juni 2016
LIFE SCIENCES
SUCCESVERHAAL VAN HET NOORDEN
I.TURN.IT
EEN UIT DE HAND GELOPEN SCHOOLPROJECT
ECOLORO
DOOR WATER VERBONDEN
COLUMN
Een mijlpaal! Het laatste half jaar zijn er meerdere berichten in de pers verschenen over de wijzigingen van het aandeelhouderschap van de NOM. Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering is naast de vaststelling van de jaarstukken ook een definitieve klap gegeven op de gewijzigde verhoudingen. Daarmee zijn de drie noordelijke provincies nu ook gezamenlijk voor 50% aandeelhouder van de NOM. Zoals waarschijnlijk bekend zijn we blij met de vergrote betrokkenheid van de provincies bij de NOM; zij zullen de NOM nu ook echt gaan zien als ‘onze club’.
Een ‘club’ die midden in het economisch hart van Noord-Nederland staat. Deze NOMMER staat weer bol van de voorbeelden. En ook onze jaarcijfers laten dat zien. Op de KPI’s die wij afspreken met onze aandeelhouders scoren we goed. Vanzelfsprekend gaat het niet om de KPI’s als zodanig, maar om de impact daarvan in NoordNederland. Wie anders dan ondernemers zelf kunnen dat het beste uitleggen. Dat doen ze dan ook in deze NOMMER.
Ondertussen is er door de aandeelhouders een evaluatie uitgevoerd naar het functioneren van de NOM en haar zusterorganisaties, BOM, IQ, LIOF en Oost NV. De uitkomsten daarvan bevestigen dat de regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROMs) een wezenlijke rol vervullen in het regionaal economisch beleid als verbindingsschakel tussen kennis, overheid en bedrijven en in het bijzonder het MKB. Zo financieren de ROMs gezamenlijk meer dan 50% van alle innovatieve starters in Nederland, wordt Business Development door de ROMs gezien als belangrijk structuurversterkend werk in de regio en draagt Foreign Direct Investment (acquisitie) in hoge mate bij aan de
Siem Jansen
vestiging van bedrijven in de regio.
jansen@nom.nl
Kortom, we staan er goed voor en werken aan beter.
@siem_nom
•
JUNI 2016
In deze
8
NOMBASSADEUR I.TURN.IT MAAKT IT ZICHTBAAR VOOR JONGEREN
DE CIJFERS OVER 2015
23 en verder...
2 De club van Siem 5 EColoRO verrijkt de watertechnologiesector 12 NOMplus Live gunt ondernemers het beste 15 U vraagt wij antwoorden 16 De drijfveren van EEQO 18 De structuur voor Life Sciences is optimaal 22 NOM werkt mee aan Fieldlab Smart Base 26 Call Mimmy zet de autowereld op zijn kop 28 Financiële belangen 30 Zorg voor vitale medewerkers 34 Ja dit-WERKT.nl 36 TourExpert start up 41 Vrijenban zet door 42 NOM kijkt om naar Drenth Holland 44 Wij zoeken bloggers 46 De dubbelrol van de voordracht-commissaris 48 Masterclass Bedrijfsoverdracht 50 Spotlicht op Anker Stuy 52 Ai realiteit? 54 Jellow is vernieuwend
38
DE VIRTUAL REALITY VAN ROSF
DIT IS FLINC
33
INVESTEREN IN ONTWIKKELING
NOMMER is een magazine van N.V. NOM en speciaal bedoeld voor relaties en iedereen die geïnteresseerd is in de activiteiten van de investerings- en ontwikkelingsmaatschappij voor het Noorden. NOMMER is open, toekomst- en resultaatgericht en beschrijft de economische ontwikkelingen, de ondernemingsgeest, en het leven en werken in Groningen, Friesland en Drenthe.
We wensen iedereen een fijne vakantie ...
Verspreiding: gratis onder alle relaties van N.V. NOM. Redactie: Communicatie N.V. NOM, Manisch Creatief.
... en met deze apps moet dat lukken! HERE Maps
Eindredactie: Annemarie Atema, atema@nom.nl.
Overal ter wereld (offline) navigeren. HERE Maps is een Idee, art direction en realisatie: Manisch Creatief.
gratis navigatie app met gedetailleerde kaarten van alle continenten. De app werkt snel en de navigatie ziet er
Tekstbijdragen: Annemarie Atema, Amber Boomsma,
overzichtelijk uit. Het grote voordeel van deze app is dat
Menno Bakker, Manisch Creatief, Jarno Duursma, Hans
de kaarten van (vrijwel) alle landen gedownload kunnen
van Eerden, Folkert van der Glas, Arjen Hoekstra, Loek
worden, zodat ook zonder internetverbinding kan worden
Mulder, Rudy Noordenbos en Jean-Paul Taffijn.
genavigeerd. Dit voorkomt torenhoge kosten tijdens uw vakantie.
Fotografie: Reyer Boxem (cover), Gea Schenk, HG Media,
Google Translate (offline)
Manisch Creatief, Peter Tahl en NOM-stock.
Ter plekke offline vertalen. Uiteraard kent iedereen de online 4
Drukwerk: Wm Veenstra.
vertaaldienst Google Translate. Het is nu ook mogelijk om talen op te slaan, zodat u deze offline kunt gebruiken. Ideaal
Oplage: papier 3.600, digitaal 506.
voor op vakantie.
Rechten: Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen,
VakantieBieb
vermenigvuldigd of geproduceerd zonder schriftelijke
Gratis boeken voor jong en oud. Geen boeken meezeulen
toestemming van de N.V. NOM of andere auteursrecht-
op vakantie en de e-books uit de VakantieBieb zijn nog
hebbenden. Alle gegevens zijn onder voorbehoud, en er
gratis ook. Een leuk initiatief van de bibliotheek. Ze bieden
kunnen geen rechten aan worden ontleend.
verschillende goede titels met een gevarieerd aanbod.
NOMMER is een uitgave van N.V. NOM, Investerings-
Zeker op Reis
en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland.
Altijd de belangrijkste gegevens op zak. Deze app zit een-
Paterswoldseweg 810, Groningen.
voudig in elkaar en doet wat hij moet doen. U vindt info over
Telefoon (050) 521 44 44, www.nom.nl.
noodnummers, medicatie- en vaccinatieoverzicht, landeninformatie en praktische tips. Altijd handig wanneer er geen
Cover: Nommers Reinder de Jong, Alex Berhitu, Klaas
internet beschikbaar is.
Kooistra, Evelien Walstra (gemeente Leeuwarden), Eric van Sonsbeek (EColoRo) en Diederik Jongema (Doefonds
Tripadvisor
Fryslân) zijn niet bang voor een beetje water.
Voor reizigers, door reizigers. Bij de meeste mensen bekend, maar deze app mag zeker niet in dit lijstje ontbreken.
De NOMMER is gedrukt op houtvrij offset, FSC Mix
Tripadvisor leeft als het ware van reizigersbeoordelingen, dit
Credit gecertificeerd. De gebruikte
maakt de informatie waardevol. Daarom ook het advies om
biofolie is biologisch afbreekbaar
vóór het boeken van een overnachting altijd Tripadvisor te
en composteerbaar.
checken.
Juni 2016
Bron: Typhone.nl •
JUNI 2016
Het kan snel gaan. Nog niet zo heel lang geleden was chemisch technoloog Eric van Sonsbeek zzp’er en werkte hij vanuit huis in het Zeeuwse Hulst. Eind 2013 richtte hij samen met zijn zakenpartner Berry Degens EColoRO op. Sinds vorig jaar is het bedrijf gevestigd op de WaterCampus Leeuwarden en telt het negen medewerkers. Dat is mooi, want EColoRO is een verrijking voor de watertechnologiesector. Het jonge bedrijf heeft een technologie ontwikkeld die zowel het watertekort als de watervervuiling in de textielindustrie kan aanpakken.
De mooie stappen van
EColoRO 5
Elektrocoagulatie In de textielindustrie worden grote hoeveelheden water
behoort dat voorgoed tot het verleden. Centraal in de
verbruikt. Tot voor kort ontbrak de technologie om de
technologie staat elektrocoagulatie. Hiermee is het moge-
kleurbaden en het spoelwater te hergebruiken. En dus
lijk 93 tot 96 procent van de pigmenten/kleurstoffen uit
werd het zwaar vervuilde water vaak gedumpt, met alle
het afvalwater te halen. Vervolgens wordt het water met
milieugevolgen van dien. Maar als het aan EColoRO ligt,
behulp van membranen volledig zuiver gemaakt.
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
De hoofdrolspelers in dit verhaal: ... trof Reinder de Jong, Project Manager Foreign Direct Investment NOM, die direct begreep dat er behoeft was aan meer ...
Eric van Sonsbeek, ondernemer en eigenaar van EColoRO (biedt oplossingen voor de watervervuiling in de textielindustrie), zocht naar groeifinanciering ...
... en Alex Berhitu, Manager Business Development van de NOM en de Water Alliance, erbij betrok ...
6
Horizon 2020-programma
sche vestigingslocatie. Samen met Alex Berhitu, Manager
Inmiddels zijn al goede resultaten geboekt in Turkije, een
Business Development van de NOM en de Water Alliance,
land met veel textielfabrieken en een groot watertekort. En
is vervolgens een proces in gang gezet om EColoRO zo opti-
alles wijst erop dat er snel meer successen zullen volgen.
maal mogelijk te faciliteren. Zo hebben wij de onderneming
Dat is ook in Brussel niet onopgemerkt gebleven. Zo kreeg
in contact gebracht met potentiële financiers, waaronder
EColoRO tot de eigen verrassing het verzoek om samen
Doefonds Fryslân. Daarnaast hebben wij Eric gevraagd om
met zes partners voor 3,7 miljoen euro een Europees proef-
na te denken over WaterCampus Leeuwarden, een locatie
project op te zetten, gefinancierd uit het Europese Horizon
die naar ons idee voor EColoRO van grote toegevoegde
2020-programma.
waarde kan zijn. En niet onbelangrijk: om het businessplan en de financieringsstrategie echt scherp te krijgen is een
Financieringsvraag
afspraak geregeld met Flinc.’
Geld uit Europa was er uiteraard niet meteen. Toch moest er door het bedrijf de nodige euro’s worden besteed. Niet in de laatste plaats door de mogelijke orders uit Turkije. Anders gezegd: EColoRO had financiering nodig. Vandaar dat ondersteuning werd gevraagd door de NOM. Wat is er sindsdien gebeurd? Welke stappen werden doorlopen? Welke partijen waren er bij betrokken? En ook: hoe is EColoRO eigenlijk in Leeuwarden terechtgekomen?
NOM FDI en BD over de werving
HET WATERTECHNOLOGIECLUSTER BIEDT EEN VEELBELOVEND BEDRIJF ALS ECOLORO ENORM VEEL KANSEN. DENK AAN UITSTEKENDE ONDERZOEKSFACILITEITEN, DEMOSITES EN DE AANWEZIGHEID VAN KENNISINSTITUUT WETSUS
‘EColoRO had zicht op een aantal flinke orders in Turkije en was in eerste instantie op zoek naar mogelijkheden voor
Flinc over het businessplan
groeifinanciering’, vertelt Reinder de Jong, Project Manager
‘Het was ons direct duidelijk dat EColoRO beschikt over een
Foreign Direct Investment van de NOM. ‘Maar ook was er
innovatief en kansrijk product’, onderstreept Klaas Kooi-
voor de uitbouw van het bedrijf behoefte aan een strategi-
stra, tegenwoordig Investment Manager Aanjaagfonds bij •
JUNI 2016
... net als Klaas Kooistra (toen nog) Project Manager bij Flinc om het bussinessplan bij te punten ...
... net als Doefonds Frŷslan in de persoon van Investment Manager Diederik Jongema. Financiering geregeld. Door samen slim op te trekken krijgt EColoRO nog meer ruimte om marktkansen goed te benutten.
... Evelien Walstra, Senior Business Account Manager op de afdeling Economische Zaken Leeuwarden, de hoofdstad van watertechnologie, was onder de indruk ...
de NOM, maar destijds actief als Project Manager bij Flinc.
lovend bedrijf als EColoRO immers enorm veel kansen.
‘Toch kun je op financiers maar één keer een eerste indruk
Denk aan uitstekende onderzoeksfaciliteiten, demosites
maken. Om niets aan het toeval over te laten is Flinc bijna
en de aanwezigheid van kennisinstituut Wetsus. Niet veel
een half jaar intensief bezig geweest met het aanscherpen
later heb ik hem kennis laten maken met de dynamiek en
van het businessplan en de financieringsstrategie. Zodat
de energie van de stad en natuurlijk met WaterCampus
ze goed aansloten op de wensen en verwachtingen van
Leeuwarden. Met resultaat! Want inmiddels is EColoRo
potentiële financiers. Pas nadat wij en EColoRO 100%
op WaterCampus Leeuwarden gevestigd. In Johannes de
tevreden waren zijn de plannen voorgelegd aan de NOM,
Doper Business Centre om precies te zijn; dé hotspot voor
Doefonds Fryslân en de gemeente Leeuwarden. Waarom de
watertechnologiebedrijven.’
gemeente Leeuwarden? Omdat we wisten dat de gemeente als geen ander in staat is om interessante bedrijven in de
Doefonds Fryslân over de financiering
watertechnologiesector te enthousiasmeren over Leeuwarden
‘Door NOM FDI, NOM BD en Flinc werd ik geattendeerd
als best mogelijke vestigingslocatie. Maar ook omdat we al
op EColoRO’, blikt Diederik Jongema terug. De Investment
jaren heel goed met de gemeente samenwerken.’
Manager van Doefonds Fryslân was dusdanig enthousiast over het vernieuwende karakter van de technologie dat hij
Gemeente Leeuwarden over de vestigingslocatie
besloot het bedrijf een financiering te verstrekken. ‘ECo-
Evelien Walstra is Senior Business Account Manager op de
loRO past in alles binnen de criteria van het fonds. Het is
afdeling Economische Zaken van de gemeente Leeuwarden.
hoog innovatief, de markt adopteerde het al en het biedt
Eén van haar taken is het aantrekken en stimuleren van
bovendien werkgelegenheid en economische groei voor de
bedrijvigheid in de stad. ‘Vorig jaar werd ik tijdens het
regio. Door samen met de NOM en de gemeente Leeuwarden
Midzomerfeest van de NOM door Klaas Kooistra voorge-
op te trekken geven wij EColoRO nog meer ruimte om
steld aan Eric van Sonsbeek’, vertelt ze. ‘Ik was onder de
marktkansen goed te benutten. In financiële zin, maar ook
indruk van zijn verhaal en de plannen van EColoRO. Hij
door het bedrijf te laten profiteren van ons gezamenlijk
vertelde echter ook dat het bedrijf zich wellicht in een
netwerk.’
andere plaats wilde vestigen. Dat kan toch niet waar zijn, dacht ik. Het watertechnologiecluster biedt een veelbe• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
WWW.ECOLORO.NL
7
NOMbassadeur NOMbassadeurs VINCENT VEENBRINK | I.Turn.IT
I.Turn.IT laat jongeren ‘Onze mooiste momenten? Nou, bijvoor8
beeld dat we tijdens de Holland Web Week in twee dagen tijd 300 kinderen in een festivaltent hadden en zagen hoe gemakkelijk die met IT technologie aan de slag gingen en dat we mensen van overheden en bedrijfsleven dansend die tent uit zagen komen. Dat we meededen aan Eurosonic Noorderslag en dat Spike, de oude zanger van Direct, hier was met zijn band The Deaf om drie nummers op te nemen in virtual reality. Voor jonge mensen wordt het zo heel zichtbaar wat je met IT
Aan het woord is Vincent Veenbrink, nog maar kort onder-
en technologie kan, wat het is en waar het
een initiatief om kinderen en jongeren al vroeg kennis te
nemer en samen met Robert Adema oprichter van I.Turn.IT, laten maken met IT. Rutger van Zuidam, Business Develop-
in voorkomt. Dat IT niet alleen over pro-
ment Manager van de NOM, is het met Vincent eens. Hij
grammeren en coderen gaat. En precies
vindt dat eigenlijk iedereen in Noord-Nederland naar het
dat moet bij ons allemaal tussen de oren.’
voor Vincent als de nieuwe NOMbassadeur.
verhaal van I.Turn.IT moet luisteren. Vandaar zijn keuze
•
JUNI 2016
De NOM investeert in de ontwikkeling van het Noorden. Als we dat goed doen levert dat NOMbassadeurs op. Mensen die, enthousiast geworden door de samenwerking met de NOM, hun kennis en ervaring weer delen met anderen. Zo zijn ze niet alleen ambassadeurs van de NOM maar ook ambassadeurs voor het Noorden.
rond en geeft instructies. De begeleiders van school kijken geïnteresseerd en misschien zelfs een tikkeltje jaloers mee op de schermen. ‘Meneer, is dat een echte drone?’ Een van de kinderen wijst naar het kleine vliegtuigje dat voor het raam staat opgesteld. Nee, deze kinderen vinden het niet erg om zo naar school te gaan.
Frisse blik
IT beleven
Een verdieping lager vertelt Vincent Veenbrink hoe het allemaal zo is gekomen. Dat I.Turn.IT eigenlijk het resultaat is van een uit de hand gelopen schoolproject. Dat hij en Robert meededen aan een bootcamp georganiseerd door Samenwerking Noord (de IT netwerkorganisatie in Noord-Nederland), waarin gezocht werd naar frisse ideeën van studenten om de schaarste van goed geschoold ict personeel op te lossen. Voor Vincent en Robert een ervaring die indruk maakte. Want ze kwamen terecht in een wereld van mannen van middelbare leeftijd, in strakke pakken, waar heel veel rapporten werden geschreven, maar waar eigenlijk niet voldoende werd nagedacht over de interesses en beleefwereld van jonge mensen.’ Best bijzonder, vonden ze, want als je jonge mensen wilt enhousiasmeren zul je natuurlijk activiteiten en evenementen moeten organiseren die daarop aansluiten. De frisse blik wekte belangstelling. Waarop aan Vincent en Robert werd gevraagd deze voor de korte en lange termijn wat verder uit te werken. Dat viel ook goed. Waarop de twee mannen besloten deze maatschappelijke uitdaging dan zelf maar aan te gaan. ‘In juli 2014 schreven we I.Turn.IT in bij de Kamer van Koophandel. In november tekenden we onze eerste samenwerkingsovereenkomsten met Gasunie, Duo, RDW en KPN consulting. Toen hadden
Vincent Veenbrink en NOMMER Rutger van Zuidam beleven zelf ook veel plezier aan IT.
we de eerste financiële middelen om het een en ander op poten te zetten. Onze nieuwe partners introduceerden ons bij andere partijen. Zo ging het balletje rollen.’
Op A-locatie in stad
Voorbereiden
Het is nog vroeg op zomaar een doordeweekse dag. Toch
‘IT en technologie hebben impact op alle lagen in onze
wordt er al hard gewerkt in de hotspot van I.Turn.IT in
samenleving. Wil je regionaal, landelijk en internatio-
de Oosterstraat in Groningen. De ruimte is uitbundig
naal mee blijven komen, dan zul je de next generation
ingericht. Met aan weerszijden felgekleurde wanden en
daarop moeten voorbereiden.’ Vincent is stellig in zijn
in een decor van zitzakken zit een schoolklas geconcen-
overtuiging dat er werkgelegenheid genoeg is in Noord
treerd te werken. Er worden websites gebouwd vandaag.
