – tos, kuri, viòuprât, patîk klausîtâjiem.

Izrâdîjâs, ka klausîtâji izvçlas daudz interesantâku, sareþìîtâku mûziku nekâ gaidîts, toties redaktori domâ, ka klausîtâjam noteikti vajag Masnç Meditâciju no «Taîdas», Mocarta «Mazo naktsmûziku» vai ko tamlîdzîgu. Programmas sabalansçðana vienmçr ir pamatîgi grûts uzdevums, jo jârçíinâs ar to, ka galâ bûs gan kâds mûzikas speciâlists, gan tajâ pat laikâ var pieslçgties pilnîgs nezinîtis.

Izdzîvoðanas mâka – Protams, ïoti jauki, bet tomçr mazliet brînumaini, ka jums ðajos laikos izdevies izdzîvot.

– Tas nebija viegli. Nemaz neliegðos, ka ðie pçdçjie gadi iecirtuði krietni daudz grumbu manâ sejâ, bet esmu ar mieru tâs pieciest rezultâta dçï. Situâcija bijusi kritiska daudzos brîþos. Kad bija runa par budþeta lietâm un radio pastâvçðanu, tad tikai ar nenormâlu, pârcilvçcisku pârliecîbu gan sevî, gan, iedzenot to kolçìos un vçl jo vairâk priekðniecîbâ un cilvçkos, no kuriem atkarîga mûsu priekðniecîba, tas kaut kâ izdevâs. Es vienkârði nepieïâvu iespçju, ka ðâds mûzikas kanâls varçtu nebût. Man tas likâs pilnîgi nepieòemami. Kâ izrâdîjâs – kaut ko sabalansçjot un rûpîgi izvçtot, var visu saglabât. Protams, tas bija arî uz mûsu fizisko un garîgo spçku rçíina – cilvçki tika mazinâti, mçs raidîjumus veidojam ar divreiz lielâku atdevi, lai pierâdîtu un atkal pierâdîtu, ka esam vajadzîgi.

Bet ilgi tâ izturçt nevar, jo cilvçki vienkârði var sadegt. Nekas daudz jau nav mainîjies – to slodzi turam arî ðobrîd. Tomçr esmu pârliecinâta – ja kaut kam ïoti tic un uzskata par

vajadzîgu, un tâ nav tâda egoistiski personîga lieta, bet sabiedrîbas labâ, tad izdarît var tieðâm daudz.

– Paðlaik neapskauþamâ situâcijâ ir profesionâlâ muzikâlâ izglîtîba Latvijâ. Droði vien esi dzirdçjusi par reformâm, kas to íer tieði saknç.

– Man grûti spriest, kâda tâ sistçma ir ðobrîd, jo neesmu tai tik tuvu klât. Bet par sevi varu teikt – ja nebûtu gâjusi mûzikas skolâ, pilnîgi viennozîmîgi – manis ðeit, radio, nebûtu, es nedzîvotu tik laimîgu, piepildîtu un skaistu dzîvi un nemçìinâtu arî citiem iestâstît, ka ðâda mûzikas dzîve, zinâðana un baudîðana ikdienâ ir laba lieta. Tajâ paðâ mûsu grâmatâ «Mode mainâs, klasika paliek» lîdzîgi teikumi lasâmi vai katrâ intervijâ ar ðobrîd pasaulç zinâmiem Latvijas mâksliniekiem. A. Nelsons izmanto pat ïoti spçcîgus vârdus attiecîbâ uz mûzikas izglîtîbu un kultûru Latvijâ krîzes laikâ: ar sûdainu koku vajadzçtu visu iztîrît un sâkt no gala – viòa sirds liek to pateikt. Mana sirds liek to atgâdinât. Muzikâlâ izglîtîba mums ir unikâla! Nupat vçl, Rîgâ esot, to atzina arî Baiba Skride, kas tâpat ðeit ir mâcîjusies un pçc tam papildinâjusies ârzemçs. Bet svarîgâkais jau ir tas pamats, kas ielikts bçrnu mûzikas skolâs. Ja tagad visâ pasaulç vaicâ, kâ tas iespçjams, ka no Latvijas nâk tâdi mûziíi, tad droði vien var teikt, ka mûsu valstî ir stabila un profesionâla sâkotnçjâ mûzikas izglîtîba. Atkal tajâ paðâ grâmatâ ïoti daudzi stâsta, ka ir mâcîjuðies mûzikas skolâ un noþçlo, ja uzsâkto nav turpinâjuði tâlâk. Bet pat ja tâ – mâcîbu laiks ir devis ïoti daudz.

Iespçjams, kâdas citas profesijas cilvçks to lasîs un pie sevis domâs – nu, re, atkal te fleitç par savu nozari, bet tâ jau ir pierâdîta lieta, ka mûzika ir labvçlîga jebkurai profesijai. Ir ar skaitïiem apstiprinâtas tçzes, ka mûzikas mâcîðanâs smadzeòu puslodes attîsta krietni âtrâk nekâ varbût kâda cita nodarbe un tas vçlâk palîdzçs jebkurâ dzîves situâcijâ. Gudrajiem íînieðiem, piemçram, skolas gados ir obligâta pat divu mûzikas instrumenta apguve. Un viòiem ir 50 miljoni pianistu.

Jâ, Íînâ ir daudz cilvçku un skaidrs, ka ne visi ir zvaigznes…

– Ko labu gaidi no jaunâs kultûras ministres?

– Mçs esam pakïauti Nacionâlajai Radio un TV padomei, lîdz ar to tieðas sadarbîbas ar kâdu no ministrijâm mums nav. Tomçr ïoti ceru, ka jaunâ ministre ir kultûrâ ieinteresçts cilvçks. Sarmîte Çlerte savulaik izteikusi atbalstu arî «Klasikai» – vçl tad, kad nebija kultûras ministre. Liels paldies viòai arî par atbalsta akcijâm, kad dienas kârtîbâ bija jautâjums par «Klasikas» izdzîvoðanu. Domâju, ka viòa ir atbildîgi uzsâkusi savu darbu un cîtîgi mçìina iedziïinâties visâs kultûras jomâs un sakârtot kritçrijus, tâpat finansiâlâs lietas un proporcijas, kas uz katru no tâm attiecas.

S. Çlertes personâ paðlaik nekâdus draudus kultûrai neredzu. Ceru, ka viòai ir mugurkauls, lai ðo jomu aizstâvçtu un turpmâk nepieïautu nekâdus noplicinâjumus.

Ar kritisku skatu – Ar kâdu sajûtu ej uz koncertu – kâ uz darbu vai atpûtas pasâkumu?

– Vienu gadu varçju iet kâ uz atpûtas pasâkumu, protams, nosacîti, jo smadzenes jau ir ietrençtas tâ, ka tâs vçrtç jebkurâ gadîjumâ.

Togad nebiju Lielâs mûzikas balvas þûrijâ – atteicos, jo mûzikas kïuva tâ ka par daudz. Tagad esmu pierunâta atkal atgriezties, tâ kâ man jâapmeklç koncerti kâ vçrtçtâjai, þûrijas loceklei. Sabata gads man bija ïoti svçtîgs, jo varçju izvçlçties klausîties to, kas paðai patîk. Bet uzdevumus es izdomâju sev pati.

Ja braucu uz ârzemçm, mikrofons man vienmçr ir somiòâ lîdzi. Pat vienkârði sava prieka pçc braucot, un tâ ir lielâkoties, jo komandçjuma lîdzekïi ir ïoti minimâli – pietiek, lai aizbrauktu uz pâris nepiecieðamajâm konferencçm gadâ, kur obligâti jâpiedalâs. Pârçjais ir no privâtajiem ieguldîjumiem. Tâs arî ðobrîd ir investîcijas manâ izglîtîbâ. Kredîtu man nav, bet îpaðumu arî ne. Mans îpaðums ir milzîga pieredze. Pçdçjo piecu gadu laikâ kopâ ar vîru (Juri Vaivodu – komponistu, diriìentu, Dailes teâtra muzikâlo vadîtâju. – Aut.) esam izbraukâjuði ïoti daudz festivâlu un faktiski redzçjuði un dzirdçjuði lielâko daïu diriìentu un solistu, kurus vçlçtos redzçt un dzirdçt. Daudzus pat vairâkkârt. Tâ ir neatsverama bagâtîba. Tas dod iespçju arî sakarîgâk paskatîties uz lietâm, kas notiek ðeit. Ïoti bieþi skats ir pozitîvs – mums tieðâm ir bagâta kultûras dzîve! Jâ, netiekam bieþi pie tiem lielajiem vârdiem, bet tâda vidusmçra koncertdzîve Latvijâ ir ïoti augstâ lîmenî. Tas attiecas arî uz operiestudçjumiem.

