TWEE MILJOEN KILO AAN

TWEE MILJOEN KILO AAN SIGARETTENPEUKEN

Een totaalverbod op filters, dat is de ultieme wens van ‘peukenmeisje’ Bernadette Hakken. Maar voor het zover is, strijdt ze onvermoeibaar voort tegen de miljoenen vervuilende peuken die elk jaar achteloos op straat worden gegooid.

TEKST: HETTY DEKKERS BEELD: THEO JANSEN

Zo’n drie jaar geleden deed Hakken als vrijwilliger mee aan een opschoondag op het strand van Scheveningen. “We raapten toen ontzettend veel peuken op”, vertelt ze. “Bij een voorlichting achteraf werd ons verteld hoe schadelijk dat soort zwerfafval is voor het milieu. Daar schrok ik van en toen is bij mij het balletje gaan rollen.”

Plastic sigarettenfilters zijn maar liefst vier keer vervuilend, vat Hakken samen. “Ze zijn gemaakt van plastic, wat in het milieu uiteenvalt tot microplastics. Daarnaast bevat elke filter zo’n 4000 gifstoffen, waaronder medicijnen, kleur- en smaakstoffen, die met name het water vervuilen.” Het derde punt is dat dieren filters, en dus plastic, opeten omdat ze denken dat het voedsel is en als vierde punt blijkt uit grondig wetenschappelijk onderzoek dat filters het ontkiemen van plantenzaden tegengaat. “Ze stopten klaverzaad in een potje met een ongebruikte filter, dat leverde 30 procent minder ontkieming op. Peuken hebben dus zelfs invloed op onze voedselvoorziening, want klaver is een belangrijk bestanddeel van diervoeding in de veeteelt.”

PLASTIC PEUKEN COLLECTIEF

In een land als Nederland wordt jaarlijks 10 miljoen kilo aan peuken op straat gegooid. “Een deel wordt opgeruimd, door veegdiensten bijvoorbeeld, maar er blijft zo’n 2 miljoen kilo op straat en in de natuur achter. Daar willen wij iets aan doen.”

Hakken begon haar strijd door zelf in actie te komen. Dagelijks gaat ze door de knieën, nog steeds, om peuken te rapen die ze onderweg tegenkomt. Ze heeft er in drie jaar tijd zo’n 250.000 geraapt, volgens haar telling. Maar samen sta je sterker, dus geeft ze voorlichting op scholen en aan gemeenten en stond ze mede aan de wieg van het Plastic Peuken Collectief, een organisatie waarin meerdere vrijwilligersgroepen vertegenwoordigd zijn. “Vorig jaar hebben al die vrijwilligers miljoenen peuken geraapt in steden en dorpen”, meldt ze. Binnenkort komt de website van het Plastic Peuken Collectief online, waarop ook alle wetenschappelijke informatie over plastic peuken in het milieu te vinden is.

“Drie jaar geleden wist ik zelf nauwelijks wat al die peuken veroorzaakten aan milieuschade”, aldus Hakken. “Inmiddels is er wel iets meer bekendheid, maar we zijn er nog lang niet. Als er een foto van een schildpad met een plastic rietje in zijn neus in de media verschijnt, worden plastic rietjes verboden. Maar dat er plastic in zijn maag zit, waardoor hij verhongert, is veel minder zichtbaar en daardoor minder aansprekend. Toch heeft 30 procent van de schildpadden en 70 procent van de zeevogels resten van plastic peuken in de maag, dat probleem is veel erger dan we dachten.”

GEUZENNAAM

Het Peukenmeisje, ‘die naam heb ik spontaan gekregen, ik draag hem als een geuzennaam’, blijft dus onvermoeibaar strijden tegen peuken op straat. Inmiddels heeft ze contacten met de landelijke politiek, verschijnt ze regelmatig in de media en heeft ze vele volgers op facebook en Instagram. Ook heeft ze zelf een peukenpocket op de markt gebracht, een afsluitbaar etuitje waar brandveilig en geurloos sigarettenresten in gestopt kunnen worden. Gemeenten kunnen haar, voor deze oplossing en andere ideeën, benaderen via facebook en Instagram. “Ik ben inmiddels goed ingevoerd in het onderwerp, ik denk graag mee met gemeenten die minder peuken in hun zwerfafval willen.”

Een totaalverbod op plastic filters zou het meest ideaal zijn, aldus Hakken. “Daar werken we stap voor stap aan, wie weet lukt het ooit. In plastic filters zitten zoveel schadelijke stoffen, dat ze ongezonder zijn voor de roker dan filterloos roken. Ze zijn dus totaal niet nuttig.”

'Peukenmeisje' Bernadette Hakken raapte in drie jaar tijd 250.000 peuken op.