Nederland, alleen nog niet altijd zichtbaar. En al hele-
Ian Scharroo, student muziek aan Noorderpoort, loopt
maal niet bij de jeugd. I.Turn.IT richt zich op jongeren
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
9
WWW.ITURNIT.COM
10
•
JUNI 2016
van 8 tot 18 jaar en wil zich positioneren als dé orga-
maken krijgen. Het onderwijs moet daar rigoureus op
nisatie die kan helpen om ze goed op te leiden én ze in
worden aangepast, maar heeft tijd nodig en kan alle
het Noorden een goed vestigingsklimaat te bieden. In
hulp gebruiken van partijen die daarop een visie hebben.
de kern bestaat de organisatie uit drie onderdelen. Bij
I.Turn.IT is zo’n partij.’
Universe.IT worden lesprogramma’s voor basisscholen en
De samenwerking met de NOM kwam organisch tot
middelbare scholen ontwikkeld. Er wordt niet alleen aan-
stand. Draaide het aanvankelijk vooral om de introductie
dacht besteed aan programmeren en coderen, maar ook
bij bedrijven, intussen is het tijd voor een volgende stap,
robotica, virtual reality, muziek programmeren, internet-
vindt Vincent. ‘Uitbreiding naar Friesland en Drenthe
veiligheid, how to google en mediawijsheid komen aan
betekent dat de organisatie anders ingericht en bestuurd
bod. Scholen uit Groningen en omstreken hebben al van
moet worden en er een financieringsbehoefte ontstaat.
dit aanbod gebruikgemaakt, 351 jongeren, 16 klassen en
En die gaat ook over verdienmodellen en waardepropo-
7 scholen geeft de teller op de website op dit moment aan.
sitie. Hoe kunnen we dat het beste doen? Ook daarbij
Via IT-Garden wordt IT zichtbaar gemaakt op mode-,
kunnen we de hulp van de NOM goed gebruiken.’
muziek- en sportevenementen. Plekken die aansluiten
Rutger vindt het vanzelfsprekend dat de NOM daarbij
op de beleefwereld van jongeren. Op het cv van I.Turn.IT
wil helpen.
staan al Eurosonic Noorderslag en Holland Web Week (!) en er hebben verschillende hackatons en CoderDojo’s
Teamwork
plaatsgevonden. Vincent: ‘In marketinguitingen zie je
Het ondernemerschap is voor de inmiddels twee oud-
vaak een plaatje van nerdy guys tussen serverkasten.
studenten nogal abrupt begonnen. ‘In het begin moesten
Maar niet zichtbaar is dat de Afrojack’s en dj Tiesto’s van
Robert en ik enorm aanpoten’, lacht Vincent. ‘Zat ik
deze wereld IT nodig hebben voor hun optreden.’ Via
‘s morgens in een projectgroep op school en ‘s middags
IT-Lab wordt voortdurend de koers van de organisatie
bij ING of Gasunie te praten over hoe we deze uitdaging
bijgesteld. Dat gebeurt door input en data te verzamelen
aan wilden gaan en of ze daarbij wilden helpen. Alsof
bij jeugd, kennisinstellingen, overheden en bedrijven.
je van niks naar de eredivisie gaat. Daar heb je hulp bij nodig. In de sport is het heel normaal dat je een team
11
om je heen verzamelt om je doel te bereiken. Gek genoeg is dat als startup helemaal niet zo vanzelfsprekend. Het
OP HET GEBIED VAN IT KOMT ER VERSCHRIKKELIJK VEEL OP ONS AF. HET ONDERWIJS MOET DAAR RIGOUREUS OP WORDEN AANGEPAST EN KAN ALLE HULP GEBRUIKEN VAN PARTIJEN MET EEN VISIE.
is ons doel met I.Turn.IT dé partij in Noord-Nederland te worden op het gebied van IT in onderwijs, onderzoek en arbeidsmarkt. Ik ben hartstikke trots op hoe het nu gaat. En dan ben ik nu ook nog NOMbassadeur! Robert en ik zijn nuchtere mensen, maar we hebben in korte tijd toch al wat moois neergezet.’ Daar is Rutger het mee eens. ‘Als je hier rondloopt zie je hoe jongeren op een leuke manier bezig zijn. De fun van apekooi met de concentratie die hoort bij een normaal kennisontwikkelingsproces. Er is interactie en er is een
Visie
goede sfeer.’ Als business development manager ziet hij
Op zoek naar én nieuwe partners én meer exposure in
interessante perspectieven. ‘Als je dit ook voor het mbo,
Noord-Nederland werd ook de NOM benaderd. Rutger
hbo en misschien zelfs wel het post hbo kunt doen, en je
van Zuidam, Business Development Manager NOM,
werkt met het bedrijfsleven samen, dan kan je nog beter
vond I.Turn.IT meteen een topidee. ‘Als NOM bieden we
voldoen aan de enorme vraag naar IT minded mensen in
waar mogelijk hulp om het ecosysteem in het Noorden
het Noorden.’
te versterken en waar nodig te versnellen en verbinden’, vertelt hij. ‘Op het gebied van IT, virtual reality, het
Beleef I.Turn.IT ook en kijk naar de filmpjes op:
internet of everything, artificial intelligence, big data
http://iturnit.com/category/media
en blockchain komt er verschrikkelijk veel op ons af. Ontwikkelingen waar veel mensen vroeg of laat mee te
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
Rutger van Zuidam Business Development Manager T (06) 482 783 85 • E vanzuidam@nom.nl
@rutgervz
Gunfactor
NOMplus Live bij Simplicate
belangrijker dan professionele competenties
‘waarom’ centraal te stellen. ‘Wat zijn je drijfveren? Als ik iemand tegenkom en vraag ‘wat doe je?’ en diegene zegt ‘ik ben advocaat’ denk ik: boeiend! Het gaat erom dat je een beleving creëert. Waarom ben je advocaat? Dat is veel interessanter.’ Als je dit verhaal helder hebt, is het tijd voor de volgende
Ondernemers kunnen zich vooral onderscheiden op
12
stap: zorgen dat je de gunfactor krijgt. Volgens Beijering
persoonlijk vlak. Dit was de belangrijkste boodschap
heb je bij ieder contact een emotionele bankrekening:
van coach Gertien Beijering tijdens deze NOMplus
een lead voor een klant, dan is dat een plusje. Maar zeg je
‘Het gaat om plussen en minnen. Regel je bijvoorbeeld een keer last-minute een afspraak af, dan is dat een min-
Live. ‘Je doel is om meerwaarde te creëren en dat
netje.’ Uiteindelijk is het zaak te zorgen dat de plusjes de overhand krijgen en een klant echt zoiets heeft van hé,
gaat het beste door te laten zien wie je echt bent. Je
die is okee.
professionele competenties zijn belangrijk, maar die
Gunfactor in de praktijk
hebben je concurrenten ook.’
Dan naar Simplicate. Oprichter Peter Hager liet, na afloop van de sessie door Beijering, even zien hoe het moet.
NOMplus Live is de opvolger van NOM on Tour en draait
Nadat hij vol trots over z’n bedrijf vertelde, benutte hij
volledig om kennis delen. Deze NOMplus Live vond
de gelegenheid direct om een toevallig aanwezige goede
plaats bij het Groningse softwarebedrijf Simplicate, en
klant én ambassadeur van Simplicate in het zonnetje te
stond helemaal in het teken van de gunfactor. Je kan
zetten door hem en plein publiek een kleinigheidje te
namelijk een fantastisch product hebben, als je je niet op
overhandigen. ‘Dit lijkt gescript maar is het echt niet!’,
een positieve manier weet te onderscheiden sta je al met
voegde hij er aan toe. ‘Onze klanten zijn enorm belangrijk
1-0 achter. Iets wat ze bij Simplicate heel goed doorheb-
voor ons. Zonder hen zouden we nooit zover gekomen
ben, maar daarover later meer.
zijn.’
‘Waarom’ moet centraal
De geste van Hager leverde spontaan applaus op en paste
Gertien Beijering, die een achtergrond heeft in de psycho-
perfect bij het betoog van Beijering. Ondernemers vonden
logie, nam de ruim veertig toegestroomde ondernemers
het een geslaagde middag. ‘De hele bijeenkomst stond in
mee naar haar wereld. ‘Het is belangrijk dat mensen je
het teken van wat mensen van zichzelf laten zien,’ zei Klaas
wat gunnen en het gaat dus om jezelf, om wie jij echt
de Winter van De Winter Organisatieadvies. ‘Als ik praat
bent. En net als in de liefde is zakendoen geven en
over mijn werk, gaat het beter wanneer ik dit vanuit mijn
nemen.’ Maar voordat het zover is moet je zorgen dat je
passie doe dus dat klopt wel.’ Mariët Trefi van Mate Masie
bij iemand op het netvlies komt. En dat doe je door het
Catering is vooral blij dat de NOM zo’n laagdrempelig
•
JUNI 2016
NOMplus is er voor en door ondernemers. Om elkaar te inspireren, kennis te delen, van elkaar te leren. Deel ook mee. Hoe? Stuur een mail naar communicatie@nom.nl.
Expert opinions
Infographics
Video’s
Tips & Tricks
podium biedt: ‘Ik vind het mooi dat ik de kans krijg om zo’n middag bij te wonen en om een kijkje in de keuken te krijgen bij een bedrijf als Simplicate. Bovendien is het leerzaam om weer even met de neus op de feiten te worden
Simplicate is opgericht door Gerard Loode en Peter Hager en
gedrukt: als ondernemer ben je toch vooral bezig met op-
biedt een all-round CRM-oplossing voor bedrijven. De online
drachten binnenhalen en verlies je de gunfactor wel eens
software is ontwikkeld vanuit de gebruiker in plaats vanuit de
uit het oog.’
techniek en het design en de gebruiksvriendelijkheid van de software staan hierbij voorop. Dit betekent dat gebruikers niet
+
+
Na afloop was er nog een borrel en werden er links en
eerst een training hoeven te volgen voor ze met Simplicate aan
rechts kaartjes uitgewisseld, complimenten uitgedeeld en
de slag kunnen en dat het programma gemakkelijk en snel kan
oprechte interesse getoond. Want met de gunfactor kan je
worden ingepast, zonder tussenkomst van consultants. Sinds
niet snel genoeg beginnen, moeten de ondernemers gedacht
eind vorig jaar participeert de NOM in Simplicate, dat met het
hebben.
groeikapitaal hoopt de grens over te steken!
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Winkel én webshop hebben de toekomst, klant staat centraal
V&D heeft zijn deuren pas net definitief gesloten of de warenhuisketen komt alweer terug. Niet
NOMplus Live bij Smit Kwekerijen
in de winkelstraat, maar online, zo werd net bekend1. Drie ondernemers hebben de merknaam gekocht en zien kansen voor een winstgevende webwinkel met vertrouwde acties als het V&D Prijzencircus. Toeval of niet, maar het nieuws sloot naadloos aan bij de tweede NOMplus Live die helemaal in het teken stond van het nieuwe winkelen.
Zo’n 35 noordelijke ondernemers, waaronder de biograaf
250.000 verschillende producten verkopen. Het bedrijf is
van V&D, Philippe Hondelink, waren naar de kassen van
winstgevend en groeit jaarlijks 50 tot 75 procent. Volgens
gastheer Smit Kwekerijen in Sappemeer gekomen, waar
Derksen is de manier waarop we shoppen enorm veran-
Benjamin Derksen van webwinkel Experty3 een kijkje gaf
derd: ‘de nieuwe consument wil overal en altijd kunnen
in zijn keuken. Experty heeft zo’n 350 webwinkels waar ze
winkelen, hij wil persoonlijke aandacht en beleving staat
2
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
+ 13
drongen, vertellen ze aan NU.nl5: We zijn vol plannen om V&D weer een sterk en gezond merk van alle Nederlandse consumenten te maken. In eerste instantie online, maar op termijn wellicht ook weer in het straatbeeld.’ Of dit lukt is de vraag, maar als ze, in de woorden van Derksen, ‘de klant centraal stellen’ zou het zomaar eens kunnen gebeuren, offline én online.
Smit Kwekerijen is een verborgen parel in de provincie Groningen. In Sappemeer werken zo’n 200 medewerkers vanuit 6 verschillende teeltlocaties die in oppervlakte 15 hectare beslaan. Jaarlijks worden ruim 13 miljoen groene kamerplanten geproduceerd
Obed Smit vertelt over zijn reizen op zoek naar unieke zaden.
en verkocht in met name de Europese markt. De oprichter Obed
14
voorop.’ Dit geldt volgens Derksen zowel online als offline.
Smit reist als planthunter de hele wereld af op zoek naar nieuwe
‘In Nederland wordt slechts 7 procent van alle fysieke
en onbekende varianten om zo het unieke assortiment in stand
producten via internet verkocht, de rest gaat nog op de
te houden en uit te breiden. De planten van Smit zijn veelal te
ouderwetse manier over de toonbank. Maar je ziet wel dat
herkennen aan het label ‘Eden Collection’ in de tuincentra, bij de
het middensegment verdwijnt. Winkels waar ambacht,
bloemisten of bouwmarkten.
emotie en beleving centraal staan zoals De Schoenenfabriek4 in Groningen en prijsstunters als de Action blijven wel overeind, dus daar moet je iets mee als ondernemer.’
Nieuwsgierig naar meer van de NOM over actuele onderwerpen? Hou dan nom.nl en nomplus.nl in de gaten voor de volgende bijeenkomst.
In de branche van Smit Kwekerijen wordt nog heel weinig via internet verkocht. Consumenten gaan voor planten naar een tuincentrum, een bloemist, de bouwmarkt of de supermarkt. Smit heeft echter wel plannen om in de toekomst aan webwinkels te leveren, maar volgens directeur Kees Pingen moet de kweker dan eerst nog wat uitdagingen overwinnen, zoals het ontwikkelen van een online productlijn. ‘We moeten onderzoeken welke planten goed via internet te verkopen zijn. En dan kijk je vooral naar transport: welke planten laten zich met de post versturen?’ Experty heeft voorlopig geen plannen om een fysieke winkel te openen, maar Derksen sluit dit niet uit. Want hij gelooft heilig in de combinatie van winkel én webshop: ‘Volgens onderzoek besteden omni-channel shop-
Benjamin Derksen van webwinkel Experty krijgt als dank de ‘Proud Ambassador of the North’- goody bag van Geert Buiter.
pers 50 procent meer dan mensen die maar via een kanaal kopen. Dit is een goede reden om een fysieke winkel te
www.nu.nl/economie/4275120/coolcat-eigenaar-brengt-vd-terug-als-webwinkel.html www.smitkwekerijen.nl 3 www.experty.com/nl 4 www.deschoenenfabriek.nl 5 www.nu.nl/economie/4275120/coolcat-eigenaar-brengt-vd-terug-als-webwinkel.html 1
openen, en andersom.’
2
Hiervan lijken ook de nieuwe eigenaren van V&D door•
JUNI 2016
Hoe kijkt de NOM tegen innovatie aan?
Een succesvolle ondernemer is voortdurend bezig met innovatie, op allerlei manieren. Hij kijkt steeds of hij zijn product moet aanpassen aan de wensen van de markt en of hij met de kennis en middelen die hij heeft nieuwe producten kan maken. Hij kijkt ook voortdurend of hij zijn producten slimmer en goedkoper kan produceren. Niet iedere ondernemer noemt dat innovatie, maar dat is het wel. Een ondernemer kan niet zonder innovatie, de wereld verandert zo snel dat je onderneming over een paar jaar niet meer bestaat als je niet blijft innoveren.
Waarom is een businessplan belangrijk?
Een businessplan beschrijft letterlijk de plannen van een onderneming en maakt deze inzichtelijk voor partijen die mogelijk ook met de onderneming te maken krijgen, zoals bijvoorbeeld aandeelhouders of een bank. In het plan komen missie en visie, de markt, en kansen en bedreigingen van de onderneming aan de orde, en wordt beschreven wat de doelstellingen zijn, hoe die bereikt zullen worden en met de hulp van wie.
Waarom neemt de NOM geen grote risico’s?
De NOM neemt wel degelijk grote risico’s. De NOM investeert veel in starters, veel meer dan andere financiers. Juist bij starters is het risico hoog, omdat het dan om een nieuw product en nieuwe ondernemers gaat, die zich nog moeten bewijzen. Daarnaast investeert de NOM altijd risicodragend. Niet zoals een bank gedekt door zekerheden van een bedrijf zoals een pand, machines of voorraden. Crediteuren en andere financiers gaan dus altijd voor als er problemen zijn. Dat is absoluut risicovol.
U vraagt Wij antwoorden Als NOMMER krijgen we regelmatig vragen over ons werk. Tijdens een verjaardag of aan een keukentafel. In elke NOMMER beantwoorden we een aantal van die vragen. Bent u op zoek naar nog meer antwoorden op vragen, kijk dan verder op nom.nl, onder FAQ’s.
Dat het lijkt dat de NOM geen grote risico’s loopt komt misschien wel door de goede resultaten van de afgelopen jaren. Reden hiervan zijn enkele bedrijven waar het heel goed is gegaan en die veel resultaat hebben opgeleverd. Deze compenseren de verliezen die elders zijn geleden. Het is goed dat de NOM winst maakt, daarmee zorgen we voor continuïteit van onze activiteiten. Een andere reden kan zijn dat we ook financieringsvragen moeten afwijzen. We kunnen niet alles financieren, het plan moet goed zijn en de NOM moet vertrouwen hebben in de ondernemers. Dat is vanzelfsprekend.
Hoe kom ik van een idee tot een prototype?
Natuurlijk moet je voorzichtig zijn met het delen van informatie, want je wilt niet dat anderen met je idee aan de haal gaan, maar aarzel niet om te beginnen. Een prototype hoeft er niet perfect uit te zien. Het is juist bedoeld om uit te vinden of je idee werkt. Heb je geen idee hoe je zou moeten beginnen, kijk dan de kunst af bij een ander. In het Water Applicatie Centrum in Leeuwarden bijvoorbeeld, worden heel veel prototypes getest, drink er een kopje koffie met een van de mensen. Het zal je vast veel inspiratie opleveren. Kruiwagentje nodig? Vraag het aan Alex Berhitu.
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
15
DRIJFVEREN
Drijfveren zijn de werkelijke motor achter groei en ontwikkeling, maar in hoeverre zijn bedrijven in Noord-Nederland daar bewust mee bezig? En hoe pakken ze dat aan? NOM is nieuwsgierig en interviewt voor deze nieuwe rubriek organisaties die hun beweegredenen actief onderzoeken.
Maar liefst vijf procent van hun opbrengsten willen ze doneren aan goede doelen op het gebied van natuur en gezondheid. Bas Bakker en Roderick Roode zetten hun ondernemerschap in om bij te dragen aan een betere wereld. Hun jonge bedrijf EEQO is méér dan een bedrijf voor ecologische onderhouds- en schoonmaakmiddelen; het is een platform dat verbindingen legt tussen duurzame initiatieven om zo een positieve beweging te creëren in de wereld.