Mums nav jâkautrçjas pasaules salîdzinâjumâ. Tâpat balets. Mums ir interesanta projektu dzîve, izcili kori, Nacionâlais simfoniskais oríestris ðobrîd ir labâ lîmenî, arî «Sinfonietta Rîga» nostabilizçjusies un veidojas kâ laba kamermûzikas vienîba. Te nu nav ko spârniòus apgriezt un nolaist par zemu. Ir labas lietas, ar ko varam lepoties. Bet pçc tiem izcilajiem vârdiem, lai saprastu lîmeni, uz kuru jâtiecas, joprojâm jâbrauc pasaulç.

– Noteikti ir gadîjies, ka pçc ne îpaði veiksmîgas uzstâðanâs tevi lûdz izteikties.

– Piekrîtu savam kolçìim Orestam Silabriedim – jo pieredzçjuðâks un arî – ko tur liegties – vecâks tu kïûsti, jo mazâka ir vçlme kâdu nopulgot, pateikt kaut ko ïoti skarbu. Es gan mçìinu arî neblefot, sakot, ka bija labs tas, kas nebija labs. Tad nesaku nemaz vai atsakos runât par tçmu, vai mçìinu pietiekami korekti norâdît, kas nebija izdevies. Tas ir vajadzîgs. Varbût ne uzreiz, kâ arî Mariss Jansons saka, tai paðâ vakarâ sist ar bomi pa galvu, bet svarîgi ir pateikt taisnîbu, lai mâkslinieks nedzîvo nekur nevedoðâs ilûzijâs. Reizçm mçs tomçr pamanâmies ïoti sist – pacelt un tad âtri nogâzt lejâ. Nav paspçjis cilvçks kârtîgi spârnus savicinât, bet, lûk, mûsu espektâcijas nav tâ kâ sasnieguðas to vajadzîgo lîmeni.

Neprotam bût pacietîgi – priecâties un izlolot jauno mâkslinieku. Bet

tîri komplimentâra kritika arî ne pie kâ nenoved. Galvenais ir nepamatoti nesâpinât. Man, protams, ïoti patîk lasît Normunda Naumaòa teâtra kritikas, bet brîþiem es tur redzu tikai tâdas verbâlas spçles un vçlmi literâri iznesties, nevis pamatojumu, kâpçc tas darîts. Var fifîgi izlasîties, kârtîgi izsmieties par viòa vârdu íekariem, bet reizçm tâ ir tâda paðmçríîba. Daþreiz tas pats attiecas arî uz mûzikas kritiku. Kaut gan – kâda tur kritika! Var teikt, ka tâdas mûzikas kritikas mums ðobrîd vispâr nav. Es ïoti cienu, ko dara Inese Lûsiòa «Dienâ» vai Lauma Mellçna «Neatkarîgajâ», bet nevar bût tâ, ka vieni un tie paði cilvçki visu laiku raksta. Nevar pa trim mçneðiem piezvanît un pateikt – lûdzu, nâkamajâ dienâ uzraksti par to un to. Jâbût iestrâdçm, viedokïu daþâdîbai. Pçc tâ tiecamies arî mûsu raidîjumâ «Post factum», iekïaujot tajâ gan mûzikas speciâlistu, gan klausîtâju domas, lai veidotos kâds kopskats, ne tikai viens vienîgais pareizais viedoklis.

Ar smaidu – Vai arî brîvajâ laikâ tu klausies radio?

– Jâ, bet tikai «Klasiku», jo man gribas zinât, kas notiek manâ radio. Es gan esmu diezgan maz mâjâs, jo visu dienu pavadu darbâ, bet vakaros bieþi dodos uz kâdu koncertu vai teâtri. Brîvdienâs paklausos visus raidîjumus, kas mani interesç, un sestdienâs, kad pati nestrâdâju, man ïoti patîk pagulçt lîdz kâdiem divpadsmitiem un klausîties, ko citi dara. Arî pati veidoju raidîjumus, lai zinâtu, kâ notiek visa tâ radoðâ lieta. Citâdi – ko gan varu prasît no citiem?

– «Klasikas» jubilejas koncertâ izskançja Hektora Berlioza darbs «Lelio» kopâ ar komentâriem par komponista mîlas pârdzîvojumiem. Tâpat jûsu raidîjumos ðad tad slavenu skaòraþu privâtâs dzîves fakti tiek interesanti sasaistîti ar klausâmo materiâlu. Nereti arî mûsdienâs skaòdarbi dzimst lîdzîgos apstâkïos. Vai par to stâstîsiet, kad mûslaiku komponisti bûs kïuvuði par klasiíiem?

– Tie tâdi delikâti jautâjumi.

Visticamâk, kâdam laikam jâpaiet, lai sâktu runât. Tas ir tâds zinâms tabu – par dzîvajiem komponistiem ðâdas lietas nerunât. Ir jau arî daþâdi komponisti – tâdi, kas atïaujas ðo to vairâk par sevi pastâstît, un tâdi, kas ir noslçgti. Mçs to respektçjam.

Ieejot darbistabâ (Raidîjums «Mâkslinieka darbistabâ». – Aut.), mçs jau tiekam ielaisti pâr slieksni.

Vienkârði sajûtam, cik tâlu drîkstam atïauties kaut ko pavaicât. Nekad neiesim pâri tai sarkanajai lînijai, ja jutîsim, ka cilvçks nevçlas atklâties.

Tas bija arî mazliet cits laiks, kad Berliozs dzîvoja. Romantisms. Kaut gan tagad kaislîbu tâpat netrûkst.

Droði vien bûtu jau interesanti. Tad tie mûsu reitingi augtu vçl un vçl.

Bet visam savs laiks.

– Tu esi daudzu nozîmîgu mûzikas pasâkumu scenâriju autore un arî vadîtâja. Bet ðoreiz jautâjums par tavâm skaistajâm kleitâm…

– Mçìinu no ðîs jomas pamazâm atiet. Priecâjos, ka pçc deviòiem gadiem man pietika spçka pateikt, ka aizeju no Lielâs mûzikas balvas; tagad esmu atvadîjusies arî no Latvieðu simfoniskâs mûzikas gada koncerta vadîtâjas goda. «Klasikas» jubilejas koncerts – tur nu neko nevarçja darît... Bet par kleitâm.

Kad atver skapi, tâs krît virsû. Un nav jau tâdas, ar kurâm vairâkas reizes varçtu izrâdîties. Ramona Umblija reiz teica: ”Ja kâdreiz tiks rakstîta Lielâs mûzikas balvas vçsture, noteikti jâpievieno arî bildes ar taviem skaistajiem tçrpiem.”

Agrâk mana padomdevçja modes lietâs bija Natâlija Jansone, tagad sadarbojos ar Kristîni Pasternaku.

Daþreiz jau iepriekð viena vai otra esam veikalâ noskatîjuðas kâdu interesantu audumu, citreiz vispirms ir ideja un tad meklçjam materiâlu tâs îstenoðanai. Pçc tam pie darba íeras mûsu Operas labâs ðuvçjas.

– Kâdi ir tavi vaïasprieki – kulinârija, rokdarbi, ceïojumi?

– Ðobrîd ir tâ, ka izðûðana krustdûrienâ, ar ko ilgu laiku nodarbojos, adîðana, maizes cepðana un viss pârçjais noreducçjies lîdz daþâm tortçm gadâ, lîdzîgi kâ çst gatavoðana lîdz kaut kam ïoti âtri pagatavojamam. Agrâk braucâm slçpot; tagad domâju, kam atdot slçpes un lielos zâbakus, lai neaizòem vietu, jo tas kaut kâ pârgâja. Vçl daþreiz aizeju paslidot. Tâ patikðana man no bçrnîbas, kad Tukuma slidotavâ pavadîju laiku lîdz vçlai naktij.

Lielâkâ aizrauðanâs mums abiem ar vîru ir ceïoðana. Cik maks atïauj, to arî plânojam – visu, kas ir, cenðamies izmantot ðim mçríim. Pagâjuðajâ gadâ gan mums nâcâs piebremzçt.

Ceru, ka ðopavasar izdosies interesants brauciens gan uz Amsterdamu, kur mûsu koris «Latvija» piedalîsies Mâlera 8. simfonijas atskaòojumâ Marisa Jansona vadîbâ, gan uz Ameriku, kur vçl neesmu bijusi. Tad aprîlî Milâna – paskatîsimies, ko Kristîne Opolais bûs paveikusi savâ debijâ jaunajâ operâ «Franèeskoni».

Vasarâ droði vien aizbrauksim vçl uz kâdu festivâlu. Vçlçtos pabût kâdâ eksotiskâkâ vietâ. Vienu laiku apceïojâm gan Taizemi, gan Izraçlu, gan Tâlos ziemeïus, bet tagad kaut kâ visi braucieni saistîti tikai ar koncertiem. Gribçtos kâdu, kur varçtu neko nedarît, taèu baidos, ka neizdosies. Bet gan pienâks arî tâds laiks!

