2011. gada 3. marts by Neatkarīgās Tukuma Ziņas

Laikraksts Tukuma, Kandavas, Engures un Jaunpils novadiem

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts

Nr. 26 (1587) – Ls 0.40 ISSN 1407-8252

www.ntz.lv

Gardâ pçcpusdiena Kandavā

Redakcijas sleja Vai tieðâm îstajâ laikâ un vietâ? Pçc tam, kad mani telefoniski tâ kâ nedaudz noaudzinâja par to, ka esmu “kusls latvietis”, jo neesmu to 10 000 cilvçku vidû, kas sestdien parakstîjâs par ierosinâjumu, lai turpmâk no valsts budþeta neatlektu ne santîma skolâm, kurâs nemâca latvieðu valodâ, gribot negribot nâcâs noformulçt savu viedokli ðajâ jautâjumâ. Ir jau sava daïa taisnîbas tiem, kas min, ka nekur pasaulç, vai tâ bûtu Amerika, Vâcija, vai cita valsts, kur ir sava nacionâlâ valoda, iebraucçjiem uz sudraba ðíîvîða nekas netiek pasniegts. Ja gribi darbu atrast, mâcîties un visâdi citâdi iedzîvoties, nâkas vien vietçjâ dialektâ mçli locît, dzimto valodu atstâjot vien daþâdiem intereðu pulciòiem un saviesîgâm pasçdçðanâm. Un tomçr... Man gribçtos domât, ka Latvijâ situâcija ir nedaudz citāda – pat unikâla. Divdesmit Latvijas pastâvçðanas gados jautâjums par to, ko tad darît ar tâm “krievu skolâm”, ir apmuïïâts ne reizi vien. Beigu beigâs pat nonâca lîdz lçmumam noteikt proporciju, cik priekðmetu ðajâs skolâs jâmâca latvieðu valodâ (60%). Ar dabisku pretoðanos un daþiem krituðajiem (skolotâji, kas nebija gana “latviski“, bija spiesti darbu pamest) reforma tomçr îstenojâs. Un rezultâtâ vismaz Tukumâ 3. vidusskola kâ “krievu skola” drîz figurçs vien ïauþu valodâs, jo pçdçjâs krievu valodâ izglîtojamâs klases straujâ tempâ tuvojas finiðam, bet no jauna bçrni tajâs uzòemti netiek. Tâdçï – uz labu tas vai ne – to râdîs laiks, bet reforma savu darbu padarîja. Viss notiek, un tiem, kas grib pret ðiem lçmumiem protestçt, tâ îsti vairs nav par ko. Tâdçï, vismaz man, tieðâm dziïi neizprotams, kam jaunâ parakstu vâkðana nepiecieðama un, kas jo svarîgâk, – kam gan tâ ir izdevîga? Pirmkârt, ðíiet, ka visa tâ parakstu vâkðana un referenduma ideja (kas, starp citu, arî miljonus maksâ) ir tikai kârtçjais mçìinâjums uzpucçt stipri paplukuðâs nacionâlo politisko spçku spalvas. Tâ teikt, ja nav, par ko cînîties, bûsim vismaz “pret”! Un, jâ, tâ bûs labs iemesls atkal sarosîties bez darba palikuðajiem krievu skolu aizstâvjiem... Gluþi vai jâdomâ, kurð pasûta mûziku...

FOTO - Jānis Vītols

Liena Trçde

Priekšplānā konkursa labinieki Zita Saleniece, Zane Jakubauska un Mārtiņš Mucenieks Jânis Vîtols

Kûku, tortu ballîte ar izgarðoðanu vakar notika Kandavas Valsts lauksaimniecîbas tehnikuma çdinâðanas, tûrisma un viesnîcu servisa nodaïas çdienu gatavoðanas virtuvç. 23 jaunie speciâlisti – treðâ kursa

audzçkòi – cepa kûkas, garnçja tortes un galdâ cçla visu garðîgo, ko skolâ iemâcîjuðies konditormâkslas jomâ. Gardos darbus vçrtçja þûrijas komisija, kuras sastâvâ bija tehnikuma pedagogi un nodaïas pârçjo kursu audzçkòi. Par labâkajiem atzina Zitas Salenieces, Zanes Jakubauskas un visu pârçjo veiku-

mu. Nâkamie pavâri, konditori gardu çdienu gatavoja un vakar ar ðiem gardumiem cienâja savas skolotâjas un tehnikuma izlaiduma kursu audzçkòus. Nodaïas vadîtâja Mâra Zilvinska pastâstîja: “Pasâkums tapis par Eiropas projekta naudu vidçjâs profesionâlâs izglîtîbas îstenoðanas kvalitâtes

Ar sveðiem datiem piekïûst tautas skaitîðanas anketâm Agita Puíîte

1. martâ visâ Latvijâ sâkâs Tautas skaitîðana, turklât ðoreiz “pa jaunam” – pirmâs desmit dienas visi tika aicinâti saskaitîties internetâ www.tautasskaitisana. lv. Tiesa, labi iecerçtais projekts izrâdîjies nedroðs. Skaitîðanas pirmajâ dienâ daudzi saskaitîties gribçtâji sûdzçjâs, ka bijis pagrûti vai neiespçjami aizpildît anketu, jo internets bijis noslo-

gots. Taèu skaitîðanas otrajâ dienâ medijos parâdîjâs informâcija, ka nezinâmâm personâm izdevies piekïût datiem, kurus skaitîðanas laikâ savâs anketâs ierakstîjuði iedzîvotâji, tâpçc uzreiz tika liegta iespçja saskaitîties, izmantojot personas kodu un pases numuru. Centrâlâ statistikas pârvalde (CSP) izplatîjusi informâciju, ka joprojâm var saskaitîties ar e-parakstu un bankas identifikatoru, kas ir droði un nav pieejami nepiederoðâm personâm, kâ tas varçtu bût ar personas pasu datiem. CSP arî norâda, ka tau-

tas skaitîðanas procesâ iegûtie vairâk nekâ 100 000 iedzîvotâju personîgie dati ir droðîbâ un pieeja pilnîbâ aizpildîtajâm anketâm slçgta. Ðobrîd sadarbîbâ ar Datu valsts inspekciju tiekot izstrâdâti papildu droðîbas pasâkumi, tâpat tikðot lemts, kâ atrisinât valstisku problçmu – vieglo piekïuvi personu pases datiem, kas ar daþâdu lîgumu, projektu un citu dokumentu starpniecîbu pieejami internetâ. CSP un Valsts Datu inspekcija brîdina, ka citu personu datu izmantoðana tautas skaitîðanâ ir administratîvi un pat kriminâli sodâma rîcîba.

uzlaboðanas programmu grupâ «Pakalpojumi». Ðî projekta aktivitâtes bija praktiskâs mâcîbas konditorejas izstrâdâjumu gatavoðanâ un konkurss «Labâkais konditors». Eiropa ðiem radoðajiem konkursiem atvçlçjusi 1430 latus. 22. martâ ðî projekta ietvaros notiks konkurss «Labâkais pavârs».”

Ziņas

2 Latvijā un pasaulē

Ceturtdienas sarunas

Par budžetu un politiku

Autobuss atkal neatnâca...

Pasûdzçjâs! Interneta vietne «WikiLeaks» publiskojusi kârtçjo ASV diplomâtu saraksti. Un atkal – pieminçta Latvija. Proti, saraks te liecina, ka Lietuvas prezidents Valds Adamkus privâtâs sarunâs ar amerikâòu diplomâtiem sûdzçjies, ka Latvijas prezidente Vaira VîíeFreiberga sagrâvusi Baltijas val stu vienotîbu, 2005.gadâ Maskavâ apmeklçjot Otrâ pasaules ka ra noslçguma 60.gadadienu. Ðî situâcija aprakstîta telegrammâs, kas sûtîta no ASV vçstniecîbâm Rîgâ, Tallinâ un Viïòâ, gatavojo ties ASV prezidenta Dþordþa Buða kopîgai sanâksmei ar Latvijas, Lie tuvas un Igaunijas prezidentiem Rîgâ 2005.gada 7.maijâ. Tai pat laikâ amerikâòu diplomâti norâda, ka Latvija, Lietuva un Igaunija ir nesatricinâmi ASV sabiedrotie, at balstot Vaðingtonas vissvarîgâkâs globâlâs intereses, tostarp militârâs misijas Afganistânâ un Irâkâ, kâ arî demokrâtisku pârmaiòu veicinâðanu Baltkrievijâ, Ukrainâ un Gruzijâ. Paðvaldîbâm – par 4% mazâk. Viens no papildus valsts budþeta konsolidâcija plâniem – Iedzîvotâju ieòçmuma nodokïa pârdale. Iecerçts, ka turpmâk IIN valsts daïa tiks palielinâta un, attiecîgi, paðvaldîbâm – samazinâta par 4%. Ðâdâ veidâ valdîba cer nâkamgad konsolidçt piecus miljonus latu. Ministrija norâda, ka summu vçl precizçs atbilstoði aktualizçtajâm makro prognozçm 2012.ga da valsts budþeta sagatavoðanas procesâ. Jâpiebilst, ka pçc smagâm pârrunâm gada sâkumâ Latvijas Paðvaldîbu savienîba panâca vienoðanos ar valdîbu, ka tâ garantçs municipalitâtçm ieòçmumus no iedzîvotâju ienâkuma nodokïa 96% (iecerçto 82%) apmçrâ no prognozçtâ. Tâlâkâ budþeta izmaiòu virzîba ir atkarîga no starptautiska jiem aizdevçjiem – pçc tam, kad aizdevçji akceptçs konsolidâcijas pasâkumus, valdîba varçs gata vot konkrçtas izmaiòas likumos un valsts budþetâ, ko tâlâk virzîs izskatîðanai parlamentâ. Tomçr aizdevçji jau vairâkkârt uzsvçruði, ka sagaida no valdîbas vairâk strukturâlo reformu un ilgtermiòa konsolidâcijas pasâkumus. Paði rada, paði cînâs. Starptau tiskâ Narkotiku kontroles pado me (SNKP) izslçgusi Kolumbiju no “pastiprinâtas novçroðanas sa raksta” atzîstot, ka Kolumbijâ ar vien tiek izgatavota lielâkâ daïa no pasaulç pieejamâ kokaîna, taèu valsts likumsargi demonstrç ievçrojamu progresu cîòâ ar ðo problçmu. Saskaòâ ar SNKP da tiem no 2000. gada lîdz 2010. ga dam Kolumbija samazinâjusi ko kas lapu ieguves apjomu par 58%, galvenokârt pateicoties ðî auga plantâciju iznîcinâðanai. Kopumâ likvidçtas kokas plantâcijas 168 000 hektâru platîbâ. SNKP dati liecina, ka Kolumbi ja ir arî pasaules lîdere atklâto un konfiscçto narkotiku apjomu ziòâ. Interneta portâlus pârlapoja Liena Trçde

– Zvanu jums no Deìiem, tas ir septiòus kilometrus no Lestenes. Reizi nedçïâ – ceturtdienas vakaros, teorçtiski mums ir iespçja nokïût Tukumâ. Taèu nelaime tâda, ka, ja Lestenç no autobusa visi pasaþieri izkâpj, visbieþâk autobuss lîdz mums nemaz neatbrauc. Tâ ir noti cis arî ðodien. Paðlaik esam uz ceïa, kur salâm gandrîz stundu; tagad ej am atpakaï uz mâjâm, 22.00 man jâbût Rîgâ, tâpçc meklçðu kâdu no kaimiòiem, kurð bûtu ar mieru aiz vest. Visnepatîkamâkais, ka vçl pa dienu zvanîju «Tukuma auto» dispeèeram un îpaði lûdzu, lai au tobuss lîdz Deìiem, kâ paredzçts, tomçr aizbrauc... Apsolîja. Zvanîju tagad un prasîju, vai autobuss bûs, uz ko dispeèers atbildçja, ka ar ðoferi neesot iespçjams sazinâties. Redakcija: atbildi sniedza Zan da Lorence, Tukuma Autoos tas vadîtâja, kas skaidroja, ka, pçc biïeðu saraksta sprieþot, 24. februârî ir bijis pasaþieris, kurð vçlçjâ nokïût lîdz Deìiem, tâdçï, jâsecina, ka autobuss noteikti brauca lîdz attiecîgajai pieturvie tai. Tomçr, kâdçï minçtajai sievie te tomçr autobusus nav sastapusi, vadîtâja solîja vçl skaidrot. “Katrâ gadîjumâ, pat jau nav pasaþieru, autobusam tâpat jâbrauc lîdz marðruta galam, pretçjâ gadîjumâ tas bûtu pârkâpums,” skaidroja Z. Lorence un solîja, ka turpmâk tikðot pievçrsta pastiprinâta uzmanîba tam, lai ðis noteikums tiktu pildîts.

Par ûdnensskaitîtâjiem – Dzîvoju Irlavâ, daudzdzîvokïu mâjâ. «Tukuma ûdens» mûsu kâpòu

telpâ uzstâdîja ûdens skaitîtâju – vienu uz seðiem dzîvokïiem. Es saprotu un atbalstu, ka par ûdeni jâmaksâ, bet mums tagad deviòus mçneðus bûs jâmaksâ arî par skaitîtâju – katru mçnesi Ls 1,70. Parçíinâjâm, ka uz visiem ðis skaitîtâjs izmaksâ vairâk nekâ 90 latu. Vai nav par dârgu? Un mçs jau to skaitîtâju nemaz nelûdzâm, kâpçc mums par to jâmaksâ? Redakcija: atbild Ainârs Feld manis, SIA «Tukuma ûdens» val des priekðsçdçtâjs: “Pasûtîjumu veica Irlavas pagasta pârvalde. Sastâdîjâm tâmi un uzstâdîjâm vairâkus ûdensskaitîtâjus uz ûdensvada pievadiem. Un jâsaka, ka ðie skaitîtâji atðíiras no tiem, kâdus uzstâda dzîvokïos, tâdçï arî izmaksas – attiecîgi lielâkas.”

Par silto ûdeni – Pirmo reizi ar ðâdu problçmu saskaros un pirmo reizi arî zvanu. Proti, Meþa ielâ 20 jau kopð 17. februâra nav siltâ ûdens. Pirmajâ reizç, kad zvanîju dispeèeram, at bilde skançja, ka es ûdeni “pârâk daudz tecinot”, savukârt vakar [24. februârî] skaidrojums bija – “jûs pârâk maz teciniet”. Jâjautâ, vai Ls 5,30 m³ ir pârâk maz maksâts, lai saòemtu siltu ûdeni. No krâna nâk tikai viegli remdens ûdens un, katrâ gadîjumâ, mazu bçrnu tâdâ nomazgât nav iespçjams. Tas taèu nav normâli, ka jâdodas mazgâties pie sievasmâtes!? Redakcija: atbild Uldis Eglî tis, «Tukuma nami» valdes priekðsçdçtâjs: “Tika saòemts at kârtots zvans un jautâjums jau nodots santehniíim risinâðanai. Tas nozîmç, ka jau ðîs nedçïas

Latvijā un pasaulē ki. Materiâlie zaudçjumi tiek no skaidroti.