16
De mannen hebben een intensief jaar achter de rug, maar
Verbeter de wereld, maak EEQOlogisch schoon
toch bruisen ze van energie, helemaal klaar voor de eerste orders. ‘We zijn net terug van een bezoek aan San Diego, waar we op uitnodiging van onze nieuwe partners Avery Dennison (o.a. labels en verpakkingen, red.) en Braskem (chemieconcern dat werkt met natuurlijke grondstoffen, red.) een stand hadden op het evenement Sustainable Brands 2016’, vertellen Bas en Roderick op hun kantoor in Assen. ‘Samen met deze partners lanceren we milieuvriendelijke verpakkingsetiketten, die we uiteraard ook gebruiken voor de producten die we bij EEQO verkopen: natuurlijke, ecologische en milieubevorderende onderhouds- en schoonmaakmiddelen die interessant zijn voor een breed scala sectoren, van sport, elektronica en industrie tot gezondheidszorg, horeca en particuliere huishoudens.’
Verschil maken Er valt inderdaad heel wat te poetsen, te onderhouden en schoon te maken in onze materiële wereld. Van brillen, beeldschermen, sportuitrustingen en auto’s tot complete leef- of werkomgevingen. ‘Wij willen het begrip schoon naar een ander niveau tillen’, benadrukt Bas. ‘Want hoe schoon is schoon als je werkt met middelen die het milieu
WWW.EEQO.EU
belasten? Als vader van twee kinderen wil ik graag dat zij •
JUNI 2016
opgroeien in een wereld die niet van alle kanten wordt ver-
de keten nodig. Wij zoeken die verbindingen; we koppelen
vuild. Daarom wil ik met ons bedrijf een verschil maken.
onze drijfveren aan die van partners die de wereld óók
Ecologische schoonmaakmiddelen zijn letterlijk en figuurlijk
beter willen maken. Want alleen door samenwerking kun je
een middel om dat doel te bereiken, al is EEQO méér dan
impact hebben en bewustwording creëren.’
de producten die we verkopen. We zijn storytellers die serieuze milieuthema’s combineren met een verfrissende
Tijd om te oogsten
aanpak én kwaliteitsproducten. We hebben een duidelijke
De mannen hebben afgelopen jaar hard gewerkt aan de
drijfveer en dat verhaal brengen we - met plezier en op
productenlijn van hun twee labels RHINOC en SeeSoo,
een ondernemende manier - de wereld in. Om business te
maar zeker ook aan de partnerships, die essentieel zijn voor
realiseren, natuurlijk, maar óók om mensen aan het denken
het EEQO platform. Dankzij hun contacten en bevlogen-
te zetten en goede doelen te kunnen steunen.’
heid gingen deuren open. Nu breekt er een spannende periode aan, waarin zal blijken of de gelegde lijntjes tot de
Resultaten boeken
verwachte afzet gaan leiden. ‘Ons verhaal vindt aansluiting
De drijfveren en ambities van EEQO passen bij de tijdgeest.
en storytelling gaat om het delen en doorvertellen van
Niemand zegt immers nee tegen een betere wereld en een
verhalen. Wij maken mensen warm en hebben al waarde-
groeiend aantal bedrijven en consumenten maakt bewus-
volle partners, maar uiteindelijk beslissen potentiële kopers
tere keuzes. ‘Wij willen doelgericht een positieve draai mee-
zelf of zij met onze producten gaan schoonmaken.’ De tijd
geven aan deze maatschappelijke beweging’, zegt Roderick.
zal het leren, beseffen de heren. De orders kunnen komen,
‘De lat ligt hoog, want voor ons betekent resultaat boeken
want alles staat paraat om op volle toeren te gaan draaien,
dat wij door bewust ondernemerschap echt een verschil
mede met dank aan investeringen van hun EEQOfriends
maken. De belangrijkste reden achter ons streven naar een
- particuliere en zakelijke relaties - plus de Aanjaagfinancie-
hoog omzetvolume is dat we vijf procent kunnen besteden
ring van de NOM en een financiering van het MKB Fonds
aan wildlifeprojecten, het aanpakken van de plastic soep in
Drenthe.
onze oceanen en bovendien aan het welzijn van kinderen. Deze drie thema’s zijn voor ons nadrukkelijk verbonden
Fundamentals
met een betere wereld en daar willen we met EEQO een
Samenwerking in de regio is voor Bas en Roderick van
steentje aan bijdragen. Op onze eigen manier: door te onder-
belang, zoals met het werk- en leerbedrijf Alescon voor
nemen en te verbinden.’
o.a. het inpakwerk. Bovendien is bioloog Piet Ottens een belangrijke kracht voor het team van EEQO. ‘Door zijn
Duurzame keten
inhoudelijke kennis en kunde realiseren wij samen met
Het grote en kansrijke netwerk van Bas en Roderick blijkt
onze leveranciers kwalitatief goede natuurlijke schoon-
een belangrijke kracht en het sneeuwbaleffect is precies
maakoplossingen. Overigens bieden we ook revolutionaire
wat ze nodig hebben om hun gewenste EEQO Sustainability
middelen op basis van probiotica, door gebruik te maken
Chain zo groot mogelijk te maken. Eén van hun inspire-
van goede bacteriën. Het assortiment - met effectieve
rende partnerships is de samenwerking met Waste2Wear.
ecologische producten voor een betaalbare prijs - is de basis
Dit succesvolle bedrijf van Monique Maissan draagt ertoe
van ons bedrijf, maar wel doelbewust gecombineerd met
bij dat afvalplastics op een verantwoorde manier worden
onze tien Fundamentals. Die zijn geformuleerd op basis
verwerkt tot nieuwe materialen voor o.a. kleding, acces-
van onze drijfveren en vormen de meetlat bij alle keuzes
soires en microvezeldoekjes. ‘Kijk, dat past helemaal bij ons
die we maken, van de productlijn tot de partnerships die
ketenverhaal’, vertelt Bas enthousiast. ‘Hoe mooi is het dat
we aangaan om een EEQO Sustainability Chain te reali-
de plastic flesverpakkingen van onze schoonmaakmiddelen
seren. Vanzelfsprekend spelen de klanten uiteindelijk een
uiteindelijk weer duurzaam verwerkt worden tot bijvoor-
doorslaggevende rol. Want alleen als zij kopen, kunnen wij
beeld een verantwoord EEQO microvezel schoonmaak-
vijf procent doneren aan goede doelen. Daarom bedanken
doekje? Om echt verschil te maken zijn dwarsverbanden in
wij hen op elke verpakking voor de aankoop.’
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
17
Er zit leven in Life Sciences
Het is een term die prachtig de lading dekt, want het gaat om wetenschap met levende materie: ‘Life Sciences’. Voor Gerard Lenstra, die namens de NOM de business development in deze sector mag aanjagen, is het volstrekt duidelijk dat Life Sciences grote kansen biedt voor het Noorden. ‘Bekijk je het door een commerciële bril dan is het een zeer interessante sector, met een geheel eigen 18
stijl. Ontwikkelingen duren vaak lang. Wetenschappelijke gedrevenheid is bij direct betrokkenen soms groter dan de ondernemersdrive. Maar de structuur in het Noorden is optimaal. En betaalt zich al uit in groeiende bedrijvigheid.’ Een portret van een sector waar letterlijk en figuurlijk leven in zit.
Betrokkenen over snel groeiende sector ‘De driehoek bedrijfsleven, kennisinstel-
bedrijven, 2.500 banen en een omzet van
als littekenweefsel. Een methode, waarbij
lingen en overheid is voor de ontwikkeling
een half miljard euro’, aldus Lenstra.
het herstellend vermogen van de natuur als het ware tot het uiterste wordt uitge-
van een dergelijke sector cruciaal’, zegt Lenstra, wanneer we hem vragen naar het
Toch maar een poging tot een definitie.
daagd. Dat past in de tijdgeest, zo legt
geheim achter ‘het succesverhaal Noord-
De officiële kanalen in en om Groningen
Lenstra uit. ‘Het succes van de internatio-
Nederland’ op het gebied van Life Sciences.
omschrijven het zo:
nale groei is een gevolg van een hernieuwde
Dat succes wordt vooral aangejaagd door
‘Life Sciences & Health is een innovatieve
belangstelling voor alles wat de natuur ons
instituten als de RUG, het UMCG en
en technologie intensieve sector gericht op
te bieden heeft. Je zou kunnen zeggen dat
de aanwezigheid van een flinke dosis
de gezondheid van mens en dier. De sector
de 20ste eeuw van natuurkunde, chemie
ondernemerschap, zo leren we. En: door
bestaat uit bedrijven en kennisinstellingen
en ICT was en dat de 21e eeuw het tijd-
te kiezen voor focus; in het geval van het
in onder meer medische technologie, (bio)
perk van de biotechnologie is.’
Noorden op de combinatie van Life Sciences
farmacie en regeneratieve geneeskunde’.
met Healthy Ageing. Met als gevolg dat
Met dat laatste wordt overigens een rich-
Wereldspeler
vooral de stad Groningen floreert. Na Leiden
ting in de geneeskunde bedoeld waarmee
De gezonde infrastructuur heeft ervoor
en Amsterdam is Groningen zelfs de derde
manieren worden gezocht om beschadigde
gezorgd dat het Noorden inmiddels maar
biotech-stad van het land. ‘En dan heb-
organen (bijvoorbeeld de longen) plaatse-
liefst 23% van de totale nationale omzet
ben we het inmiddels over ongeveer 100
lijk te herstellen, zonder blijvende schade
in Life Sciences voor haar rekening neemt.
•
JUNI 2016
‘En die omzet wordt gerealiseerd door tal
meer dan enkele decennia terug gaat dat
visionaire mensen start ups kunt helpen,
van bedrijven die hier tot ontkieming zijn
nu in stappen. ‘Er zitten in deze industrie
die dan op een gegeven moment naar een
gekomen en succesverhalen zijn geworden.’
uiteraard veel wetenschappers en ook be-
volgende fase kunnen groeien. In zo’n
Lenstra heeft tal van voorbeelden van be-
drijven met een wetenschappelijke focus.
volgende fase kunnen ze worden omarmd
drijven die in het Noorden zijn ontkiemd
Elkaar leren kennen, waarderen en zo tot
of overgenomen door de grotere bedrijven
en die vervolgens door middel van partner-
gemeenschappelijke activiteiten komen
met kapitaal. Zo zouden we nog meer
ships of overnames tot verdere groei zijn
is dan de beste aanpak. Wij focussen bij
toegevoegde waarde kunnen bieden voor
gekomen. ‘Kiestra in Drachten is een mooi
onze internationale contacten dan ook
het Noorden.’
voorbeeld. Een familiebedrijf waar men
vooral op het gezamenlijk opzetten van
systemen ontwikkelt waarmee microbio-
onderzoekstrajecten. Dan heb je het ook
Daan Bultje, directeur van het Healthy
logische laboratoria hun productie aan-
al snel over gezamenlijke investeringen
Ageing Network Northern Netherlands
zienlijk kunnen verhogen. Dankzij een
en bij een eventuele doorbraak kennen
(HANNN) benadrukt daarbij het belang
overname in februari 2012 door het
partijen elkaar en is er vertrouwen. Zo
van marketing. Hij vindt het goed dat
Amerikaanse BD Diagnostics is het bedrijf
komt de werkgelegenheid stapsgewijs naar
alle zeilen worden bijgezet om mondiaal
in Drachten in korte tijd een wereldspeler
het Noorden.’
bekender te worden. ‘Ik zie dat als de grootste uitdaging waar we voor staan.
geworden.’ Dat gaat echter niet van de ene dag op
Men mag weten in de wereld wat hier
Een ander voorbeeld is DSM Biologics,
de andere, zo blijkt. Voordat een startup
allemaal gebeurt. Overigens, niet alleen
aldus Lenstra. ‘Eind 2013 werden ze over-
begint op te vallen bij het grotere en
vanwege de handel, maar zeker ook om zo
genomen door het Amerikaanse Patheon
kapitaalkrachtiger bedrijfsleven zijn er
voldoende talent naar de regio te halen,
en ook dat zorgde voor enorme groei.
vaak al veel jaren verstreken. Zonde, vindt
met de specifieke kennis en vaardigheden
Hetzelfde zie je gebeuren met succesvolle
Craig Grove, Technical Transfer Officer bij
die de sector nodig heeft.’
start up Lanthio Pharma, dat in 2012
het European Research Institute for the
begon. Vorig jaar al werden ze voor twintig
Biology of Ageing (ERIBA). Zijn organisatie
Hoe mooi alle ontwikkelingen ook zijn;
miljoen overgenomen door het Duitse
hoopt nieuwe strategieën te ontwikkelen
het blijft een hele opgave om de vele vaak
Morphosys. Het feit dat een dergelijk gere-
om aan ouderdom gerelateerde ziektes te
unieke kennis om te zetten tot business-
nommeerd bedrijf dergelijke bedragen durft
voorkomen of te bestrijden. Zoals zo vaak
modellen waar de regio van gaat profi-
te investeren zegt veel over de potentie
is geld ook hierbij een belangrijk issue.
teren. ‘Het is een branche waar erg veel
die men ziet.’
‘De grote uitdaging is om al in een vroeg-
wordt gedaan op basis van trial and error’,
tijdig stadium funding te vinden voor
zegt ook Lenstra. ‘Dat vergt ook van inves-
Vertrouwen
projecten’, zegt Grove. ‘En dat is moeilijk.
teerders vaak een lange adem. En lef.’
Om al die bedrijvigheid in het Noorden
Waar het stimuleren van economische
Bultje optimistisch: ‘Het feit dat de bedrij-
te bevorderen reist Lenstra regelmatig de
groei voorheen behoorlijk bottom up was,
ven zich verenigd hebben in een coöpe-
wereld over om de sector Life Sciences
zie je de laatste jaren met name door po-
ratie en samen invulling geven aan een
voor Noord-Nederland te vertegenwoor-
litieke ambitie een top down-cultuur ont-
business development-agenda laat zien
digen. Nog altijd is het realiseren van
staan, met meer tijdsdruk op onderzoek.
dat er veel energie gestoken wordt in
bedrijfsvestigingen een doel, maar veel
Dat zou anders moeten. De geschiedenis
commerciële vertaling van kennis. Maar
heeft geleerd dat de grootste ontdekkingen
dat wil niet zeggen dat we achterover kun-
voortvloeien uit fundamenteel onderzoek.
nen leunen. Er is nog voldoende onbenut
We zouden daarom structureel meer kapitaal moeten hebben voor die vroege fase waarmee je rond goede ideeën en
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
19
Healthy
potentieel binnen de kennisinstellingen die vermarkt kan worden.’
HANNN: de toenemende vergrijzende
De coöperatie waar de HANNN-directeur
bevolking in Nederland en Europa brengt
op doelt is Life Cooperative, een samen-
grote economische en maatschappelijke
werkingsverband van bedrijven dat zich
gevolgen met zich mee. Om oplossingen te
tot doel heeft gesteld de keten de komende
ontwikkelen en te implementeren die ge-
jaren te laten groeien. Ambitie wordt daarbij
zond ouder worden bevorderen - van voor
niet onder stoelen of banken gestoken.
de geboorte tot de laatste levensfase - zijn
Bestuurslid Ton Vries: ‘Een groei van 20 tot
bedrijven, zorginstellingen, kennisinstellin-
30 procent over de komende jaren is realis-
gen en overheden met elkaar verbonden
tisch’. De bestuurder, in het dagelijks leven
via het Healthy Ageing Network Northern
CEO van farmaceutisch bedrijf Syncom,
Netherlands (HANNN).
vindt dat de bestaande bedrijven de slag
www.hannn.eu
STEEDS BELANGRIJKER
naar commercie al volop maken. ‘De gang zit er echt in. Er zijn diverse partijen die de laatste jaren met tien procent zijn gegroeid en de signalen zijn behoorlijk positief. Alleen start ups zouden denk ik nog beter
Life Cooperative: oorspronkelijke naam
geholpen kunnen worden om de verta-
‘De Healthy Ageing Business Coöperatie’.
lingen te maken van wetenschap naar
Samenwerkingsverband van bedrijven op
business.’
het gebied van Medische Technologie & Apparaten (Medical Technology & Devices),
20
Gedrevenheid
Moleculen & Materialen (Molecules &
Lenstra: ‘In dat kader ben ik ontzettend
Materials), Geneesmiddelen Ontwikkeling
blij met een partij als Carduso Capital.
en Testen en Analyses (Drug Development,
Dit bedrijf, waar de RUG en UMCG mede-
Testing & Analysis). Het samenwerkingsver-
initiators van zijn, participeert in Life
band heeft tot doel de keten de komende
Science-bedrijven en zet naast financiering
jaren te laten groeien.
ook managementondersteuning en strate-
www.healthyageingbusiness
gische kennis in. Dat is van grote waarde,
cooperative.nl
voor start ups, maar ook voor bedrijven
HEALTHY AGEING: EUROPESE ERKENNING Noord-Nederland is in 2013 door de Europese Commissie uitgeroepen tot voorbeeldregio op het gebied van Active & Healthy Ageing. Volgens de Europese Commissie vormt NoordNederland, met Schotland en Andalusië de top op dit gebied in Europa. De twee voorbeeldprojecten GALM en EurSafety hebben hierin een belangrijke rol gespeeld. De Europese erkenning is erg positief voor de regio. De status heeft een positieve invloed bij het aanvragen van subsidies voor geschikte projecten op het gebied van healthy ageing. Bovendien mogen noordelijke experts meewerken aan de Europese onderzoeksagenda.
die al wat verder zijn. Niet alleen kun je wetenschappers beter aan je binden wanneer er onderzoekkapitaal voor handen is,
ERIBA: European Research Institute for
maar je kunt de vele stappen van kennis
the Biology of Ageing (ERIBA). Heeft als
naar business ook helpen begeleiden.
missie om beter te begrijpen wat verou-
Daarmee wordt ook de gedrevenheid om
dering veroorzaakt. ERIBA hoopt nieuwe
naar buiten te treden en internationale
strategieën te ontwikkelen om aan ouder-
markten te zoeken groter. En dat is goed
dom gerelateerde ziektes te voorkomen
want de sector neigt weleens naar beschei-
of te bestrijden. En: om wetenschappelijk
denheid, zeker in het Noorden. Wist jij
onderbouwde aanbevelingen te kunnen
bijvoorbeeld dat Groningen maar liefst
doen voor gezond ouder worden.
zestig procent van alle klinische first-in-
www.eriba.umcg.nl
LIFELINES Lifelines is het grootste populatieonderzoek van Nederland (en één van de tien grootste in de wereld), dat uitgevoerd wordt in Groningen, Friesland en Drenthe. Van ruim 165.000 deelnemers wordt 30 jaar lang informatie verzameld die gebruikt wordt voor onderzoek naar hoe we gezonder oud kunnen worden.
TOTAAL AANTAL DEELNEMERS: 167.729
man-tests doet (experimentele toediening van geneesmiddelen, nadat een middel alleen nog maar op dieren is uitgeprobeerd, red.)? Daarmee is de stad de absolute marktleider in Nederland.’
MAN
Gerard Lenstra Project Manager Foreign Direct Investment NOM T (06) 534 066 02 • E lenstra@nom.nl
•
JUNI 2016
42%
VROUW
58%
Ageing
Activiteit
Grafiek: Activiteit uitgezet tegen leeftijd en invloed healthy ageing
VOOR NOORD-NEDERLAND AGEING Hoe kunnen we gezond en actief ouder worden?
Leeftijd
Steeds meer ouderen en we worden steeds ouder, echter de verhouding met een goede gezondheid blijft
NOORD-NEDERLAND: STRAKS DE 6e BLAUWE ZONE
achter. Dit heeft een grote impact op het individu zelf en op de gezondheidszorg als collectief. Dit vraagt om
?
