Çalıkuşu 11, Başlık 16: Dönüşümün aktörleri ve bir Levent hikayesi • Nur Gayretli
1. Levent, 1960lar. Kaynak: pinterest.com/ferideozmat/old-istanbul-beşiktaş/
Bu çok katmanlı bir deneme olacak. Semtin on dokuzuncu yüzyıl Levend Çiftliği veya Levend Kışlası’ndan Henri Prost planına; oradan Menderes‘e uzanan serüvenini İstanbul’un
_Başlangıç Seçtiğimiz tarih satırında ilerlerken bugün tanıklık ettiğimiz Levent’i büyük ölçüde şekillendirmiş olan belli dönüm noktalarına rastlarız. Bunlar; 1930lardan 50lere Levent’in imara açıldığı ilk dönem, Henri Prost planının etkisi, bulvarların açılması ve devamında Menderes dönemi ve bu dönemler kapsamında merkezi iş alanlarının (MİA) yer değişimidir.
planlaması ve gelişmesi
Dönüm noktalarını incelemeye başlamadan önce daha da geriye
üzerinden okumaya
gidersek; Levent ya da Levend ile ilgili ilk izlere on sekizinci ve on
çalışırken; eş zamanlı olarak
dokuzuncu yüzyıllarda rastlarız. Kelime olarak çok farklı anlamlara
bu sürece farklı
referans verse de (Gündüz Vassaf’ın aktardığı üzere “levant,
dönemlerinden katılmış kent sakinlerinin deneyimlerinin izlerini sürmeye çalışacağız. Seçilen tarih satırında ilerleyen ve temel motivasyonunu metnin yazarının yaşadığı çevreyi tanıma isteğinden alan deneme böylece 2014 Levent’i Başlık 16’dan kendi deneyimleriyle geriye bakarken, 1950-80 yılları arasında Çalıkuşu 11’de Gündüz Vassaf’la buluşacak.
Akdeniz’de
Doğu’dan
esen
rüzgarın
adı”,
“Kanuni
kanunnamesinde serbaz, yaramaz ve hırsız”… gibi) yerleşimin tarihi Levend Çiftliği’nden gelir. “On
sekizinci
yüzyılda,
şehrin
kuzeyindeki
yerleşmelere
(Büyükdere’ye, Tarabya’ya, Belgrad köyüne) ve su bendlerine ulaşan bugünkü Büyükdere asfaltı boyunca uzanan yolun doğusundaki ıssız ve geniş araziler I. Abdülhamit tarafından Kaptan-ı Derya Hasan Paşa’ya itrat edilmişti.” (Karabey, 2010, s. 116) Bölgenin uygun bulunması üzerine ise Levendler kentin dışındaki bu sırtlarda toplanmaya ve eğitilmeye başlamışlar ve bölgeye
isimlerini böylece
vermişlerdir.
1868’deki
belediye
düzenlemeleriyle ise Levent, bugün hala bir parçası olduğu 7. Daire’ye, yani Beşiktaş’a geçer.
1