No 28. februâra lîdz 1. martam kopumâ reìistrçti 20 notikumi, noformçts 31 administratîvo pârkâpumu protokols. Ceïu transporta negadîjumi nav reìistrçti. 27. februârî 09.25 Slampes pagastâ konstatçts, ka, mâjâ atlauþot durvju slçdzeni, nozagts cirvis, trimeris un aizsarg cepure, èetri alumînija katli un ins trumentu kaste. Zaudçjumi – Ls 103 apmçrâ. Uzsâkts kriminâlprocess. Iespçjamâs vainîgâs personas no skaidrotas un aizturçtas. 22.10 Tukumâ, Kuldîgas ielâ, atklâjies, ka automaðînai BMW-318 nozagti èetri riteòu dekoratîvie dis

28. februârî 10.00 konstatçts, ka, atlauþot durvis, Slampes pagastâ no kâdâm mâjâm nozagta panna, pneimatiskâ ðautene un nodarîti citi zaudçjumi, kopumâ Ls 300 apmçrâ. Materiâls pievienots iepriekð uzsâktajam kriminâlprocesam, kurâ ir aizturçtas iespçjamâs vainîgâs personas. 1. martâ 10.00 Tukumâ kâds 1977. gadâ dzimis vîrietis konstatçjis, ka no virsjakas kabatas nozagts maks, kurâ atradâs vadîtâja apliecîba, bankas karte un Ls 60.

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts laikâ problçma tiks novçrsta. Taèu par iemesliem, kâdçï ðâda tehnis ka problçma radusies, spriest bûtu pâragri, bet, katrâ gadîjumâ, ðâdai siltâ ûdenspadevei nevajazçtu bût.” Liena Trçde

Par ieročiem un atļaujām Òemot vçrâ, ka diezgan bieþi ðogad Latvijâ konfliktus risinâta ar ieroèu palîdzîbu, kâds mûsu avîzes lasîtâjs vçlçjâs gût atbildi uz ðâdiem jautâjumiem: “Cik Tukuma rajonâ ir reìistrçtu ieroèu? Cik no tiem drîkst glabât un cik – nçsât? Kâda ir ieroèu atïaujas iegûðanas kârtîba daþâdu veidu ieroèiem – medîbu u.c?” Uz ðiem jautâjumiem atbildçja Tukuma policijas iecirkòa priekð nieks Janeks Bahs: – Tukuma, Engures, Kandavas un Jaunpils novados kopâ ir reìistrçti 1069 ieroèu îpaðnieki, no kuriem 845 ir mednieki ar medîbu ieroèu glabâðanas atïauju dzîvesvietâ; savukârt 224 personâm ir izsnieg tas paðaizsardzîbas ðaujamieroèa glabâðanas atïaujas, kas ïauj pistoli vai revolveri glabât dzîvesvietâ. Pa visam ir reìistrçti 2047 ðaujamieroèi; no tiem 1709 – medîbâm, 5 – spor tam un 333 – paðaizsardzîbai. Lai saòemtu medîbu ieroèa glabâðanas atïauju ir jâmâcâs kursos, jânokârto mednieka eksâmeni, proti – jâiegûst mednie ka statuss. Pçc tam Valsts polici ja pârbauda ðî cilvçka personîbu, ieroèa glabâðanas apstâkïus, un, ja atzinums ir pozitîvs, iz sniedz iegâdâðanâs un glabâðanas atïauju. Ðaujamieroèus paðaizsardzîbai var iegût, nokârtojot attiecîgu kur

su eksâmenu un uzrakstot iesnie gumu valsts policijâ; tad polici ja pârbauda ðî cilvçka personîbu, un, ja atzinums ir pozitîvs, iz sniedz ðaujamieroèa glabâðanas vai nçsâðanas atïauju. Kâdreiz ðâdas atïaujas izsniedza uz laiku lîdz 5 gadiem (maksimâlais medicînas komisijas atzinuma derîguma laiks), un tad tâs bija jâpagarina, taèu kopð grozîjumiem likumâ, kas stâjâs spçkâ 2011. gada 1. janvârî, ðâdas atïaujas tiek izsniegtas bez termiòa. Valsts policijâ ir îpaða struktûrvienîba, kas regulâri uzrau ga ieroèu îpaðniekus, apseko viòus dzîvesvietâ un pârbauda ieroèu glabâðanas apstâkïus. Ja ieroèa îpaðnieks izdara kâdu pârkâpumu, kas ir saistîts ar apreibinoðo vie lu lietoðanu vai nepakïauðanos va ras pârstâvjiem, anulç ðo atïauju un izòem ieroci. Ieroèu apriti regulç Ieroèu un speciâlo lîdzekïu aprites likums un MK noteikumi Nr.159 «Ieroèu, munîcijas un gâzes pistoïu (revol veru) iegâdâðanâs, reìistrçðanas, uz skaites, glabâðanas, pârvadâðanas, pârsûtîðanas, nçsâðanas, realizçðanas un kolekciju veidoðanas noteiku mi», kas izdoti 2005. gada 1. martâ. Ðo noteikumu pants «Ðaujamieroèu, lielas enerìijas pneimatisko ieroèu, gâzes pistoïu (revorveru) un munîcijas glabâðana, pârvadâðana, pârsûtîðana un nçsâðana» nosaka, ka seifa vai metâla skapja sienu bie zums nav mazâks par 2,5 mm, un tas aizslçdzams ar droðu slçdzeni, kuras atslçga ir pieejama tikai ðaujamieroèa vai lielas enerìijas pneimatiskâ ieroèa îpaðniekam. Vents Dubrovskis

Dievkalpojumā – prāvests Klāvs Bērziņš Svētdien, 6. martā, Tukuma evaņģēliski luteriskās draudzes dievkal pojumā piedalīsies un sprediķi sacīs prāvests Klāvs Bērziņš. Pēc dievkal pojuma ar viesi draudzes namā notiks tikšanās. Ārpus Latvijas kalpojo šā garīdznieka Klāva Bērziņa vectēva brālis ir ievērojamais Džūkstes no vadnieks Ludis Bērziņš (1870-1965), kas pazīstams kā mācītājs, teoloģijas profesors, dziesminieks un folklorists. Aizvadītajā gadā Džūkstes drau dze Tukuma draudzes lietošanā uz nenoteiktu laiku nodeva Luda Bērzi ņa klavieres. Prāvests Mārcis Zeiferts

Informâciju sniedza Valsts policijas Zemgales reìiona pârvaldes priekðnieka palîdze Ieva Sietniece, apdarinâja Vents Dubrovskis

Brîvîbas laukums 10 Tukums, LV - 3101

www.ntz.lv

Tâlr./ fakss: 63125216 Mob. : 28338989, 28444558 E-pasts: ntz@ntz.lv

Galvenâ redaktore Ivonna Plaude. Iznâk otrdienâs, ceturtdienâs un sestdienâs. Metiens 6920 eks. Izdevçjs SIA «Novadu Ziòas». Abonçðanas indekss 3069. Masu informâcijas reìistrâcijas apl. #000702425. Darba laiks no 8.00 lîdz 18.00, sestdienâs no 9.00 lîdz 14.00. Pârpublicçðana, bez redakcijas rakstiskas atïaujas, aizliegta. Par sludinâjumu un reklâmu saturu atbild iesniedzçjs. Publicçtie materiâli ne vienmçr atspoguïo redakcijas viedokli. Iesniegtos manuskriptus nerecenzç un atpakaï neizsniedz. Honorârus par iepriekðçjo mçnesi var saòemt pirmdienâs, ceturtdienâs. Iespiests tipogrâfijâ «Mûkusala», Rîgâ, Mûkusalas ielâ 41.

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts

Rekonstruçs ûdens ieguves un attîrîðanas iekârtas

Tukuma novada domes priekð sçdçtâjs Juris Ðulcs atzina, ka daudzi pagasti ûdenssaimniecîbas nozares attîstîbâ aizsteiguðies pilsçtai priekðâ, taèu beidzot arî Tukums sagaidîjis brîdi, kad daïu darbu var uzsâkt: “Ðis projekts ir lielâ ûdenssaimniecîbas attîstîbas projekta mazais projekts ar kopçjo ieguldîjuma summu Ls 1 353 878,20.” No konkursa izsludinâðanas lîdz lîguma parakstîðanas brîdim pagâjuði pieci mçneði, tomçr tas esot

nieks, salîdzinot ar deviòiem gadiem – Ginesa rekorda cienîgu termiòu, kâ to nosauca A. Feldmanis, kas aizvadîti no Eiropas Kohçzijas fon da naudas pieðíirðanas lîdz dar bu uzsâkðanai. Lai arî “lielâ” pro jekta konkurss noslçgsies 22. martâ un neviens neprognozç, cik il gu laiku aizòems tâ vçrtçðana, V. Ârgalis pauda gatavîbu darbu pro jekta izstrâdç sâkt nekavçjoties, lai 20 mçneðu laikâ uzdevums bûtu pa veikts. Jâpiebilst, ka «Koger un part neri» lîdz ðim strâdâjuði lîdzîgu pro jektu ietvaros Latgalç un Vidzemç.

Konsorcija «Koger un Partneri» pilnvarotâ persona Vilnis Ârgalis, SIA «Tukuma ûdens» valdes priekðsçdçtâjs Ainârs Feldmanis, projekta konsultante Sanita Kaire un Tukuma novada domes priekðsçdçtâjs Juris Ðulcs

FOTO - Agita Puíîte

Vakar, 2. martâ, Tukuma novada domç konsorcija «Koger un Partneri» pilnvarotā persona Vilnis Ârgalis un SIA «Tukuma ûdens» valdes priekðsçdçtâjs Ainârs Feldmanis parakstîja lîgumu par notekûdeòu attîrîðanas ietaiðu un ûdens ieguves, attîrîðanas un uzglabâðanas ietaiðu projektçðanu un bûvdarbiem.

Pûreniekus satrauc mazdârziòu liktenis Otrdienas, 1. marta, vakarâ Pûres pagastsa kultûras namâ notika gadskârtçjâ iedzîvotâju sapulce. To vadîja Pûres un Jaunsâtu pagastu pârvaldes vadîtâja Santa Heimane, taèu uz iedzîvotâju jautâjumiem atbildçja arî Tukuma novada domes priekðsçdçtâjs Juris Ðulcs, viòa vietnieks Indulis Zariòð, deputâts Artis Jomerts un Saeimas deputâts Aivars Volfs. Sanâksmes sâkumâ S. Heima ne pastâstîja par aizvadîtajâ gadâ padarîto, tostarp ûdenssaimniecî bas projektu Pûrç un Dzintarâ, sociâlâs mâjas atvçrðanu, atpûtas vietu iekârtoðanu; arî to, ka noteik ti dzeramâ ûdens un kanalizâcijas tarifi. Ziemâ pagasts ticis galâ ar ceïu, skolu, kultûras namu çku jumtu tîrîðanu. Ðogad turpinâsies darbi sporta laukumâ, estrâdç, ûdenssaimniecîbâ, jâremontç ceïi, jâveido jauni burti Pûres no saukumam, jâremontç Lamiòu bibliotçka, Lamiòu kapu vârti, daïa kultûras nama utt. S. Heima ne atzina, ka komunâlais dienests, skolas, bibliotçkas, kultûras nami strâdâ, pasâkumi ieplânoti lîdz ga da beigâm.

Satrauc nesakârtoto îpaðumu lietas – Kad beidzot sakârtos to îpaðumu centrâ, kur reiz bija kafejnîca? S. Heimane: – Mçs esam runâjuði, runâjuði, piedâvâju pat âtraudzîgos kârklus iestâdît, lai no ceïa neredz, bet îpaðnieki atteicâs. Tâ ir problçma, taèu ne vienîgâ – vçl arî selekcijas çka un Pûres pils, kuru pa gabaliem vien no iekðpuses izzâìç un aiznes. Grîdu tur vairs nav. To nedara ne viens cits kā mûsu paðu ”zieds” to ne dara. Sazinâjâmies ar pils îpaðniekiem – SIA «Îres nami», piedâvâjâm par Ls 45 lîdz 50 to uzturçt, bet viòi atteicâs. Tagad ðo jautâjumu risinâsim kopâ ar paðvaldîbas policiju. Otra problçma, par ko esam nosûdzçti Vides aizsardzîbas un reìionâlâs attîstîbas

ministrijai, ir paðvaldîbas ceïa Kro dzinieki – Galenieki izmantoðana. «Gravu» mâju îpaðnieki lûdz noteikt âtruma ierobeþojumus, tâpçc tur uz liksim âtruma ierobeþojuma zîmi 30 km/h. – Viòi par mums sûdzas, bet kur lai mçs par viòiem sûdzamies? Braucu ar maðînu un pçdçjâ brîdî pamanîju pâri ceïam pârlikto baïíi. Bet ja nebûtu pamanîjusi? – Varat vçrsties pie manis, jo tas ir pagasta ceïð, tâtad visiem iz mantojams, un mçs domstarpîbas cenðamies risinât.