– Vai tev piemît arî kâdas vâjîbas?

– Kaíi! Tie man patîk kopð mazâm dienâm. Un vçl joprojâm apstâjos un aprunâjos ar katru Vecrîgas ielâs satikto kaíi. Savulaik arî mums paðiem bija kaíis – britu zilais. Nemorîno. Tâ kâ mçs maz laika pavadâm mâjâs, Nemorîno, ðíiet, bija iedomâjies, ka viòð ir saimnieks un mçs dzîvojam pie viòa, nevis otrâdi. Mûs sastapis, viòð par varçm vçlçjâs bût uzmanîbas centrâ. Mçs to slodzi vienkârði nespçjâm izturçt un pçc vairâkâm negulçtâm naktîm nolçmâm savu mîluli vest uz Tukumu un nodot audzinâðanâ manai mammai. Bet katru otro nedçïu mçs braucam ciemos viòu apraudzît!

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

Mazciems

3

Aizupes Pagastmâjā, kur ”prezidents” dzîvo Jânis Vîtols

«Pagastmâja» atrodas Kandavas novada Vânes pagastâ, lielceïa malâ netâlu no Aizupes muiþas. «Pagastmâja» savulaik arî ir bijusi Aizupes pagastmâja.

Pçc tam arî meþniecîba. Patlaban te dzîvo ïaudis, kam ir paðiem savs prezidents.

Tâ varçja bût?

Par pagastmâju izvaicâjâm vienu, otru, treðo Aizupes un Vânes iedzîvotâju. Bilde veidojâs pabâla.

Kâds bija dzirdçjis par meþniecîbu, ðo to vçl kâds atcerçjâs. Pagastmâja esot celta pçc Pirmâ kara – pagâjuðâ gadsimta 20. gados. Es – raksta autors – tâ to savâ iztçlç redzu: pagastmâjâ dzîvoja pagastvecis. Stalts, iznesîgs kungs rudiem matiem un tikpat ugunîgu bârdu.

Kungs labâkajos kunga gados un ar visiem vîra niíiem un stiíiem. Pagastvecis pagastmâjâ vienâ galâ – dzîvoja. Nebija tukðinieks, tâpçc arî utavniekus godâ necçla. Valdei, vecim spçks bija rokâs. Visapkârt lekna zeme. Meþi, pilni meþa zvçru.

Pagastvecim noteikti bija sava likumîgâ laulene – pagasta pirmâ dâma. Augumâ smuki apaïîga – tâ, ar mçru. Bçrni arî. Kâ bez bçrniem!?

Lai bûtu trîs – sievas meitas un mantinieks, bet ne sarkanmatis. Vecis bija turîgs vîrs. Kâlab gan mâjai viòâ pusç bûtu vajadzîgas kūtis, staļļi. Pagastkungs nedçïu valdîja savâ pagastâ. Deva rîkojumus, svarîgus papîrus parakstîja. Kundze kopâ ar kalponi klâja galdu. Rîkoja lielâs pusdienas, kad mâcîtâjs, dakteris, kaimiòpagasta vecâkais ciemos atbrauca. Svçtdienâs kalps jûdza Bçro lînijratos un ìimene brauca uz baznîcu. Pats labprâtâk Dievu pielûgtu tepat, Vânes baznîcâ, bet kundze uzskatîja, ka jâbrauc uz Zemîti, Sâtiem, Kandavu – kâ kuro reizi. Vaina tâ, ka vecais bija ieskatîjies skrîvera jaunâkajâ meitâ. Pagastveèa kundze itin labi visu zinâja. Viòai nepatika sava kunga skatîðanâs pâr plecu un pârçjo baznîcçnu smîkòâðana, saèukstçðanâs… Tâ nu viòi dzîvoja.

Sâkâs lielie juku laiki. Karð. Tepat lîdzâs frontes lînija gâja. Netâlu no Pagastmâjas atrodas lauks, kur Kurzemes cietokðòa aizstâvji ieroèus nolika, kur okupanti uzvaru svinçja.

No prieka, ka karð beidzies, uzðâva gaisâ. Kâda nejauði apmaldîjusies lode íçra pagastveci, un ðis bija uz vietas – beigts un pagalam. Tâ es to pagâtni savâs domâs redzu. Varbût kâds zina, ir dzirdçjis, kâ îsti bija?

Rakstiet, dodiet ziòu! Uzklausîsim.

Uzrakstîsim noteikti.

Dieviòð aizupniekus mîl Ceïi Vânes pusç nedçïas sâkumâ bija sniega piepildîti. Pagâjuðâs nedçïas nogalç, arî pirmdien ðaipusç vçjð zemei pârstaigâjis, vaïçjâs sniega pârslas sev lîdzi pa gaisu nesis. Tam ceïmalâs sastumtajos vaïòos tâ viegli bija patverties.

Aizvçjð taèu.

Aigars Lēnerts un viòa meita Monta ir pârliecinâti, ka Dieviòð aizupniekus mîl un tâlab vçja da-

bu tâ iegrozîjis. Ceïu aizvilka?…

Nieks. Atkusnis sniegu pakausçs, spçkratu riteòi uz visâm pusçm izðíaidîs, un bûs kârtîbnieks. Lēnertiem pie Pagastmâjas viòpus ceïam ir îpaðums. Mûra çka, laikam kâdreiz dâre bijusi. Lîdzâs ðíûnis. Ðíûnî Lēnertiem mazs gaterîtis.

Paðu vajadzîbâm un iztikðanai arî. Tçvs ar meitu atbraukuði savu îpaðumu apraudzît. Dieva ziòâ vien uz ilgu laiku atstât neesot ieteicams. Lēnerts ir vîrs, kurð mums – avîþniekiem – ziòoja par suòa noplçstâm stirnâm savâ îpaðumâ. “Îpaðums – zeme, tur – aiz meþa,” saimnieks vçzç roku uz vakara pusi. Viòð pârliecinâts, ka pçc pçdâm suòi joprojâm meþa dzîvniekus medîjot. Suns no dzimðanas ir mednieks. Suòu saimniekus vajadzçtu ðòorçt ciet un vest pie tiesas. Kamçr runâjâm, mums pa kâjâm maisâs no mâjas izskrçjis ðunelis. Aigars, teic, ka ðitas suns – Maksîtis vârdâ – esot Prezidenta suns un neesot no slepkavniekiem.

Prezidents un viòa mini vilks Maksis ir mini vilks, kas pa ceïu klenderç. Ja bûtu reizes desmit lielâks, tad arî bûtu makans vilks. Mazâ vilka saimnieks ir Aivars Ulmanis, Aizupç, Vânç saukts par Prezidentu. “Daudzi nemaz nezina, kâ mani ritîgi sauc.

Prezidents, un viss. A, man vienalga. Tâ við pierasts,” tâ Prezdents pats par sevi. Viòð dzîvo Pagastmâjas meþa galâ, Zantes pusç. Priekðnama kaktâ nolikti pâris motorzâìi. Tâtad – meþa vîrs, ar krûmgriezi izcirtumâ zâìç krûmus, kas jaunâs eglîtes, priedîtes apçno. Prezidents aicina telpâs. Piedâvâ apsçsties, stâsta: “Mçs ar mâti un tçvu uz ðejieni pârnâcâm 1967. gadâ. Mâjas gala nemaz vçl nebija. Meþkungs Augusts Melnis te uztaisîja sev dzîvokli. Mans tçvs Pçteris bija meþkunga vietnieks. Dzîvojâm augðâ – otrajâ stâvâ bçniòos. Tolaik otrâ pusç ceïam, kur ir priede, vçl viena priede auga. Ðî te bijusi pagastmâja, saproti, Aizupes pagastmâja. Te, kad es vçl puika biju, bija estrâde. Lûk, redz, pa logu var redzçt. Dçïu grîda tur bija. Mana audþumamma balles bija tur dejojusi.

Te, mûspusç, mûþdien brangi snieg. Vçjð cauri staigâ. Pirms daudziem gadiem vçtra pâri gâja – meþu gar zemi noguldîja. Tad pirmie gucuïi atbrauca strâdât. Ðeit viòi dzîvoja. Es pats ar muterîti pie gucuïiem zarus dedzinâju. Baïíi bija trîs stâvu mâjas augstumâ sakrauti,” Prezidents stâsta un skaidro, ka Pagastmâjas viducî esot paprâva telpa, laikam no pagastmâjas laikiem. Un tur esot seno laiku seifs – pârâkais dzelzs klucis. Bet zâlç iekðâ tagad nevarot tikt. Kâds dþeks privatizçjis un tur kartupeïus glabâjot. Neesot arî nekâda jçga tur tikt. Seifs esot tukðs kâ neticîgo ïauþu baznîcas kase.