LOMA LINDA CALIFORNIË
innovatieve oplossingen en vele bedrijven, organisa-
SARDINIË ITALIË
ties, instellingen en overheden werken op dit gebied intensief samen, Noord-Nederland heeft daarnaast te maken met vergrijzing en krimp en bovendien ligt de
IKARIA GRIEKENLAND
NICOYA COSTA RICA
levensverwachting onder het landelijke healthy ge-
OKINAWA JAPAN
BLUE ZONES
middelde. De ambitie ‘Noord-Nederland als Blue Zone’ geeft hieraan zowel een individueel als een collectief perspectief voor Healthy Ageing.
Blue zone: een geografisch gebied waar mensen significant langer leven
SAMENWERKING (HUBS) Leeuwarden:
LIFELINES
•
LIMIS development focus op innovatie, waaronder ‘minimaal invasieve chirurgie’
WAAROM NOORD-NEDERLAND? 8,80% 7,20% 84%
Verdeling in leeftijdsgroepen: ■ Volwassen t/m 65 ■ Volwassen vanaf 65 ■ Kinderen
De regio Noord-Nederland heeft te maken met vergrijzing, zoals de kaart hiernaast ook aangeeft, en daarnaast is Noord-Nederland een krimpregio. Hierdoor is er een natuurlijke noodzaak om nieuwe oplossingen te verzinnen voor een veranderende samenleving. Dit in combinatie met de aanwezigheid van sterke clusters op kennisterreinen als Life Sciences en medische technologie, en een sterke focus van excellente kennisinstellingen op het gebied van Healthy Ageing, maakt de regio Noord Nederland tot een ideale regio voor Healthy Ageing.
Roden:
Healthy Ageing Campus - focus op inno21 vatie, veel wetenschappelijk onderzoek Centre of Expertise Healthy Ageing stimuleert publiek-private samenwerking, onder regie van Hanzehogeschool Groningen Biomarker Development Center - samenwerking op het gebied van biomarkers Sprint - focus op mobiliteit Zorg Innovatie Forum - brede samenwerking op structurele vernieuwingen in gezondheidszorg
• Health Hub Roden kennisdeling om samen te innoveren
Aandeel 65-plus naar regio (COROP-gebieden) 2012
2025
% Minder dan 10
20 – 25
10 – 15
25 of meer
15 – 20 Bron: CBS/PBL, 2013
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
• • • • •
pbl.nl / cbs.nl
EIP AHA
Groningen:
pbl.nl / cbs.nl
EU ROEPT NOORD-NEDERLAND UIT TOT VOORBEELDREGIO OP HET GEBIED VAN ACTIVE & HEALTHY AGEING
ERIBA
HUBS
EURSAFETY HEALTHNET
GLAM
www.pbl.nl
Al meer dan dertig jaar voert Defensie internationale (vredes)missies uit, onder veelal zware omstandigheden (hitte, kou, stof ) en uiteenlopende bedreigingen. De tijdelijke basis voor de Nederlandse militairen moet alle voorzieningen voor de operatie huisvesten, maar ook letterlijk en figuurlijk een veilig thuis bieden - met tegenwoordig een minimale ‘footprint’ wat betreft water, energie en afval.
NOM neemt deel in Fieldlab Smart Base
22
Er is daarom behoefte aan nieuwe ideeën en concepten
verrast door de hoge opkomst (plm. 100 man) in de Johan
om snel en smart de opbouw, inrichting en instandhou-
Willem Friso kazerne in Assen. Positief is hij ook over de
ding van een base te kunnen garanderen. Defensie nodigt
open antwoorden die Defensie gaf op de vele vragen. ‘Het
Nederlandse bedrijven uit om daarover mee te denken.
is een behoorlijk stap van Defensie. Zij zetten de poort
Begin dit jaar is het Fieldlab Smart Base gelanceerd door
open en stellen zich kwetsbaar op. Wij proberen Defensie te
de Koninklijke Landmacht, vijf regionale ontwikkelings-
begeleiden in de juiste aanpak naar vooral het MKB. Mijn
maatschappijen, waaronder de NOM, en het landelijke
collega Alex Berhitu maakte duidelijk wat bedrijven van de
Actieprogramma Smart Industry. Bedrijven, met name ook
samenwerking met Defensie kunnen verwachten en dat ze
MKB’ers, kunnen hun slimme technologie en innovatieve
daar zelf met hun vragen bovenop moeten zitten. Natuur-
producten en diensten inbrengen, op thema’s als bescher-
lijk zijn sommigen sceptisch, bijvoorbeeld over Europese
ming, energie, logistiek (support & services) en water. Een
aanbesteding. Dus mijn advies aan Defensie is: zorg dat je
eerste Smart Base moet er eind 2017 al staan; voor 15 juli
goed voorbereid bent en de verwachtingen kunt waarma-
moeten bedrijven hun voorstellen bij Defensie indienen.
ken.’ NOMMERS Liesbeth Omvlee (energie) en Alex Berhitu
Voor de langere termijn wil Defensie in het Fieldlab met
(water) gaan Noord-Nederlandse bedrijven begeleiden in het
bedrijven en kennisinstellingen werken aan ‘disruptieve’
innovatietraject met Defensie en wil daar partijen als
innovaties voor de Smart Base van de toekomst.
Energy Valley en de Water Alliance bij betrekken.
Half mei waren er voor geïnteresseerde bedrijven regionale
Wubbo Everts Projectmanager Foreign Direct Investment NOM T (06) 215 184 97 • E everts@nom.nl
informatiedagen. Wubbo Everts (NOM) was aangenaam
•
JUNI 2016
2015:
een succesvol jaar Als NOM kijken we terug op een succesvol jaar. We sloten 2015 af met een positief resultaat van € 2,8 miljoen, het nettoresultaat van ontvangen rente, dividenden en overige resultaten op participaties. Ten opzichte van 2014 zagen we een toenemend aantal financieringsaanvragen en een groeiende investeringsbereidheid. Dit heeft zich vertaald naar flinke groei in het aantal financieringen. Ook de resultaten uit onze acquisitie (NOM Foreign Direct Investment) activiteiten waren goed, met een bovengemiddelde score van 455 arbeidsplaatsen in de regio. NOM Business Development heeft met € 23,8 miljoen aan investering in innovatieve projecten haar doelstelling ruimschoots behaald. Deze investering vertaalt zich naar 126 manjaren arbeid dat in ontwikkelingsprojecten is gerealiseerd het afgelopen jaar. Als afsluiter van het jaar werd eind december een overeenkomst getroffen tussen het Ministerie van Economische Zaken en de drie noordelijke provincies over het aandeelhouderschap van de NOM. Het ministerie, nu nog voor 99,97% aandeelhouder, zal in 2016 49,97% van haar aandelen verkopen aan de drie noordelijke provincies. Hiermee krijgen de provincies, na ruim 42 jaar, meer verantwoordelijkheid. Dit bevestigt het eigenaarschap van de NOM en komt de inspanningen in het bieden van een goed perspectief aan de inwoners en ondernemers van Noord-Nederland ten goede. Op de volgende twee pagina’s de resultaten in cijfers. Meer lezen? Ga naar jaarverslag2015.nom.nl. Hier vindt u het volledige verslag, inclusief videomateriaal.
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
23
Jaarrekening
24
•
JUNI 2016
25
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
Het beeldmerk is veelzeggend. Een soort emoticon, waarvan het gezicht een omgekeerd autootje is. Inderdaad, Call Mimmy gaat de autowereld op zijn kop zetten. Het
Oane a Koning Hettem
nieuwe online platform is namelijk ontwikkeld vanuit de beleving van autokopers en tegelijk bespaart het dealers veel tijd en inspanning. ‘Als je een belangrijke aankoop
Op zoek naar
doet wil je graag persoonlijk en met aandacht worden geadviseerd.’ 26 Jan Posthumus uit Roden is een gedreven ondernemer
helemaal tevreden. Omdat een echt verdienmodel ontbrak.
in de automotive. Al zijn hele arbeidsleven lang. Net als
Maar ook omdat hij vond dat het platform niet onder-
zijn vader, die ook een autobedrijf had. Door de opkomst
scheidend genoeg was ten opzichte van de vele andere
van het internet zag hij nieuwe mogelijkheden. En
autohandelsites. Waarom laat ik een autodealer niet alleen
daar wilde hij natuurlijk optimaal gebruik van maken.
betalen wanneer er daadwerkelijk een verkoop heeft plaats-
‘Maar, vond Jan, als je op internet iets wilt gaan doen,
gevonden?, bedacht hij. Dat is tenslotte de meest eerlijke
moet je iets doen dat er nog niet is. Zo’n zes jaar geleden
vorm van adverteren. Afgelopen zomer legde Jan zijn idee
ontdekte hij Twitter. Niet veel later werd Cartweet.com
voor aan Dave de Groot, Investment Manager van het MKB
gelanceerd. Bezoekers van de website tikken een zoek-
Fonds Drenthe. ‘Ik vond het een prima plan’, zegt Dave,
opdracht in en ontvangen, zodra een auto gevonden is
‘maar om het goed uit te voeren, moest hij er naar mijn
die aan alle zoekcriteria voldoet, een tweet op hun pc of
mening wel iemand bij halen die de business case verder
smartphone. De tweet maakt melding van het merk, het
kan uitwerken.’
type, de locatie waar de auto staat en een link naar de
Menselijke factor
betreffende website.
Dave bracht Jan in contact met Oane Koning Hettema, een
Gratis service
ervaren marketingexpert die hij kende uit zijn netwerk. Er
Cartweet.com, waar uitsluitend bedrijven hun auto’s
was een klik en dus ging Oane aan de slag. Want hoe kun je
mogen aanbieden, wordt een succes. Zo zijn momenteel
er een goed verdienmodel van maken? Hoe kun je optimaal
een kleine 6.500 dealers op het platform aangesloten.
inspelen op wensen en behoeften van zowel autodealers als
Ze profiteren van een gratis service en bieden samen
consumenten? ‘In de autobranche laat de online leadopvol-
ongeveer 160.000 auto’s aan. De bezoekersaantallen zijn
ging, op z’n zachtst gezegd, nogal te wensen over’, betoogt
in de loop der jaren gegroeid naar tussen de 130.000
Oane. ‘Eenvoudigweg omdat ze er geen kaas van hebben
en 150.000 bezoekers per maand. Toch was Jan niet
gegeten en er dus niet op zijn ingericht. Ik kwam al snel tot •
JUNI 2016
Dave de Groot Investment Manager T (06) 557 079 67 • E groot@mkbfondsdrenthe.nl
Klaas Kooistra Investment Manager NOM T (06) 557 076 95 • E kooistra@nom.nl
Jan Posthum us
de juiste auto? Call Mimmy! 27 de conclusie dat het alleen gaat werken wanneer je de mens
Call Mimmy is niet vanuit het product, maar vanuit de
centraal stelt. Hoe? Door ervoor te zorgen dat mensen die
beleving van de klant ontwikkeld. Wij zijn de persoonlijke
online een auto zoeken rechtstreeks met een vriendelijke
assistent van de klant en tegelijkertijd het meest vriendelijke
persoon kunnen bellen. Voor vragen over de betreffende
salesteam van de dealer. Zowel klanten als dealers worden
auto of voor het maken van een afspraak. Als je een belang-
gedurende het hele proces volledig gefaciliteerd. Voor
rijke aankoop doet wil je graag persoonlijk en met aandacht
klanten doen wij dat helemaal gratis en dealers belonen ons
worden geadviseerd. Ook online. En dat is precies wat we
alleen wanneer een auto daadwerkelijk wordt verkocht.’
gaan doen.’
Pilot Persoonlijke assistent
Naarmate het proces vorderde raakte Dave de Groot steeds
Call Mimmy is het nieuwe platform gedoopt. Een combina-
enthousiaster. Zo enthousiast dat hij ook Klaas Kooistra,
tie van een actie ‘Call’ en een naam ‘Mimmy’. Centraal staat
Investment Manager van de NOM, met succes benaderde
een klantteam, een team van specialisten die klanten helpt
om mee te financieren. De door beide partijen versterkte
om de juiste keuzes te maken. ‘Daar hebben wij een slimme
groeifinanciering zal met name worden gebruikt voor het
techniek voor bedacht’, vervolgt Oane, die inmiddels ook
verder ontwikkelen van het platform, het inrichten van
aandeelhouder is. ‘Wanneer je belangstelling hebt voor een
het klantteam en de marketing. Binnenkort wordt met een
bepaalde auto, klik je op de button ‘Call Mimmy’ en kom je
aantal dealers uit de regio een pilot gestart. Bedoeld om de
bij het klantteam binnen. We weten dan al precies welke
software en de propositie te testen en eventueel zaken aan
auto’s je hebt bekeken en waar je interesse naar uit gaat.
te passen waar in de theorie nog niet aan is gedacht. ‘De
Vanaf dat moment kunnen we alle vragen over een specifieke
praktijk is immers altijd weerbarstiger’, weet Oane. ‘Als alles
auto beantwoorden en desgewenst regelen wij een afspraak
goed staat, gaan we het platform landelijk uitrollen. En later
in de showroom van de dealer. Maar ook bieden wij onder-
wellicht zelfs in het buitenland. Want Call Mimmy is een
steuning bij het inruilen van de eigen auto. Anders gezegd:
naam die internationaal natuurlijk ook goed werkt.’
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
Financiële
belangen
28
Appelscha Assen Bakkeveen Bruntinge Coevorden Delfzijl Dokkum Drachten Emmen Farmsum Franeker Groningen Haulerwijk Heerenveen Hoogeveen Hoogezand Joure Leek Leeuwarden Marum Meppel Midlaren Noordlaren Oranjewoud Oude Pekela Roden Sappemeer Scheemda Sneek Tynaarlo Veendam Winschoten Winsum (FR) Wolvega Zuidbroek Zuidlaren
G.H. Welles Holding B.V. Benaulim B.V., Drenthe Tours Holding B.V., EECO B.V. Store Contrl International B.V. Frisian Motors B.V. AS Pol B.V. DairyTuner B.V., GVZ Europark Coevorden-Emlichheim GmbH, Detact Diagnostics B.V. Prins Holding B.V. Active4Care B.V., Kastiel Groep B.V. Corvus Holland B.V., Pipe Proteq B.V., Vleems Holding B.V., Wireless Value Beheer B.V. BioMethanol Chemie Holding B.V. Alu-Bouw Fryslân B.V. &Talent B.V., AttachingIT Holding B.V., Carduso Capital B.V., Conoship International B.V., Dutch Theatre Systems & Services B.V., Embrace SBS B.V., Energy Developments Holding B.V., Hoitsema Beheer B.V., Jellow B.V., KWIC Holding B.V., Mucosis B.V., Noordlease Holding B.V., NovaTrade B.V., Organ Assist B.V., Polyganics Holding B.V., Proflex Containermeten B.V., Simplicate Holding B.V., Solenne B.V., Stabi Alert B.V., TCN SIG Telehousing B.V., Web-IQ B.V. Thazza B.V. Bosma Transport en Opslag B.V., Mastiline B.V., Prostair B.V. Syntri B.V.. Kampen Mechanical Group B.V. Global Environmental Solutions B.V., Zonderland Holding B.V. Data B. Mailservice Holding B.V., PendraCare Holding B.V., SieveCorp Europe B.V. Agriling Holding B.V., EColoRO B.V., Heeren-3 Beheer B.V. Professionele Distributiegroep B.V. Baron-de Boer Beheer B.V. Databank Kennis=Markt B.V. MXR Podoblock B.V. Anome B.V., Anome Projects B.V. Tjaarda Oranjewoud B.V. Hennepverwerkingsbedrijf Dun Agro B.V., Strating Beheer B.V. Automotive Digital B.V., Smit Sappemeer Beheer B.V. Geo Plus Holding B.V. Donker Holding B.V., LedLight Europe B.V., No Noises Holding B.V., Via Drupsteen B.V., Vripack Beheer B.V. Hanggo B.V., WS Kalsbeek Holding B.V. Dynaplak Adhesive and Starches B.V., Nedmag Industries Mining and Manufacturing Holding B.V. FlexHydro Winschoten B.V. Dewulf Netherlands B.V. Vita Square B.V. Betonfabriek Vrijenban Zuidbroek B.V. Longbloom B.V.
Peildatum: juni 2016 •
JUNI 2016
Leeuwarden Franeker
4
1 1
5
Winsum
Sneek Joure
2
Delfzijl
1
1
Dokkum
1
Farmsum Groningen
22 Sappemeer Leek
Marum
1
3
2
Noordlaren
1 1
2 Tynaarlo
1
1
Haulerwijk
1
Assen
Heerenveen
1
Oranjewoud
2
1
Zuidbroek
2
Roden Bakkeveen
1
Hoogezand
1 Drachten
1
Scheemda
1
2 Midlaren
Veendam
Zuidlaren
4
1 Appelscha
1
1
Wolvega
Meppel
Emmen
1
4
Bruntinge
1 Giethoorn
1 Hoogeveen Coevorden
2
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
2
Winschoten
Oude Pekela
29
Hoe hou ik mijn medewerkers vitaal en blij? Competente, vitale, mobiele en flexibele werknemers. Welk bedrijf wil dat nou niet? Ze zijn immers de sleutel naar een succesvolle onderneming. Een duurzaam personeelsbeleid is dé manier om die eigenschappen bij de medewerkers te ontwikkelen
30
Na duurzaam bouwen, duurzaam energieverbruik,
situatie met de uitvallers willen we natuurlijk voor zijn.’
duurzaam ondernemen, duurzaam consumeren is er
De dilemma’s omtrent duurzaam personeelsbeleid
nu dus ook duurzaam personeelsbeleid. Een relatief
zijn zeer divers van aard. P&O-functionaris Gerjan
nieuw begrip in de wereld van personeels- en hrm-
Schoenmaker van Beenen Industriële Automatisering
managers dat productieve en gezonde werknemers
uit Heerenveen geeft aan dat er voor het fitness-
centraal stelt. Maar eigenlijk is vooral de term nieuw.
programma in zijn bedrijf weliswaar belangstelling
De ideeën hieromtrent werden eerder al samengevat
genoeg is, maar niet vanuit de groep waarvoor een
onder employability.
gezonde levensstijl juist nodig is. En directeur Eric
Bedrijven omarmen het idee van een duurzaam
Micklinghoff van Metaal Plus uit Oosterzee schetst
personeelsbeleid, maar worstelen er ook mee. Want
de opgave waar hij zich voor geplaatst ziet: ‘Voor de
hoe geef je bijvoorbeeld een duurzaam personeelsbe-
staalconstructies die we maken lassen we met robots.
leid vorm in een metaalbedrijf waar door jarenlange
De veranderingen op dat terrein gaan razendsnel.
zware fysieke arbeid medewerkers op leeftijd moeite
Ook de ontwikkelingen bij onze klanten en de snel-
hebben hun werk te doen, of zelfs uitvallen.
heid waarmee nieuwe producten en nieuwe varianten worden bedacht zijn nauwelijks bij te benen. Hoewel
Dilema’s
we een zeer gemotiveerde groep medewerkers hebben,
Die situatie schetst hr-adviseur Moniek Hesselink
is het een enorme uitdaging om het personeel mee te
van het Groningse familiebedrijf Machinefabriek
krijgen in de veranderingen.’