Vienotu dienestu uzòem ar baþâm – Varbût varat pastâstît, kas notiks ar komunâlo dienestu? – No 1. janvâra Pûrei un Jaunsâtiem ir viens komunâlais dienests, taèu novads ir iecerçjis no 1. jûlija veidot SIA, kurâ bûtu Pûres, Jaunsâtu, Sçmes un Zentenes komunâlā saimniecîba kopâ. Pat laban taustâmies, kâ to darît. Mûsu komunâlâ saimniecîba ir sakârtota, arî jaunsâtnieki sapratuði, ka mâjas jâapsaimnieko un par pakalpoju miem jâmaksâ. Tâpçc tagad iznâk, ka viss atkal jâsâk no jauna. – Tad kâpçc mums vajag ðâdu SIA, ja pagastâ viss ir kârtîbâ? J. Ðulcs: – Situâcija pilsçtâ un pagastos komunâlajâ jomâ atðíiras. Daudzos pagastos komunâlo saimniecîbu no pagasta budþeta dotçja – pa gasts samaksâja par iedzîvotâju saraþotajiem atkritumiem, daïçji arî par patçrçto ûdeni un citiem pakalpojumiem, savukârt tâdas apsaimniekoðanas maksas vispâr nebija. Taèu jâbût tâ, ka pakalpo jumu saòçmçjam (iedzîvotâjam, uzòçmumam) par ðo pakalpoju mu pçc tarifa jâmaksâ. Tieði tâpçc pieòçmâm lçmumu, ka no ðî ga da komunâlâs saimniecîbas no paðvaldîbas budþeta jâatdala, tâpçc arî tiek noteikti tarifi atbilstoði reâlajâm izmaksâm. Lai taupîtu lîdzekïus, esam nolçmuði veidot nevis katrai paðvaldîbai savu uzòçmumu,

kas bûtu dârgi un nesaimnieciski, bet trîs dienestus (paðvaldîbas SIA) jeb komunâlâs saimniecîbas: vienu – Irlavai, Lestenei, Tumei un Dego lei, otru – Pûrei, Jaunsâtiem, Sçmei un Zentenei, treðo – Slampei un Dþûkstei. Savukârt pilsçtâ pakal pojumus iedzîvotâjiem sniedz divi paðvaldîbas uzòçmumi un pârçjie privâtie. – Tie, kas nodzîvojuði 50 gadus, pieredzçja, kâ Pûrei vienu pçc otra pievienoja vairâkus kolhozus. Atmodas laikâ vajadzçja sadalîties. Ta gad mums atkal jâòem kâdi pagasti klât, bet kâpçc mums nepiedâvâ variantus? S. Heimane: – Mçs labprât gribçtu palikt paði par sevi, bet neesam nekâdi lçmçji. J. Ðulcs: – Ir varianti. Taèu mçs païaujamies, ka Pûre, kurai ir piere dze un kurâ komunâlâ saimniecîba jau gadiem ilgi no pagasta budþeta ir atdalîta, var bût paraugs ðai darbâ un var palîdzçt citiem. Ne var palikt dienests katrâ pagastâ, jo mums tam pietrûks naudas. A. Volfs: – Mums tâ atmiòa ir îsa, mîïie. At cerieties, ka pirms gadiem desmit arî Pûrç bija daudz iebildumu par komunâlâ dienesta atdalîðanu. Tas bija sâpîgi. Tomçr tas bija godîgi pret lauku mâju iedzîvotâjiem, jo viòus ne ar ko paðvaldîba nedotç – par ûdeni jâgâdâ paðiem, par siltumu arî. Ja paðvaldîba dotç ðos pakalpojumus daudzdzîvokïu mâju iedzîvotâjiem, kuri dzîvo privatizçtos dzîvokïos, tad jâdotç arî privâtmâjâm. Tai laikâ citi mani kolçìi gribçja bûs labi pret saviem cilvçkiem un ðâdu so li nespçra, bet tagad tomçr lçmums bûs jâpieòem. – Kâpçc dienests nevar pa likt kâ struktûrvienîba? – Tad komunâlais dienests bûs lielâks par pagasta pârvaldi. A. Volfs: – Mums ir jâveido spçcîgs dienests, lai varçtu nodroðinât pakalpojumus. Piemçram, ðobrîd «Pure Food» par Ls 30 000 gadâ aizved notekûdeòus uz

citu paðvaldîbu, jo mçs nespçjam tos pieòemt. Jo vairâk pagastu bûs kopâ, jo vairâk bûs patçrçtâju. Mîïie pûrenieki, kad apvienojâmies novadâ, mums bi ja lielâkais kredîtportfelis – par sko lu, kultûras namu, Dzintaru ceïu. Un novads tagad solidâri mûsu kredîtus maksâ, jo solîto apvienoðanâs dotâciju (Ls 200 000) tâ arî nesaòçmâm. – Vai saòemsim? – Partija mani deleìçja uz Saei mu, lai arî ðo jautâjumu es risinâtu. Diemþçl ðis nav tas brîdis, kad ðo naudu var dabût. – Kad pirms 15 gadiem Pûri gatavojâs pievienot Kanda vai, darîju visu, lai tas netik tu izdarîts. Kad paði gribçjâm veidot novadu kopâ ar Sçmi un Zenteni, mums neïâva. Tagad ïauj?! Jûs sakât, ka bûs vairâk maksâtâju, bet no kurienes viòi radîsies? Ja Pûrç 90% cilvçku maksâ, tad Zentenç maksâs 20%, jo tur ekonomiskâ aktivitâte ir zema. Ekonomikas ministrs Kampars par ðo situâciju teica, ka to atrisinâs tâ – pacels tari fus tiem, kas maksâ. – Tas tika nepareizi saprasts – maksâtâji par parâdniekiem nemaksâ. Redziet, Tukumâ vi si iedzîvotâji samaksâ par to, par ko patçrç. Ja no novada sâksim finansçt pagastus tikai tâpçc, ka, redz, pagastos iedzîvotâji par sil tumu un ûdeni nav pieraduði maksât, no tukumniekiem ar mie tu dabûðu. – Bet kâ tad sanâk – Pûrç ta rifs ir mazâks nekâ Tukumâ, lai gan tur visa saimniecîba ir kompaktâka? – Tukumâ ûdens apgâdes sistçma sakârtota no A lîdz Z – sâkot no ûdens òemðanas vietâm lîdz attîrîðanas iekârtâm. Visus ieguldîjumus esam iekïâvuði tarifâ, tâ ka par tiem maksâ iedzîvotâji. Bûtu varçjuði to finansçt no paðvaldîbas budþeta, tikai Tu kumam nekad nav bijis tik biezs maciòð, lai par to samaksâtu. A. Jomerts: – Esmu par labu struktûrvienîbai, jo pa SIA kabatu sit parâdnieki, tâpçc domei bûs ðis uzòçmums

jâatbalsta, tâpat kâ tâ dara, garantçjot kredîtu SIA «Tukuma siltums». Turklât – lîdz ðim tarifu noteica paðvaldîba, bet SIA tarifu noteiks regulators. Òemot vçrâ, ka parasti uzòçmumi spçj pierâdît iz maksas, arî tarifs kâps. Lai saglabâtu veco tarifu, bûs daudz jâstrâdâ.

Atbilde palika gaisâ karâjoties – Mçs gribçtu zinât, vai iespçjams kâds risinâjums saistîbâ ar mûsu mazdâr ziòiem, kuru vietâ paredzçts paplaðinât «Pure Food»? A. Volfs: – Dome pieòçma konceptuâlu lçmumu pieðíirt zemi uzòçmumam attîstîbai, taèu, kad to izmantos, nav zinâms. Mazdârziòi ir svarîgi, bet no otras puses – svarîgas ir uzòçmumâ nodroðinâtâs 135 dar ba vietas un samaksâtie nodokïi (Ls 125 000), kas nodroðina gan valsts, gan paðvaldîbas attîstîbu. – Bet jûs gribat noòemt 80 mazdârziòus visiem cen tra iedzîvotâjiem, kas vi su ziemu pârtika no dârziòos izaudzçtâ. Gribam zinât, kad tur kaut ko darîs, citâdi bûs kâ pie Kaplièkalna, kur dârziòus noòçma un piecus gadus tâ zeme tâ arî nezâlçm aizaugusi stâvçja. J. Ðulcs: – Mçs neatdosim zemi, kamçr nebûs reâla projekta. – Bet kâpçc jûs mums neko neierâdât vietâ? A. Volfs: – Nav brîvu paðvaldîbas zemju. Esam pieraduði savus mazdârziòus redzçt no loga, bet zemes taèu nav. Jâmeklç citas iespçjas, privâtâs ze mes. – Bet kâpçc «Pure Food» nevarçja pirkt zemi no privâtâ? – Mçs esam strâdâjuði, lai ïautu uzòçmumiem attîsties un nodroðinâtu darba vietas saviem iedzîvotâjiem, jo darbs ir galve nais. Protams, jâcenðas saskaòot daþâdas intereses. Lappusi sagatavoja Agita Puķīte

4, 5

«Saules ðûpulîtis» vçl meklç ies Inese Valtenberga, Ivonna Plaude

Pçc budþeta peripetijâm un domes iekðçjiem ”kariòiem”, apspieþot iespçjamos citâdi domâjoðos (ne tâ, kâ domes priekðsçdçtâjam tîkas), ir arî pirmie upuri. Jau pirmdien, 28. februârî, beidzâs darba uzteikums abâm bçrnu uzraudzîbas istabas «Saules ðûpulîtis» audzinâtâjâm – Solvitai Horstei un Zintai Salmai. Meklç risinâjumu Teorçtiski no 1. marta rotaïu istaba mazajiem apmeklçtâjiem bûtu slçgta, bet «Ðûpulîtis» mazajiem apmeklçtâjiem joprojâm ir atvçrts. Marta abâs pirmajâs dienâs rotaïistabu apmeklçja èetri bçrni. Bçrnudârza vadîba piekrît rotaïu istabas inventâru un rotaïlietas atstât mazo apmeklçtâju vajadzîbâm, un tai pat laikâ bçrniem, kuri lîdz ðim regulâri apmeklçja «Ðûpulîti», piedâvâts nodroðinât vietu bçrnudârzâ. Savukârt S. Horste nolçmusi meklçt iespçjas un lîdzekïus, lai iesâkto turpinâtu. ”Lai nepasliktinâtu sabiedrîbas dzîves kvalitâti un atbalstîtu sabiedrîbas paðlaik neaizsargâtâkâs daïas, proti, vecâku un bçrnu intereses, uzskatu, ka «Saules ðûpulîtim» ir jâbût, jo tas saistâs ar visa novada iedzîvotâju interesçm,” saka S. Horste un skaidro, ka jau esot domç vçrsusies ar «Ðûpulîða» uzturçðanai nepiecieðamo izdevumu tâmi un lûgumu rast iespçju kaut daïçji segt rotaïu istabas uzturçðanas izdevumus, kâ arî sagatavojusi un iesniegusi dokumentus ar lûgumu biedrîbai pieðíirt sabiedriskâ labuma organizâcijas statusu, par ko lçmums taps zinâms ðodien, 3. martâ.

Îstas raganu medîbas Tieði domes deputâte Solvita Horste izrâdîjâs aktîvâkâ opozicionâre, kas, pamanîjusi, viòasprât, kliedzoðu netaisnîbu topoðajâ budþetâ (nesamçrîgi liels atbalsts elitârajiem sporta veidiem – motokrosam un kartingam, kas panâkts uz lîdzekïu samazinâjumu izglîtîbâ un tamlîdzîgi), centâs pret to iebilst. Neguvusi atbalstu domç, viòa vçrsâs pie sabiedrîbas, uzsâkot diskusiju paðas izveidotajâ mâjâs lapâ. It kâ jau apsveicama, kâ arî demokrâtiskai sabiedrîbai un labas pârvaldîbas principiem atbilstoða rîcîba, tikai, kâ vçlâk izrâdîjâs, ne Kandavâ. Var teikt, ka pçc budþeta projekta publiskoðanas domç sâkâs îstas raganu medîbas – domes priekðsçþa rosinâtas, tika sasauktas daþâda sastâva deputâtu sanâksmes, kurâs spriests par iespçjamo deputâtes sodîðanu. Rezultâtâ 18. janvârî «Saules ðûpulîða» darbiniecçm Solvitai Horstei un Zintai Salmai tika uzteikts darbs. Protams, darbu uzteica bçrnu dârza vadîba. Mçs, redakcijas darbinieki, sazinoties telefoniski, nâkamajâ dienâ A. Osei-Pelnçnai vaicâjâm, kâdçï gan lçmums nâcis tik pçkðòi,

turklât mutiskâ formâ, klâtesot arodbiedrîbas pârstâvei? Pçc nelielas minstinâðanâs uzzinâjâm, ka tas nolemts darbinieku sapulcç. Tieði «Zîïuka« darbinieki pçkðòi rosinâjuði sanâksmi ar lûgumu atbrîvot no darba «Ðûpulîða» audzinâtâjas... Izrâdîjâs, ar to vçl nebija diezgan. Domç tika iesniegtas divas bçrnudârza audzinâtâju Zaigas Auziòas un Solvitas VinbergasBambes sûdzîbu vçstules ”par Solvitas Horstes deputâtes necienîgu rîcîbu”. Viòa abas bijuðâs kolçìes uz ielas uzrunâjusi, ar pârmetumu balsî vaicâjot: ”Vai tad darbâ nemaz nav jâbût?” Iespçjams, ka S. Horstes izteikumi bijuðajâm kolçìçm likuðies aizskaroði, iespçjams, viòâm sarunas uz ielas bija izraisîjuðas nepatîkamas emocijas, bet, ka ðâds – pçc bûtîbas sadzîviska rakstura konflikts – tiktu izskatîts domç!? Tas tieðâm likâs neticami. Bet...tikai ne Kandavâ, ja, aizskarts juzdamies, pie lietas íçries domes priekðsçdis Bârenis. Abas vçstules tika nodotas izskatîðanai domes komisijâ, un, kaut arî komisijas deputâti nolçma, ka tas nav domes sçdes izskatîðanai domâts jautâjums, acîmredzot ar ”visaugstâkâ roku” tas pretçji deputâtu lemtajam nonâca domes darba kârtîbâ un atkârtoti tika skatîts domes sçdç.

Konflikts briedis sen Taisnîbas labad gan jâteic, ka îsti draudzîgas «Zîïuka» kolektîva un S. Horstes attiecîbas nav jau kopð paðiem »Saules ðûpulîða» pirmsâkumiem. Bet tâs îpaði saasinâjâs, kad pçc 2007. gadâ aizsâktâ projekta beigâm, 2010. gadâ par «Ðûpulîti» rûpes vajadzçja uzòemties «Zîïukam», gan iekïaujot abas uzraudzîbas grupas audzinâtâju kopçjâ algu sarakstâ, gan paðvaldîbai norçíinoties par rotaïistabas uzturçðanas saimnieciskajiem izdevumiem. Viena puse jutâs aizskarta par otras labâkajiem darba apstâkïiem, otra jutâs pârâka pielietoto audzinâðanas un izglîtoðanas metoþu ziòâ. Diemþçl jâteic, ka neglaimojoðie izteikumi par bçrnudârza metodçm, kas tika pausti ar S. Horstes izveidotâs mâjas lapas starpniecîbu, par çtisku rîcîbu gan neliecinâja... Kopð aizvadîtâ gada nogales, kad domç sâka prâtot par jauno, ðî gada, paðvaldîbas budþetu, Kandavas pilsçtas pirmsskolas izglîtîbas iestâdes (PII) «Zîïuks» kolektîvâ un arî bçrnu uzraudzîbas grupâ «Saules ðûpulîtis» valdîja spriedze. No malas raugoties, varçtu ðíist – gluþi kâ divâs frontçs, kur katra puse visiem pûliòiem cenðas aizstâvçt savu taisnîbu. Kâlab tâ? Skaitïojot un plânojot ðî gada budþetu, kur izglîtîbai sâkumâ gribçja ”nogriezt” lîdz pat 8%, salîdzinâjumâ ar iepriekðçjâ gada finansçjumu, arî «Zîïukam» bija paredzçts lîdzekïu samazinâjums, tâpçc kolektîvs pirmâm kârtâm nolçma atteikties no it kâ jau pirms vairâkiem gadiem bçrnudârzam piekabinâtâs bçrnu uzraudzîbas grupas. ”Òemot vçrâ ekonomisko situâciju valstî, izskatot un izvçrtçjot visu iestâdes

Pirms nedçïas vçl «Saules ðûpulîtî» kopâ ar Solvitu Horsti rotaïâjâs Keita, Oïesja, Dâvis un Artur grupu noslogojumu, secinâjâm, ka bçrnu uzraudzîbas grupa ðajâ ekonomiskajâ situâcijâ nav lietderîga, kas skaidrojams ar mazo bçrnu skaitu – vidçji 5 bçrni dienâ, tâ neveic pirmsskolas izglîtîbas programmas apmâcîbu, bet bçrnu pieskatîðanu,” tâ uzraudzîbas grupas ekonomisko neizdevîgumu bezkaislîgi skaidro PII «Zîïuks» vadîtâja Agnija Ose-Pelnçna.