Pie Fîbiga kundzes Mariju Fîbigu satikâm pagalmâ pie pasta kastîtçm. Lîdzâs atrodas sols. Vieta, kur satikties, jaunumus uzzinât. Sols pagaidâm zem sniega kaudzes, kas no pagalma saðíûrçts. Pagalms, iebrauktu-

Aigars un Monta Lēnerti ve, taciòas pie malkas ðíûnîðiem tîras, bez sniega lîdz zemei. Te nu mûsu pilsçtas sçtniekus pieredzes apmaiòâ vajadzçtu vest un râdît.

Fîbiga kundze tikpat kâ nedzird.

Jautâjums jâraksta uz papîra lapas.

Lapa uz galda pa rokai. Kaimiòi teic: kundzei ausis aizkrituðas, tâpçc ka viòa un viòas nelaiíis vîrs skaïi dzîvojuði. Rakstâm, vaicâjam par to, kâ dzîvojas. Kundze stâsta: “Dzîvoju un iztieku no pensijas.

Malka jâgâdâ, dzîvoklis jâremontç.

Kâjas sâp. Zâles ir dârgas. Valsts tikai daþas kompensç. Tâ es dzîvoju.

Paçdusi esmu. Apìçrbusies arî. Negals ar kâjâm. Viena sâp jau 50. gadu. Otra – 30. Paðai 72. Autobusâ grûti iekâpt. Nesen aizbraucu pie ârsta. Drusku labâk jûtos. Autoveikals klât piebrauc. Ko padarîs – kâda prece un kâdâ cenâ ir?

Jâpçrk. Bieþi izbraukât uz pilsçtu nevar. Tâ arî iztieku. Ja vien tâs kâjas nesâpçtu...”

Veltas kundze un viòas Pçcis Velta Rezevska dzîvo mansardâ.

Malkas plîtiòâ liesmas ðaudâs. Uz riòíiem tçjkanna svilpo. Kundze svilpojoðo nomaina ar citu katliòu.

Sunîtim çdiens jâvâra. Kâpçc Pagastmâja ir pagastmâja, kundze neko nezina. Pati vietçjâ neesot. Nâk no Zemîtes un Jaunsâtu robeþas. Vîrs – Dainis Rezevskis – vietçjais. Bijis.

Vairâk nav. Slimojis un jauns nomiris. Paðai veselîba turas. Ne vainas. Varçtu strâdât, ja vien bûtu, kur.

Kolhozâ visu ko strâdâjusi. Kâds darbs vien priekðâ nâcis. Par grûtu?

Neviens darbs neesot par grûtu, ja to no visas sirds dara. Kundze istabâ viena nedzîvo. Otrs iemîtnieks ir ruds truðu puisis Pçcis. Pçci pirms diviem gadiem vedekla Ivetiòa uzdâvinâjusi.

Pçcis – mîlîgs, bet reizçm zobus palaiþot. Gultâ arî gulçtu, bet saimniece neïauj. Pçcis pa nakti guïot istabâ uz skapîða. Kundzei piemâjâ ir mazais dârziòð. Galdam un Pçcim kârumus izaudzç. Nebeidz pukoties par ðamçjiem aplamajiem laikiem. Darba nav. Dîkâ jâdzîvo. Rokas, kâjas vietâ, darbu prasa, bet, – ðe tev!… Lielâkâ ïauþu daïa tâ…

Tâpçc jau ar krîze pie krîzes, un viss iet uz grunti.

Asais bluíçnâ Zaiga Maksimova kâ maza, pelçka rûíîte malciòu krâmç

Marija Fībiga

Prezidents… grçdâ. Ðíûnîtis gandrîz tukðs. Zaiga malcinieka stûrîtî akurâti krâmç pagalîti pie pagalîtes. Visas akurâti vienlîdz garas. Kâ ar mçru nomçrîtas. Pie pretçjâs sienas grçdiòâ bluíçni. Cirvi gaida. Asais bluíçna viducî iecirsts. Kundze vien krâmçjot. Malku atvedis saimnieks Jânis. Viòð arî skalda. Jânis

ir saimnieks, draugs, Zaigas vîrs un labs cilvçks. Patlaban Jânis darbiòâ. Kur tieði, Zaiga nezina. Meþâ – nç. Jâni citi pasauc palîgos, kad vajag. Zaiga aizstaigâ uz istabu, aiznes mûsu dâvâtos kalendârus. Mazs sunîtis saimnieci sargâ. Rej, zobus râda. Ne soli neatkâpjas.

Aka

4

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

Pat govij jāsmejas!

šurmulīša pasakas

Kâds gluds stâsts Sensenos laikos dziïdziïajâ meþâ dzîvoja sniega dçïa dçls Caurviris.

Ai, lokans un plakanâks par plaka­ nu bija. Îstâ dzîve, saprotams, sâkâs ziemâ, bet vasaru... Vasarâ sniega dçïi devâs vasaras guïâ. Taèu mûsu stâsts bûs par gandrîz ziemu – pa­ vasari. Pavasarî gadîjâs tâ, ka Caur­ viris, kas bija ieradis savâ nodabâ klaiòot, nokïuva uz slidenas takas – slîdçja, slîdçja, lîdz nonâca uz le­ dus... Uhû! – iespiedzâs Caurviris – ledus viòam bija ne pârâk iepazîta stihija. Visapkârt vîdçja ideâli glu­ das âres, debesîs slîdçja gludi mâkonîði, un Caurvirim uz mirkli ðíita, ka viòð nonâcis Pilnîgajâ Dçlî – laimîgajâ valstîbâ, kur nonâk vi­ si sniega dçïi, kad pârstâj bût snie­ ga dçïi.

– Hei, vai ðeit Pilnîgais Dçlis? – iespiedzâs Caurviris ar sajûsmas pilnu kokaino krûti.

– Hç, khm! – nokrekðíçjâs le­ dus. – Nç, puis, – tas teica. – Ðeit ezers. Pilnîgs dçlis esi tu.

Kâ belzienu dabûjis, Caurviris pavçrâs apkârt – ja kâds tur ezers tik brîniðíîgs, tad kâds ir Pilnîgais Dçlis!?

– Tu esi burvîgs kâ dçlis, – iesaucâs Caurviris, kurð labâkas uzslavas nezinâja.

– Khrk, khhrk! – apmierinâti iekrekstçjâs ledus. – Zini, – tas tei­ ca, – es tevi iepazîstinâðu ar ko vçl labâku – Mazo Slidu. Pusziemas jau ðeit kâ bulta lido.

To teicis, ledus ar sîku plaisiòu norâdîja uz viòu ezera galu: – Ej, iepazîsties. Nenoþçlosi! Ðvîku, ðvâku – sniega dçlis aizslîdçja norâdîtajâ virzienâ un tieðâm ieraudzîja ko brînumainu – baltu zâbaciòu ar iziruðiem, slapjiem matiem – pareizâk sa­

Paldies MIX A.S., Laurai Lauziniecei un Aijas Smildziòai par jaunâkajiem sûtîjumiem. Sagaidâm, ka arî citi mûsu lasîtâji, pavasarim tuvojoties, kïûs aktîvâki...

kot, zâbakðòori un sidrabainu sli­ du apakðâ. Caurviris bija mçms no jûsmas. Tik spçja, kâ pieslîdçt klâtu un noîdçt: – Kas tev tur apakðâ?

– Nu, vai zinies! – ieple­ ta zâbakcaurumus Mazâ Slida; nozibinâja slidu un prom bija.

Dçliski runâjot, tas bija aplauziens.

Pieskarties sapnim un pazaudçt to.

Labu laiku sniega dçlis vizinâjâs pa ezeru, bet Mazo Slidu tâ arî neieraudzîja; ja nu iztâlçm kâdu sidrabainu zibsni...

– Klau, vecais, ko es nepareizi izdarîju? Kâpçc Mazâ Slida aizbçga?

– viòð vaicâja ledum.

– Nu vispâr jau es nemaz nees­ mu tik vecs, – klîrîgi iebildâs ledus, tomçr turpinâja: – Redzi, aizmirsu brîdinât – pie Mazâs Slidas bez mirdzuma acîs nevar doties. Viòa ciena visu spoþo...

– Tad ko man darît? – vaicâja Caurviris.

– Ko, ko? Patrençjies acis mirdzinât! – ieteica ledus.

Turpmâk vçl.

vadâ. 11. Nomest. 12. Viena at­ skaòotâjmâkslinieka izpildîjums daudzbalsîgâ skaòdarbâ.13. Valsts Dienvidamerikâ. 14. Vairâ­ku kultûraugu maisîjums. 16. Suve­rçnas, neatkarîgas. 18. Senatnç – cilvçku apmetnes, kas aizsardzîbas nolûkos celtas ezera salâs vai sçkïos.