Rusthoven: ‘Mensen hebben bij ons gemiddeld lange dienstverbanden, de loyaliteit is groot, maar het werk
Eigen verantwoordelijkheid
is ook fysiek zwaar. Daardoor hebben we nu te maken
Zeer herkenbaar, vindt hrm-adviseur Helma Wolken
met drie uitvallers, wat hoge kosten met zich mee-
van de NOM. ‘Voorheen konden medewerkers func-
brengt.’ Wat de situatie nog iets dringender maakt is
ties lange tijd op dezelfde manier uitoefenen. Met
dat een aantal mensen nu al aangeeft zichzelf niet
de snelheid waarop veranderingen nu gaan, kan dat
in staat te achten hun huidige werkzaamheden nog
niet meer. Steeds opnieuw worden andere en nieuwe
eens tien jaar te doen. ‘Duurzame inzetbaarheid van
dingen gevraagd van mensen. Dat is voor zowel de
ons personeel is echt enorm belangrijk voor ons’, aldus
organisatie als de mensen zelf telkens een uitdaging.’
Hesselink. ‘We streven naar goed werkgeverschap en de
De bedreigingen mogen van allerlei kanten komen, •
JUNI 2016
NPAL denkt mee over duurzaam personeelsbeleid NPAL is ervan overtuigd dat noordelijke bedrijven samen wel de kennis en expertise hebben om met deze ontwikkelingen om te gaan. Maar de uitwisseling gaat niet vanzelf. NPAL helpt door het organiseren van verbeterclusters waarin bedrijven bij elkaar in de keuken kijken en met elkaar in discussie gaan. Interesse? zie www.npal.nl/clusters/industrieplein-noord
duurzaam personeelsbeleid is ook een zaak van de werk-
Het idee dat die laatste categorie medewerkers beter
nemer zelf, benadrukt Wolken: ‘Mensen dragen verant-
beschermd moet worden door bijvoorbeeld taken te
woordelijkheid voor de eigen ontwikkeling. Maar dat
verlichten en meer vrije dagen te geven levert volgens
is geen vanzelfsprekendheid. Het is wel een zaak waar
Veth weinig op. ‘Het zorgt echt niet voor meer bevlogen
iedere leidinggevende over in gesprek moet gaan.’
medewerkers.’ Zowel bedrijven als oudere werknemers zelf trappen
Vitaliteit
volgens Veth veelvuldig in een valkuil. ‘De werke-
Het thema duurzaam personeelsbeleid manifesteert
lijkheid is dat onbewust keuzes worden gemaakt.
zich op tal van terreinen. Volgens onderzoeker Klaske
De werknemer vindt dat hij niet meer in de premier
Veth zijn de ideeën van duurzaam personeelsbeleid
league zit en het aflegt tegen jongere collega’s. En
zeer nuttig en bruikbaar, maar zelf spreekt ze liever
dat is wat de manager eigenlijk ook denkt. Maar die
van ‘vitaliteitsbeleid’. Veth is verbonden aan het Kennis-
gedachte is funest voor beide, want het domste dat
centrum Arbeid van de Hanzehogeschool Groningen en
een organisatie kan doen is niet meer investeren
promoveert binnenkort op het vraagstuk: ‘Wat kunnen
in werknemers ouder dan veertig. Dat is de leeftijd
organisaties doen om mensen langer vitaal aan het
waarop men tegenwoordig al als oudere werknemer
werk te houden’.
wordt beschouwd.’
‘Tot de jaren negentig stonden stressreductie en het verminderen van ziekteverzuim centraal, daarna kwam het
Wat meer oplevert, aldus Veth, is investeren in licha-
accent te liggen op het verbeteren van de bevlogenheid
melijke en geestelijke vitaliteit van medewerkers, onge-
van werknemers’, analyseert Veth. ‘Werkgevers maken
acht hun leeftijd. Personeelsbeleid moet daarom draaien
daarvoor beleid dat zich richt op de verschillende levens-
om een drie-eenheid van vitaliteit, toewijding en
fasen van medewerkers.’ Maar dat idee, stelt Veth, is
kennisontwikkeling. ‘Belangrijk zijn écht goede ge-
achterhaald.
sprekken over functioneren, een goede loopbaanplanning en voortdurende aandacht voor ontwikkeling,
Veertig
opleiding en promotiemogelijkheden. Zaken die door
‘Uit al mijn onderzoek komt naar voren dat alle ont-
alle leeftijdscategorieën heen ook door medewerkers
wikkelingsgerichte HR-instrumenten die werkgevers
zelf worden genoemd.’
gebruiken voor alle levensfasen even goed werken.’ • INVESTEREN IN ONTWIKKELING
31
606
139
Leads
Adviestrajecten
Flinc matcht onderne ‘Flinc onderscheidt zich door de brede expertise op het gebied van financieringsmogelijkheden en het grote netwerk dat we hebben. Dat netwerk hebben we de afgelopen jaren opgebouwd, via de NOM en onze samenwerkingpartners, maar ook door de contacten die onze investeerders zelf meebrengen. Daardoor weten we hoe de verschillende financiers beoordelen. Want de bank beoordeelt net even anders dan een business angel, en een business angel kijkt weer anders dan een venture capital partij.’
Flinc voor ondernemers Als ondernemer heb je soms hulp nodig. Als je twijfelt of je innovatieve idee daadwerkelijk kans van slagen heeft, bij het schrijven van je businessplan of bij het vinden van passende financiering. Ondernemers met een innovatief idee kunnen bij Flinc terecht om hun plannen fijn te slijpen, klaar te stomen voor financiering en om die financier daadwerkelijk te vinden. Flinc heeft door de jaren heen een investeerdersnetwerk opgebouwd dat bestaat uit honderden contacten, informal investors, fondsen, maar ook alternatieve financieringsvormen. Flinc is een project van de NOM dat wél gebruik maakt
Jens
van de lusten van de NOM: het netwerk, de contacten en de financieringsmogelijkheden, maar dat verder volledig onafhankelijk opereert. Flinc is er voor startups, maar ook voor gevestigde mkbbedrijven in Noord-Nederland, die willen innoveren en voor wie het vinden van de juiste financiering lastig is. 32
Stappenplan: Van idee naar financiering
Jens Ruesink Coördinator Flinc T (06) 215 185 08 • E ruesink@f-linc.nl
Stel je hebt een goed idee. Dan bel je Flinc. Jens, Arjen of Ellen beoordeelt of je project kansrijk is.
@Jens_Ruesink
In een vervolgafspraak wordt gekeken in welke fase
Ontmoeten?
van Flinc je met je ontwikkeling in kunt stappen. In de startfase helpt Flinc om van je idee een
Ondernemers en investeerders
businessplan te maken.
ontmoeten Flinc in Groningen
Tijdens de investor ready fase wordt je
bij de NOM, op de Watercampus in
businessplan gefinetuned en wordt er een informatie-
Leeuwarden, en in de Ondernemers-
memorandum, teaser of pitch deck van gemaakt.
fabriek in Drenthe.
In de matchmaking bekijkt Flinc welk type financiering past bij de status van je onderneming en
Maar maak voor de zekerheid wel
benadert actief mogelijk geïnteresseerde financiers.
eerst een afspraak.
Daarna starten de gesprekken tussen jou en een of meerdere financiers. Nee. Bij die gesprekken is Flinc niet aanwezig.
•
JUNI 2016
mers en investeerders ‘Het is onze ambitie om innovatief ondernemerschap, de economie en werkgelegenheid te stimuleren in Groningen, Friesland en Drenthe. En om nog beter aan te sluiten bij de mogelijkheden van deze tijd heeft Flinc een digitale marktplaats voor financiers en ondernemers ontwikkeld.’
Arjen
65
11.100.000
Financieringen
Euro totaal geïnvesteerd
Flinc voor investeerders Omdat het voortraject tot en met het investor ready businessplan door de medewerkers van Flinc is begeleid, kunnen investeerders sneller en efficiënter een propositie beoordelen. En om nog beter aan te sluiten bij de mogelijkheden van deze tijd heeft Flinc een op het web gebaseerd overzicht ontwikkeld.
Nieuw: investeerdersportaal Om de zoektocht van investeerders naar kansrijke projecten nog verder te vergemakkelijken heeft Flinc een digitale marktplaats voor financiers en ondernemers ontwikkeld. Een afgeschermde omgeving op de Flinc website waar je als investeerder kunt zoeken naar interessante proposities: projecten die door de Flinc screening zijn gekomen en die investor ready zijn. Je vindt hier het businessplan, een samenvatting, leest wat de onderneming doet en wat de gewenste financiering is. Bij interesse neem je zelf contact op met de ondernemer. Of je benadert voor meer informatie eerst een van de projectmanagers van Flinc. Arjen Schol Projectmanager Flinc T (06) 557 083 91 • E schol@f-linc.nl
Aanmelden is slim • Je stelt op basis van je eigen voorkeuren je
@AdrianusSchol
profiel samen.
• Door een persoonlijke inlog zijn je gegevens niet openbaar. Ellen Ploeger Projectmanager Flinc T (06) 481 779 08 • E ploeger@flinc.nl
• Alle proposities zijn door Flinc gescreend. @eploeger_flinc
• Je zoekt op basis van je eigen interesses. • Rechtstreeks contact met de ondernemer is mogelijk. • 24/7 toegankelijk. • Het is gratis. Geïnteresseerd en wil je je aanmelden als investeerder? Bezoek flinc.nl/investeerders/ of neem contact op met Ellen, Jens of Arjen.
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
33
Showcases
Aantal leads naar sector 2013-2015
De rol van Flinc in trajecten is verschillend. Neem bijvoorbeeld Attaching IT, een systeem om snel en veilig grote databestanden te verzenden, in 2013 opgenomen in het
Sector
groeiprogramma van Microsoft. Flinc hielp met de teaser
Handel en zakelijke dienstverlening
129
en het bedrijfsplan. Financiering door de NOM en private
ICT
112
investeerders.
Zorg
19
Of Catch Up. Een applicatie om informatie te zoeken, vinden
Water(technologie)
20
Food
22
Recreatie en toerisme
29
Chemie en farma
18
Karton/papier en verpakkingen
5
Transport en logistiek
7
en weer te geven. Flinc hielp met het businessplan, het vinden van een strategisch partner en met financiering.
Resultaten Flinc 2015
Aantal
Contacten met ondernemers (leads)
196
Industriële dienstverlening
13
Adviestrajecten
48
Energie(technologie)
31
Financieringen
25
Elektronica en medische apparaten
32
Gefinancierde bedrijven
15
Metaalverwerkende industrie
5
Uitgelokte financieringen (in € mln.)
6
Overheid en publieke diensten
3
70
Basismetaal
3
Transportmiddelen, machine- en apparatenbouw
9
(Weg en water) bouw
14
Totaal
471
Arbeidsplaatsen (potentieel)
k Oolinc F
34
dit-WERKt.nl: persoonlijk platform voor werkzoekenden Alles wat een werkzoekende nodig heeft in één web-
Aan vacaturesites geen gebrek. Ze lijken als paddenstoelen
applicatie inzichtelijk en overzichtelijk maken. Dat was
uit de grond te schieten. Tientallen telt Nederland er inmiddels. Daar zit mijn nieuwe baan vast wel ergens tus-
het doel van loopbaanadviseur Herman Miedema
sen, zou je als werkzoekende welhaast denken. ‘Maar dat valt doorgaans behoorlijk tegen’, zegt Herman. ‘Vacature-
uit Stedum. En het is gelukt. Met dit-WERKt.nl is een
sites worden veelal gedreven door de wensen van de
digitaal platform ontstaan dat de kans op het vinden
werkgever. Bovendien worden de meeste vacatures niet
van werk flink kan vergroten. Voor de NOM, Economic
daar, maar op de website van de werkgever aangeboden. Het maakt het vinden van een passende baan tot een hels
Board Groningen en Kredietunie
karwei. Sterker nog, het voelt een beetje als zoeken naar
Eemsregio reden om een
een speld in een hooiberg. Dat is nu niet bepaald bemoe-
financiering te verstrekken.
digend en motiverend.’
Flinc Werkzoekenden kunnen dus wel wat hulp gebruiken, wist Herman. Maar welke hulp hebben ze nu precies nodig? •
JUNI 2016
Hoe kunnen ze zo goed mogelijk worden gefaciliteerd
lijkt Miedema. ‘Met dit-WERKt.nl wordt een omgeving
bij het vinden van een baan? En vooral: hoe zorg je dat
gecreëerd waarin de werkzoekende er niet meer alleen
ze gemotiveerd blijven? Vanuit die achtergrond ontwik-
voor staat. Alle relevante werkgevers worden geografisch
kelde hij dit-WERKt.nl, een digitaal platform dat de kans
in kaart gebracht, waardoor interessante netwerkcontac-
op het vinden van werk aanzienlijk kan vergroten. ‘Bij
ten worden verschaft. Daarnaast kan via het platform
dit-WERKt.nl staat de behoefte van de werkzoekende
eenvoudig de hulp van vrienden, familie en bekenden
centraal. Alles wat hij of zij nodig heeft wordt in één
worden ingeschakeld. Bijvoorbeeld voor het checken van
webapplicatie inzichtelijk en overzichtelijk gemaakt’,
het CV of een sollicitatiebrief of om samen een sollicita-
legt hij uit. Om dit-WERKt.nl goed in de markt te zetten
tiegesprek voor te bereiden. dit-WERKt.nl combineert dus
riep Herman een aantal jaren geleden de hulp in van
alle elementen die een werkzoekende nodig heeft om een
Flinc. Wat volgde was een langdurig traject, waarin het
baan te vinden. Het is daarmee het eerste online platform
businessplan werd fijn geslepen en investeerders werden
waar dit mogelijk is.’
gezocht. Financiering bleek helaas moeilijk te vinden. Het betrof nog slechts een concept en financiers vonden het
Vertrouwen
te risicovol om hun geld alleen in een idee te steken.
Om door te groeien, het platform uit te bouwen en verder in de markt zetten, werd financiering gezocht en
Launching customer
gevonden bij de NOM, Economic Board Groningen (EBG)
Herman liet zich echter niet ontmoedigen. Anderhalf
en Kredietunie Eemsregio. ‘De gesprekken met Herman
jaar lang ging hij op eigen kracht en met eigen middelen
gaven mij veel vertrouwen, in zowel het concept als de
onverminderd door met het ontwikkelen van de webap-
ondernemer’, vertelt Klaas Kooistra, Investment Manager
plicatie. In 2014 werden zijn inspanningen beloond,
Aanjaagfonds van de NOM. ‘Hij heeft kennis van zaken,
toen met Werkplein Noord-Groningen een ‘launching
denkt in scenario’s en heeft een enorm doorzettingsver-
customer’ werd gevonden. Voor de sociale dienst van de
mogen. In combinatie met de veelbelovende resultaten
gemeenten Bedum, De Marne, Winsum en Eemsmond
van de pilot hebben we besloten om dit-WERKt.nl een
werd vervolgens een succesvolle pilot uitgevoerd. Van
aanjaagfinanciering te verstrekken, een achtergestelde
de 150 werkzoekenden bleken in enkele maanden maar
lening voor jonge, kansrijke bedrijven.’
liefst 32,8% te zijn uitgestroomd. Hoe is dit aansprekende resultaat nu precies tot stand gekomen? Of beter: hoe ziet
Versterken regionale economie
dit-WERKt.nl er in de praktijk uit?
Herman roemt de rol die Eemsdelta/EZ in de realisatie van zijn plannen heeft gespeeld. ‘Directeur Harrie Hoek
Online loopbaancoach
is echt een heel goede ambassadeur voor dit-WERKt.nl
Het platform, dat zich in eerste instantie richt op ge-
geweest’, benadrukt hij. ‘Via Eemsdelta/EZ kwam Herman
meenten, laat zich omschrijven als een online loopbaan-
in contact met Kredietunie Eemsregio. ‘De businesscase
coach. Het is opgebouwd uit vier componenten, allemaal
was goed en ook het enthousiasme en de gedrevenheid
afgestemd op een persoonlijk profiel. Zo verzamelt de
van Herman maakten indruk’, vertelt Edske Smit, penning-
vacaturezoekmachine vrijwel alle online vacatures, om
meester van Kredietunie Eemsregio. ‘Bovenal kan het
vervolgens alle passende vacatures te koppelen met het
platform hier, maar ook elders in Nederland, bijdragen
profiel van de werkzoekende. Ook biedt dit-WERKt.nl
aan het terugdringen van de werkloosheid en het
een netwerk van waardevolle contacten, persoonlijk en
versterken van de regionale economie.’
professioneel loopbaanadvies en motiverende ondersteuning vanuit de sociale omgeving. ‘Het vinden van werk is vaak een eenzaam en tijdrovend proces’, verduide• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
Klaas Kooistra Investment Manager NOM T (06) 557 076 95 • E kooistra@nom.nl
35
TourExpert biedt touringcarbedrijven Touringcarbedrijven kijken reikhalzend uit naar
plannen. ‘Daar steken we nu veel tijd in. Het is een plan-
de lancering van producten ontwikkeld door een
markt. We weten dat ondernemers veel tijd en geld in
innovatief Hoogeveens bedrijf: TourExpert. Dat is
de planning steken, om ervoor te zorgen dat er optimaal
heel dicht bij de voltooiing van een systeem dat
helpt ons systeem bij. Dat doet het geheel automatisch.
het leven van ondernemers in de branche makke-
Dat is een grote vernieuwing, waar touringcarbedrijven
ningsalgoritme, iets dat nu nog geheel onbekend is in de
gebruik wordt gemaakt van materieel en chauffeurs. Daar
echt op zitten te wachten.’
lijker én lucratiever maakt. Hoe weet hij dat zo zeker? Nou, omdat hij het hele
36
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat touringcarbedrijven
pakket met verschillende ondernemers uit de branche
weer lucratief worden? Dat is in wezen de basisvraag
samen ontwikkelt. ‘Zo ontstaat in mijn ogen echte in-
waarop de twee systemen van TourExpert antwoord
novatie. De vraag, het probleem komt uit de bedrijven
geven. In een notendop: het gehele bedrijfsproces auto-
zelf. We zijn gezamenlijk gaan kijken hoe we die konden
matiseren én er een nieuw concept om de markt mee te
oplossen. Dat is een project van jaren hoor. Maar we zijn
bewerken bovenop doen.
nu heel dicht bij waar we zijn willen.’
Eigenaar van het Hoogeveense softwarebedrijf Rovecom, George de Roo, is de ondernemer achter TourExpert. ‘In de touringcarbranche holt de business voor veel bedrij-
EEN SOFTWAREONTWIKKELAAR EN EEN HARDWAREGIGANT DIE SAMEN OPTREKKEN EN FEILLOOS INSPELEN OP DE WENSEN EN VRAAG UIT DE MARKT
ven achteruit. In de concurrentieslag moet het steeds goedkoper en steeds schraler. De marges worden kleiner, het plezier in het werk daalt. Dat is zonde. Wij denken een concept te hebben dat die trend kan tegengaan.’