Greznîba vai tik ïoti nepiecieðama iespçja? Jâ, vienâ Kandavas sabiedrîbas daïâ valda uzskats, ka «Saules ðûpulîtis» – tâ ðodienas ekonomiskajâ situâcijâ ir greznîba, citi uzskata, ka vecâkiem, kuri nestrâdâ, ðî ir alternatîva, kur savu mazuli atstât droðâs rokâs pedagoga uzraudzîbâ uz daþâm stundâm. Kas mudinâja 2006. gadâ pieòemt lçmumu – paðai iz veidot privâtu pirmsskolas iestâdi, jautâjâm paðai Solvitai Horstei, „Saules ðûpulîða” ide jas autorei un realizçtâjai? – Toreiz, uzsâkot darba gaitas «Zîïukâ», redzçju, ka laiki mainâs, bet bçrnudârzâ tâ ”pa lielam” nekas diþi nav mainîjies. Bija nemitîgas rindas uz bçrnudârzu, grupiòas pârpildîtas, ar katru no bçrniem individuâli strâdât neiespçjami. Piemçram, lai gan zinâms, ka muzikâlâs spçjas bçrniem var

attîstît visiem vienâdi, tikai ar bçrnu ir daudz jâstrâdâ. Nenoliegðu, ka sastrâdâties ar kolçìçm arî man nebija viegli, brîþam jutos nenovçrtçta. Varbût tâpçc ðo soli uz pârmaiòâm pieòçmu kâ izaicinâjumu un rezultâtâ ieguvu tâdu kâ brîvîbas sajûtu. – Projekta trîs gadi, ko lîdzfinansçja paðvaldîba, pa gâja, vai pagâjuðajâ gadâ, jûtot domes atturîgu nostâju finansçjuma pieðíirðanâ, neme klçjât alternatîvas? – Zinot, cik grûti ir izveidot un ieviest kaut ko jaunu un arî vajadzîgu, neparedzçju, ka tik viegli un âtri ir to sagraut. Tâ kâ lîdz ðim mazâk vai vairâk, bet tomçr no deputâtiem maniem centieniem bija jûtams atbalsts, neparedzçju, ka pçkðòi nebûs nekâda atbalsta. – Ko iesâksiet tâlâk? – «Ðûpulîtis» ne dienu nav bijis aizvçrts, arî 1. un 2. martâ ne, kaut gan «Zîïuka» vadîba paziòoja, ka no 1. marta rotaïu istaba bûs slçgta. Panâcu sâkumâ mutisku vienoðanos ar telpu îpaðnieku V.V. Dreimani par telpu turpmâku izmantoðanu, bet tagad esmu sagatavojusi lîgumu, kuru viòð paðlaik izskata un pavisam drîz dos atbildi. Biedrîbas vârdâ esmu iesniegusi lûgumu pieðíirt tai sabiedriskâ labuma organizâcijas statusu. Par to lçmums tiek pieòemts ðodien. Domç no biedrîbas esmu iesnie-

gusi lûgumu finansiâli atbalstît viena pedagoga algas apmaksu Ls 255 apmçrâ un telpu îrei. Atbildi vçl neesmu saòçmusi. – Un kâ ar vecâku lîdzfinansçjumu? Kâ ar atalgo jumu sev? – Lai varçtu izdzîvot, mçnesî nepiecieðami aptuveni Ls 100 (elektrîbai, îrei, komunâlajiem maksâjumiem). Ziedojumus vecâ ki lîdz ðim deva, kâ nu kurð varçja. Katrs pçc savâm iespçjâm. Turpmâk bûs jâdomâ par noteiktu uzturçðanâs maksu. Protams, saprâtîgu, jo nav jau nozîmes uzlikt augstu maksu, ja vecâkiem nav iespçjams to samaksât, bet bçrnu pieskatît nepiecieðams. Turklât nav jau tâ, ka mçs te tikai bçrnu pieskatâm. Bçrni apgûst daþâdas prasmes, tieði tâpat kâ bçrnudârzâ, mçs tikai neveicam obligâtâs apmâcîbas programmu, kâ to dara bçrnudârzâ. Bet radoðas aktivitâtes mums nekad nav trûcis. Par savu atalgojumu? Nezinu, cik varçðu, tik arî strâdâðu un meklçðu risinâjumus. Redzu, ka vecâkiem esam vajadzîgi un bçrniem ðeit patîk. *** Keitas mamma Vita un tçtis Edgars atzina, ka rotaïu istaba ir laba alternatîva vecâkiem, îpaði gadîjumos, kad jâkârto kaut kas neatliekams un nav kam mazuli atstât. Viòuprât, liels pluss, ka te –

ikko beidzies ziemas spelgonis. Ceram uz skaistâm, saulainâm pavasara dienâm. Daþâm viengadîgajâm puíçm un dârzeòiem jau jâbût iesçtiem, bet lielais sçjas laiks nu tikai sâkas! Ceram, ka noderçs mûsu sagatavotais ieskats vasaras puíu daudzveidîbâ un piedâvâtie jaunumi kaitçkïu apkaroðanâ ar bioloìiskâm metodçm. Bet, kamçr vçl nav jâíeras pie dârza darbiem, var pagût noadît svîteri vai arî uzmûrçt maizes krâsni, jo nu rudzu milti vairs nav deficîts, tâpçc îstu lauku rupjmaizi varam izcept paði. Un, ja vçl paliek nedaudz lai ka, noderçs ierosme, kâ it kâ nelietderîgas lietas var pârtapt daþâdos interesantos brînumos. Jûsu «Neatkarîgâs Tukuma Ziòas»

2011. gada 3. marts

No tautas gara mantu pūra

Pçc jaunâ un vecâ kalendâra Ja gribam ieklausîties senos lai ka vçrojumos, jâatceras, ka tie pielîdzinâmi vecajam kalendâram, kad 1. marts bûtu tikai 14. martâ... Vastlâvji (7. vai 21. martâ) tâpat kâ Metenis (8. vai 22. marts) ðogad ir vçlu. Tautas ticçjumi vçsta: ja Vastlâvjos ir sniegs uz jumtiem vai arî snieg, lîst – vasarā bûs daudz sçòu un ogu; ja Vastlâvî sauss laiks – bûs izdevîgs, raþîgs gads; ja Metenî vçjains laiks – bûs auksts pavasaris. Daudz vçrojumu saistâs ar Mâras dienu – 25. mar tu: ja Mâras nakts un diena skaidra un silta – bûs auglîgs gads un laba pïauja; ja Mâras naktî salst – togad muðu nebûs; labs gads bûs arî tad, ja Mâras dienâ tik uz mirkli sau le parâdâs. Ticçjumi paredz arî attiecîgus iezîmîgus darbus: ja Pelnu dienâ (9. martâ) visu dârzu nokaisa ar pel niem, tajâ nebûs kukaiòu un târpu; ja Mâras dienâ vâra lielas klimpas, kâposti augs lielâm galvâm; ku ru lauku Ìertrûdes dienâ (17. jeb 30. martâ) pirms saules apstrâdâ – to kurmji pamet.

Pçc Mçness kalendâra Vçl lîdz 4. marta 22.00 un no 24. marta lîdz 13. aprîlim: izcçrt liekâs atvases meþâ; vei do augïu koku vainagus, izgrieþ ogulâjiem vecos zarus, apgrieþ krâðòumkrûmus, saîsina jaunâs avenes (apmçram par 20 cm). Seviðíi rûpîgi jâapskata upeòu pumpuri. Tie, kuri ir piebrieduði, apaïi, lielâki par pârçjiem, jânolasa un jâsadedzina, jo tur iemâjojuðas pumpuru çrces. Ja viss krûms pilns ar apaïajiem pumpuriem, tad labâk to nogriezt lîdz zemei un sadedzinât, parûpçjoties, lai jaunie dzinumi no zemes nâktu spçcîgi un veselîgi. Turpmâk tie regulâri jâapskata. Izved kûtsmçslus, tie labi izârdâs. Tîra ðíûòus, kûtis, slau ka griestus, mazgâ logus. Liela jai tîrîðanai piemçrota arî diena no 19. marta 22.00 lîdz 20. marta 22.00. Sçj tomâtus, guríus. No 9. lîdz 16. martam

aizsargâ augïu kokus pret krasâm temperatûras maiòâm; ja sâkusies sulu cirkulâcija, sâk tecinât kïavu un bçrzu sulas; pârstâda istabas puíes, sçj stâdiem viengadîgâs puíes. Atslodzes laiks: no 4. mar ta 10.47 lîdz 5. marta 10.47; no 19. marta 8.11 lîdz 20. marta 8.11.

Par putniem jâdomâ Ja esam sâkuði, turpinâm barot putnus. Apskatâm, vai dârzâ nav kâda brîva vieta, kur vçl varçtu iz likt kâdu jaunu putnu bûrîti, jo tieði putni ir mûsu lielâkie palîgi cîòâ ar dârza kaitçkïiem. Literatûrâ teikts, ka putnu bûrîði izlieka mi tâ, lai to iemîtniekiem bûrîtim apkârt bûtu brîva vismaz 500 m² liela platîba. Vçl bûtu jânovçrtç situâcija, vai pie putnu bûrîða ne var uzrâpties kaíis. Lai bûrîða iemîtniekus pasargâtu, ap koka stumbru jâapliek drâðu josta.

Sargâjam no saules Tâ kâ martâ jau jûtami silda sau le, kas kausç sniegu un veicina su lu cirkulâciju mûþzaïajos augos – rododendros, tûjâs un citos – un no sasaluðâs augsnes augu saknes vçl mitrumu nevar uzòemt, bet iztvaikoðana sâkas, augi ir jânoçno – cik iespçjams, tie jâpasargâ no tieðiem saules stariem. Jâpârbauda arî pârziemoðanai sasegtie augi. Lai tie neizsustu, iespçjams, – ir jânoòem daïa no seguma.

Atdzîvinâm istabas augus Sâk laistît un mçslot ista bas puíes, kâ arî tâs puíes, kas noliktas miera periodâ un vasarâ paredzçts audzçt balkonos, lodþi jâs un terasçs – enìeïtaures, oleandrus, agaves u.c. Istabâ ziemojoðos balkonu augus – fuksi jas, pelargonijas un citus – apgrieþ virs 3. lîdz 5. pumpura, un par 1/3 saîsina ðo augu saknes. Nogriez tos dzinumus iespçjams izman tot pavairoðanai – spraudeòiem. Martâ var sâkt pârstâdît tos au gus, kuriem nepiecieðamas lielâks pods. Sagatavoja Ivonna Plaude

Rūta Fjodorova

Pirmâm viengadîgajâm vasaras puíçm ar garâku veìetâcijas periodu jau ir jâbût iesçtâm. Taèu lielâkais viengadîgo puíu daudzums sçjams martâ un aprîlî, un ir arî tâdas puíîtes, kuras var sçt tieði dârzâ. Lielâkais vairums vasaras puíu uzzied jûlijâ un zied lîdz pat sep tembrim. Viengadîgâs puíes lieliski noder gan dekoratîvos dârzos, gan ziedu grieðanai. Tâs var uzstâdît

virsû pavasarî noziedçjuðâm sîpolpuíçm, un ðî vietiòa atkal pçc laika bûs skaista un sakopta. Viengadîgâs puíes lieliski atdzîvina skujeòu stâdîjumus, labi papildi na ziemcieðu stâdîjumus, un, pro tams, liela daïa vasaras puíu ir arî iecienîti balkona un teraðu au gi. Starp viengadîgajâm puíçm ir arî vîteòaugi, kas noder vertikâlai apzaïumoðanai, kâ, piemçram, ipomejas, puíu pupas, puíuzirnîði un citas. Agrâkai ziedçðanai martâ sçjamas samtenes, asteres, lauvmutîtes, nemçzijas, balzamînes un ci

tas. Uzreiz dârzâ varçsim sçt rudzupuíes, alises, kreses, sau les puíes. Turklât kliòìerîtes, rudzu puíes, zîda magones, nigel las dârzâ izsçsies paðas un aiz vien tâs atradîsiet arî nâkoðajos gados. Aprîlî sçjamas cinnijas, arî asteres, tagetes, puíu ta baku u. c. Viengadîgas puíes, atkarîbâ no tâ, cik daudz vie nas sugas augi nepiecieðami, var sçt kastîtçs vai puíupodâ. Aug sne jâizvçlas irdena, labi noderçs

2. lpp.

Roku darbi

Lai nav jâmet ârâ... Aurika Bogataja ir ne tikai skolotâja Jaunpils vidusskolâ, bet arî vada rokdarbu pulciòu «Èaklâs rokas», un tâdçï viòa arvien ir jaunu materiâlu, ideju meklçjumos – kâ un ko kopâ ar bçrniem pagatavot. Skolotâja atklâj internetâ iespçjams atrast teju visu, un, pirms ko uzdot pulciòa bçrniem, virtuâlâs idejas tiek pârvçrstas materiâlos darbiòos paðas mâjās. Mçs apskatîjâm daþus no tiem un noðpikojâm, kâ no katrâ mâjâ pieejamajiem materiâliem, ar vienkârðiem paòçmieniem, lietâm pieðíirt “jaunu dzîvi”.