20. Graudzâïu dzimtas daudzgadîgi lakstaugi ar sîkâm vârpiòâm, laba pïavu un ganîbu zâle. 23. Vainags.

24. Halogçns. 26. Dieviete romieðu mitoloìijâ, kas personificçja pilsçtu. 27. Artilçrijas ugunspunkts.

30. Dzirkstît, vizuïot. 32. Liels dien­ vidzemju ûdensputns ar garu kak­ lu, garâm kâjâm un maigi rozâ ap­ spalvojumu. 33. Acains, porains.

34. Pilsçta Daugavas senlejâ, ku­ rai pilsçtas tiesîbas pieðíirtas 1923. gadâ.

muskuïu izteiksmîgas kustîbas, vie­ na no emocionâlo pârdzîvojumu izpausmes formâm. 15. Tçls V. Lâèa românâ «Zvejnieka dçls».

17. Paðreizçjais Latvijas ârlietu ministrs, Tautas partijas biedrs.

19. Mâcîba par Dievu. 21. Daudzkârt, diezgan bieþi. 22. Dzelzceïa signalizâcijas ierîce. 25. Aukslçju mandeïu iekaisums. 28. Grieíu alfabçta burts. 29. Magnçtiskâs in­ dukcijas mçrvienîba. 31. Gauþi, stipri, pamatîgi.

Vents

Minētāju stūrītis

Sastâdîjusi Sandra Vilsone

Horizontâli: 5. Neliela, liris­

ki apcerîga rakstura ârija operâ.

7. Metiens, iespieddarba eksemplâru skaits. 10. Pagasts Smiltenes no­

At

i d o r

Vertikâli: 1. Vçlreiz, atkârtoti.

2. Kaut kam veltîta uzmanîba vai zinâtkâre. 3. Ïoti blîvs, izturîgs linu vai kokvilnas audums. 4. Cilvçks, kas piederçja pie vienas no zemâkajâm kastâm Indijâ. 5. Ciets, pusstiklains silicîtiezis. 6. Metenis – latvieðu gadskârtu ieraþa. 8. Kâdas Eiropas valsts pamatiedzîvotâji.

9. Novads Zemgalç. 14. Sejas

1

t a 1

r šķi

s! a īb

Iepriekšējās mīklas atrisinājums

Sarunas ar mazo Miku: – Tçti, vai taisnîba, ka truði divas reizes gadâ maina kaþokus?

– Taisnîba, tikai nestâsti to mam­ mai!

– Tçti, vai tu ar savu sekretâri no­ darbojies ar seksu?

– Nç.

– Kâpçc ne?

– Mamma neatïauj.

– Mik, ko tu tur kûtî dari?

– Ar aitiòu mîlçjos.

– Labi, tikai nesmçíç.

Lîgavainis jautâ lîgavai: – Kâpçc tu mûþdien apgriez cepe­ tim visas maliòas?

– Nezinu, mana mamma tâ vienmçr darîja!

Lîgavainis aiziet pie lîgavas mâtes un jautâ: – Kâpçc tu vienmçr apgriezi cepe­ tim visas maliòas?

– Nezinu, dçliò, mana mâte tâ allaþ darîja.

Lîgavainis saîdzis iet pie lîgavas vecmâmiòas: – Pasaki, kâpçc tu vienmçr cepe­ tim visas maliòas apgriez?!

– Man, dçliò, toreiz, sensenos laikos, cepetis nelîda panniòâ…

Skolotâja: – Jânît, kâpçc tu atkal paslepus vçroji, kâ meitenes pârìçrbjas?

– Skolotâj, atvainojiet, lûdzu, sa­ protiet, man mâjâs nav interne­ ta…

Sarunâjas divas blondînes. Viena, iegâjusi duðâ, sauc: – Kur ir ðampûns?

– Kâ, tur taèu stâv vesela pudele!

– Nu jâ, bet tur rakstîts – ”Sau­ siem matiem”, bet es savçjos jau saslapinâju…

Iet Vinnijs Pûks un Sivçntiòð. Pûks ïoti kârdinoði çd kûciòu. Sivçtiòð lûdzas: – Vinnij, iedod, lûdzu, kûciòu!

– Tâ nav kûciòa, tâ ir bulciòa!

– Labi, tad iedod man bulciòu!

– Tâ nav nekâda bulciòa, tas ir pîrâdziòð!

– Nu, labi, labi, iedod man pîrâdziòu!

– Klausies, cûka! Tu taèu pati nezi­ ni, ko îsti gribi!

Skolotâja nikna ienâk klasç: – Kurð ir dumjð, lai âtri pieceïas kâjâs!

Jânîtis pieceïas. Skolotâja smîkòâ: – Nu, Jânît, – tâtad tu esi dumjð?

– Nç, skolotâj, man jûsu þçl palika – viena pati stâvat…

Divus latus ðoreiz nopelnîjusi Aija Smildziòa: KNAB darbinieks smagi nopûðas: – Kâ lai cînâs pret korupciju valstî, kur aploksnes tiek raþotas tieði tik platas, lai tajâs varçtu ielikt banknotes?!

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

5

Kas nu katram interesants Pagâjuðâ nedçïa Jaunpils vidusskolâ pavadîta îpaði radoðâ gaidotnç, jo sâkumskolas un pamatkolas bçrni katrs gatavoja pojektu par tçmâm, kas nu katram ðíitusi saistoðâka.

Piemçram, kâ pastâstîja skolotâja Irçna Martuzâne, bçrni pçtîjuði, kâdi mûzikas stili Jaunpilî ir vispopulârâkie, vçltîjuði projektu mâmiòâm (pçtîjuði, kur tâs pieminçtas latvieðu tautas folklorâ), kâ arî pievçrsuðies teju zinâtnei – paði mācîjâs un citiem râdîja, kâ pareizi jâraksta referâti.

Vakar, 4. februârî, katrs redzçto un apgûto prezentçja skolas zâlç. Bet, lai projekts izskatîtos gana glîts, jau iepriekð visa iegûtâ informâcija tika datorizçta. Tâ, piemçram, skolotâjas Tamâras Juzupas vadîbâ 4. b klase gatavoja sava projekta «Grâmatu pasaule» prezentâciju.

Viòi izpçtes nolûkos bija apmeklçjuði Jaunpils bibliotçku, kur pati “grâmatu pasaules” vadîtâja Inga Papendika bçrnus bija iepazîstinâjusi ne tikai ar bibliotçkas ikdienu, bet arî ar vertîgâkajiem tâs eksemplâriem.

Piemçram, Jaunpils hroniku, kas tâda ir viena vienîgâ visâ pasaulç.

Tajâ paðâ laikâ lielie – vidusskolçni –, kamçr jaunâkie kolçìi pçta visâdas interesantas lietas un vietas, ir lîdz ausîm ierakuðies savu zinâtnisko darbu rakstîðanâ.

Jânis Vîtols, Liena Trçde

Seðgadîgie, audzinâtâjas Melitas Raðmanes rosinâti, gatavoja taustâmu projektu – mîkstus, krâsainus un mîlîgus spociòus. Tos nesîs mâjâs, râdîs mammâm, tçtiem un apmâcîs izgatavot kuplu spoku ìimenîti.

Novada domes sçde

Plânojot nâkamo gadu Liena Trçde

2. februâra Jaunpils novada domes sçde sâkâs un noslçdzâs ar iepazîðanos jeb jauna deputâta uzòemðanu. Proti, kâ jau rakstîjâm, turpmâk savus ikdienas darbus ar darbu paðvaldîbâ centîsies savienot Aigars Jakovels, kurð deputâta krçslâ nomainîjis Kasparu Sîmani. Viòð solîja îpaði piedalîties “cipariòu“ jautâjumu risinâðanâ, jo savu karjeru veidojis tieði kâ finanðu direktors, un, visticamâk, jau drîz ðîs zinâðanas noderçs, ðomçnes plânojot nâkamâ gada budþetu.

Pielâgojas likuma izmaiòâm Vispirms ar balsojumu A. Jakovelu oficiâli iecçla deputâtu kârtâ, kâ arî sprieda par izmaiòâm komiteju sastâvâ. Proti, tâ kâ jaunais deputâts jau iepriekð izteica vçlçðanos strâdât ar finanšu jautâjumiem, tika lemts par viòa darboðanos attîstîbas un finanšu komitejâ. Savukârt Kaspars Leimanis, tâpat kâ domes priekðsçdçtâja Ligita Gintere, turpmâk vairâk pievçrsîsies kultûras, sporta un sociâlo jautâjumu risinâðanai. Tika veiktas arî izmaiòas virknç saistoðo noteikumu. Piemçram, galîgâ redakcijâ deputâti apstiprinâja sabiedriskâs kârtîbas noteikumus, svîtrojot noteikumu par dzîvnieku peldinâðanu ûdenstilpnçs, ko, kâ skaidroja kancelejas valdîtâja Ita Lapsa, jau regulç administratîvo pârkâpumu kodekss. Deputâti arî veica formâlas izmaiòas noteikumos par sociâlajiem pabalstiem. Proti, turpmâk pabalstu aprçíinâðana nebûs piesaistîts minimâlajai algai valstî, kas nu ir Ls 200, bet gan bûs konkrçta summa – Ls 90, kas bûs par pamatu,

lai pieðíirtu trûcîgas personas statusu. Apstiprinâja arî noteikumus par paðvaldîbas pieðíiramajâm naudas balvâm. Proti, jebkura novadâ deklarçta persona ir tiesîga saòemt Ls 50 bçrniòa piedzimðanas gadîjumâ vai arî kâ kompensâciju bçru izdevumiem.