Echt efficiënt plannen Het pakket dat TourExpert binnenkort aanbiedt, bestaat in feite uit twee delen. Het ene is een compleet ERP-
Entertainment en route
systeem, software die de ondernemers in de branche
Een ander deel van TourExpert betreft Roadcaster. Het
fors ontlast. De Roo: ‘Het gaat om veel meer dan alleen
is een entertainmentsysteem in bussen zoals er nog
een planningsprogramma. Het is een volledig pakket
geen bestaat. Films, documentaires, series, informatie,
bedrijfssoftware, dat het hele bedrijfsproces automati-
alles kan het in de touringcar gebouwde kastje afspelen.
seert en stroomlijnt. Het kan alles vastleggen, van offerte
Rechtstreeks op de smartphone, tablet of laptop van de
tot facturatie, inzicht geven, chauffeurs optimaal bij het
reiziger. Dat gaat via een wifi-verbinding, het kost de
bedrijf betrekken. Allemaal dingen die nu nog op papier,
passagier geen mobiele data.
met bonnetjes gedaan worden. Dit gaat veel tijd bespa-
En dat is dus het deel dat ondernemers in de branche
ren. En ook ergernissen.’
nieuwe kansen oplevert in de markt. ‘Met Roadcaster
Paradepaardje van het ERP-pakket, dat goeddeels klaar
kun je touringcarreizen met ongekende entertainment
is om de markt te bestormen, is de nieuwe manier van
aanbieden. Dat gaat nieuwe reizigers opleveren. Roadcas-
•
JUNI 2016
WWW.TOUREXPERT.NL
geheel nieuwe kansen MET ROADCASTER KUN JE TOURINGCARREIZEN MET ONGEKENDE ENTERTAINMENT AANBIEDEN. DAT GAAT NIEUWE REIZIGERS OPLEVEREN
onze ogen niet alleen met andere touringcarbedrijven, maar zelfs met andere vervoermiddelen. De bus wordt ermee weer een interessante optie, die de strijd aangaat met bijvoorbeeld trein en auto.’
Innovatiefonds Noord-Nederland Voor het laatste zetje de markt op, klopte TourExpert aan bij het Innovatiefonds Noord-Nederland. Manager Jens Ruesink: ‘Dit is een geweldige start-up, een samenwerking tussen verschillende partijen ook, die echt met iets heel nieuws komen. Een softwareontwikkelaar en een hardwaregigant die samen optrekken en feilloos inspelen
Ser
ies
Films
op de wensen en vraag uit de markt. Zij hebben zelf al
aires
ent Docum
veel geïnvesteerd, wij steunen de doorontwikkeling van het product. Vol overtuiging.’
MKB Fonds Drenthe
ter kan ook informatie verstrekken van derden. Bijvoor-
Het G.J. Smidfonds investeerde mee, het MKB-fonds
beeld toeristische plaatjes over de reisbestemming. Daar
Drenthe sloot ook aan. Investment Manager Dave de
zijn nieuwe verdienmodellen aan te koppelen. Het stelt
Groot: ‘Voor ons is de schaalbaarheid belangrijk. Dit
de touringcarbedrijven in staat weer creativiteit aan de
product is ontwikkeld voor de internationale markt. Dan
dag te leggen om echt te gaan ondernemen. Het systeem
heb je het over mega-aantallen. En het concept is op
werkt aan de beleving van de reizigers. Die is veel waard.’
termijn natuurlijk ook toepasbaar in trein en vliegtuig.
Roadcaster voorziet bovendien in een wifi-verbinding
De prognose toont een forse groei in het aantal werkne-
voor alle reizigers. En dan een stabiele, zodat werken
mers dat TourExpert nodig heeft. Dit is een bedrijf met
tijdens de reis een serieuze optie is voor passagiers. ‘De
ambitie. Het wil zogezegd de wereld veroveren vanuit
bedrijven die dit systeem gaan gebruiken concurreren in
Hoogeveen.’
Jens Ruesink Manager Innovatiefonds Noord-Nederland T (06) 215 185 08 • E ruesink@nom.nl @Jens_Ruesink
Dave de Groot Investment Manager T (06) 557 079 67 • E groot@mkbfondsdrenthe.nl • INVESTEREN IN ONTWIKKELING
37
Hannover Messe ‘amazed’
38
De ogen van Hans Praat van de NOM, beginnen te glimmen als hij terugblikt op de Hannover Messe
In zee met studenten
van april dit jaar. Als coördinator en communicatie-
Praat besefte vooraf dat deelname aan de Hannover
man van het consortium Region of Smart Factories
Messe gepaard moest gaan met een spectaculaire presen-
(RoSF) was hij verantwoordelijk voor de presentatie
heel bijzonders gebeurt, dan moet je presentatie dat ook
van deze Noord-Nederlandse inbreng op de grootste
uitstralen. Dus toen ik van Hans Drijfhout van de NHL,
technologiebeurs ter wereld. En die was geslaagd.
er een studentenbedrijf was dat geweldige dingen deed
RoSF was de grote publiekstrekker binnen het
met virtual reality, heb ik meteen contact opgenomen. In
Holland Hightech House. Meer dan 1500 enthousiaste
met drie studenten in zee te gaan, maar na het eerste ge-
bezoekers bekeken de Virtual Reality ‘Your journey
sprek had ik er direct vertrouwen in. Die mannen wisten
tatie. ‘Als je duidelijk wilt maken dat er in deze regio iets
een van de partners binnen het consortium, hoorde dat
het begin vraag je je nog even af of het verstandig is om
waar ze het over hadden. Het klikte direct.’
to the Region of Smart Factories’, een product van Virtuele geschiedenisles
studentenbedrijf Combin3D van de NHL. ‘Geweldig
Tijdens een brainstorm ontstond het idee voor de inhoud
om te zien dat mensen
van de presentatie: een virtual reality over de geschiedenis
een tijd in de rij willen
van de industrie. Van de eerste tot de vierde industriële
staan om jouw presentatie
nes, via de lopende band uit de tijd van Henry Ford en
te beleven. ‘Amazing’, riep
de productierobots van de afgelopen decennia naar de
iedereen. ‘Amazing!’
beeld in een zonnig Noord-Nederland, met de bedrijven
revolutie. Dus van een duistere fabriek met stoommachi-
•
nieuwste revolutie, the Region of Smart Factories. Ver-
JUNI 2016
over virtual reality van RoSF ONTWERPTEAM COMBIN3D VAN STUDENTENPROJECT NAAR KANSRIJKE STARTER
39 van de consortiumpartners verspreid over het landschap.
Veel tijd in testen en psychologie
Hans Praat schreef zelf het script voor de commentaar-
De studenten begonnen het project zoals ze op school
stem en liet het in Engeland inspreken. ‘Die stem is heel
geleerd hadden. Een plan maken met het aantal uren, de
goed. Geen stijve BBC-stem, maar een frisse jonge kerel
kosten etc. Maar al snel bleek dat het veel uitgebreider ging
die commentaar geeft. Een beetje kinky, luister maar.’ Hij
worden. ‘Dat kwam vooral omdat het voor ons ook een
laat een klein stukje van de presentatie horen: ‘… now
R&D-project was, een pilot om van te leren. We hebben
entering the third floor, the floor of our parents…’ ‘Mooi
heel veel tijd gestopt in testen, maar ook in de psycholo-
zinnetje, dat laatste, vind je niet?’
gische kant. Wat willen mensen zien? Op welke manier komt je boodschap het best over? Welke stijl past daar
Eerste echte opdracht
het best bij? Voor veel bezoekers van de beurs is het de
Voor Arjen Profijt, Nils Bakker en Jesse Mooibroek, het
eerste keer dat ze een 3D-animatie bekijken door een VR-
team van studentenbedrijf Combin3D, was het de eerste
bril. Bij zo’n eerste beleving moet je kijkers niet meteen
opdracht voor het bedrijfsleven. ‘Wij onderzochten net
gaan belasten met heel veel details. Ze moeten eerst rustig
of er potentiële belangstelling was voor een bedrijf als dat
om zich heen kunnen kijken. Op die manier missen ze
van ons,’ vertelt Arjen Profijt. ‘Toen we hoorden dat de
de boodschap niet door een overdaad aan indrukken. De
NOM een club zocht om deze virtual reality opdracht uit
essentie van de presentatie is immers dat RoSF op een
te voeren was één en één al snel twee. Natuurlijk vonden
positieve manier blijft hangen. Voor dat doel hebben we
we het in het begin spannend, maar het contact verliep
heel bewust stijlkeuzes gemaakt. Deze presentatie gaat in-
zo vanzelfsprekend dat we ons al snel op ons gemak
houdelijk nog niet erg diep, maar geeft wel de indruk dat
voelden. Ook met de opdracht zelf. Bij virtual reality is
er iets gebeurt dat je niet mag missen. Dat je die naam
het concept enorm belangrijk en dit concept bood heel
RoSF moet onthouden. Natuurlijk waren we best wel
veel aanknopingspunten om er een mooi product van te
gespannen over de reacties van het publiek in Hannover,
maken.’
maar die waren geweldig. Iedereen was enthousiast.’ • INVESTEREN IN ONTWIKKELING
40 Hans Praat met ‘zijn NHL-studenten’, NHL CvB voorzitter Willem Smink geniet mee.
Inmiddels serieuze starter
Vervolgopdracht
Inmiddels heeft Combin3D een nieuwe status. Het school-
De eerste opdracht voor het nieuwe bedrijf ligt overigens al
project is geüpgraded naar een echt bedrijf. Dat betekent
te wachten. Hans Praat heeft al namens de RoSF-groep met
overigens niet dat de startende ondernemers een punt
Combin3D gesproken over een vervolgopdracht. ‘We denken
zetten achter hun studie Communicatie en Media Design:
erover om het landschap van RoSF interactief te maken,
‘Nee, we willen zeker afstuderen, maar het is heel nuttig
zodat je ook virtueel bij bedrijven binnen kunt wandelen.
om al tijdens je studie ervaring op te doen met onder-
Dat biedt natuurlijk ook mogelijkheden voor individuele
nemerschap. Virtual reality staat nog in zijn kinderschoenen.
bedrijven die zelf een VR-presentatie willen voor hun klanten.
Als wij straks klaar zijn met school kunnen we niet aan-
Van ons mag het. Wij hebben er zin in!’
kloppen bij een baas, daar verwacht ik weinig van. Er zijn nog geen werkgevers voor ons, we moeten het zelf gaan
Ook de VR bekijken?
doen.’ Volgens Arjen is de school ook blij met hun initia-
ga naar www.rosf.nl
tief en kan dit project met de NOM als voorbeeld dienen
Voor meer info over Combin3D:
voor nieuwe studenten. ‘Hoewel de presentatie nog wel
combin3d.nl/
officieel beoordeeld moet worden. Normaal begin je zo’n project met het opstellen van bijvoorbeeld leerdoelen en competenties en beschrijf je achteraf of je geleerd hebt wat je wilde leren. Dat is er bij ons allemaal bij ingeschoten. We zijn direct in het diepe gegooid.’
Hans Praat Business Development Manager NOM T (06) 215 184 93 • E praat@nom.nl
•
JUNI 2016
@HansPraat
Deel werkgelegenheid hersteld
Betonfabriek Zuidbroek raakt weer op toeren Betonfabriek Vrijenban breidde het aantal werknemers in
resultaten en heeft een duidelijke toekomstvisie voor zijn
Zuidbroek afgelopen maanden flink uit. Het bedrijf nam
ondernemingen.’
de betonfabriek begin dit jaar over van BAM, mede dankzij Vrijenban zocht in de persoon van directeur-eigenaar Bas
steun van de Rabobank en de NOM.
Aalbers in het najaar van vorig jaar de NOM op. Vanwege Dertien medewerkers maken er intussen alweer grote prefab
de kennis en het netwerk dat hij nodig had om de doorstart
betonelementen, die vooral worden gebruikt in niet alle-
te realiseren. Aalbers: ‘De NOM is voor ons belangrijk om-
daagse projecten. Een nieuwe brug in Amsterdam in de
dat zij zo’n gerenommeerde naam heeft. Dat is essentieel
vorm van een Vikingschip bijvoorbeeld. En Bluelabel-vloeren
voor een bedrijf als Vrijenban dat hard aan de weg timmert.
die de ondergrond met de laagste ammoniakemissie in
We kunnen zelf wel roepen dat we heel goed zijn, maar als
koeienstallen moeten worden.
iemand anders dat ook doet, is het beter.’
Vrijenban is meer dan tevreden over de prestaties van de
De met de overname terugkerende werkgelegenheid deed de
nieuwe aanwinst in Zuidbroek. ‘We waren een relatief kleine
NOM besluiten Vrijenban te steunen. Investment Manager
speler in de betonmarkt met onze vestigingen in Delft en
Aanjaagfonds Klaas Kooistra: ‘De sluiting van de betonfabriek
Vianen. Met Zuidbroek erbij heeft ons bedrijf flink aan belang
had een grote impact op de regio. Met deze doorstart is
gewonnen’, zegt directeur Theo van Baal.
een deel van de werkgelegenheid hersteld. En daar zijn wij vanzelfsprekend erg blij mee.’
De Rabobank en de NOM zagen die potentie ook, en investeerden in het bedrijf om de overname rond te krijgen. ‘Deze
Meer weten over Vrijenban?
grootzakelijke onderneming hebben wij graag in portefeuille’,
Kijk op www.nom.nl/vrijenban
vertelt account manager Groot Zakelijk van de Rabobank Gerwin Brüns. ‘Het bedrijf had afgelopen jaren mooie
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
Klaas Kooistra Investment Manager NOM T (06) 557 076 95 • E kooistra@nom.nl
41
NOM KIJKT OM Hoe gaat het eigenlijk met de bedrijven waar NOM in het verleden in participeerde? In deze rubriek kijken we samen met ondernemers terug naar de ontwikkeling tussen toen en nu.
Piet Scholten is algemeen directeur bij Drenth Holland in Oude Pekela. Drenth Holland is een industriële weverij, die van metaal en kunststof draad doeken en zeven weeft die gebruikt worden in de techniek, bijvoorbeeld als machinebespanningen, zeefbanden en filterbanden. Begonnen in 1930 levert Drenth Holland in 2016 customized producten over de hele wereld. NOM kijkt om. Want Drenth Holland is een oude relatie.
Ambacht en innovatie uit Oude 42
Het is half 11, een dinsdagochtend in Oude Pekela, in het pand
een geautomatiseerde weefmachine gekocht, een naadmachine
van Drenth Holland, gelegen aan het Pekelder Hoofddiep. We praten
in 2014, en dit jaar een volledig geautomatiseerde weefmachine.
met Piet Scholten. Hij serveert eerst een bakje koffie, schuift dan
Zo kunnen we meer produceren met minder mensen, op dit mo-
aan tafel en steekt van wal.
ment 16 fte. Ook heb ik het niveau van het personeel omhoog
Piet lacht. ‘Ja. Op deze locatie is het allemaal begonnen. Vroeger
gebracht door gemotiveerde goed opgeleide jongeren in dienst
had je in Oost-Groningen veel strokartonindustrie, dat zat alle-
te nemen. Belangrijk als je je bedrijf wilt laten groeien. Want
maal aan de overkant. In 1930 is de oude heer Drenth, nog in
bedrijven willen zakendoen met een innovatief bedrijf, niet met
zijn functie als directeur van een strokartonbedrijf, hier begonnen
een ambachtelijk bedrijf dat morgen misschien om kan vallen.’
metaalzeven te produceren voor de strokartonindustrie. Eerst voor bedrijven in de buurt, later voor de papierindustrie in
Drenth Holland heeft zich ontwikkeld tot een specialist. Het is in
Nederland. Dat het zo groeide had in die tijd vooral met mond
Nederland de enige partij die zeven tot een breedte van 6 meter
op mond reclame te maken. Drenth kende een hoop mensen
kan produceren. Het bedrijf presenteert zich vol zelfvertrouwen.
uit de strokarton- en papierindustrie. Op een gegeven moment
Piet vertelt. ‘We zitten in een nichemarkt en daar blijven we
werkten hier 40 mensen.’
in opereren ook. We weten precies in welke markten we goed zijn. Dus we kijken altijd of we nog meer kunnen doen bij onze
Drenth werd 35 jaar geleden opgevolgd door een technisch ge-
bestaande klanten of richten ons op bestaande markten in het
oriënteerde directeur. Zo iemand van het zelf afstellen van machines,
buitenland. We leveren customized producten aan de waardepa-
en niet zo van de commercie. Dat was zo in die tijd. Toen Piet
pierindustrie, de poederindustrie, de houtindustrie, de voedings-
Scholten in 2005 met Drenth Holland kennismaakte zag hij een
middelenindustrie, de hygiëne-industrie en aan architecten over
ambachtelijk bedrijf met een mooi product én met groeipotentie.
de hele wereld. Onze klanten zitten in Zuid-Korea, Indonesië,
Daarin zag hij voor zichzelf als algemeen directeur een andere rol.
China, Maleisië, India, Pakistan, Iran, Irak en Europa van boven
Piet meent. ‘Ik ben een facilitator. Ik zorg dat mensen op de
naar beneden, Canada, Amerika, Mexico, Brazilie … Jarenlang
juiste plaats terechtkomen en zelfstandig functioneren. Daarbij
deed ik al die bezoeken zelf maar ik schuif steeds meer klanten
hoort goed gereedschap. Toen ik hier kwam ben ik meteen met
door naar mijn sales manager, dan kan ik me meer op Amerika,
investeren begonnen. We hebben nieuwbouw gepleegd, in 2006
China en Latijns Amerika richten.’
•
JUNI 2016
t
Pie
D HOLLAN H T N E R DR RD VOO E E N I M GENO NINGER DE GRO MINGSE N R E D ON 016 PRIJS 2
Pekela gaan de wereld over Via internet wordt tegenwoordig de eerste selectie voor samen-
Piet besluit. ‘Mijn ambitie is om Drenth Holland door te laten
werkingspartners gedaan. Er is dan ook veel energie, tijd en geld
groeien. Ik ben dan wel geen familie, maar ik beschouw het wel
in de online presentatie van Drenth Holland gestoken.
als een familiebedrijf. Continuïteit is typerend voor dit soort be-
Piet zegt. ‘Ik vond het belangrijk dat we meer met internet gingen
drijven, je moet werken aan de toekomst, en blijven investeren
doen. Zo worden tegenwoordig bedrijven geselecteerd. Via onze
om ook op termijn te blijven draaien. De aandeelhouders zien
website krijgen we aanvragen uit de hele wereld. Vorig jaar nog
dat de winstgevendheid, de solvabiliteit, het eigen vermogen
uit China. Een staatsbedrijf wilde een hogere kwaliteit watermerk
en de omzet toenemen, dat het bedrijf gewoon professioneler
in hun papier hebben. Of we alsjeblieft langs wilden komen. Ik
wordt. We moeten hier met zijn allen werken aan de toekomst.
had een beurs in Manilla, dus ik zei ik ben in de buurt dan kom
Ook de jongere garde moet zijn pensioen hier kunnen halen.
ik wel even. Dan neem ik mijn monstermappen mee, mijn docu-
En ja, ik ben van plan dat hier ook te halen ja.’
mentatie, en dan zitten daar 25 Chinezen op je te wachten. Je vertelt wat je doet, presenteert je referenties, laat monsters zien
Bekijk het werk van Drenth Holland op
en gaat er later nog eens heen. Nu gaan ze bij ons bestellen. Zo
www.drenth-holland.com en op www.wiremeshes.eu
hebben we ook een opdracht gekregen om bronsweefsel te leveren voor de productie van het waardepapier in Pakistan. Ik heb die mensen nog nooit gezien, maar ze willen ons product. Dat is hoe
‘Het contact met Drenth Holland en met Piet Scholten dateert
het vaak gaat tegenwoordig. Het begint met een mailtje. Dan breng
uit 2006. NOM Finance heeft destijds een financiering verstrekt
je een bezoek. En daarna ga je iets opbouwen. Juist omdat we in
voor het automatiseren van de weefmachines. De lening is
een nichemarkt werken vind ik persoonlijk contact belangrijk.
inmiddels terugbetaald. En ook de afgelopen jaren hebben we
Daarom ga ik er ook meestal zelf naar toe. Je kunt veel achter
altijd prettig contact gehouden. Drenth Holland is een mooi
je computer doen, je kunt skypen en facetimen, maar de echte
bedrijf en is de afgelopen jaren flink doorgegroeid. Het is mooi
verhalen hoor je bij iemand aan tafel, met een bakje koffie erbij.’
om te zien hoe het bedrijf zich heeft doorontwikkeld. Onlangs is bekendgemaakt dat Drenth Holland een van de negen
De 38 aandeelhouders, allemaal familie van de oude Drenth, zijn
genomineerden is voor de
tevreden. De omzet is sinds 2005 verdubbeld.