Katalogu pârvçrtîbas

Ar roku rakstîtas vçstules cilvçki viens otram sûta arvien retâk, taèu pastkastîtes tâdçï tukðas nestâv. Teju katru rîtu kâ ar burvju mâjienu tajâ parâdâs atkal kâda jauna reklâmas avîze vai katalogs. Un, ja atlaides izpçtîtas, iekârotâ prece noskatîta, mazliet ievingrinot pirk stus locîðanâ, iespçjams izgatavot krâsainus dekorus.

“Svecîte” Nepiecieðams: þurnâls vai katalogs; aukliòa; aplikâcija; pûkaina stieple. Darba gaita: 1) loka þurnâla pirmo lapu uz pusçm un vçlreiz uz pusçm, stingri nolokot.

FOTO - Liena Trēde

Marts – sçrsnu jeb pavasara mçnesis. Astronomiski pavasara iestâðanos nosaka Saules stâvoklis – ðogad tas sâksies 21. martâ 1.22. Ðajâ dienâ diena un nakts ir vienâda garuma (pavasara Saulgrieþi – îstâs Lieldienas). Klimatiski pavasaris iestâjas tad, kad vidçjā diennakts temperatūra stabili paceïas virs 0°C, bet fenoloìiskais – tad, kad at lido gâjputni un uzzied vizbulîtes. Tâtad – marts ir gan ziemas, gan pavasara mçnesis – pârmaiòu un lielu pretiðíîbu laiks. Saule, vçjð un reizçm ar pamatîgs sals – viss savâ galçjîbâ.

Laiks sâkt vasaras puíu sçju

FOTO - Agris Jansons

Gâjputnus un pirmos ziedus gaidot

Dārza darbi

FOTO - Rûta Fjodorova

#65

2. lpp.

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts Darbs dara darîtâju

Dārza darbi

1. lpp. sijâta lapkoku trûdzeme, sijâts komposts ar nedaudz smilts vai grants piemaisîjumu, lai augsne bûtu irdena, ûdens caurlaidîga. Augsni podiòâ nolîdzina, samitrina un sçj sçkliòas. Tâm virsū uzber mazu, apmçram lîdz vienam centimetram biezu kârtiòu sijâtas augsnes, aprasina un novieto siltâ vietâ, kur temperatûra ir apmçram 20°C. Telpâs ar sausu gaisu vçlams sçjumiem uzklât plçves pârklâju. Ja ir iespçjams, pçc sadîgðanas ir labi sçjumus novietot gaiðâ, vçsâ vietâ, jo vçsumâ labâk attîstâs sakòu sistçma. Kad attîstîjuðâs dîgïlapas, sçjumus piíç – dîgstam no dîgsta vajadzçtu bût 2 lîdz 4 cm attâlumâ vienam no otra. Puíes, kuras paredzçts audzçt podos, var piíçt arî uzreiz podiòos. Pçc piíçðanas kastîtes un podiòus uzmanîgi salaista. Kad piíçjumi ieauguðies, tos ik pa 10 dienâm mçslo ar barîbas vielu ðíîdumu, kâ pagatavoðanai mçsloðanas lîdzekïus iespçjams iegâdâties veikalos. Pirms stâdîðanas laukâ augi pieradinâmi pie lauka apstâkïiem – tos var iznest un kâdas dienas paturçt lecektî vai aizvçjâ, var pa dienu iznest uz balkona vai lodþijas, vai terases. Lielâko vairumu vasaras puíu stâda laukâ, atkarîbâ no pavasara, kad vairs nedraud pavasara salnas, lielâkoties – jûnija sâkumâ. Kliòìerîtes, kosmejas, rudzupuíes, puíuziròus un vçl daþas citas puíes var sçt tieði dobç. Plîvurpuíes ieteicams sçt pat vairâkos termiòos, lai aizvien tâs bûtu ziedoðas. Bet ir tâdas puíes, kurâm nepiecieðams izaudzçt dçstu vai arî, sçjot tâs uzreiz uz lauka dobç, samazinâs puíes ziedçðanas ilgums. Tâpçc iegâdâjoties jebkuru jaunu, mazâk pazîstamu vasaras puíi ieteicams rûpîgi izpçtît auga veìetâcijas perioda garumu. Asteres Asteres sçjamas, sâkot ar martu, lîdz aprîïa beigâm, maija sâkumâ tâs var sçt arî tieði dobç. Ja nebûs agru rudens salnu septembra sâkumâ, asteres jo koði ziedçs lîdz pat mçneða beigâm. Asteres sadîgst 7-10 dienâs, tâs izstâda laukâ maija sâkumâ, jo augi ir samçrâ salnu izturîga. Zied no jûlija lîdz septembrim. Asterçm varam arî paði ievâkt sçklas nâkamajam gadam. Jâatceras, ka asteru sçklas nav ie-

teicams glabât nâkamajam gadam, jo tâs âtri zaudç dîgtspçju. Agerâti Agerâti sadîgst 10 - 15 dienâs. Labi noder apstâdîjumos, dobju apmalçm, augstums 15 lîdz 20 cm. Zied ziliem, baltiem vai rozâ ziediem. Dâlijas Vasaras dâlijas var izaudzçt no sçkliòas. Sçj aprîlī, izstâda laukâ pçc salnâm. Rudenî gumus var izrakt un saglabât, lai tos stâdîtu nâkamajâ gadâ. Var arî paði ievâkt sçklas. Salvijas Sçj martâ. Dîgst 18-25°C temperatûrâ. Pçc sadîgðanas ieteicamâ temperatûra – 10 lîdz 14°C. Stâda laukâ maija beigâs, jûnija sâkumâ 25X40 cm attâlumâ augu no auga. Amarants Sçj segtâs platîbâs martâ un aprîlî, zied no jûlija lîdz septembrim. Arktotes Sçj aprîïa sâkumâ siltumnîcâ vai maijâ dobçs. Izstâda pçc salnâm 20X30 cm vienu augu no otra. Lai iegûtu kuplâku krûmu, ieteicams galotòot tad, kad augs sasniedzis 10 - 12 cm garumu. Balzamînes Sçj marta beigâs siltumnîcâ, piíç 5 - 6 cm vienu augu no otra, izstâda pçc salnâm saulainâ vietâ 25X30 cm attâlumâ vienu no otra. Zied no jûnija lîdz septembrim. Augi ir 20- 30 cm augsti. Celozija Dçstiem sçj agri pavasarî, dîgst 18 - 20°C temperatûrā, sadîgst 10 - 12 dienâs. Dîgsti jûtîgi pret pârlaistîðanu. Piíç un izstâda podos vai dobēs pçc pavasara salnâm saulainā, siltâ vietâ 20X30cm attâlumâ.

Eiforbija Ieteicams augs akmensdârziem, dekoratîviem stâdîjumiem, tam ir krâðòas, skaistiem rakstiem rotâtas lapas. Augu lapas iespçjams izmantot arî puðíos. Lauvmutîtes Sçj martâ, aprîlî. Zied no jûlija lîdz pat septembra salnâm. Stâda 30X30 cm augu no auga. Lavmutîtes lieliski noder grieztiem ziediem, daiïo dârzu un îpaði skaistas apstâdîjumiem ir zemâs un nokarenâs ðíirnes. Puíu tabaka Sçjama martâ vai aprîlî. Izstâda pçc salnâm 30X30 cm attâlumâ vienu no otra. Smarþîga, bagâtîgi ziedoða puíe. Alises Sçj dobçs aprîlî. Dîgst 6 lîdz 10 dienas. Attâlums starp augiem 10x15 cm. Augstums – 15 cm. Tâs ir labs medus augs, saldi smarþo, labi izskatâs dobju apmalçs. Cinnijas Sçj marta beigâs, aprîïa sâkumâ, laukâ stâda maija beigâs, jûnija sâkumâ 20X30 cm attâlumâ augu no auga. Sçklas vislabâk dîgst 21-25°C, auga augstums – 30 cm. Zied no jûlija lîdz salnâm. Auga ziedu krâsa, lielums un augstums daþâdâm ðíirnçm ir daþâdi. Augstas ðíirnes sasniedz pat metra augstumu. Eðolcijas Dçstu audzç retâk, parasti sçj tieði dobç. Augu no auga retina 15X20. Zied no jûnija lîdz oktobrim. Auga augstums 30 cm. Rudbekijas Sçj aprîlî siltumnîcâ vai laukâ pçc salnâm. Augam attâlums no viena auga lîdz otram – 25X30 cm. Ziedçs no jûlija beigâm lîdz septembrim. Saulespuíes Sçj laukâ pçc salnâm. Augam

Lai stâdi izaugtu veselîgi *Sçjai izmanto tîrus traukus *Ja podiòi vai kastîtes lietotas iepriekðçjâ gadâ, tâs rûpîgi jâizmazgâ *Nedrîkst sçt pârâk biezi, ja blîvs sçjums savlaicîgi jâpiíç vai jâretina *Sçjeòu dîgstus labâk apsmidzinât nekâ laistît, substrâts nedrîkst bût pârmitrs * Ja iespçjams, izmantojiet kodinâtas sçklas, tâs parasti maríçtas spilgtâ krâsâ * Sçjot viengadîgâs puíes laukâ, gadu no gada ieteicams mainît augðanas vietu *Neizmirstiet sçjumus vçdinât, noòemot pârsegus, lai uzturçtu vajadzîgo gaisa mitrumu

FOTO - Rûta Fjodorova

Laiks sâkt vasaras puíu sçju Rudbekijas Balzamīnes

Agerāti

Eiforbijas

Verbenas

Gailardijas no auga jâbût 30X50 cm. Zied jûlija beigâs lîdz septembrim. Saulespuíçm patîk barîbas vielâm bagâta augsne, saulaina vieta. Tâs labi noder dârza telpas nodalîðanai, aizsargstâdîjumos. Saulespuíe kïuvusi arî par iecienîtu griezto ziedu. Gazânijas Sçj aprîlî siltumnîcâ un audzç stâdu. Laukâ stâda pçc salnâm 15X20 cm attâlumâ vienu no otras. Tagetes Sçj aprîlī siltumnîcâ, laukâ stâda pçc salnâm. Var sçt arî tieði dobç, tad uzziedçs nedaudz vçlâk, bet augi ir tik pieticîgi, ka, nedaudz pieskatîti, savus kopçjus tie priecç ar dzeltenîgi oranþo krâsu toòiem.

Lai plûmes un âbolus nebojâtu târpi Rûta Fjodorova

Ðogad augïu kokiem ir bijusi smaga ziema, kas varçtu ietekmçt raþîbu. Tâpçc ir svarîgi parûpçties par to, lai tie ziedpumpuri, kas augïu kokiem saglabâjuðies, nestu augïus un raþu nebojâtu kaitçkïi. Mazdârziòos, kur ir tikai daþi augïu koki, ðim nolûkam varçtu noderçt feromona slazdi. Vairâk par tiem lûdzâm pastâstît agronomi Montu Andiòu:

M. Andiòa: – Cîòai ar kaitçkïiem var izmantot arî bioloìiskos augu aizsardzîbas lîdzekïus. Otro gadu pârdoðanâ ir feromona slazdi. Tie ir paredzçti âbelçm pret tinçjiem, âbelçm pret tîklkodçm, plûmçm pret tinçjiem. Komplektâ ir tâda kâ mâjiòa, kurâ ielîmç feromonu, kas izdala smarþu un piesaista ðo kaitçkïu vîriðíos pârstâvjus, kas lido uz ðo smarþu un pielîp. Tâdçjâdi nav tçviòu, kas mâtîtes apaugïo, un kaitçkïu paaudze neattîstâs.

– Vai ðâdi bioloìiskie augu aizsardzîbas lîdzekïi tiek piedâvâti pirmo gadu? – Pirmais gads, kad feromona slazdi parâdîjâs pârdoðanâ, bija pagâjuðais. Cilvçki nedaudz pirka ðos slazdus, bet pârsvarâ tikai tie, kuriem dârzâ ir trîs, èetras âbelîtes. Uz trim kociòiem ir vajadzîgs viens feromona slazds. Ja kociòu dârzâ ir vairâk, tas prieks iznâk stipri padârgs, jo viens slazds maksâ turpat piecus latus. Tas ir brîniðíîgs lîdzeklis,

kuru lietojot nav jâizmanto íimikâlijas, netiek piesâròota vide, bet tas arî maksâ. Piedâvâjumâ ir arî lîmkarodziòi, ko iesprauþ pie puíçm puíupodos vai puíudobç. Uz ðiem dzeltenajiem karodziòiem lido laputis un citi kaitçkïi, kas pie tiem pielîp. Ja zinâm, ka laputîm no auga uz augu pârlido mâtîtes, kas pçc tam uz ðâ auga sadçj oliòas, no kurâm attîstâs jaunie kukaiòi, tad, lietojot lîmkarodziòu, varam sagaidît, ka jauni augi ar laputu kolonijâm netiks invadçti.

Celozija Atkarîbā no ðíirnes stâdîðanas attâ lums var bût 20X10 cm un var bût arî 20X30 cm liels. Verbena Sçj aprîlî. Stâdus izstâda 25X25 cm attâlumâ vienu no otra, ziedu krâsas ir koðas, tâdçjâdi stâdîjumâ liela krâsu bagâtîba. Noder gan apstâdîjumos gan arî nokarenas formas verbenas ir izcili augi balkoniem, lodþijâm.

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts Darbs dara darîtâju

Roku darbi

Lai nav jâmet ârâ... 1. lpp. Tâ turpina, kamçr katra þurnâla lapa salocîta. Ja þurnâls plâns, loka divus un vidû tos salîmç kopâ; 2) apsien apkârt aukliòu; 3) rotâ ar sirsniòâm vai citiem sev tîkamiem dekoriòiem; 2) no pûkainas stieplîtes veido ”liesmiòas” degli.

«Gailis» Nepiecieðams: þurnâls vai katalogs; aplikâcija; lîme.

Darba gaita: 1) noloka þurnâla lapas augðçjo stûri; 2) tad vçlreiz uz pusçm un atlikuðo stûrîti atloka. Tâ rîkojas ar katru nâkamo lapu un beigu beigâs pirmos ar pçdçjo lapu salîmç kopâ; 3) no aplikâciju papîra veido konusiòu, bet uz konusiòa – gaiïa knâbi, acis utt. Tâpat arî izgrieþ un ielîmç gaiïa asti.

Pavasaris salvetçs Pavisam vienkârðas, bet fifîgas puíîtes, pirms vçl îstâs nav no sasaluðâs zemes galvas pacçluðas, iespçjams izveidot arî no visparastâkajâm salvetçm. Krâsas un formas iespçjams variçt pçc sirds patikas.

«Pienenîtes» Darba gaita: 1) dzeltenu sal-

veti divreiz pârloka un grieþ aplîti; 2) pa vidu izveidojuðos aplîðus saskavo vai sadiedz; 3) gandrîz lîdz vidum pa apli vairâkas reizes iegrieþ, veidojot skariòas; 4) Ar adatu vai ko citu kârtu pa kârtai sabuþina jeb atloka “ziedlapiòas”.

