BEZEM

BENDE

Je hebt van die woorden die maar voorbij blijven komen. De vorige Bezem ging over samen - een thema dat de komende tijd nog wel actueel blijft, gok ik zo. Maar er is nog een ander woord waarvan ik voorzie dat het in onze branche hét woord van het jaar wordt, of eigenlijk al is. Geen jaarplan, geen lezing, geen panelgesprek, geen opiniestuk, geen ingezonden brief waarin het niet voorbijkomt. In een eerdere Bezem had ik het er ook al eens over. Maar nu lijkt het een ware plaag te worden. Kan er ook nog wel bij. Het gaat natuurlijk over ’kwaliteit’. Binnen de hele coronadiscussie duikt dit woord te pas en te onpas op, maar ik blijf toch maar even bij onze branche. Het is al complex zat. Als Bezem heb ik een kwaliteitseis; in de binnenstad A en daar buiten C. Lekker duidelijk. Ik kan daar gelukkig nog mijn eigen draai aan geven en mijn eigen ervaringen bij gebruiken. Maar tegenwoordig is het ‘niet goed of het deugt niet’, zoals mijn moeder zou zeggen. Ineens lijken alle grondstofstromen besmet. Toch een corona-effect? Hadden we eerder al een PMDdiscussie, nu ook al een GFT-discussie. Alarmberichten gaan rond, maar waar is de echte afkeur? Ik begrijp daar niet zo veel van. Iedereen doet zijn of haar stinkende best, maar toch is het niet goed. 100% afkeur van alle vrachten PMD, dat kan niet waar zijn. Dat zou betekenen dat de bedrijven die verpakkingen produceren alleen maar troep op de markt brengen, de overslaglocaties alleen maar restafval zien. Dat de sorteerbedrijven geen PMD hebben kunnen ontdekken en de inwoners alles zo versmeren dat van een beetje plastic of een herkenbaar drankpak geen sprake meer is. Gelooft u het? Ik kan mij er helemaal niets bij voorstellen. Zouden al mijn buurtgenoten, ikzelf natuurlijk niet, er echt zo’n grote bende van maken? Ik kan nu niet bij ze op bezoek om het hen – onder het genot van een bakkie pleur - te vragen. Maar nee, dat zoek ik toch niet achter hen. Dan zal het wel bij u in de buurt zijn. Denk ik.

CIRCULARITEIT, OOK IN GLADHEIDBEHEER

Duurzaamheid en circulair inkopen krijgt ook in gladheidbeheer steeds meer aandacht. Voorbeelden zijn het gebruik van duurzame dooimiddelen of een keuze voor een elektrisch aangedreven voertuig zoals deze winter is ingezet door Rijkswaterstaat. Een andere manier om dat te doen is wintermachines niet meer vervangen door nieuwe, maar door machines die zijn opgebouwd uit oude en nieuwe onderdelen (remanufacturing) of machines die zijn opgeknapt (refurbisching), zodat ze weer helemaal voldoen aan de moderne tijd. Sommige gemeenten kiezen voor refurbisching, andere durven het nog niet aan.

TEKST: HETTY DEKKERS

Foto: Paul Lagram

Eindhoven heeft zo’n 40 strooimachines in eigen bezit. “De trekkende voertuigen en de chauffeurs huren we in via diverse aannemers”, aldus Ruud Jacobs, medewerker beheer openbare ruimte van de gemeente Eindhoven. “Dankzij een nieuwe regelgeving stonden we vorig jaar voor een belangrijke keuze. Getrokken aanhangers moesten voortaan lichtgeremd zijn, daar voldeed een deel van onze strooiers niet aan. Omdat we contracten hebben met onze aannemers, konden we van hen niet verlangen dat ze vanwege de nieuwe regelgeving met aangepaste voertuigen zouden komen. Om deze reden, maar ook omdat we als gemeente altijd zoeken naar duurzame, circulaire oplossingen, kwamen we op het idee van refurbishing.”

GERENOVEERDE STROOIERS SUCCESVOL

Eindhoven liet vorig jaar zes strooiers renoveren door producent/leverancier Nido. Ze waren elf tot vijftien jaar oud, voor Eindhoven betekende dat dat ze zowat afgeschreven waren. In oktober waren de machines terug en dus konden ze deze winter voor het eerst ingezet worden. “De strooimachines zijn volledig uit elkaar gehaald en schoongemaakt. Dat laatste is toch wel prettig,

want er zijn altijd plekjes waar je zelf niet bij komt. Verder heeft de leverancier alle onderdelen vervangen die versleten of kapot waren en de hard- en software vernieuwd. Dat laatste om te zorgen dat de machines weer helemaal modern en up-to-date zijn. Die vernieuwde software gaf echter wel wat kinderziektes in het begin, soms moest er iets opnieuw ingesteld of ge-updatet worden.” Voor het overige werkten de gerenoveerde strooiers naar tevredenheid, aldus Jacobs. “We hadden vooraf als eis gesteld dat de gerenoveerde machine minstens net zo veel moest kunnen als voorheen. Je wil er niet op achteruit gaan natuurlijk.”