Groninger Ondernemingsprijs 2016. Mijn stem hebben ze!’ • INVESTEREN IN ONTWIKKELING
Chantal Leijendekker Investment Manager NOM T (06) 502 021 61 • E leijendekker@nom.nl
43
Thema: bloggen, kom op
44
NOMplus bestaat intussen alweer een jaar. En hoe! Veel ondernemers hebben op NOMplus hun specifieke kennis al gedeeld met collegaondernemers. Daar zijn we blij mee. Maar nu, nu zoeken we jou! Heb jij ook een boodschap die er echt uit moet of een van algemeen nut? Neuws waar Noord-Nederland absoluut op zit te wachten en dan vooral ondernemers? Een slimme tip die je niet voor je wilt of kunt houden? Trek dan je stoute schoenen aan en schrijf een blog. Denk je brrr en heb je nog last van koudwatervrees? Lees dan eerst de tips van een aantal ervaren bloggers op NOMplus.
Expert opinions
Infographics
Video’s
Tips & Tricks
WWW.NOMPLUS.NL
Je wordt gezien als expert Zichtbaar zijn is voor een ondernemer enorm belangrijk. (Potentiële) klanten moeten immers weten waar ze jou voor kunnen benaderen. Kennisdeling door te bloggen is
Onderwerpen bespreekbaar maken
een goede manier om jezelf bij hen onder de aandacht te brengen en
Circa twee jaar geleden ben ik
te blijven. Daarnaast maakt social
begonnen met het met enige regel-
media het mogelijk om blogs mak-
maat schrijven van een blog voor
kelijk te delen waardoor jouw bereik
de hockeyclub. Ik schreef vooral
wordt vergroot. De onderwerpen
over leuke, ludieke en actuele on-
waarover ik blog zijn inhoudelijk
derwerpen. Niet in een vast schema
gerelateerd aan mijn werk als de
maar alleen wanneer ik inspiratie
GunfactorVerhoger. Inspiratie haal
had. Inmiddels schrijf ik sinds
ik uit de presentaties en speeches
een jaar af en toe een blog voor
die ik schrijf voor mijn werk als
NOMplus. Zoveel mogelijk met een
keynote speaker. Onderwerpen
actueel thema, een onderwerp dat
waar veel reacties op komen zijn
mij verbaast, aanspreekt of gewoon
mogelijk interessante onderwerpen
issues die ik wil delen. Ik doe dit
voor een blog. De factor tijd maakt
vooral omdat ik het leuk vind om
dat ik minder blog dan ik eigen-
kennis te delen en onderwerpen
lijk zou willen. Een blog schrijven
bespreekbaar te maken. Soms
duurt niet lang, echter de dagelijkse
kritisch en uitdagend, soms om een
werkzaamheden gaan voor. Blog-
statement te maken en een discus-
gen raad ik anderen zeker aan. Het
sie los te krijgen. Blogs zijn een
levert naast naamsbekendheid en
belangrijk onderdeel in het delen
zichtbaarheid interessante gesprek-
en verbreden van kennis, kunnen
ken op met bekenden en onbeken-
een soort van marketinginstrument
den. En niet onbelangrijk: je wordt
zijn en vergroten je netwerk. Maak
gezien als expert op jouw vakgebied
geen blog omdat het ‘moet’. Schrijf
wanneer je veel kennis deelt.
alleen omdat je het leuk vindt.
Gertien Beijering, de GunfactorVerhoger
Laurens Kruize, Investment Manager
en keynote speaker
NOM
•
JUNI 2016
ondernemer: join NOMplus
NOMplus is er voor en door ondernemers. Om elkaar te inspireren, kennis te delen, van elkaar te leren. Deel ook mee. Hoe? Stuur een mail naar communicatie@nom.nl.
Tips voor als je net begint 1. Selecteer je ‘niche’ Vraag je af hoe je je het best pro fileert en bedenk op welk vak- gebied of welke ‘niche’ je je met je onderwerpen wilt richten.
2. Associatielijst
Ik hoop meer mensen uit mijn doelgroep te bereiken
Schrijf associatief onderwerpen op
Ik wil beide kanten belichten Social media zijn onmisbaar in de
waar je over zou willen bloggen:
Bloggen is voor mij een manier om
communicatiestrategie van een
een gebeurtenis, actualiteit, een
mijn naamsbekendheid en netwerk
organisatie. Tja, wat doe je dan?
gesprek met een klant ... Zo kom
te vergroten. Je moet niet verwach-
Twitteren in 140 tekens? Bloggen?
je in de ‘flow’.
ten dat de telefoon roodgloeiend
De omgeving waarin ik opereer,
3. Maak rücksichtslos tijd
staat na het plaatsen van een blog.
het snijvlak van publiek en privaat,
Reserveer een vaste tijd in je agenda.
Maar mensen kunnen het delen
biedt genoeg stof om regelmatig
4. Realiteitszin en lange adem
van kennis waarderen en vroeg of
iets van te vinden of te delen. De
Realiseer je dat bloggen in het begin
laat betaalt zich dat terug. Ik haal
ene keer over de rol van de over-
relatief veel tijd kost, maar nog
de inspiratie voor mijn blogs vooral
heid die vaak niet begrepen wordt
relatief weinig op gaat leveren.
uit rechtspraak. De rechtspraak volg
door ondernemers en omgekeerd
De gedachte ‘dit is niks voor mij’
ik beroepsmatig al op de voet. Het
de inspirerende voorbeelden van
zal geregeld voorbij komen. Het zal
kost me daardoor weinig moeite om
ondernemers over durf, doorzet-
steeds makkelijker gaan.
een blog te schrijven over zaken die
ten en doen. Door beide kanten te
5. Ideeën vangen met apps
direct relevant zijn voor de aanbe-
belichten hoop ik een brug te slaan
Met een notitie-app op je telefoon
stedingspraktijk. Bovendien heb ik
door begrip voor elkaars positie te
kun je onderwerpen verzamelen
plezier in schrijven. Door mijn blogs
kweken. En dat vraagt vaak meer
wanneer ze je te binnen schieten.
op NOMplus te delen hoop ik meer
ruimte dan een snelle quote en dus
6. Spraakherkenning apps
mensen uit mijn doelgroep te berei-
kies ik voor bloggen via NOMplus.
Gebruik de apps ‘spraakherkenner’
ken. Aan aspirant bloggers zou ik de
Daarvoor is dat kanaal immers
(iOS) of Listnote op Android die
volgende tips willen meegeven: denk
geopend. Meningen, ervaringen,
spraak kunnen omzetten naar tekst.
na over de relevantie van je blogs
kortom kennis delen. Soms rolt een
7. Schakel hulp in
voor je doelgroep, houd je blogs kort,
onderwerp als vanzelf eruit, maar
Schakel een professional in als
vermijd ingewikkeld taalgebruik en
moet er nog geslepen worden aan
schrijven echt niet lukt.
tot slot: houd er plezier in.
een puntige tekst.
Jarno Duursma, consultant en trainer op
Arthur van Heeswijck, advocaat bij
Siem Jansen, directeur NOM
het gebied van social media en trends
Van Heeswijck Aanbestedingsadvocaat
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
45
< JAN KNOL ONDERZOCHT DUBBELROL ‘VOORDRACHT-COMMISSARIS’
De rol van de Raad van Commissarissen (RvC) staat de laatste jaren extra in de aandacht. En niet altijd positief. Spraakmakende zaken in het recente verleden, waarbij de toezichthoudende taak faalde, hebben het fenomeen een wisselend imago bezorgd. En dat is jammer, aldus Geert Buiter, adjunct-directeur bij de NOM. Want een commissaris is behalve toezichthouder ook een belangrijke sparringpartner voor bestuurders en directies. Reden waarom de NOM met regelmaat commissarissen voordraagt en benoemt bij bedrijven waar zelf een belang in is genomen. 46
Vraag is wel: hoe onafhankelijk
Balanceren tus
is zo’n commissaris, als hij wordt benoemd door de aandeelhouder (NOM) terwijl hij gelijktijdig de belangen
dat op tijdens de uitoefening’ en ‘hoe kan een voor-
van het bedrijf als geheel moet dienen?
dracht-commissaris omgaan met deze spanningen’.’
Standvastig
De NOM liet het onderzoeken door Jan Knol.
Verrassende conclusie uit het onderzoek was dat de
Conclusie: met de belangenverstrengeling valt het
voordracht-commissaris in het huidige bestel goed in
reuze mee. Maar transparantie is het woord dat met
bestuurders en directeuren bleken doorgaans een grotere
staat is zijn dubbelrol te vervullen, aldus Knol. Sterker: klik te hebben met de voorgedragen commissaris (die dus
hoofdletters moet worden geschreven.
op voordracht van een aandeelhouder in de RvC zit) dan met de algemene commissaris. ‘Dat is wel frappant’, stelt
‘Mijn onderzoek richtte zich op de spanningsvelden die
de onderzoeker. ‘De NOM weet bij de selectie van voor-
voordracht-commissarissen daarom kunnen ervaren bij
gedragen commissarissen blijkbaar goed in te schatten
het uitoefenen van hun functie’, vertelt Jan Knol, ex
welke toegevoegde waarde de commissaris kan hebben,
Nommer, ondernemer en zelf commissaris bij een tweetal
met name ook in relatie tot het profiel van de directeur
bedrijven. ‘De centrale vraag was: ‘In hoeverre is de voor-
of bestuurder waar hij of zij mee komt te werken.’
dracht-commissaris binnen het huidige bestuursmodel in
Buiter: ‘Dat komt ook heel precies. Heb je te maken met
staat om zijn of haar dubbelrol te vervullen?’ En dan kom
een dominante ondernemer - en die zijn er veel - dan
je natuurlijk bij deelvragen als ‘welke spanningen levert
moet je er geen watje naast zetten als commissaris. Dat
•
JUNI 2016
Stukje De Raad van Commissarissen
geschie
denis
Voor de oorsprong van het RvC-model gaan we terug naar de tijd van de VOC (1602-1799). In die tijd kon je al beleggen in schepen die naar Oost Indië voeren. Het bestuur van de VOC werd gevormd door de Heren XVII (zeventien, red.). Toen kapitaalverschaffers ontevreden raakten over het gevoerde beleid werd er een college van negen ‘hoofdparticipanten’ ingesteld, die als vertegenwoordiger van alle aandeelhouders de jaarlijkse rekeningen van de VOC mochten controleren.
missarissen al groen licht willen geven. Een goede commissaris blijft echter standvastig in zijn rol. Daartoe is hij zelfs verplicht.’ Knol: ‘En dan heb je als voordracht-commissaris ook nog die dubbelrol. Die moet je ook niet onderschatten. Om een theoretisch voorbeeld te noemen: stel de directie en een deel van de aandeelhouders van een bedrijf waarin de NOM ook een participatie heeft vinden het voor het bedrijf belangrijk dat het verhuist van Groningen naar München of Amsterdam. Dat strookt niet met de kernactiviteit van de NOM, die er immers op is gericht om de werkgelegenheid in het Noorden te houden. Hoe sta je daar dan als
sen belangen
commissaris in? Immers, je dient als commissaris het vennootschappelijk belang te dienen, dus van alle stakeholders. Buiter: ‘Die ontwikkelingen komen ook daadwerkelijk wel eens voor. Dat een bedrijf bijvoorbeeld voor verdere groei naar een andere regio moet. Het kan dan best zo zijn dat we als NOM de overwegingen wel begrijpen. Een dergelijk
HEB JE TE MAKEN MET EEN DOMINANTE ONDERNEMER - EN DIE ZIJN ER VEEL DAN MOET JE ER GEEN WATJE NAAST ZETTEN ALS COMMISSARIS.
besluit kunnen we dan ook niet tegenhouden. In veel gevallen stappen we dan uit de onderneming.’
Status Om uniforme richtlijnen te krijgen voor de taken en verantwoordelijkheden van RvC’s legde de commissie
klinkt erg logisch, maar de praktijk is weerbarstig. Stel je hebt een bedrijf met een dominante directeur. Iemand die graag snel handelt. Die ruikt op een gegeven moment een kans, bijvoorbeeld om een overname te doen. In de
Jan Knol
perceptie van de directeur is de druk hoog en moet er per
Onderzoeker Jan Knol is al jarenlang ondernemer. In het
direct gehandeld worden. Hij duwt de RvC in de richting
verleden verkocht hij zijn aandelen in het bedrijf De Haan
van snel akkoord geven. Je moet sterk in je schoenen
Westerhoff. Diverse activiteiten volgden, waaronder bij de
staan wanneer je dan als commissaris kritisch blijft en
NOM. Op dit moment is Knol interim manager en commissaris
de logische vragen blijft stellen. ‘Waarom doen we iets?
bij diverse bedrijven. Voor zijn MBA maakte hij in 2015 het on-
Waarom nu? Wat zijn de gevolgen? Wat gebeurt er wan-
derzoeksrapport ‘Balanceren tussen belangen’, in opdracht van
neer we het niet doen?’ Jij bent de persoon die het proces
de NOM en de BOM (Brabantse Ontwikkelings Maatschappij).
vertraagt. Misschien op een moment dat andere com-
www.linkedin.com/in/jan-knol
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
47
‘Een goede voor
Tabaksblat in 2003 de basis voor Nederlandse gedragscode. ‘Een onderdeel van deze code is dat een commissaris het belang van de onderneming in de meest brede vorm in acht moet nemen; het zogenaamde ‘vennootschappelijk belang’. Dus niet alleen het belang van aandeelhouders, maar ook die van personeel, afnemers, schuldeisers, banken, omgeving en overheid’, aldus Knol. ‘De onduidelijkheid ontstaat natuurlijk bij de interpre-
Roelof van der Wielen Bedrijfsadviseur UNO Bedrijfsadviseurs T (06) 513 575 03 • E rvdwielen@uno-advies.nl
taties, van definities.’ De onderzoeker concludeert dat honderd procent onafhankelijkheid dan ook niet bestaat, maar dat de Code zoals deze in Nederland geldig is voldoende handvatten biedt op basis waarvan een commissaris zijn handelen kan toetsen. ‘De Code biedt ook de ruimte om vanwege specifieke belangen, of de speciale dubbelrol die je als voorgedragen commissaris hebt af te wijken van de reguliere onafhankelijkheidsregels, wanneer je dat echter maar expliciet benoemt.
Adrie Lunig Bedrijfsadviseur UNO Bedrijfsadviseurs T (06) 536 086 39 • E alunig@uno-advies.nl
In de code heet dat ‘pas toe of leg uit’. Kortom: je houdt je aan de code, of je wijkt er van af. Maar in dat laatste geval moet jij je te allen tijde verantwoorden voor de keuzes die jij maakt. Transparantie is dus het allerbelangrijkste, wil je als commissaris betrouwbaar en voor
48
een bedrijf van toegevoegde waarde zijn.’ Knol en ook Buiter - beide zélf ook commissaris bij enkele bedrijven - hebben zich allebei wel verbaasd over de
Laurens Kruize Investment Manager NOM T (06) 505 177 05 • E kruize@nom.nl
weinig ambitieuze manier waarop de functie door veel commissarissen inhoud wordt gegeven. Knol: ‘Van de
@LaurensKr
voordracht-commissarissen gaf 66,7% aan nog nooit een herhalingscursus of workshop voor het commissariaat te hebben gevolgd. Bij de algemeen-commissarissen was dat zelfs 83,3%. Dat kun je toch opmerkelijk laag noemen.’ Buiter: ‘Ben ik het mee eens. Je zou zelfs kunnen overwegen of je met enige regelmaat aantoonbare kennis-
Veronique Jeunhomme Investment Analist NOM T (06) 557 116 27 • E jeunhomme@nom.nl
vermeerdering niet verplicht moet stellen. Het hele systeem is immers bedoeld om juist te voorkomen dat mensen op strategische posities te veel gaan varen op eigen kennis en ervaring en daarmee ontwikkelingen van buitenaf niet meer voldoende absorberen. Jezelf fris houden, je functioneren spiegelen aan anderen, vakinhoudelijk bijblijven; het is voor een bestuurder en directeur belangrijk, maar uiteraard net zo goed voor een commissaris.’
Ruud van Dijk Investment Manager NOM T (06) 215 185 09 • E vandijk@nom.nl
Zie voor een uitgebreidere terugkoppeling op het onderzoek www.nom.nl/onderzoekrvc •
JUNI 2016
Dit najaar: Masterclass Bedrijfsoverdracht
bereiding maakt groot verschil’ Iedereen die te maken heeft gehad met een fusie, overname of bedrijfsopvolging weet dat het verkopen van de onderneming gepaard gaat met complexe procedures én emoties. Het punt is dat ondernemers in het MKB zoiets meestal maar één keer in hun leven doen, dus hoe kunnen ondernemers zich daarop voorbereiden? Dit najaar is er een Masterclass Bedrijfsoverdracht voor ondernemers die tussen nu en vijf jaar overwegen hun onderneming te verkopen . Investmentanalist Veronique Jeunhomme van de NOM
we een open, maar tegelijk vertrouwelijke sfeer kunnen
verwoordt helder wat de aanleiding is voor deze master-
creëren. De interactieve opzet geeft ruimte om met elkaar
class: ‘Een goede voorbereiding maakt groot verschil, zowel
in gesprek te gaan over de impact van een fusie, overname
mentaal als zakelijk. Een fusie, overname of opvolging is
of verkoop. Elke onderneming is anders en daarom elke
nu eenmaal geen dagelijkse kost voor ondernemers. Dit
deal ook, maar één ding is zeker: in zo’n traject komt veel
voorjaar organiseerden we deze masterclass voor het eerst
op ondernemers af.’
en na afloop zeiden de deelnemers dat er veel meer bij een bedrijfsoverdracht komt kijken dan ze vooraf beseften. En dat is precies wat wij hopen te bereiken: ondernemers
Komt u in aanmerking?
in het MKB die in het komende decennium toe zijn aan verkoop goed beslagen ten ijs te laten komen.’