«Âbeïzieds» Darba gaita: 1) izklâj baltu salveti, 4-5 kârtas klâj vienu uz otras, kopâ sagofrç; 2) galus ar ðíçrçm noapaïo; 3) dzeltenu salveti pârgrieþ uz èetrâm daïâm, klâj vienu uz otras, rîkojas tâpat kâ ar lielo salveti; 4) abas salvetes sagofrç kopâ un vaïîgi sasien ar dziju; 5) pa vienai kârtai loka uz augðu.

Pudeïpuíe Nedaudz piòíerîgâks pasâkums ir PET pudeïu pârvçrðana “ziedâ”. Bet, tuvojoties sievieðu dienai, varbût kâds divlitrîgo plastmasas pudeïu patçrçtâja vçlas iepriecinât mîïoto ar pavisam oriìinâlu pârsteigumu. Un svarîga pat nav izpildîjuma kvalitâte, cik centîba ko tâdu vispâr izveidot. Nepiecieðams: PET pudele, ðíçres, svece, irbulîtis un, ieteicams, lîmes pistole. Darba gaita: 1) pudelei nogrieþ apakðu un augðu; 2) izgrieþ

ziedlapiòas; 3) no atlikuðās pudeles arî grieþ ziedlapiòas un strçmelîtes; 4) tur ”ziedlapiòas” virs svecîtes un ïauj tâm ielocîties. Savukârt strçmelîtes, turot virs liesmiòas, tin ap irbulîti – veidojas “sprodziòa”; 5) augðu un apakðu salîmç kopâ un viducî ielîmç pârçjâs izveidotâs ziedlapiòas. Liena Trēde

P.S. Pudeïpuíi greznâku iespçjams izveidot, izmantojot daþâdas krâsas, kâ arî pielîmçjot pçrlîtes vai citus dekoratîvus elementus.

Tunikas peèvorka tehnikâ Dagnija Petrovska

Tunika jeb gara veste ar îsâm rociòâm. Peèvorks – adîðanas tehnika, kad adâm it kâ no maziem gabaliòiem. Ðîs gan bûs manas fantâzijas par peèvorku. Vi s p i r m s m ç ì i n â s i m i zprast, kâ tad veidojas kvadrâtiòð (1. foto un tehniskajâ shçmâ zaïâ krâsa). Uzmetam nepâra skaitu valdziòu, izadâm pirmo rindu kreiliski. Tagad esam darba labajâ pusç un adâm lîdz trim vidus valdziòiem, kurus saadâm kopâ, samainot pirmo ar otro vietâm

tâ, lai saadîðanas vietâ veidotos skaists, taisns labiskais valdziòð – tas labi redzams 6. foto. Kreisâs puses valdziòus izada kreiliski, neko nenoraucot. Noraukðanu veic tikai labajâ pusç. Nekur netiek nekas pieaudzçts, bet tikai noraukts. Gala rezultâtâ jâiznâk kvadrâtiòam – 3. foto. Palicis tikai viens valdziòð. Tagad gar malu uzòemam valdziòus. Ja sâkumâ uzmetâm 25 valdziòus, tad tagad uzlasâm pa malu 12 valdziòus un 12 valdziòus uzmetam (4. foto), un turpinâm adît, vidû noraucot platumam. Tagad otrâ rinda: vispirms uzmetam 12 valdziòus, tad izadâm un uzlasâm

1. 2. 7.

no malas atkal 12 valdziòus. Ja mçs kvadrâtus adîsim turp atpakaï, tad norauktais valdziòð veidos zigzagu; ja nevçlamies zigzagu, bet gan slîpumu vienâ virzienâ, tad kvadrâtus veido visu laiku no vienas malas. Vçl viena nianse, uzlasot malas valdziòu – var uzlasît divos veidos tâ, lai veidojas pînîte – ieteicams vienkrâsainiem rakstiem – un lai adot malas valdziòi ir vienmçrîgi gludi nesagriezti (redzams 6. foto). Var arî uzlasît tâ, lai izskatâs, ka valdziòi izaug no malas – 1. foto, bet te gan, uzlasot valdziòus vienâ rindâ jeb gâjienâ, veic no labâs puses, otrâ rindâ pretçji. Ceru, ka sapratât. Pârejot uz nâkoðo rindu, vis-

pirms uzmet, tad uzlasa un ada tâlâk. Rociòâm vispirms uzada atseviðíu kvadrâtiòu un turpina adît pa rindu. Ja nevçlamies kantainu kakla izgriezumu, tad stûros uzlasâm attiecîgi 25 valdziòus un veidojam trijstûri – vidçjos valdziòus norauksim tâpat, tikai abâs malâs, sâkot un beidzot rindu, saada divus valdziòus kopâ. Lai veidotos ðâds kakla izgriezums, pa kakla izgriezuma perimetru uzlasâm valdziòus un noraucam diegu. Uzmetam 5 lîdz 9 valdziòus un adâm 6 lîdz 10 cm garu lentîti. Tagad jâturpina adît pa perimetru apkârt kakla izgriezumam. Pçdçjo malas valdziòu saada kopâ ar

uzlasîtajiem valdziòiem. Turpina adît tikai tos valdziòus, kas veido lentîti (7. foto). Parasti noraucot man sanâk noraukt pçc shçmas, vienreiz saadot trîs valdziòus – divus no perimetra, vienu – no lentîtes, otrreiz vienu no perimetra, divus no lentîtes. Tad veidojas laba apkakle. Beigâs, kad izadîti visi perimetra valdziòi, tad atkal turpina adît tikai lentîti. Lentîti sasien mezglâ, veidojas interesants apdares elements. Adîjuma shçmâ bultiòas norâda vietu, kur jâuzlasa valdziòi. Darbs (2. foto) veidots ðaha galdiòa veidâ – viens kvadrâts labiski, otrs – adot labiski no abâm pusçm. Lai veicas!

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts Darbs dara darîtâju

Saimnieka darbi

Paðam sava maizes krâsns Ðomçnes viesojâmies Pûres pagasta «Ozolos», kur saimnieki – Ivars un Ingrîda Vistopoli – cep paðu gatavotu maizi paðu veidotâ maizes krâsnî. Îpaðs ir fakts, ka Ivars divas krâsnis – apkurei un maizes cepðanai domâto – uzmûrçjis bez priekðzinâðanâm mûrnieka darbâ; vien mûrniekam pâr plecu reiz skatîjies un izziòas literatûrâ padomus smçlies...

Krâsns ar siltuma kameru Jautâts par pieredzi krâðòu mûrçðanâ, Ivars vispirms iepa zîstina ar apkures krâsni, jo tâ tapusi pirmâ. Viòa vçrtçjumâ – pârtaisâms projekts. I. Vistopols: – Ar krâsnîm pieredze tâda – Heinrihs Hâns (Viens no pieredzes bagâtâkajiem krâðòu meistariem Tukuma rajonâ. – Red.) savulaik brauca plîti mûrçt. Es skatîjos, un mani arî tâ lie ta interesçja. Vçlâk, kad bûvçju pagaidu mâju, krâsni mçìinâju mûrçt jau saviem spçkiem. Tuku ma bibliotçkâ biju atradis 30. gadu grâmatu par podniecîbu ar visiem rasçjumiem. Iepatikâs konkrçta ti pa krâsns – gribçju, lai Hâns to uzmûrç, bet viòð atteicâs, jo mûris plaisâðot. Viòaprât, ja sildmûris bûtu vairâk horizontâli izstiepts, tad neplaisâtu... Tomçr es gribçju pieturçties pie oriìinâla – pçc Lat vijas laika rasçjuma. – Ar ko ðî krâsns îpaða? – It kâ ar augstu siltumatdevi – autors apgalvo, ka esot virs 80%; virs kurtuves atrodas slçgta siltuma kamera – dûmejas gar tâs sâniem iet uz leju un auksto gaisu aizvada uz skursteni; nav tâ saucamâ ”èûska” – dûmejas lîkumu lîkumiem... Ir doma virs siltuma kameras ierîkot caurules, kas siltumu aizvadîs tâlâk uz mansardu. Ðobrîd krâsns kalpo jau sesto gadu...

Restes pie kurtuves – bērnu drošībai

Neatrisinâta problçma – ðuvju plaisâðana

– Kâ tad veicâs ar mûrç ðanu? – Ðâdai krâsnij noteikti vajag kârtîgu pamatu – to izveidoju, jau betonçjot mâjas pamatus. Krâsni ar pamatu nesavieno nekâdi enku ri – pamats vienkârði nolîmeòots un uz tâ uzklâta ruberoîda hidroizolâcijas kârta. Pamata lau kums apmçram 1500x1500 mm; krâsnij – 1000x1000 mm. Es gan mazliet aizrâvos ar racionalizâciju – pçc rasçjuma krâsns mûrçta no pilniem íieìeïiem, bet es to veido ju no pusíieìeïiem (òçmu ar di manta ripiòu un visus sazâìçju) – lai sienas plânâkas un nebûtu pusdienu jâkurina; jâatzîst – pçc 15 minûtçm mâja ir silta; siltums labi starojas arî no stikla durtiòâm, tomçr ir savas problçmas... – Ðobrîd mûrî plaisas, gluþi kâ H. Hâns paredzçja?... – Krâsns konstrukcija ir tâda, ka tâ sastâv no divâm èaulâm – iekðçjâs (kurtuves), kas veidota no ðamota íieìeïiem, un ârçjâs, kas veidota no parastiem mâla pilníieìeïiem. Problçma tâ, ka ðamota èaula sakarst vairâk – starp abâm èaulâm nav atstarpes (tâs saista mâla java) un, izpleðoties ðamota íieìeïiem, ârçjâ èaula ðuvçs staigâ lîdzi. Lîdz ðim nebi ja tik traki, bet aukstajâ laikâ, kad dabûjâm vairâk pakurinât, arî plai sas parâdîjâs... Ja finanses atïaus, tad pirkðu pilnos íieìeïus un pârmûrçðu – ceru, ka pilnie íieìeïi izlîdzinâs temperatûras starpîbu starp abâm èaulâm. Vienvârdsakot, ðis projekts ir jâpârtaisa. – Vçl pâris vârdos par mûrjavas sastâvu. – Vislabâk òemt smalki sijâtu granti (jûrmalas smilts ir par smal ku); proporcijas ar mâlu grûti pa teikt, jo mâli ir daþâdi. Es saraku tepat, kalnâ – trekns kâ sviests, un daudz nevajag. Sajauc pçc izjûtas – lai íepç, taèu ne pârâk... – Tagad pieejami daþâdi dûmvadi – ar keramisku èau lu, no nerûsçjoðâ tçrauda un tamlîdzîgi – kâpçc liki vienkârðu tçrauda cauruli? – Kâda saimniecîbâ bija, tâdu uzliku. Izveidoju pat divas atve res tîrîðanai, taèu pagaidâm nav bijis vajadzîbas to darît. Protams, pareizâk bûtu veidot dûmvadu ar siltumizolâciju, jo ðâds vairâk svîst un vasarâ grûtâk iekurinât. – Ðobrîd mâjâ ir silti. Kâ nosiltinâta pati çka? – Mâja ir statòu bûve ar 15 cm minerâlvates siltinâjumu, taèu ðîs ziemas salâ likâs, ka bûs vçl

jâsiltina. Pagrîde nav siltinâta – zem koka dçïu grîdas vienkârði sabçrts smalcinâts gâzbetons. Bija doma virtuvç kâdu jotuliòu pieslçgt, taèu nav vajadzîbas – no krâsns augðas uz virtuvi aizvadîju cauruli; virtuves pusç caurulç iemontçts datora ventilators, kas velk silto gaisu. Ja pirms tam abâs telpâs bija apmçram 4° C starpîba, tad tagad – 1°C.

Maizes krâsns – èetriem klaipiem – Ideja par maizes krâsni radâs tâpçc, ka nebija kur labu rudzu maizi nopirkt. Agrâk garðoja Kuldîgâ ceptâ maizîte, taèu, kad Blumberga «Zelta kliòìeris» nobankrotçja, nospriedu – paðam taèu ir gan lauki, gan tehni ka – kâpçc necept savu maizi? Tâ sapirku íieìeïus un tajâ paðâ Latvi jas laika grâmatâ atradu arî vairâkus maizes krâsns rasçjumus; izvçlçjos vidçja lieluma – èetriem maizes klai piem. Viss arî labi padevâs, un tâ jau trîs gadus çdam tikai savu maizi. Protams, kâ kuro reizi sanâk – nav kâ rûpnîcâs ar visâdiem irdinâtâjiem un uzlabotâjiem; temperatûras uz grâdiem precîzi noteiktas... Tur tehnoloìija atstrâdâta, bet mums – kâ kuru reizi; ðíiet, kvalitâti pat mçness fâzes iespaido. Sâkumâ mil tus pirkâm «Rîgas dzirnavniekâ», taèu tie bija bez klijâm, bet tur taèu visi vitamîni iekðâ!.. Man ar klijâm labâk patîk, tâpçc pats audzçju rudzus un maïu no tiem miltus. Bet ar mçness fâzçm tâ – pçc svara vienâdiem klai piem miltu reizçm iztçrçts pusotras reizes vairâk; piemçram, ir klaipi, kam ar četriem kilogramiem pietiek, bet reizçm visus sešus vajag... Krâsni kurinâm pçc senèu meto des – kurtuvi pieliek pilnu ar mal ku (visbieþâk izmantoju bçrzu, eg li un apsi); kurinu apmçram divas stundas, un kâdu pusotru stundu maizîte cepas. Darboðanâs liela – mîkla jâmîca, jâraudzç; rûgðanai siltumu vajag... Òemðanâs, kâ alu darot. – Kâ noskaidrojat, kad krâsns pietiekami karsta? – Arî pçc sentçvu metodes: ber krâsnî miltus un skatâs – ja pârâk âtri sagruzd, tad jâpavçdina.