Par attîstîbu un prioritâtçm Jau iepriekð rakstîjâm, ka ðî gada laikâ, piesaistot Eiropas finansçjumu ekspertu algoðanai un citiem izdevumiem, plânots izstrâdât novada attîstîbas programmu, kas, kâ skaidroja attîstîbas nodaïas vadîtâja Vija Zîverte, kopumâ izmaksâs Ls 20 000. Programmâ iestrâdâtâ stratçìija attieksies uz laika periodu lîdz 2017. gadam. Kâ, iepazîstinot ar pçrnâ gada budþeta skaitïiem un ðî gada aplçsçm, skaidroja L. Gintere, attîstîba bûs viena no Jaunpils novada prioritâtçm. Tâpat arî, ja finansiâlâ situâcija izrâdîsies ne tik spîdoða, kâ iecerçts, “neaizskaramie” bûs izglîtîbas, sociâlai palîdzîbai novirzîtie lîdzekïi, kâ arî kredîtsaistîbas, ko uzòçmusies paðvaldîba. Priekðsçdçtâja skaidroja, ka paðreizçjâ situâcija ir tâda, kâda tâ ir – budþeta ieòçmumi samazinâjuðies par aptuveni 90 000 latu, savukârt izdevumi sociâlajâm vajadzîbâm ir gandrîz par tâdu paðu summu palielinâjuðies. Tâdçï jau tagad, pirms pie topoðâ budþeta íeras klât deputâti, paðvaldîbas struktûrvienîbu vadîtâju ir izplânojuði, kâ izdevumus mazinât par 15%. Savukârt tâdâs jomâs, kâ, piemçram, kultûra un sports, nâkamgad, iespçjams, vairâk nekâ iepriekð nâksies païauties uz paðu spçkiem un plânot, kâ savâm iecerçm piesaistît Eiropas finansçjumu.

Sportiski diskutç Jau vairâkâs domes un komiteju sçdçs kâ karsts kartupelis tiek viïâts

jautâjums par Jaunpils sporta klubu un ðîs sfçras attîstîbu kopumâ.

Konceptuâli pat izskançjusi ideja veidot paðiem savu novada sporta skolu, lai vairâk cilvçku visâs vecuma grupâs iesaistîtos sportoðanâ.

Taisnîbas labad gan jâpiebilst, ka paðlaik tâ tieðâm esot vien koncepcija, jo īpaši zinot, ka pašlaik novadam finansējuma šādiem plāniem neatrastos. Bet jau esoðajâm sporta skolâm citos novados, tas tiek samazinâts. Tāpat sporta kluba vadîtâjam Ainâram Plezeram vairâkkârt norâdîts, ka jâmeklç iespçjas, “kâ nopelnît”...

Formâlais diskusiju cçlonis – sporta kluba lûgums atbrîvot nomas maksu par sporta namu, izvçrtçjot kluba veiktos ieguldîjumus gada laikâ. Daþi deputâti ðim lûgumam aktîvi pretojâs. Piemçram, deputâte Zinta Mielava izteicâs, ka, viòasprât, klubam aktîvâk vajadzçtu iekasçt naudu, izîrçjot pirti un viesnîcu.

Vairâki citi deputâti iebilda, ka vajadzçtu rîkot komercturnîru.

Jau finanšu komiteju sçdç, atbildot uz pârmetumiem par it kâ nerentablo saimniekoðanu, A. Plezers norâdîja, ka paðlaik neesot, labvçlîga tirgus situâcija, lai, vçl jo vairâk ziemas sezonâ, iekasçtu îpaði daudz naudas par zâli, viesnîcu, arî pirti un tâdçjâdi nosegtu visus ar nama ekspluatâciju saistîtos izdevumus. Viòð apðaubîja arî iespçju, ka, rîkojot, piemçram, komercturnîrus, izdotos piesaistît vairâk cilvçku un vçl piedevâm nopelnît, it îpaði tâdçï, ka arî ðos turnîrus citâs paðvaldîbâs finansiâli atbalsta pati paðvaldîba. Tâdi pasâkumi kâ nesen notikuðais Baltijas loka ðauðanas èempionâts, kâ uzsvçra A. Plezers, Jaunpilî ir veiksmîgs izòçmums.

Tai pat laikâ sporta kluba vadîtâjs domes sçdç nenoliedza, ka formâli visus viòa uzrâdîtos izde-

vumus tieðâm nevarot nosaukt par tieðu “ieguldîjumu sporta namâ”, jo, piemçram, ir nopirkti krekliòi bçrniem, kausi sacensîbâm u.tml.

– tas ir ieguldîjums novada sportâ kopumâ, ne tik daudz çkā. Galu galâ arî domes priekðsçdçtâja L. Gintere piekrita, ka tâdçjâdi, visticamâk, aizpildîti finansiâlie robi tâm vajadzîbâm novada sportâ, kurâm budþetâ nauda pagâjuðâ gadâ nav tikusi atvçlçta. Kaut ne vienbalsîgi, deputâti lçma nomas maksu, kas sastâda Ls 824,64, tomçr dzçst.

Samazina nomas maksu Diskusijas izvçrtâs arî par to, kâdu nomas maksu sporta klubam noteikt turpmâk. Paðlaik tie ir Ls 254,84 mçnesî, taèu A. Plezers norâdîja, ka ðâdu summu klubs nevar atïauties, un lûdza deputâtus nomas maksu pârskatît.

Sporta kluba piedâvâtie varianti – Ls 63,11 vai Ls 31,55 mçnesî. L. Gintere skaidroja, ka paðvaldîbâ noteiktâ minimâlâ summa par kâda îpaðuma izmantoðanu ir Ls 0,10 m², tâdçï, trim deputâtiem atturoties un vienam balsojot pret, tomçr tika nolemts nomas maksu samazinât lîdz Ls 63. Jâpiebilst, ka sporta klubam iespçja izmantot sporta nama telpas ir arî nozîmîga tâdçï, lai kâ biedrîba varçtu îstenot jau atbalstîto projektu. Ar Eiropas lîdzfinansçjumu plânots uzstâdît jaunu tablo un basketbola treniògrozus.

A. Plezers, izmantojot iespçju, deputâtus daïçji informçja par nâkotnes plâniem jeb darbiem sporta namâ, piemçram, to, ka iecerçts uzstâdît ûdens mîkstinâðanas aparâtu. A. Plezera vçlme izteikties vairâk tika ierobeþota tâpçc, ka ðis jautâjums nebija iekïauts domes sçdes darba kârtîbâ. Savukârt viòð pats tika informçts par to, ka ar nâkamo

gadu kluba veiktie ieguldîjumi tiks vçrtçti stingrâk,nekâ lîdz ðim.

Nomas maksa tomçr atðíiras…

Tâpat deputâti nolçma, ka stingrâki noteikumi attieksies uz SIA «Jaunpils pils», kas tâpat kâ sporta klubs «Jaunpils» lûdza izvçrtçt ieguldîjumus un ðajâ gadîjumâ – daïçji dzçst parâda summu paðvaldîbai. Uzòçmuma vadîtâja Daiga Osîte informçja, ka pagâjuðâ gada laikâ pilî labota gan kanalizâcija, gan ûdensvads, kas iepriekðçjâ ziemâ aizsala. Tâpat remontçta elektroinstalâcija, labots þogs un, piesaistot simtlatnieku darba spçku, kur tas bijis iespçjams, labots arî jumta cementçjums, kas laika gaitâ izbiris. Kopumâ paðvaldîbai iesniegti èeki par summu Ls 4 272,54, kas tçrçta pils labiekârtoðanas un uzturçðanas darbiem. Savukârt nâkamgad, kâ skaidroja D. Osîte, iecerçts remonts pils zaïajâ zâlç.

Deputâti arî ðajâ gadîjumâ lçma parâdu daïçji dzçst (kopçjâ parâda summa ir vairâk nekâ 5000 latu) un vienlaikus nobalsoja par paðvaldîbas pamatkapitâla palielinâðanu SIA, uzdodot uzòçmuma vadîtâjai par to iesniegt dokumentus Uzòçmuma reìistrâ. Taèu, vçl pirms lçmums tika apstiprinâts, deputâts K. Leimanis salîdzinâðanai vçlçjâs noskaidrot, kâda tad nomas maksa noteikta SIA «Jaunpils pils»? D. Osîte skaidroja, ka lîgums esot slçgts par konkrçtu nomas maksu – Ls 100 mçnesî, nevis, kâ citur, par pamatu òemot kvadrâtmetrus. *** Nâkamâ Jaunpils novada domes sçde, atkarîbâ no darba pie budþeta, plânota 28. februârî vai 2. martâ.