Om bij te dragen aan herkenning en om inhoudelijk goed te kunnen afstemmen op de groep, stellen de NOM en UNO
Zaken en emoties
enkele voorwaarden aan deelname:
De NOM organiseert de masterclass samen met UNO bedrijfsadviseurs BV. Het is voor de organisatoren een
• Directeur-grootaandeelhouder van een MKB-onderneming
bewuste keuze om alle facetten van bedrijfsoverdrachten te
belichten, van het zakelijke regelwerk en de operationele
• Gevestigd in Drenthe, Friesland of Groningen, (inter)-
gevolgen tot de emoties, die er óók bij horen. Want juist
ondernemers in het MKB zijn over het algemeen vergroeid
• De onderneming heeft een innovatief karakter.
met hun onderneming. ‘De psychologische kant van het
• Er kan tussen nu en vijf jaar sprake zijn van een fusie,
verhaal blijft vaak onbesproken, omdat ondernemers in
de noordelijke regio het hart doorgaans niet op hun tong
• Let op: de sectoren (detail)handel, primaire (land)bouw,
hebben’, is de ervaring van UNO-adviseur Roelof van der
Wielen. ‘Toch is aandacht voor de emotionele aspecten
passen niet binnen deze masterclass. De najaarseditie richt
essentieel voor een geslaagde verkoop of overname van het
zich voornamelijk op innovators in o.a. de maakindustrie en
bedrijf. Omdat wij zelf voormalig zelfstandig ondernemers
hoogtechnologische bedrijven.
met minimaal twintig werknemers. nationaal bovenlokaal opererend.
overname, opvolging of verkoop. financiële dienstverlening, horeca, toerisme en entertainment
zijn kunnen wij die emoties herkennen en beteugelen’
De masterclass omvat drie sessies van 18.30 tot 20.30 uur op
Vertrouwelijke sfeer
nader te bepalen maandagen in oktober/november (inclusief
De kracht van de masterclass ligt in een zorgvuldig samen-
soep en sandwiches vanaf 18.00 uur). Kijk voor
gestelde combinatie van kennisoverdracht en ervarings-
meer informatie en aanmelding op de
uitwisseling. ‘We vertellen over de technische kant van
website www.nom.nl/masterclass.
bedrijfsoverdrachten, zoals dealstructuren en methodieken
Wij stellen u hier een paar vragen
om de waarde te bepalen, maar er komen ook gastsprekers
en dan hoort u zo spoedig mogelijk
om hun persoonlijke praktijkervaring te delen’, vertelt
of u dit najaar kunt meedoen aan
Veronique. ‘Er is plek voor maximaal 25 deelnemers, zodat
de Masterclass Bedrijfsoverdracht.
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
49
SPOTLICHT
ONDERNEMING UITGELICHT
Zeer innovatief, verandervaardig, duurzaam, enorm energiek, een paradepaardje voor het Friese MKB: deze lovende woorden sprak de jury over Anker Stuy, dat afgelopen voorjaar als beste uit de verf kwam tijdens de Verkiezing Friese Onderneming van het jaar 2016. Jongste telg Emile Stuy (31) laat ons kennismaken met zijn familiebedrijf, dat is gespecialiseerd in verven en coatings.
50
Familiebedrijf Anker Stuy groeit met Wat is het effect van deze titel en alle lof?
dat iets voor de jongste generatie. Mijn broer Armand is
‘Heel veel positieve energie, publiciteit en vertrouwen! In
commercieel directeur, ik ben exportmanager. Het past bij
de eerste weken na de verkiezing was het hier een bloemen-
onze generatie om los te komen van de bescheidenheid en
zee en een berg van taarten. Dat is natuurlijk heel feestelijk,
het bedrijf meer voor het voetlicht te brengen. Wij hebben
maar het gevoel van erkenning is het allermooiste. Wij
daar plezier in, want de wereld mag weten wat Anker Stuy
zijn nuchtere, hardwerkende noorderlingen, met een
allemaal te bieden heeft.’
mentaliteit die ik herken bij Rotterdamse ondernemers: niet lullen, maar poetsen. Toch mogen we trots zijn op
Waar schuilt de kracht van het bedrijf in?
wat er allemaal is neergezet vanaf het moment dat mijn
‘Naast kwaliteit en service is dat absoluut innovatie, al
opa Adriaan in 1946 zijn verfhandel met een verffabriek
vanaf het begin. Vooruitkijken, uitproberen, duurzaam
uitbreidde. Ons bedrijf is bij deze verkiezing helemaal
denken en vernieuwen: zo houd je business. Van de vijftig
doorgelicht. Dat was spannend, maar we wilden bewust
mensen die bij ons werken zitten er acht op de afdeling
laten zien wat we in huis hebben en waren benieuwd
R&D, onder leiding van Ron Hulst, een grote naam in zijn
naar de feedback. Nou, dat is bijzonder goed uitgepakt.’
vakgebied. Zij beschikken over de innovatieve denkkracht om voorop te blijven lopen in de industriële markt. Wij
Jij deed samen met je broer de presentatie. Een bewuste keuze?
zijn een nichespeler en als we dat willen blijven, moeten
‘Ja, mijn vader en mijn oom - beide in de directie - vonden
weer een nieuw ei van Columbus vinden.’
wij zorgen dat niet reuzen als Akzo Nobel maar wíj steeds
•
JUNI 2016
gespecialiseerd in composiet - een coatingsysteem ontwik-
WWW.ANKERSTUY.NL
keld voor de wieken van windmolens. Een heel andere tak van sport dan de timmerindustrie waar we ons met Anker Stuy op richten, daarom zetten we dit product via een zelfstandig bedrijf in de markt. We voeren trouwens gesprekken over Aeolus met de NOM, voor mij een eerste kennismaking met deze investeerder en sparringpartner.’
Wat heeft Anker Stuy met het noordelijke bedrijfsleven? ‘Friesland is ons thuishonk, ook al zitten onze klanten grotendeels buiten Noord-Nederland. Opa begon in Gorredijk en sinds 1972 staat onze verffabriek in Terwispel. De mentaliteit en arbeidsmoraal noemde ik eerder al, die is typisch Noord-Nederlands: aanpakken en doorzetten. Bijna al onze medewerkers komen uit deze regio. Onze roots en omgeving vormen een stevige basis waarop Anker Stuy kan ontwikkelen en grenzen verleggen, zowel in product- als in marktontwikkeling. Verf is een schaalbaar product en ik ben zes jaar geleden - na een loopbaanstart in Barcelona - doelbewust als exportmanager in ons familiebedrijf gestapt. Op dat moment kwam 99% van de omzet nog alleen uit Nederland.’
generaties mee
Hoe verlopen de stappen op de internationale markt? ‘Net als innovatie vraagt ook export een lange adem. We leren landen en culturen kennen, ontdekken hoe bouwkolommen en -processen georganiseerd zijn en zoeken aanknopingspunten en geschikte partners. Van Europese landen tot Rusland, van Latijns-Amerika tot Indonesië:
Zoals de lichtgevende verf, Seramic Lightcoating?
we hebben al diverse lijnen lopen en zelfs een kleine ves-
‘Een baanbrekend product dat wij in 2012 op de markt
het buitenland en we willen tussen nu en vijf jaar 35-40%
brachten. De verf benut zonnekracht overdag om in het
internationale omzet genereren. Als kleine, servicegerichte
donker licht uit te stralen. Ideaal op wegen. Het bedenken,
nichespeler kunnen we snel schakelen en wij hebben oog
testen, analyseren en ontwikkelen van zo’n product vraagt
voor de behoeftes van onze klanten. Dat is een voordeel ge-
de bereidheid om te investeren en die keuze maken wij.
bleken op de Nederlandse markt en ik ben ervan overtuigd
We doen voortdurend onderzoek naar grondstoffen en de
dat die wendbaarheid ook meer vruchten gaat
samenstellling van producten. Dat leidt ook tot producten
afwerpen in het internationale speelveld.’
tiging in Polen. Van onze omzet komt inmiddels 15% uit
die - naast verfraaiing en bescherming - een extra functie bieden; de zogenoemde functionele coatings, zoals de lichtgevende Seramic. Wij richten ons primair op de timmerindustrie, maar we houden onze ogen en oren wel open.’
Daarom zijn jij en je broer ook met Aeolus gestart? ‘Inderdaad, we hebben - samen met een bedrijf dat is
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
tie neraup’. e g De ‘line
51
Kunstmatige intelligentie: Kunstmatige intelligentie: een onderwerp dat het afgelopen jaar prominent op de kaart is komen te staan. Sinds het computerprogramma AlhaGo overtuigend de wereldkampioen van het Chinese bordspel Go versloeg is 2016 het jaar van ‘de doorbraak van kunstmatige intelligentie’. De kwaliteit van kunstmatige intelligentie of artificiële intelligentie (Ai) neemt een hoge vlucht. En wij kunnen daar ons voordeel mee doen.
Hollywood of realiteit? Ai wordt echter door veel mensen nog steeds beoordeeld als heel technisch en ‘nerdish’. Een ‘ver van mijn bed’-show, waarbij Hollywoodscenario’s opdoemen. In vele Hollywood-films is Ai immers niet abstract, maar vaak een entiteit met een eigen wil. Soms ten goede, maar vaak
52
ook ten kwade. Deze doemgedachte werd bijvoorbeeld al verfilmd in de film ‘WarGames’ in 1983, waarbij een supercomputer, toegerust met kunstmatig intelligentie, uiteindelijk zelfstandig kernbommen dreigt af te vuren
En zoals gezegd: In maart van dit jaar zagen we nog dat Google Deepmind een reuzensprong maakte op het gebied van kunstmatige intelligentie. Het systeem AlphaGo versloeg de wereldkampioen van het Chinees bordspel Go overtuigend. Goed om te weten is dat de mogelijkheden van het spel GO uitgebreider zijn dan dat er atomen in het heelal zijn. Enkel rekenkracht is niet voldoende: je hebt voor dit spel naast rekenkracht ook ‘intuïtie’ nodig. Ja, dat lees je goed. Kunstmatige intelligentie die een vorm van menselijke intuïtie bezit. Interessant. Deze grote sprong voorwaarts verraste trouwens vrijwel iedere Ai deskundige: zij verwachtte dit niveau van
op Rusland. (Spoiler: uiteindelijk bleek het een spel te
kunstmatige intelligentie pas over 10 jaar. Het interes-
zijn en werd op het nippertje een derde wereldoorlog
sante is dus dat het systeem AlphaGo kan leren en
voorkomen, maar dat terzijde.)
denken zoals wij mensen kunnen. Het systeem leert van ervaringen.
Een grote sprong voorwaarts Ai is echter geen Hollywood, maar volledig de realiteit. Alle grote internetbedrijven ter wereld zetten op dit
Deep Learning
moment vol in op Ai: Google, Microsoft, Baidu en Face-
Een drijver van de kwaliteitsimpuls van AlphaGo in het
book: laatstgenoemde heeft niet voor niets hiervoor een
bijzonder en Ai in het algemeen is ‘deep learning’. Dat is
groot onderzoekslaboratorium in Parijs opgericht.
een techniek waarbij de Ai zelf leert, zonder dat er mensen •
JUNI 2016
the next big thing Ai als onderdeel van ons leven Dankzij deep learning breekt nu een heel andere tijd aan. Spraak-, tekst- en beeldherkenning hebben slechts nog een foutenmarge van een paar procent. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de jaarlijkse ImageNet Challenge. Doel van deze competitie is te zien welk bedrijf met zijn software het beste 100.000 willekeurige foto’s automatisch kan onderbrengen in 1.000 verschillende categorieën. Het bedrijf met de laagste foutmarge wint. Microsoft heeft dit jaar gewonnen, met een foutmarge van slechts 3,5 procent. Uiteindelijk zal Ai in toenemende mate een onderdeel gaan uitmaken van ons leven. De virtuele en fysieke wereld versmelten steeds meer. En dat zal ons heel veel opleveren. Ai zal domweg op een aantal vlakken veel beter en slimmer worden dan wij mensen. Wij hebben immers lang niet de capaciteit die Ai heeft. Het gaat denk ik bijzonder veel nieuwe inzichten, efficiency en oplossingen opleveren.
Blik op de toekomst aan te pas komen, net zoals bij het AlphaGo spel. Deep
Mijn idee is dat we over een paar jaar vrijwel alle vragen
learning lijkt in dat opzicht dus op de werking van het
zullen stellen aan een Ai-toepassing op onze smartphone
menselijke brein: beide kunnen zelfstandig nieuwe
of ons intelligente horloge. Ai kan voor ons denken en
vaardigheden aanleren. Het systeem leert namelijk zelf
beslissen. Een Ai kan sommige taken namelijk veel beter
betekenis te geven aan ongestructureerde data, zoals
en sneller uitvoeren dan wij mensen. Maar wees niet bang.
beeld- en videoherkenning, handschriftanalyse en analyse
Het leven wordt er vrijwel alleen maar efficiënter, welva-
van (gesproken) tekst.
render en makkelijker op. We leven niet in een Holly-
Een mooi ander voorbeeld hiervan vind je bij Google,
wood script, hoewel ik wel vind dat we alert moeten zijn.
waar een Ai-systeem katten leerde te herkennen uit
Voor wie de film ex-Machina heeft gezien begrijpt dat.
YouTube-video’s. Daarbij was het Ai-systeem niet van tevoren geprogrammeerd om te registreren wat een kat
Ook voor ondernemers zullen er de komende jaren steeds
was, maar had het dat zelf geleerd door voorbeelden te
meer Ai toepassingen mogelijk worden. Ai gaat bijvoor-
zien van een kattenvideo. Vervolgens wist het systeem
beeld meedenken in bedrijfsbeslissingen. Uiteindelijk
zelf in andere video’s onderscheidende factoren te her-
zouden dat zelfs geheel autonome processen kunnen
kennen. Alsof de entiteit ogen krijgt om mee te zien.
worden. Ai als je collega of baas? De toekomst. En ergens
Ook leert Google Deepmind zelf games te spelen en beter
is dat niet meer dan logisch. Bij een moeilijke rekensom
te worden. Bij vele games is Deepmind de mens al de
pak je immers toch ook je rekenmachine, en geen pen
baas. En ook de analyse van video’s, teksten, foto’s en
en papier meer?
andere afbeeldingen wordt inmiddels beter gedaan door kunstmatige intelligentie dan door mensen.
Jarno Duursma • INVESTEREN IN ONTWIKKELING
@JarnoDuursma
53
Noel Wilson
Lars Evers
54
klaar voor doorgroei Jellow is hard op weg om de markt voor freelance professionals flink op te schudden. Na een succesvolle lancering is het tijd voor een doorgroei. Om de groeiplannen te realiseren werd onder meer financiering opgehaald bij de NOM. ‘Jellow is het eerste bedrijf dat de kennis, kunde en ambities van zelfstandige professionals centraal stelt.’
•
JUNI 2016
Steeds meer mensen kiezen voor een bestaan als freelancer.
en sindsdien wordt het door tal van organisaties ingezet.
Alleen al in de zakelijke dienstverlening telt ons land zo’n
Van grote corporates tot overheden en universiteiten.
423.000 freelance professionals. Voor veel bedrijven blijkt
Jaarlijks betalen ze een fee om van de software en de
het echter knap lastig om ze snel te vinden en in te huren.
diensten van Jellow gebruik te kunnen maken. ‘In korte
Sterker nog, maar liefst 85% van de Nederlandse onder-
tijd hebben we laten zien dat we inspelen op een grote
nemingen beschikt niet over een actueel, compleet en
behoefte’, vertelt Wilson. ‘Nu is het tijd om door te
toegankelijk overzicht van het eigen netwerk van freelance
groeien, om ons nog nadrukkelijker te laten zien. Daar-
professionals. De slimme software van Jellow biedt uitkomst.
voor is vanzelfsprekend groeifinanciering nodig. En die
‘Jellow helpt bedrijven om hun eigen talentpool van free-
hebben we inmiddels ook gevonden.’
lance professionals in kaart te brengen, uit te bouwen en te onderhouden’, verduidelijkt algemeen directeur Noel Wilson.
Transparant
‘Die talentpool wordt vervolgens verbonden met het net-
Een van die investeerders is de NOM. ‘Noel Wilson en
werk van andere deelnemende bedrijven. Op die manier
mede-oprichter Lars Evers weten heel goed waar ze het
wordt er gezamenlijk gebouwd aan één groot netwerk.
over hebben’, vertelt Klaas Kooistra, Investment Manager
Anders gezegd: durf één netwerk te delen om er honderden
van de NOM.’ Op elke vraag kreeg ik een snel en over-
voor terug te krijgen. De filosofie van Jellow sluit daarmee
tuigend antwoord. Maar wat voor ons echt de doorslag
perfect aan op de principes van de deeleconomie.’
gaf waren de reacties van klanten. De meerwaarde van Jellow werd door hen breed onderschreven. Met name
Grondige screening
het transparante karakter en de screening op kwaliteit
De voordelen voor klanten spreken voor zich. Ze krijgen
werden geroemd. ‘Ook werd financiering opgehaald bij
grip op hun eigen talentpool en hebben tegelijkertijd toe-
een drietal informal investors, waaronder Michiel van
gang tot alle professionals uit het Jellow netwerk. En omdat
Asbeck. Van Asbeck is directeur van HR dienstverlener
er geen intermediair hoeft te worden ingeschakeld, levert
RaymakersvdBruggen en als zodanig screeningpartner
dat ze al gauw een kostenbesparing op van meer dan 70%.
van Jellow voor het vakgebied HR. ‘Door slim gebruik te
Bovendien zijn ze ook nog eens verzekerd van de beste
maken van technologische mogelijkheden weet Jellow
professionals. Want kwaliteit is voor Jellow van cruciaal
de voordelen van zelfbediening uitstekend te combine-
belang. Alle professionals worden daarom vooraf grondig
ren met de kwaliteit en service van traditionele bemid-
gescreend. Onder meer in de vorm van een persoonlijke
deling’, vertelt hij. ‘Freelance professionals die wij goed
intake, een referentiecheck en het beoordelen van relevante
genoeg vinden om mee te werken, zijn dus ook terug te
werkervaring. De screening wordt gedaan door 22 part-
vinden in het Jellow netwerk. Dat maakt Jellow aantrek-
ners, gerenommeerde bedrijven die zich aan Jellow hebben
kelijk voor zowel bedrijven als interimmers.’
gecommitteerd om de kwaliteit van de database te borgen. ‘Jellow is het eerste bedrijf dat de kennis, kunde en ambi-
Grote ambitie
ties van zelfstandige professionals centraal stelt’, zegt Leo
De groeifinanciering zal voornamelijk worden aangewend
Witvliet, hoogleraar Interim Management aan de Nyenrode
om te investeren in kennis en nieuwe medewerkers. ‘Wij
Business Universiteit. ‘Hun toevoegde waarde voor orga-
zijn van mening dat er maar plek is voor één platform
nisaties zal daardoor flink toenemen. Het is in alles een
waar het gros van de bedrijven straks hun talentpool
vernieuwend concept en bovenal een enorme aanwinst
onderbrengt’, onderstreept Wilson de grote ambitie van
voor de huidige en toekomstige flexmarkt.’
Jellow. ‘Voorlopig richten we ons alleen op Nederland. Maar een dergelijk concept werkt uiteraard ook in het
Groeifinanciering
buitenland. Daarnaast kan ons model tevens interessant
Het idee voor Jellow, dat vestigingen heeft in Groningen
zijn voor de markt voor werving en selectie. Dus wellicht
en Naarden, ontstond in 2012. Nadat het plan was getoetst
gaat Jellow in de toekomst ook in de breedte groeien.’
in de markt, werd gestart met het ontwikkelen van de software. Niet veel later werd een succesvolle pilot uitgevoerd bij ABN AMRO. Begin 2013 ging Jellow officieel live
• INVESTEREN IN ONTWIKKELING
Klaas Kooistra Investment Manager NOM T (06) 557 076 95 • E kooistra@nom.nl
55
56
WWW.NOM.NL | WWW.NOMPLUS.NL | WWW.NVNOM.COM