Tot nu toe heeft Jacobs geen enkele spijt van de beslissing om de oude strooiers op te laten knappen. “Milieutechnisch is het verreweg de beste oplossing, het hele casco is hergebruikt. En kostentechnisch was het ook interessant, we zijn ongeveer een kwart goedkoper uit dan wanneer we nieuwe machines moeten kopen. Wat we nog niet zeker weten, is hoelang de gerenoveerde strooiers nu meegaan. Dit seizoen werkten ze goed, maar of dat over tien jaar nog zo is, moeten we afwachten uiteraard.” Jacobs heeft er wel alle vertrouwen in. “Ik denk dat refurbishen de toekomst is. Tien jaar geleden hadden we nog zware sneeuwwinters, dat lijkt verleden tijd. We zijn tot nu toe (dat is eind januari, red.) dertien keer uitgerukt, gemiddeld rekenen wij met zo’n 25 acties per jaar. Als je minder vaak uit hoeft te rukken, kun je veel langer met je machines toe en wordt een renovatiebeurt steeds belangrijker. Het is een simpele bestaande techniek, je hoeft er niets nieuws voor uit te vinden. En als overheid wil je zo duurzaam mogelijk werken.” Voor de sneeuwschuivers, sneeuwploegen enzovoort, waarvan Eindhoven er zo’n vijftig in bezit heeft, is refurbishing minder interessant, aldus Jacobs. “Deze machines hebben minder bewegende delen, zijn veel gemakkelijker schoon te houden. Bovendien worden ze veel minder vaak gebruikt dan strooiers, met een paar keer per jaar is het wel op.”

SMALLE STRAATJES

Arnhem heeft de afgelopen twee jaar zijn hele arsenaal aan strooiers vernieuwd. “Negentien in totaal”, aldus Bert Verweij, coördinator gladheidbestrijding gemeente Arnhem. “Toen we voor de keus stonden, hebben we wel even aan refurbishing gedacht, ook aan huren trouwens, maar we hebben toen toch besloten om nieuwe machines te kopen. Een van de redenen is de herinrichting van Arnhem-Noord. In de wijken als Sonsbeek en Spijkerkwartier zijn de straatjes erg smal geworden na de herinrichting, dat betekent dat we behoefte hadden aan meer wendbare machines. Zodat je ook krappe bochtjes kunt maken.” Maar buiten dat durfde Arnhem reburbishing niet goed aan, geeft Verweij toe. “Het kon wel, maar je weet niet hoe lang ze dan na het reviseren nog meegaan. Als dat maar twee jaar is, heb je weinig gewonnen. Met nieuwe machines heb je niet alleen de modernste types in huis, je hebt ook jarenlange garantie. Wij hebben met de nieuwe strooiers nagenoeg geen storingen gehad.”

CIRCULAIR GEDRAG

Omdat Arnhem wel het goede voorbeeld wil geven als het gaat om duurzaamheid, lette men bij de aanbestedingen streng op circulair gedrag van de leveranciers. “Een inschrijver gebruikte bijvoorbeeld zonneenergie voor zijn eigen bedrijfsvoering, dat waren pluspunten voor ons. Ook bij de onderhoudscontracten voor de nieuwe strooiers besteedden we aandacht aan het milieu. Zo hebben we zelf een voorraadje aangelegd van meest gebruikte onderdelen, zodat de leverancier niet voor één boutje naar Arnhem hoeft komen rijden.”

Arnhem was eind januari zo’n elf keer uitgerukt. “Het zijn kwakkelnachtjes”, typeert Verweij. “De dienstdoende teamleider moet om het uur de wekker zetten, want met temperaturen rond het vriespunt is het steeds onzeker of we moeten uitrukken of niet. Zelf ga ik er elke nacht ook wel een keertje uit om buiten te kijken. Het is mooi werk, dat vind ik echt.” Een onverwachte factor vormde de avondklok begin dit jaar. Verweij: “Normaal gesproken rijdt het verkeer het zout in en kapot, dat zorgt voor het laatste stukje dooiwerking. Nu zag je dat het zout ’s morgens niet kapot gereden was, omdat er na negenen bijna geen auto’s meer op de weg kwamen. Daarom hebben wij geprobeerd vaker vóór negen uur al te strooien, dan kwam er nog veel verkeer overheen van mensen die zich naar huis haasten.” Niet strooien, omdat er zo weinig weggebruikers waren, was volgens Verweij geen optie. “Hulpdiensten en werkende mensen rijden toch. En die trolleybus moet ook de berg op, in Arnhem-Noord.”