Krâsns mûrçðana – nesteidzîgs darbs divâs nedçïâs

– Pastâsti par krâsns kons trukciju! – Pirmâs rindas pa perimetru iz veidotas no vecajiem – baltajiem íieìeïiem; pa vidu tukðums un vairâkas íieìeïu rindas, kas bals ta krâsns pirmo kârtu jeb klonu. Virs klona (starp ot ro íieìeïu kârtu) – sijâta un sablietçta grants, bet virs tâs – ðamota íieìeïu kur tuve. Vienîgie dzelþi – divas metâla sijas, kas izmantotas kurtu ves pârsedzçm. Kur tuves velve veido ta, savienojot konus veida íieìeïus (tos piezâìçju ar dimanta Caurule virs krāns silto gaisu aizvada slîpripu). Pçc projek ta – kurtuves priekðâ uz virtuvi

Uzziòai: *Optimâlais maizes krâsns laukums ir 0,60 – 0,70 m². Vidçji lielas krâsns kurtuves klons ir apmçram 70x100cm liels. *Krâsns kurtuves velves augstums ir visai noteikts – 20 lîdz 30 cm robeþâs; optimâli, ja kurtuves sâkumâ 20 cm, bet noslçgumâ – 28 cm. *Kurtuves klonu veido no plakaniski liktiem, rûpîgi piestrâdâtiem íieìeïiem; tie jâliek cieði viens otram lîdzâs, ðuves neaizpildot ar mâliem. *Klona íieìeïus liek uz 10 lîdz 15 cm biezas rupjas grants kârtas. *Uz 1 m² krâsns klona var izcept 28 lîdz 35 kg rupjmaizes vai 14 lîdz 18 kg baltmaizes.

FOTO - Vents Dubrovskis

Vents Dubrovskis

Pie maizes krāsns saimniekdēls – Kaspars Vistopols

Krāsns durtiņas ar siltuma atstarotāju

Velve krāsns dziļumā ir augstāka

un aizmugurç ir vçdinâðanas kanâli (virs krâsns tiem iestrâdâti divi ðîberi) – savdabîgi tvaika nosûcçji. Tomçr praktiski tos neizmantoju. Kâ parasti dara? Kurtuvei aizliek priekðâ skârda loksni un priekðâ pierauð ogles, lai kurtuves priekðpuse tik âtri neatdzis tu. Bet es krâsns durtiòas uztaisîju ar siltuma ekrânu (divâm metâla loksnçm ar gaisa ðíirkârtu pa vidu) – ar to pilnîgi pietiek un ogles raust nav nepiecieðams. – Kâpçc kurtuves griesti ir slîpi – ar slîpumu dûmeòa virzienâ? – Tas, lai dûmi ietu krâsns dziïumâ un tos nesistu atpakaï. Atbilstoði arî íieìeïu arka veidota konusâ... – Kurtuvei un krâsnij izman tota vienâda sastâva java? – Kurtuves mûrçðanai mâlam ir pievienots ðamota pulveris. – Kâds íieìeïu daudzums bi ja nepiecieðams? – Tagad nepateikðu; tik atceros, ka pirms èetriem gadiem izmaksâja Ls 250.

– Cik daudz laika prasîja krâsns mûrçðana? – Divas nedçïas pagâja, bet tâpçc, ka dienâ ne vairâk par trim kârtâm uzliku; java jau sâkumâ ðíidra – íieìelis uz tâs ”peld” un minûtes 10 jâpagaida, kamçr paliek stingrâka; tikai tad var likt nâkamo íieìeli. Vispirms liek íieìeïus stûros un tad stumj nâkamos. Âtri neiet, bet sava burvîba tajâ visâ ir.

Receptes paliek noslçpumâ – Vai ir sava îpaða rudzu maizes recepte? – Tâ lai paliek noslçpumâ, bet var teikt arî tâ: recepte ir vienkârða – òem ûdeni, miltus, raugu, sâli, cukuru un cep! Maizîti liekam uz kïavu lapâm; izmantojam arî kal mes (ïoti garðîga sanâk – maizei pavisam cits aromâts; es kalmes pat îpaði þâvçju) un ozollapas (tâs dod stingru garðu); pamçìinâts arî uz vînogu lapâm, bet, kad galîgi nekâ nav, auzu pârslas paberam...

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts

spçjas

Atgrieþoties pie publicçtâ

Par «Saules šūpulīti» nu vēsta vien lapiņa, kas bija durvīs

rs «Ðûpulîti» – katram bçrnam var veltît pietiekami daudz uzmanîbas, jo viòu nav tik daudz kâ bçrnudârza grupiòâ. Ðî turklât ir laba iespçja tiem vecâkiem, kas nevarçja atïauties samaksât par bçrnudârzu. Noskaidrojâm, ka ir bçrni, kas lîdz ðim apmeklçja «Ðûpulîti», bet tagad dosies uz lielo bçrnudârzu. Kâ sacîja Solvita, no pastâvîgajiem apmeklçtâjiem uz rotaïistabu solîjuðies nâkt trîs – Rièards, Ance un Ieva.

Jâmeklç privâti risinâjumi – Vai Kandavâ ðobrîd bçrnu uzraudzîbas grupa ir tikpat aktuâla kâ tobrîd, projektu uzsâkot, kad bçrnudârzâ bija garas rindas, jautâjâm Kandavas novada Izglîtîbas pârvaldes vadîtâjai Silvijai Tiltiòai: – Jebkura alternatîva ir laba lie ta, bet ðobrîd, kâ zinâm, daudz kas atkarîgs no finansçjuma un kat ra budþeta pozîcija ir daudzkârt jâizvçrtç. «Saules ðûpulîða» projekts ilga trîs gadus, bet aizvadîtajâ gadâ bçrnu uzraudzîbas grupu daïçji finansçja gan no paðvaldîbas, gan «Zîïuka» budþeta lîdzekïiem. Ðogad dome atseviðíu finansçjumu «Sau les ðûpulîða» uzturçðanai vairs nav pieðíîrusi, tâpçc pirmssko las izglîtîbas iestâdes «Zîïuks» kolektîvam, kura paspârnç atro das «Saules ðûpulîtis» bija jâizvçrtç un jâizlemj paðam, kas ir radikâli

nepiecieðams un no kâ varçtu at teikties. Manâ skatîjumâ tas jâdara uzòçmuma vadîtâjam kopîgi ar kolektîvu. Tâ es sacîju gada nogalç «Zîïukâ» notikuðajâ sapulcç un tâ es saku arî tagad – iestâdes kolektîvâ jâizvçrtç un jâizlemj – vajag bçrnu uzraudzîbas grupu vai var bez tâs ðobrîd, finansiâli ne tik labvçlîgâ situâcijâ, iztikt. Bçrnudârza kolek tîvs izvçrtçja uzraudzîbas gru pas lietderîbu un nolçma to slçgt, piedâvâjot bçrniem, ku ri to apmeklçja, nodroðinât vietu bçrnudârzâ. – Rotaïu istaba mazajiem apmeklçtâjiem joprojâm ir atvçrta. Kâdu jûs redzat tâs turpmâko darbîbu, kâdas varçtu bût atbalsta iespçjas? – Nevar noliegt, ka Solvita Horste savulaik izstrâdâja lielisku projektu privâtajam bçrnudârzam. Toreiz pçc tâ bija nepiecieðamîba, jo bija garas rindas uz vie tu bçrnudârzâ. Tagad situâcija ir mainîjusies un rindu bçrnudârzâ vairs nav. Bet uzraudzîbas grupa ir iekârtota, tur ir mçbeles, rotaïlietas – viss nepiecieðamais, lai turpinâtu iesâkto darbu privâtâ struktûrâ. To atbalsta «Zîïuka» vadîtâja A. Ose-Pelnçna, rotaïu ista bai ðobrîd atstâjot mçbeles un aprîkojumu, bet par finansçjumu no paðvaldîbas S. Horstei kâ biedrîbas vadîtâjai ar atseviðíu iesniegumu jâvçrðas domç. Mans redzçjums – «Saules ðûpulîtis» strâdâ kâ privâta struktûra. Un vçl gribçtu, lai visas lietas, kas notiek, notiktu bez ten dencioziem un nevajadzîgiem ”asu miem”, ar lielâku sapratni.

Bçrnu rotaïu un attîstîbas centra «Saules ðûpulîtis» hronika

*2006. gada jûnijâ Kandavas novada domes sçdç tika skatîts bçrnudârza «Zîïuks» audzinâtâjas Solvitas Horstes iesniegums par vçlmi izveidot privâtu pirmsskolas bçrnu iestâdi un ar lûgumu palîdzçt ar telpâm. *2006. gadâ 17. augustâ uzòçmumu reìistrâ tiek ierakstîta biedrîba «Radoðais centrs «Saules ðûpulîtis»». *Telpas Sabiles ielâ 8-24 49 m² platîbâ izîrç deputâts V.V. Dreima nis. *S. Horste meklç projektu iespçjas, lai piesaistîtu finansçjumu telpu remontam un aprîkojumam. Tieði tobrîd Bçrnu un ìimenes

ministrijâ tiek izsludinâts projek tu konkurss par bçrnu atbalsta centriem ar mçríauditoriju pirms skolas un jaunâkâ skolas vecuma bçrniem. *2006 gada 17. novembrî noslçgts Lîgums starp Bçrnu un ìimenes lietu ministriju un Kanda vas novada paðvaldîbu. Lîgums pa redz, ka paðvaldîba uzturçs bçrnu rotaïu un attîstîbas centra darbîbu trîs gadus . *2007. gada 3. janvârî dome sanâksmç nolemj, ka bçrnu cen tram bûs PII «Zîïuks» filiâles sta tuss. * 2007. gada 10. janvârî, klât esot tâ laika bçrnu un ìimenes lie tu ministram A. Baðtikam, «Sau les ðûpulîtis» uzsâk savu darbîbu. Sâkumâ centrâ strâdâja trîs dar binieki: divas skolotâjas un viens palîgs, * 2007. gada 29. martâ dome at balsta S. Horstes iniciatîvu bçrnu rotaïu laukuma iekârtoðanâ Sabi les ielâ 8, kas bûtu pieejams pub liskai lietoðanai. Tiek piesaistîts LAD finansçjums un vasaras vidû, pateicoties vietçjo uzòçmçju I. Frîdemaòa un N. Ðtoferta atbals tam, laukums tiek pabeigts. * 2009. gada janvârî PII «Zîïuks» vadîtâja paziòo, ka krîzes apstâkïos, izvçrtçjot rotaïu ista bas nepiecieðamîbu, to plâno slçgt. Vecâki ir gatavi piedalîties ar lîdzfinansçjumu, no 1. februâra tiek ieviesta vecâku dalîbas mak sa – Ls 1 par apmeklçjumu lîdz 4 stundâm. *2009. gada 26.novembrî, iepazîstoties ar deputâtes S. Hors tes sagatavoto prezentâciju par centra darbîbu, deputâti, plânojot struktûrvienîbas uzturçðanas iz devumus, nolemj tos iekïaut PII «Zîïuks» 2010. gada budþetâ. *2010. gada 30. novembrî centrs pârtop par uzraudzîbas grupu . * 2010. gada 1. decembrî S. Horstei atgrieþoties no bçrna kopðanas atvaïinâjuma, papil dus finansçjums darba algâm tiek noraidîts, un rotaïistabas pedago giem samazinâts darba laiks lîdz 24 stundâm nedçïâ. *2010. gada decembrî A. OsePelnçna piedalâs «Saules sûpulîða« pasâkumâ un paziòo, ka rotaïistabas darba laiks tiek pagarinâts no 9.00 lîdz 18.00. *2011. gada 18. janvârî bçrnu – dârza vadîtâja mutiski S. Horsti un Z. Salmu informç par darba uzteiku mu, sarunâ piedalâs arodbiedrîbas vadîtâja Maija Egle, bet 26. janvârî abâm audzinâtâjâm darbs tiek uz teikts rakstiski. * 2011. gada 27. janvârî ar domes lçmums paredz izmaiòas PII «Zîïuks» nolikumâ, kas paredz uzraudzîbas grupas «Saules ðûpulîtis» slçgðanu ar 2011. gada 1. martu. Lçmums tiek pieòemts 10 deputâtiem – A. Aleksînam, I. Bambim, R. Bârenim, A. D. Freimanim, L. Gudakovskai, I. Lasim, A. Petrevicai, D. Rozenfeldam, N. Ðtofertam, S. Tiltiòai balsojot PAR, diviem – G. Indriksonam un I. Priedei PRET, vienam ATTUROTIES (O. Budþens), diviem NEBALSO JOT (V.V. Dreimanis, S. Horste).

Vai paðvaldîbas uzòçmums nonâcis bankrota priekðâ? Pçc tam, kad pagâjuðajâ nedçïâ ar domes sçdes lçmumu no ama ta tika atbrîvots nepilnu gadu strâdâjuðais SIA «Kandavas nam saimnieks» vadîtâjs un arî do mes deputâts Dainis Rozen felds, jautâjumu palika daudz. Bet bûtiskâkie no tiem – trîs: 1) Kâ ar apkuri – vai malkas uzòçmumam pietiks? 2) Vai tieðâm, jau izveido jot uzòçmumu un apkraujot to ar iepriekð uzkrâtiem parâdiem un nesakârtotu komunâlo pakalpoju mu un apsaimniekoðanas sistçmu, nebija paredzama tâ ilzstoða ”atveseïoðanâs”? 3) Vai tieðâm par notikuðo, ja reiz konstatçti kâdi kliedzoði pârkâpumi (tâdi gan nav publiski izteikti), nav jâuzòemas atbildîba domes vadîbai, îpaði jau izpilddirektoram Guntim Galpe ram? ”Atsûtiet jautâjumus rakstiski, atbildçðu...” Tâdu atbildi saòçmâm no Kan davas novada domes izpilddirek tora Gunta Gelpera, kad vçlçjâmies precizçt tikðanos laiku, lai klâtienes sarunâ uzklausîtu paðvaldîbas amat personas viedokli par paðvaldîbas kapitâlsabiedrîbas SIA «Kandavas namsaimnieks» turpmâko darbîbu un vçl daþiem ðobrîd svarîgiem, ar apkuri saistîtiem jautâjumiem. “Òemot vçrâ, ka ðis jautâjums ir nopietns, atsûtiet, lûdzu savus jautâjumus elektroniski un es tâpat uz jûsu interesçjoðiem jautâjumiem atbildçðu. Skatoties, ko jûs atkal esat sarakstîjuði sestdienas avîzç, negribu politiskâs intrigâs saistîties.” Jautâts, vai atbildes nebûs jâgaida 30 dienas, izpilddirektors atbildçja, ka nç, tik il gi vis nebûðot jâgaida. Lîdz nâkoðai avîzei atbildes bûðot. Tâtad – lîdz piektdienai, 4. martam.

