Factchecker

PIJN

zit tussen de oren

TEKST: JEROEN OVERBOS | BEELD: PIXABAY / VSRao

Pijn is een signaal. Van alle redenen waarom mensen zich bij zorgverleners melden, staat pijn op nummer 1. Pijn is een signaal dat er iets mis is. Er is schade ergens in het lichaam. Schade in het zenuwstelsel of er is een schade(pijn)signaal zonder dat er lichamelijke schade is of nadat die schade al is hersteld. Dat laatste komt bij veel Nederlanders voor. Dit kan om kort- of langdurige pijn gaan.

Ja, pijn zit altijd tussen de oren, want alleen het brein kan pijn produceren. (Tand)artsen, maar ook patiënten begrijpen pijn meestal niet en denken dat er altijd schade aan ten grondslag moet liggen. Er wordt dan ook heel veel verkeerd en overbehandeld. Vaak ook nog met het tragische resultaat dat de pijn blijft of, erger nog, er schade ontstaat. Kiespijn en tandpijn zijn helaas pijnen die vaak verkeerd behandeld worden. Zo kan een verkeerde bril(sterkte) voor kiespijn zorgen. Ook stress en burn-out kan pijn (in het gebit) geven.

Integrale diagnostiek is heel belangrijk. Ook de tandarts moet eerst eens kijken of er niet een andere oorzaak kan zijn, voordat er bijvoorbeeld een wortelkanaalbehandeling wordt ingepland. Er is in dit magazine al vaker gesproken over het gebit als stoppenkast. Veel problemen in het lichaam melden zich in de stoppenkast. De oorzaak zit niet in de stoppenkast. Haal je de betreffende stop eruit, dan is de pijn vaak wel weg, maar niet het probleem. Prof. dr. C.P. van Wilgen, die een mooi artikel schreef over pijn in Medisch Contact nr. 24/11 juni 2020, pagina 40, voegt hier desgevraagd door mij, het volgende aan toe: ‘Af en toe zien ook wij inderdaad de nasleep van deze sterk somatische benadering voorbijkomen. Ik denk dat het zeker ook voor tandartsen (als ook voor bijvoorbeeld kaakchirurgen) heel belangrijk is om wat breder naar het probleem pijn te kijken en ook aan patiënten uit te leggen dat pijn op deze wijze werkt! Ik heb geen idee in hoeverre dit aan bod komt in de opleiding van tandartsen c.q. in nascholingen, maar dit zou, gezien het veelvuldig voorkomen van centrale sensitisatie bij deze doelgroep, toch wel heel belangrijk zijn!’

Lichamelijke behandeling heeft bij veel pijnklachten geen enkele zin.

Een slechte gezondheid, lage weerstand, sociale- en/of maatschappelijke problemen kunnen ook (mond)pijn veroorzaken. Pijn is altijd echt. Er is iets mis. De uitdaging is voor de (tand)arts om de juiste diagnose te stellen. De pijnprikkels die geen functie (meer) hebben, zijn het meest problematisch. Daarom is voorzichtigheid met interventies, operaties en medicatie geboden. Niet alle pijnsignalen zijn weg te nemen. Mensen worden dan vaak ‘beschuldigd’ dat het tussen hun oren zit, dat ze zich aanstellen. Letterlijk klopt die stelling dus wel, maar fi guurlijk zeker niet!

BRONNEN Medisch Contact, NVBT Magazine 24-2 (interview met John van der Woude), Pijncentrum UMCG, praktijk dokter Lieveld, wikiquote.org.

CORONA perikelen

Nieuwe Dentz magazine lag in de bus (nummer 5 jaargang 12 2020), uitgave van de ANT tandartsen, met als cover: CAM Tandartsen, essentieel voor opschaling mondzorg. Ik dacht:"Ha! Nu gaat het gebeuren." (want volgens Wikisage: CAM is de wereldwijd gebruikte term om gezondheidssystemen, gezondheidswijzen en gezondheidspraktijken en de daaraan gekoppelde theorieën en overtuigingen aan te duiden, die afwijken van de intrinsiek politiek dominante gezondheidssystemen van een bepaalde samenleving of cultuur in een gegeven historische periode.) Snel het boekje opengeslagen met de gedachte: "Gaat nou eindelijk het kwartje vallen? Mis!” Cam tandartsen staat hier voor 'Coronacentrum Acute Mondzorg' (CAM).

C. Huijmans, tandarts