WIELAANDRIJVING

Haagse Milieuservices was drie jaar geleden waarschijnlijk een van de eerste gemeentelijke organisaties die voor refurbishen koos. “We hebben dertien strooiers die destijds allemaal aan vervanging toe waren”, meldt Ben Beek, hoofd uitvoering gladheidbestrijding. “Omdat we graag grondstoffen willen besparen, en omdat het toch om een flinke investering ging, zijn we gaan praten met onze leverancier, Nido. Zij vonden de staat van de strooiers goed genoeg om ze te renoveren en wilden wel met ons meedenken.

Foto: Jan de Groen

JEWEL: GRIP OP GLADHEID MET ROUTENAVIGATIE VAN JEWEL

VEILIGE STROOIACTIES

Door de jaren heen heeft Jewel haar applicaties constant doorontwikkeld, waardoor zij nu tools aan kunnen bieden die bekend staan om stabiliteit, performance en snelheid. Onno: ‘we vinden het belangrijk dat onze apps “Easy” zijn. Het moet echt een meerwaarde bieden voor de chauffeurs en gladheidcoördinatoren.’

De veiligheid voor het wegverkeer, maar zeker ook voor de chauffeurs op strooiwagens zelf staat daarmee voorop. Grace: ‘het is zaak om te zorgen dat de chauffeurs hun weg foutloos en veilig kunnen rijden. Gemak is daarom een belangrijke pijler in routenavigatie voor strooiacties. ‘

Het gladheidseizoen zit er weer bijna op en dat betekent dat gladheidcoördinatoren het seizoen kunnen gaan evalueren. Hoe verliep de voorbereiding? Hoe verliepen de strooiacties? Wat kunnen we verbeteren voor de volgende winter? Grace Joseph en Onno Cijffers van Jewel uit Wageningen hebben de oplossing voor die verbeteringen: ‘routenavigatie die speciaal gemaakt is voor strooiacties.’

Jewel stond 14 jaar geleden aan de start van de digitaliseringsslag in de wereld van Gladheidbestrijding. En met succes: ruim 30 organisaties, waaronder gemeenten, aannemers, provincies en Rijkswaterstaat werken inmiddels met Jewel Gladheid. Met volle tevredenheid, geeft Grace Joseph, productmanager Gladheid aan: ‘onze klanten beoordelen ons gemiddeld met een 8,4!’

Directeur Onno Cijffers: ‘We zijn er trots op dat onze applicaties een belangrijke bijdrage leveren in de Gladheidbestrijding in Nederland, waardoor iedereen veilig de weg op kan in de winter.’

DE KRACHT VAN MENS EN TECHNOLOGIE

Jewel gelooft dat de kracht van mensen in combinatie met technologie cruciaal is bij de gladheidbestrijding. Grace: ‘we luisteren continu naar de markt en onze klanten en bouwen onze producten daarmee op vanuit de praktijk. Onze applicatie geeft de chauffeur op de strooiwagen eenvoudig inzicht en controle over de te rijden route. Binnen hebben de gladheidcoördinatoren inzicht in de voortgang van de routes, waardoor goed bijgestuurd kan worden waar nodig. De samenwerking tussen de mensen op de strooiwagen en op kantoor staat centraal.

OP DE HOOGTE VAN DE JUISTE ROUTE

Waar moet er gestrooid worden en met welke bijzonderheden moet rekening gehouden worden? Het is belangrijk dat chauffeurs goed op de hoogte zijn van (aanpassingen in) hun strooiroutes. Met de juiste instructies vanuit de routenavigatie weet de chauffeur precies wat er van hem gevraagd wordt. Ook ziet de chauffeur op een tablet in de cabine waar hij heen moet én waar hij al geweest is. De kans dat er straten uit de route worden gemist is hierdoor klein. De veiligheid is hiermee verzekerd.

SNEL SCHAKELEN

Strooiroutes worden via een internetverbinding eenvoudig en snel in de applicatie op een tablet geladen. USB-sticks zijn hierbij dus niet nodig. Aanpassingen in routes worden daarmee gemakkelijk doorgevoerd. Instructies kunnen worden toegevoegd op door jou gekozen plaatsen in de route. Zo maak je het voor iedere chauffeur nog prettiger om strooiroutes correct te rijden.