Tarifs par zemu Savukârt paðvaldîbas uzòçmuma «Kandavas namsaimnieks» jaunieceltâ valdes priekðsçdçtâja Sanita Irbe bija sarunâm atvçrta un sacîja, ka nedçïa sâkusies darbîgi. Vispirms jau ar Sabiedrisko pakal pojumu regulçðanas komisijas rîkoto uzklausîðanas sanâksmi par SIA «Kan Reklāma

davas namsaimnieks» siltumenerìijas raþoðanas tarifa projektu, kuru nâcies atsaukt, jo iesniegtâ tarifa aprçíini ir par zemiem un nespçj nosegt pakal pojuma reâlâs izmaksas. ”Iepriekðçjais siltuma tarifa aprçíins jâpârstrâdâ. Iedzîvotâju maksâtspçja, protams, nav mazsvarîga, bet nevar par 20% samazinât tarifu, ja reâlie skaitïi, kas nodroðina apkures pakalpojumu kopumâ, ir ievçrojami augstâki. Lai kâ arî gribçtu iedzîvotâjiem samazinât maksâjumu par apkuri, vadoties pçc izmaksâm, kas sastâda tarifâ iekïautâs maksâjumu pozîcijas, to vienkârði nevar izdarît pie vislabâkâs gribas,” sacîja S. Irbe. Jautâta, kâ ar malku un siltu mu katlumâjâs, uzòçmuma vadîtâja bilst, ka ðobrîd satraukumam nav pamata – malkas ir pietiekoði visâs katlumâjâs un daudzdzîvokïu namu iedzîvotâju sûdzîbas neesot nâcies uzklausît. Kïûme brîvdienâs radu sies vienîgi Kandavas kultûras na ma apkures sistçmâ, kâ rezultâtâ sestdien koncertu apmeklçtâjiem nâcies baudît, sçþot virsdrçbçs. Piesaistîti papildus spçki, lai raduðos bojâjumu iespçjami âtrâk novçrstu.

Kantoris – «Robeþkalnos» Kopâ aicinâti uzòçmuma darbu vadîtâji no novada pagastiem, bet nâkoðnedçï administrâcija plâno pârcelties uz telpâm «Robeþkalnos». Lai norçíinâtos par apkures un apsaimniekoðanas maksâjumiem, iedzîvotâjiem nebûs jâdodas uz «Robeþkalniem», kas atrodas Kan davas pievârtç (kâdreizçjâs Kurze mes ciltslietu stacijas telpas), bet maksâjumus varçs veikt domes çkâ, turpat, kur iedzîvotâji norçíinâs par ûdensapgâdes pakalpojumiem. Par paðvaldîbas iestâþu apkures parâdiem, aizliençto malku un citiem ar apkuri saistîtiem jautâjumiem S. Irbe solîjâs informçt pçc nedçïas, jo piektdien paredzçta tikðanâs ar re videnti un detalizçtâka iepazîðanâs ar uzòçmuma dokumentâciju. Inese Valtenberga

Jaunajā žurnālā Turpinâðu strâdât, protams!

Ja katrus draudus òemtu nopietni, sen atrastos Tvaika ielâ, atzîst Juta Strîíe, taèu no pasûtîjuma slepkavîbas briesmâm viòu pasargâja îpaða aizsardzîbas programma ârzemçs, un pçc atgrieðanâs darbâ savâ pirmajâ intervijâ „Ir” viòa atzîst, ka no valsts gaida skaidru signâlu — KNAB ir vajadzîgs un biroja cilvçkus aizsargâs. Klusums kâ narkotika Slavenâ operdîva Elîna Garanèa pirms koncerta Rîgâ atklâj, kurâ vietâ uz pasaules jûtas kâ mâjâs, kas viòu sajûsmina vairâk par ovâcijâm un kâ krîze ir ietekmçjusi operas pasauli. Rindâ pçc klusajâm sirdîm «Jûtos ïoti labi. Nu, ïoti! Tâ vien ðíiet, ka man sirds nemaz nav. Klusa. Iepriekðçjâ dauzîjâs, burbuïoja,» saka Intars, kam pirms daþâm nedçïâm Stradiòos veiktâ transplantâcija izglâba dzîvîbu. Kâpçc ðî operâcija ir pirmâ pçc vairâk nekâ gadu ilgas pauzes?

Cik sâpîgi augs nodokïi? Lâpot budþeta caurumu, valdîba cer iekasçt papildu miljonus no nodokïu celðanas, bet kâ ðie jaunumi izskatâs no ìimenes budþeta skatupunkta — par cik pieaugs mûsu ikdienas tçriòi? Divus, ne simt kurpju pârus Kinoreþisors Aiks Karapetjans (27) Rîgâ iestudç Dþoakîno Rosîni operu Seviïas bârddzinis. Ârmçnijâ dzimuðais, bet Latvijâ auguðais mâkslinieks pirmizrâdes priekðvakarâ provocç skatîtâjus ar atziòu, ka netic demokrâtijai un novçrtç, kâdi îsti ir latvieði. Vecis ar naudu Itâlijas premjera Silvio Berluskoni iekulðanâs jaunâ skandâlâ — ðoreiz tie ir sakari ar nepilngadîgu prostitûtu un ïaunprâtîga dienesta stâvokïa izmantoðana — beidzot var pielikt punktu itâïu pacietîbai.

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts

Kas mîl dziesmu, tiem nesalst... Un tâdi ir pensionâri, jo ðajâ ziemas salâ Salaspilî tika rîkots senioru dziesmu festivâls «Daugavas abas malas», kurð notiek jau 11 gadus. Ðim notikumam par godu tika dziedâta himna, kuras autori ir komponists V. Pizāns un dzejnieks K. Skujenieks. Ðiem abiem cienîjamajiem cilvçkiem ðogad aprit skaistas dzîves jubilejas. Un festivâlu godinât bija ieradusies arî pensionâru federâcijas priekðsçdçtâja Verzes kundze. Ðai pasâkumâ piedalîjâs ïoti daudzi Vidzemes, Zemgales senio-

ru ansambïi. Arî mçs bijâm mîïi aicinâti. Salam sprçgâjot, saulîtei sildot, no rîta agri devâmies uz Salaspili, kur mûs ïoti sirsnîgi sagaidîja. Pasâkums izvçrtâs patîkams visiem dalîbniekiem. Arî mçs bijâm ïoti gandarîti, jo redzçjâm, dzirdçjâm brîniðíîgus cilvçkus, kuri priecâjās paði un priecçja citus. Protams, mçs arî centâmies sevi parâdît no labâs puses, jo mums ir skaistas dziesmas, kas patîk arî citiem, seviðíi mûsu himna «Sirdsbalss», ko sarakstîjis tieði mums

Tukuma komponists Mûrnieka kungs. Ja mums visur labi veicas un izdodas, ïoti jâpateicas mûsu mîïajai, jaukajai skolotâjai Dacei Perðevicai, kura mûs iedvesmo un uzmundrina. Paldies jau desmit gadus sakâm pensionâru padomei, kas noorganizçja busiòu braukðanai uz Salaspili. Atkal varam brist sidrabrasâ un par nedienâm tik smiet.

«Sidrabrasas» vârdâ Sarmîte Kangizere

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts

Reklﾄ［a un sludinﾄ）umi

Ziņas

Ceturtdiena, 2011. gada 3. marts

aptauja

Ja jûs bûtu pie teikðanas, pie kuru trîs lietu sakârtoðanas novadâ íertos pirmâm kârtâm? (Jautâjumu uzdevâm Kandavâ.) Meitenîtes izìçrbuðâs uz skatuves dejoja. Malku vajadzçtu sagâdât.

dzīvesziņa

Ilgvars Diðlers, Kandavas Valsts lauksaimniecîbas tehnikuma arodbiedrîbas lîderis:

Mçness dienu kalendârs

1. diena (jauns mçness Zivju zîmç) – gaismeklis, lampa; ïoti tîra un laba, maìiska diena; laiks jâveltî plânu kalðanai sapòoðanai – visi sapòi un vçlmes, ja mçríi labi un cçli, piepildâs mçneða laikâ (jo detalizçtâks plâns un spilgtâka vizualizâcija, jo veiksmîgâk îstenojas iecerçtais); ðajâ dienâ nedrîkst vçlçt ïaunu – „kas citam bedri rok, tas pats iekrît”; labi visiem piedot pâri darîjumus, arî sev paðam; jaunus darbus nesâkt; ðajâ dienâ dzimuðie ir jaunu ideju nesçji pasaulç, iniciatîvâm bagâti cilvçki; ja sapnî redz ko labu- bûs prieks, ja sliktu - nepievçrst tam uzmanîbu, jo viss pâries pats no sevis – no 4. marta 22.47 lîdz 5. marta 6.43. 2. diena (jauns mçness Zivju zîmç) – pilnîbas rags; visa uzòemðana sevî – gan fiziskajâ, gan garîgajâ nozîmç; jâizvairâs no pârçðanâs, skopulîbas un alkatîbas; ieteicams uzòemt informâciju – nodoties mâcîbâm, pçtîjumiem, ceïojumiem; labi veicas uzsâktie darbi; jâapdomâ plâni un jâpârbauda resursi; ðajâ dienâ dzimuðie âtri aug, labi attîstâs, bet ir îsti materiâlisti; sapòi – nenopietni, tiem nevajag ticçt – no 5. marta 6.43 lîdz 6. marta 6.53.

– Ceïus, ielas pilsçtâ sakârtotu. Pats taèu pie mums brauci pa Jelgavas ielu. Vçl pilsçtâ, kad brauc augðâ pa Lielo ielu. Ûdensvadu beidzot vajadzçtu ierîkot. Kârto, kârto jau sen. Pabeigt vajadzçtu. Nesen kultûras namâ uz koncertu aizgâju. Zâlç sçdçjâm mçteïos.

Lilija (pensionâre):

Laila (mazliet ar mâkslu nodarbojas): – Bçrniem, kur brîvo laiku pavadît, izdomâtu. Viòiem vajadzçtu rast kâdas nodarbes. Varçtu mâkslu mâcît taisît, lai viòi bezmçríîgi pa ielâm neklîstu. Alojos. Pirmkârt, vajag rosinât uzòçmçjus radît vidi, lai viòi izveidotu jaunas darba vietas!

– Pirmkârt, ieviestu domç kârtîbu. Nu kâ tâ var!? Godîgi gribu teikt, ka mûsu Kandava ir viena no skaistâkajâm pilsçtâm Latvijâ un ne tikai. Vienalga, ziema vai vasara – Kandava ir tîra. Labi bûtu, ja tâs bedrîtes uz ielâm aizlâpîtu. Novçlu kandavniekiem labu prâtu pavasarî.

Juris Lukss (sporta skolotâjs): – Ielas ir nolietojuðâs. Vajadzçtu sakârtot. Varbût vçl kâdâ ielâ bruìi atjaunot. Visu laiku skatos uz vecâs skolas kalnu. Tur augðâ kaut ko dara. Skola tîklâ ietîta. Acîmredzot atjauno. Gribçtos, lai skolas kalnu sakopj tâ, lai uz to prieks paskatîties. Abavas krasti ir aizlaisti. Reti kur vairs var upei klât pieiet. Bet Abava taèu ir mûsu pilsçtas lepnums. Jânis Vîtols

Mūsu absolventi

FOTO - Rūta Fjodorova

Botâniskajâ dârzâ Nâkotnes tiltâ – pa briest banânu raþa ðodienas mirklim

Nu jau pagâjis vairâk nekâ mçnesis, kopð Latvijas Universitâtes botâniskajâ dârzâ ziedçja banâni. Paðlaik ir aizmetuðies banânu íekari, un, kâ rakstîts literatûrâ, tie ienâksies pçc deviòiem mçneðiem. Banânu dzimtene ir tropiskâ dienvidaustrumu Âzija, bet tos audzç 130 pasaules valstîs. Tas ir viens no senâkajiem kultûraugiem, daudzgadîgs lakstaugs ar neîstu stumbru, un, tâ kâ ìintî ir 70 sugu, tad ir sastopami gan 60 cm gari augi, gan tâdi, kas sasniedz 15 m augstumu. Dabâ pçc 8-10 mçneðu aktîvas augðanas, augs ir nobriedis ziedçðanai. Ziednesis izaug lapu virspusç. Ziedkopai ir interesantas,

krâsainas pieziedlapas. Dabâ no vienas ziedkopas attîstâs 300 lîdz 400 augïu. Banâns ir ceturtais nozîmîgâkais produkts pasaulç pçc rîsiem, rudziem un kukurûzas. Pazîstamas vairâk nekâ 500 banânu ðíirnes. Tâs iedala divâs grupâs – deserta ðíirnes, ko izmanto svaigam patçriòam, un miltainie, ko izmanto þâvçðanai, cepðanai, lopbarîbai. Banâni ir sâtîga, barojoða un smaga pârtika. Viens banâns satur 110 kalorijas un 0,6 g tauku. Tas bagâts ar C un B vitamîniem, satur kâliju, magniju, kalciju un citus mikroelementus. Apçdot vienu vai divus banânus, uzlabojas garastâvoklis, darba spçjas, mazinâs nogurums un attîrâs organisms. Sagatavoja Rûta Fjodorova

Devîtie un viòu audzinâtâja Svetlana Votinova Ar domu par nâkotni, par iespçju arî pçc gadiem desmit, divdesmit ieraudzît ðodien ieliktos pamatus, esam nolçmuði nofotografçt Tukuma, Kandavas, Jaunpils un Engures novada skolu 9. un 12. klaðu absolventus. Arî uzzinât, kâ viòus raksturo skolotâji, kâdus viòi redz sevi paði, kâdas ir ðî gada absolventu nâkotnes ieceres. To paveiksim lîdz izlaidumiem, vçlot labas sekmes un panâkumus turpmâkajâ dzîvç.

Tukuma 3. pamatskola Ruslans Biïukins, Rita Derjugina, Çriks Gudaïeviès, Viktorija Jeòèa, Artûrs Linde, Karolîna Neizaka, Marija Pelce, Hermanis Posaðkovs, Româns Skvorcovs, Nadeþda Shoshina, Tatjana Veselkova, Kristîne Volkova un Mihails Kraulis ir pirmie, kuri saòems apliecîbas par pamatizglîtîbas iegûðanu Tukuma 3. pamatskolâ. Devîtie un viòu audzinâtâja Svetlana Votinova teic – þçl, ka vidçjo izglîtîbu tepat, ðajâ skolâ, vairs iegût nevarçs. Pçrn ar novada domes lçmumu vi-

dusskolu slçdza. Treðâs pamatskolas devîtie ir pârliecinâti, ka valodu zinâðanu jomâ viòi ir pârâki. Visi labi pârvalda latvieðu, krievu, angïu valodu. Blçòas reizçm sanâk sastrâdât – sîkas, tâdas, kas nemaz neskaitoties. Vislielâkâ nelaime tâ, ka daþi negrib cieði mâcîties. Pçdçjais laiks pienâcis ðo blçòu atmest un sçsties pie grâmatâm, lai pavasarî visi kopâ varçtu ekskursijâ uz Stokholmu braukt un kopâ izlaiduma ballîtç dejot. Jânis Vîtols