6

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris Galdâ pasniedz ar gaïas çdie­ niem.

Almas padomi

No saglabâtajiem íirbjiem

Íirbju piedeva pie gaïas

Vitamînu avots – skâbu kâpostu un íirbju salâti Òem izteiktu oranþas krâsas íirbi, kas sarîvçts uz rupjâs sakòu rîves, un skâbçtus kâpostus (vienâdâs daïâs), samaisa. Pierîvç nedaudz sasmalcinâta íiploka, pârlej ar eïïas un etiía maisîjumu.

Íirbju piedeva ar maigu garðu 400 g rîvçta íirbja sautç biezsienu katlâ kopâ ar pusglâzi piena un 3 çdamkarotçm sviesta.

Pçc tam katliòu noceï no uguns un masai pievieno naþa galu sâls, 2 çdamkarotes rozîòu bez kauliòiem, 1 çdamkaroti medu un 3 çdamkarotes labi noskalotus prosas putraimus.

Visu kopâ uzvâra. Pçc tam kat­ lu ieliek cepeðkrâsnî un pakarsç apmçram 15 minûtes.

Galdâ pasniedz ar pienu.

Íirbju pankûkas ar desu

800 g rîvçta íirbja, 2 çdamkarotes sviesta, çdamkarote kvieðu miltu, 1 kubiciòð buljona, sâls un cukurs pçc garðas.

Rîvçtu íirbi kopâ ar svies­ tu, cukuru un mazliet sâls uz mazas uguns sautç gatavu, tad liesmu nogrieþ un apmçram 2 çdamkarotçs ðíidruma izðíîdina buljona kubiciòu un ielej atpakaï katlâ. Katla saturam pârkaisa kvieðu miltus un izmaisa. Vçlreiz visu uzvâra. Galdâ pasniedz pie gaïas kartupeïu biezeòa vietâ.

Íirbju sacepums ar asu garðu 200 g vârîtu rîsu 2 sîpoli, 800 g íirbja, taukvielas, sâls, pipari pçc garðas, asâ tomâtu mçrce.

Sarîvçtu íirbi izsautç kopâ ar daþâm karotçm piena un mazliet sâls. Atdzesç. pçc tam pievieno sasmalcinâtus, apceptus sîpolus, piparus pçc garðas un aso tomâtu mçrci.

600 g sarîvçta íirbja, 250 g sasmalcinâtas vârîtas desas, 2 vai 3 olas, 3 çdamkarotes kvieðu miltu.

No minçtajiem produktiem pa­ gatavo pankûku mîklu. Taukvielâs cep nelielas brûnas pankûciòas.

Galdâ pasniedz ar skâbu krçjumu.

Íirbju pîrâgs pie buljona Veidnç ieklâj tâdu mîklu, kas saimniecei liekas vispiemçrotâkâ.

Mîklai jâbût tâdai, lai tâs maliòas varçtu pacelt uz augðu un veidot «bïodiòu».

Pagatavo pildîjumu, kur do­ minç rîvçts un izsautçts íirbis, rîsi, jçlas olas un malta gaïa kopâ ar garðvielâm. Proporcijas pçc izvçles. Ðo masu liek mîklas «bïodiòâ», pârkaisa ar rîvçtu sieru un cep cepeðkrâsnî.

Ja vçlas pîrâgu îpaði èaganu, tad pildîjumam vispirms pievie­ no sakultus olu dzeltenumus, bet paðâs beigâs cauri izcilâ saputotus olu baltumus.

Pîrâgu siltu sagrieþ gabalos un pasniedz ar gaïas buljonu.

Afiša Dailes teâtris Lielâ zâle «Lodes pâr Brodveju» 6. februârî 15.00 «Îstvikas raganas» 9. februârî 19.00 «Gaisa grâbekïi» 10. februârî 19.00 Mazâ zâle «Zagïi» 5. februârî 18.00 «Nakts pçc tautasdziesmas»

8. februârî 19.00 «Karaliste» 11. februârî 19.00 Kamerzâle «Vîrieði uz nervu sabrukuma» 9. februârî 19.00 «Teroriste» 11. februârî 19.00

5. februârî 18.30 11. februârî 18.30 Lielâ zâle R. Paula jubilejas koncerts 6. februârî 12.00 «Cilvçks Karamazovs» 6. februârî 15.00 «Èîkstoðais klusums» 10. un 11. februârî 19.00

Nacionâlais teâtris

Leïïu teâtris Mazâ zâle «Mazais Samurajs» 5. februârî 11.00

Aktieru zâle «Veïupes krastâ»

Horoskopi AUNS Nedçïas sâkums ïoti aktîvs. Vçlçsies pçc iespçjas vairâk pa­ veikt – ne vienu die­ nu vien strâdâsi ârpus darba laika.

Papildinâsi profesionâlâs zinâðanas, iemaòas, apmeklçjot kursus. Nedçïas vidû padosies individuâls darbs, jo aktivitâtes komandâ novçrsîs uzmanîbu no galvenâ. Esi apdomîgs naudas lietâs.

VÇRSIS Pateico­ ties tavam praktisku­ mam, pirms ko uzsâkt, kârtîgi izplânosi. Kâds sadarbîbas partneris radîs ðaubas, ðajâ ziòâ ieklausies savâ intuîcijâ.

Nedçïas vidû piemçrots brîdis jau­ nu kontaktu dibinâðanai. Uzlabo­ sies attiecîbas ar mâjiniekiem. Darba nedçïas izskaòâ sevi lieliski pierâdîsi profesionâlajâ ziòâ.

DVÎÒI Nedçïas sâkums veiksmîgâks radoðajâ, kâ arî tirdzniecîbas jomâ strâdâjoðajiem. Noderçs oratora dotîbas, prasme pârliecinât. Treðdiena piemçrota jau­ nu lietu apgûðanai. Nopietnâku inte­ resi izraisîs viss ar tehniku saistîtais, datorlietas. Esi uzmanîgs, aizdodot naudu, veicot lielus pirkumus.

VÇZIS Nedçïa prasîs daudz spçka un izturîbas. Daudz bûs atkarîgs tieði no ieguldîtâ darba, mazâk – veik­ smes. Cenðoties padarît vairâk, pieïausi kïûdas, esi piesardzîgs, veicot aprçíinus. Kontaktçjoties ar priekðniecîbu, secinâsi, ka viedokïi atðíiras, bûs jâliek lietâ diplomâta spçjas un jâcenðas rast kompro­ miss.

no

«Sarkangalvîte un vilks» 6. februârî 11.00 «Kâzas. Stâsts par negaidîtu mîlestîbu» 11. februârî 19.00 Lielâ zâle «Un atkal Pifs» 5. februârî 14.00 «Sniegbaltîte un septiòi rûíîði» 6. februârî 14.00

Rîgas cirks «Âfrikas ziloòi»

5. februârî 12.00 6. februârî 12.00 un 15.30

Citviet Latvijâ Jelgavas Uzvaras parks Starptautiskais ledus skulptûru festivâls 11. februârî 16.00

7. līdz 13. februārim

LAUVA Pir mdien ar gandarîjumu secinâsi, ka iepriekð esi paveicis vairâk nekâ cerçts. Bet tâpçc nesamazinâsi darba tempu.

Treðdien radîsies iespçja iesaistîties kâdâ projektâ. Centîsies izman­ tot dzîves piespçlçtâs izdevîbas. Ìimenes dzîvç – patîkamas pârmaiòas.

J A U N AVA L i e t i ð í a s aktualitâtes kârto nedçïas sâkumâ. Liekot lietâ analîtisko prâtu, veiksmîgi risinâsi ar ju­ risprudenci, apdroðinâðanu saistîtas lietas. Pateicoties panâkumiem, apkârtçjo acîs celsies tava autoritâte.

Attiecîbâs ar apkârtçjiem esi diplomâtiskâks, neizsaki kritiskas piezîmes.

SVARI Veltîsi uzmanîbu sabiedriskâm lietâm.

Labs laiks tiem, kas saistîti ar þurnâlistiku, masu medijiem.

Nedçïas vidû neprognozçjami notikumi, kuru ietekmç nâksies pieòemt bûtisku lçmumu. Ja nejûties droðs, lûdz padomu pie­ redzes bagâtâkam cilvçkam. Sest­ diena solâs paiet romantiskâ noskaòojumâ.

SKORPIONS Nâksies uzòemties rûpes par kâdu no radinie­ kiem, sniedzot morâlu vai materiâlu palîdzîbu. Nedçïas sakumâ iespçjami tâlâki braucie­ ni, komandçjumi. Neïauj savam spîtîgumam radît sareþìîjumus attiecîbâs ar apkârtçjiem.