BENIEUWD HOE DE JEWEL APPLICATIES WERKEN?

Op onze website www.jewel.eu vertellen we je meer over onze applicaties voor de wereld van Gladheid, Inzameling en BOR.

Uiteindelijk hebben ze elk bewegend deel, elk schroefje en ook de beplating compleet vervangen of opgeknapt. We hebben ze mooi laten spuiten in onze bedrijfskleuren wit en blauw en ze zien er weer prachtig uit.” De gerenoveerde strooiers zijn nu al twee winters ingezet en werken perfect, aldus Beek. “Bij de renovatie hebben we meteen de wielaandrijving laten vervangen door aggregaten. Daar zijn onze chauffeurs heel blij mee, want het opzetten van zo’n rotopower, die bij de wielaandrijving hoort, was best zwaar en moeilijk werk.”

Voor Haagse Milieuservices was refurbishing niet helemaal nieuw. “Wij hadden al eerder een piketstrooier laten refurbishen, in samenwerking met Daf, en daar hadden we goede ervaringen mee. Dat hebben we trouwens ook gedaan met een inzamelvoertuig, een kraanwagen voor ondergrondse containers. Die wagen is in totaal dertien jaar meegegaan, normaal schrijf je zo’n voertuig na acht jaar af.”

KOSTENBESPARING VAN 33 PROCENT

Met het refurbishen van de strooiers bespaarde Haagse Milieuservices ongeveer een derde op de kosten, vergeleken met de aanschaf van nieuwe machines. “Nido heeft ons mondeling verzekerd dat ze zeker acht jaar meegaan, dat geloof ik ook wel. Je moet ze wel goed onderhouden natuurlijk. Zout vreet heel erg in, dus wij maken onze machines elk seizoen grondig schoon en zetten ze goed in het vet. Wij hebben en doen alles in eigen beheer, dus we zijn zelf verantwoordelijk voor die machines.”

Aan andere gemeenten wil Beek adviseren de mogelijkheden goed te verkennen. “Je praat over enorme investeringen als je voertuigen of machines moet gaan vervangen. Ga eens praten met je leverancier en bekijk of renoveren mogelijk is. Je bespaart er geld en grondstoffen mee. En doe dat ook op tijd. Uiterlijk oktober wil je alles weer bedrijfsklaar hebben als het gaat om gladheidbestrijding, dus begin er op tijd aan.”

NVRDTALKS GLADHEID

Duurzaam gladheidbeheer was het centrale thema van het Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2021 dat vanwege Corona helaas niet kan doorgaan. Het congres is verplaatst naar 14 april 2022. Om toch nog aandacht te besteden aan gladheidbeheer organiseert de NVRD de maand april enkele NVRDtalks over gladheidbeheer. Op 1 april kijken we met enkele gladheidbeheerders terug op de afgelopen winterperiode en geeft Reinier van de Berg een terugblik op het weer en neemt ons mee in wat ons nog allemaal te wachten staat. Op 15 april staat circulariteit centraal. Leveranciers geven in deze talk aan welke mogelijkheden zij zien in duurzaam gladheidbeheer, welke trends en ontwikkelingen ze verwachten, en hoe zij inspelen op de ambitie van de overheid om in 2050 100% circulair in te kopen.

ONLINE TALKS OVER GLADHEIDBESTRIJDING

Meld je nu aan via: www.nvrd.nl

Helaas kan het fysieke Gladheidbestrijdingscongres op 1 april niet doorgaan. We stellen het congres nog een jaar uit en verplaatsen het naar 14 april 2022. Wel organiseren we in april twee online talks rondom Gladheidbestrijding. Op 1 april met weerman Reinier van den Berg met wie we terugkijken op de afgelopen winterperiode en vooruit blikken op de komende jaren en op 15 april staat circulariteit centraal. Leveranciers geven dan aan welke mogelijkheden zij zien in duurzaam gladheidbeheer, welke trends en ontwikkelingen ze verwachten en hoe zij inspelen op de ambitie van de overheid om in 2050 100% circulair in te kopen. Inschrijven voor deze talks kan via www.nvrd.nl.

1 april - Reinier van den Berg is meteoroloog en bekend geworden als weerman bij het RTL. Naast de passie voor klimaat heeft hij ook een passie voor duurzaamheid. Reinier van den Berg spant zich wereldwijd in om mensen bewust te maken van de gevolgen van klimaatverandering. Hij zal in deze online talk met ons terugkijken op de afgelopen winterperiode en vertellen wat ons als gladheidbeheerders de komende jaren te wachten staat.

Meer informatie en aanmelden: www.nvrd.nl