Profesionâlajâ ziòâ bûsi ïoti enerìisks un izdarîgs.

STRÇLNIEKS Pirm­ dien bûs darîðana ar atskaitçm, grâmatvedîbu.

Iespçjamas pâris kïûdas neuzmanîbas dçï, esi uzmanîgâks!

Vari meklçt jaunus lietiðíos partnerus un paplaðinât jau esoðâs sadarbîbas.

Iespçjams, ka radinieks var nospçlçt bûtisku lomu darba lietâs. Ceturtdie­ na veiksmîga publiskâm runâm.

MEÞÂZIS Bûsi no­ pietns un punktuâls, uz tevi varçs païauties.

Daþubrîd tev var pietrûkt laika, lai pilnvçrtîgi pievçrstos gan darba lietâm, gan sakârtotu mâjas dzîvi. Taèu tu spçsi âtri vien tikt skaidrîbâ, kas ir prioritâtes, kurâm nepiecieðams veltît lielâko daïu uzmanîbas. Izpelnîsies augstâkstâvoðo atzinîbu. ÛDENSVÎRS Kïûsi jûtîgâks. Emocionâlâ attieksme pret darba lietâm traucçs notiekoðo uztvert racionâli. Nav vçlams slçgt nopietnus lîgumus.

Spçsi savâkties un tikt galâ ar uzdo­ to. Tev uzticçs papildu pienâkumus.

Piektdien bûsi labâ noskaòojumâ, pratîsi atrast kopîgu valodu ar apkârtçjiem.

ZIVIS Labâs attiecîbas ar augstâkstâvoðajiem palîdzçs îstenot iecerçto. Kolçìu vidû kâds var sagâdât nepatîkamus momentus, taèu tu neapjuksi. Daþubrîd vari kïût filo­ zofiski noskaòots, kas vedinâs uz pârdomâm par dzîvi. Nav izslçgts, ka izlemsi apmeklçt astrologu vai gaiðreìi vai pats pievçrsîsies ezote­ riskai literatûrai.

Sestdiena, 2011. gada 5. februÄ ris

Ziņas

7

8

Ziņas

Sestdiena, 2011. gada 5. februāris

aptauja Zaïo Zemnieku Savienîba ðobrîd ir nobloíçjusi jebkurus priekðlikumus par budþeta konsolidâciju, atsakoties jebko taupît paðu pârvaldîtajâs nozarçs. Kâ, Jûsuprât, ðajâ situâcijâ bûtu jârîkojas valdîbas vadîtâjam Valdim Dombrovskim?

Ilva (uztura speciâliste un deju skolotâja):

– Atbalstu zemniekus.

Cik ilgi var samazinât!

Samazinât veselîbai, kul­ tû­rai, sociâlajai jomai. Uz kurieni ejam? Visu vien samazinâm. Tâ jau nekâ mums vairs nav. Dom­ brovskim kâ valdîbas vadîtâjam jâmeklç citi vei­ di, kâ budþetu konsolidçt.

Kâ valstî iegût naudu, ne­ ko nesamazinot.

Jânis (darbinieks):

– Nauda citur jâmeklç.

Tâ, kâ Eiropa ir ietei­ kusi,– valdîbas aparâts jâsamazina. Uz ðâdu rîcîbu arî jârosina valdîba, Valdis Dombrovskis.

Arnis Ðablovskis (grçcinieks):

– Domâju, ka za­ïie zemnieki nav noblo­íçjuði visus valdîbas priekð­ likumus. Tas ir pâr­spîlçts.

Dombrovskim jâturpina runât. Pro­tams, ne tikai runât. Tas, ka ierçdòu ar­ mija ir jâmazina, katram sçtas sunim ir skaidrs.

Bûtu jâpieòem poli­ tisks lçmums – ierçdòus bûtiski retinât.

Ieva (audzina meitiòu Petru):

– Par zemnieku rîcîbu esmu dzirdçjusi.

Medicînai, mâmiòâm tik tieðâm nevajadzçtu ne­ ko mazinât. Armiju, po­ liciju nedrîkst îsinât.

Varçtu ietaupît vienîgi uz administrâcijas, ierçdòu rçíina. No darba atlaist ne­ vajag, bet lielâs algas gan apcirpt vajadzçtu.

Jânis Vîtols

Mūsu absolventi

Nâkotnes tiltâ – pa ðodienas mirklim

Jânis Vîtols

Jaunpils vidusskola

Ar domu par nâkotni, par iespçju arî pçc gadiem desmit, divdesmit ieraudzît ðodien ieliktos pamatus, esam nolçmuði nofotografçt Tukuma, Kandavas, Jaunpils un Engures novada skolu 9. un 12. klaðu absolventus. Arî uzzinât, kâ viòus raksturo skolotâji, kâdus viòi redz sevi paði, kâdas ir ðî gada absolventu nâkotnes ieceres. To paveiksim lîdz izlaidumiem, vçlot labas sekmes un panâkumus turpmâkajâ dzîvç.

Jaunpils vidusskolas 9. klasç mâcâs Kristaps Bçrtainis, Santa Bçrziòa, Ar­ nis Buls, Daniels Bunkðis, Santa Dârziòa, Simona Egle, Jânis Eglîtis, Juris Grînfelds, Dâvids Kanèuks, Ed­ gars Kokins, Mârtiòð Krûziòð, Viesturs Krûziòð, Sabîne Leimane, Zane Meie­ re, Linda Moroza, Mâris Rozenvalds, Kârlis Siliòð, Ralfs Sîmanis, Jânis Sta­ juks, Diâna Studente, Sigita Vate, Astra Vegnere, Sandra Zemgrîda. Skolotâja Ineta Miíelsone viòus audzina otro gadu. Pirms tam citi skolotâji, vecâki audzinâja un paði auga. Tâpçc arî ir

patstâvîgi. Nâk no plaðas apkaimes: Levestes, Lestenes, Saules, Zebrenes un Bikstiem. Bçrni kâ jau bçrni. Tâ arî jâbût. Kad vajag – cenðas, mâcâs.

Atpûtai, draudzîbai un blçòâm arî laiku atlicina. Ar atliektiem galiem.

Matemâtika lielâkai daïai pieklibojot.

Spiedîðot uz bioloìiju. Bioloìija jau kopð piektâs mâca Ineta Miíelsone.

Labi sokas. Fizika, íîmija arî. Reiz matemâtikas skolotâja þçlojusies, ka viòas kaíis elektrîbas vadus grauþot.

Devîtajiem secinâjums – kaíis ir þurkas un kaía krustojums. Matemâtikas skolotâja noticçjusi.

dzīvesziņa

Mçness dienu kalendârs 4. diena (jauns mçness Zivju zîmç) – atzîðanas koks; dienai divçjâds raksturs – jebkurð tajâ padarîtais darbs tiks attiecîgi at­ algots; viss veicamais rûpîgi jâpârdomâ; var atklâties lîdz ðim neapjausta informâcija; iespçjami vilinâjumi un kârdinâjumi; ðajâ dienâ dzimuðie glabâ sevî kâdu kosmisku

noslçpumu; sapòi, ja labi, var piepildîties (sliktie sapòi ir tikai brîdinâjums uzmanîties) – no 5. februâra 8.23 lîdz 6. februâra 8.33.

5. diena (jauns mçness Zivju/Auna (0.47) zîmç) – vienradzis; diena, kad jâbût uzticîgam principiem un pienâkumiem; principus nâkas aizstâvçt; jebkurð pasâkums prasa lielu piepûli; atklâti jâizrâda savas jûtas; neuzsâkt ilgstoðus darbus; labi doties ceïâ; ieteicams

attîrît organismu; uzturâ ieteicami piena produkti, augïi, dârzeòi, medus; jâatturas no gaïas un riekstiem; diçtu ievçroðana – bez nozîmes; ðajâ dienâ dzimuðie ir kals­ ni, kustîgi, spçj barîbu transformçt enerìijâ; sapòi ir gaiðredzîgi – no 6. februâra 8.33 lîdz 7. februâra 8.43.

6. diena (jauns mçness Auna zîmç) – mâkoòi, dzçrve; visa sieviðíâ, priecîgâ

un kaislîgâ diena; nedrîkst izgâzt dusmas, kurnçt par dzîvi, apstâkïiem; viss jâuzòem mierîgi, klusi, ar lçnprâtîbu un pazemîbu; spçcîgi darbojas intuîcija; var parâdîties gaiðredzîba; kosmiskâs enerìijas uzòemðanas un transformâcijas diena; jâuzmana elpoðanas ceïi; ðajâ dienâ dzimuðajiem ir ilgs mûþs; sapòi var norâdît uz kâdu pabeidzamu lietu – no 7. februâra 8.43 lîdz 8. februâra 8.54.